________________
આવતા
એ મજબુત ચલા કરતા. દર
૨૦ : મત્સ્ય-ગલાગલ હિરણ્યકોટી નિધાનમાં હતા. એક વેપારમાં ને અડધી વ્યાજમાં રાખતા હતા. એમને મૂલા નામની પત્ની હતી. બંને સ્વર્ગનું સુખ જોગવતાં હતાં. સંસાર માંડયાને ઘણે વખત વીત્યે છતાં કંઈ સંતાન નહોતું થયું; એટલું માત્ર દુખ હતું. .
સંતાનની અછત શેઠના મનને મૂંઝવતી. વાંઝિયાનું મુખ લોકો ન જુએ, એવી માન્યતા હોવા છતાં સવારના પહારમાં ધનાવહ શેઠનું નામ હોંશથી લેવાતું. મેં જેનાર માનતું કે દહાડે સફળ થયો. એ વિલોચનના જૂના ગ્રાહક હતા. વેપાર ધંધા માટે તેમજ ઘરકામ માટે માણસની જરૂર પડતી ત્યારે વિલોચનને ત્યાં જ આવતા. જૂના વખતમાં એ મેતીને વેપાર કરતા. દરિયામાંથી મોતી કાઢવા જુવાન ને મજબૂત ગુલામોની જરૂર રહેતી, પણ મેતી કાઢવાનું કામ એવું ભારે હતું કે એ ગુલામ ત્રણ-ચાર વર્ષમાં અકાળ. મૃત્યુને ભેટતા. એક વાર કેઈએ કહ્યું: “શેઠ, ગુલામને માણસ ભલે ન ગણે પણ એનામાંય જીવ તે હોય છે ને! ભારે પાપ છે, અને આ પાપે તમને સંતાન થતાં નથી.'
શેઠે મેતીને ધંધો છોડ્યો, પણ સંતાન તે ન થયાં. વિલેચનને જોતાં જ શેઠે કહ્યું :
કેમ વિલોચન! અત્યારમાં ફુરસદમાં!”
“આપના માટે જ આવ્યા હતા. એક સુંદર દાસી તમારા માટે રાખી લીધી છે! મારે એમાં કંઈ નફે ખા નથી, શેઠજી !”
વેપારી નફો નહિ ખાય તે શું વેરાગી ખાશે? પણ અલ્યા, હરી ફરીને અમે હુ ને હુતી. બે માણસમાં તે કેટલાં દાસ-દાસી રાખવાં?”
