________________
૩૦૬ : મત્સ્ય–ગલાગલ છે! દયા ને દાનથી જ ! આપીને ખુશી થાઓ ! માફ કરીને મેટા થાઓ! સહુને અભય કરી નિર્ભય બનો! - “તમે જે કરે એમાં એટલું યાદ રાખજો, કે લેનાર કરતાં દેનાર માટે છે! જીવનાર કરતાં જિવાડનાર માટે છે. ખાનાર કરતાં ખવરાવનાર મટે છે. માણસ શસ્ત્ર, શાસ્ત્ર ને સંપત્તિથી મેટ નથી થતું-સેવા, સંયમ, સમર્પણ, તપ ને ત્યાગથી માટે થાય છે!
છેલ્લે છેલ્લે એટલું જ કહેવાનું કે-બધા જીવને આયુષ્ય અને સુખ પ્રિય છે. દુખ ને વધ અપ્રિય છે. જીવ માત્ર જીવિતની કામનાવાળા ને જીવિતને પ્રિય માનનારા છે! જેવાં આપણને સુખ પ્રિય ને દુઃખ અપ્રિય તેવાં અન્યને પણ છે. જે અન્ય જીવના સુખ વિષે બેદરકાર છે, તેઓ પોતાના સુખથી પણ ખરી રીતે બેપરવા છે. આ પાઠ જે શીખશે એ પૃથ્વી પર સ્વર્ગ ઉતારશે! સ્વર્ગમાં પતે જીવશે, ને આસપાસ સ્વર્ગ રચશે.
જેમ બગલી ઇંડામાંથી જન્મે છે, ને ઠંડું બગલીમાંથી જન્મે છે, એમ મોહનું ઉત્પતિસ્થાન તૃષ્ણા છે. તૃષ્ણાનું ઉત્પત્તિસ્થાન મેહ છે. રાગ-દ્વેષનું ઉત્પત્તિસ્થાન તૃષ્ણ છે. જેને તૃષ્ણા નથી એને મોહ નથી. જેને મોહ નથી એને લેભ નથી. જેને લેભ નથી તેને કાંઈ નથી ! એ સંસારમાંથી તરી ગયેલ છે.
“સંસાર આખે કામ, ક્રોધ, માન ને લેભમાં ફસાયે. છે. જેનાં કામ-ક્રોધ, માન-લેજ ઉત્કટ એ પ્રતિષ્ઠાવાન ગણાયો છે. અપ્રતિષ્ઠાની પ્રતિષ્ઠા કરીને તમે શું મેળવશો? શું મેળવ્યું?
