________________
નવ જાગરણ : ૩૦૭ તમે અશાન્ત છે, તમને લાગે છે કે તમે દુઃખી છે, તમને સદા લાગ્યા કરે છે કે કંઈક તમારામાં ઊણું–અધૂરું છેસોદિત કેઈ ને કોઈ વાતનું દુઃખ તમને સાલ્યા કરે છે. આ બધાને ઉપાય તમે બાહ્ય સંસારમાં શોધવા જાઓ છે, ત્યાં ઉગ્ર બની ધમાલ મચાવે છે. નિર્બળને હણે છે, સબળની સેવા કરે છે! અને આમ જીવનભર કર્યા છતાં–છેવટે પણ તમારી અશાન્તિને, દુ:ખને, અધૂરાશને અંત આવતો નથી! હું કહું છું કે આ બધાં અનિષ્ટનું મૂળ તમારી અંદર છે ! તમારા મિત્ર ને શત્રુ-સુખ ને દુઃખ-તમારા દેહમાં જ-તમારી ભાવનામાં જ છુપાયેલાં છે. આ ગ્રહ છેડી, આવેશ તજી, અહમ દૂર કરી–એ સુખ ને શાન્તિને ખેજે! જે પ્રકાશની ખેજમાં જગમાં ભટકે છે, એ જોતિ તો તમારા હૃદયના ઊંડાણમાં ઝગમગે છે ! જરા અંદર જુએ એટલે એનાં દર્શન થયા વિના નહી રહે.
આશ્ચર્યની વાત તે એ છે, કે જે તમારું નથી એને માટે તમે હજાર યત્ન કરે છે, કે જે તમારું છે એને યાદ પણ કરતા નથી. આ તે મોહ કે? દેહ માટે રાતદિવસ ચિંતા કરનાર તમે તમારા આત્માના સુખ માટે કંઈ પ્રવૃત્તિ કરી?
“ફરીથી કહું છું. યુદ્ધમાત્ર પોતાની જાત સાથે, બાકી કોઈ સાથે નહિ. યુદ્ધ એ ગમે તેટલું ન્યાયી હોય, ગમે તેટલું અનિવાર્ય હોય, પણ આખરે તે માનવ સમાજ માટે શાપછે. નમો અરિહેંતાળ એ મંત્રને અરિ—તમારા દિલમાં ને દેહમાં છે. એને હણે. પછી બાહ્ય જગતમાં હણવા જેવું કશું રહેશે નહિ. જે લોખંડના બનેલાં એક હજાર હળ પૃથ્વીને શસ્યશ્યામલા કરી શકે છે, એ જ લેખંડની બનેલી હજારે
