________________
૨૬ : મત્સ્ય-ગલાગલ
અરે, પોતાની પુત્રીને કેશકલાપ, આમ ધૂળમાં રગદેળાય! શ્રેષ્ઠીએ હેતથી હવામાં ઊડી રહેલી અલક લટ લીધી ને છૂટા પડેલા કેશકલાપમાં ધીરેથી બાંધી દીધી.
પગ પખાળીને શેઠ ભાણે બેઠા. આજની રસવતી (રસેઈ) અભુત હતી. ખૂબ હોંશથી બંને જણાએ બાપબેટીએ પેટ ભરીને વાતો કરી, ને એમ કરતાં પેટ તે બમણું ભરાઈ ગયું. આજને દિવસ મહાહર્ષને હતે.
ચંદના, માણસ માણસમાં પણ કેટલે ફેર છે? એક હેય તે જલ-થલ પલટાવી નાખે, બીજું હોય તો દિવાળીની હોળી કરી નાખે. આજ જાણે આખું જીવન કોઈ અશ્રાવ્ય ગીતથી મધુરું બની રહ્યું છે. વિલેચન કહેતું હતું કે ચંદના પદ્ધિની સ્ત્રી છે.”
મારે પશ્વિની નથી થવું. કૌશાંબીના મહારાણું મૃગાવતી ભલે એકલાં જ પવિની રહ્યાં. તમે પુરુષોએ પણ બિચારી સ્ત્રીને શાં શાં ઉપનામ આપી, એની ન જાણે કેવી કેવી કક્ષા પાડી, ન જાણે મૂખર્તાની પરિસીમા જેવાં કંઈ કંઈ એનાં વખાણ ને નિંદા કરી, એ બિચારીઆપડીને કેવી બદનામ કરી છે!”
પતિની થવું બેટું છે, ચંદના?”
હા. કેઈ કહેતું હતું કે એનું રૂપ આગ જેવું હાય. એમાં પતે બળે ને બીજાનેય બાળે.”
“સાચી વાત છે. રાણી મૃગાવતી પદ્મિની તરીકે પંકાય છે. રાજા શતાનિક એની પાછળ ગાંડા છે. છબીઓ ચિતરાવતાં થાકતાં જ નથી. પેલો યક્ષમંદિરવાળે ચિતારે રાજશેખર દિવસથી અહીં પડ્યો છે. અનેક છબીઓ ચીતરી, પણ
