________________
૮૬ મચ–ગલાહ
અવશ્ય મૃગાવતીએ મારા પ્રેમનો ગેરલાભ લીધે. આવા રૂપાળા રઢિયાળા ચિતારાને જોઈ વૃદ્ધ પુરુષની કઈ પત્ની ન લોભાય? અરે! મૃગાવતી લોભાણી ન હોય તો એની જંગ પરનો તલ ચિત્રકાર કઈ રીતે જાણી શકે?
વત્સરાજની આંખોમાં અગ્નિ ભભૂકી ઊઠયો. એ વખતે ચેકીદારે અંદર પ્રવેશ કરીને કહ્યું : “મહારાજ, ચિતારાજી આવી પહોંચ્યા છે. ”
જાઓ, એનું કાળું મેં મને ન બતાવશે. એને લઈ જઈને કારાગૃહમાં કેદ કરો. બપોરે ન્યાયસભામાં એને ન્યાય તેળીશ. એના મસ્તક પર ભયંકર અપરાધ, કાળા નાગની જેમ ફણ પ્રસારીને ખડે છે !”
દ્વારપાલ અજાયબીમાં ડૂબી ગયે. એક ક્ષણમાં આ કેવું પરિવર્તન ! અરે, હજુ બે પળ પહેલાં તે જેને રાજકીય માનસન્માનથી નવાજી નાખવાની વાત હતી, એને માટે અત્યારે બેડી ને કારાગૃહની આજ્ઞા! પાઘડી બંધાવવાને બદલે માથું જ મૂળગું લઈ લેવાની વાત! પણ આ ગરીબ દબાયેલા દ્વારપાળે એક સૂત્ર જાણતા હતા, કે રાજાની કૃપા સમુદ્રના તરંગ જેવી ચંચળ છે. માટે કૂવાજામાજ્ઞા અવિવારનીચા રાજાની આજ્ઞા વિચાર કર્યા વિના ઉઠાવવી.
છતાંય એણે યુક્તિપૂર્વક ફરી વાર આજ્ઞાની સ્પષ્ટતા કરવા પૂછયું : ” મહારાજ, બેડીઓ જડું કે હેડમાં નાખું ?”
“જાઓ, એવી બેડીઓ જડે કે બદમાશ જરાય હલી કે ચલી ન શકે. આ સંસારને હવે થોડી ઘડીને એ
