________________
૨૮૮: મત્સ્ય-ગલાગલ. છે. વાત કરતાં રડી પડે છે. વત્સરાજની તે વ્યાકુળતાને પાર નથી. દિવસો સુધી એમની સાથે કંઈ વાતચીત પણ થઈ શકી નહિ! લગ્નની વાત આવતાં જ એ ભારે ઉશ્કેરાઈ જતા.
દુઃખનું ઓસડ દહાડા! દિવસે વીતતાં એક દિવસ મંત્રીએ રાજાને સમજાવ્યું કે વત્સની ગાદી પર કઈ જોઈશે ખરો ને? શું ભરતકુળની પરંપરાને મિટાવી દેવાનું પાપ આપે આચરવું છે? આપને ખાતર નહિ, દેશને ખાતર પણ આપે કંઈક વિચારવું જોઈએ.
એક તો અનેકપત્નીની પ્રથાએ અને બીજું ઉત્તરાધિકારીના પ્રશ્નને વત્સરાજને નવા લગ્ન માટે મને-કમને તૈયાર કર્યા. પણ ઉત્સાહ નહોત! ઉલ્લાસ નહાતા ! નવાં પત્ની તરીકે મગધનાં કુવરી પાવતીને નિર્ણય છે. આવા સુશીલ રાજાને કણ કન્યા ન આપે !
રાણી પદ્માવતી મગધ છેડીને વત્સ દેશ આવ્યાં, સાથે પિતાની પ્રિય સખી પ્રિયંવદાને લાવ્યાં છે, પણ રાજાજી તે જૂનાં રાણું વાસવદત્તાના સ્વપ્નમાં જ મગ્ન છે. સૂતાં એ, બેસતાં એ!
નવાં રાણુની સખી પ્રિયંવદા ભારે ચતુર છે. રાજા અને રાણુની અપૂર્વ સેવા કરે છે. રાજા એને જુએ છે ને વાસવદત્તાને સંભારે છે! જાણે ચહેરે મહોરે એક જ છે. વાતચીત ને વિવેક પણ એવાં જ! એક દહાડે ભારે આશ્ચર્ય પૂર્વક મંત્રીરાજે જાહેર કર્યું કે આ પ્રિયંવદા એ જ સાચા વાસવદત્તા! એ બળી ગયાં એ જુઠાણું! મગધ દેશની
