________________
આતમરામ અકેલે અબધૂત ! ૨૬૩ આજ્ઞા આપી. ભગવાન કહેતા હતા એ સંસારની અસારતા મગધરાજે પ્રત્યક્ષ જોઈ ! આ સ્વાથી દુનિયામાં કોને ભરોસે કરે ? જે રોજ રોજ મગધરાજના જયજયકારથી જીભ સુકવી નાખતા હતા એ મગધવાસીઓ ને સરદાર-સામંતેમાંથી કોઈએ આ હડહડતા જુલમ સામે આંગળી પણ ન ચીંધી! રાજની અવકૃપાની બીકે માનવીનાં અંતર પણ એશિયાળાં થઈ ગયાં !”
પછી મગધરાજનું મૃત્યુ કઈ રીતે થયું?”
આટમાટલા અત્યાચાર ગુજ૨વા છતાં એ વૃદ્ધ રાજાની આયુષ્ય દેરી એટલી જબરી કે ન તૂટી! કર્યા ભોગવવાનાં હોય ત્યારે માગ્યાં મત પણ ક્યાંથી મળે ! અને જગતમાં તે સહુ શત્રુનું મોત જલદી જ વાંછે છે. શત્રુ બને. મગધરાજ શ્રેણિકને સપૂત કૂણિક, વિચારતા હતા, કે સાપ ભલે છુટ્ટો ન હોય, ભલે એને દાબડામાં સુરક્ષિત રીતે પૂર્યો હોય, છતાં અકસ્માત બનવાને હેય ને કોઈ પાંજરું ખોલી નાખે તે.... બનવાજોગ હોય ને બને, અને જીવતા બૂઢા બાપ તરફ કોઈની વફાદારી જાગે, કઈ કંઈ હલચલ મચાવે, ફરીથી કઈ નવા તેફાનને સામને કરે પડે ! એના કરતાં ન રહે વાંસ, ન વાગે વાંસળી ! પણ જન્મ, જરા ને મરણ કંઈ કોઈના કાબૂમાં છે કે મગધરાજ કાબૂમાં હોય! એક વારને સિંહસમો દુધર્ષ રાજા શિયાળ બનીને પણ જીવી રહ્યો. કહે છે, કે અન્તિમ સમયની એની શાન્તિ ત્રાષિને છાજે તેવી હતી. એ વારંવાર કહેતા: “હું વિષયી ભૂલે. ભગવાને મારી સામે દીવ ધરીને માર્ગ સૂઝાડો, તોય રાજસુખના કીચડમાં ભૂંડની જેમ મહાલી રહ્યું. એ દિવ્ય
