________________
પહેલે આદર્શ : ૨૭૧ કરવા લાગ્યા, લૂખા- સૂકા અને આહાર કરવા લાગ્યા.
ક્યાં રાજપાટ ને કયાં વનવગડા ! ક્યાં બત્રીસાં પકવાન ને ક્યાં લૂખાંસૂકાં અન્ન! એમના સુકોમળ દેહમાં વ્યાધિ થયે. વોએ દહીં લેવાની સલાહ આપી. રાજર્ષિ ઉદયન વીતશય નગરની પાસેના ગોવાળોના વ્રજમાં આવી રહ્યા. પણ રાજખટપટમાં પડેલા પુરુષે કમળાના રોગી હોય છે. તેઓ બધે પીળું ભાળે છે. તેઓએ વાત ઉડાડી કે રાજર્ષિ ઉદયન તપસ્વી જીવનથી કંટાળ્યા છે અને પિતાનું રાજ પાછું લેવા આવ્યા છે! કોઈનું બૂરું ઈચ્છી પિતાનું ભલું ચાહનારા લેકને ક્યાં તેટે છે ! પણ કેશીકુમાર સરળ હતો. એણે પહેલાં તે કહ્યું: “તેમનું હતું ને તેમને આપવામાં સંકોચ કે?” પણ મંત્રીઓએ ધરે ધીરે એની બુદ્ધિ ફેરવી નાખી. એ પણ માયાને પૂજારી બની ગયો. અને માયાને પૂજારી બન્યો એટલે સગા મામાને શત્રુના રૂપમાં દેખાવા લાગ્યા. પુનઃ એ જ “મસ્ય ગલાગલ’ ન્યાયનું નાટક ભજવાનું શરૂ થયું. સહુ રાજર્ષિ તરફ ઝેરી નજરથી નિહાળવા લાગ્યા.”
કઈને ક્ષણ એકનો ભરોસો કરવા જેવું નથી! ક્ષમા–ઉદારતા થતાં તે થઈ જાય, પણ પછી એનો જીવનભર પસ્તાવો થાય છે,” અવન્તિપતિ વચ્ચે બેલી ઊઠયા.
મહારાજ, રાજર્ષિ ઉદયનને કંઈ પસ્તાવો થતા નહોતે. ધૂકેલું ગળવા, વમન કરેલું જમવા એ આવ્યા નહોતા. પણ કૂવાના દેડકા જેવા ભાણેજ કેશીકુમારને હાથીના પ્રચંડ રૂપનો શે ખ્યાલ હાય! મંત્રીઓએ એક ગોવાલણને બોલાવી, ને એની દ્વારા દહીંમાં ઝેર આપવાને પ્રબંધ થયે. પણ રાજર્ષિ ઉદયન તે જીવન અને મૃત્યુને પાર પામી ગયા હતા;
