________________
૨૬૮ : મત્સ્ય--ગલાગલ અપૂર્વ સુંદરીઓ, મયો તે સ્વર્ગનું સુખ ને ત્યાંની રૂપરૂપની અંબાર અસરાઓ વિલાસ માટે મળવાની હતી. અવન્તિના જુવાને ભયંકર યુદ્ધ જગવવા માટે તલસી રહ્યા હતા. “કેનું કેણે શું બગાડયું?” આટલી સાદી સીધી વાત સમજવાની શુદ્ધિ સહુએ ગુમાવી હતી. માણસના રાજ્યમાં પશુરાજ્ય પ્રગટી નીકળ્યું હતું!
આ પશુરાજ્યને પરાક્રમી સ્વામી અવનિપતિ પ્રદ્યોત મંત્રણાગૃહમાં પાછા ફર્યા ત્યારે તેમના મુખ પર ભારે ઉત્સુક્તા હતી. પોતાના પરમ શત્રુ-જે પરમ ઉદાર કહેવાતે હતે ને જેણે પિતાને જીવતદાન આપી એની કીર્તિને સવાયી ને પોતાની કીતિને કલંકિત કરી હતી એ પરમ શત્રુ ઉદયન–ના દેશની વાર્તા! ન જાણે કેવી હશે! એમણે સંજ્ઞાથી જ ચરપુરુષને વૃત્તાંત કહેવા આજ્ઞા કરી.
“મહારાજ, જ્યારે હું વીતભય નગરમાં જઈ પહોંચ્યા ત્યારે ત્યાં રાજ તે કેશીકુમારનું હતું!”
શું ઉદયન અને એને પુત્ર અભીતિ બંને યમરણ થયા? અરે, મગધમાં શ્રેણિક મરી ગયે ને અભય સાધુ થયે. બધે આ શી ઉથલપાથલ મચી છે !”
પ્રભુ! વાત ભારે હૃદયદ્રાવક છે. રાજા ઉદયન ભગવાન મહાવીરના ધર્મોપદેશને ધરનારે હતેા. ભગવાન મહાવીરે એક વાર કહેલું કે “વથા નાશા તથા પ્રજ્ઞા', પ્રજા રાજાના ગુણ અવગુણનું અનુસરણ કરે છે. ત્યાગનું મહત્ત્વ બતાવવા માટે રાજાઓએ પિતે તેવું આચરણ કરી બતાવવું જોઈએ. તે જ પ્રજા સમજે કે ભંગ અથવા સંગ્રહ એ ધ નહિ, પણ
