________________
સારમાણસાઈનું દુખ: ૨૦૫ શત્રુના બાળને ગાદી પર બેસાડવાની! દુનિયામાં બહુ ભલા થવામાં સાર નથી. મૃગાવતીને છોડી દીધે, ઉદયનને ગાદી પર બેસાયે, હું શું સાર થઈ ગયે? મારું શું ભલું થયું !”
અને રૂપમાધુર્યભરી મૃગાવતીની સુંદર મૂર્તિ આંખ સામે તરી આવી. ભગવાન મહાવીરની પરિષદામાં સાદા વેશમાં પણ એ કેવી શોભી રહી હતી ! રાજકવિ કહે છે કે સ્ત્રીના દેહમાં મધુ વસે છે, એ વાત મૃગાવતીના દેહને જોતાં અવશ્ય જણાઈ આવે છે. ભક્તિભારથી નમેલાં એનાં અંબેમાંથી કેવી માધુરી ઝરતી હતી! વય તો થઈ હતી તેય વપુસૌંદર્ય કંઈ ઝાંખું નોતું પડયું.
રાજા પ્રદ્યોતની માનસમૃષ્ટિમાં ખળભળાટ મચી ગયે. કામરુ દેશની દાસી પણ એને સાંત્વન ન આપી શકી. એણે મહામંત્રીને હાકલ કરી.
વૃદ્ધ મહામંત્રી થોડી વારમાં હાજર થયા. એમને જતાં જ રાજાએ કહ્યું:
મંત્રીરાજ, વત્સદેશના મેદાનમાં આપણે હાર્યા કે જીત્યા?”
હાર કે જીતને વિચાર ત્યાં મિથ્યા હતે. એના કરતાં પણ એ પ્રસંગ વિશેષ હતે મહારાજ, આપની ઉદારતાની, આપની સરળતાની, આપની ધાર્મિક્તાની જનતા પ્રશંસા કરી રહી છે. ધર્મ સમજ્યા તે આપ સમજ્યા એમ સહુ કહે છે. ભગવાનના બધા રાજવી શિખ્યામાં સાચા શિષ્ય તમે! આપના ત્યાગનાં તે કવિએ કવિતા રચી રહ્યાં છે. તેઓ કહે છે કે અવતિની સંસ્કારિતાને આપે પુનઃ સંસ્કારિત કરી છે ?
