________________
કોણ મને ન્યાય કરે : ૧ઋ ૫- રક્ષા કરે, મેટપણે પતિ ને વૃદ્ધાવસ્થાએ પુત્ર! વત્સરાજ હસ્યા એ હાસ્ય યંકર હતું!
એક દેહદાહી–મેઢે ચઢાવેલી-દાસી આ વખતે જરા આગળ આવી, ને નમસ્કાર કરી કહ્યું : “મહારાણું આપને યાદ કરી રહ્યાં છે ! બાળકુમાર ઉદયન પણ પાસે બેસીને રડ્યા કરે છે!”
“જાઓ, ઉદયનને મારી પાસે તેડી લાવ! તારી સણને કહેજે કે રાજાજીએ આજ સુધી તે સ્ત્રીચરિત્ર સાંભળ્યાં હતાં, પણ હવે તો નજરે નીરખ્યાં. આજથી મેં સ્ત્રીમુખ ન જોવાની બાધા કરી છે! તારી રાણીએ તે સ્ત્રીપદ સાચું ઉજળી બતાવ્યું !”
દાસી ગઈ. થોડી વારમાં ખુદ મહારાણ મૃગાવતી બાળકુમાર ઉદયનને આંગળીએ વળગાડીને આવતાં જણાયાં. રાજજીએ તરત જ ભયંકર સ્વરે કહ્યું :
ઉદયન, અહીં આવ! રાણી, તમે પાછાં ફરી જાઓ! મારે સ્ત્રીનું મુખ નીરખવાની બંધી છે. આવશે તે કાં તો તમે નહિ છે, કાં હું !”
અરે રે! જે કાલે દ્વિતીય પ્રાણુ હતી, કાલે જે બે દેહ ને એક આત્મા જેવાં હતાં એ આટલા જલદી જુદા થઈ ગયા.” રાણું મૃગાવતી પડદા પાછળ રહી બેલ્યાં, “શું હવે જાતે અવતારે જે મેએ તાંબુલ ચાવ્યાં એ મેંએ લાળા ચાવવાના આવ્યા. રાજાજી, સ્ત્રીના શીલ પર પ્રહાર કરવાને બદલે એના શિર પર પ્રહાર કર્યો હોત તે એને મરવું મીઠું લાગત! સ્વમાની સ્ત્રીને મન મરવાજીવવાની
