________________
અવનિપતિ પ્રીત ઃ ૧૨૯ ભંડારો સુવર્ણ રોપ્યથી છલકાતા પડયા છે!” રાજા પ્રદ્યોતે દાસીને પોતાના ભુજપાશમાં દબાવતાં કહ્યું.
“રાજન, એ તે મને સુવિદિત જ છે. પણ આ સુવર્ણમંજુષામાં સંસારની સર્વ દોલત ખર્ચ પણ ન મળે તેવી વસ્તુ છે. એની અંદર દેવાધિદેવની પ્રતિમા છે, જેના પ્રતાપે મને આ નવે અવતાર મળે છે. એ પ્રતિમાની હું રોજ પૂજા કરું છું. એના વિના હું એક પગલું પણ નહિ આગળ મૂકું ” દાસીના શબ્દોમાં અફર નિરધાર ગુંજતે હતે.
રાજા પ્રદ્યોતે વધુ વિરોધ ન બેંધાવ્યું. રૂપસુંદરીને એ લેવા આવ્યું હત-રૂપસુંદરીને લઈને એ પાછો ફર્યો.
પણ આ સમાચાર રાજર્ષિ ઉદયનને મળ્યા ત્યારે એનું ચિત્ત શુભિત થઈ ગયું. અરે, મારા મહેલમાં પ્રવેશવાની હિંમત ! અને મારા દેવની ચેરી ! સાથે સાથે દાસીનું પણ હરણ! રે, રાજા ચંડપ્રદ્યોતે મારા ધર્મ અને મારા રાજની આબરૂ માથે હાથ નાખે !
રાજધર્મ રાજાને કહેતે હતો કે રાજા કદી નિરર્થક હિંસા ન કરે, પણ જ્યાં સુધી રાજપદ ધારણ કરે ત્યાં સુધી દંડશક્તિ જાળવે. અપરાધીને દંડ ન દઈ શકે, એ રાજાનું રાજપદ નકામું એ અવળચંડા રાજાને દંડ દેવે ઘટે. એને રાજદંડ હાકલ કરવા લાગ્યો કે દે નગારે ઘાવ ! રોળી નાખ ઉજેનીને ! કેદ કરીને ગરદન માર એના રાજાને ! પણ સાથે સાથે એ નીતિપરાયણ રાજવીને પુરત ખ્યાલ હ કે આવેશમાં આવીને યુદ્ધ ખેલવામાં ન્યાય સાથે અન્યાય પણ થઈ જાય છે. અને નિર્દોષેનાં રક્ત રેડાય છે. જન
