________________
૧૦૮ : મત્સ્ય-ગલાગલ
*
*
.
માણસ આ પૃથ્વી પર સમાતું નથી, એટલે એકબીજાને ખાઈને જગ્યા કરી રહ્યું છે. એના શ્વાસમાંથીય હદયના જવાલામુખીને લાવા નીકળે છે. એના સ્પર્શ માં પણ તપાવેલા લોઢાના થંભની આંચ છે. એની જીભમાં પણ મારણ વિષ છે. આ જગતમાં કુટિલતા એ જ સર્વશ્રેષ્ઠતા–સર્વોચ્ચ ગુણ—લેખાય છે. જે વધુ લુચ્ચા–વિશેષ કુનેહબાજ–લેકોને લડાવી મારવામાં કુશળ એ રાજને સર્વશ્રેષ્ઠ પુરુષ! એ જ માન-પાન પામવાને પહેલે અધિકારી! પ્રપંચનિપુણતા એ જ સંસાર જીતવાની મોટી કૂંચી ! રાજ અને સમાજ બંને આવી કુટિલ ને પ્રપંચી વ્યક્તિઓથી સંચાલિત થઈ એક પ્રપંચજાળ બની ગયાં છે. ત્યાં નિખાલસતા એ દુર્ગુણ લેખાય, નિર્દશતા એ નિર્માલ્યતા લેખાય, નિરભિમાનીપણું એ નાલાયકી ગણાય!
અરે, સંસારના આ પિલા ગાળામાં કેટકેટલે દંભ, કેટકેટલે અનાચાર ને કેટકેટલી વ્યર્થ મારામારી ભરી દીધી છે! અને તે પણ માનવીએ પિતાને સગે હાથે!
ચિતારાની ચિત્તવૃષ્ટિમાં આજ નવા વિચાર-સૂર્યને ઉદય થઈ રહ્યો હતો. એકાએક એની નજર એક સુંદર રૂપેરી માછલી પર સ્થિર થઈ ગઈ. કેવી ચપળ, કેવી રમતિયાળ, કેવી રઢિયાળી ! અરે, સંસારમાં માત્ર સુખ જ હશે, શાન્તિ જ હશે, એમ માનતી નાની નાની પૂંછ હલાવતી એ ફરી રહી હતી! ડૂબતાં સૂર્યનાં કિરણે પાણીની સપાટીને વીધીને એને રંગી રહ્યાં હતાં.
જેમ જેમ પ્રકાશ ઝાંખે પડતે જતો હતે-એમ એમ
