________________
અભિગ્રહ : ૫૩
છબી બાકી હતી. આજે જ રાણુજી હંસલક્ષણ વસ્ત્ર પહેરી ચિતારાની સામે બેસવાનાં છે. તમને બતાવ્યાં છે.”
વિયા, આવ બહેન!” અમાત્યપત્ની નંદા વિજય તરફ ફરી ને એને પાસે બોલાવી. વિજયા અંત:પુરની મુખ્ય પ્રતીહારી હતી. વિવેકી, વિનયી ને ધર્મશીલ હતી, રૂપવતી પણ એટલી જ. અંતઃપુરની આ દાસીએ કદી લગ્ન ન કરતી. વેળા-કવેળાએ જાગેલી રાજાઓની કામલિગ્સા તૃપ્ત કરવા સિવાય, સંસારમાં એ સદા શીલવંતી રહેતી. રાજાએ પણ આવી દાસીઓ દ્વારા થયેલા દાસીપુત્રોને રાજપુત્રની જેમ જાળવતા, એટલે વિજયા અલબત્ત દાસી જરૂર હતી, પણ રાણુ જેટલા માનની અધિકારિણી બની બેઠી હતી. - નંદાએ એનું બહુમાન કરતાં કહ્યું : “વિજયા, પેલા મહાયેગીની વાત તું જાણે છે ને ! આજ મહિનાઓથી એ ભૂખ્યા છે. આંગણે આવેલે આ અદ્ભુત અતિથિ આપણું અન્નને એક કણ પણ ન લે, એને અર્થ તું સમજે છે? હું તે એમાં રાજા અને પ્રજાનું અમંગળ ભાવિ જોઉં છું. રાણુજીને કહેજે કે રૂપ તે પતંગ જેવું છે, આ દેહ પર બહુ ગર્વ કરવા જેવું નથી. કેઈ વાર આપણું રૂપ આપણને જ ખાઈ જશે. વિકારોનું પિષણ વિવેકને નાશ કરે છે માટે ચેતી જાય. આ પૃથ્વી જેઓનાં સુકૃતથી ટકી રહી છે, એ યોગીઓનાં સન્માન માટે સજજ થાઓ, નહિ તે આપણાં પાપ તે ઓછાં નથી. એ પાપથી તે આ પૃથ્વી રસાતાળ ચાલી જાય.”
નંદાદેવીની આ વાતે દાસી વિજ્યાને વિચારમાં નાખી
