________________
૫૦ : મત્સ્ય-ગલાગલ
સૂર્યની સૌમ્યતા તથા તેજસ્વિતા બને ત્યાં ભેળી મળી હતી. જોઈએ ને મન મોહી જાય તેવા એ સેહામણુ હતા. વગર વાત કરે મનના બંધ છૂટી જાય એવા પ્રતિભાશાળી હતા એ તરુણ તપસ્વી.
પિષ મહિનાના અજવાળિયા પક્ષમાં એ યોગી ભિક્ષા માટે નગરમાં ન આવતા, પણ અંધારિયો પક્ષ બેસતાં એ જરૂર આવતા. ભિક્ષાન્નની–અશન–પાનની આકાંક્ષા પણ મેં પર દેખાતીઃ છતાં ન જાણે સહુના દ્વાર સુધી જઈને, ભિક્ષાન્ન અને ભિક્ષાઆપનાર બંને પર એક મીઠી નજર નાખી એ પાછા ફરી જતા. ' અરે, એ મહાગીને શું ખપતું હશે? નિત નિત નવનવાં ભેજને બનવા લાગ્યાં; પ્રજાજને, સામતે, શ્રેષ્ઠીજને દેડી દેડીને પોતાને ત્યાં નોતરી લાવવા લાગ્યા પણ ગીને સંકેચાયેલો પવિત્ર હાથ ભિક્ષા માટે લાંબે ન થયે તે ન થયો. અદ્દભુત રે ગી! શી અજબ હશે તારી વાંછના!
વખત ઝડપથી પસાર થવા લાગ્યો. શિશિર અને પાનખર પસાર થઈ ગઈ. વસંત આવી; એય ગઈ ને જગતને અકળાવતી ગ્રીષ્મ પણ આવી. આમ્રતરુઓ પર કેરીઓ પાકી ગલ થઈ ગઈ, ને નગરવાસીઓ પૃથ્વી પરના એ અમૃતને આરોગવા લાગ્યાં. શ્રીખંડ ને શીતળ પે ઘર ઘરમાં તૈયાર રહેવા લાગ્યાં. પણ એક દિવસ નહિ–બે દિવસ નહિ–એક અઠવાડિયું નહિ–બે અઠવાડિયાં નહિ, પાંચ પાંચ માસ લગી આ ભૂખ્યા મહાયોગીની ભિક્ષા પૂરી ન થઈ
કૌશાંબીના વિખ્યાત મહાઅમાત્ય સુગુપ્તના ઘરમાં
