Book Title: Paumchariyam Part 01
Author(s): Parshvaratnavijay
Publisher: Omkarsuri Aradhana Bhavan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004024/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sirinAilavaMsadiNayararAhusUripasIseNa puvvahareNa vimalAyariyeNa viraiyaM sakkayachAyAsamalaMkiyaM paumacAriyaM (padmacaritram ) : chAyAkAra-saMzodhaka-saMpAdakazca : muni pArzvaratnavijayaH prathamo vibhAgaH : prakAzaka: A. OMkArasUrI ArAdhanA bhavana, * gopIpurA, surata For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. OMkArasUri jJAnamaMdira graMthAvalI-65 sirinAilavaMsadiNayararAhusUripasIseNa puvvahareNa vimalAyariyeNa viraiyaM sakkayachAyAsamalaMkiyaM paumacariyaM (padmacaritram) prathamo vibhAgaH pUrva sampAdaka: DaoN. harmana jekobI saMzodhakaH punaHsampAdakzca munipuNyavijayaH chAyAkAra-saMzodhaka-saMpAdakazca muni pArzvaratnavijayaH prakAzaka: A. OMkArasUrI ArAdhanA bhavana A. OMkArasUri jJAnamaMdira, gopIpurA, surata For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha kA nAma : paumacariyaM (saMskRta chAyA saha) bhAga AvRtti prakAzaka : : prathama saM. 2068 A. OMkArasUrI ArAdhanA bhavana gopIpurA, surata 300 rUpaye 500 mUlya : prata : prAptisthAna : * AcArya zrIOMkArasUrijJAnamaMdira AcArya zrIOMkArasUri ArAdhanAbhavana, subhASacoka, gopIpurA, surata phona : 9824152727 * AcArya zrIOMkArasUri gurumaMdira vAvapathakanI vADI, dazAporavADa sosAyaTI, pAlaDI cAra rastA, amadAvAda-380 007 phona : 079-26586293 E-mail : omkarsuri@rediffmail.com / mehta_sevantilal@yahoo.co.in * vijayabhadra ceriTebala TrasTa pArzvabhaktinagara, nezanala hAIve naM. 14, bhIlaDIyAjI, ji. banAsakAMThA-385535 phona: 02744-233129, 234129 * sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapola, amadAvAda-380 001 'AkhyAnaka maNikoza' saMskata chAyA ke sAtha 4 bhAga meM AgAmI dino meM prakAzita hoMgA / / mudraka: kirITa grAphIksa 416, vRndAvana zopIMga senTara, ratanapoLa, amadAvAda-1, dUrabhASa : 9898490091 For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha samarpaNa... vardhamAna taponidhi, nyAyazAstra vizArada suvizAla gacchAdhipati suvihita AcAryapravara zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. sA.nA karakamalamAM janmazatAbdi varSe sAdara samarpaNa... For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya pU.A.bha.zrI araviMdasUrI ma.sA., pU.A.bha.zrI yazovijayasUri ma.sA. AdinI preraNA-mArgadarzanapUrvaka A graMthamALAmAM anekavidha graMtharatno pragaTa thaI rahyA che. 'paumacariyaM' graMthanA 4 bhAganA prakAzana mATe pU.A.bha.zrI municandrasUri ma.sA.) pa.pU.munirAjazrI pArzvaratnavijayajI ma.sA.ne preraNA ane mArgadarzana ApyuM ane amArI graMthamALAmAM A mahAkAya graMtha pragaTa karavA bhalAmaNa karI o pramANe A graMtha amArI saMsthA dvArA prakaTa karatA amo AnaMda anubhavIo chIo. prastuta graMtha pragaTa karavA mATe pU. munirAja zrIpArzvaratnavijayajI ma.sA. temaja pU.A.bha.zrI OMkArasurIzvarajI ma.sA.nA samudAyanA sva.sA.zrI satyarekhAzrIjInA ziSyA sAdhvIzrI mahAyazAzrIjIo A graMthamAM prupha saMzodhanAdi kAryomAM zrutabhaktithI prerAI bhAre jahemata uThAvI che. tenI amo bhUrI bhUrI anumodanA karIo chIo.. A sAhityano svAdhyAya karI sahu AtmakalyANane vare o ja abhilASA. li. prakAzaka For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamaprabhAkara munizrI puNyavijaya saMpAdita pUrvasaMskaraNa kA sampAdakIya kiJcit vidvadvara DaoN. harmana jekobIdvArA sampAdita paumacariyAM hamane 'saMghavI pADA jaina jJAnabhaNDAra - pATaNa' gata kramAGka 371kI saM. 1458 meM likhita tAr3apatrIya pratike sAtha Ajase karIba 45 varSa pUrva milAna karake rakhA thA / isake bAda hamAre apane saMgrahagata do kAjakI pratoMke sAtha bhI milAna kiyA thA. isa taraha ina tInoM pratioMke AdhArapara DaoN. jekobIke sampAdanakA saMzodhana 'pratyantare' aisA saGketa karake pAThabhedoMkI noMdha lekara kiyA thA, kintu usa samaya hamArI yaha kalpanA nahIM thI ki hameM isakA punaH sampAdana karanA hogA / ataeva hamane pAThabhedoMke sAtha pratioMke saGketakI noMdha nahIM rakhI thI / kintu saGketa na honeke kAraNa saMzodhanameM koI kSati nahIM rahegI, esA mAnakarake jaba prAkRta TekSa sosAyaTIne ise zIghra prakAzita karanekA nirNaya kiyA taba hamane apanI saMzodhita mudrita prati de dI aura usakA mudraNa bhI samApta ho gayA / isake bAda 'zrIjinabhadrasUri jaina jJAnabhaMDAra - jesalamera' kI vi0 13vIM zatAbdimeM likhI gai tAr3apatrIya pratakA patA lagA, taba hameM mAluma huA ki isa pratake upayogake vinA 'paumacariya'kA sampAdana pUrNazuddhikI dRSTise apUrNa hI rahegA ataeva zrInagInabhAIko jesalamera bhejakara ukta pratise paumacariyakA milana karake pAThabhedoMkI noMdha lI gaI / aba una pAThomeMse jo mUlameM hI dene yogya hai aura jina pAThoMkI zuddhi isa pratise hotI hai una sabakI sUcanA dUsare khaNDameM pariziSTake rUpameM de dI jAyagI tathA pUrvokta tInoM pratoMke bhI pAThAntaroMkA viveka pariziSTomeM de diyA jAyagA / itanA ho jAnese yaha sampAdana pUrNa hogA / isa kAryameM tathA paumacariyake vividha pariziSToke kArya meM ativilamba hogA, esA mAnakara prastuta prathama khaNDakA prakAzana roka rakhanA hamane ucita nahIM samajhA hai / isa granthakA hindi anuvAda ho jAnese abhyAsioMko isake samajhanemeM bhI suvidhA hogI / hamAre nijI saMgraha, jo Aja zrIlAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRtividyAmaMdira-ahamadAbAda ko samarpita hai, kI jo do hastapratioMkA yahA~ pATha bheda diyA jA rahA hai For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. zrI lA0 da0 bhA0 saMskRtavidyAmaMdira-ahamadAbAdake hastalikhita granthasaMgrahameM isa pratikA kramAGka 2085 hai / pratike antameM lekhanasaMvat nahIM hai phira bhI AkAra prakAra aura vizeSataH lipike mor3ase prastuta pratikA lekhanasamaya vikramakI 16vIM zatIkA uttarArddha kahA jA sakatA hai| pratikI lipi sundara aura suvAcya hai, sthiti bhI sundara hai / kula 197 patrAtmaka isa pratike Adya 1 se 9 tathA 26, 34, 37 aura 81 vA~ patra milake kula 13 patra aprApya haiM / pratyeka patrakI pratyeka pRSThimeM 16 paMktiyA~ haiM, pratyeka paMktimeM 56 se 60 taka akSara haiN| pratyeka pRSThikI madhyastha cAra paMktiyoM meM madhyabhAga kA catuSkoNa bhAga lekhakane rikta rakhA hai| ye madhyastha cAra paMktiyomeM 53-54 akSara haiM / lambAI cor3AI 10 x 4 iMca pramANa hai / grantha pUrNa hone ke bAda "granthAgraM 10550 sarvasaMkhyA // " itanA hI lekhakane likhA hai / ataH lekhaka kI koI jAnakArI nahIM miltii| 2. zrI lA. da.bhA. saMskRtividyAmandira-ahamadAbAda ke hastalikhita granthasaMgraha meM prastuta pratikA kramAGka 4178 hai / 219 patrAtmaka isa pratike 69 se 128 patra aprApya haiM / pratyeka patrakI pratyeka pRSThimeM 15 paMktiyA~ haiM / pratyeka paMkti meM kama se kama 50 aura adhika se adhika 58 akSara haiM / pratyeka pRSThi ke madhyabhAga kI pAMca paMktioM ke bIca meM lekhakane aSTakoNa bhAga rikta rakhA hai| Upara nirdiSTa (kramAGka-2085 vAlI) pratikI apekSA yaha prati azuddha hai / lambAI cor3AI 10 x 4 iMca pramANa hai| lekhaka kI puSpikA isa prakAra hai - "aksara mattA biMdU jaM ca na lihiyaM ayANamANeNaM / taM khamasu savvamahaM (mahaM savvaM) titthayaraviNaggayA vANI // cha // zubha bhavatu // zrIsaMghasya zriyo 3 : (stu) // saMvat 1648 varSe vaizASa vadi 3 budhe 3 (o) jhA rudra likhitaM / lekhakapAThakayorjayo'stu // " ___ bhAratIya darzakone gabhIra abhyAsI zrI paM. dalasukhabhAI mAlavaNiyAjIne prastuta granthakA sAdyanta samagra prUphavAcana karake sahayoga dekara hamArA zrama halakA kiyA hai etadartha unheM dhanyavAda detA huuN| - muni puNyavijaya caitrakRSNA 13 tA. 2-4-63 lUnasAvADA, moTI pola ke sAmane, jaina upAzraya, amadAvAda-1 Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra hI sAdhu kA netra haiM / AgamacakkhU sAhU iMdiyacakkhUNi savvabhUdAni / devAya ohicakkhU siddhA puNa savvado cakkhU // pravacanasAra 34 // sAdhubhagavaMta AgamacakSu hote haiM / sarvabhUta indriyacakSu, deva avadhicakSu aura siddha paramAtmA sarvataH cakSu hote haiM / zramaNa bhagavAna mahAvIrane ghora sAdhanA ke bala para kevala jJAna kI prApti kI / tatpazcAt zrI gautama gaNadhara Adi ne prabhukRpAse dvAdazAMgI kI racanA kI / usI zrutajJAna kI paraMparA prabhu ke zAsanameM calI / samasta jaina sAhitya kA vargIkaraNa viSayakI dRSTi se cAra bhAgo meM kiyA hai / yaha anuyoga - vibhAga zrI AryarakSitasUrijIne kiyA thA / unhoMne bhaviSyameM honevAle alpabuddhi ziSyoM kA vicAra karake Agamika sAhitya cAra anuyoga meM vibhAjita kiyA / jaise gyAraha aMgo ko caraNakaraNAnuyogameM, RSibhASitoM kA dharmakathAnuyogameM, sUryaprajJapti caMdraprajJapti Adi ko gaNitAnuyogameM rakhA aura bArahaveM aMga dRSTivAdako dravyAnuyoga meM rkhaa| digaMbara paraMparA meM bhI prathamAnuyoga, karaNAnuyoga, caraNAnuyoga aura dravyAnuyoga ke nAma se 4 vibhAga kiye hue haiM / purANacaritAdiko prathamAnuyogameM gine hai / karaNazabda ke do artha haiM- pariNAma aura gaNitasUtra / ataH khagola- bhUgola kA varNana karanevAle tathA jIva aura karma ke saMbaMdha Adi ke nirUpaka karmasiddhAMta viSayaka grantha karaNAnuyoga meM lie gae haiM / AcArasaMbaMdhI sAhitya caraNAnuyogameM AtA haiM / aura dravya-guNa-paryAya Adi vastusvarUpake pratipAdaka graMtha dravyAnuyoga meM Ate haiM / naMdIsUtra meM ullekha hai ki dRSTivAda ke eka vibhAga svarUpa gaNDikAnuyoga meM cakrI, baladeva, vAsudeva Adi ke caritra Ate haiM / paraMtu kAlakrama se zrutakA viccheda honese aba yaha sAhitya upalabdha nahIM haiM / kevala vartamAnameM upalabdha AgamoMmeM bhI ye caritra nahIM milate haiM / dazave aMga praznavyAkaraNameM 'satI sItA'kA phakta nAmollekha hai / ThANAMga sUtra evaM samavAyAMga sUtrameM baladeva, vAsudeva ke nAma unake mAtApitA Adi ke nAma haiM- paraMtu rAma-lakSmaNa (jo baladeva - vAsudeva hue) kA koI itihAsa nahIM milatA haiM 1 phirabhI hamArA saubhAgya haiM ki pUrvadhara nAilavaMzIya zrI vimalasUrijI kA 'pauma cariyaM' Aja bhI upalabdha haiM / prazasti se patA calatA hai kI yaha racanA vIranirvANa 530 kI haiN| jinazAsanameM sabase prAcInatama rAma For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritra 'pauma cariyaM' hI haiM / zrI raviSeNa, zrI svayaMbhU, zrI zIlAMkAcAryajI, zrI hemacaMdrAcAryajI Adi kI rAmAyaNa isake bAda kI haiM / __yaha graMtha pahale hindI anuvAda sahita chapa cukA hai| paraMtu isameM amuka sthAnomeM azuddhapATha dRSTigocara hote haiM, kahIM to itanI azuddhi jAna paDatI haiM kI artha kA anartha ho gayA hai / jaise: aha aTThakammarahiyassa230/- meM kevalajJAna pAne ke vakta ATha karmoM kA kSaya hone kI bAta dyotita hai jo barAbara nahIM haiN| ___ isa prakArakI aneka azuddhiyA~ para Dr. K. R. Chandra ne apanI pustaka meM aMgulI nirdeza kiyA hai| prApya hastalikhita pratoMke dvArA azuddhi parimArjana karanA jarUrI hai, paraMtu yaha bahuta baDA kArya hone se ve kara nahIM pAe / ataH koI bhI vidvAna isa kArya ko kare to jinazAsana ke zruta sAhitya kI bar3I sevA hogii| vizeSa meM Aja dina taka isakI saMskRta chAyA bhI dRSTi gocara nahIM huI / munizrI pArzvaratna vijayajI ma.sA.ne mahenata kara saMskRta chAyA kI hai| alpAvadhimeM kiyA huA prayAsa stutya hai / sAtha hI aneka kAryoM kI vyastatA hone para bhI, cintanamanISI paMnyAsa pravara zrI muktivallabha vijayajI ma.ke. ziSya munirAja zrI vitarAga vallabha vijayajI ma.sA.ne udAratApUrvaka isa graMtha ke prathama bhAga ke 49 uddezakA saMzodhana kiyA hai isalie ve bhI sAdhuvAdAha hai| vizeSa meM saMgha ekatAke zilpI pa.pU. A.bha. zrI OMkArasUrijI ma.sA.ke sumudAya ke pU. munizrI. jinacaMdravijayajI ma.sA. ke ziSyaratna sAhityakAryameM magna prazAMtamUrti A.bha. zrI municaMdrasUrIzvarajI ma.sA. ne udAratApUrvaka saMpAdana-prakAzana Adi meM apanA amUlya samaya pradAna kiyA usakI to bahuta hI anumodanA hotI hai| ___ rAtri bhojana ke bhayaMkara nukasAna ke digdarzana se, jinapUjA ke anupama lAbha ke varNana Adi se yaha graMtha atyaMta rocaka hai, ataH isakA paThana-pAThana kareM yahI sabhI se abhyarthanA / __ isake paThana-pAThana se mahApuruSoM ke AdarzoM kA jJAna prApta ho sakegA / una AdarzoM ko AcaraNa meM lekara sabhI akSayasukha ke bhoktA bane yahI zubhAbhilASA / bhairubAga jaina tIrtha jodhapura(rAja.) 2068, poSa vada-4, budhavAra 14-12-2011 pa.pU. dIkSAdAnezvarI A.bha.zrI guNaratnasUrIzvarajI ma.sA. ke ziSya pa.prA. A.bha.zrI puNyaratnasUrIzvarajI ma.sA. A.yazoratnasUri (1) dekhie: adhyAtmopaniSad evaM jJAnasAra ! (2) A. niyukti gA. 763-777 / (3) dekhie : kI Dr. K.R. Chandra : A Critical stuty of Pauma chariyam Pg. 1 For Personal & Private Use Only Jain Education Intemational Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM bhAga - 1 graMtha prakAzanano saMpUrNa lAbha zrI kailAsanagara jaina saMgha sUrata jJAnadravyamAMthI lIdho che. anumodanA For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 'paumacariya' prAkRtabhASAno anUTho graMtha che. pauma = padma eTale rAma. A rAmacaritra che. sauthI junuM jainarAmAyaNa A che. A graMtharnu sahu pahelA saMpAdana jarmana vidvAna harmana jekobIe kareluM. I.sa. 1914mAM bhAvanagaranI AtmAnaMda sabhAe AnuM prakAzana kareluM. ___punaH saMpAdana Agama prabhAkara munizrI puNyavijaya ma.e karyu. zAMtilAla vorAnA hiMdI anuvAda sAthe prAkRta graMtha pariSada dvArA I.sa. 1962 ane 1968mAM be bhAgamA prakAzita thayu. A.bha. naracandrasUri ma.sA.nA prayAsathI uparokta graMthanuM punarmudraNa A ja saMsthAe I.sa. 2005mAM kayuM che. prAkRta graMtha pariSada prakAzita bhAga-1mAM V. M. Kulkarni likhita Introduction mAM ane Dr. K. R. Chandra e emanA Ph.D. mATenA mahAnibaMdha A Critical Study of Paumacariyam (rIsarca InsTITayUTa opha prAkRta jainolojI enDa ahiMsA vaizAlI mujhapharapura bihAra dvArA prakAzita)mA 'paumacariyaM' vize vigate potAnI rIte carcA karI che. ame keTalIka vAta mULa graMtha ane A be graMthonA AdhAre ahIM karIe chIe. graMthakArano samaya ane zAkhA sAmAnya rIte moTAbhAganA graMthakAro potAnA kula viSe, guruparaMparA viSe ane racanA saMvata viSe kazuM lakhatA nathI hotA. sadbhAgye pUrvadhara graMthakAra zrI vimalasUrijIe AvI badhI vigato asaMdigdha rIte ApI che. chatAM kamanasIbe Adhunika vidvAnoe emanA samaya viSe ane teozrI zvetAMbara zAkhAnA digaMbara zAkhAnA ke yApanIya zAkhAnA hovA viSe bhinna bhinna mato pragaTa karyA che. graMthakAre ApelI vigato A pramANe che. "paMceva ya vAsasayA dusamAe tIsavarisasaMjuttA / vIre siddhimuvagae tao nibaddhaM imaM cariyaM // 118-103 // rAhu nAmAyario sasamayaparasamayagahiyasahabhAvo / vijao ya tassa sIso nAilakulavaMsanaMdiyaro // 118-117 // Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 sIseNa tassa raiyaM, rAhavacariyaM tu sUrivimaleNa / soUNaM puvvagae nArAyaNa-'sIricariyAI // 118-118 // suttANusArasarasaM raiyaM gAhAhi pAyaDaphuDatthaM / vimaleNa paumacariyaM saMkheveNa nisAmeha // 1-31 // " aMte : "ii nAilavaMsadiNayararAhusUripasIseNa mahappeNa puvvahareNa / vimalAyarieNa viraiyaM sammattaM paumacariyaM // 118 // " 'paumacariyaM'no ullekha A.udyotanasUrijIe I.sa. 778mAM racelA kuvalayamALA graMthamAM (peja 3:11 27-29) karyo che. keTalAka vidvAnonuM mAnavaM che ke I.sa. 677mAM racAyekheM 'padmacarita' prastuta 'paumacariya'no ja vistAra che. eTale paumacariyaM vikramanA sAtamA saikA pahelAthI ja jANItuM banyuM che e nizcita che. ___ graMthakAre ApelI mAhitI pramANe nAIlavaMzamAM sUryasamAna AcArya 'rAhusUri' svasamaya ane parasamayanA vizeSajJa hatA. temanA ziSya nAIlavaMzane AnaMda karAvanAra 'vijaya' thayA. temanA ziSya pUrvadhara A. vimalasUrie 'pUrva'mAM rahelA nArAyaNa (vAsudeva) ane baLadevanA caritra sAMbhaLIne vIraprabhunA nirvANane 530 varSa pasAra thayA tyAre saMkSepamA 'paumacariya' racyuM che. udyotanasUrie karelA ullekha 'buhayaNasahassadaiyaM harivaMsuppattikrArayaM par3hamaM / ' mujaba vimalasUrie harivaMsanuM varNana karatuM koI kAvya racyuM hoya tema jaNAya che. jo ke atyAre te maLatuM nathI. graMthakAra zvetAMbara zAkhAnA ja hovAnA aneka spaSTa pramANo graMthamAM upalabdha thAya che. koi koi bAbato digaMbara saMmata paNa AmAM jovA male che ey kAraNa evaM paNa hoya ke koie saMpradAyavyAmohathI graMthamAM pheraphAra karyo hoya. Aq anumAna karavAnuM kAraNa e che kepaumacariya 20:95mAM pUrvamudrita saMskaraNamAM A pramANe pATha che. aTThArasa tera aTTha ya sayANi sesesu paJcadhaNuvIsaM / paDihAyanto kamaso usseho kulakarANa imo // 20-95 // jesalameranI prAcIna tADapatrIya pratano pATha paumacariyaM bhAga-2 pariziSTa 7 'pAThAntarANi' pR. 84mAM A pramANe che. nava aTTha satta saDDhA chacchacca dhaNU addhachaTThA ya / paMca sayA paNuvIsA usseho kulakarANa imo // 1. keTalAka vidvAnoe 'siri'no artha baLadeva karavAnA badale 'zrI' ko che. 2. eka pratanA pATha pramANe 520 varSa ane paM.kalyANavijayajI gaNinA mate 'tisayavarisasaMjuttA' pATha hovo joIe. e pramANe gaNatAM I.sa. 274 paumacariyaMno racanA saMvata Ave. muni mauryaratnavijayajInA anumAna mujaba jo dUsamAe tivarisasaMjuttA pATha hoya to vI.ni.saM. 503mAM racanA thaI evo artha thAya. For Personal & Private Use Only www.iainelibrary.org Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 pUrvasaMskaraNanA pATha mujaba kulakaronI UMcAI kramazaH 1800 1300800 dhanuSya pachI kramazaH 25-25 dhanuSa ghaTADavI evo artha abhipreta che. Avo sudhAro kAgaLanI pratomA digaMbaragraMtha tiloyapannatti 421:495 pramANe sudhAryo che tevU spaSTa jaNAya che. jyAre jesalameranI tADapatrIya pratano pATha prAcIna ane svIkAravA yogya hovA chatAM e prata maLI tyAre graMtharnu mudraNa zarU thayuM hovAthI enA pATho 7mA pariziSTamAM apAyA che. je pratanA pATha majaba kulakaronI kramazaH UMcAI 900 800 700 650 600 550 525 dhanuSya hovAnuM jaNAya che. ane A pramANa Avazyaka niyukti gArthA 156 pramANenuM che. AthI spaSTa samajAya che ke pAchaLathI kAgaLanI prato upara pratilekhana karatI vakhate digaMbara saMpradAyanA abhinivezathI koIke manasvI pheraphAro karyA che. A kAraNe prastuta graMthamA keTalIka vAto digaMbarasaMpradAyAnusArI jovA maLe che. zrI kulakarNI ane caMdrae noMdhelI keTalIka vigato 1. paumaca. 2:28-29mAM bha. mahAvIraprabhunA lagnano ullekha nathI. paumaca. 2:22 mAM bha. mahAvIranA devAnaMdAnI kukSImAM cyavananI vAta nathI. (jo ke graMthakAra atisaMkSepamA varNana karatA hoya tyAre amuka ghaTanAno ullekha choDI de eno artha emane e mAnya nathI evo karI na zakAya. jemake trizaSThi 10mA parvamAM devanaMdAnI kukSImAM cyavanano ullekha karanAra ka.sa. hemacandrasUri ma.sA.e yogazAstranI TIkAmAM devAnaMdAno ullekha nathI karyo.) 3. AvI rIte kulakaranI saMkhyA 14 (3 : 50-56) samAdhimaraNa, cothA zikSApadamAM sthAna (14 : 115) vagere keTalIka bAbato vidvAnoe noMdhI che. kulakarNI ane caMdrae paumacariyaMmA mAtra zvetAMbara saMpradAyane ja svIkArya thaI zake evI bAbatonI noMdha ApI che. keTalIka A pramANe che. 1. jiNavaramuhAo attho jo puci niggao bahuviyappo / so gaNaharehiM dhariuM saMkhevamiNo ya uvaTTho // 1 : 10 // paumacariyaMnI zarUAtamAM ja jinezvaranA mukhathI nikaLelo artha gaNadharoe dhAraNa karI upadeza ApyAnuM jaNAve che. digaMbaramata mujaba bhagavAna dezanAmAM koI zabda bolatA nathI. mAtra divyadhvani ja pragaTato hoya che. paM.zrI kalyANavijayajInA mate A muddo graMthakAranA zvetAMbara hovA mATe agatyano che. 1. Nava dhaNusayA ya paDhamo aTTha ya sattaddha-sattamAraM ca / chacceva addhachaTThA paMcasayA paNNavIsaM tu // 156 // 2. jo ke kahevAtA vidvAno kyAreka sAva vAhiyAta dalIlo karatA hoya che. jemake paumaca.mAM sthAvaranA pAMca prakAro batAvyA che mATe A graMtha digaMbara che evaM paMDita premI jaNAve che. (juo kulakarNInI Introduction peja 19) Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 2. 2 : 26mAM merUkaMpananI vAta che. 3. 2 : 36, 37mAM mahAvIraprabhu Thera Thera dezanA ApatAM vipulagiri pahoMcyA. 4. 3 : 62, 21 : 12-14 marUdevA mAtA ane padmAvatI mAtAne AvelA 14 svapna. (padmacaritamAM di. raviSeNAcArye 16 svapna batAvyA che.) 14 svapna mATenI gAthA gayavasaha... akSarazaH kalpasUtra ane jJAtAdharmakathA joDe maLatI Ave che. 5. 83:12 kaikayI- mokSagamana. (digaMbaro strIonI mukti mAnatA nathI.) 6. 75 : 35-36 bAra devalokanuM varNana. (di. 16 devaloka mAne che.) 7. 17 : 42 'dharmalAbha' zabdano prayoga. (di. 'dharmavRddhi' zabda prayoga kare che.) 8. 2 : 82 vIsasthAnaka varNana jJAtAdharmakathA 8 : 69ne maLatuM che. 9. 4 : 58, 5 : 168 cakravartInI 64000 rANIo (di.mAM 96000 batAvI che.) 10. 2 : 50 samavasaraNanA 3 gaDhanuM varNana. (di.mAM mATInA gaDha sAthe 4 gaDha hoya che. tiloyapannatti 4 : 733) judA judA vidvAnonA abhiprAyonI carcA karyA pachI zrIkulakarNI evA tAraNa upara Ave che ke - graMthakAra A.vimalasUri zvetAMbara saMpradAyanA hatA. A nirNaya upara AvavA mATe teo mukhya traNa muddAo A pramANe jaNAve che. 1. nAIlakulavaMzane nAIlIzAkhA athavA nAgendragaccha tarIke oLakhavAmAM Ave che. naMdisUtramA zvetAMbarAcArya bhUtadinnanuM vizeSaNa 'nAilakulavaMzanaMdikara' apAyuM che. A ja vizeSaNa A. vimalasUrie (118 : 117mAM) potAnA guru mATe prayojyuM che. 2. paumacariyaMmAM cArathI pAMca vakhata 'seyaMbara' zabdaprayoga sahaja rIte thayo che. 3. paumacariyaMnI bhASA mahArASTrI prAkRta che. zvetAMbara saMpradAyarnu moTAbhAganuM prakaraNAdi sAhitya mahArASTrIya prAkRtamAM maLe che. digaMbaronuM sAhitya mahArASTrI prAkRtamAM maLatuM nathI. mukhyatayA di. sAhitya zaurasenImAM maLe che.) graMthakArazrIe Apelo racanA saMvata amAnya karI keTalAka vidvAnoe judI mAnyatA rajU karI che. 1. harmana jekobInA mate vIranirvANa saMvata nahIM paNa vikramasaMvata 530mAM racanA thaI haze. 2. DaoN. ke. eca. dhruvanA mate I.sa. 678 thI 778 vacce racanA thaI che. (jainayuga vo.-1 bhAga-2 vi.saM. 1981 peja 68-69) paM. paramAnaMda jaina zAstrInA mate A. vimalasari kaMdakaMdAcArya pachI thayA che. (anekAMta ki. 10-11 I.sa. 1942) Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. paM. kalyANavijayajInA mate I.sa. 274 (Do. kulakarNI uparanA patramAM, juo DaoN. kulakarNinI prastAvanA) graMthakAre asaMdigdha zabdomAM jaNAvela racanA saMvatane na mAnavA mATe vidvAno keTalAka kAraNo Ape che. te AvA che. zaka, suraMga, yavana, dinAra jevA zabdono upayoga paumacariyaMmAM Ave che te zabdono prayoga bhAratamAM moDethI zarU thayo che. 2. grahonA nAma grIka asaravALA che. 3. keTalAka chaMdo arvAcIna graMthamA ja jovA maLe tevA ahIM che. jo ke vidvAnoe A kAraNone vajUda vagaranA jaNAvI AnA uttaro paNa ApyA che. 1. 'yavana' zabdano ullekha mahAbhArata 12-207-43 mAM ane pANinI aSTAdhyAyI ane azokanA zilAlekhamAM paNa che. 'suraMga' zabda arthazAstramA paNa prayukta che. grIka zabdono paricaya I.pUrve pAMca-cha sadImAM paNa hovAnA purAvA che. vagere. samagratayA joIe to graMthakAro potAnI guruparaMparA racanA saMvata viSe bhAgye ja ullekha karatA hoya che. kyAreka racanA saMvata Apyo hoya to paNa e zaka saMvata ke vikramasaMvata gaNavo evA prazno thAya che. jyAre ahIM to prabhuvIranA mokSagamanathI 530 varSa gaye chate racanA karyAnuM lakhyu che tyAre ene amAnya karavAneM koI vyAjabI kAraNa jaNAtuM nathI. vartamAnakALamAM saMskRtanuM adhyayana jeTaluM vyApaka banyuM che eTaluM prAkRta bhASAo- banyu nathI. saMskRta chAyA saMskRta adhyayana mATe vipula pramANamAM sAdhanagraMtho racAyA che. racAya che. kamanasIbe prAkRta adhyayana mATe pramANamAM ochu sAhitya maLe che. abhyAsIoe paNa prAkRta bhASAnA adhyayana mATe vizeSa prayatna karavo jarUrI che ema lAge che. jyAre ApaNAM badhA AgamagraMtho ane aneka prakaraNAdi graMtho ardhamAgadhI vagere prAkRta bhASAomAM racAyA che tyAre sAdhu-sAdhvIjIoe e mATe vizeSa lakSya Apaq jarUrI che.. AvA viziSTa abhyAsIonI alpatAne kAraNe ghaNAM prAkRta bhASAonA amUlya graMthono abhyAsa ghaTato rahyo che. A saMjogomAM AvA prAkRta graMthonI saMskRta chAyA banAvavAno prayoga zarU thayo. tAjetaramA A. dhanezvarasUrikRta surasuMdarI cariyaMnI saMskRta chAyA sAdhvI zrI mahAyazAzrIe ane saMvegaraMgasALAnI muni muktizramaNavijayajIe karI che. bhUtakALamAM paNa supAsanAhacariyaM vagerenI saMskRta chAyAo pragaTa thaI che. For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 prastuta paumacariyaMnI paNa saMskRta chAyA A graMthano vadhu abhyAsa thAya e lakSyathI karavAmAM AvI che. abhyAsIo mULa paumacariyaM graMthane ja vAMcavA prayatna kare ane saMskRta chAyAne kliSTa sthaLo samajavA mATe upayogamA le tevI apekSA che. munizrI pArzvaratnavijayajIe A graMtharatnanI saMskRtachAyA ghaNA utsAhathI banAvI ne abhyAsIo upara upakAra karyo che. AkhyAnakamaNikozanI prAkRtakathAonI saMskRtachAyA paNa teo banAvI rahyA che. prAkRtasAhityane lokabhogya banAvavAno A prayatna saphaLa rahe eja AzA AzIrvAda. pU.A.bha.zrI aravindasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI sva.sA.zrI satyarekhAzrIjInA ziSyA viduSI sAdhvIzrI mahAyazAzrIjIe graMthanA AdithI aMta sudhInA prupho joyA che ane saMskRta chAyAmAM jarurI parimArjana vagere karyu che. khUba khUba AzIrvAda. pU. A. vijayabhadrasurIzvarajInA ziSyaratna pU. munirAjazrI jinacaMdravijayajI ma.sA.nA vineya A. vijayamunicaMdrasUri Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM : eka sarvekSaNa - pro. sAgaramala jaina prAcyavidyApITha rAjApura rAmakathA kI vyApakatA rAma aura kRSNa bhAratIya saMskRti ke prANa-puruSa rahe hai / unake jIvana AdarzoM evaM upadezo ne bhAratIya saMskRti ko paryApta rUpa se prabhAvita kiyA hai / bhArata evaM bhArata ke pUrvI nikaTavartI dezo meM Aja bhI rAmakathA ke maMcana kI paramparA jIvita hai / hindu, jaina aura bauddha dharma paramparA meM rAma-kathA sambandhI pracura ullekha pAye jAte hai / rAma-kathA sambandhI granthoM meM vAlmikI rAmAyaNa prAcInatama grantha hai / yaha grantha hindu paramparA meM pracalita rAma-kathA kA AdhAra grantha hai / isake atirikta saMskRta meM racita padmapurANa aura hindI meM racita rAmacaritamAnasa bhI rAma-kathA sambandhI pradhAna grantha hai, jinhone hindu jana-jIvana ko prabhAvita kiyA hai / jaina paramparA meM rAmakathA sambandhI granthoM meM prAkRta bhASA meM racita A.vimalasUri kA 'paumacariyaM' eka prAcInatama pramukha grantha hai / lekhakIya prazasti ke anusAra yaha I.san kI prathama zatI ke racanA hai / vAlmikI kI rAmAyaNa ke pazcAt rAmakathA sambandhI granthoM meM yahI prAcInatama grantha hai / saMskRta, prAkRta, apabhraMza evaM hindI meM racita rAmakathA sambandhI grantha isake paravartI hI hai| yahA~ yaha jJAtavya hai ki prAkRta, saMskRta, apabhraMza, kannar3a evaM hindI meM jaino kA rAmakathA sambandhI sAhitya vipula mAtrA meM hai| jisakI carcA hama Age vistAra se karege / bauddha paramparA meM rAmakathA mukhyataH jAtaka kathAoM meM varNita hai / jAtaka kathAe~ mukhyataH bodhisatva ke rUpa meM buddha ke pUrvabhavo kI carcA karatI hai| inhI meM dazaratha jAtaka meM rAmakathA kA ullekha hai / bauddha paramparA meM rAmakathA sambandhI kauna-kauna se pramukha grantha likhe gaye isakI jAnakArI kA abhAva hI hai / rAmakathA sambandhI jaina sAhitya ___ jaina sAhityakAroM ne vipula mAtrA meM rAmakathA sambandhI granthoM kI racanA kI hai, inameM digambara lekhakoM kI apekSA zvetAmbara lekhaka aura unake grantha adhika rahe haiM / jainoM meM rAmakathA sambandhI pramukha grantha kauna se rahe hai, isakI sUcI nimnAnusAra hai For Personal & Private Use Only www.iainelibrary.org Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 our m * 3 9 kra. grantha lekhaka bhASA kAla paumacariyaM A.vimalasUri (zve.) prAkRta vI.ni. 530 2 vasudeva hiNDI zrI saMghadAsagaNi (zve.) prAkRta IsvIsan 609 3 padma purANa zrI raviSeNa (di.) saMskRta IsvIsan 678 paumacariu zrI svayambhU (di.) apabhraMza prAyaH I.san 8vIM zatI (madhya) caupanna mahAparisacariyaM A.zIlAGka (zve.) prAkRta I.san 868 uttarapurANa zrI guNabhadra (di.) saMskRta I.san prAya 9vIM zatI bRhatkathAkoSa zrI hariSeNa (di.) saMskRta I.san 631-632 8 mahApurANa zrI puSpadaMta (di.) apabhraMza I.san 965 kahAvalI A. bhadrezvara (zve.) prAkRta prAya IsvIsan 11vIM zatI 10 triSaSTIzalAkApuruSacarita A.hemacandra (zve.) saMskRta prAyaH IsvIsan 12vIM zatI 11 yogazAstra svopajJa vRtti A. hemacandra (zve.) saMskRta prAyaH IsvIsan 12vIM zatI 12 zatrujayamahAtmya A. dhanezvarasUri (zve.) saMskRta prAyaH IsvIsan 14vIM zatI 13 puNyacandrodaya purANa zrI kRSNadAsa (di.) saMskRta I.san 1528 14 rAmacarita devavijayagaNi (zve.) saMskRta I.san 1596 15 laghutriSaSTi zalAkA puruSa carita meghavijaya (zve.) saMskRta I.san kI 17vIM zatI inameM ekAdha apavAda ko choDakara zeSa sabhI grantha prAyaH prakAzita hai / inake atirikta bhI rAmakathA sambandhI aneka hastalikhita pratiyoM kA ullekha jinaratnakoza meM milatA hai, jinakI saMkhyA 30 se adhika hai / inameM ta, sItAcarita Adi bhI sammilita hai / vistArabhaya ye yahA ina sabakI carcA apekSita nahIM hai / Adhunika yuga meM bhI hindI meM aneka jainAcAryoM ne rAmakathA sambandhI granthoM kI racanA kI hai| inameM sthAnakavAsI jaina saMta zuklacandrajI ma.kI 'zuklajainarAmAyaNa' A. bhadraguptasUrIzvarajI kA 'jaina rAmAyaNa' tathA AcArya tulasI kI 'agni-parIkSA' ati prasiddha hai| jainoM meM rAmakathA kI do pramukha dhArAe~ vaise to AvAntara kathAnakoM kI apekSA jaina paramparA meM bhI rAmakathA ke vividha rUpa milate hai| phira bhI jainoM meM rAmakathA kI do dhArAe lagabhaga prAya IsA kI 9vIM zatAbdi se dekhI jAtI hai - 1. granthakAra vimalasUri kI rAmakathA dhArA aura 2. guNabhadra kI rAmakathA dhArA / sampradAyoM kI apekSA-acela yApanIya evaM zvetAmbara granthakAra vimalasUri kI rAmakathA kI dhArA kA anusaraNa karate rahe, jabaki digambara dhArA meM bhI mAtra kucha AcAryo ne hI guNabhadra kI dhArA kA anusaraNa kiyA / zvetAmbara paramparA meM saMghadAsagaNi evaM yApaniyo meM raviSeNa, svayambhU evaM hariSeNa bhI mukhyataH vimalasUri ke 'paumacariyaM' kA hI anusaraNa karate hai, phira bhI saMghadAsagaNi Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ke kathAnakoM meM kahIM kahIM vimalasUri se matabheda bhI dekhA jAtA hai / rAmakathA sambandhI prAkRta granthoM meM A. zIlAMka caupannamahApurisacariyaM meM A. haribhadra dhUrtAvyAkhyAna meM aura A. bhadrezvara kahAvalI meM, saMskRta bhASA meM raviSeNa padmapurANa meM digambara amitagati dharmaparIkSA meM A. hemacandra yogazAstra kI svopajJavRtti meM tathA triSaSTizalAkApuruSacaritra meM, A. dhanezvara zatruJjayamahAtmya meM, devavijayagaNi 'rAmacarita' (aprakAzita) aura meghavijayagaNi laghutriSaSTizalAkApuruSacaritra (aprakAzita) meM prAyaH vimalasUri kA anusaraNa karate hai / apabhraMza meM svayambhU 'paumacariu' meM bhI vimalasUri kA hI anusaraNa karate hai / yahA~ yaha jJAtavya hai ki raviSeNa kA 'padmapurANa' (saMskRta) aura svayambhU kA 'paumacariu' (apabhraMza) cAhe bhASA kI apekSA bhinnatA rakhate ho, kintu ye donoM hI vimalasUri ke paumacariyaM kA saMskRta yA apabhraMza rUpAntaraNa hI lagate hai / zrI guNabhadra ke uttarapurANa kI rAmakathA kA anusaraNa prAyaH alpa hI huA hai / mAtra kRSNa ke saMskRta ke puNyacandrodayapurANa meM tathA apabhraMza ke puSpadaMta ke mahApurANa meM isakA anusaraNa dekhA jAtA hai / paumacariyaM kI bhASA evaM chaMda yojanA sAmAnyatayA 'paumacariyaM' prAkRta bhASA meM racita kAvya grantha hai, phira bhI isakI prAkRta mAgadhI, ardhamAgadhI, zaurasenI, paizAcI aura mahArASTrI prAkRtoM meM kauna sI prAkRta hai, yaha eka vicAraNIya prazna hai| yaha to spaSTa hai ki isakA vartamAna saMskaraNa mAgadhI, ardhamAgadhI aura zaurasenI prAkRto kI apekSA mahArASTrIya prAkRta se adhika naikaTya rakhatA hai, phira bhI ise paravartI mahArASTrI prAkRta se alaga rakhanA hogA / isa sambandha meM pro. vI.ema. kulakarNI ne paumacariyaM kI apanI aMgrejI prastAvanA meM ativistAra se evaM pramANo sahita carcA kI hai / usakA sAra mAtra itanA hI hai ki paumacariyaM kI bhASA paravartI mahArASTrI prAkRta na hokara prAcIna mahArASTrI prAkRta hai / vaha sAmAnya mahArASTrI prAkRta kA anusaraNa na karake jaina mahArASTrI prAkata kA anusaraNa karatI hai. ataH usakA naikaTya Agamika ardhamAgadhI se bhI dekhA jAtA hai| ve likhate hai ki "Paumachariya, which represents an archaic form of Jain maharastri" paumacariyaM kI bhASA kI prAcInatA isase bhI spaSTa ho jAtI hai ki thA (AryA) chaMda kI pramakhatA hai, jo eka prAcIna aura saralatama chaMda yojanA hai| gAthA yA AryA chaMda kI pramukhatA hote hue bhI paumacariyaM meM skandhaka, indravajrA, upendavajrA, upajAti Adi aneka chandoM ke prayoga bhI milate hai, phira bhI ye gAthA/AryA chaMda kI apekSA ati alpa mAtrA meM prayukta hue hai / merI dRSTi meM inakI bhASA aura chanda yojanA kA naikaTya Agamika vyAkhyA sAhitya meM niyukti sAhitya se adhika hai / isakI bhASA aura chanda yojanA se yaha siddha hotA hai ki isakA racanAkAla dUsarI-tIsarI zatI se paravartI nahIM hai| paumacariyaM kA racanAkAla paumacariyaM meM vimalasUri ne isake racanAkAla kA bhI spaSTa nirdeza kiyA haipaMceva ya vAsa sayA dusamAe tIsa varisa saMjuttA / vIre siddhimuvagae tao nibaddhaM imaM cariyaM / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 arthAt dusamA nAmaka Are ke pA~ca sau tIsa varSa aura vIra kA nirvANa hone para yaha caritra likhA gayA / yadi hama lekhaka ke isa kathana ko prAmANika mAne to isa grantha kI racanA vikrama saMvat 60 ke lagabhaga mAnanI hogii| mahAvIra kA nirvANa dusama nAmaka Are ke prArambha hone lagabhaga 3 varSa aura 9 mAha pUrva ho cukA thA ataH isameM cAra varSa aura jauDanA hoge / matAntara se bha. mahAvIra kA nirvANa vikrama saMvat ke 410 varSa pUrva bhI mAnA jAtA hai, isa sambandha meM maine apane lekha "Date of Mahavira's Nirvana" meM vistAra se carcA kI hai / ataH usa daSTi se paumacariyaM kI racanA vikrama saMvata 124 arthAta vikrama saMvata kI dasarI zatAbdI ke parvArdha meM haI hogii| merI dRSTi meM paumacariyaM kA yahI racanA kAla yukti-saMgata siddha hotA hai| kyoMki aisA mAnane para lekhaka ke svayaM ke kathana se saMgati hone ke sAtha-sAtha use paravartI kAla kA mAnane ke sambandha meM jo tarka diye gaye hai ve bhI nirasta ho jAte hai / haramana jekobI, svayaM isakI pUrva tithi 2 rI yA 3 rI zatI mAnate hai, unake mata se yaha mata adhika dUra bhI nahIM hai| dUsare vikrama kI dvitIya zatAbdI pUrva hI zakoM kA Agamana ho cukA thA ataH isameM prayukta lagnoM ke grIka nAma tathA 'dInAra', yavana, zaka Adi zabdoM kI upalabdhi meM bhI koI bAdhA nahI rahatI hai| yavana zabda grIkoM arthAt sikandara Adi kA sUcaka hai jo IsA pUrva bhArata meM Acuke the / zakoM kA Agamana bhI vikrama saMvat ke pUrva ho cukA thA, kAlakAcArya dvArA zakoM ke bhArata lAne kA ullekha vikrama pUrva kA hai| dInAra zabda bhI zakoM ke Agamana ke sAtha hI AgayA hogA / sAtha hI nAIla kula yA zAkhA bhI isa kAla me astitva meM A cukI thii| ise maineM paumacariyaM kI paramparA meM siddha kiyA hai| ataH paumacariyaM ko vikrama kI dvitIya zatI ke pUrvArdha meM racita mAnane meM koI bAdhA nahI rahatI hai| vimalasUri aura unake paumacariyaM kA sampradAya yahA~ kyA vimalasUri kA paumacariyaM yApanIya hai ? isa prazna kA uttara bhI apekSita hai| vimalasUri aura unake grantha paumacariyaM ke sampradAya sambandhI prazna ko lekara vidvAnoM meM matabheda pAyA jAtA hai / jahA~ zvetAmbara aura videzI vidvAn paumacariyaM meM upalabdha antaH sAkSyoM ke AdhAra para use zvetAmbara paramparA kA batAte haiM, vahIM paumacariyaM ke zvetAmbara paramparA ke virodha meM jAnevAle kucha tathyoM ko ubhAra kara kucha digambara vidvAn use digambara yA yApanIya siddha karane kA prayatna karate haiM / vAstavikatA yaha hai ki vimalasUri ke paumacariyaM meM sampradAyagata mAnyatAoM kI dRSTi se yadyapi kucha tathya digambara paramparA ke pakSa meM jAte hai, kintu adhikAMza tathya zvetAmbara paramparA ke pakSa meM hI jAte haiM / jahA~ hameM sarvaprathama ina tathyoM kI samIkSA kara lenI hogI / pro. vI.ema.kulakarNI ne jina tathyoM kA saMketa prAkRta TeksTa sosAyaTI se prakAzita 'paumacariyaM' kI bhUmikA meM kiyA hai, unhIM ke AdhAra para yahA~ hama yaha carcA prastuta karane jA rahe haiM / 1. paumacariyaM bhAga-1, iNTroDaksana peja 18, phUTanoTa naM. 2 / 2. vahI, 3. dekheM, padmapurANa (raviSeNa), bhUmikA, DaoN. gannAlAla jaina, pR. 22-23 / 4. paumacariyaM, iNTroDaksana (vI. ema. kulakarNI), peja 18-22 / For Personal & Private Use Only Jain Education Interational Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 * paumacariyaM kI digambara paramparA ke nikaTatA sambandhI kucha tarka aura unake uttara (1) kucha digambara vidvAnoM kA kathana hai ki zvetAmbara sampradAya meM sAmAnyatayA kisI grantha kA prArambha-'jambU svAmI ke pUchane para sudharmA svAmI ne kahA', - isa prakAra se hotA hai, AgamoM ke sAtha-sAtha kathA granthoM meM yaha paddhati milatI hai, isakA udAharaNa saMghadAsagaNi kI vasudeva hiNDI hai| kintu vasudevahiNDI meM jambUsvAmI ne prabhavasvAmI ko kahA - aisA bhI ullekha haiN| jabaki digambara paramparA ke kathA granthoM meM sAmAnyatayA zreNika ke pUchane para gautama gaNadhara ne kahA - aisI paddhati upalabdha hotI hai / jahA~ taka paumacariyaM kA prazna hai usameM nizcita hI zreNika ke pUchane para gautama ne rAmakathA kahI aisI hI paddhati upalabdha hotI hai| kintu merI dRSTi meM isa tathya ko paumacariyaM ke digambara paramparA se sambaddha hone kA AdhAra nahIM mAnA jA sakatA. kyoMki paumacariyaM meM stra mukti Adi aise aneka Thosa tathya haiM, jo zvetAmbara paramparA ke pakSa meM hI jAte haiM / yaha saMbhava hai ki saMghabheda ke pUrva uttara bhArata kI nirgrantha paramparA meM donoM hI prakAra kI paddhatiyA~ samAna rUpa se pracalita rahI hoM aura bAda meM eka paddhati kA anasaraNa zvetAmbara AcAryoM ne kiyA ho aura dUsarI kA digambara yA yApanIya AcAryo ne kiyA hai / yaha tathya vimalasUri kI paramparA ke nirdhAraNa meM bahuta adhika sahAyaka isIlie bhI nahIM hotA hai, ki prAcIna kAla meM, zvetAmbara aura digambara donoM meM grantha prArambha karane kI aneka zailiyA pracalita rahI haiN| digambara paramparA meM vizeSa rUpa se yApanIyoM meM jambUsvAmI aura prabhavasvAmI se bhI kathA paramparA ke calane kA ullekha to svayaM padmacarita meM hI milatA hai / vahI krama zvetAmbara grantha vasudevahiNDI meM bhI hai| zvetAmbara paramparA meM bhI kucha aise bhI Agama grantha haiM, jinameM kisI zrAvikA ke pUchane para zrAvaka ne kahA- isase grantha kA prArambha kiyA gayA hai / 'devindatthava' nAmaka prakIrNaka meM zrAvaka-zrAvikA ke saMvAda ke rUpa meM hI usa grantha kA samasta vivaraNa prastuta kiyA gayA hai| AcArAMga meM ziSya kI jijJAsA samAdhAna hetu guru ke kathana se hI grantha kA prArambha huA hai| usameM jambU aura sudharmA se saMvAda kA koI saMketa bhI nahIM hai| isase yahI phalita hotA hai ki prAcInakAla meM grantha kA prArambha karane kI koI eka nizcita paddhati nahIM thI / zvetAmbara paramparA meM mAnya AcArAMga, sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavayAMga, uttarAdhyayana, dazavaikAlika, nandI, anuyogadvAra, dazAzrutaskandha, kalpa Adi aneka granthoM meM bhI jambUsvAmI aura sudharmAsvAmI ke saMvAdavAlI paddhati nahIM pAyI jAtI hai / paddhatiyoM ki ekarUpatA aura vizeSa sampradAya dvArA vizeSa paddhati kA anusaraNa-yaha eka paravartI ghaTanA hai / jabaki paumacariyaM apekSAkRta eka prAcIna racanA hai / (2) digambara vidvAnoM ne paumacariyaM meM mahAvIra ke vivAha ke anullekha (paumacariyaM 2/28-29 evaM 3/5758) ke AdhAra para use apanI paramparA ke nikaTa batAne kA prayAsa kiyA hai| kintu hameM smaraNa rakhanA cAhie 5. ti tasseva pabhavoM kaheyavvo, tappabhavasya ya pabhavasya tti / vasudevahiNDI (saMghadAsagaNi), gujarAta sAhitya akAdamI, gAMdhInagara pR. 2 / 6. taha indabhUikahiyaM, seNiyaraNNassa nIsesaM / - paumacariyaM 1, 33 7. varddha mAnajinendroktaH so'yamartho gaNezvaraM / indrabhUti pariprApta: sudharma dhAriNIbhavam / / prabhavaM kramata: kIrti tattonuttaravAgminaM / likhitaM tasya saMprApya saveyetnoyamudgataH // - padmacarita 1/41-42 parva 123-166 8. devidatthao (davendrastava, sampAdaka-pro. sAgaramala jaina, Agama-ahiMsA-samatA-prAkRta saMsthAna udayapura) gAthA kramAMka-3, 7, 11, 13, 14 / 9. suyaM meM AusaM ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM / - AcArAMga (saM. madhukara muni), 1/1/1/1 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 ki prathama to paumacariyaM meM bha. mahAvIra kA jIvana-prasaMga ati saMkSipta rUpa se varNita hai ataH mahAvIra ke vivAha kA ullekha na hone se use digambara paramparA kA grantha nahIM mAnA jA sakatA hai / svayaM zvetAmbara paramparA ke kaI prAcInagrantha aise haiM jinameM mahAvIra ke vivAha kA ullekha nahIM hai / paM. dalasukhabhAI mAlavaNiyA ne sthAnAMga evaM samavAyAMga ke TippaNa meM likhA hai ki bhagavatIsUtra ke vivaraNa meM mahAvIra ke vivAha kA ullekha nahIM milatA hai / vivAha kA anullekha eka abhAvAtmaka pramANa hai, jo akelA nirNAyaka nahIM mAnA jA sakatA, jaba taka ki anya pramANoM se yaha siddha nahIM ho jAve ki paumacariyaM digambara yA yApanIya grantha hai| (3) puna: paumacariyaM meM mahAvIra ke garbha-parivartana kA ullekha nahIM milatA hai, kintu merI dRSTi se isakA kAraNa bhI usameM bha. mahAvIra kI kathA ko atyanta saMkSepa meM prastuta karanA hai| punaH yahA~ bhI kisI abhAvAtmaka tathya ke AdhAra para hI koI niSkarSa nikAlane kA prayatna hogA, jo ki tArkika dRSTi se samucita nahIM hai / (4) paumacariyaM meM pA~ca sthAvarakAyoM ke ullekha ke AdhAra para bhI use digambara paramparA ke nikaTa batAne kA prayAsa kiyA gayA hai, kintu hameM yaha dhyAna rakhanA hogA ki sthAvaroM kI saMkhyA tIna mAnI gaI hai athavA pA~ca, isa AdhAra para grantha ke zvetAmbara yA digambara paramparA kA hone kA nirNaya karanA saMbhava nahIM hai| kyoMki digambara paramparA meM jahA~ kundakunda ne paMcAstikAya (111) meM tIna sthAvaroM kI carcA kI haiM, vahIM anya AcAryo ne pA~ca kI carcA kI hai| isI prakAra zvetAmbara paramparA ke uttarAdhyayana Adi prAcIna granthoM meM bhI, tIna sthAvaroM kI tathA pA~ca sthAvaroM kI - donoM mAnyatAe~ upalabdha hotI hai| ata: ye tathya vimalasUri aura unake grantha kI paramparA ke nirNaya kA AdhAra nahIM bana sakate / isa tathya kI vizeSa carcA hamane tattvArthasatra kI paramparA ke prasaMga meM kI hai, sAtha hI eka svatantra lekha bhI zramaNa apraila-jUna 63 meM prakAzita kiyA hai, pAThaka ise vahA~ dekheM / (5) kucha vidvAnoM ne yaha niSkarSa nikAlA hai ki paumacariyaM meM 14 kulakaroM kI avadhAraNA pAyI jAtI haiN| digambara paramparA dvArA mAnya grantha tiloyapaNNattI meM bhI 14 kulakaroM kI avadhAraNA kA samarthana dekhA jAtA hai ataH yaha grantha digambara paramparA kA honA cAhie / kintu hameM yaha smaraNa rakhanA cAhie ki jambUdvIpaprajJapti meM antima kulakara ke rUpa meM RSabha kA ullekha hai| RSabha ke pUrva nAbhirAya taka 14 kulakAroM kI avadhAraNA to donoM paramparAoM meM samAna hai| ata: yaha antara grantha ke sampradAya ke nirdhAraNa meM mahattvapUrNa nahIM mAnA jA sakatA hai / punaH jo kulakaroM ke nAma paumacariyaM meM diye gaye hai unakA jambUdvIpaprajJapti aura tiloyapaNNatti donoM se hI kucha antara hai| (6) paumacariyaM ke 14veM adhikAra kI gAthA 115 meM samAdhimaraNa ko cAra zikSAvratoM ke antargata parigaNita kiyA gayA hai, kintu zvetAmbara Agama upAsakadazA meM samAdhimaraNa kA ullekha zikSAvratoM ke rUpa meM nahIM huA 10. paumacariyaM, iNTroDaksana, pRSTha 19 kA phUTanoTa kra. 1 / 11. paumacariyaM, 2/65 evaM 2/63 / 12. paumacariyaM, 3/55-56 13. tiloyapaNNatti, mahAdhikAra gAthA-421 (jIvarAja granthamAlA zolApura) / 14. jambUdvIpaprajJapti, vakSaskAra 2 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 I hai / jabaki digambara paramparA ke kundakunda Adi kucha AcArya samAdhimaraNa ko 12veM zikSAvrata ke rUpa meM aMgIkRta karate haiM ataH paumacariyaM digambara paramparA se sambanddha honA cAhie / isa sandarbha meM merI mAnyatA yaha hai ki guNavratoM evaM zikSAvratoM meM ekarUpatA kA abhAva pAyA jAtA hai" digambara paramparA meM tatvArtha kA anusaraNa karane vAle digambara AcArya bhI samAdhimaraNa ko zikSAvratoM meM parigrahita nahIM karate haiM / jabaki kundakunda ne use zikSAvratoM meM parigrahita kiyA hai / jaba digambara paramparA hI isa prazna para ekamata nahIM hai to phira isa AdhAra para paumacariyaM kI paramparA kA nirdhAraNa kaise kiyA jA sakatA hai ? sAmpradAyika mAnyatAoM ke sthirIkaraNa ke pUrva nirgrantha paramparA meM vibhinna dhAraNAoM kI upasthiti eka sAmAnya bAta thI / ata: grantha ke sampradAya kA nirdhAraNa karane meM vratoM ke nAma evaM krama sambandhI matabheda sahAyaka nahIM ho sakate / (7) paumacariyaM meM anudik kA ullekha huA hai / " zvetAmbara AgamoM meM anudik kA ullekha nahIM hai, jabaki digambara grantha (yApanIya grantha) SaTkhaNDAgama evaM tiloyapaNNattI meM isakA ullekha pAyA jAtA hai / " kintu merI dRSTi meM prathama to yaha bhI paumacariyaM ke sampradAya nirNaya ke lie mahattvapUrNa sAkSya nahIM mAnA jA sakatA hai, kyoMki anudik kI avadhAraNA se zvetAmbaroM kA bhI koI virodha nahIM hai / dUsare jaba anudik zabda svayaM AcArAMga meM upalabdha hai" to phira hamAre digambara vidvAn yaha kaise kaha dete haiM ki zvetAmbara paramparA meM anudik kI avadhAraNA nahIM hai ? (8) paumacariyaM meM dIkSA ke avasara para bha. RSabha dvArA vastroM ke tyAga kA ullekha milatA hai| isI prakAra bharata dvArA bhI dIkSA grahaNa karate samaya vastroM ke tyAga kA ullekha hai / " kintu yaha donoM sandarbha bhI paumacariyaM 15. paMca ya aNuvvayAI tiNNeva guNavvayAI bhaNiyAI / sikkhAvayANi etto cattAri jiNovaiTThANi || thUlayaraM pANivahaM mUsAvAyaM adattadANaM ca / parajuvaINa nivittI saMtoSasavayaM ca paMcamayaM // disividisANa ya niyamo aNatthadaMDassa vajjaNaM ceva / upabhogaparImANaM tiNNeya guNavvayA ee // sAmAiyaM ca uvavAsa-posaho atihisaMvibhAgo ya / aMte samAhimaraNaM sikkhAsuvayAi cattAri // 16. paMcevaNuvvayAiM guNavvayAI havaMti taha tiNNi / sikkhAvaya cattAri ya saMjamacaraNaM ca sAyAraM // thUle tasakAyavahe thUle mose adattathUle ya / parihAro paramahilA pariggahAraMbha parimANaM // disavidisamANapaDhamaM aNatthadaNDassa vajjaNaM vidiyaM / bhogopabhogaparimANa iyameva guNavvayA tiNNi // sAmAiyaM ca paDhamaM bidiyaM ca taheva posahaM bhaNiyaM / tIiyaM ca atihipujjaM cauttha sallehaNA aMte // jJAtavya hai ki jaTAsiMha nandI ne bhI varAGgacarita sarga 22 meM vimalasUri kA anusaraNa kiyA hai / 17. dekhie jaina, bauddha tathA gItA ke AcAra darzanoM kA tulanAtmaka adhyayana (lekhaka - Do. sAgaramala jaina) bhAga-2 pR.saM. 274 18. paumacariyaM, 102 / 145 cArittapAhuDa 22-26 19. paumacariyaM, iNTroDaksana, pRSTha 19 padmapurANa, bhUmikA (paM. pannAlAla), pR. 30 / 20. jo imAo (disAo) aNudisAo vA aNusaMcarai, savvAo disAo aNudisAo, o'haM / AcArAMga 1 / 2 / 1 / 1, zIlAMkaTIkA, pR. 19 / (jJAtavya hai ki mUla paumacariyaM meM kevala 'anudisAI. zabda hai jo ki AcArAMga meM usI rUpa meM hai| usase nau anudizAoM kI kalpanA dikhAkara use zvetAmbara AgamoM meM anupasthita kahanA ucita nahIM hai / ) 21. dekhie, paumacariyaM 3 / 135-36 For Personal & Private Use Only - paumacariyaM 14 / 112 - 115 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 ke digambara yA yApanIya hone ke pramANa nahIM kahe jA sakate / kyoMki zvetAmbara mAnya granthoM meM bhI dIkSA ke avasara para vastrAbhUSaNa tyAga kA ullekha to milatA hI hai| yaha bhinna bAta hai ki zvetAmbara granthoM meM usa vastra tyAga ke bAda kahIM devaduSya kA grahaNa bhI dikhAyA jAtA hai / 22 bha. RSabha, bharata, bha. mahAvIra Adi kI acelakatA to svayaM zvetAmbaroM ko bhI mAnya hai / ata: paM. paramAnanda zAstrI kA yaha tarka grantha ke digambaratva kA pramANa nahIM mAnA jA sakatA hai / (9) paM. paramAnanda zAstrI ke anusAra paumacariyaM meM narakoM ki saMkhyA kA jo ullekha milatA hai vaha AcArya pUjyapAda ke sarvArthasiddhimAnya tattvArtha ke pATha ke nikaTa hai, jabaki zvetAmbara bhASya-mAnya tattvArtha ke mUlapATha meM yaha ullekha nahIM hai| kintu tattvArthabhASya evaM anya zvetAmbara AgamoM meM isa prakAra ke ullekha upalabdha hone se ise bhI nirNAyaka tathya nahIM mAnA jA sakatA hai / isI prakAra nadiyoM ke vivaraNa kA tathA bharata aura erAvata kSetroM meM utsarpiNI aura avasarpiNI kAla ke vibhAga Adi tathyoM ko bhI grantha ke digambaratva ke pramANa hetu prastuta kiyA jAtA hai, kintu ye sabhI tathya zvetAmbara granthoM meM bhI ullekhita hai / ataH ye tathya grantha ke digambaratva yA zvetAmbaratva ke nirNAyaka nahIM kahe jA sakate / mUla paramparA ke eka hone se aneka bAtoM meM ekarUpatA kA honA to svAbhAvika hI hai / punaH SaTkhaNDAgama, tiloyapaNNati, tattvArthasUtra ke paumacariyaM kA anusaraNa dekhA jAnA Azcaryajanaka nahIM hai kintu inake AdhAra para paumacariyaM kI paramparA ko nizcita nahIM kiyA jA sakatA hai / pUrvavartI grantha ke AdhAra para paravartI grantha kI paramparA kA nirdhAraNa to sambhava hai kintu paravartI granthoM ke AdhAra para pUrvavartI grantha kI paramparA ko nizcita nahIM kI jA sakatI hai / punaH paumacariyaM meM tIrthaMkara mAtA ke 14 svapna, tIrthakara nAmakarmabandha ke bIsa kAraNa, cakravartI kI rAniyoM ko 64000 saMkhyA, bha. mahAvIra ke dvArA merukampana, strImukti kA spaSTa ullekha Adi aneka aise tathya hai jo strI mukti niSedhaka digambara paramparA ke vipakSa meM jAte haiM / vimalasUri ke sampUrNa grantha meM digambara zabda kA anullekha aura siyambara zabda kA ekAdhika bAra ullekha hone se use kisI bhI sthiti meM digambara paramparA kA grantha siddha nahIM kiyA jA sakatA hai| kyA paumacariyaM zvetAmbara paramparA kA grantha hai ? AyeM aba isI prazna para zvetAmbara vidvAnoM ke maMtavya para bhI vicAra kareM aura dekheM ki kyA vaha zvetAmbara paramparA kA grantha ho sakatA hai ? 22. paumaraciyaM, 83/5 23. mukkaM vAsojuyalaM......... / - caupannamahApurisacariyaM, pR. 273 24. egaM devadUsamAdAya......... pavvaie / - kalpasUtra 114 25. paumacariyaM bhAga-1 (iNTroDaksana peja 19, phUTanoTa 5) 26. "jiNavaramuhAo attho so gaNaherahi dhariuM / Avazyaka niyukti 1/10 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 paumacariyaM ke zvetAmbara paramparA se sambaddha hone ke nimnalikhita pramANa prastuta kiye jAte haiM - (1) vimalasUri ne likhA hai ki 'jina' ke mukha se nirgata artharUpa vacanoM ko gaNadharoM ne dhAraNa karake unheM grantharUpa diyA-isa tathya ko muni kalyANavijaya jI ne zvetAmbara paramparA sammata batAyA hai / kyoMki zve. paramparA kI niyukti meM isakA ullekha milatA hai / (2) paumacariyaM (2/26) meM bha. mahAvIra ke dvArA a~gUThe se merUparvata ko kampita karane kI ghaTanA kA bhI ullekha huA hai, yaha avadhAraNA bhI zvetAmbara paramparA meM bahuta pracalita hai| (3) paumacariyaM (2/36-37) meM yaha bhI ullekha hai ki bha. mahAvIra kevalajJAna prApta karane ke pazcAt bhavya jIvoM ko upadeza dete hue vipulAcala parvata para Aye, jabaki digambara paramparA ke anusAra bha. mahAvIra ne 66 dinoM taka mauna rakhakara vipulAcala parvata para apanA prathama upadeza diyA / Do. hIrAlAla jaina evaM DaoN. upAdhye ne bhI isa kathana ko zvetAmbara paramparA ke pakSa meM mAnA hai / (4) paumacariyaM (2/33) meM mahAvIra kA eka atizaya yaha mAnA gayA hai ki ve devoM ke dvArA nirmita kamaloM para paira rakhate hue yAtrA karate the / yadyapi kucha vidvAnoM ne ise zvetAmbara paramparA ke pakSa meM pramANa mAnA hai, kintu merI dRSTi meM yaha koI mahattvapUrNa pramANa nahIM kahA jA sakatA / yApanIya AcArya hariSeNa evaM svayambhU Adi ne bhI isa atizaya kA ullekha kiyA hai| (5) paumacariyaM (2 / 82) meM tIrthaMkara nAmakarma prakRti ke bandha ke bIsa kAraNa mAne hai / yaha mAnyatA Avazyakaniryakti aura jJAtAdharmakathA ke samAna hI hai| digambara evaM yApanIya dAnoM hI paramparAoM meM isake 16 hI kAraNa mAne jAte rahe hai / ataH isa ullekha ko zvetAmbara paramparA ke pakSa meM eka sAkSya kahA jA sakatA hai| (6) paumaraciyaM meM marUdevI aura padmAvatI - ina tIrthaMkara mAtAoM ke dvArA 14 svapna dekhane kA ullekha hai / " yApanIya evaM digambara paramparA 16 svapna mAnatI hai / isIprakAra ise bhI grantha ke zvetAmbara paramparA se sambaddha hone ke sambandha meM prabala sAkSya mAnA jA sakatA hai / paM. nAthUrAma jI premI ne yahA~ svapnoM kI saMkhyA 15 batAyI hai / " bhavana aura vimAna ko unhone do alaga-alaga svapna mAnA hai| kintu zvetAmbara paramparA meM aise ullekha milate hai ki jo tIrthaMkara naraka se Ate hai, unakI mAtAe~ bhavana aura jo tIrthaMkara devaloka se jAte hai unakI mAtAe~ vimAna dekhatI hai / yaha eka vaikalpika vyavasthA hai ataH saMkhyA caudaha hI hogI / ataH bhavana aura vimAna vaikalpika svapna mAne gaye haiM, isaprakAra mAtA dvArA dekhe jAne vAle svapna kI saMkhyA to 14 hI rahatI 26. 'jiNavaramuhAo attho so gaNaherahi dhariuM / Avazyaka niyukti 1/10 27. dekhe.......padmapurANa (AcArya raviSeNa), prakAzaka bhAratIya jJAnapITha kAzI, sampAdakIya, pR. 7 / 28. paumacariyaM, 3/62/21/13 / (yahA~ marUdevI ora padmAvatI ke svapnoM meM samAnatA hai, mAtra marUdevI ke sandarbha meM 'varasiridAma' zabda AyA hai, jabaki padmAvatI ke svapnoM meM 'abhisekadAma' zabda AyA hai - kintu donoM kA artha lakSmI hI hai / ) 29. jaina sAhitya aura itihAsa (nAthUrAma premI), pRSTha 99 / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 hai (Avazyaka haribhadrIya vRtti pR. 108) / smaraNa rahe ki yApanIya raviSeNa ne paumacariyaM ke dhvaja ke sthAna para mIna-yugala ko mAnA hai / jJAtavya hai ki prAkRta 'jhaya' ke saMskRta rUpa 'dhvaja' tathA jhaSa (mIna-yugala) donoM sambhava hai| sAtha hI sAgara ke bAda unhoneM sihAsana kA ullekha kiyA hai aura vimAna tathA bhavana ko alaga-alaga svapna mAnA haiM yahA~ yaha bhI jJAtavya hai ki svapna sambandhI paumacariyaM kI yaha gAthA zvetAmbara mAnya 'nAyadhammakahA' se bilakula samAna hai| ataH yaha avadhAraNA bhI grantha ke zvetAmbara paramparA se sambaddha hone ke sambandha meM prabala sAkSya hai| (7) paumacariyaM meM bharata aura sagara cakravartI kI 64 hajAra rAniyoM kA ullekha milatA hai, jabaki digambara paramparA meM cakravartIyoM kI rAniyoM kI saMkhyA 96 hajAra batAyI hai| ata: yaha sAkSya bhI digambara aura yApanIya paramparA ke viruddha hai aura mAtra zvetAmbara paramparA ke pakSa meM jAtA hai| (8) bha. ajitanAtha aura bha. munisuvratasvAmI ke vairAgya ke kAraNoM ko tathA unake saMghastha sAdhuoM kI saMkhyA ko lekara paumacariyaM aura tiloyapaNNatti meM mata vaibhinya hai| kintu aisA matavaibhinya eka hI paramparA meM bhI dekhA jAtA hai ataH ise grantha ke zvetAmbara hone kA sabala sAkSya nahIM kahA jA sakatA hai| (9) paumacariyaM aura tiloyapaNNatti meM baladevoM ke nAma evaM krama ko lekara matabheda dekhA jAtA hai, jabaki paumacariyaM meM diye gaye nAma evaM krama zvetAmbara paramparA meM yathAvat milate haiN| ataH ise bhI grantha ke zvetAmbara paramparA se sambaddha hone ke pakSa meM eka sAkSya ke rUpa meM svIkAra kiyA jA sakatA hai / yadyapi yaha smaraNa rakhanA hogA ki paumacariyaM meM bhI rAma ko baladeva bhI kahA gayA hai| (10) paumacariyaM meM 12 devalokoM kA ullekha hai jo ki zvetAmbara paramparA kI mAnyatAnurUpa hai| jabaki yApanIya raviSeNa aura digambara paramparA ke anya AcArya devalokoM kI saMkhyA 16 mAnate hai ataH ise bhI grantha ke zvetAmbara paramparA se sambaddha hone kA pramANa mAnA jA sakatA hai| __ (11) paumacariyaM meM samyakdarzana ko pAribhASita karate hue yaha kahA gayA hai ki jo nava padArtho ko jAnatA hai vaha samyagdRSTi hai / paumacariyaM meM kahI bhI 7 tattvoM kA ullekha nahIM huA hai / paM. phUlacanda jI ke anusAra yaha sAkSya grantha ke zvetAmbara hone ke pakSa meM jAtA hai| kintu merI dRSTi meM nava padArtho kA ullekha digambara 30. NAyAdhammakahA (madhukara muni) prathama zrutaskaMdha, adhyAya 8, 26 / 31. paumacariyaM 4/58, 5/98 / 32. padmapurANa (raviSeNa), 4/66, 247 / 33. dekheM paumacariyaM 21/22, paumacariyaM, iNTroDaksana peja 22 phUTanoTa-3 / tulanIya-tiloyapaNNattI, 4/608 / 34. paumacariyaM, iNTroDaksana peja 21 / 35. paumacariyaM, 75/35-36 aura 102/42-54 / 36. paumacariyaM, 102/181 / 37. anekAnta varSa 5, kiraNa 1-2 tattvArtha sUtra kA anta: parIkSaNa, paM. phUlacandajI pR. 51 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 paramparA meM bhI pAyA jAtA hai ataH ise grantha ke zvetAmbara hone kA mahattvapUrNa sAkSya to nahIM kahA jA sakatA / donoM hI paramparA meM prAcIna kAla meM nava padArtha hI mAne jAte the, kintu tattvArthasUtra ke pazcAt donoM meM sAta tattvoM kI mAnyatA bhI praviSTa ho gaI / cUMki zvetAmbara prAcIna stara ke AgamoM kA anusaraNa karate the, ataH unameM 9 tattvoM kI mAnyatA kI pradhAnatA banI rahI / jabaki digambara paramparA meM tattvArtha ke anusaraNa ke kAraNa sAta tattvoM kI pradhAnatA sthApita ho gii| (12) paumacariyaM meM usake zvetAmbara hone ke sandarbha meM jo sabase mahattvapUrNa sAkSya upalabdha hai vaha yaha ki usameM kaikayI ko mokSa kI prApti batAI gaI hai, isa prakAra paumacariyaM strImukti kA samarthaka mAnA jA sakatA hai| yaha tathya digambara paramparA ke virodha meM jAtA hai| kintu hameM yaha smaraNa rakhanA cAhie ki yApanIya bhI strImukti to svIkAra karate the ataH yaha dRSTi se yaha grantha zvetAmbara aura yApanIya donoM paramparAoM se sambaddha yA unakA pUrvaja mAnA jA sakatA hai| (13) isI prakAra paumacariyaM meM muni kA AzIrvAda ke rUpa meM dharmalAbha kahate hue dikhAyA gayA hai, jabaki digambara paramparA meM muni AzIrvacana ke rUpa meM dharmavRddhi kahatA haiM, kintu hameM yaha smaraNa rakhanA cAhie ki dharmalAbha kahane kI paramparA na kevala zvetAmbara hai, apitu yApanIya bhI hai / yApanIya muni bhI zvetAmbara muniyoM ke samAna dharmalAbha hI kahate the / ___ grantha ke zvetAmbara aura digambara paramparA se sambaddha hone ke ina antaHsAkSyoM ke parIkSaNa se hama isa niSkarSa para pahu~cate haiM ki grantha ke antaHsAkSya mukhya rUpa se unake zvetAmbara paramparA se sambaddha hone ke pakSa meM adhika haiM / vizeSa rUpa se strI-mukti kA ullekha yaha siddha kara detA hai ki yaha grantha strI-mukti niSedhaka digambara paramparA se sambaddha nahI ho sakatA hai / (14) vimalasUri ne paumacariyaM ke anta meM apane ko nAila (nAgendra) vaMzanandIkara AcArya rAhU kA praziSya aura AcArya vijaya kA ziSya batAyA hai| sAtha hI paumacariyaM kA racanAkAla vI.ni.saM. 530 kahA hai| ye donoM tathya bhI vimalasUri evaM unake grantha ke sampradAya nirdhAraNa hetu mahattvapUrNa AdhAra mAne jA sakate haiM / yaha spaSTa hai ki digambara paramparA meM nAgendra kula kA koI ullekha upalabdha nahIM hai, jabaki zvetAmbara mAnya kalpasUtra sthavirAvalI meM Aryavajra ke praziSya evaM vrajasena ke ziSya Arya nAga se nAIla yA nAgila zAkhA ke nikalane kA ullekha hai|" zvetAmbara paTTAvaliyoM ke anusAra bhI vrajasena ke ziSya Arya nAga ne nAila zAkhA prArambha kI 38. siddhipayaM uttama pattA-paumacariyaM 86/12 / 39. dekheM, paumacariyaM iNTroDaksana peja 21 / 40. gopyA yApanIyA / gopyAstu vandyamAnA dharmalAbhaM bhaNanti / ..... SaTdarzanasamuccaya TIkA 4/1 / 41. paumacariyaM, 118/117 / 42. vahI, 118/103 / 43. 'therehito NaM ajjavairaseNiehito ettha NaM ajjanAilI sAhA niggayA'.... kalpasUtra 221, pR. 306 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only wwwjainelibrary.org Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 thii| vimalasUri isI nAgila zAkhA meM hue haiM / nandIsUtra meM AcArya bhUtadina ko bhI nAilakulavaMzanaMdIkara kahA gayA hai| yahI birUda vimalasUri ne apane guruoM Arya evaM Arya vijaya ko bhI diyA hai| ata: yaha sunizcita hai ki vimalasUri uttara bhArata kI nirgrantha paramparA se sambandhita hai aura unakA yaha 'nAila kula' zvetAmbaroM meM bArahavIM zatAbdI taka calatA rahA hai| cAhe unheM Aja ke artha meM zvetAmbara na kahA jAye, kintu ve zvetAmbaroM ke agraja avazya hai, isameM kisI prakAra ke matabheda kI sambhAvanA nahIM hai / paumacariyaM jainoM ke sampradAya-bheda se pUrva kA haiM - paumacariyaM ke sampradAya kA nirdhAraNa karane hetu yahA~ do samasyAe~ vicAraNIya haiM - prathama to yaha ki yadi paumacariyaM kA racanAkAla vIra ni.saM. 530 hai, jise aneka AdhAroM para ayathArtha bhI nahIM kahA jA sakatA hai, to ve uttarabhArata ke sampradAya vibhAjana ke pUrva ke AcArya siddha hoge / yadi hama bha. mahAvIra kA nirvANa I.pU. 467 mAnate haiM to isa grantha kA racanAkAla I. san 64 aura vi.saM. 123 AtA hai / dUsare zabdoM meM paumacariyaM vikrama kI dvitIya zatAbdI ke pUrvArdha kI racanA hai / kintu vicAraNIya yaha hai ki kyA vIra ni.saM. 530 meM nAgilakula astitva meM A cukA thA ? yadi hama kalpasUtra paTTAvalI kI dRSTi se vicAra kareM to Arya vajra ke ziSya Arya vajrasena aura unake ziSya Arya nAga mahAvIra kI pATa paramparA ke kramazaH 13veM, 14veM evaM 15veM sthAna para Ate haiM yadi AcAryoM kA sAmAnya kAla 30 varSa mAneM to Aryavajrasena aura AryanAga kA kAla vIra ni. ke 420 varSa pazcAt AtA hai, isa dRSTi se vIra ni. ke 530 veM varSa meM nAilakula kA astitva siddha ho jAtA hai / yadyapi paTTAvaliyoM meM vajra svAmI ke samaya kA koI spaSTa ullekha nahIM hai kintu nihnavoM ke sambandha meM jo kathAyeM hai, usameM AryarakSita ko Arya bhadra aura vajra svAmI ko samakAlIna batAyA gayA hai aura isa dRSTi se vajrasvAmI kA samaya vIra ni. 583 mAna liyA gayA hai, kintu yaha dhAraNA bhrAntipUrNa hai / isa saMbaMdha meM vizeSa uhApoha karake kalyANavijayajI ne Arya vajrasena kI dIkSA vIra ni. saM. 486 meM nizcita kI hai / yadi ise hama sahI mAna le to vIra ni.saM. 530 meM nAIla kula kA astitva mAnane meM koI bAdhA nahIM AtI hai| punaH yadi koI AcArya dIrghajIvI ho to apanI ziSya paramparA meM sAmAnyatayA vaha cAra-pA~ca pIDhiyA~ to dekha hI letA hai| vajrasena ke ziSya Arya nAga, jinake nAma para nAgendra kula hI sthApanA huI, apane dAdA guru Arya vajra ke jIvanakAla meM jIvita ho sakate haiM / isI AdhAra para unheM Arya vajra kA sIdhA ziSya mAnakara vajrasena ko unakA gurubhrAtA mAna liyA gayA aura AryarakSita ke kAla ke AdhAra para unake kAla kA nirdhAraNa kara liyA gayA / kintu nandIsUtra meM AcAryo ke krama meM bIca-bIca meM antarAla rahe hai / ata: AcArya vimalasUri kA kAla vIra nirvANa saM. 530 arthAt vikrama kI dUsarI zatAbdI kA parvArdha mAnane meM koI bAdhA nahIM AtI hai| yadi hama paumacariyaM ke racanAkAla vIra ni.saM. 530 ko svIkAra karate haiM, to yaha spaSTa hai ki usa kAla taka uttarabhArata ke nirgrantha saMgha meM vibhinna kula zAkhAoM kI upasthiti aura unameM kucha mAnyatA bheda yA vAcanAbheda to thA phira 44. nAilakula-vaMsanAMdikare.........bhUyadinamAyarie / - nandIsUtra 44-45 / 45. paTTAvalI parAgasaMgraha (kalyANavijayajI), pR. 27 evaM 138-139 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 bhI spaSTa saMghabheda nahIM huA thA / donoM paramparAe~ isa saMghabheda ko vIra nirvANa saM. 606 yA 609 meM mAnatI hai / ataH spaSTa hai ki apane kAla kI dRSTi se bhI vimalasUri saMghabheda ke pUrva ke AcArya hai aura isalie unheM kisI saMpradAya vizeSa se joDanA saMbhava nahIM hai| paumacariyaM meM strImukti Adi kI jo avadhAraNA hai vaha bhI yahI siddha karatI hai ki ve ina donoM paramparAoM ke pUrvaja haiM, kyoMki donoM hI paramparAyeM strImukti ko svIkAra karatI hai / punaH yaha bhI satya hai ki sabhI zvetAmbara AcArya unheM apanI paramparA kA mAnate rahe haiM / jabaki yApanIya raviSeNa aura svayaMbhU ne unake granthoM kA anusaraNa karate hue bhI unake nAma kA smaraNa taka nahIM kiyA hai, isase yahI siddha hotA hai ki ve unheM apane se bhinna paramparA kA mAnate the| kintu yaha smaraNa rakhanA hogA ki ve usI yuga meM hae haiM jaba zvetAmbara, yApanIya aura digambara kA spaSTa bheda sAmane nahIM AyA thA / yadyapi kucha vidvAna unake grantha meM muni ke lie 'siyaMbara' zabda ke ekAdhika prayoga dekhakara unakI zvetAmbara paramparA se sambaddha karanA cAheMge, kintu isa saMbaMdha meM kucha sAvadhAniyA~ kI apekSA hai / vimalasUri ke ina do-cAra prayogoM ko choDakara hameM prAcIna stara ke sAhitya meM kahIM bhI zvetAmbara yA digambara zabdoM kA prayoga nahIM milatA hai / svayaM vimalasUri dvArA paumacariyaM meM eka bhI sthala para digambara zabda kA prayoga nahIM kiyA gayA hai| vidvAnoM ne bhI vimalasUri ke paumacariyaM meM upalabdha zvetAmbara (siyaMbara) zabda ke prayoga ko saMpradAya sacana na mAnakara usa yaga ke savastra mani kA sacaka mAnA hai| kyoMki sItA sAdhvI ke liye bhI siyaMbara zabda kA prayoga unhoneM svayaM kiyA hogA / mathurA ke IsA kI prathama-dvitIya zatI ke aMkana bhI isakI puSTi karate haiN| jisa prakAra savastra sAdhvI sItA ko vimalasUri ne siyaMbarA kahA usI prakAra savastra muni ko bhI siyaMbara kahA hogA / unakA yaha prayoga nirgrantha muniyoM dvArA vastra rakhane kI pravRtti kA sUcaka hai, na ki zvetAmbara digambara saMghabheda kA / vimalasUri nizcita hI zvetAmbara aura yApanIya-dono ke pUrvaja hai / zvetAmbara unheM apane saMpradAya kA kevala isIliye mAnate haiM ki ve unakI pUrva paramparA se jur3e hue hai / zrImatI kusuma paToriyA ne mahAvIra jayantI smArikA jayapura varSa 1977 I. pRSTha 257 para isa tathya ko spaSTa rUpa se svIkAra kiyA hai ki vimalasUri aura paumacariyaM yApanIya nahIM hai / ve likhatI haiM ki 'nizcita vimalasUri eka zvetAmbarAcArya hai| unakA nAilavaMza, svayaMbhU dvArA unakA smaraNa na kiyA jAnA tathA unake (grantha meM) zvetAMbara sAdhu kA AdarapUrvaka ullekha-unake yApanIya na hone ke pratyakSa pramANa hai| vimalasUri aura unake grantha paumacariyaM ko yApanIya mAnane meM sabase bar3I bAdhA yaha bhI hai ki unakI kRti mahArASTrI prAkRta ko apane grantha kI bhASA nahIM banAyA hai / yApanIyoM ne sadaiva hI ardhamAgadhI se prabhAvita zaurasenI prAkRta ko hI apanI bhASA mAnA hai| ataH AdaraNIya paM. nAthurAmajI premI ne unake yApanIya hone ke saMbaMdha meM jo saMbhAvanA prakaTa kI hai, vaha samucita pratIta nahIM hotI hai / yaha ThIka hai ki unakI mAnyatAoM kI zvetAmbaroM evaM yApanIyoM donoM se samAnatA hai, kintu isakA kAraNa unakA ina donoM paramparAoM kA pUrvaja honA hai - zvetAmbara yA yApanIya honA nahIM / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 kAlakI dRSTi se bhI ve ina donoM ke pUrvaja hI siddha hote hai / punaH yApanIya AcArya raviSeNa aura apabhraMza ke mahAkavi svayambhU dvArA unakI kRti kA pUrNataH anusaraNa karane para bhI unake nAma kA ullekha nahIM karanA yahI sUcita karatA hai ki ve unheM apanI paramparA kA nahIM mAnate the / ataH siddha yahI hotA hai ki vimalasUri zvetAmbara aura yApanIya donoM paramparA ke pUrvaja hai / zvetAmbaro ne sadaiva apane pUrvaja AcAryo ko apanI paramparA kA mAnA hai / vimalasUri ke digambara hone kA to prazna hI nahIM uThatA, yApanIyoM ne unakA anusaraNa karate hue bhI unheM apanI paramparA kA nahIM mAnA, anyathA raviSeNa aura svayambhU kahIM na kahIM unakA nAma nirdeza avazya karate / puna: yApanIyoM kI zaurasenI prAkRta ko na apanA kara apanA kAvya mahArASTrI prAkRta meM likhanA yahI siddha karatA hai ki ve yApanIya nahIM hai / ata: vimalasUri kI paramparA ke sambandha meM do hI vikalpa hai / yadi hama unake grantha kA racanA kAla vIra nirvANa samvat 530 mAnate haiM to hameM unheM zvetAmbara aura yApanIyoM kA pUrvaja mAnanA hogA / kyoMki zvetAmbara digambaroM kI utpatti vIra nirvANa ke 606 varSa vAda aura digambara zvetAmbaroM kI utpatti vIra nirvANa ke 609 varSa bAda hI mAnate hai / yadi hama isa kAla ko vIra nirvANa samvat mAnate hai, ve zvetAmbaroM aura yApanIyoM ke pUrvaja siddha hoge aura yadi ise vikrama saMvat mAnate hai jaisA ki kucha vidvAnoM ne mAnA hai, to unhe zvetAmbara AcArya mAnanA hogA / For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthAnukramaH pRSTha naM. [prathama vibhAga] krama viSaya pRSTha naM. | krama viSaya 1. suttavihANo nAma uddeso 1-8/4. logaTThii-usabha-mAhaNAhigAro nAma maGgalam cauttho uddesao 34-41 abhidheyam zreyAMsagRhe RSabhasya bhikSAprApti:dehAvayavasAphalyam RSabhajinadezanA - granthaviSayAnukramaNikA bAhubalidIkSA2. seNiyacintAvihANo nAma biIyo bharatasya RddhiH - samuddesao brAhmaNAnAmutpattiHmagadhA janapadaH rakkhasavaMsAhiyA 42-64 rAjagRhanagaram - ikSvAkuvaMza:zreNiko rAjA somavaMza:[sirivIrajiNacariyaM ] vIrajinajanma, vidyAdharavaMza:surakRto janmAbhiSekazca ajitajinacaritamvIrasya pravrajyA, jJAnaM, atizayAzca sagaracakricaritamkevalamahimArthaM devAnAmAgamanam - puNyadhana-trilocanayoH pUrvabhava: - vIrastutiH sahasranayana-meghavAhanayoH pUrvabhavaH - samavasaraNam sagaracakri-sahasranayanayoH sambandhaH - vIrasya bhagavato dezanA - laGkApurIzreNikasya padmacarite saMzayaH - 17 tIrthaGkarA:3. vijjAharalogavaNNaNo nAma taio cakriNa:uddesao 20-33 sagaraputrANAmaSTApadayAtrA nAgendreNa dahanaM cazreNikasya gautamapArve gamanam, pRcchA ca- 20 bhagIrathapUrvabhavaH - lokaH 21 mahArAkSasasya vairAgyaM pUrvabhavazcajambudvIpaH, tadgatakSetrAdi rAkSasavaMzaHkAlaH rakkhasa-vANarapavvajjAvihANo nAma dAnaphalam - chaTTho uddesao 65-83 kulakarA RSabhasvAmi caritaM ca vAnaravaMzaH - devakRtaH RSabhajinajanmotsavaH - dharmaH tatphalaM ca 74 meruparvate'bhiSekaH - vidyAdharANAmutpatti 32 | 7. dahamuhavijjAsAhaNo nAma sattamo uddeso 84-97 22 26 - 27 Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 163 164 168 130 171 krama viSaya pRSTha naM. | krama viSaya pRSTha naM. 8. dahamuhapuripaveso nAma aTThamo uddeso 98-119 | 13. indanivvANagamaNo nAma hariSeNacakricaritam :108 terasamo uddesao 157-160 bhuvanAlaGkArahastI 114 indrasya vairAgyam - 158 indrasya pUrvabhavacaritam - 158 9. vAlinivvANagamaNo nAma navamo uddeso 120-128 14. aNantaviriyadhammakahaNo nAma bAlisugrIvau 120 cauddasamo uddesao 161-173 rAvaNasya bAlinA saha yuddham - 122 naraka gatiH 162 tiryaggatiHrAvaNasya aSTApade avataraNam124 163 manuSyagatiHaSTApadasthajinastutiH 127 devagatiH10. dahamuha-suggIvapatthANa-sahassakiraNa supAtrakupAtraM dAnaM, tatprakArAH phalaM caHaNaraNapavvajjAvihANo nAma zramaNadharma: 166 devavimAnAni devA: satsaukhyaM cadasamo uddesao 129-135 zrAvakadharma: 169 rAvaNadigvijayaH rAtribhojanaviratistatphalaM ca :indropari prasthAnam - 131 jalakrIDA 131 15. aMjaNAsundarIvIvAhavihANAhiyAro dazamukhasya sahasrakiraNena saha yuddham nAma paJcadaso uddesao 174-181 hanumantacaritram 174 11. masyajannaviddhaMsaNo jaNavayANurAyo aJjanAsundarIcaritam - . 174 nAma ekkArasamo uddeso 136-145 nandIzvarayAtrA 176 yajJotpatti: 136 aJjanAyAH pavanaJjayena saha sambandhaHnAradasvarUpam - 140 daza kAmavegA: 177 ArSavedasammattA yajJAH 142 pavanaJjayena aJjanAyA darzanaM tadvirAgazca- 178 tApasaviprayostpatti: aJjanAsakhyullApA:143 179 janapadAnurAgavarNanam - pavanaJjayena aJjanAyAH pariNayanam 181 144 prAvRTkAlaH - 144 16. pavaNaMjayaaJjaNAsundarIbhogavihANo 12. veyaDDagamaNa-iMdabandhaNa-laGkApavesaNo nAma solasamo uddesao 182-189 aJjanAyAstyAgaH paridevanaM ca 182 nAma bArasamo uddesao 146-156 rAvaNasya vasaNena saha virodhaHrAvaNaputrImanoramAyA: pariNayanam : pavanaJjayasya raNArthaM nissaraNam - 184 madhukumArapUrvabhavaH zUlaratnotpattizca:- 146 sandhyAvarNanam, pavanaJjayena aJjanAyAH rAvaNasya nalakUbareNa saha yuddham:- 150 smaraNam carAvaNasya indreNa samaM yuddham - 151 pavanaJjayAJjanayoH mIlanam - 133 176 183 146 Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sirinAilavaMsadiNayararAhusUripasIseNa puvvahareNa vimalAyariyeNa viraiyaM sakkayachAyAsamalaMkiyaM paumacariyaM (padmacaritram) prathamo vibhAgaH Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. A.zrIOMkArasUri jJAnamaMdira graMthAvalinAM prakAzano lekhaka pustakanuM nAma kara paDikkamaNuM bhAvazuM zrI zAntinAtha carita mahAkAvyam bhAga-1 zrI zAntinAtha carita mahAkAvyam bhAga-2 caturtha karmagraMtha SaDazIti navAMgI gurupUjana navAMgI gurupUjana praznottarI yoga dRSTinAM ajavALAM bhAga-3 dhyAna ane jIvana bhAga 1-2 AtamajJAnI zramaNa kahAve so-hI bhAva nigraMtha mere avaguNa citta na dharo prabhAvaka caritra Apa hI Apa bujhAya prasaMga prabhA nyAya saMgraha-svopajJa nyAyArtha maMjuSA bRhavRtti sahita prabhuno pyAro sparza RSabha jinesara prItama mAharo re mahAyogI AnaMdaghana AnaMdaghana AkAzavyApI jaina kASThapaTa citra-gujarAtI jaina kASThapaTa citra-aMgrejI paMcama karmagraMtha zrI upamiti kathoddhAra zrI dAnopadezamAlA prasaMga kalpalatA AtmAnubhUti pramANa naya tatvAloka (vivecana sAthe) jaina saMskRta sAhityano ItihAsa bhAga-1 jaina saMskRta sAhityano ItihAsa bhAga-2 jaina saMskRta sAhityano ItihAsa bhAga-3 sura suMdarI cariya prasaMga vilAsa hrIMkAra stotra svAdhyAya prasaMga suvAsa yogazAstra aSTama prakAzanuM savistara vivaraNa bhAga-1 jaina sAhityano saMkSipta ItihAsa (sacitra) pAIa (prAkRta) bhASAo ane sAhitya For Personal & Private Use Only abhayazekharasUri ramyareNu ramyareNu ramyareNu abhayazekharasUri abhayazekharasUri paM. muktidarzanavijayajI paM.zrI padmasenavijaya gaNivara A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. municaMdrasUri A. yazovijayasUri A. municaMdrasUri mu. ratnavallabha vi. A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri vasaMtalAla kAntilAla IzvaralAla vAsudeva smArta jagadIpa smArta ramyareNu A. municaMdrasUri ramyareNu A. municaMdrasUri A. yazovijayasUri sA. mahAyazAzrIjI A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri sA. mahAyazAzrIjI A. municaMdrasUri harSazIlAzrIjI / kSamAzIlAzrIjI A. municaMdrasUri amRtalAla kAlIdAsa dozI mohanalAla dalIcaMda desAI saM.A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41.. 42. 48. 49. 50. kramAMka pustakanuM nAma 38. saMkSipta muktAvalI pravezikA 39. prabhunA hastAkSara 40. dhyAna ane kAyotsarga prasaMga aMjana kathA ratnasAgara pravacana aMjana jo sadguru kare 44. dhyAna ane kAyotsarga (bIjI AvRtti) 45. ekAMtano vaibhava copana mahApuruSonA caritra parama tArA mArge sAdhanApatha raso vai sahaH prasaMga siddhi (hindI) vyavahAra sUtra (bhAga-1) vyavahAra sUtra (bhAga-2) vyavahAra sUtra (bhAga-3) 54, vyavahAra sUtra (bhAga-4) 55.. vyavahAra sUtra (bhAga-5) 56. vyavahAra sUtra (bhAga-6) prasaMgaraMga pragaTyo pUrana rAga vividha gaccho kA saMkSipta ItihAsa vAtsalyano ghUghavato sAgara caturvizati caityavaMdana vijayacaMdra kevalIcaritra apragaTa prAcIna gurjara sAhitya prasaMgaraMga zvetAMbara gacchokA saMkSipta ItihAsa bhAga-1 66. zvetAMbara gacchonA saMkSipta ItihAsa bhAga-2 67. samAdhi zataka bhAga-1 68. samAdhi zataka bhAga-2 69. samAdhi zataka bhAga-3 70. samAdhi zataka bhAga-4 lekhaka 5. jagadIzabhAI A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. municaMdrasUri A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. municaMdrasUri A. yazovijayasUri DaoN. zivaprasAda A. yazovijayasUri sA.zrI mahAyazAzrIjI 52. 57. 58. 61. 62. 63.. 64. 65. sA. virAgarasAzrI / DaoN. kavina zAha A. municaMdrasUri DaoN. zivaprasAda DaoN. zivaprasAda A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri A. yazovijayasUri 72. vira nirvANottara bRhadgaccha kA ItihAsa bRhadgacchIya lekha samuccaya prasaMga saritA DaoN. zivaprasAda DaoN. zivaprasAda DaoN. zivaprasAda A. municaMdrasUri Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||nnmo annuogdhraannN|| sirIvimalAyariyaviraDyaM paumacariyaM 1. suttavihANaM maGgalam siddha-sura-kinnaroraga-daNuvai-bhavaNindavandaparimahiyaM / usahaM jiNavaravasahaM, avasappiNiAititthayaraM // 1 // ajiyaM vijiyakasAyaM, apuNabbhava-saMbhavaM bhavaviNAsaM |abhinndnnN ca sumaI, paumAbhaM paumasacchAyaM // 2 // tijaguttamaM supAsaM, sasippabhaM jiNavaraM kusumadantaM / aha sIyalaM muNindaM, seyaMsaM ceva vasupujjaM // 3 // vimalaM tahA aNantaM, dhammaM dhammAsayaM jiNaM santi / kunthu kasAyamahaNaM, araMjiyAriM mahAbhAgaM // 4 // malliM maliyabhavohaM, muNisuvvaya suvvayaM tiyasanAhaM / paumassa imaM cariyaM, jassa ya titthe samuppannaM // 5 // nami nemi taha ya pAsaM, uragamahAphaNimaNIsu pajjaliyaM / vIraM vilINarayamalaM, tihuyaNaparivandiyaM bhayavaM // 6 // anne vi je mahArisi, gaNahara aNagAra laddhamAhappe / maNa-vayaNa-kAyagutte, savve sirasA namasAmi // 7 // padmacaritram sarga-1 sUtravidhAnam maGgalam siddha-sura-kinnaroraga-bhuvanendravRndaparimahitam / RSabhaM jinavaravRSabhamavasarpiNyAdi tIrthakaram // 1 // ajitaM vijitakaSAyamapunarbhavaMsambhavaMbhavavinAzam / abhinandanaJca sumatiM padmaprabhaM padmasacchAyam // 2 // trijagaduttamaM supArvaM zazIprabhaM jinavaraM kusumadantam / atha zItalaM munIndraM zreyAMsaM caiva vAsupUjyam // 3 // vimalaM tathAnantaM dharmaM dharmAzayaM jinaM zAntim / kunthu kaSAyamathanamaraM jitAraM mahAbhAgam // 4 // malliM malitabhavaudhaM munisuvrataM suvrataM tridazanAtham / padmasyedaM caritraM yasya tIrthe samutpannam // 5 // nami nemistathA pArzvamuragamahAphaNImaNiSu prajvalitam / vIraM vilInarajomalaM tribhuvanaparivanditaM bhagavantam / / 6 / / anyAnapi yAnmaharSIn gaNadharANagAralabdhamahAtmyAn / manavacanakAyaguptAn sarvAn (tAn) zirasA namAmi / / 7 / / 1. suvidhijinm| pama.bhA-1/1 Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 abhidheyam nAmAvaliyanibaddhaM, AyariyaparaMparAgayaM savvaM / vocchAmi paumacariyaM, ahANupuviM samAseNa // 8 // ko vaNNiUNa tIrai, nIsesaM paumacariyasaMbandhaM / mottUNa kevalijiNaM, tikAlanANaM havai jassa // 9 // jivaramuhAo attho, jo puvviM niggao bahuviyappo / so gaNaharehi dhario, saMkheveNaM ya uvaiTTho // 10 // evaM paraMparAe, parihANI puvvagantha-atthANaM / nAUNa kAlabhAvaM, na rUsiyavvaM bujaNaM // 11 // atthettha visamasIlA, kevi narA dosagaNaNarta licchA / tuTThA vi subhaNiehiM, ekkaM pi guNaM na gehanti // 12 // savvannubhAsiyatthaM, bhaNanti kaiNo jahAgamaguNeNaM / kiM vajjasUibhinne, na riyai tantU mahArayaNe // 13 // etthaM ciya parisAe, narANa cittAi~ bahuviyappAI / ko sakko ghettuM je' pavaNahiyAiM va pattAI ? // 14 // titthayarehi vi na kayaM, ekkamayaM tihuyaNaM suyadharehiM / amhArisehi kiM puNa, kIrai iha mandabuddhIhiM ? // 15 // jai vi hu duggahahiyao, logo bahukUDa - kavaDamehAvI / taha vi ya bhaNAmi saMpai, sabuddhivihavANusAreNaM // 16 // dehaM rogAiNNaM, jIyaM taDivilasiyaM piva aNiccaM / navaraM kavvaguNaraso, jAva ya sasi - sUra-gahacakkaM // 17 // tamhA nareNa niyayaM, mahaimahApurisakittaNucchahaM / hiyae cciya kAyavvaM, attANaM ceyamANeNaM // 18 // dehAvayavasAphalyam te nAma honti kaNNA, je jiNavarasAsaNammi suipuNNA / anne vidUsagassa va, dArumayA ceva nimmaviyA // 19 // abhidheyam nAmAvalikAnibaddhamAcAryaparaMparAgataM sarvam / kathayiSyAmi padmacaritraM, yathAnupUrvI samAsena // 8 // ko varNayituM pAryate niHzeSaM padmacaritrasambandham / muktvA kevalijinaM, trikAlajJAnaM bhavati yasya // 9 // jinavaramukhAdartho yaH pUrvaM nirgato bahuvikalpaH / sa gaNadharai rdhRtaH saMkSepeNacopadiSTaH // 10 // evaM paramparayA parihANIpUrvagranthAnAM jJAtvA / kAlabhAvaM na roSitavyaM budhajanena // 11 // astyatra viSamazIlAH ke'pi narA doSagaNatatparAH / tuSTA api subhaNitairekamapi guNaM na gRhNanti // 12 // sarvajJabhASitArthaM bhaNanti kavayo yathAgamaguNena / kiM vajrasUcibhinnA na pravizati tantavo mahAratne // 13 // evaM caiva parSadi narANAM cittAni bahuvikalpAni / kaH zakyate grahituM yAni pavanahatAnIva patrANi ? // 14 // tIrthaMkarairapi na kRtamekamidaM tribhuvanaM sUtradharaiH / azmAdRzaiH kiM punaH kriyata iha mandabuddhibhiH // 15 // yadyapi khalu durgrahahRdayo loko bahukUTakapaTameghAvI / tathApi ca bhaNAmi saMprati, svabuddhivibhavAnusAreNa // 16 // dehaM rogAkIrNaM, jIvanaM taDidvilasitamivAnityam / navaraM kAvyaguNaraso yAvacca zazI sUrya grahacakram // 17 // tasmAnnareNa niyamA mahanmahApuruSa kirtanotsAhaH / hRdi ceva kartavyo''tmAnaM jJAyamAnena // 18 // dehAvayavasAphalyam te nAma bhavanti karNA jinavara zAsane sucipUrNAH / anye viduSakasyeva dArumayAzcaiva nirmApitAH // 19 // 1. tatparAH / 2. pravizati / 3. pAdapUraNArthakamavyayam / 4. svabuddhi / 5. cetayatA- jAnatA / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttavihANaM-1/8-31 taM ceva uttamiGgaM, jaM ghummai vaNNaNAisAmanne / annaM puNa guNarahiyaM, nAliyarakaraGkayaM ceva // 20 // 1 jidarisajjayA vi hu, je nayaNA te havanti supasatthA / micchattamailiyA puNa, cittayareNaM va nimmaviyA // 21 // jiNavarakahANurattA, dantA te honti kantisaMjuttA / so silesakajje, jAyA vi hu vayaNabandhammi // 22 // kiM nAsiyAe~ kIrar3a, bahuvihasasugandhagandhaluddhAe ? / susuyatthagandhagandhaM, jA na vi jANei logammi // 23 // je ci sallAvaM, bhaNanti te uttamA ihaM oTTA / anne suttajalUgA-paTTIsaMvukkasamasarisA // 24 // jA jANai samayarasaM, sA jIhA sundarA havai loe / duvvayaNatikkhadhArA, sesA churiya vva navaghaDiyA // 25 // taM pi ya havai pahANaM, muhakamalaM jaM guNesu tattillaM / annaM bilaM va bhaNNai, bhariyaM ciya dantakIDANaM // 26 // jo paDhai suNai puriso, sAmaNNe ujjamei sattIe / so uttamo hu loe, anno puNa sippiyakao vva // 27 // savvAyareNa evaM, puriseNaM ujjhiUNa mUDhattaM / hoyavvaM nayamaiNa, jiNasAsaNabhattijutte // 28 // aha paumacariyatuGge, vIramahAgayavareNa nimmavie / magge paraMparAe, ajjavi kavikuJjarANa gamo // 29 // taha kaivaragayamayagandhaloluo mahuyaro vva maggeNaM / payadANabindudiTThI, ahamavi teNaM ciya payaTTo // 30 // suttANusArasarasaM, raiyaM gAhAhi pAyaDaphuDatthaM / vimaleNa paumacariyaM, saMkheveNaM nisAmeha // 31 // taccevottamAGgaM yaddhunAti varNanAdizrAmaNye / anyat puna rguNarahitaM, nAlikerakaraGkameva // 20 // jinadarzanodyate anye'pi hu ye nayane te bhavataH suprazasthe / mithyAtvamalite punazcitrakAreNaiva nirmApite // 21 // jinavarakathAnuraktA dantAste bhavanti kAntisaMyuktAH / zeSAH zleSakArye jAtA api khalu vadanabandhe // 22 // kiM nAsikayA kriyate bahuvidhasugandhagandhalubdhayA ? / susUtrArthagandhaM yA nApi jAnAti loke // 23 // ye ceva samayollApaM muNanti te uttamA ihauSThAH / anye suptajalUkA pRSThazaGkhasamasadRzAH ||24|| yA jAnAti samayarasaM sA jihvA sundarA bhavati loke / durvacanatIkSNadhArA zeSA chUrikaiva navaghaTitA // 25 // tadapi ca bhavati pradhAnaM mukhakamalaM yaduNesu tatparam / anyabdilamiva bhaNyate, bhRtaM ceva dantakITAnAm // 26 // ya paThati zruNoti puruSaH zrAmaNye udyamati zaktyA / sa uttamo khalu loke, anya punaH zilpIkRta iva // 27 // sarvvAdareNevaM puruSeNojjitvA mUDhatvam / bhavitavyaM nayamatinA jinazAsanabhaktiyuktena // 28 // atha padmacaritratuGge vIramahAgajavareNa nirmApite / mArge paraMparayA 'dyApi kavikuJjarANAM gamaH // 29 // tathA kavivaragajamadagandhalolupo madhukara iva mArgeNa / padadAnabindudRSTirahamapi tena ceva pravRttaH ||30|| sUtrAnusArasarasaM racitaM gAthAbhiH prakaTa sphUTArtham / vimalena padmacaritraM saMkSepena nizamyatAm // 31 // 1. siddhAntavacanam / 2. tatparam / For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM granthaviSayAnukramaNikAThiivaMsasamuppattI, patthANaraNaM lavaMkusuppattI / nivvANamaNeyabhavA, satta purANettha ahigArA // 32 // paumassa ceTThiyamiNaM, kAraNamiNamo'higArasaMjuttaM / tisalAsueNa bhaNiyaM, suttaM saMkhevao suNaha // 33 // vIrassapavaraThANaM, viulagirImatthae maNabhirAme / taha indabhUikahiyaM, seNiyaraNNassa nIsesaM // 34 // kulagaravaMsuppattI, nIIe logakAraNaM ceva / usabhajiNajammaNubbhava, ahiseyaM mandaragirimmi // 35 // uvaesaM ciya vivihaM, logassa ya attinAsaNaM ceva / sAmaNNa kevalubbhava, aisaya kusumohavuTThIo // 36 // savvasurA-'suramahiyaM, nivvANaM paramasokkhamAhappaM / bharahassa bAhubaliNo, taha saMgAmaM jahAvattaM // 37 // jAINa ya uppattI, kutitthagaNa-vivihavesadhArINaM / vijjAharavaMsassa ya, uppattI vijjudantassa // 38 // uvasaggaM pi ya ghoraM, muNivaravasahassa saMjayantassa / kevalanANuppattI, vijjAharaNaM ca dharaNeNaM // 39 // ajiyassa ya uppattI, puNNaghaNasuhA-'suhaM samosaraNe / vijjAharassa dinnaM, saraNaM jaha rakkhasindeNaM // 40 // dinnaM rakkhasavaiNA, ThANaM ca varo jahA kumArassa / sagarassa ya uppattI, dukkhaM sAmaNNa nivvANaM // 41 // aikantamahArakkho, jammaNavihavassa kittaNaM ceva / taha rakkhasavaMsassa ya, pavattaNaM ceva nAyavvaM // 42 // vANarakeUNa tahA, vaMsuppattI kameNa nAyavvA / taDikesarissa ya cariyaM, udahikumAreNa sahiyassa // 43 // granthaviSayAnukramaNikA - sthitivaMzasamutpattiH raNaprasthAnau, lavAMkuzotpattiH / nirvANamanekabhavAH, saptaHpurANa atrAdhikArAH // 32 // padmasya ceSTitamidaM kAraNamidamadhikArasaMyuktam / trizalAsutena bhaNitaM sUtraM saMkSepena zruNuyAt // 33 // vIrasya pravarasthAnaM, vipulagirimastake mano'bhirAme / tathendrabhUtikathitaM, zreNikarAjJe niHzeSam // 34 // kulakaravaMzotpattirnItyA lokakAraNaM ceva / RSabhajinajanmodbhavo'bhiSekaM mandaragirau // 35 // upadezaM caiva vividhaM, lokasya cArtinAzanaM ceva / zrAmaNyaM kevalodbhavamatizayaH kusumaughavRSTiH // 36 / / sarvasurA'suramahitaM, nirvANaM paramasaukhyamAhAtmyam / bharatasya bAhubalestathA saMgrAmaM yathAvRttam // 37|| jAtInAmutpatiH kutIrthagaNavividhavezadhArINAm / vidyAdharavaMzasya cotpatti vidhuddantasya // 38 // upasargamapi ca ghoraM munivavRSabhasya saMyatasya / kevalajJAnotpatti vidyAharaNaM ca dharaNena // 39 // ajitasyotpattiH pUrNadhanazubhA'zubhaM samavasaraNe / vidyAdharasya dattaM zaraNaM yathA rAkSasendreNa // 40 // dattaM rAkSasapatinA sthAnaM ca varo yathA kumArasya / sagarasya cotpati 1:kkhaM zrAmaNyaM nirvANam // 41 // atikrAntamahArakSa stathA janmavibhavasya kirtanameva / tathA rakSovaMzasasya ca pravartanameva jJAtavyam // 42 // vAnaraketunAM tathA vaMzotpattiH krameNa jJAtavyA / taDitkezezcaritramudadhikumAreNa sahitasya // 43 // 1. Ati-pIDA / 2. yathAvRttam / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttavihANaM-1/32-56 kikkindhiandhayaNaM, sirimAlAkheyarANa AgamaNaM / vahaNaM ca vijayasIhassa kovaNaM asaNivegassa // 44 // andhayavahaM paveso, pAyAlaMkArapuravare taiyA / kikkindhipuranivesaM, mahugiriuvariM maNabhirAmaM // 45 // laGkAgamaNa-pavesaM, sukesiputtANa balamahantANaM / nigghAyamaraNaheU, mAlissa ya saMpayaM viulaM // 46 // veyaDDadakkhiNAe, seDhIe cakkavAlanayarammi / indassa ya uppattI, vijjAharaseDhisAmittaM // 47 // mAlissa vahaM jujhe, vesamaNakumArajammaNuppattI / kusumantavarujANe, sumAliputtassa ya pavesaM // 48 // kekasisahasaMjoga, nidarisaNaM taha ya paramasumiNANaM / jaNaNaM ca dahamuhassa ya, vijjAsamuvAsaNaM ceva // 49 // khohaM jakkhassa aNADhiyassa taha AgamaM sumAlissa / mandoyarIya lambhaM, kannANa nirikkhaNaM ceva // 50 // taha bhANukaNNacariyaM, kovaM vesamaNaunbhavaM ceva / rakkhasajakkhANa raNaM, dhaNayassa tavo ya nAyavvo // 51 // dahamuhalaGkAgamaNaM, avaloyaNa pucchaNaM jiNaharANaM / hariseNassa ya cariyaM, puNNaM taha pAvamahaNaM ca // 52 // gahaNaM mattamahAgayabhuvaNAlaMkAranAmadheyassa / ThANaM jamassa laddhaM, rikkharayAiccakikvindhI // 53 // dahavayaNa-dUsaNANaM, pAyAlaMkArapuravarapavesaM / candoyarassa virahe, aNurAhAdukkhasaMghaDheM // 54 // laMbho virAhiyapure, suggIvasirIsamAgamaM ceva / vAlissa ya pavvajjA, khohaM aTThAvayanagassa // 55 // suggIva sutArAe, lambhaM maraNaM ca sAhasagaissa / saMtAvaM ciya paramaM, veyaDDhagamaM dahamuhassa // 56 // kiSkindhyandhakAnAM zrImAlakhecarANAmAgamanam / vaghanaM ca vijaya siMhasya kopanamazanivegasya // 44 // andhakavadhaH praveza: pAtAlalaMkApuravare tadA / kASkindhipuranivezaM, madhugireruvari manobhirAmam // 45 // laGkAgamana-pravezaM sukezIputrANAM balamahatAm / nirghAtamAraNahetu mAlezca saMpad vipulam // 46 // vaitADhyadakSiNe zreNau cakravAlanagare / indrasya cotpattirvidyAdharazreNIsvAmitvam // 47 // mAlervadhaM yuddhe vaizramaNakumArajanmotpattiH / kusumantavarodyAne sumAliputrasya ca pravezam // 48 // kaikazIsahasaMyoga, nidarzanaM tatha ca paramasvapnAnAm / jananaM ca dazamukhasya ca vidyAsamupAsanaM caiva // 49 // kSobhaM yakSasya anAdRtasya tathAgamaM sumAleH / mandodaryA lAbhaM kanyAnAM nirIkSaNaM caiva // 50 // tathA bhAnukarNacaritraM, kopaM vaizramaNodbhavaM caiva / rAkSasayakSANAM raNaM, dhanadasya tapazca jJAtavyam // 51 // dazamukhalaGkAgamanamavalokanaM pRcchanaM jinavarANAm / hariseNasya caritraM, puNyaM tathA pApamathanaM ca // 52 / / grahaNaM matamahAgajabhuvanAlaGkAranAmadheyasya / sthAnaM yamasya labdhaM, rukSarajaAdityakiSkindhayaH // 53 // lAbho virAdhitapure sugrIvazrIsamAgamaM caiva / vAlezca pravrajyA kSobhamaSTApadanagasya // 54|| sugrIvasya sutArAyA lAbhaM maraNaM ca sAhasagateH / santApameva paramaM vaitADhyagamanaM dazamukhasya // 55 // dazavadana-duSaNayoH pAtAlalaGkApuravarapravezam / candrodarasya virahe anurAdhAduHkhasaMghaTTam / / 56|| 1. carite'smin kikkindhisthAne kiMkiMdhi ityapi pATho prAcIneSvAdazeSu dRzyate / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM aNaraNa-sahasakiraNANa tANa veragga jananAsaM ca / mahupuvvabhavakkhANaM, uvarambhAe ya ahilAsaM // 57 // vijjANaM ciya lambhaM, mahindarAyassa lacchinAsaM ca / dahamuhamandarAgamaNaM, puNaravi ya niyattaNaM ceva // 58 // aNagAramaharisissa vi, aNantaviriyassa kevaluppattI / rAvaNaniyamaggahaNaM, haNuyassa samubbhavaM ceva // 59 // aTThAvayassa uvariM, mahinda-palhAyadarisaNasiNehaM / pavaNaJjayassa kovaM, taha aJjaNaujjhaNaM ceva // 60 // siTuM ca muNivareNaM, haNuyaparabbhavasamUhasaMbandhaM / sUI haNurUhapure, kayA ya paDisUranAmeNaM // 61 // bhUyADavIya majjhe, pavaNaJjayakherayassa ya niyogaM / taha darisaNUsavasuhaM, vijjAhariaJjaNAi samaM // 62 // pavaNaJjayaputtamahAbalassa taha dAruNaM raNaM paramaM / rajjaM dasANaNassa ya, jiNaussehantaraM ceva // 63 // bala-kesava-paDisattUNa ceTThiyaM cakkavaTTipamuhANaM / dasaraharajjuppattI, kegaivarasaMpayaM paramaM // 4 // indeNa samaM jujhaM, kAUNa ya giNhiyaM dahamuheNaM / saMvegasamAvanno, naravai dikkhaM samaNupatto // 65 // rAmassa lakkhaNassa ya, bharahassa ya taha ya sattunihaNassa / uppattI sIyAe, videhi taha sogasaMbandhaM // 66 // nArayasIyAlihaNaM, daTTaNa sahoyarassa mUDhattaM / kannAsayaMvaratthaM, uppattI cAvarayaNassa // 67 // dasarahanivassa dikkhaM, po muNisavvabhUyasaraNassa / vavagayabhavANa kahaNaM, samAgamaM ceva sIyAe // 68 // kekaivarassa lambhaM, rajjaM bharahassa paramamAhappaM / taha lakkhamo ya rAmo, sIyA ya gayA videsammi // 69 // anaraNya-sahasrakiraNayostayo vairAgyaM yajJanAzaM ca / madhupUrvabhavAkhyAna, muparambhAyAMzcAbhilASaH // 57 / / vidyAnAmeva lAbhaM mahendrarAjasya lakSmInAzaM ca / dazamukhamandaragamanaM punarapi ca nivartanaM caiva // 58 / / aNagAramaharSairapyanantavIryasya kevalotpattiH / rAvaNaniyamagrahaNaM, hanumataH samudbhavaM caiva // 59 // aSTApadasyopari, mahendra-prahlAdadarzanasneham / pavanaJjayasya kopaM, tathA'JjanojjanaM caiva // 60 // ziSTaM ca munivareNa hanumatpUrvabhavasamUhasambandham / sUti hanuruhapure kRtA ca pratisUryanAmnA // 61 // bhuvanATavyA madhye pavanaJjayakhecarasya ca niyogam / tathA darzanotsavasukhaM vidyAdharyaMjanAsamam // 62 // pavanaJjayaputramahAbalasya tathA dAruNaM raNaM paramam / rAjyaM dazAnanasya ca jinotsedhAntaraM caiva // 63 / / bala-kezava-pratizatrUNAM ceSTitaM cakravartIpramukhANAm / dazaratharAjyotpattiM kaikayIvarasaMprAptaM paramam // 64 // indreNa samaM yuddhaM, kRtvA ca gRhItaM dazamukhena / saMvegasamApanno narapatirdIkSAM samanuprAptaH // 65 / / rAmasya lakSmaNasya ca bharatasya ca tathA ca zatrunidhanasya / utpattiH sItAyA videhe tathA zokasambandham // 66 // nAradasItAlekhanaM dRSTavA sahodarasya mUDhatA / kanyAsvayaMvarArthaMmutpattizcAparatnasya // 67 // dazaratharAjasya dIkSA, pArve munisarvabhUtazaraNasya / vyapagatabhavAnAM kathanaM samAgamaM ceva sItAyAH // 68 // kaikayI varasya prApti, rAjyaM bharatasya paramamAhAtmyam / tathA lakSmaNazca rAmaH sItA ca gatAH videze // 69 / / 1. shtrughnsy| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttavihANaM - 1/57-83 taha vajjakaNNanaravai-viceTThiyaM varakumArilambhaM ca / vasikAraruddabhUI, vimoyaNaM vAlikhillassa // 70 // aruNuggAmAsanne, rAmapurinivesaNaM paramarammaM / vaNamAlAsaMyogaM, aiviriyasamunnaI ceva // 71 // lAbho jipamAe, kula - desavibhUsaNANa uvasaggaM / vaMsagirimatthovari, jiNaharakaraNaM ca rAmeNa // 72 // daTThUNa dANavibhavaM, jaDAgiNo niyamaladdhamAhappaM / nAgarahArohaM ciya, saMbukkavivAyaNaM ceva // 73 // kegaiputtAgamaNaM, kharadUsaNaviggahaM paramaghoraM / sIyAharaNanimittaM, sogaM ciya rAmadevassa // 74 // sigghaM virAhiyassa ya, AgamaNaM 'dUsaNassa ya vahaM ca / rayaNajaDivijjanAsaM, suggIvasamAgamaM ceva // 75 // sAhasagaissa ya vahaM, sIyApaDivattikAraNaM lambhaM / milaNaM vihIsaNeNaM, vijjAbalakesisaMpattI // 76 // taha kumbhayaNNa-indaibhuyaGga pAsesu bandhaNaM paramaM / lakkhaNasattipahAraM, taha ya visallAgamaM ceva // 77 // dahamupavesaNaM ciya, bhavaNe jiNasantisAminAhassa / taha pADiheragamaNaM, laGkAe pavesaNaM ceva // 78 // cakkuppattI taha lakkhaNassa dahamuhavivAyaNaM ceva / varajuvaINa palAvaM, AgamaNaM ceva kevaliNo // 79 // indaipamuhANa tahA, dikkhA sIyAsamAgamaM vattaM / nArayalaGkAgamaNaM, sAeyapurIpavesaM ca // 80 // puvvabhavANa ya cariyaM, bharahagayANaM jahA samakkhAyaM / bharahassa ya pavvajjA, Thavio cciya lakkhaNo rajje // 81 // laddhA maNoramA vi ya, sirivacchAlIDhadehadhArissa / maraNaM ca samAvannaM, sumahallavaNassa saMgAme // 82 // mahurApuridesassa ya, uvasaggaviNAsaNaM jaNavayassa / sattarisINa pavattI, sIyAnivvAsaNaM ceva // 83 // 1 tathA vajrakarNanRpaterviceSTitaM varakumArilAbhaM ca / vazIkArarudra bhUtervimocanaM vAlikhilyasya // 70 // aruNagrAmAsanne rAmapurinivesanaM paramaramyam / vanamAlAsaMyogamativIryasamunnatizcaiva // 71 // lAbho jitapadmAyA: kula - dezavibhUSaNayorupasargaH / vaMzagirimastakopari jinagRhakaraNaM ca rAmeNa // 72 // dRSTavA 'dAnavaibhavaM jaTAyunA niyamalabdhamAhAtmyam / nAgarathArohaNaM caiva saMbukavipAdanaM caiva // 73 // kaikayIputrAgamanaM kharaduSaNavigrahaM paramaghoram / sItAharaNanimittaM, zokaM caiva rAmadevasya // 74 // zIghraM virAdhitasya cAgamanaM dUSaNasya ca vadhaM ca / ratnajaTIvidyAnAzaM, sugrIvasamAgamaM caiva // 75 // sAhasagatezca vadhaM, sItApratipattikAraNaM prAptam / milanaM vibhISaNena vidyAbalakezIsaMprAptiH // 76|| tatA kumbhakaraNendrajIdbhujaGgapAseSu bandhanaM paramam / lakSmaNazaktiprahAraM, tathA ca vizalyAgamaM caiva // 77 // dazamukhapravezanaM ceva bhavane jinazAntisvAminAthasya / tathA prAtihAryagamanaM laGkAyAM pravezanaM caiva // 78 // cakrotpattistathA lakSmaNasya dazamukhavipAdanaM caiva / varayuvatInAM pralApamAgamanaM caiva kevalinaH // 79 // indrapramukhAnAM tathA dIkSA sItA samAgamanaM vRttam / nAradalaGkAgamanaM, sAketapurIpravezanaM ca // 80 // pUrvabhavAnAM ca caritraM bharatagajayo ryathA samAkhyAtam / bharatasya ca pravajyA, sthApitazcaiva lakSmaNo rAjye // 81 // labdhA manoramA'pi ca zrIvatsAlIDhadehadhAriNaH / maraNaM ca samApannaM sumahallavaNasya saMgrAme // 82 // mathurApuridezasya ca upasargavinAzanaM janapadasya / saptarSerpravRttiH sItAnirvAsanaM caiva // 83 // For Personal & Private Use Only 7 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM aha vajjajaGghanaravai, diTThA sIyA lavaMkusuppattI / jeUNa naravarinde, piyareNa samaM kayaM jujhaM // 44 // sayalajaNabhUsaNANaM, nANuppattI surANa AgamaNaM / vattaM ca pADiheraM, sIyAe bhIsaNabhavohaM // 85 // ghoraM tavovihANaM, kayantavayaNe sayaMvare khohaM / dikkhA ya kumArANaM, bhAmaNDaladuggaI ceva // 86 // haNuyassa ya pavvajjA, lakkhaNaparalogagamaNaheummi / lavaNaMkusANa ya tavo, rAmapalAvaM ca sogaM ca // 87 // puvvabhavadevajaNiyaM, dikkhaM ciya rAghavassa nigganthaM / kevalanANuppattI, taheva nivvaNagamaNaM ca // 48 // savvaM pi evameyaM, suNantu iha sajjaNA ya majjhatthA / siddhipahaM saMpattaM, paumaM vimaleNa bhAveNa // 89 // eyaM aTThamarAmadevacariyaM vIreNa siTuM purA, pacchA uttamasAhavehi dhariyaM logassa ubbhAsiyaM / ettAhe vimaleNa pAyaDaphuDaM gAhAnibaddhaM kayaM, suttatthaM nisuNantu saMpai mahApuNNaM pavittakkharaM // 10 // ||iti paumacarie suttavihANo nAma uddeso samatto // atha vajrajaGghanarapatirdRSTA sItA lavakuzotpattiH / jItvA naravarendrA na pitRbhiH samaM kRtaM yuddham // 84 // sakalajanabhUSaNAnAM jJAnotpattiH surANAmAgamanam / vRttaM ca prAtihArya, sItAyA bhISaNabhavaudham // 85 / / ghoraM tapovidhAnaM kRtAntavadanasya svayaMvare kSobhaH / dikSA ca kumArayorbhAmaNDaladurgatizcaiva // 86 / / hanumatazcapravrajyA lakSmaNaparalokagamanahetau / lavaNaMkuzayozca tapaH, rAmapralApaM ca zokaM ca / / 87 // pUrvabhavadevajanitAM dikSAM caiva rAdhavasya nigranthatA / kevalajJAnotpattistathaiva nirvANagamanaM ca // 88 // sarvamapyevameva zruNvantu iha sajjanAzcamadhyasthAH / siddhipathaM saMprAptaM padmaM vimalena bhAvena // 89 // evamaSTamarAmadevacaritraM vIreNa ziSTaM purA, pazcAduttamasAdhavaidhRtaM lokasyodbhAsitam / adhunA vimalena prakaTasphuTaM gAthAnibaddhaM kRtaM, sUtrArthaM nizruNavantu saMprati mahApuNyaM pavitrAkSaram // 10 // // iti padmacaritre sutravidhAno nAmoddhezaH samAptaH // Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. seNiyaciMtAvihANaM magadhA janapadaHiha jambuddIvedIve, dakkhiNabharahe mhntgunnklio|mghaa nAma jaNavao, nagarA-''garamaNDio rammo // 1 // gaam-pur-khedd-kbbdd-mddmb-donniimuhesuprikinnnno|go-mhisi-vlvpunnnno, dhaNanivahaniruddhasImapaho // 2 // satthAha-seTThi-gahavai-koDumbiyapamuhasuddhajaNanivaho / maNi-kaNagarayaNa-mottiya-bahudhannamahantakoTThAro // 3 // desammi tammi logo, vinnANaviyakkhaNo aisuruuvo| bala-vihava-kantijutto, ahiyaM dhammujjuyamaIo // 4 // naDa-naTTa-chatta-lavayaniccanaccantagIyasaddAlo / nANAhArapasAhiyabhujjAvijjantapahiyajaNo // 5 // ahiyaM vIvAhosavaviyAvaDo gandhakusumatattillo / bahupANa-khANa-bhoyaNa-aNavarayaMvaDDiucchAho // 6 // pukkharaNIsu saresu ya, ujjANesu ya samantao rammo / paracakak-mAri-takkara-dubbhikkhavivajjio muio // 7 // rAjagRhanagaram - tassa bahumajjhadese, pAyArubbhaDavisAlapariveDhaM / nayaraM ciya porANaM, rAyapuraM nAma nAmeNaM // 8 // sarga-2 zreNika cintA vidhAnam magadhA janapadaHiha jambUdvIpedvIpe dakSiNabharate mahadguNakalita / magadhA nAma janapado nagarA''karamaNDito ramyaH // 1 // gAma-pura-kheTa-karbaTa-maDamba-droNamukheSu parikIrNaH / go-mahiSa-balIvardapurNo dhananivahaniruddhasImapathaH // 2 // sArthavAha-zreSThi-gAthApati-kauTumbikapramukhazuddha jananivahaH / maNi-kanaka-ratna-mauktika-bahudhAnyamahatkoSTAgAraH // 3 // deze tasminnaloko-vijJAnavicakSaNo'tisurupaH / bala-vibhava-kAntiyukto 'dhikaM dharmodyatamatikaH // 4 // naTa-nATya-chatra-laGghakanityanRtyadgItazabdavAn / nAnAhAraprasAdhitabhojayamAnapathikajanaH // 5 // adhikaM vivAhotsavavyAvRtto gandhakusumatatparaH / bahupAna-khAna-bhojanAnanavaratavardhitotsAhaH // 6 // puSkariNiSu saraHSu ca udyAneSu ca samantato ramyaH / paracakra-mAri-taskara-durbhikSavivarjito muditaH // 7 // rAjagRhanagaram - tasyabahumadhyadeze, prAkArodbhaTavizAlapariveSTam / nagaraM caiva porANAM rAjapuraM nAma nAmnA // 8 // pama.bhA-1/2 Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 paumacariyaM varabhavaNa-tuGgatoraNa-dhavalaTTAlaya kalaGkaparimukkaM / phalihAsu saMpauttaM, kavisIsayaviraDyAbhoyaM // 9 // bahubhaNDasAragaruyaM, jala-thalayasamiddharayaNabhariyagharaM / nANAdesasamAgaya-vaNiyajaNullAvasaddAlaM // 10 // bhavaNaGgaNaccaNesu ya, maragaya-mANikkakiraNakabburiyaM |aguruy-turukk-cndsstt-jnnvypribhoysusuyndhN // 11 // ceiyagharehi rammaM, ArAmujjANa-kANaNasamiddhaM / sara-sarasi-vAvi-vappiNa-saesu aimaNaharAloyaM // 12 // caccara-caukkamaNahara-pecchaNayamahantamahuranigghosaM / paNDiyajaNasusamiddhaM, akkhaliyacarittabahusatthaM // 13 // kiM jaMpieNa bahuNA, taM nayaraM guNasahassaAvAsaM / amarapurassa ya sohaM, ghettUNa va hojja nimmaviyaM // 14 // zreNiko rAjAevaMvihe ya nayare, vasai nivo tattha seNio nAma / naravaiguNehi jutto, vesavaNo ceva paccakkho // 15 // bhamaranibhaniddhakeso, viyasiyavarapaumasarisamuhasoho / ghaNa-pINa-kaDhiNakhandho, thorunaya-dIhabAhujuo // 16 // vitthiNNapihulavaccho, krylsmgijjhlliytnnumjjho|myraaysriskddiydd, samahiyavarahatthihatthorU // 17 // kummavaracArucalaNo, sovaNNiyapavvao vva dipyanto / cando vva somavayaNo, salilanihI ceva gambhIro // 18 // taM natthi jaM na yANai, narindavinnANa-nANamAhappaM / sammattaladdhabuddhI, guru-devayapUyaNasamattho // 19 // vivihakalA-''gamakusalo vimANavo tassa vrnrindss|sucirNpibhnnnnmaanno,gunnaann antaMna pAvijjA // 20 // varabhavanatuGgatoraNa-dhavalAthAlayaM kalaGkaparimaktam / parikhAbhiH saMprayuktaM kapizIrSavirAjitAbhogam // 9 // bahubhANDasAragurukaM, jalasthalasamRddharatnabhRtagRham / nAnAdezasamAgatavaNigjanollApazabdavat // 10 // bhavanAM'gaNArcaneSu ca marakata-mANikyakiraNakarburitam / aguru-turukka-caMdana-janapadaparibhogasusugandham // 11 // caityagRhairamyamArAmudyAnakAnanasamRddham / sara: sarasivApikSetrazatairatimanoharAlokam // 12 // carcara-catuSkamanohara-prekSaNaka mahaso madhuranirghoSam / paNDitajanasusamRddhamaskhalitacaritraM bahuzAstram // 13 // kiM jlapitena bahunA tannagaraM guNasahasrAvAsam / amarapurasya ca zobhAM gRhItveva bhavet nirmApitam // 14 // zreNiko rAjAevaMvidhe ca nagare vasati rAjA tatra zreNiko nAma / narapatiguNairyukto vaizravaNa iva pratyakSaH // 15 // bhramaranibhasnigdhakezo vikasitavarapadmasadRzamukhazobhaH / ghanapInakaThinaskandhaH sthUlonnatadIrghabAhuyugmaH // 16 // vistIrNapRthuvakSaH sthalaH karatalasamagrAhyalalitatanurmadhyaH / mRgarAjasadRzakaTitaTaH samadhikavarahastihastoruH // 17 // kurmavaracArucaraNaH sauvarNikaparvata iva dIpyamAnaH / candra iva saumyavadanaH salilanidhiriva gambhIraH // 18 // tannAsti yanna jAnAti narendravijJAna-jJAna mAhatmyam / samyaktvalabdhabuddhiguru-deva-pUjanasamarthaH // 19 // vividhakalA''gama kuzalo'pi mAnavastasya varanarendrasya / suciramapi bhaNyamAno guNAnAmantaM na pAryet // 20 // Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seNiyacitAvihANaM - 2/9-29 [ sirivIrajiNacariyaM ] vIrajinajanma, surakRto janmAbhiSekazca atthettha bharahavAse, kuNDaggAmaM puraM guNasamiddhaM / tattha ya narindavasaho, siddhattho nAma nAmeNaM // 21 // tassa ya bahuguNakaliyA, bhajjA tisala tti rUvasaMpannA / tIe gabbhammi jiNo, AyAo carimasamammi // 22 // AsaNakampeNa surA, muNiUNa jiNesaraM samuppannaM / savve vi samuccaliyA, pariosubbhinnaromaJcA // 23 // AgantUNaya nayare, gandhodayavArivarisaNaM kAuM / ghettUNa jiNavarindaM mandarasiharammi saMpattA // 24 // ThaviUNa paNDukambala-silAe sIhAsaNe maNivicitte / abhisiJcanti surindA, khIrodahivArikalasehiM // 25 // Akampio ya jeNaM, merU aGguTThaeNa lIlAe / teNeha mahAvIro, nAmaM si kayaM surindehiM // 26 // namiUNa jiNavarindaM, thoUNa payAhiNaM ca kAUNaM / puNaravi mAusayAse, Thaventi devA tiloyaguruM // 27 // suravaidinnAhAro, aGguTThayaamayalevaleheNaM / ummukkabAlabhAvo, tIsaivariso jiNo jAo // 28 // jJAnaM, atizayAzca vIrasya pravrajyA, aha annayA kayAI, saMvega gao jiNo muNiyadoso | logantiyaparikiNNo, pavvajjamuvAgao vIro // 29 // [ zrIvIrajinacaritram // ] vIrajanma, surakRto janmAbhiSekazcaH - astyatra bharatavarSe kuNDagrAmaM pu rguNasamRddham / tatra ca narendravRSabhaH siddhArtho nAma nAmnA // 21 // tasya bahuguNakalitA bhAryA trizaleti rupasampannA / tasyA garbhe jinaAyAtazcaramasamaye // 22 // Asanakampena surA jJAtvA jinezvaraM samutpannam / sarve'pi samuccalitAH paritoSodbhinnaromAJcAH // 23 // Agatya ca nagare gandhodakavArivarSaNaM kRtvA / gRhItvA jinavarendraM mandarazikhare saMprAptAH ||24|| sthApya paNDukambalazilAyAM siMhAsane maNi viracite / abhiSiJcanti surendrAH kSIrodadhivArikalazaiH // 25 // Akampitazca yena meruraGguSTena lIlayA / teneha mahAvIro nAma tasya kRtaM suravarendraiH // 26 // natvA jinavarendraM, stutvA pradakSiNaM ca kRtvA / punarapi mAtRsakAze, sthApayanti devAstrilokagurum // 27 // surapatidattAhAro'MguSTAmRtalepena / unmuktabAlabhAvastridvarSo jino jAtaH // 28 // vIrasya pravrajyA jJAnamatizayAzca / athAnyadA kadAcitsaMvegagato jino jJAtadoSaH / lokAntikaparikIrNaH pravrajyAmupAgato vIraH // 29 // 11 For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM aha aTThaddhakammarahiyassa tassa jhANovaoguttassa / sayalajagujjoyakaraM, kevalanANaM samuppannaM // 30 // ruhiraM khIrasavaNNaM, malaseyavivajjiyaM surabhigandhaM / dehaM salakkhamaguNaM, ravippabhaM ceva aivilamaM // 31 // nayaNA phandaNarahiyA, nahakesA'vaTThiyA ya niddhA ya / joyaNasayaM samantA, mArIi vivajjio deso // 32 // jatto Thavei calaNe, tatto jAyanti sahasapattAI / phalabharanamiyA ya dumA, sAsasamiddhA mahI hoi // 33 // AyarisasamA dharaNI, jAyai iha addhamAgahI vANI / sarae va nimmalAo, dasAo raya-reNurahiyAo // 34 // ThAyai jattha jiNindo, tattha ya sIhAsaNaM rayaNacittaM / joyaNaghosamaNaharaM, dunduhi surakusumavuTThI ya // 35 // evaM so muNivasaho, atttthmhaapaaddiherpriyrio| vihara jiNindabhANU, bohinto bhaviyakamalAI // 36 // aisayavihUisahio, gaNa-gaNahara-sayalasaGghaparivAro / virahanto cciya patto, viulagirindaM mahAvIro // 37 / kevalamahimArthaM devAnAmAgamanam - nAUNa devarAyA, viulamahAgirivare jiNavarindaM / erAvaNaM valaggo, himagirisiharassa saMkAsaM // 38 // siMdUraDyakumbhaM, viraDyanakkhattamAlakayasohaM / ghaNTAravanigdhosaM, gaNDayalubbhinnamayalehaM // 39 // gumugumugumentamahuyara-nilINamayasurahivAsiyasuyandhaM / calacavalakaNNacAmara-vAU vvantadhayamAlaM // 40 // athASTArdhakarmarahitasya tasya dhyAnopayogayuktasya / sakalajagodyotakaraM kevalajJAnaM samutpannam // 30 // rudhiraM kSIrasavarNaM, malasvedavivarjitaM surabhigandham / dehaM salakSaNaguNaM raviprabhaM cevAtivimalam // 31 // nayane spandanarahite nakhakezA'vasthitAzcasnigdhAzca / yojanazataM samantato mArIti vivarjito dezaH // 32 // yatra sthApayati caraNau tatra jAyanti sahasrapatrANi / phalabharanamitAzcadrumAH zasyasamRddhA mahI bhavati // 33 // AdarzasamA dharatirjAyatIhArdhamAgadhi vaannii| zarada iva nirmalA dizo rajoreNurahitAH // 34 // tiSThati yatra jinendrastatra ca siMhAsanaM ratnacitam / yojanaghoSamanoharaM dundubhiH sura-kusumavRSTizca // 35 // evaM sa munivRSabho'STamahAprAtihAryaparivaritaH / viharati jinendrabhAnu rbodhayan bhavikakamalAni // 36 // atizayavibhUtisahito gaNa-gaNadhara-sakalasaGghaparivAraH / vihaMrazcaiva prApto vipulagirIndraM mahAvIraH // 37 / / kevalamahimArthaM devAnAmAgamanam - jJAtvA devarAjA, vipulamahAgirivare jinavarendram / airAvaNaM pralagno himagirizikharasya sadRzam // 38 // sindUraracitakumbhaM viracitanakSatramAlAkRtazobham / ghaNTArava nirghoSaM, gaNDatalodbhinnamadarekham // 39 // gumagumAyamAnamadhukaranilInamadasurabhyadhivAsitasugandham / calacapalakarNacAmaravAyUddhavaddhvajamAlam // 40 // 1. saMvegaparo mu0 / 2. aSTakarmAhasya (?) / atrAcAryasya pramAdaH pratibhAti, kevalajJAnotpattisamaye catuHkarmasaMbhavAn-saM0 / aduddhakamma-je0 For Personal & Private Use Only Jain Education Intemalional Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seNiyacitAvihANaM-2/30-50 sAmANiyaparikiNNo, accharasuggIyamANamAhappo / savvasurAsurahio, viulagiri Agao indo // 41 // daTTaNa jiNavarindaM, karayalajuyalaM karIya sIsammi / sakko pahaTThamaNaso, thoUNa jiNaM samADhatto // 42 // vIrastutiHmohandhayAratimire, suttaM ciya sayalajIvalogamiNaM / kevalakiraNadivAyara!, tumeva ujjoiyaM vimalaM // 43 // saMsArabhavasamudde, sogmhaaslilviiisNghtttte| poo tumaM mahAyasa!, uttAro bhaviyavaNiyANaM // 44 // saMsArabhavakaDille, saMjogaviogasogatarugahaNe / kupahapaNaTThANa tuma, satthAho nAha ! uppanno // 45 // tuhanAha! ko samattho, sabbhUyaguNANa kuNai prisNkhaa?|suirmmi bhaNNamANo, avi vaasshsskoddiihiN||46|| thoUNa devarAyA, anne vi cauvvihA surnikaayaa| bhAveNa kayapaNAmA, uvaviTThA sannivesesu // 47 // magahAhivo vi rAyA, daTTaNa surAgamaM jiNasagAse / bhaDacaDayareNa mahayA, to rAyapurAo nIsario // 48 // patto ya tamuddesaM, mattamahAgayavarAo oiNNo / thoUNa jiNavarindaM, uvaviTTho magahasAmanto // 49 // samavasaraNampuvvaviNimmiyabhAga, joyaNapariveDhamaNDalAbhoyaM / pAyAratiuNamaNimaya-gouravitthiNNakayasohaM // 50 // sAmAnikaparikIrNo apsaraHsugIyamAnamahAtmyaH / sarvasurAsurasahito vipulagirimAgata indraH // 41 // dRSTvA jinavarendraM karatalayugalaM kRtvA zIrSe / zakraH prahRSTamanAH stotuM jinaM samArabdhaH // 42 // vIra stutiH - mohAndhakAratimire suptaM caiva sakalajIvalokamidam / kevalakiraNadivAkara ! tvayaivodyotitaM vimalam // 43 // saMsArabhavasamudre shokmhaaslilviicisNghtttte| potastvaM mahAbhAga ! uttAro bhavikavaNijAm // 44 // saMsArabhavagahane saMyogaviyogazokataruvyApte / kupathapranaSTAnAM tvaM sArthavAho nAtha ! utpannaH // 45 // tava nAtha ! kaH samarthaH, sadbhUta guNAnAM karoti parisaMkhyA ? / suciramapi bhaNyamAno'pi varSasahasrakoTibhiH // 46 // stutvA devarAjA 'nyepi ca caturvidhAHsuranikAyAH / bhAvena kRtapraNAmA upaviSTAH svasthAneSu // 47 // magadhAdhipo'pi rAjA dRSTvA devAgamanaM jinasakAze / bhaTasamUhena mahatA tAvadrAjapUrAnnirgataH // 48 // prAptazca taduddezaM, mattamahAgajarAjAdavatIrNaH / stutvA jinavarendramupaviSTo magadhasAmantaH // 49 // samavasaraNam - pUrvavinirmitabhAgaM, yojanapariveSTamaNDalAbhogam / prAkAratrikamaNimayagopuravistIrNakRtazobham // 50 // 1. saMttAro-mu0 / 2. aha-pratyantareSu / 3. svasthAneSu / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 aha doNiya vakkhArA, aTThamahApADiherasaMjuttA / aTThaTTha nADayAiM, dAre dAre ya naccanti // 51 // solasa varavAvIo, kamaluppalavimalasalilapuNNAo / causu vidisAsu majjhe, havanti cattAri cattAri // 52 // bhavaM pi tihuyaNagurU, vicittasIhAsaNe suhaniviTTho / chattAichatta - cAmara - asoga - bhAmaNDalasaNAho // 53 // evaMvihammitatto, suravaramelINajaNasamUhammi / patteyaM patteyaM, vakkhAraM kittaissamAmi // 54 // paDhamammiya vakkhAre, parisA nigganthamaharisINaM tu 1 / tayaNantaraMmi bIe, sohamamAIsuravahUNaM 2 // 55 // taiyammi ya vakkhAre, parisA ajjANa guNamahantINaM3 / tatto paraM tu niyamA, joisakannANa parisA ya4 // 56 // vantaravahUNa to5, parisA uNa bhavaNavAsiyavahUNaM6 / tatto paraM tu niyamA, joisiyANaM suravarANaM7 // 57 // vantarabhavaNindANaM8, vakkhAresu ya havaMti parisAo9 / sohammAINa tao, devANaM kappavAsINaM10 // 58 // avarammi ya vakkhAre, parisA maNuyANa naravarindANaM11 / hoi tirikkhANa puNo, parisA puvvuttare bhAge 12 // 59 // evaM pasannacitte, suravaramelINapatthivasamUhe / pucchai dhammA-'dhammaM, titthayaraM goyamo namiuM // 60 // to addhamAgahIe, bhAsAe savvajIvahiyajaNaNaM / jalaharagambhIraravo, kahei dhammaM jiNavarindo // 61 // vIrasya bhagavato dezanA - davvaM ca hoi duvihaM, jIvAjIvaM taheva nAyavvaM / jIvA havanti duvihA, siddhA saMsAravantA ya // 62 // atha dvau ca vakSaskArAvaSTamahAprAtihAryasaMyuktau / aSTASTa nATakAni dvAre dvAre ca nRtyanti // 51 // SoDaza varavApyaH kamalotpalavimalasalilapUrNAH / caturSu vidikSu madhye bhavanti catvArazcatvAraH // 52 // bhagavannapi tribhuvanaguru vicitrasiMhAsane sukhaniviSThaH / chatrAtichatra - cAmarAzokabhAmaNDalasanAthaH // 53 // evaMvidhe tatra suravaramilitajanasamUhe, pratyekaM pratyekaM vakSaskAraM kIrtayisyAmi // 57 // prathame ca vakSaskAre parSannigranthamaharSINAM tu ? / tadanantare dvitIye saudharmAdisuravadhUnAm // 55 // tRtIye vakSaskAre parSadAryANAM guNamahatInAm / tataH paraM tu niyamA jyotiSkanyAnAM parSacca // 56 // vyanteravadhUnAM tataH parSat punarbhavanavAsivadhUnAm / tataH paraM tu niyamA jyotiSAM suravarANAm // 57 // vyantarabhavanendrANAM vakSaskAreSu ca bhavanti parSadaH / saudharmAdInAM tato devAnAM kalpavAsInAm // 58 // apare ca vakSaskAre parSanmanuSyANAM naravarendrANAm / bhavati tirazcAM punaH parSat pUrvottare bhAge // 59 // evaM prasannacitte suravaramilitapArthivasamUhe / pRcchati dharmA''dharmaM tIrthakaraM gautamo natvA // 60 // tasmAdardhamAgadhyAM bhASAyAM sarvajIvahitajanakam / jaladharagaMbhIraravaH kathayati dharmaM jinavarendraH ||61 // vIrasya bhagavato dezanA - dravyaM ca bhavati dvividhaM, jIvA'jIvAstathaiva jJAtavyAH / jIvA bhavanti dvividhAH siddhAH saMsAravantazca // 62 // paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seNiyaciMtAvihANaM-2/51-75 je honti siddhajIvA, tANa aNantaM suhaM aNovamiyaM / akkhayamayalamaNantaM, havai sayA bAha parimukkaM // 63 // tattha ya saMsAratthA, duvihA tasa-thAvarA muNeyavvA / ubhae vi honti duvihA, pajjattA taha apajjattA // 64 // puDhavi jala jalaNa mAruya, vaNassaI ceva thAvarA bhaNiyA / beindiyAi jAva u, duviha tasA sanni iyare ya // 65 // jaMtaM ajIvadavvaM, dhammA-'dhammAibheyabhinnaM ca / bhavvANa siddhigamaNaM, taM vivarIyaM abhavvANaM // 66 // micchatta-jogapaccaya, taha ya kasAesu lesasahiesu / eesu ceva jIvo, bandhai asuhaM sayA kammaM // 67 // nANeNa daMsaNeNa ya, cAritta-taveNa sammasahieNaM / maNa-vayaNa-kAyagutto, ajjiNai aNantayaM puNNaM // 68 // aTThavihabheyabhinnaM, kammaM saMkhevao samakkhAyaM / bajjhanti ya muccanti ya, jIvA pariNAmajogeNaM // 9 // saMsArapavannANaM, jIvANaM visayasaGgamUDhANaM / jaM hoi takkhaNasuhaM, taM puNa dukkhaM aNegavihaM // 70 // jAva ya nimisapamANo, kAlo vaccejja narayalogammi / tAvaM ciyanatthi suhaM, jIvANaM pAvakammANaM // 71 // damaNesu tADaNesu ya, bandhamanibbhacchaNAidosesu / dukkhaM tirikkhajIvA, aNuhavamANA ya acchanti // 72 // saMjoga-vippaoge, lAbhAlAbhe ya roga-sogesu / maNuyANa havai dukkhaM, sArIraM mANasaM ceva // 73 // appiDDiyadevANa vi, daTTaNa mahiDDie sursmuuhe|jN uppajjai dukkhaM, tatto guruyaM cavaNakAle // 74 // eyArisammi ghore, saMsAre cAuraGgamaggammi / dukkhehi navari jIvo, bhaTTho maNuyattaNaM lahai // 5 // ye bhavanti siddhajIvAsteSAmanantaM sukhamanopamitam / akSatamacalamanantaM bhavati sadA bAdhAparimuktam // 63 // tatra ca saMsArasthA dvividhAstrasa-sthAvarA jJAtavyAH / ubhayA api bhavanti dvividhAH paryAptAstathAparyAptAH // 64|| pRthvI-jala-jvalana-mAruta-vanaspatizcaiva sthAvarA bhaNitAH / dvindriyAdi yAvattu dvividhAstrasAH saMjJina itare ca // 65 // yattadajIvadravyaM dharmA'dharmAdibhedabhinnaM ca / bhavyAnAM siddhigamanaM tadviparitaM cAbhavyAnAm / / 66 / / mithyAtva-yogapratyayastathA ca kaSAyeSu lezyAsahiteSu / eteSu caiva jIvo badhnAtyazubhaM sadA karma // 67 / / jJAnena darzanena ca cAritra-tapobhyAM samyaktvasahitena / manavacanakAyagupto'ya'te 'nantaM puNyam // 68 // aSTavidhabhedabhinnaM karma saMkSepataH samAkhyAtam / badhyante ca mucyante ca jIvAH pariNAmayogena // 69 / / saMsAraprapannAnAM jIvAnAM viSayasaGgamUDhAnAm / yadbhavati tatkSaNasukhaM tatpunarduHkhamanekavidham // 70 / / yAvacca nimiSapramANaH kAlo gacchennarakaloke / tAvaccaiva nAsti sukhaM jIvAnAM pApakarmANAm // 71 / / damaneSu tADaneSu ca bandhananirbhatsanAdidoSeSu / duHkhaM tiryagjIvA anubhUyamAnAzca vartante // 72 / / saMyoga-viprayogayo, lAbhA'lAbhayozca ca rogazokayoH / manuSyANAM bhavati duHkhaM zArIraM mAnasaM caiva // 73 // alpadhidevAnAmapi dRSTvA mahadhikAn surasamUhAn / yadutpadyate du:khaM tasmAdgurukaM cyavanakAle // 74 // etAdRze ghore saMsAre cAturaMge / duHkhai navari jIvo bhraSTo manuSyatvaM labhate // 5 // 1. bAdhA parimuktam / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM laddhe vi mANusatte, sabarAikulesu mandavibhavesu / uttamakulammi dukkhaM, uppattI hoi jIvassa // 6 // uppanno vi husukule, vaamnn-bhir-'ndh-muuy-kunni-khujjo|dukkhehi lahai jIvo, nirogapaJcindiyaM rUvaM // 77 // savvANa sundarANaM, laddhe vi samAgame apuNNassa / na havai dhammuddhI, mUDhassa u lobha-moheNaM // 8 // uppannA vi ya buddhI, dhammassuvariM kudhamma-hammesu / taha vi ya puNa bhAmijjai, na lahai jiNadesiyaM dhammaM // 79 // lakhUNa mANusattaM, jassa na dhamme sayA havai cittaM / tassa kira karayalatthaM, amayaM naTuMciya narassa // 80 // keittha dhIrapurisA, cArittaM giNhiUNa bhAveNa / akkhaNDiyacArittA, jAva ThiyA uttamaTThammi // 81 // anne puNo vi keI, vIsaM jiNakAraNAi~ bhAveuM / telokkakhobhaNakara, aNantasokkhaM samajjenti // 82 // anne tavaM vigiTuM, kAuM, thovAvasesasaMsArA / do tiNNi bhave gantuM, nivvANamaNuttaramuventi // 83 // kAUNa tavamuyAraM, ArAhiya dhIbaleNa kaalgyaa| te honti varaaNuttara-vimANavAsesu ahamindA // 84 // tatto cuyA samANA, halahara-cakkaharabhoga-riddhIo / bhottUNa sucirakAlaM, dhammaM kAUNa sijjhanti // 85 // ghettUNa samaNadhammaM, ghoraparIsahaparAiyA anne / bhajjanti saMjamAo, sevanti aNuvvayANi puNo // 86 // tuTThA havanti anne, darisaNametteNajiNavarindANaM / paccakkhANanivittiM, na vi te suviNe vi gehanti // 87 // micchattamohiyamaI, nissIlA nivvayA gihArambhe / pavisanti mahAghoraM, saMgAmaM visayarasalolA // 88 // labdhe'pi mAnuSyatve zabarAdikuleSu mandavibhaveSu / uttamakule duHkhamutpatti bhavati jIvasya // 5 // utpanno'pi sukule, vAmana-badhirAndha-mUka-kuNima-kubjaH / dukhairlabhati jIvo nirogapaJcendriyaM rUpam // 77 // sarveSAM sundarANAM labdhe'pi samAgamo 'puNyasya / na bhavati dharmabuddhi rmUDhasya tu lobha-mohAbhyAm // 78 // utpanno'pi khalu buddhirdharmasyopari kudharmahamyeSu / tathApi ca bhrAmyate na labhate jinadezitaM dharmam // 79 // labdhvA mAnuSyatvaM yasya na dharme sadA bhavati cittam / tasya khalu karatalasthamamRtaM naSTaM caiva narasya / / 80 // keciddhIrapuruSAzcAritraM gRhItvA bhAvena / akhaNDitacAritrA yAvatsthitA uttamArthe / / 81 / / anye punarapi ke'pi viMzati jinakAraNAni bhAvitvA / trailokyakSobhanakaramanantasukhaM samarjayanti // 82 // anye tapo vikRSTaM kRtvA stokAvazeSasaMsArAH / dvAtrirbhaveSu gatvA nirvANamanuttaramupayAnti // 83 // kRtvA tapa udAramArAdhya dhIbalena kAlagatAH / te bhavanti varAnuttara-vimAnavAseSvahamindrAH // 84 // tatazcyutAH santA haladhara-cakradharabhogardhayaH / bhuktvA sucirakAlaM dharmaM kRtvA sidhyanti // 85 / / gRhItvA zramaNadharmaM, ghorapariSahaparAjitA anye / bhajyante saMyamAt sevante 'NuvratAni punaH // 86 // tuSTA bhavantyanye darzanamAtrAjjinavarendrANAm / pratyAkhyAnanirvRttiM nApi te svapne'pi gRhNanti // 87 / / mithyAtvamohitamatayo niHzIlAnitA gRhArambhe / pravizanti mahAghoraM saMgrAmaM viSayarasalolAH // 88 / / Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seNiyacitAvihANaM-2 / 76-100 anne vi karisaNAI, vAvArA vivihajantusaMbAdhA / kAuNa janti narayaM, tivvamahAveyaNaM ghoraM // 89 // mAyA- kuDilasahAvA, kUDatulA - kUDamANavavahArI / dhammaM asaddahantA, tirikkhajoNI uvaNamanti // 90 // ujjuyadhammAyArA, taNuyakasAyA sahAvabhaddA ya / majjhimaguNehi juttA, lahanti te mANusa jammaM // 91 // aNuvaya-mahavvaehi ya, bAlataveNa ya havanti saMjuttA / te honti devaloe, devA pariNAmajogeNaM // 92 // daMsaNa-nANa-caritte, suddhA annonnakaraNajoesu / dehe vi niravayakkhA, siddhiM pAventi dhuyakammA // 93 // taM akkhayaM aNantaM, avvAbAhaM sivaM paramasokkhaM / pAvanti samaNasIhA, kammaTThavivajjiyA mokkhaM // 94 // caugaimahAsamudde, jIvA gholanti kammapaDibaddhA / na ya uttarejja keI, mottuM jiNadhammabohitthaM // 95 // saMsAramahAgimhe, dukkhAyavativvaveyaNumhaviyaM / jiNavayaNamehasIyala- ulhaviyaM sayalajiyaloyaM // 96 // zreNikasya padmacarite saMzaya: - aha te saddasittu dhammaM, jiNavaramuhakamalaniggayaM devA / sammattaladdhabuddhI, gayA ya niyayAi~ ThANAI // 97 // magahAhivo vi rAyA, vIrajiNaM paNamiUNa bhAveNaM / savvaparivArasahio, kusagganayaraM samaNupatto // 98 // tAva ya divasavasANe, atthaM ciya diNayaro samallINo / maulanti ya kamalAI, viraho cakkAyamihuNA // 99 // uttharai tamo gayaNe, mailanto disivahe kasiNavaNNo / sajjaNacariujjoyaM, najjai tA dujjaNasahAvo // 100 // anye'pi karSaNAdI rvyApArA, vividhajantusambAdhAH / kRtvA yAnti narakaM tIvramahAvedanaM ghoram // 89 // mAyA- kUTilasvabhAvAH kUTatulAkUTamAnavyavahAriNaH / dharmama zraddhantastiryagyonIrupanamanti // 90 // RjukadharmAcArAstanukakaSayAH svabhAvabhadrAzca / madhyamaguNairyuktA labhante te mAnuSaM janma // 91 // aNuvrata- mahAvrataizca bAlatapasA ca bhavanti saMyuktAH / te bhavanti devaloke devAH pariNAmayogena // 92 // darzanajJAnacAritre zudhdhA anyonyakaraNayogeSu / dehe'pi nirapekSAH siddhiM prApnuvanti dhutakarmANaH // 93 // tadakSayamanantamavyAbAdhaM zivaM paramasaukhyam / prApnuvanti zramaNasiMhAH karmASTavivarjitA mokSam // 94 // caturgatimahAsamudre jIvA''sphAlayanti karmapratibaddhAH / na cottaret kepi muktvA jinadharmapotam // 95 // saMsAramahAgrISme, duHkhAtapatIvravedanoSmAyitam / jinavacanameghazItala vidhmApitaM sakalajIvalokam // 96 // -- zreNikasya padmacaritre saMzaya: - atha te zrutvA dharmaM jinavaramukhakamalanirgataM devAH / samyaktvalabdhabuddhayo gatAzca nijakAni sthAnAni // 97 // magadhAdhipo'pi rAjA vIrajinaM praNamya bhAvena / sarvaparivArasahitaH kuzAgranagaraM samanuprAptaH // 98 // tAvacca divasAvasAne uktaM ceva dinakaraH samAlInaH / mukulayanti ca kamalAni, virahazcakravAkamithunAnAm // 99 // avastRNAti tamo gagane malinayan digpathAn kRSNavarNaH / sajjanacaritrodyotaM, jJAyate tAvad durjanasvabhAvaH // 1005| 1. gacchaMti-pratya0 / 2. ghoramaNaMtaM duruttAraM / 3. joeNa- pratya0 / 4. tikkheveyaNu - pratya0 / pauma bhA-1/3 17 For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 paumacariyaM yA viniyayabhavaNe, maNidIvajalantakiraNavicchurie / sayaNe suhappasutto, kusuma paDocchiyapallaGke // 101 // nihaM sevanto cciya, suviNe vi puNo puNo jiNavarindaM / pecchai pucchi ya tao, saMsaya paramaM payatteNaM // 102 // ghaNagurugabhIragajjiya-niNAyabahutUrabandisaddeNaM / aha uTThio mahappA, thuvvanto maGgalasaehiM // 103 // cinteUNa pavatto, bhaNiyaM vIreNa dhammasaMjuttaM / cakkaharAinarANaM, bhuvaNamiNaM havai parihANaM // 104 // paumacariyammi etto, maNo mahaM kuNai paramasaMdehaM / kaha vANarehi nihayA, rakkhasavasahA aibalA vi ? // 105 // jiNavaradhammeNaM ciya, mahaimahAkulasamubbhavA jAyA / vijjAsayANa pAraM, gayA ya balagavviyA vIrA // 106 // suvvanti loyasatthe, rAvaNapamuhA ya rakkhasA savve / vasa - lohiya- maMsAI - bhakkhama - pANe kayAhArA // 107 // kira rAvaNassa bhAyA, mahAbalo nAma kumbhayaNNo tti / chammAsaM vigayabhao, sejjAsu nirantaraM suyai // 108 // jai vi ya gaesu aGgaM, pellijjai garuyapavvayasamesu / tellavaDesu ya kaNNA, pUrijjante niddayantassa // 109 // paDupaDahatUrasaddaM, na suNai so sammuhaM pi vajjantaM / na ya uTThei mahappA, sejjAe apuNNakAlammi // 110 // aha uTThao vi santo asaNamahA (NAmaha) ghoraparigayasarIro / 4 o havejja jo so, kuJjara- mahisAiNo gilai // 111 // kAUNa udarabharaNaM, sura- mANusa - kuJjarAibahue / puNaravi sejjArUDho, bhayarahio suyai chammAsaM // 112 // annaM pi' eva suvvai, jaha indo rAvaNeNa saMgAme / jiNiUNa niyalabaddho, laGkAnayarI samANIo // 113 // rAjA'pi nijabhavane, maNidIpajvalatkiraNavisphurite / zayane sukhaprasuptaH kusumapaTAcchAditapalyaGke // 101 // nidrAM sevamAnazcaiva, svapne'pi punaH punarjinavarendram / prekSate pRcchati ca tataH saMzayaM paramaM prayatnena // 102 // ghanagurugaMbhIragarjitaninAdabahutUryabandizabdena / athotthito mahAtmA, stuvanmaGgalazataiH // 103 // cintayituM pravRto bhaNitaM vIreNa dharmasaMyuktam / cakradharAdinarANAM bhuvanamidaM bhavati paridhAnam // 104 // padmacaritre etasmAnmano mama karoti paramasaMdeham / kathaM vAnarai nihatAH rAkSasavRSabhA atibalA api ? // 105 // jinavaradharmeNa caiva mahatimahAkulasamudbhavA jAtAH / vidyAzatAnAM pAraM gatAzca balagarvitA vIrAH // 106 // zrUyante lokazAstre rAvaNapramukhAzca rAkSasAH sarve / vasA - lohita - mAMsAdi bhakSaNa -pAne kRtAhArAH ||107|| kila rAvaNasya bhrAtA mahAbalo nAma kumbhakarNa iti / SaNmAsaM vigatabhayaH zayyAsu nirantaraM zete // 108 // yadyapi ca gajairaGgaM pIDyate guruparvatasamaiH / tailaghaTaizca karNau pUryataH suptasya // 109 // paTupahatUryazabdaM na zruNoti svasamukhamapi vAdyamAnam / na cottiSThati mahAtmA zayyAyA apUrNakAle // 110 // athotthito'pi sannasamamahAghoraparigatazarIraH / puro bhavedyAn sa kuJjara- mahISAdIn galati // 111 // kRtvodarabharaNaM sura-manuSya-kuJjarAdibahubhiH / punarapi zayyAruDho bhayarahitaH zete SaNmAsam // 112 // anyadapyevaM zrUyate yatheMdraH rAvaNena saMgrAme / jitvA nigaDabaddho laGkAnagarIM samAnItaH // 113 // 1. jJAyate / 2. paTAvastRta / 3. dhIrA - pratya0 / 4. azanA- kSudhA / For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seNiyaciMtAvihANaM-2/101-119 ko jiNiUNa samattho, indaM sasurA-'sure vi telokke / jo sAgaraperantaM, jambudadIvaM samuddharai // 14 // erAvaNo gaindo, jassa yavajjaMamohapaharetthaM / tassa kiracintieNa vi, anno vibhavejja masirAsi( sI ) // 115 // sIho maeNa nihao, sANeNa ya kuJjaro jahA bhaggo / taha vivarIyapayatthaM, kaIhi rAmAyaNaM raiyaM // 116 // aliyaM pi savvameyaM, uvavattiviruddhapaccayaguNehiM / na ya saddahanti purisA, havanti je paNDiyA loe // 117 // evaM cintanto cciya, saMsayaparihArakAraNaM raayaa| jiNadarisaNussuyamaNo, gamaNucchAho tao jAo // 118 // varakamalanibaddhA niggayAlIsamattA, mahurasaraninAyAccantarammA pdesaa| tarupavaNavalaggA puSphareNuM muyantA, vimalakiraNamantAiccabhAsA visuddhA // 119 // // iya paumacarie seNiyacintAvihANo nAma biIyo samuddesao samatto // ko jetuM samartha indraM sasurAsure 'pi trailokye / ya sAgaraparyantaM jaMbUdvIpaM samuddharati // 114 // airAvaNo gajendro yasya ca vajramamoghaprahArAstram / tasya kila cintanenApyanyo'pi bhavenmasirAzI // 115 // siMho mRgeNa nihataH zunA ca kuJjaro yathA bhagnaH / tathA viparitaM padArthaM kavibhIrAmAyaNaM racitam // 116 / / alikamapi sarvametadupapattiviruddhapratyayaguNaiH / na ca zraddadhate puruSA, bhavanti ye paNDitA loke // 117 // evaM cintayaMzcaiva saMzayaparihArakAraNaM raajaa| jinadarzanotsukamanA gamanotsAhastato jAtaH // 118 / / varakamala nibaddhA nirgatA'lisamastAH, madhurasvaraninAdAdatyantaramyAH pradezAH / tarupavanAvalagnAH puSpareNuM muJcanto vimalakiraNamadAdityabhAso vizuddhAH // 119 // // iti padmacaritre zreNikacintAvidhAno nAma dvitIyaH samuddezakaH samAptaH // 1. c-prty0| 2. praharAstram / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 3. vijjAharalogavaNNaNaM zreNikasya gautamapArve gamanam, pRcchA caatthANimaNDavattho, savvAlaMkArabhUsiyasarIro / sAmantamauDamottiya-kiraNasamujjaliyapA vIDho // 1 // so tattha magaharAyA, muNidarisaNakAraNe kaucchAho / Aruhai varagaindaM, parihatthaM lakkhaNapasatthaM // 2 // aha niggao purAo, gayavarahajohaturayaparikiNNo / vaccai narindavasaho, jattha'cchai goyamo bhayavaM // 3 // patto ya taM paesaM, muNivaragaNasaGghamajjhayArammi / pecchai gaNaharavasahaM, sarayaraviM ceva teeNaM // 4 // oyariya gayavarAo, kAUNa payAhiNaM muNiM raayaa| paNamai pahaTThamaNaso, aJjalimaulaM sire kAuM // 5 // dinnAsIsa cciya so, uvaviTTho muNivarassa pAmUle / dehakusalAi savvaM, pucchar3a parameNa viNaeNaM // 6 // nAUNa ya patthAvaM, puNaravi viNaovayArasaMjutto / saMsayatimirAvaharaM, aha pucchai goyamaM rAyA // 7 // puNacariyaM mahAyasa!, ahayaM icchAmi pariphuDaM souM / uppAiyA pasiddhI, kusatthavAdIhi vivarIyA // 8 // jai rAvaNo mahAyasa!, nisAyaro suravaro vva aivirio| kaha so parihUo cciya, vANaratiriehi raNamajjhe // 9 // || 3. vidyAdharaloka varNanam - zreNikasya gautamapArve gamanam, pRcchA ca - AsthAnikAmaNDapastha: sarvAlaGkArabhUSitazarIraH / sAmantamukuTamauktika kiraNasamujjvalitapAdapIThaH // 1 // sa tatra magadharAjA munidarzanakAraNe kRtotsAhaH / Arohati varagajendraM dakSaM lakSaNaprazastam // 2 // atha nirgataH puro gajavararathayodhaturagaparikIrNaH / vrajati narendravRSabho yatrAsti gautamo bhagavAn // 3 // prAptazca taM pradezaM munivaragaNasaGghamadhye / prekSate gaNadharavRSabhaM zarad raviM caiva tejasA // 4 // avatIrya gajavarAt kRtvA pradakSiNaM muniM raajaa| praNamati prahRSTamanA aJjalimukulaM zIrSe kRtvA // 5 // dattASIzcaiva sa upaviSTo munivarasya pAdamUle / dehakuzalAdi sarvaM pRcchati parameNa vinayena // 6 // jJAtvA ca prastAvaM punarapi vinayopacArasaMyuktaH / saMzayatimirApaharamatha pRcchati gautamaM rAjA / / 7 / / padmacaritraM mahAyazaH ! ahamicchAmi parisphuTaM zrotum / utpAditA prasiddhiH kuzAstravAdibhi viparitAH // 8 // yadi rAvaNo mahAyaza ! nizAcara: suravara ivAtivIryaH / kathaM sa paribhUta eva vAnaratiryagbhI raNamadhye // 9 // 1. pAdapIThaH / 2. kRtotsAhaH / 3. dakSam / 4. pariyariyo-pratya0 / 5. paadmuule| Jain Education Intemalional For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjAharalogavaNNaNaM-3/1-20 rAmeNa kaNayadeho, sareNa bhinno mao araNNammi / suggIvasutAratthaM, chiddeNa vivAio vAlI // 10 // gantUNa devanilayaM, suravai jiNiNa samaramajjhammi / daDhakaDhiNaniyalabaddho, pavesio cAragehammi // 11 // savvatthasatthakusalo, chammAsaM suyai kumbhakaNNo vi / kaha vANarehi baddho, seu cciya sAyarajalammi // 12 // bhayavaM ! kuNaha pasAyaM, kaheha taccatthahetusaMjattaM / saMdehaandhayAraM, nANujjoeNa nAseha // 13 // to bhaNai gaNaharindo, suNehi naravasaha ! dinnakaNNamaNo / jaha jiNavareNa siTuM, ahamavi tumhaM parikahemi // 14 // na ya rakkhaso tti bhaNNai, dasANaNo Neya maNuyaAhAro / aliyaM ti savvameyaM, bhaNanti jaM kukaiNo mUDhA // 15 // 'na ya pIDhabandharahiyaM, kahijjamANaM pi dei bhAvatthaM / patthiva ! hINaM ca puNo, vayaNamiNaM chinnamUlaM va // 16 // paDhamaM khettavibhAgaM, kAlavibhAgaM ca tattha vaNNehaM / mahaimahApurisANa ya, cariyaM ca jahakkamaM suNasu // 17 // lokaHatthi aNantANantaM, AgAsaM tassa majjhayArammi / loo aNAinihaNo, tibheyabhinno havai nicco // 18 // vettAsaNasariso cciya, aha logo ceva hoi nAyavvo / jhallarisamo ya majhe, uvariM puNa murayasaMThANo // 19 // savvo ya tAlasariso, tIsu ya valaesu hoi pariNaddho / majjhammi tiriyaloo, sAyaradIvesu bahuesu // 20 // rAmeNa kanakadeho zareNa bhinno mRto'raNye / sugrIvasutArArthaM chidreNa vyApAdito balI // 10 // gatvA devanilayaM surapati jitvA samaramadhye / dRDhakaThinanigaDabaddhaH pravezayatazcAragRhe // 11 // sarvAstrazastrakuzalaSSaNmAsaM zete kumbhakarNo'pi / kathaM vAnarai rbaddhaH setuzcaiva sAgarajale // 12 // bhagavan ! kuruta prasAdaM kathayata tattvArthahetusaMyuktam / saMdehAndhakAraM jJAnodyotena nazyatu // 13 // tAvadbhaNati gaNadharendraH zruNu naravRSabha ! dattakarNamanAH / yathA jinavareNa ziSTamahamapi tubhyaM parikathayAmi // 14 // na ca rAkSasa iti bhaNyate, dazAnano naiva manujAhAraH / alikamiti sarvametad bhaNanti yatkukavayo mUDhAH // 15 / / na ca pIThabandharahitaM kathyamAnamapi dadAti bhAvArtham / pArthiva ! hInaM ca punarvacanamidaM chinnamUlamiva // 16 // prathamaM kSetravibhAga, kAlavibhAgaM ca tatra varNayiSyAmi / mahatimahApuruSaNAM ca caritraM ca yathAkramaM zruNu // 17 / / lokaHastyanantAnantamAkAzaM tasya madhye / loko 'nAdinidhanastribhedabhinno bhavati nityaH // 18 // vetrAsanasadRzazcaiva yo lokazcaiva bhavati jJAtavyaH / jhallarIsamazca madhya upari puna surajasaMsthAnaH // 19 // sarvazca tAlasadRzastriSu ca valayeSu bhavati pariNaddhaH / madhye tiryagloka: sAgaradvIpeSu bahuSu // 20 // 1. mRgaH / 2. saayrvrmmi-prty0| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 paumacariyaM jambudvIpaH, tadgatakSetrAdi - tassa vi ya majjhadese, jambuddIvo ya dappaNAyAro / ekkaM ca sayasahassaM, joyaNasaMkhApamANeNaM // 21 // so ya puNa savvao cciya, lavaNasamuddeNa saMpariktitto / paumavaraveiyAe, dAresu samujjalasirIo // 22 // majjhammi mandaragirI, caukANaNamaNDio rayaNacitto / navanai sahassAiM, samussio dasa ya vitthiNo // 23 // joyaNasahassamegaM, ahogao vajjapaDalamallINo / uvariM ca cUliyAe, sohammaM ceva phusamANo // 24 // chacceva ya vAsaharA, vAsA satteva honti nAyavvA / coddasa mahAnaIo, nAbhigirI ceva cattAri // 25 // vIsaM vakkhAragirI, cottIsa havanti rAyahANIo / veyaDDapavvayA vi ya, cottIsaM ceva nAyavvA // 26 // aTTha ya saTThIo taha, guhANa sIhAsaNANa puNa tIsaM / uttara-devakurUNaM, majjhe varapAyave divve // 27 // do kaJcaNakUDasayA, cha cceva dahA havanti nAyavvA / citta-vicittA ya duve, jamalagirI honti do ceva // 28 // cha bbhogabhUmibhAgA, varapAyavamaNDiyA maNabhirAmA / eesu ya ThANesuM, havanti jiNacoiyagharAI // 29 // aha etto lavaNajale, dIvA cattAri honti nAyavvA / jiNaceiesurammA, bhogeNa ya divvalogasamA // 30 // jambuddIve bharahassa dakkhiNe rakkhasANa dIvo'tthi / dIvo gandhavvANaM, avareNa Thio videhassa // 31 // tatto eravayassa ya, kinnaradIvo u hoi uttro| puvvavidehassa puNo, puvveNa Thio varuNadIvo // 32 // jambUdvIpaH, tadgatakSetrAditasyApi ca madhyadeze jambUdeze jambUdvIpazca darpaNAkAraH / ekaM ca zatasahasraM yojanasaMkhyApramANena // 21 // sa ca punaH sarvatazcaiva lavaNasamudreNa saMparikSiptaH / pravaravedikAbhidvariSu samujjvalazrIkaH // 22 // madhye mandagiri zcatuSkAnanamaNDitaH ratnacitraH / navanavatiH sahasrANi samucchrito daza ca vistIrNaH // 23 / / yojanasahasramekamadhogato vajrapaTalamAlInaH / upari ca cUlikayA saudharmamiva spRzan // 24 // SaDeva ca varSadharAH, varSAH saptaiva bhavanti jJAtavyAH / caturdaza mahAnadyo "nAbhigirayazcaiva catvAraH // 25 // viMzati rvakSaskAragirayazcatustriMzadbhavanti rAjadhAnayaH / vaitADhyaparvatA api ca catustriMzaccaiva jJAtavyAH // 26 // aSTA ca SaSThistathA guhAnAM siMhAsanAnAM puna striMzat / uttarakuru-devakurvo madhye varapAdape divye // 27 / / dve kAJcanakUTazatAni SaTcaiva drahA bhavanti jJAtavyAH / citra-vicitrau ca dvau yamalagirI bhavato dvau caiva // 28 // SaDbhogabhUmibhAgA, varapAdapamaNDitA manobhirAmAH / eteSu ca sthAneSu bhavanti jinacaityagRhANi // 29 // arthatasyA lavaNajale dvIpAzcatvAro bhavanti jJAtavyAH / jinacaityai ramyA bhogena ca divyalokasamAH // 30 // jambUdvIpe bharatasya dakSiNe rAkSasAnAM dvIpo'sti / dvIpo gAndharvANAmapareNa sthito videhasya // 31 // tata airAvatasya ca kinnaradvIpastu bhavatyuttarataH / pUrvavidehasya punaH pUrveNa sthito varuNadvIpaH // 32 // 1. tattha vi-pratya0 / 2. ceiehi-pratya0 / 3. devaloka-pratya0 / 4. nAbhigirayaH = vRttavaitADhyA: Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjAharalogavaNNaNaM-3 / 21-43 kAlaH bharavasu tahA, hANI vuDDI ya hoi nAyavvA / sesesu hoi kAlo, khettesu avaTThio niccaM // 33 // jambuddIvAvAhivaI, aNADhio suravaro mahiDDIo / devasahassasamaggo, sAmittaM kuNai savvesiM // 34 // Asi purA bharahamiNaM, uttarakurusarisabhogasaMpuNNaM / varakapparukkhapauraM, susamAsusamAsu airammaM // 35 // tiSTaNeva gAuyAI, uccattaM tANa hoi maNuyANaM / cauraMsaM saMThANaM, AuThiI tiNi pallAI // 36 // - tuDiyaGga1 bhogiGgA 2, vihUsaNaGgA3 mayaGga4 vatthaGgA5 / giha6 joi7 dIviyaGgA8 bhAyaNa9mallaGga10 kappadumA // 37 // ehiM maNabhirAmaM jahicchiyaM dasavihaM mahAbhogaM / bhuJjanti nicca suhiyA, gayaM pi kAlaM na yANanti // 38 // Aummi thovasese, mihuNaM jaNiUNa 'pavaralAyaNNaM / kAlaM kAUNa tao, suravarasokkhaM puNa labhanti // 39 // sIhAdao vi somA, na vi te kuppanti ekmekkassa / sacchandasuhavihArI, te vi hu bhuJjanti sokkhAI // 40 // bharavasutahA, hANI vuDDI ya havai kAlassa / na ya hANI na ya vuDDI, sesesu ya hoi khettesu // 41 // suNirAyA puccha sAhuM puNo paNamiUNaM / keNa kaeNa maNUso, uppajjai bhogabhUmIsu // 42 // to bhai gaNaharindo, je etthaM ujjuyA narA bhaddA / te bhogabhUmimaggaM, lahanti sAhuppayANeNaM // 43 // 1 kAla: bharatairavatayostathA tathA hAni vRddhizca bhavati jJAtavyA / zeSeSu bhavati kAlaH kSetreSvasthito nityam // 33 // jambUdvIpAdhipatiranAdRtaH suravaro mahaddhikaH / devasahasrasamagraH svAmitvaM karoti sarveSAm ||34|| AsItpurA bharato'yamuttarakurusadRzabhogasaMpUrNaH / varakalpavRkSapracUraH suSamasuSamAyAmatiramyaH ||35|| triNyeva kozA gavyUtAnyuccatvaM teSAM bhavati manuSyANAm / caturastraM saMsthAnamAyuH sthitistraNi palyopamAni ||36|| truTitAMgA bhojanAMgA vibhUSaNAMgA madAMgavastrAMgAH / gRhajyotirdIpikAGgA bhAjanamAlyAMgakalpadrumAH // 37 // etairmanobhirAmaM yathecchitaM dazavidhaM mahAbhogam / bhuJjanti nityaM sukhikAH gatamapi kAlaM na jAnanti ||38|| AyuSye stokazeSe mithunaM janitvA pravaralAvaNyam / kAlaM kRtvA tataH suravara saukhyaM punarlabhante ||39|| siMhAdayo 'pi saumyA nApi te kupyante ekamekasya / svacchandasukhavihArI, te'pi hu bhuJjanti saukhyAni // 40 // bharatairavatayostathA hAni rvRddhizca bhavati kAlasya / na ca hAni rnaca vRddhiH zeSeSu bhavati kSetreSu // 41 // evaM zrutvA rAjA pRcchati sAdhuM punaH praNamya / kena kRtena manuSya utpadyate bhogabhUmiSu // 42 // tadA bhaNati gaNadharendro yo 'trarjavo narA bhadrAH / te bhogabhUmimArgaM labhante sAdhupradAnena ||43|| 1. jattha suhiyA - pratya0 / 2. paramalAyaNNaM mu0 / For Personal & Private Use Only 23 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 paumacariyaM dAnaphalam - je kucchiesu dANaM, denti suhabhogakAraNanimittaM / te kuJjarAi jAyA, bhuJjantiha dANajaM sokkhaM // 44 // jaha khettammi sukiTe, bIyaM vaDDai na tassa prihaannii| evaM susAhudANe, viulaM puNNaM samajjiNai // 45 // ekkammi jaha talAe, dheNue sappeNa pANiyaM pIyaM / sappe pariNamai visaM, gheNusu khIraM samubbhavai // 46 // taha nissIla-susIle, dinnaM dANaM phalaM aphalayaM ca / hohI paramma loe, pattaviseseNa se puNNaM // 47 // kulakarA RSabhasvAmi caritaM ca - evaM dANaviseso, naravai ! kahio mae samAseNaM / kulagaravaMsuppatti, bhaNAmi etto nisAmehi // 48 // jaha cando parivaDDai, osaraD ya appaNo sabhAveNaM / ussappiNI vi vaDDai, evaM avasappiNIhANI // 49 // taiyammi kAlasamae, pallovamaaTThabhAgasesammi / paDhamo kulagaravasabho, uppanno paDisuI nAmaM1 // 50 // jAIsaro mahappA, jANai jo tiNNi jammasaMbandhe / tassa ya suI pasannA, vasai suhaM savvao vasuhA // 51 // evaM samaikkante, kAle to sammuI samuppanno2 / khemaMkaro ya etto3, tao ya khemaMdharo jAo4 // 52 // sImaMkaro mahappA5 jAo sImaMdharo6 payANando7 / tatto ya cakkhunAmo, uppanno bhArahe vAse8 // 53 // daya'Na canda-sUre, bhIo AsAsio jaNo jeNaM / siTuM ca niravasesaM, jahavattaM kAlasamayammi // 54 // dAna phalam - ya kutsitebhyo dAnaM dadati sukhabhogakAraNanimittam / te kuJjarAdayo jAtA bhuJjantIha dAnajaM saukhyam // 44 // yathA kSetre sukRSTe bIjaM vardhate na tasya parihANiH / evaM susAdhudAne vipulaM puNyaM samarjayati // 45 / / ekatra yathA taDAge ghenvA sarpaNa pAnIyaM pItam / sarpa pariNamati viSaM dhenuSu kSIraM samudbhavati // 46 // tathA ni:zIla-suzIlebhyodattaM dAnaM phalamaphalakaM ca / bhavati parasmilloke pAtravizeSeNa tasya puNyam // 47 // kulakarA RSabhasvAmi caritraM ca / - evaM dAnavizeSo narapate ! kathito mayA samAsena / kulakaravaMzotpattiM bhaNAmyadhunAM nizAmaya // 48 // yathA candraHparivardhate 'pasarati cAtmanaH svabhAvena / utsarpiNyapi vardhata evamavasarpiNIhAniH // 49 // tRtIye kAlasamaye palyopamASTa bhAgazeSe / prathama: kulakaravRSabha utpannaH pratizruti rnAmA // 50 // jAtismaro mahAtmA, jAnAti yastrin janmasaMbandhAn / tasya ca smRti prasannA vasati sukhaM sarvato vasudhA // 51 // evaM samatikrAnte kAle tataH sanmatiH samutpannaH / kSemaMkarazcaitasmAttatazca kSemaMdharo jAtaH // 52 // sImaMkaro mahAtmA jAtaH sImaMdharaH prajAnandaH / tatazca cakSurnAmotpanno bharate vAse // 53 // dRSTavA sUryacandamasau bhIta AzvAsito jano yena / ziSTaM ca niravazeSa yathAvRtaM kAlasamaye // 54 // 1. bhuaMti gayANa jaM-mu0 / 2. samajjei-mu0 / 3. mahANaMdo-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only wwwjainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjAharalogavaNNaNaM-3/44-66 tatto have mahappA, uppanno vimalavAhaNo dhIro9 / abhicando10 candAbho11 marudeva12 paseNaI13 nAbhI14 // 55 // ee kulagaravasabhA, coddasa bharahammi je samuppannA / puhaIsu nIikusalA, loyassa vi piisamA AsI // 56 // gihapAyavo vicito, bahuvihaujjANa-vAviparikiNNo / bhogaThiINA''vAso, jattha ya nAbhI sayaM vasai // 57 // tassa ya bahuguNakaliyA, jovvaNa-lAvaNNa-rUvasaMpannA / marudevi tti piyA sA, bhajjA devI va paccakkhA // 58 // tAhe cciya pariyammaM, hiri-siri-dhii-kiti-buddhi-lcchiio|aannN karenti niccaM, devIo indavayaNeNaM // 59 // AhAra-pANa-candaNa-sayaNA-''saNa-majjaNAiviNiogaM / vaDanti devayAo, vINA-gandhavva-naTTe ya // 60 // aha annayA kayAI, sayaNijje maharihe suhapasuttA / pecchai pasatthasumiNe, marudevI pacchime jAme // 1 // vasaha1 gaya2 sIha6 varasiri4 dAmaM5 sasi6 ravi7 jhayaM ca8 kalasaM ca9 / sara10 sAyaraM11 vimANaM-varabhavaNaM12 rayaNakUDa13 'ggI14 // 62 // sumiNAvasANasamae, jayasahugghuTThatUrasaddeNaM / chajjai ya navavibuddhA, sUrAgamaNe kamaliNi vva // 63 // kayakouyapariyammA, nAbhisayAsaM gayA harisiyacchI / rayaNAsaNovaviTThA, kahai ya paiNo vare sumiNe // 64 // nAUNa ya suviNatthaM, nAbhI to bhaNai sundarI ! tujhaM / gabbhammi ya saMbhUo, hohI titthaMkaro putto // 65 // evaM suNittu vayaNaM, marudevI harisapUriyasarIrA / papphullakamalanettA, pariosubbhinnaromaJcA // 66 // tato bhaven mahAtmotpanno vimalavAhano dhIraH / abhicandrazcandrAbho marudeva prasenajinnAbhiH // 55 // ete kulakaravRSabhAzcaturdaza bharate ye samutpannAH / pRthavyAM nItikuzalA lokasyApi prItisamA Asan // 56 // gRhapAdapo vicitro bahuvidhodyAna-vApIparikIrNaH / bhogasthityA''vAso yatra ca nAbhiH svayaM vasati // 57|| tasya ca bahuguNakalitA yauvana-lAvaNya-rupasaMpannA / marudevIti priyA sA bhAryA devIva pratyakSA // 58|| tadaiva parikarma hI zrI-dhRti-kIrti-buddhi-lakSmyaH / AjJAM kurvanti nityaM devya indravacanena // 59 // AhAra-pAna-candana-zayanA-''sana-majjanAdi viniyogam / vardhante devatA vINA-gAndharva-nRtyeSu ca // 60 // athAnyadA kadAcicchayanIye mahArhe sukhaprasuptA / pazyati prazastasvapnAnmarudevI pazcime yAme // 61 // vRSabhagajasiMha-varazrI-dAma-zazi-ravi-dhvajaM ca kalazaM ca / sara: sAgaraM-vimAna-varabhavanaM ratnakUTA'gnI // 62 // svapnAvasAnasamaye jayazabdoddhRSTatUryazabdena / rAjate ca navavibuddhA sUryA''gamane kamalinI // 63 / / kRtakautukaparikarmA, nAbhisakAzaM gatA harSitAkSI / ratnAsanopaviSTA kathayati ca pataye varAnsvapnAn // 64 // jJAtvA ca svapnArthaM nAbhistato bhaNati sundarI ! tava / garbhe ca saMbhUto bhaviSyati tIrthakaraH putraH // 65 / / evaM zrutvA vacanaM marudevI harSapUritazarIrA / praphullakamalanetrA paritoSodbhinnaromAJcA // 66 / / SCLAS 1. naTTeNaM mu0 / 2. rAjate / 3. nAUNa suiNa atthaM nAbhI to bhaNai priyayame ! tujhaM-pratyaM0 / pauma.bhA-1/4 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 paumacariyaM chammAseNa jiNavaro, hohI gabbhammi cavaNakAlAo / pADei rayaNavuTThI, dhaNao mAsANi pannarasa // 67 // gabbhaTThiyassa jassa u, hiraNNavuTThI sakaJcaNA paDiyA / teNaM hiraNNagabbho, jayammi uvagijjae usabho // 68 // nANesu tIsu sahio, gabbhe vasiUNa jammasamayammi / aha niggao mahappA, khobhento tihuyaNaM sayalaM // 69 // daTTaNaM puttajammaM, nAbhI paDupaDaha-tUrasaddAlaM / maGgalavibhUisahiyaM, ANandaM kuNai parituTTho // 70 // devakRtaH RSabhajinajanmotsavaH - puNNANilAhayAI, daTuM caliyAsaNAi~ devindA / avahivisaeNa tAhe, pecchanti jiNaM samuppannaM // 71 / saGgreNa bhavaNavAsI, vantaradevA vi paDahasaddeNaM / uTThanti sasaMbhantA, joisiyA sIhanAeNaM // 72 // kappAhivA vi caliyA, ghaNTAsaddeNa bohiyA santA / savviDDisamudaeNaM, enti ihaM mANusaM logaM // 73 // gaya-turaya-vasaha-kesari-vimANavaravAhaNesu ArUDhA / devA cauppayArA, to nAbhigharaM samaNupattA // 4 // veruliya-vajja-maragaya-kakkeyaNa-sUrakantapajjaliyaM / pADenti rayaNavuTuiM, nAbhighare harisiyA devA // 75 // sesaNio vi tAhe, ghettUNa jiNesaraM suravaissa / uvaNei karayalatthaM, mAyAbAlaM Thaviya pAse // 7 // kAUNa sirapaNAma, ghettUNa jiNaM sasaMbhamo sakko / pulayanto ya na tippai, acchINa sahassametteNaM // 77 // to savvasamudaeNaM, devA vaccanti mandarAbhimuhA / gayaNaM samottharantA, AbharaNasamujjaliyasiriyA // 78 // SaNmAsena jinavaro bhaviSyati garbhe cyavanakAlAt / pAtayati ratnavRSTI rdhanado mAsA paMcadazaH // 67 // garbhasthitasya yasya tu hiraNyavRSTiH sakAMcanA patitA / tena hiraNyagarbho jagatyupagIyate RSabhaH // 68 // jJAnaistribhissahito garbha uSitvA janmasamaye / atha nirgato mahAtmA kSobhayaMstribhuvanaM sakalam // 69 / / dRSTavA putrajanma nAbhiH paTupaTaha-tUryazabdavat / maGgalavibhUti sahitamAnandaM karoti parituSTaH // 70 / / devakRta RtabhajinajanmotsavaH - puNyAnilAhatAni dRSTvA calitAsanAni devendrAH / avadhiviSayena tadA prekSante jinaM samutpannam // 71 / / zavena bhavanavAsino vyantaradevA api paTahazabdena / uttiSThanti sasaMbhramA jyotiSaH siMhanAdena // 72 // kalpAdhipA api calitA ghaNTAzabdena bodhitAH santaH / sarvadhisamudAyenA''yAntIha mAnuSaM lokam // 73 // gaja-turaga-vRSabha-kesari-vimAna varavAhaneSvAruDhAH / devAzcatuSprakArAstato nAbhigRhaM samanuprAptAH // 74 / / vaiDUrya-vajra-marakata-kaketana-sUryakAntaprajvalitam / pAtayanti ratnavRSTiM nAbhigRhe harSitA devAH // 5 // senAniko'pi tadA gRhItvA jinezvaraM surapateH / upanayati karatalasthaM mAyAbAlaM sthApya pArve / / 76 / / kRtvA ziraH praNAmaM gRhItvA jinaM sasaMbhramaH zakraH / pazyaMzca na tRpyati akSaNAM sahasramAtreNaH // 77|| 1. lakSNa-pratyaM0 / 2. khettaM-pratya0 / 3. pazyan / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjAharalogavaNNaNaM - 3 / 67-90 meruparvate'bhiSekaH diTTho ya nagavarindo, phalihasilAviviharayaNapabbhAro / sulaliyalayAviloliya- palambalambantavaNamAlo // 79 // siharakaranivahaniggaya-vivihamahAmaNimayUhapajjalio / dalaruiravimalakomala - pavaNuddhuyapallavakaraggo // 80 // varataruNataruvaruggaya-kusumasuyandhaDDamahuyarIgIo / ghuluhulavahantanimmala - uggAlivahantajalanivaho // 81 // hari-naula-vasaha-kesari-varAha - ruru- camarasAvayasamiddho / vigayabhayajaNiyamaNahara- sacchandaramantaghaNavando // 82 // garuDa-varakinnaroraga-kiMpurisasamUhacaDDiyapaeso / tiyasabahumahuramammaNa- gandhavvuggIyasavvadiso // 83 // eyArisaguNakalio, merU tassuttame mahAsihare / aha te mahANubhAvA, oiNNA suravarA savve // 84 // diTThA ya paNDukambala-silA samujjalamaNIsu pajjaliyA / candapahasa nniyAsA, ubbhAsentI dasa disAo 85 // sIhAsaNe jiNindo, Thavio sakkeNa hatuTTeNaM / abhiseyaM ca maharihaM, kAUNa surA samADhattA // 86 // paDupaDaha-bheri-jhallari-AiGga-muiGga-saGgha- paNavANaM / jammAbhiseyatUraM, samAhayaM mehanigghosaM // 87 // gandhavva-jakkha-kinnara-tumburuya - mahoragA aNegavihA / varakusuma - candaNA - 'guru- divvaMsuya - cAmaravihatthA // 88 // naccanti ke tuTTA, avare gAyanti mahurasaddeNaM / apphoDaNa - calaNa-viyambhaNAi~ keittha kuvvanti // 89 // avarettha AyavattaM, dharenti uvariM samottioUkulaM / ghaNaguru- gabhIrasaddaM, vAyanti ya dunduhI anne // 90 // tataH sarvabalasamudAyena devA vrajanti mandarAbhimukhAH / gaganaM samavastRNvanta AbharaNasamujjavalitazrikAH // 78 // meruparvate'bhiSeka: dRSTazca nagavarendraH sphaTikazilAvividharatnaprAgbhAraH / sulalitalatAvilokitapralambalambanamAlaH // 79 // zikharakaranivahanirgata-vividhamahAmaNimayUkha prajjvalitaH / dalarucira vimalakomalapavanodyutapallavakarAgraH ||80|| varataruNataruvarodgata kusumasugandhADhya madhukarIgItaH / ghuluhulavahannirmalodgAlivahajjalanivahaH // 81 // hari-nakula-vRSabha-kesari-varAha - rUru- camara - zvApadasamRddhaH / vigatabhayajanitamanoharasvacchandaramaddhanavRndaH // 82 // garuDavarakinnaroraga-kiMpuruSasamUhapiSTapradezaH / tridazavadhumadhuramadanagAMdharvodgItasarvadik // 83 // etAdRza guNakalito merustasyottame mahAzikhare / atha te mahAnubhAvA avatIrNAH suravarAH sarve // 84 // dRSTA ca paNDukambalazilA samujjvalamaNibhiH prajjvalitA / candraprabhA sannimoddhAsantI daza dizaH // 85 // siMhAsane jinendraH sthApitaH zakreNa hRSTatuSTena / abhiSekaM ca mahArha kartuM surAH samArabdhAH // 86 // paTupaTaha bherI jhallari-AiMga-mRdaMga- zaGkha-paNavAnAm / janmAbhiSekatUryaM samAhataM meghanirghoSam // 87 // gAMdharva-yakSa- kinnara -tumbaruka - mahoragA anekavidhAH / kusumacandanAguru divyAMzuka cAmara vihastAH // 88 // nRtyanti kepi tuSTA apare gAyanti madhurazabdena / AsphoTana - calana- vijRmbhanAdIn kecitkurvanti // 89 // apare AtapatraM dharantyupari samauktikAvacUlam / dhanagurugambhIrazabdaM vAdayanti ca dundubhiranye // 90 // 1. sannibhA sA pratya0 / 2. samauktikAvacUlam / 3. 'khalabhalavu' iti bhASAyAm / 27 For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM 28 naccanti ya savilAsaM, amaravahUo sabhAvahAvatthaM / salaliyapayanikkhevaM, kaDakkhadiTThIviyArillaM // 91 // uvariM ca kusumavAsaM, muJcanti surA vicittagandhaDuM / jaha nimmalaM pi gayaNaM, khaNeNa rayadhUsaraM jAyaM // 92 // to suragaNehi turiyaM, kalasA khIroyasAyarajalAo / bhariUNa ya ANIyA, abhiseyatthaM jiNindassa // 93 // ghettUNa rayaNakalasaM, indo ahisiJciuMsamADhatto / jayasaddamuhalamurava - thuGgamaGgalakalayalArAvaM // 94 // jama - varuNa-somamAI, anne vi mahiDDiyA suravarindA / payayA pasannacittA, jiNAbhisegaM pakuvvanti // 95 // indANIpamuhAo, devIo surahigandhacuNNehiM / uvvaTTanti saharisaM, pallavasarisaggahatthehiM // 96 // kAUNaya abhise, vihiNA AbharaNabhUsaNaniogaM / viraer3a suravarindo, jiNassa asu parituTTho // 97 // cUDAmaNi se uvariM, saMtANayaseharaM sire raiyaM / kaNNesu kuNDalAI, bhuyAsu mANikkakaDayAiM // 98 // katti piNaddhaM, kaDiyaDapaTTammi jiNavarindassa / divvaMsuyassa uvariM, ubbhAsai rayaNapajjaliyaM // 99 // savvAyareNa eyaM, kAUNA''bharaNabhUsiyasarIraM / harasiyamaNo surindo, thoUNa jiNaM samADhatto // 100 // jaya mohatamadivAyara ! jaya sayalamiyaGka ! bhaviyakumuyANaM / jaya bhavasAyarasosaNa ! sirivacchavihUsiya! jayAhi // 101 // anne vi suravarindA, sabbhUyaguNehi jiNavaraM thoDaM / kAUNa ya tikkhuttaM, jahAgayaM paDigayA savve // 102 // hariNagavesI vi tao, ANettu jiNesaraM niyayagehaM / ThaviUNa mAuagehe, surAlayaM so vi saMpatto // 103 // nRtyanti ca savilAsamamaravadhvaH sabhAvahAvastham / salalitapadanikSepaM kaTAkSadRSTivikAravantam // 91 // upari ca kusumavAsaM muJcanti surA vicitragandhADhyam / yathA nirmalamapi gaganaM kSaNena rajodhUsaraM jAtam // 92 // tataH suragaNaistvaritaM kalazAH kSIrodadhijalena / bhRtvA cAnItA abhiSekArthaM jinendrasya // 93 // gRhItvA ratnakalazamindro'bhiSiktuMsamArabdhaH / jayazabdamukharamuravastutimaGgalaM kalakalArAvam // 94 // yama-varuNa-somAdayo'nye'pi mahaddhikAH suravarendrAH / prayatAH prasannacittA jinAbhiSekaM prakurvanti // 95 // indrANIpramukhA devyaH surabhigandha cUrNaiH / udvartanti saharSaM pallavasadRzAgrahastaiH // 96 // kRtvA cAbhiSekaM vidhinAbharaNabhUSaNaniyogam / viracayati suravarendro jinasyAGgeSu parituSTaH // 97 // cUDAmaNi tasyopari `saMtAnakazekharaM zirasi racitam / karNayoH kuNDalAdi bhujayormANikyakaTake // 98 // kaTisUtraM pinaddhaM kaTitaTapaTTe jinavarendrasya / divyAMzukasyoparyudbhAsate ratnaprajjvalitam // 99 // sarvAdareNaitatkRtvA''bharaNabhUSitazarIram / harSitamanAH surendraH stotuM jinaM samArabdhaH // 100 // jaya mohatamadivAkara ! jaya sakalamRgAMka ! bhavika kumudAnAm jaya bhavasAgarazoSaNa ! zrIvatsavibhUSita ! jaya // 101 // anye'pi suravarendrAH sadbhUtaguNaijirnavaraM stutvA / kRtvA ca trikRtvo yathAgataM pratigatAH sarve // 102 // hariNaigameSyapi tata AnIya jinezvaraM nijakagRhe / sthApayitvA mAtraMke surAlayaM so'pi saMprAptaH // 103 // 1. jahAgayA - mu0 / 2. saMtAnaka- kalpavRkSanA phulanI mAlA / For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjAharalogavaNNaNaM-3/91-116 daTThaNa ya marudevI, divvAlaMkArabhUsiyaM puttaM / pulai-romaJcaiyA, na mAi niyaesu aMgesu / 104 // nAbhI vi suyaM dardU, surakuGkamabahaladinnarcaccikkaM / vararayaNabhUsiyaGga, tailokkAIsayaM vahai // 105 // uyarammi jaM paviTTho, usabho jaNaNIe kundasasivaNNo / usabho tti teNa nAmaM, kayaM se nAbhINa tuTTeNaM // 106 // aNudiyahaM parivaDDai, aGgaTThayaamayalehaNavaseNaM / suradArayaparikiNNo, kIlaNayasaesu kIlanto // 107 // patto sarIraviddhi, kAleNa'ppeNa prmlaaynnnno| lakkhaNa-guNANa nilao, sirivacchukkiNNavacchayalo // 108 // dhaNupaJcasauccattaM, dehaM nArAyavajjasaMghayaNaM / lakkhaNasahassasahiyaM, ravi vva teeNa pajjaliyaM // 109 // AhAra-pANa-vAhaNa-sayaNA-''saNa-bhUsaNAiyaM vivihaM / devehi tassa savvaM, uvaNijjai takkhaNe paramaM // 110 // kAlasabhAveNa tao, naTTesu ya vivihakapparukkhesu / taiyA ikkhuraso cciya, AhAro Asi maNuyANaM // 111 // vinnANa-sipparahiyA, dhammA-'dhammeNa vajjiyA puhaI / kallANa-payaraNANaM, na ya pAsaNDANa uppattI // 112 // taiyA dhaNaeNa kayA nayarI varakaNagatuGgapAgArA / navajoyaNavitthiNNA, bArasa dIhA rayaNapuNNA // 113 // usabhajiNeNa bhagavayA, gaamaa-''-gr-ngr-pttttnn-nivesaa| kallANa-payaraNANi ya, sayaM ca sippANa uvaiTuM // 114 // rakkhaNa karaNaniuttA, je teNa narA mahantadaDhasattA / te khattiyA pasiddhi, gayA ya puhaimmi vikkhAyA // 115 // vANijja-karisaNAI, gorakkhaNa-pAlaNesu ujjuttA / te honti vaisanAmA, vAvAraparAyaNA dhIrA // 116 // dRSTvA ca marudevI divyAlaGkArabhUSitaM putram / pulakitaromAJcitA na mAti nijakeSvaGgeSu // 104 / / nAbhirapi sutaM dRSTvA surakuGkamabahaladattamaNDitam / vararatnabhUSitAGgaM trailokyAtizayaM vahati // 105 / / udare yatpraviSTo vRSabha jananyAH kundazazIvarNaH / RSabha iti tena nAma kRtaM tasya nAbhinA tuSTena // 106 / / anudivasaM parivardhata aMguSTAmRtalehanavasena / suradArakaparikIrNaH krIDanakazataiH krIDan // 107 // prAptaH zarIravRddhi kAlenAlpena paramalAvaNyaH / lakSaNaguNAnAM nilayaH zrIvatsotkIrNavakSaHsthalaH / / 108 / / paJcadhanuzatoccatvaM dehaM vajranArAca saMhananam / lakSaNasahasrasahitaM raviriva tejasA prajjvalitam / / 109 // AhAra-pAna-vAhana-zayanA''sana-bhaSaNAdikaM vividhama / devaistasya sarvamapanIyate tatkSaNe paramam // 110 // kAla svabhAvena tato naSTeSu ca vividhakalpavRkSeSu / tadekSurasazcaivAhAra AsInmanuSyANAm // 111 // vijJAna-zilparahitA, dharmA'dharmeNa varjitA pRthivI / kalyANa-prataraNAnAM ca na ca pAkhaNDAnAmutpattiH // 112 // tadA dhanadena katA nagarI varakanakataGgaprAkArA / navayojanavistIrNA dvAdazadIrghA ratnapUrNA // 113 / / RSabhajinena bhagavatA gAmA''karanagarapaTTananivezAH / kalyANa-prataraNAni ca svayaM zilpAnyupadiSTAni // 114 // rakSaNakaraNaniyuktA ye tena narA mahAdRDhasattvAH / te kSatriyAH prasiddhiM gatAzca pRthivyAM vikhyAtAH // 115 // vANijya-karSaNAdi, gorakSaNa-pAlaneSUdyatAH / te bhavanti vaizyanAmAno vyApAraparAyaNA dhIrAH // 116 / / 1. (de.) maNDitam / 2. kayaM tu nAbhINa-mu0 / 3. nAbhinA / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 paumacariyaM je nIyakammanirayA, parapesaNakArayA niyayakAlaM / te honti suddavaggA, bahubheyA cevalogammi // 117 // jeNa ya jugaM niviTuM, puhaIe savvasattasuhajaNaNaM / teNa u jagammighuTuM, taM kAlaM kayajugaM nAma // 118 // bhajjA sumaGgalA jiNa-varassa nandA to bhave bIyA / bharahAikumArANaM, puttasayaM tassa uppannaM // 119 // doNNi ya varadhUyAo, jovvnn-laaynnnn-knti-kliyaao| bambhI vi sundarI vi ya, jaNammi vikkhAyakittIo // 120 // sAmanta-bhaDa-purohiya-seNAvai-seThThi-bhoiyANaM ca / dAvei rAyanII, logassa vi logasaMbandhaM // 121 // eva rAyavarasiriM, bhuJjantassa u aicchio kAlo / nIlaM vAsaM daTuM, saMvegaparAyaNo jAo // 122 // kaTThe aho ! vilambai, loo parapesaNesu Asatto / ummattao vva naccai, kuNai ya bahuceTThiyasayAI // 123 // maNuyattaNaM asAraM, vijjulayAcaJcalaM havai jIya / bahuroga-sogakimikula-bhAyaNabhUyaM havai dehaM // 124 // dukkhaM suhaM ti mannai, jIvo visayAmisesu aNuratto / puNaravi bahuM vinaDiuM, na muNai AuM parigalantaM // 125 // eyaM ciya visayasuhaM, asAsayaMujjhiUNa nissaGgo / siddhisuhakAraNatthaM, karemi tava-saMjamujjoyaM // 126 // jAva ya cintei imaM, saMsAroccheyakAraNaM usabho / tAva ya bhisaMtamauDA, devA logantiyA pattA // 127 // kAUNa sirapaNAmaM, bhaNanti sAhu tti nAha ! paDibuddho / vocchinnassa subahuo, kAlo iha siddhimaggassa // 128 // ee bhamanti jIvA, puNaruttaM jammasAyare bhIme / jiNavayaNapoyalaggA, tarantu mA Ne cirAvehi // 129 // ye nIcakarmaniratAH parapreSaNakArakAH nityakAlam / te bhavanti zudravargA bahubhedA zcaiva loke // 117|| yena ca yugaM niviSThaM pRthvyiAM sarvasattvazubhajananam / tena tu jagati dhRSTaM tatkAlaM kRtayugaM nAma // 118 // bhAryA sumaGgalA jinavarasya naMdA tato'bhavad dvitIyA / bharatAdikumArANAM putrazataM tasyotpannam // 119 / / dve ca varaduhite yauvana-lAvaNya-kAnti-kalite / bAhyapi sundaryapi ca jane vikhyAtakItyau // 120 / / sAmantabhaTapurohita-senApati-zreSThi-bhojikAnAM ca / darzayati rAjanIti lokasyApi lokasambandham / / 121 / / evaM rAjavarazrIM bhuJjatasvatikrAntaH kAlaH / nIlaM vAso dRSTvA saMvegaparAyaNo jAtaH // 122 // kaSTamaho ! viDambayati lokaH parapreSaNeSvAsaktaH / unmata iva nRtyati, karoti ca bahu ceSTAzatAni // 123 // manuSyatvamasAraM vidyullatA caJcalaM bhavati jIvam / bahuroga-zokakRmikula-bhAjanabhUtaM bhavati deham / / 124|| du:khaM sukhamiti manyate jIvo viSayAmiSeSvanuraktaH / punarapi bahuM vinartya jAnAtyAyuH parigalantam // 125 / / etaccaiva viSayasukhamazAzvatamujjhitvA nissaMgaH / siddhisukhakAraNArthaM karomi tapa:saMyamodyotam // 126 / / yAvacca cintayatIdaM saMsArocchedakAraNaM RSabhaH / tAvacca bhAsamAnamukuTA devA lokAntikAH prAptAH // 127 / / kRtvAzirapraNAmaM bhaNanti sAdhviti nAtha ! pratibuddhaH / vyucchinnasya subahukaH kAla iha siddhimArgasya // 128 // ete bhramanti jIvAH punaruktaM janmasAgare bhIme / jinavacanapotalagnAstarantu mA'smAMzciraya // 129 / / 1. drshyti| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjAharalogavaNNaNaM - 3 / 117-142 evaM daDhavavasAyassa tassa nikkhamaNakAraNe devA / turiyaM ca samaNupattA, surindapamuhA cauviyappA // 130 // namiUNa jiNavarindaM, jayasaddAlA ya saharisaM tutttthaa| dhaya-chatta- cArucAmara-calantakarapallavasaNAhA // 131 // vajjindanIla - maragaya-candaNamaNikhaciyakaNayapariveDhaM / ArUhai surasamAhiya-khandhaM tu sudaMsaNaM sibiyaM // 132 // aha niggao mahappA, nayarAo sura - narindaparikiNNo / tUrasahassasamAhaya-bandiyaNugghuTThajayasaddo // 133 // varabaula-tilaya-campaya-asoga- punnAga-nAgasusamiddhaM / patto pavarujjANaM, vasantatilayaM ti nAmeNaM // 134 // ApucchiuNa savvaM, mAyA- piya- putta-sayaNa - parivaggaM / to muyai bhUsaNAI, kaDisuttaya - kaDaya - vatthAI // 135 // siddhANa namokkAraM, kAUNaya paJcamuTThiyaM loyaM / cauhi sahasehi samaM, patto ya jiNo paramadikkhaM // 136 // 'vajjAuho vi tAhe, kese maNipaDalayammi ghettUNaM / kAUNa sirapaNAmaM, khIrasamuddammi pakkhivai // 137 // nikkhamaNamahAmahimaM, devA kAUNa suravarasamaggA / namiUNa jiNavarindaM, gayA ya niyayAi~ ThANAI // 138 // cauhi sahassehi samaM, samaNANaM jiNavaro mahAbhAgo / gahiuvavAso viharai, vasuhaM saMvaccharaM dhIro // 139 // keettha paDhamamAse, bIe taie u jAva chammAse / parisahabhaDehi tAva ya, bhaggA samaNA aparisesA // 140 // bhahassa bhaeNa gharaM, na enti taNhAchuhAkilantA vi / lajjAe gAraveNa ya, tAhe raNNaM parivasanti // 141 // aha te chuhAkilantA, phalAi~ giNhanti pAyavagaNesu / ambaratalammi ghuTuM, mA gehaha samaNarUveNa // 142 // evaM dRDhavyavasAyasya tasya niSkramaNakAraNe devAH / tvaritaM ca samanuprAptAH surendrapramukhA zcaturvikalpAH // 130 // natvA jinavarendraM jayazabdavantazca saharSaM tuSTAH / dhvaja - chatra - cAru cAmara - calatkarapallavasanAthAH // 131 // vajrendranIla-marakata-candramaNikhacitakanakapariveSTam / Arohati surasamAhRtaskandhA tu sudarzanAM zibikAm // 132 // atha nirgato mahAtmA nagarAt - suranarendraparikIrNaH / tUryasahasrasamAhatabandijanoddhRSTo jayazabdaH // 133 // varabakula-tilaka-campakAzoka-punnAga- nAgasusamRddham / prAptaH pravarodyAnaM vasaMtatilakamiti nAmnA // 134 // ApRcchya sarvaM mAtApitAputrasvajanaparivargam / tato muJcati bhUSaNAni kaTisUtraM - kaTaka - vastrANi // 135 // siddhebhyo namaskAraM kRtvA ca paJcamuSTikaM locam / caturbhi ssahastraiH samaM prAptazca jinaH paramadikSAm // 136 // vajrAyudho'pi tasya kezAnmaNipaTale gRhItvA / kRtvA zirapramANaM kSIrasamudre prakSipati // 137 // niSkramaNamahAmahimAnaM devA kRtvA suravarasamagrAH / natvA jinavarendraM gatAzca nijakAni sthAnAni // 138 // caturbhiH sahasraiH samaM zramaNAnAM jinavaro mahAbhAk / gRhItopavAso viharati, vasudhAyAM saMvatsaraM dhIraH // 139 // kaMcidatra prathame mAse dvitIye tRtIye tu yaavcchRnnmaase| pariSahabhaTaistAvacca bhagnAH zramaNA aparizeSAH // 140 // bharatasya bhayena gRhaM nAyAnti tRSNAkSudhAklAntA api / lajjayA gAraveNa ca tadAraNye parivasanti // 141 // atha te kSudhAklAntAH phalAni gRhNanti pAdapagaNebhyaH / ambaratale dhRSTaM mA gRhNIta zramaNarupeNa // 142 // tadA valkalacIvarakuzapatranivasanAH phalAhArAH / svacchandamativikalpAH, bahubhedAstApasA jAtAH // 143 // I 1. suravariMda- pratya0 / 2. saudharmendraH / 3. naravara - mu0 / For Personal & Private Use Only 31 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM tAhe vakkalacIvara-kusapattaniyaMsaNA phalAhArA / sacchandamaiviyappA, bahubheyA tAvasA jAyA // 143 // vidyAdharANAmutpattiM - tAva ya jiNassa pAse, pattA nami-viNami bhogavarakaDI / kAUNa sirapaNAma, pAyabbhAse suhaniviTThA // 144 // bhogasamuhANa tANaM, dharaNindo AsaNe tao calie / savvaparivArasahio, so vi tahiM ceva saMpatto // 145 // namiUNa pAyakamale, uvaviTTho jiNavarassa Asanne / pecchai taruNajuvANe, doNNi jaNe paGkayadalacche // 146 // ___ aha bhaNai nAgarAyA, bho bho ! tumhettha kiMnimitteNaM / asilaTThigahiyahatthA, ubhao vi ThiyA jiNasayAse ? // 147 // to bhaNai namI vayaNaM, amhaM natthettha rAyavaralacchI / eyanimittaM ca pahU !, jiNassa pAsaM samallINA // 14 // evaM ca bhaNiyamette, dharaNeNaM tassa blsmiddhaao| dinnAo takkhaNaM ciya, vijjAo'NeyarUvAo // 149 // uvaiTTho ya nagavaro, veyaDDo tANa uttamo vAso / pannAsa joyaNAI, vitthiNNo suddharayayamao // 150 // uvviddho paNavIsA, dosu ya seDhIsu ubhayao rammo / chajjoyaNAi~ dharaNiM, koso cciya hoi uvveho // 151 // dakkhiNaseDhI gantuM, rhneurckkvaalpmuhaaii| pannAsa puravarAI, kayAi~ namikheyarindeNa // 152 // aha gayaNavallahapuraM, uttaraseDhIe [viNami vikkhAyaM / varabhavaNa-tuGgatoraNa-bahujiNaharamaNDiyaM ca kayaM // 153 // tatto ya dasagamittA, uvariM gandhavva-kinnarAINaM / varabhavaNamaNDiyAiM, kiMpurisANaM ca nayarAiM // 154 // vidyAdharANAmutpattiH - tAvacca jinasya pArve prAptau namivinamI bhogavarakAMkSiNau / kRtvA zirapraNAmaM pAdabhyAse sukhaniviSTau // 144|| bhogasaMmukhayostayo dharaNendra Asane tatazcalite / sarvaparivArasahitaH so'pi tatraiva saMprAptaH // 145 // natvA pAdakamalayorupaviSTo jinavarasyAsanne / pazyati taruNayuvAnau dvau janau paGkajadalAcchau // 146 / / atha bhaNati nAgarAjA bho bho ! yuvAmatra kiM nimitena / asiyaSThigRhItahastau ubhayAvapi sthitau jinasakAze // 147 // tadAbhaNati namirvacanamAvAM nAstyatra rAjyavaralakSmIH / etannimittaM ca prabho ! jinasya pArvaM samAlInau // 148 // evaM ca bhaNitamAtre dharaNena tasya balasamRddhAH / dattAstatkSaNaM caiva vidyA anekarupAH // 149 // upadiSTaca nagavaro vaitADhyastayoruttamo vAsaH / paJcAzadyojanAni vistIrNaH zuddharajatamayaH // 150 // udviddha: paMcaviMzati dvayozca zreNyo rUbhayato ramyaH / SaDyojanAni dharaNau kozazca bhavatityudvedhaH // 151 // dakSiNazreNau gatvA rathanUpuracakravAlapramukhAni / paJcAzatpuravarANi kRtAni namikhecarendreNa // 152 / / atha gaganavallabhapuramuttarazreNau vinami vikhyAtam / varabhavanatuGgatoraNabahujinagRhamaNDitaM ca kRtam // 153 / / tatazca dazakamAtramupari gandharva-kinnarAdInAm / varabhavanamaMDitAni kiMpuruSANAMJca nagarANi // 154 // 1. do vi jaNe-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjAharalogavaNNaNaM-3/143-162 uvariM tao vi gantuM, paJca'nne joyaNe sihrpttuN| jiNabhavaNesu maNaharaM, ubbhAsentaMdasa disAo // 155 // bhavaNesu tesu niyayaM, cAraNasamaNA vasanti guNavantA / sajjhAya-jhANanirayA, tavateyasirIe dippannA // 156 // bahugAma-nayara-paTTaNa-ArAmujjANa-kANaNasamiddhA / ___ maNi-rayaNa-kaJcaNujjala-jalantagharanivahapantIo // 157 // varamahisi-gAipauro, bahuvihadhaNNeNa mnnhraaloo| savvosahisaMpanno, mahu-khIra-ghaeNa pajjhario // 158 // aiuNha-sIyarahio, uvaghAyavivajjio pyisomo| najjai ya devaloo, deso vijjAharAiNNo // 159 // ravikiraNakomalAhaya-viyasiyavarakamalasarisavayaNAo / vijjAharajuvaIo, bahuvihalAyaNNakaliyAo // 160 // vijjAharA u tattha vi, vijjAbaladappagavviyA sUrA / devA va devaloe, bhuJjanti jahicchie bhoe // 161 // evaMvihA ubhayaseDhigayA mahantA, aahaar-paann-synnaa-''snnsNputtaa| vijjAharA aNuhavanti suhaM samiddhaM, dhammaM karinti vimalaM ca jiNovaiTuM // 162 // // iti paumacarie vijjAharalogavaNNaNo nAma taio uddesao samatto // upari tato'pi gatvA paJcAnyAni yojanAni zikharapRSTam / jinabhavanairmanoharamudbhASamANaM daza dizaH // 155 // bhavaneSu teSu nityaM cAraNazramaNA vasanti guNavantaH / svAdhyAya-dhyAnaniratAstapastejaH zriyA dipyantaH // 156 // bahugrAma-nagara-pattanArAmodyAna-kAnanasamRddhAH / maNiratna-kAMcanojjvaladIpyagRhanivahapaGktayaH / / 157 // varamahiSI gavAdi pracuro bahuvidhadhAnyena manoharAlokaH / sarvauSadhisaMpannaH madhukSIradhRtena prakSaritaH // 158|| atyuSNa-zItarahita upaghAtavivarjitaH prakRtisaumyaH / jJAyate ca devaloko dezo vidyAdharAkIrNaH // 159 / / ravikiraNakomalAhatavikasitavarakamalasadRzavadanAH / vidyAdharayuvatayo bahuvidhalAvaNyakalitAH // 160 / / vidyAdharAstu tatrApi vidyAbaladarpagarvitAH zUrA / devA iva devaloke bhuJjanti yathecchitAn bhogAn // 161 // evaMvidyA ubhayazreNigatA mahAnta, aahaar-paan-shynaa''snsNpryuktaaH| vidyAdharA anubhavanti sukhaM samRddhaM, dharmaM kurvanti vimalaM ca jinopadiSTam // 162 // // iti padmacaritre vidyAdharalokavarNano nAma tRtIya uddezakaH samAptaH // 1. maNaharadhaNNeNa-pratya0 / 2. pajjalio-pratya0 / 3. jJAyate ! 4. iva / pauma. bhA-1/5 For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 4. logaTThii-usabha-mAhaNAhiyAro | aha bhayavaM titthayaro, jhANaM mottUNa dANadhammaTe / vihareUNa pavatto, nagarA-''garamaNDiyaM vasuhaM // 1 // paumesu saMcaranto, gayapuranayaraM kameNa saMpatto / bahuguNasayANa nilao, vasai nivo jattha seyaMso // 2 // majjhaNhadesayAle, goyaracariyAe abhigao nayaraM / gharapantIe bhamanto, diTTho logeNa titthayaro // 3 // cando vva somavayaNo, teeNa divAyaro vva dippnto| lambiyakaraggajuyalo, sirivacchavihUsiyasarIro // 4 // varahA-mauDa-kuNDala-maNi-mottiyapaTTa-cAmarAINi / uvaNei jaNavao se, na tesu cittaM samalliyai // 5 // keittha gaya-turaGgama-rahavara-rayaNAimaNDaNADovA / purao Thaventi tuTThA, calaNapaNAmaM ca kAUNaM // 6 // savvaGgasundarIo, kannAo punnnncndvynnaao| denti jaNA somamaNA, bhikkhAsaNNaM ayANantA // 7 // jaM jaM uvaNei jaNo, taM taM necchar3a jiNo vigayamoho / lambantajaDAbhAro, naravaibhavaNaM samaNupatto // 8 // pAsAyatalattho viya, rAyA daTTaNa jiNavaraM entaM / saMbhariya puvvajammaM, pAyabbhAsaM samallINo // 9 // zreyAMsagRhe RSabhasya bhikSAprAptiH - kAUNa yatikkhutto, payAhiNaM sayalapariyaNasamaggo / calaNesu tassa paDio, harisavasubbhinnaromaJco // 10 // [ 4. lokasthiti-Rtabha-mAhanAdhikAraH - atha bhagavAn tIrthakaro dhyAnaM muktvA dAnadharmArtham / vihartuM pravRtto nagara''karamaMDitAM vasudhAm // 1 // 'padmeSu saMcaran gajapuranagaraM krameNa saMprAptaH / bahuguNazatAnAM nilayo vasati nRpo yatra zreyAMsaH // 2 // madhyAhnadezakAle gocaracaryAyAmabhigato nagaram / gRhapaGktyAM bhraman dRSTo lokena tIrthakaraH // 3 // candra dava somyavadanastejasA divakAra iva dipyan / lambitakarayugalaH zrIvatsavibhUSita zarIraH // 4 // varahAra-mukuTa-kuNDala-maNimautkikapaTTacAmarAdini / upanayati jAnapadaH sa na teSu citaM samAlinAti // 5 // kecid gaja-turaGgama-rathavara-ratnAdimaNDanATopAH / purataH sthApayanti tuSThAzcaraNapraNAmaM ca kRtvA // 6 // sarvAMgasundaryaH kanyAH pUrNacandravadanAH / dadati janA somyamanaso bhikSAsaMjJamajAnantAH // 7 // yadhudupanayatijanarastattannecchati jino vigatamohaH / lambajjaTAbhAra narapatibhavanaM samanuprAptaH // 8 // prAsAdatalastha eva rAjA dRSTvA jinavaramAyAntam / saMsmRtaH pUrvajanma pAdAbhyAsaM samAlInaH // 9 // zreyAMsagRhe RSabhasya bhikSAprAptiH - kRtvA ca trikRtvaH pradakSiNaM sakalaparijanasamagraH / caraNayostasya patito harSavazodbhinnaromAJcaH // 10 // 1. vikRtvaH / 2. padmeSu saMcarannityatra kena kAraNena likhitametanna jJAyate / kila bhagavato'tra chadmasthAvasthAyAH prarupaNamasti / eSo'tizayaH punaH kevalajJAnAnantaraM bhavati iti jJAtavyam / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logaTThii-usabha-mAhaNAhiyAro-4/1-22 aha rayaNabhAyaNatthaM, agdhaM dAUNa savvabhAveNaM / calaNajuyalappaNAma, karei vimaleNa bhAveNaM // 11 // saMmajjiovalitte, uddese tassa paramasaddhAe / seyaMsanaravarindo, ikkhurasaM dei parituTTho // 12 // aha vAiuM payatto, vAo suhasIyalo surahigandho / paDiyA ya rayaNavuTThI, kusumehi samaM nahayalAo // 13 // ghuTuM ca aho dANaM, dunduhighaNagurugabhIrasahAlaM / patto paramabbhudayaM, varakallANaM naravarindo // 14 // to amara-cAraNagaNA, bhaNanti sAdhu tti paramapurisa ! tume / dhammarahassa mahAjasa ! bIyaM cakkaM samuddhariyaM // 15 // evaM kAUNa jiNo, pavattaNaM dANavantacariyAe / sayaDAmuhaujjANe, pasatthajANaM samArUDho // 16 // jhAyantassa bhagavao, evaM ghAikkhaeNa kammANaM / logA-'logapagAsaM, kevalanANaM samuppannaM // 17 // uppannammi ya nANe, uppajjai AsaNaM jiNindassa / chattAichatta cAmara, taheva bhAmaNDalaM vimalaM // 18 // kappaDumo ya divvo, dunduhighosaM ca puSphavarisaM ca / savvAisayasamaggo, jiNavaraDDhei samaNupatto // 19 // nAUNa samappatti, kevalanANassa AgayA devA / kAUNa jiNapaNAmaM, uvaviTThA sannivesesu // 20 // RSabhajinadezanA - bhaNiyaM ca gaNahareNaM, bhayavaM jIvA aNantasaMsAre / parihiNDanti aNAhA, tANuttAraM parikahehi // 21 // aha sAhiuM payatto, jalaharagambhIramahuranigyoso / suramaNuyamajjhayAre, duvihaM dhammaM jiNavarindo // 22 // atha ratnabhAjanasthamayaM datvA sarvabhAvena / caraNayugmapraNAmaM karoti vimalena bhAvena // 11 // saMmArjitopalipta uddeze tasya paramazraddhayA / zreyAMsanaravarendra ikSurasaM dadAti parituSTaH // 12 // atha vAtuM pravRtto vAtaH sukhazItala:surabhigandhaH / patitA ca ratnavRSTiH kusumaiH samaM nabhastalAt // 13 // dhRSTaM cAho ! dAnaM dundubhidhanagurugabhIrazabdavat / prAptaH paramabhyudayaM varakalyANaM naravarendraH // 14 // tato'maracAraNagaNA bhaNanti sAdhviti paramapuruSa! / tvayA dharmarathasya mahAyaza ! dvitIyaM cakraM samuddharitam // 15 // evaM kRtvA jinaH pravartanaM dAnavaccaryAyAH / zakaTAmukhodhAne prazasta dhyAnaM samAruDhaH // 16 // ghyAyato bhagavato evaM ghAtikSayena karmANAm / lokAlokaprakAzaM kevalajJAnaM samutpannam // 17 // utpanne ca jJAne utpadyate AsanaM jinendrasya / chatrAtichatraM cAmaraM tathaiva bhAmaNDalaM vimalam // 18 // kalpadrumo'pi ca divyo dundubhighoSaM ca puSpavarSaM ca / sarvAtizayasamagro jinavaradhi samanuprAptaH // 19 // jJAtvA samutpatti kevalajJAnasyAgatA devAH / kRtvA jinapraNAmamupaviSThAH svasthAneSu // 20 // RSabhajinadezanAH bhaNitaM gaNadhareNa bhagavan jIvA anantasaMsAre / parihiNDanti anAthAsteSAmuttAraM parikathaya // 21 // atha kathayituM pravRto jaladharagambhIramadhuranirghoSaH / suramanuSya madhye dvividhaM dharma jinavarendraH // 22 // 1. vAtum / 2. viulaM pratya0 / 3. svasthAneSu / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 paumacariyaM paJca ya mahavvayAiM, samiIo paJca tiNNi guttiio| eso hu samaNadhammo, jogaviseseNa bahubheo // 23 // paJcANuvvayajutto, sattahi sikkhAvaehi parikiNNo / eso vi sAvayANaM, dhammo UdesavirayANaM // 24 // dhammeNa lahai jIvo, sura- mANusaparamasokkhamAhappaM / dukkhasahassAvAsaM, pAvai narayaM ahammeNaM // 25 // meheNa viNA vuTThI, na hoi na ya bIyavajjiyaM sassaM / taha dhammeNa virahiyaM, na ya sokkhaM hoi jIvANaM // 26 // jai vi hu tavaM vigiTTaM, karanti annANiyA payatteNaM / taha vi hu kiMkaradevA, havanti caiyA tao tiriyA // 27 // te bhavasahassapaure, saMsAre cAuraGgamaggammi / dukkhANi aNuhavantI, aNantakAlaM paribhamanta // 28 // jiNavaradhammaM kAUNa, nivvuyA honti kei ahamindA / kappAlayAhivattaM, avare pAvanti daDhadhammA // 29 // vi ya nigganthANaM, thuI paujjanti savvabhAveNaM / te tassa phalaguNeNaM, na ya kugaipahaM pavajjanti // 30 // soUNa dhammavaNaM, jiNavarakahiyaM narA - 'mrsmuuhaa| sammattaladdhabuddhI, saMvegaparAyaNA muiyA // 31 // keittha samaNasIhA, havanti vavagayapariggahA - SSrambhA / paJcANuvvayajuttA, keI puNa sAvayA jAyA // 32 // evaM sura-naravasahA, kahAvasANe jiNaM paNamiUNaM / savve pariyaNasahiyA, gayA ya niyayAi~ ThANAI // 33 // viharai jattha jiNindo, so deso saggasanniho hoi / joyaNasayaM samantA, rogAdivivajjio rammo // 34 // aha usaseNapamuhA, caurAsIyaM tu gaNaharA tassa / uppannA ya sahassA, tAvaiyA ceva samaNANaM // 35 // tAva ya cakkaharattaM, saMpattaM bharaharAiNA sayalaM / hayagayajuvaisamaggo, caudasarayaNAhivo dhIro // 36 // paJca ca mahAvratAni samitayaH paJca trisro guptayaH / eSa khalu zramaNadharmo yogavizeSeNa bahubhedaH ||23|| paJcANuvratayuktaH sapta zikSAvrataiH parikIrNaH / eSo'pi zrAvakANAM dharmastu dezaviratAnAm // 24 // dharmena labhate jIvaH suramanuSyaparamasaukhyamahAtmyam / duHkhasahasrAvAsaM prApnoti narakamadharmeNa // 25 // medhena vinA vRSTirna bhavati na ca bIjavarjitaM zasyam / tathA dharmeNa virahitaM na ca saukhyaM bhavati jIvAnAm // 26 // yadyapi khalu tapo vikRSTaM kurvantyajJAnikAH prayatnena / tathApi khalu kiMkaradevA bhavanti cyutvA tatastiryaMcaH // 27 // te bhavasahasrapracUre saMsAre cAturaGgamArge / duHkhAnyanubhavannyanantakAlaM paribhramanta // 28 // jinavaradharmaM kRtvA nirvRttA bhavanti ke'pyahamindrAH / kalpAlayAdhipatyamapare prApnuvanti dRDhadharmAH // 29 // yespi ca nirgranthAnAM stutiM prayojayanti svabhAvena / te tasya phalaguNena na ca kugatipathaM pravrajanti // 30 // zrutvA dharmavacanaM jinavarakathitaM narA'marasamUhAH / samyaktvalabdhabuddhayaH saMvegaparAyaNamuditAH // 31 // kecit zramaNasiMhA bhavanti vyapagataparigrahA''rambhAH / paJcANuvratayuktAH kecit punaH zrAvakA jAtAH ||32|| evaM suranaravRSabhAH kathAvasAne jinaM praNamya / sarve parijanasahitA gatAzca nijakAni sthAnAni // 33 // viharati yatra jinendraH sa dezaH svargasannibho bhavati / yojanazataM samantAdrogAdivivarjito ramyaH ||34|| atha RSabhasena pramukhA zcaturazItistu gaNadharAstasya / utpannAzca sahasraM tAvantazcaiva zramaNAnAm // 35 // tadA ca cakradharatvaM saMprAptaM bharatarAjJA sakalam / hayagajayuvatisamagrazcaturdazaratnAdhipo dhIraH ||36|| For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logaTThii-usabha-mAhaNAhiyAro-4/23-48 usabhajiNassa bhagavao, puttasayaM candasUrasarisANaM / samaNattaM paDivannaM, sae ya dehe niravayakkhaM // 37 // takkhasilAe mahappA, bAhubalI tassa niccapaDikUlo / bharahanarindassa sayA, na kuNai ANA-paNAmaM so // 38 // aha ruTTho cakkaharo, tassuvari sayalasAhaNasamaggo / nayarassa turiyacavalo, viNiggao sayalabalasahio // 39 // patto takkhasilapuraM, jayasagugghuTThakalayalArAvo / jujjhassa kAraNatthaM, sannaddho takkhaNaM bharaho // 40 // bAhubalI vi mahappA, bharahanarindaM samAgayaM souM / bhaDacaDayareNa mahayA, takkhasilAo viNijjAo // 41 // baladappagavviyANaM, ubhayabalANaM rasantatUrANaM / AbhiTTe paramaraNaM, naccantakabandhapecchaNayaM // 42 // bhaNio ya bAhubaliNA, cakkaharo kiM vaheNa loyassa ? |donnhN pi hou jujhaM, diTThImuTThIhi raNamajhe // 43 // evaM ca bhaNiyamette, diTThIjujhaM tao samanbhiDiyaM / bhaggo ya cakkhupasaro, paDhama ciya nijjio bharaho // 44 // puNaravi bhuyAsu laggA, ekvekkaM kaDhiNadappamAhappA / calacalaNapINapellaNa-karayalaparihatthavicchohA // 45 // addhataDijottabandhaNa-avahatthuvvattakaraNanimmaviyA / jujjhanti savaDahuttA, abhaggamANA mahApurisA // 46 // evaM bharahanarindo, nihao bhuyavikkameNa saMgAme / to muyai cakkarayaNaM, tassa vahatthaM paramaruTTho // 47 // viNivAyaNaasamatthaM, gantUNa sudarisaNaM paDiniyattaM / bhuyabalaparakkamassa vi saMvego takkhaNuppanno // 48 // RSabhajinasya bhagavataH putrazataM candrasUryasadRzam / zramaNatvaM pratipannaM sve ca dehe nirapekSam // 37 // takSazilAyAM mahAtmA bAhubalistasya nityapratikUlaH / bharatanarendrasya sadA na karotyAjJA praNAmaM saH // 38 // atha ruSTacakradharastasyopari sakalasAdhanasamagraH / nagarAt tvaritacapalo vinirgataH sakalabalasahitaH // 39 // prAptastakSazilApuraM, jayazabdodhRSTakalakalArAvaH / yuddhasya kAraNArtha, sannaddhastatkSaNaM bharataH // 40 // bAhubalyapi mahAtmA bharatanarendra samAgataM zrutvA / bhaTasamUhena mahatA takSazilAto viniryAt // 41 // baladarpagarvitAnAmubhayabalAnAM vAdyattUryANAm / pravRttaM paramaraNaM nRtyatkabandhaprekSaNakam // 42 // bhaNitazca bAhubalinA cakradharaH kiM vadhena lokasya / dvayorapi bhavatu yuddhaM dRSTimuSTibhI raNamadhye // 43 // evaM bhaNitamAtre dRSTiyuddhaM tataH saMghaTitam / bhagnazca cakSuH prasaraH prathamamevaM nirjito bharataH // 44 // punarapi bhujayorlagnAvekaikaM kaThinadarpamahAtmAnau / calacaraNapInakSepaNakaratalaparihastavikSobhau // 45 // ardhataDidyoktrabaMdhanApahastodvavartakaraNanirmApitau / yudhyataH saMmukhau abhagnamAnau mahApuruSau // 46 // evaM bharatanarendro nihata bhujavikrameNa saMgrAme / tato muJcati cakraratraM tasya vadhArthaM paramaruSTaH // 47 // vinipAdanAsamarthaM gatvA sudarzanaM pratinivRtam / bhujabalaparAkramasyApi saMvegastatakSaNa utpannaH // 48 // 1. viniryAtaH / 2. pravRttam / For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM bAhubalidIkSA - jaMpai aho ! akajjaM, jaM jANantA vi visayalobhillA / purisA kasAyavasagA, karenti ekkakkamavi rohaM // 49 // chArassa kae nAsenti, candaNaM mottiyaM ca doratthe / taha maNuyabhogamUDhA, narA vi nAsanti devi4i||50|| mottuM kasAyajujhaM, saMjamajujjheNa jujjhimo iNhi / parisahabhaDehi samayaM, jAva Thio uttamaTTammi // 51 // namiUNa jiNavarindaM, loyaM kAUNa tattha bAhubalI / vosiriyasavvasaGgo, jAo samaNo samiyapAvo // 52 // kAUNa sirapaNAma, cakkaharo bhaNai mahuravayaNehiM / mA geNhasu pavvajjaM, bhuJjasu rajjaM mahAbhAgaM // 53 // saMvaccharapaDimatthaM, bAhubalI paNamiUNa cakkaharo / sayalabaleNa samaggo, sAeyapuri samaNupatto // 54 // bAhubalI vi mahappA, uppADiya kevalaM tavabaleNaM / niTThaviyaaTThakammo, dukkhavimokkhaM gao mokkhaM // 55 // bharatasya RddhiH - bharaho vi cakkavaTTI, egacchattaM imaM bharahavAsaM / bhuJjai bhogasamiddhi, indo iva devalogammi // 56 // vijjAharanayarasamA, gAmA nayarA vi devalogasamA / rAyasamA gihavaiNo, dhaNayasamA honti naravaiNo // 57 // causaTThi sahassAiM, juvaINaM paramarUvadhArINaM / battIsaM ca sahassA, rAINaM baddhamauDANaM // 58 // mattavaravAraNANaM, caurAsIiM ca sayasahassAI / tAvaiyA parisaMkhA, rahANa dhaya-chattacindhANaM // 59 // bAhubalidIkSA - jalpatyaho ! akAryaM yajjAnanto'pi viSayalobhavantaH / puruSAH kaSAyavazagAH kurvantyekaikamapi rodham // 49 // kSArasya kRte nazyanti candanaM mauktikaM ca davarakArthe / tathA manuSyabhogamUDhA narA api nAzayanti devaddhim // 50 // muktvA kaSAyayuddhaM saMyamayuddhena yudhyaamo'dhunaa| pariSahabhaTaiH samaM yAvatsthita uttamArthe // 51 // natvA jinavarendraM locaM kRtvA tatra bAhubaliH / vyutsRSTa sarvasaGgo jAtaH zramaNaH smitpaapH||52|| kRtvA zirapraNAmaM cakradharo bhaNati madhuravacanaiH / mA gRhANa pravajyAM bhuMkSva rAjyaM mahAbhogam // 53 // saMvatsarapratimAsthaM bAhubali praNamya cakradharaH / sakalabalena samagraH sAketapuri samanuprAptaH // 54 // bAhubalyapi mahAtmotpAdita kevalaM tapobalena / niSThApitASTakarmA duHkhavimokSaM gato mokSam // 55 // bharatasya RddhiHbharato'pi cakravakachatramidaM bharatavarSam / bhunakti bhogasamRddhimindra iva devaloke // 56 // vidyAdharanagarasamA grAmA nagarA api ca devalokasamAH / rAja samA gRhapatayo dhanadasamA bhavanti narapatayaH // 57 // catuSaSThisahasrANi yuvatInAM paramarupadhArINAm / dvAtriMzacca sahasrANi rAjJAM baddhamukuTAnAm / / 58 // matta varavAraNAnAM caturazItizca zatasahasrANi / tAvatI parisaMkhyA rathAnAM dhvajachatracihnAnAm / / 59 // 1. mahAbhogaM0 mu0| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logaTThi -usabha-mAhaNAhiyAro - 4/49-71 aTThArasa koDIo, turayANaM pavaravegadacchANaM / kiMkaranaranArINaM, ko tassa karejja parisaMkhA // 60 // coddasa ya mahArayaNA, nava nihao'NegabhaNDaparipuNNA / jala-thalarayaNAvAsA, rakkhijjante suragaNehiM // 61 // puttANa ya paJca sayA, amarakumArovabhogadullaliyA / bharahassa cakkavaiNo, rajjavibhUiM samaNupattA // 62 // jaya jIhAsa, buddhivibhAgo havejja vitthiNNo / so vi maNUso na tarar3a, tassa kaheuM sayalarajjaM // 63 // brAhmaNAnAmutpattiH - aha evaM parikahie, puNaravi magahAhivo paNamiUNaM / pucchai gaNaharavasahaM, maNaharamahurehi vayaNehiM // 64 // vaNNANa samuppattI, tihaM pi suyA mae aparisesA / etto kahei bhayavaM, uppattI suttakaNThANaM // 65 // hiMsanti savvajIve, karenti kammaM sayA muNiviruddhaM / taha viya vahanti gavvaM, dhammanimittammi kAUNaM // 66 // evaM ca bhaNiyamette, gaNaharavasaho kahei bhUyatthaM / nisuNehi tAva naravai, egamaNo mAhaNuppattiM // 67 // sAeyapuravarIe, egante nAbhinandaNo bhayavaM / ciTThai susaGghasahio, tAva ya bharaho samaNupatto // 68 // "paNauttamaGgamaggo, karajuyalaM kariya tassa pAmUle / to bhaNai cakkavaTTI, vayaNamiNaM me nisAmeha // 69 // bhayavaM ! aNuggahatthaM, karantu samaNA ime samiyapAvA / bhuJjantu majjha gehe, parisuddhaM phAsuyAhAraM // 70 // to bhai jiNavarindo, bharaha na kappai imo u AhAro / samaNANa saMjayANaM, kIyagaDuddesanipphaNNo // 71 // aSTAdazakoTyasturagANAM pavaravegadakSANAm / kiMkaranaranArINAM kastasya kUryAt parisaMkhyA // 60 // caturdazamahAratnAni navanidhayo'nekabhANDaparipUrNAH / jala-sthalaratnAvAsA rakSyante suragaNaiH // 61 // putrANAM ca paJcazatAnyamarakumAropabhogadurlalitAni / bharatasya cakravavattino rAjyavibhUtiH samanuprAptA // 62 // yasya ca jivhAnAM zataM buddhivibhago bhavedvistIrNaH / so'pi manuSyo na tarati tasya kathayituM sakalarAjyam // 63 // brAhmaNAnAmutpattiH athaivaM parikathite punarapi magadhAdhipaH praNamya / pRcchati gaNadharavRSabhaM, manoharamadhurairvacanaiH // 64 // varNAnAM samutpattistrayANAmapi zrutA mayAparizeSAH / ita kathayatu bhagavannutpattiM sUtrakaNThAnAm // 65 // hinsanti sarvajIvAn kurvanti karma sadA muniviruddham / tathApi vahanti garvaM dharmanimittaM kRtvA // 66 // evaM ca bhaNitamAtre gaNadharavRSabhaH kathayati bhUtArtham / niHzruNu tAvannarapate ! ekamanA mAhanotpattiH // 67 // sAketapuravaryAmekAnte nAbhinandano bhagavAn / upatiSThati susaGghasahitastadA ca bharataH samanuprAptaH ||68|| praNatottamAGgAgraH karayugalaM kRtvA tasya pAdamUle / tadA bhaNati cakravartI vacanamidaM mama nizamyatAm // 69 // bhagavannanugrahArthaM kurvantu zramaNA ime samitapApAH / bhuJjeran mama gRhe parizuddhaM prAsukAhAram // 70 // tadA bhaNati jinavarendro bharata ! na kalpyate'yamAhArastu / zramaNAnAM saMyatAnAM krItakRtoddezaniSpannaH // 71 // 1. praNatottamAGgAgraH / 2. kRtvA / For Personal & Private Use Only 39 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 paumacariyaM evaM suNittu vayaNaM, rAyA cintei taggayamaNeNaM / uggaM tavovihANaM caranti samaNA samiyamohA // 72 // na ya bhuJjanti maharisI, maha gehe maggiyA vi puNaruttaM / to sAvayANa dANaM, demi phuDaM anna-pANAi // 73 // ete vi ya gihidhamme, paJcANuvvayaguNesu uvuttaa| bhuJjAvemi ya bahuso, hohI dANassa puNNaphalaM // 74 // saddAviyA ya teNaM, sAyAracarittadhAriNo savve / turiyaM ca samallINA, micchattAI narA taiyA // 5 // na ya te riyanti bhavaNaM, daTuM java-vIhiyaGkare purao / kAgiNirayaNeNa tao, suttaM ciya sAvayANa kayaM // 76 // to anna-pANa-dANA''saNesu saMpUIyANa uppannaM / gavvaM ciya aitujhaM, vahanti itthaM kayattha'mhe // 77 // maisAyareNa bhaNio, bharahanarindo sahAe majjhammi / jaha jiNavareNa bhaNiyaM, taM ekkamaNo nisAmehi // 78 // jANaM tume narAhiva ! sammANo pddhmsaavyaannko| te vIrassa'vasANe, hohinti kutitthapAsaNDA // 79 // aliyavayaNesu satthaM, kAUNaM veyanAmadheyaM te / hiMsAbhAsaNamittaM, jannesu pasU vahissanti // 8 // vivarIyavittidhammA, Arambha-pariggahesu aNiyattA / sayameva mUDhabhAvA, sesaM pi jaNaM vimohenti // 81 // soUNa vayaNameyaM, parikuvio naravaI bhaNai evaM / sigghaM ciya nayarAo, savve vi kareha niddesA // 82 // logeNa hammamANA, saraNaM titthaMkaraM samallINA / teNa ya nivAriyA te, pattharapaharesu hammantA // 83 // mA haNasu putta ! ee, jaM usahajiNeNa vArio bharaho / teNa ime sayale cciya, vuccanti ya mAhaNA loe // 84 // je vi ya te paDhamayaraM, pavvajjaM geNhiUNa parivaDiyA / te vakkalaparihANA, tAsapAsaNDiNo jAyA // 85 // evaM zrutvA vacanaM rAjA cintayati tadgatamanasA / ugraM tapovidhAnaM caranti zramaNAH samitamohAH // 72 // na ca bhuJjate maharSayo mama gRhe mAgitA api punaruktam / tataH zrAvakebhyo dAnaM dadAmi sphuTamannapAnAdi // 73 // ete 'pi ca gRhadharme paJcANuvrataguNeSvupayuktAH / bhojaye ca bahuzo bhaviSyati dAnasya puNyaphalam // 74 // zabdAyitAzca tena sAkAra cAritradhAriNaH sarve / tvarItaM ca samAlInAH mithyAtvAdayo narAstadA // 75 / / na ca te pravizanti bhavanaM dRSTavA yava-vrIhyaGkarAn purataH / kAkiNI ratnena tataH sUtraM caiva zrAvakANAM kRtam // 76 / / tadAna-pAna-dAnA''sanaiH saMpUjitAnAmutpannam / garvaM caivAtyuttugaM vahantIti kutArthA vayam / / 77 // matisAgareNa bhaNito bharatanarendraH sabhAyAM madhye / yathA jinavareNa bhaNitaM tadekAgramanA nizAmaya // 78 // yeSAM tvayA narAdhipa ! sanmAnaH prathamaH zrAvakANAM kRtaH / te vIrasyAvasAne bhaviSyanti kutIrthapAkhaNDinaH // 79 // alikavacanaiH zAstraM kRtvA vedanAmadheyaM te / hiMsAbhASaNamAtraM yajJeSu pazuM haniSyanti // 80 // viparitavRttidharmANa ArambhaparigraheSvanivRttAH / svayameva mUDhabhAvAH zeSamapi janaM vimohayanti // 81 // zrutvA vacanametat parikupito narapati bhaNatyevam / zIghrameva nagarAtsarve'pi kuruta nirdezAH // 82 // lokena hanyamAnAH zaraNaM tIrthakaraM samAlInAH / tena ca nivAritAste prastaraprahArai hainyamAnAH // 83 // mA haNa putra ete yadRSabhajinena vArito bharataH / teneme sakalA evocyante ca mAhaNA loke // 84 // ye'pi ca te prathamataraM pravrajyAM gRhItvA paripatitAH / te valkalaparidhAnAstApasapAkhaNDino jAtAH // 85 / / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logaTThii-usabha-mAhaNAhiyAro-4/72-90 tANa ya sIsa-pasIsA, mohentA jaNavayaM kusatthesu / bhiggaGgiramAdIyA, jAyA bIjaM vasumaIe // 86 // esA te parikahiyA, uppattI mAhaNANa bhUyatthaM / etto suNasu narAhiva, puradevajiNassa nivvaNaM // 87 // bhayavaM tiloyanAho, dhammapahaM darisiUNa logassa / aTThAvayammi sele, nivvANamaNuttaraM patto // 48 // bharaho vi cakkavaTTI, tiNamiva caiUNa rAyavaralacchI / jiNavarapahapaDivanno, avvAbAhaM sivaM patto // 89 // evaM mae seNiya ! tujjha siTThA, logaTThiI puvvjnnaannucinnnnaa| suNAhi etto vimalappahAvA, cattAri nAmehi narIndavaMsA // 10 // // iti paumacarie logaTThii-usabha-mAhaNAhigAro nAma cauttho uddesao samatto // teSAJca ziSya-praziSyA mohayanto jAnapadaM kuzAstraiH / bhRgvaMgirasAdikA jAtA bIjaM vasumatyAm // 86 // eSA tava parikathitA utpatti hiNAnAM bhUtArtham / itaH zruNu narAdhipa ! puradevajinasya nirvANam / / 87 // bhagavAMstrilokanAtho dharmapathaM darzayitvA lokasya / aSTApade zaile nirvANamanuttaraM prAptaH // 88 // bharato'pi cakravartI tRNamiva tyaktvA rAjavaralakSmIH / jinavarapatha pratipranno'vyAbAdha zivaM prAptaH / / 89 / / evaM mayA zreNika ! tubhyaM ziSTA lokasthitiH pUrvajanAnucIrNAH / zruNuyAdito vimalaprabhAvAMzcatvAro nAmnA narendravaMzAn // 10 // // iti padmacarite lokasthiti-RSabha-mAhaNAdhikAro nAma caturtha uddezaH samAptaH // 1. kustthehi-prtyN0| pauma.bhA-1/6 Jain Education Intemalional For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5. rakkhasavaMsAhiyAro / cattAri mahAvaMsA, naravai puhaimmi je uvikkhaayaa| tANaM puNa bahubheyA, havanti avarassa saMjuttA // 1 // ikkhAga paDhamavaMso, biio somo ya hoi nAyavyo / vijjAharANa taio, havai cauttho uharivaMso // 2 // ikSvAkuvaMzaHbharahassa paDhamaputto, Aiccajaso tti nAma vikkhAo / tassa ya sIhajaso cciya, putto tasseva balabhaddo // 3 // vasubala mahAbalo ciya, amiyabalo ceva hoi nAyavvo / jAo subhaddanAmo, sAyarabhaddo ya raviteo // 4 // sasipahapabhUyateo, teyassI tAvaNo payAvI ya / aivirio ya narindo, tassa ya putto mahAvirio // 5 // uiyaparakkamanAmo, tassa vi ya mahindavikkamo putto / sUro indajuiNNo, mahai mahAindaI rAyA // 6 // tatto pabhU bibhU vi ya, aridamaNo ceva vasahakeU ya / rAyA vi ya garuDaGko, taha ya miyaGko samuppanno // 7 // ete naravaravasahA, puhaI dAUNa niyayaputtANaM / nikkhantA khAyajasA, sivamayalamaNuttaraM pattA // 8 // eso te parikahio, Aiccaja sAisaMbhavo vaMso / etto suNAhi naravara ! uppattI somavaMsassa // 9 // / 5. rAkSasavaMzAdhikAraH ) catvAro mahAvaMzA narapate ! pRthivyAM ye tu vikhyAtAH / teSAM punarbahubhedA bhavantyaparasya saMyuktAH // 1 // ikSvAkuH prathamavaMzo dvitIyaH somazca bhavati jJAtavyaH / vidyAdharANAM tRtIyo bhavati caturthastu harivaMzaH // 2 // ikSvAkuvaMzaHbharatasya prathamaputra AdityayazA iti nAma vikhyAtaH / tasya ca siMhayazAzcaiva putrastasyaiva balabhadraH // 3 // vasubalo mahAbala evAmitabala eva bhavati jJAtavyaH / jAtaH subhadranAmA, sAgarabhadrazca ravitejAH // 4 // zazIprabhaH prabhutatejAstejasvI tApanaH pratApI ca / ativIryazca narenadrastasya ca putro mahAvIryaH // 5 // uditaparAkramanAmA tasyApi ca mahendravikramaH putraH / sUrya indradyumno mahAn mahendrajidrAjA // 6 // tataH prabhuvibhurapi cAridamana eva vRSabhaketuzca / rAjApi ca garuDAkastathA ca mRgAGkaH samutpannaH // 7 // ete naravRSabhAH pRthivIM datvA nijaputrebhyaH / niSkrAntAH khyAtayazasaH zivamacalamanuttaraM prAptAH // 8 // eSa tubhyaM parikathita AdityayazasAdisaMbhavo vaMzaH / itaH zruNu naravara ! utpattiH somavaMzasya // 9 // 1. vjasassa saMbhavo-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasavaMsAhiyAro-5/1-20 somavaMzaHusabhassa bIyaputto, bAhubalI Asi vikkhAo / tassa ya mahappabhAvo, putto somappabho nAma // 10 // etto mahAbalo ciya, subalo bAhubali evamAIyA / somappahassa vaMse, uppannA naravaI bahuso // 11 // keedyasratha gayA mokkhaM, pavvajjaM giNhiUNa dhuyakammA |avre puNa devattaM, pattA tava-saMjamabaleNaM // 12 // evaM tu somavaMso, naravai ! kahio mae samAseNaM / vijjAharANa vaMsaM, bhaNAmi etto nisAmehi // 13 // vidyAdharavaMza:nAmeNa rayaNamAlI, namirAyasuo mahAbalasamiddho / tassa vi ya rayaNavajjo, rayaNaraho ceva uppanno // 14 // jAo ya rayaNacitto, candaraho vajjasaGghanAmo ya / seNo ya vajjadatto, rAyA vajjaddhao jAo // 15 // vajjAuho ya vajjo, suvajja vajjaMdharo mahAsatto / vajjAbha vajjabAhU, vajjaGko nAma vikkhAo // 16 // aha vajjasundaro vi ya, vajjAso vajjapANirAyA ya / uppano ya naravaI, vajjasujaNhU ya vajjo ya // 17 // vijjUmuho suvayaNo, rAyA taha vijjudaM'nAmo ya / vijjU ya vijjuteo, taDiveo vijjudADhI ya // 18 // ee kheyaravasahA, vijjA-bala-siddhisArasaMpaNNA / dAUNa rAyalacchI, suesu kAleNa volINA // 19 // aha annayA kayAI, dosu vi seDhIsu sAmio raayaa| nAmeNa vijjudADho, avaravidehaM gao sahasA // 20 // somavaMzaHRSabhasya dvitIyaputro bAhubalI nAmAsIddhikhyAtaH / tasya ca mahAprabhAvaH putraH somaprabho nAmA // 10 // ito mahAbala evaM subalo bAhubalI evamAdikAH / somaprabhasya vaMze utpannA narapatayo bahuzaH // 11 // kecidgatA mokSaM pravrajyAM gRhItvA dyutakarmANaH / apare punardevatvaM prAptAstapaH saMyamabalena // 12 // evantu somavaMzo narapate ! kathito mayA samAsena / vidyAdharANAM vaMzaM bhaNAmIto nizAmaya // 13 // vidyAdharavaMza:nAmnA ratnamAlI nami rAjasuto mahAbalatsamRddhaH / tasyApi ca ratnavajro ratnaratha zcaivotpannaH // 14 // jAtazca ratnacitrazcandraratho vajrasaya nAmA ca / senazca vajradatto rAjA vajradhvajo jAtaH // 15 // vajrAyudhazca vajraH suvajro vajraMdharomahAsattvaH / vajrAbho vajrabAhu vajrAGko nAma vikhyAtaH // 16 // atha vajrasundaro'pi ca vajrAsyo vajrapANirAjA ca / utpanna zca narapati rvajrasujagu zca vajrazca // 17 // vidyunmukhaH suvadano rAjA tathA vidyudaM'nAmA ca / vidyucca vidyuttejAstaDidvego vidyuddADhazca // 18 // evaM khecaravRSabhA vidyA-bala-siddhisArasaMpannAH / dattvA rAjalakSmI sutebhyaH kAlena gatAH // 19 // athAnyadA kadAcid dvayorapi zreNyoH svAmI rAjA / nAmnA vidyudADho 'paravidehaM gataH sahasA // 20 // 1. suvaNhU-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM diTTho ya saMjayanto, teNa bhamanteNa jogamArUDho / ghettUNa pAvaguruNA, ihANio paJcasaMgamayaM // 21 // ThaviUNa girivarinde, pattharapaharehi kheyarasamaggo / AhaNai niraNukampo, taha vi ya jogaM na chaDDei // 22 // uvasaggammi bahuvihe, tassa sahantassa jogajuttassa / samacittassa bhagavao, uppannaM kevalaM nANaM // 23 // eyammi desakAle, dharaNindo Agao muNisayAsaM / namiuNa tassa calaNe, vijjAkosaM tao harar3a // 24 // jiNabhavaNa-muNivarANaM, uvariMgacchejja jo balummatto / so vijjAparibhaTTho, hohI vijjAharo niyamA // 25 // kAuNa samayameyaM, vijjAo samappiUNa dharaNindo / pucchai muNivaravasahaM, ghoruvasaggassa saMbandhaM // 26 // aha bhaNaI saMjayanto, caugaivitthiNNadIhasaMsAre / gAme usayaDanAme, kaha vi bhamanto samuppanno // 27 // vaNiyakulammi hiyakaro, nAmeNa ahaM susAhupaDisevI / ajjava-maddavajutto, jAo pariNAmajogeNaM // 28 // kAlaM kAUNa tao, kusumAvaisAmio samuppanno / sirivaddhaNo tti nAmaM, jAo haM naravaI taiyA // 29 // tattheva Asi gAme, vippo so kucchiyaM tavaM kaauN| kAlagao suraloe, devo appiDDio jAo // 30 // tatto cuo samANo, jalaNasiho bambhaNo samuppanno / sirivaddhaNassa taiyA, purohio saccavAI so // 31 // vaNiyassa teNa davvaM.avalattaM tattha niyamadattassa / gaNiyAe tao vippo.nAmAmahaM jio je|| 32 // gantUNa tassa gehaM, nAmAmuddacchaleNa rayaNAI / ceDIe ANiUNaM, samappiyAiM ca vaNiyassa // 33 // ghettUNa ya savvassaM, vippo nivvAsio puravarAo / veraggasamAvanno, kAUNa tavaM samADhatto // 34 // dRSTazca saMjayantastena bhramatA yogamAruDhaH / gRhItvA pApaguruNehAnitaH paJca saMgamakam // 21 // sthApya girivarendra prastaraprahAraiH khecarasamagraH / Ahanti niranukampastathApi ca yogaM na muJcati // 22 // upasargAn bahuvidhAn tasya sahato yogayuktasya / samacittasya bhagavata utpannaM kevalaM jJAnam // 23 // etasmindezakAle dharaNendra Agato munisakAzam / natvA tasya caraNayo vidyAkozaM tato harati // 24|| jinabhavana-munivarANAmupari gacchedyo balonmattaH / sa vidyAparibhraSTo bhaviSyati vidyAdharo niyamA // 25 // kRtvA samayamenaM vidyAH samarpya dharaNendraH / pRcchati munivaravRSabhaM ghoropasargasya sambandham // 26 // atha bhaNati saMjayanto caturgativistIrNadIrghasaMsAre / grAme tu zakaTanAmni kathamapi bhraman samutpannaH // 27 // vaNik kule hitakaro nAmnAhaM susAdhupratisevI / Arjava-mArdavayukto jAtaH pariNAmayogena // 28 // kAlaM kRtvA tataH kusumAvatI svAmI samutpannaH / zrIvardhana iti nAma, jAto'haM narapati stadA / / 29 / / tatraivAsIdgrAme vipraH sa kutsitaM tapaH kRtvA / kAlagataH suraloke devo'lpaddhiko jAtaH // 30 // tatazcyutaH san jvalanasiMho brAhmaNaH samutpannaH / zrIvardhanasya tadA purohitaH satyavAdI sa // 31 // vaNijastena dravyamapalapitaM tatra niyamadattasya / gaNikayA tato vipro nAmamudraM jito chute // 32 // gatvA tasya gRhe nAmamudrAcchalena ratnAni / ceTyA''nayitvA samarpitAni ca vaNijaH // 33 // gRhItvA ca sarvasvaM vipro nirvAsitaH puravarAt / vairAgyasamApannaH kartuM tapaH samArabdhaH // 34 // Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasavaMsAhiyAro-5/21-47 mariUNa ya mAhinde, devo hoUNa varavimANammi / tatto cuo samANo, uppanno vijjudADho tti // 35 // sirivaddhaNo vi ya tavaM, kAuM devattaNAu caviUNaM / avaravidehammi tao, jAo haM saMjayantamuNI // 36 // teNANubandhajaNio, kovaggI drisnnindhnnaainnnno| vijjAharassa eNhi, uvasagganiheNa pajjalio // 37 // jo Asi niyamadatto, so vihu dhammaM puNo smjjeuN| mariUNa tumaM eso, dharaNindatte samuppanno // 38 // soUNa pagayameyaM, khAmeUNa muNiM sadharaNindaM / paricayai visayasokkhaM, dikkhAbhimuho nivo jAo // 39 // dharaNindo muNivasahaM, kAUNa payAhiNaM ca tikkhutto / savvaparivArasahio, niyayaTThANaM gao sahasA // 40 // aha tattha vijjudADhassa nandaNo daDharaho tti nAmeNaM / tassa vi ya paTTabandhe, kAUNa tavaM gao mokkhaM // 41 // tatto ya Asadhammo, jAo assAyaro kumAravaro / Asaddhao narindo, paumaniho paumamAlI ya // 42 // paumaraha sIhavAho, mayadhammo mehasIha saMbhUo / sIhaddhao sasaGko, candako candasiharo ya // 43 // indaraho candaraho, sasaGkadhammo ya Auho ceva / rattoTTho haricando, puracando puNNacando ya // 44 // balinda candacUDo, gayaNindu durANaNo naravarindu / rAyA ya ekacUDo, docUDa ticUDa caucUDo // 45 // jAo ya vajcUDo, bahucUDo sIhacUDanAmo ya / jalaNajaDi akteo, evaM vijjAharA bahuso // 46 // keettha gayA mokkhaM, anne puNa varavimANavAsesu / uvavannA guNapuNNA, jiNavaradhammANubhAveNaM // 47 // mRtvA ca mAhindre devo bhUtvA varavimAne / tatazcyutaH samutpanno vidyuddADha iti // 35 // zrIvardhano'pi ca tapaM kRtvA devattvAccyutvA / aravidehe tato jAto'haM saMjayanta muniH // 36 / / tenAnubandhajanita: kopAgnidarzanendhanAkIrNaH / vidyAdharasyedAnImapasarganibhena prajjvalitaH // 27 // ya AsIniyamadattaH so'pi hu dharmaM punaH samaW / mRtvA tvameSa dharaNendratvena samutpannaH // 38 // zrutvA pragaTametat kSAmayitvA muni sadharaNendram / parityajati viSayasukhaM dikSAbhimukho nRpo jAtaH // 39 // dharaNendro munivRSabhaM kRtvA pradakSiNaM ca trikRtvaH / sarvaparivArasahito nijasthAnaM gataH sahasA // 40 // atha tatra vidyuddADhasya nandano dRDharatha iti nAmnA / tasyApi ca paTTabandhaM kRtvA tapo gato mokSam // 41 // tatazcAzvadharmA jAto'zvAdara: kumAravaraH / azvadhvajo narendraH padmanibhaH padmamAlI ca // 42 // padmarathaH siMhavAhI mRgadharmA meghasiMhaH saMbhUtaH / siMhadhvajaH zazAGkazcandrAGkazcandrazikharazca // 43 // indrarathazcandrarathaH zazAGkadharmA cAyudhazcaiva / raktoSTho harizcandraH puracandraH pUrNacandrazca // 44 // bAlenduzcandracUDo gaganendu rdurAnano naravarenduH / rAjA caikacUDo dvicUDa stricUGazcatuzcUDaH // 45 // jAtazca vajracUDo bahUcUDa: siMhacUDanAmA ca / jvalanajaTI arkatejA evaM vidyAdharA bahuzaH // 46 / / kecidgatA mokSamanye punarvaravimAnavAseSu / utpannA guNapUrNA jinavaradharmAnubhAvena // 47|| 1. cNdkko-prty0| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ajitajinacaritam - evaM te parikahio, vaMso vijjAharANa saMkhevaM / etto suNasu narAhiva, bIyajiNindassa uppattI // 48 // usabhajiNajammasamae, je bhAvA Asi suhayarA loe / osariUNa pavattA, Au-balusseha-tava-niyamA // 49 // evaM paraMparAe, samaikkantesu puhaipAlesu / sAeyapuravarIe, dharaNidharo naravaro jAo // 50 // tassa yaM guNANurUvo, putto tiyasaMjao samuppanno / tassa vi ya indalehA bhajjA putto ya jiyasattU // 51 // poyaNapuramma rAyA, ANando tassa kamalamAla ti / mahilA rUvapaDAgA, vijayA ya suyA varakumArI // 52 // pariNIyA guNapuNNA, jiyasattunarAhiveNa kayapuNNA / tiyasaMjao vi siddhi, kailAsagirimmi saMpatto // 53 // aha annayA kayAI, jAo titthaMkaro ajiyasAmI / devehiM tassa sahasA, ahiseyAI kayaM savvaM // 54 // rajjaM kAUNa tao, ujjANe juvairimio dahuM / paGkayavaNaM milANaM, veggamaNo vicintei // 55 // jaha eyaM paumasaraM, mayaranduddAmakusumariddhillaM / hoUNa puNo nihaNaM, vaccai taha mANusattaM pi // 56 // ApucchiUNa etto, mAyA - pii - putta-pariyaNaM savvaM / puvvavihANeNa jiNo, pavvajjamuvAgao dhIro // 57 // dasa ya sahassA taha patthivANa mottUNa rAyariddhIo / nigganthA pavvaiyA, jiNeNa samayaM mahAsattA // 58 // chaTThovavAsaniyame, sAeyapurammi bambhadatteNaM / dinnaM phAsuyadANaM, vihiNA bahubheyasaMjuttaM // 59 // paumacariyaM ajitajina caritram - evaM tubhyaM parikathito vaMzo vidyAdharANAM saMkSepena / itaH zruNu narAdhipa ! dvitIyajinendrasyotpattiH // 48 // RSabhajinajanmasamaye ye bhAvA Asana sukhatarA loke / avasarpya pravarttA Ayu- rbalotsedha- tapo-niyamAH // 49 // evaM paraMparayA samatikrAnteSu pRthivIpAleSu / sAketapuravaryAM dharaNidharo naravaro jAtaH // 57 // tasya yo guNAnurUpaH putrastridazaMjayaH samutpannaH / tasyApi cendralekhA bhAryA putrazca jitazatruH // 51 // potanapUre rAjA''nandastasya kamalamAleti / mahilA rupapatAkA, vijayA ca sutA varakumArI // 52 // pariNItA guNapUrNA jitazatrunarAdhipena kRtapuNyA / tridazaJjayo'pi siddhi kailAzagirau saMprAptaH // 53 // athAnyadA kadAcijjAtastIrthakaro'jitasvAmI / devaistasya sahasA'bhiSekAdi kRtaM sarvam // 54 // rAjyaM kRtvA tata udyAne yuvatiparivRto dRSTavA / paGkajavanaM mlAnaM vairAgyamanA vicintayati // 55 // yathedaM padmasaro makarandoddAmakusumaddhimat / bhUtvA punarnidhanaM gacchati tathA mAnuSyatvamapi // 56 // ApRcchyeto mAtR-pitR-putra - parijanaM sarvam / pUrvavidhAnena jinaH pravajyAmupAgato dhIraH // 57 // daza ca sahasrANi tathA pArthivAstyaktvA rAjaddhaH / nirgranthAH pravrajitA jinena samakaM mahAsattvAH ||58 / / SaSTopavAsaniyame sAketapure brahmadattena / dattaM prAsukadAnaM vidhinA bahubhedasaMyuktam // 59 // 1. parivRtaH / 2. saddhiM mahA-pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasavaMsAhiyAro - 5 / 48-71 aha bArasame varise, kevalanANaM tao samuppannaM / cottIsaM ca aisayA, aTTha mahApADiherA ya // 60 // uppannA ya gaNaharA, navaI samaNA navoNayaM lakkhaM / saMjama - sIladharANaM, guNariddhivisesapattANaM // 61 // sagaracakricaritam - tiyasaMjayassa putto, bIo cciya vijayasAyaro nAmaM / tassa vi ya hoi bhajjA, sumaGgalA rUvasaMpannA // 62 // tI gabbhammi suo, jAo sagaro tti nAma vikkhAo / coddasarayaNAhivaI, saMpatto cakkavaTTittaM // 63 // eyantaramma seNiya ! jaM vattaM taM suNehi egamaNo / atthi ihaM veyaDDe, rahaneuracakkavAlapura // 64 // vijjAharANa rAyA, puNNaghaNo nAma tattha vikkhAo / aha meghavAhaNo se, putto guNarUvasaMpanna // 65 // uttaraseDhI ThiyaM, nayaraM ciya gayaNavallahaM nAma / parivasai tattha rAyA, suloyaNo kherAhivaI // 66 // tassa ya sahassanayaNo, putto dhUyA ya rUvasaMpannA / taM ceva pavarakannaM, puNNaghaNo maggae payao // 67 // "bahuso jAijjantI, na ya dinnA teNa tassa sA kannA / nemittiyavayaNeNaM, sagaranarindassa uddiTThA // 68 // kannAnimittaheDaM, puNNaghaNa-suloyaNANa AbhiTTaM / jujjhaM mahantaghoraM rahavara -gaya-turaya- pAikaM // 69 // jAvaya paharasamiddhaM, doNha vi jujjhaM uNNaseNNANaM / tAva ya sahassanayaNo, ghettUNa sahoyarIM naTTho // 70 // tU samaramajjhe, suloyaNaM pavisiUNa nayarammi / kannaM apecchamANo, puNNaghaNo Agao sapuraM // 71 // atha dvAdaze varSe kevalajJAnaM tataH samutpannam / catustriMzaccAtizayA aSTamahAprAtihAryAzca // 60 // utpannAzca gaNadharA navati zramaNA navonalakSam / saMyama - zIladharANAM guNaddhivizeSaprAptAnAm // 61 // sagaracakri caritram - tridazaMjayasya putro dvitIya eva vijayasAgaro nAmA / tasyApi ca bhavati bhAryA sumaGgalA rupasaMpannA // 62 // tasyA garbhe suto jAtaH sagara iti nAma vikhyAtaH / caturdazaratnAdhipatiH saMprAptazcakravattitvam // 63 // etadantare zreNika ! yadvRttaM tatzruNvekAgramanAH / astIha vaitADhye rathanUpuracakravAlapuram // 64 // vidyAdhara rAjA pUrNadhano nAma tatra vikhyAtaH / atha meghavAhanastasya putro guNarupasampannaH ||65|| uttarazreNau sthitaM nagaraM caiva gaganavallabhaM nAma / parivasati tatra rAjA sulocanaH khecarAdhipatiH ||66 || tasya ca sahasranayanaH putro duhitA ca rupasaMpannA / tAM caiva pravarakanyAM pUrNadhano mArgayati prayataH ||67|| bahuzo yAcyamAnA na ca dattA tena tasya sA kanyA / naimittikavacanena sagaranarendrAyoddiSTA // 68 // kanyAnimittahetuM pUrNadhana-sulocanayoH pravRttam / yuddhaM mahAghoraM rathavara - gaja- turaga - padAtim // 69 // yAvaccapraharasamRddhaM dvayorapi yuddhamudIrNasenAnAm / tAvacca sahasranayano gRhItvA sahodarIM naSTaH // 70 // hatvA samaramadhye sulocanaM pravizya nagare / kanyAmapazyan purNadhana AgataH svapuram // 71 // 1. bahuso vi jAijaMtI - pratya0 / 2. puNo vi so Agao sagharaM - pratya0 / For Personal & Private Use Only 47 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM tAva ya sahassaNayaNo, apahuppanto baleNa parihINo / acchai araNNamajhe, kAlakkhevaM paDikkhanto // 72 // tAva ya AseNa hio, cakkaharo ANio tamuddesaM / tassa ciya niyabhaiNI, sahassanayaNeNa se dinnA // 73 // mahilArayaNa maNaharaM, daTTaNa narAhivo suparituTTho / vijjAharassa niyayaM, dei samiddhaM mahArajjaM // 74 // aha cakkavAlanayaraM, sahassanayaNeNa veDhiyaM savvaM / niSphi Dai savaDahutto, puNNaghaNo sAhaNasamaggo // 75 // saMgAmammi pavatte, bahulohiyakaddame paramaghore / gADhapahAraparaddho, puNNaghaNo pAvio nihaNaM // 76 // ghaNavAhaNo vi tAhe, veriyavittAsio palAyanto / bhayajaNiyaturiyavego, ajiyajiNindaM gao saraNaM // 77 // indeNa pucchio so, kIsa tumaM bhayapaveiyasarIro / teNa vi ya tassa siTuM, veranimittaM jahAvattaM // 7 // aha tassa maggalaggo, sahassanayaNo ravi vva pajjalio / pecchai tamatimiraharaM, jiNassa bhAmaNDalaM divvaM // 79 // mottUNa niyayagavvaM, thoUNa jiNaM parAe bhattIe / tattheva sanniviTTho, naccAsanne samosaraNe // 80 // doNha vi piUNa cariyaM, vijjAharapatthivANa puvvabhavaM / pucchai gaNaharavasaho, kevalanANI parikahei // 81 // puNyaghanatrilocanayoH pUrvabhavaH - atthettha bharahavAse, Aiccapabhe pure maNabhirAme / caukoDidhaNasamiddho, vANiyao bhAvaNo nAmaM // 42 // kittimai tti surUvA, mahilA putto ya tassa haridAso / dhaNalobheNa ya calio, poeNa ya bhAvaNo taiyA // 83 // tAvacca sahasranayano'prabhavan balena parihINaH / Aste 'raNyamadhye kAlakSepaM pratIkSamANaH // 72 // tAvaccAzvena hRtazcakradhara AnIta taduddezam / tasmA eva nijabhaginI sahasranayanena dattA // 73 // mahilAratnaM manoharaM dRSTvA narAdhipaH suparituSTaH / vidyAdharasya nijakaM, dadAti samRddhaM mahArAjyam // 74 / / atha cakravAlanagaraM sahasranayanena veSTitaM sarvama / nirgacchatyabhimakhaM parNadhanaH sAdhanasamagraH // 75|| saMgrAme prApte bahulohitakardame paramaghore / gADhaprahArabaddhaH pUrNadhanaH prApto nidhanam // 76 / / dhanavAhano'pi tadA vairivitrAsitaH palAyamAnaH / bhayajanitatvaritavego'jitajinendraM gato zaraNam // 77|| indreNa pRSTaH sa kathaM tvaM bhayaprakampitazIraH / tenA'pi ca tasya ziSTaM vairanimittaM yathAvRttam / / 78 / / atha tasya mArgalagnaH sahasranayano raviriva prajjvalitaH / pazyati tamastimaraharaM jinasya bhAmaMDalaM divyam // 79 // tyaktvA nijagarvaM stutvA jinaM paramayA bhaktyA / tatraiva sanniviSTo nAtyAsanne samavasaraNe // 80 // dvayorapi pitrozvaritaM vidyAdharapArthivAnAM pUrvabhavam / pRcchati gaNadharavRSabha: kevalajJAnI parikathayati // 81 // pUrNadhana-trilocanayoH pUrvabhavaHastyatra bharatavarSe Adityaprabhe pure manobhirAme / catuSkoTidhanasamRddhau vaNik bhAvano nAma // 82 / / kItimatIti surupA, mahilA putrazca tasya haridAsaH / dhanalobhena ca calita: potena ca bhAvanastadA / / 83 // 1. nirgacchati abhimukham / 2. riUNa-pratya0 / 3. atthittha-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasavaMsAhiyAro-5/72-95 niyayaM davva-gharasariM, dAUNa suyassa vivihauvaesaM / to niggao gharAo, suhanakkhattekaraNajutte // 84 // aha so jUyaMmi jio, haridAso coriyaM suraGgAe / kAUNa samADhatto, rAyagharaM patthio taiyA // 85 // jattaM kAUNa tao, saMpatto bhAvaNo niyayagehaM / na ya pecchai haridAsaM, pucchai mahilaM payatteNaM // 86 // tIe vi tassa siTuM, haridAso coriyaM suraGgAe / davvassa kAraNaTThA, rAyaharaM patthio navaraM // 87 // so tassa maraNabhIo, jAva ya santI karer3a egamaNo / tAva cciya saMpatto, haridAso appaNo gehaM // 88 // paricintiUNa etto, ko vi mahaM verio samallINo / AhaNai pAvakammo, khaggapahAreNa se sIsaM // 89 // mAreUNa ya piyaraM, kAUNa ya tassa peyakaraNijjaM / puhaIyalaM bhamanto, so vi hu maraNaM samaNupatto // 10 // jo bhAvaNo tti nAmaM, puNNaghaNo so ihaM samuppanno |jo vihu tassA''si suo, suloyaNo so vi nAyavvo // 11 // evaM puvvabhavagayaM, veraM vijjAharANa soUNaM / mA hoha kalusahiyayA, veraM dUreNa vajjeha // 12 // aha bhaNai cakkavaTTI, puNNaghaNa-suloyaNANa jaM vattaM / cariyaM suyaM mahAyasa ! kaheha etto suyANaM pi // 13 // sahasranayanameghavAhanayoH pUrvabhavaH - jambuddIve bharahe, paumapure rambhako tti nAmeNaM / tassA''si paramasIsA, sasI ya AvaliyanAmo ya // 14 // AvaliNA gantUNaM, kIyA godheNu goule pavarA / mollaM jAva na dijjai, tAva sasI tattha saMpatto // 15 // nijakaM dravyaM-gRhazrIyaM datvA sutAya vividhopadezam / tato nirgato gRhAt subhanakSatre karaNayukte // 84 / / atha sa dhute jito haridAsazcaurikaM suraGgayA / kartuM samArabdho rAjagRhaM prasthitastadA // 85 // yAtrAM kRtvA tadA saMprApto bhAvano nijagRham / na ca pazyati haridAsaM pRcchati mahilA prayatena // 86 / / tayA'pi tasya ziSTaM haridAsazcaurikaM suraGgayA / dravyasya kAraNArthaM rAjagRhaM prasthito navaram // 87 // sa tasya maraNabhIto yAvacca zAMti karotyekamanAH / tAvaccaiva saMprApto haridAsa Atmano gRham // 88 // paricintyetaH ko'pi mama vairi samAlInaH / Ahanti pApakarmA khaDgaprahareNa tasya zIrSam / / 89 / / mArayitvA ca pitaraM kRtvA ca tasya pretakaraNIyam / pRthivItalaM bhraman so'pi khalu maraNaM samanuprAptaH // 90 // yo bhAvana iti nAma pUrNadhanaH iha samatpannaH / yo'pi ha tasyAsItsataH salocanaH so'pi jJAtavyaH // 9 // evaM pUrvabhavagataM vairaM vidyAdharANAM zrutvA / mA bhaviSyatu kaluSahRdayA vairaM dureNa varjatu / / 12 / / atha bhaNati cakravartI pUrNadhana-sulocanayo ryadvRttam / caritraM zrutaM mahAyaza ! kathayetaH sutAnAmapi // 93 / / sahastranayanameghavAhanayoH pUrvabhavaH - jambUdvIpe bharate padmapure rambhaka iti nAmnA / tasyAstAM paramaziSyau zazI cAvalikanAmA ca // 94 / / Avalikena gatvA krItA godhenu gokule pravarA / mUlyaM yAvanna dIyate tAvacchazI tatra saMprAptaH // 15 // 1. jattA kaauunn-mu0| pauma. bhA-1/7 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM sigdhaM ciya teNa kao, doNha vi bheo susatthakusaleNaM / govAlaeNa samayaM, kAUNaM kUDamantaNayaM // 16 // godheNu teNa gahiyA, nAyaM iyareNa jujjhamAvannaM / pahao AvalinAmo, mao ya meccho samuppanno // 17 // sasi mullatthaM ca tayA, vikkeuNaM jahANusAreNaM / avibhinnamuhacchAo, lIlAe samAgao gehaM // 18 // aha annayA kayAI, gacchanto tAmalittinayaraM so / sasio meccheNa hao, mao ya vasaho samuppanno // 19 // tatto vi pAvaguruNA, vasaho meccheNa mAriuM khaddho / uppanno majjAro, meccho vi hu mUsao jAo // 10 // annonnamAraNaM te, kAUNaM naraya-tiriyajoNIsu / saMbhamadevassa tao, doNNi vi dAsA samuppannA // 101 // dAsA sahoyarA te, jAyA nAmeNa kUDa-kAvaDiyA / jiNaharaniogakaraNe, te ya niuttA u ibbheNaM // 102 // kAlaM kAUNa tao, doNNi vi bhUyAhivA samuppannA / paDhamo rUvANando, surUvanAmo bhave bIo // 103 // sasio cuo samANo, kulaMdharo rAyavali samuppanno / avaro ttha pussabhUI, tattheva purohio jAo // 104 // mittA hoUNa tao, pII chettUNa sairiNIe kae / aha pussabhUi etto, icchai ya kulaMdharaM hantuM // 105 // tarumUlagayassa tahA, dhammaM soUNa sAhupAsammi / naravaiparikkhio so, uvasanto puNNajoeNa // 106 // daTTaNa pussabhUI, vibhavaM dhammassa gahiyavaya-niyamo / kAlaM kAUNa tao, saNaMkumAre samuppanno // 107 // kAUNa jiNavaratavaM, tattheva kulaMdharo vi AyAo / te do vi cuyasamANA, dhAyaisaNDe samuppannA // 108 // zIghrameva tena kRto dvayorapi bhedaH suzAstrakuzalena / gopAlena samaM kRtvA kUTamaMtraNAm // 96 / / godhenustena gRhItA jJAtamitareNa yuddhamApannam / prahata AvalinAmA mRtazca mlecchaH samutpannaH // 97|| zazI mUlyArthaM ca tadA vikrIya yathAnusAreNa / avibhinnamukhacchAyo lIlayA samAgato gRham // 98 // athAnyadA kadAcidgacchaMstAmaliptinagaraM sa / zazI mlecchena hato mRtazca vRSabhaH samutpannaH // 19 // tato'pi pApaguruNA vRSabho mlecchena mArayitvA bhakSitaH / utpanna mArjAro mleccho'pi hu mUSako jAtaH // 100 // anyonya mAraNaM tau kRtvA naraka-tiryagyoniSu / saMbhamadevasya tato dvAvapi dAsau samutpannau // 101 // dAsauH sahodarau tau jAtau nAmA kUTa-kArpaTikau / jinagRha niyogakaraNe tau ca niyuktau tvibhyena // 102 // kAlaM kRtvA tato dvAvapi bhUtAdhipau samutpannau / prathamo rupAnandaH surupanAmA bhavedvitIyaH // 103|| zazI cyutaH san kulaMdharo rAjavalyAM samutpannaH / avaro'tra puSyabhUtistatraiva purohito jAtaH // 104 / / mitrau bhUtvA tataH prItiM chitvA svairiNyA kRte / atha puSyabhUtirita icchati ca kulaMdharaM hantum // 105 / / tarumUlagatasya tathA dharmaM zrutvA sAdhupAa / narapatiparIkSitaH sa upazAntaH puNyayogena // 106 // " dRSTavA puSyabhUti vibhavaM dharmasya gRhItavrata-niyamaH / kAlaM kRtvA tataH sanatkumAre samutpannaH // 107|| kRtvA jinavaratapastatraiva kulaMdharo'pyAyAtaH / tau dvAvapi cyutau santau dhAtakIkhaNDe samutpannau // 108|| 1-2. vissabhUI-pratya0 / 3. so sAmanto puNNa-mu0 / 4. vissabhUI-pratya0 / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasavaMsAhiyAro-5/96-120 ___51 nayare ariMjayapure, jayAvaIkucchisaMbhavA jaayaa| kUrA-'maradhaNunAmA, bhiccA usahassa rAyANo // 109 // aha naravaINa samayaM pavvajjaM geNhiUNa kaalgyaa| parinivvuo narindo, te sahasAre samuppannA // 110 // sasi paDhamaM tattha cuo, jAo cciya mehavAhaNo eso| Avalio vi huetto, sahassanayaNo samuppanno // 111 // sagaracakri-sahasranayanayoH sambandhaH - to bhaNai cakkavaTTI, sahassanayaNe vibhU ! prikheh| pII me ahiyayarA, keNa nimitteNa uppannA ? // 112 // aha sAhiu~ pavatto, titthayaro puvvajammasaMbandhaM / bhikkhAdANaphaleNaM, devattaM rambhako patto // 113 // sohammAu cavittA, candapure naravaissa bhajjAe / varakittinAmadheo, pavvajjaM geNhiUNa mao // 114 // devo hoUNa cuo, avaravidehe tao samuppanno / candamai-mahAghosassa nandaNo rayaNasaMcayapure // 115 // etto payAvalo so, pavvajjaM geNhiUNa kaalgo| devo pANayakappe, hoUNa cuo bharahavAse // 116 // puhaIpurammi jAo, jasaharaputto jayAe jasakittI / nikkhamiya piusagAse, vijayavimANe samuppanno // 117 // tatto cuo samANo, jAo sagaro tti cakkavaTTi tumaM / coddasarayaNAhivaI, samattabharahAhivo sUro // 118 // jeNa'ntareNa daio, Avalio rambhakassa Asi purA / teNa'ntareNa tujhaM, sahassanayaNe ahiyaneho // 119 // soUNa cariyameyaM, niyayaM piusantiyaM harisiyaccho / thoUNa samADhatto, sabbhUyaguNehi titthayaraM // 120 // nagare 'rijayapUre jayAvatI kukSisaMbhavau jAtau / kUrA'maradhanunAmAnau bhRtyau RSabhasya rAjJaH // 109 / / atha narapitanA sArdhaM pravrajyAM gRhItvA kAlagatau / parinivRtto narendrastau sahasrAre samutpannau // 110 / / zazI prathamaM tatazcyuto jAta eva meghavAhana eSaH / Avaliko'pi khalvitaH sahasranayanaH samutpannaH // 111 / / sagaracakrI-sahasranayanayoH sambandhaHtadA bhaNati cakravartI sahasranayane vibhu ! parikathaya / prIti rmamAdhikatarA kena nimittenotpannA // 112 / / atha kathayituM pravRttastIrthakaraH pUrvabhavasambandham / bhikSAdAnaphalena devattvaM rambhakaH prAptaH // 113 / / saudharmAccyutvA candrapure narapate bharyAyAm / varakIrtinAmadheyaH pravrajyAM gRhItvA mRtaH // 114|| devo bhUtvA cyUto'paravidehe tataH samutpannaH / candramatI-mahAdhoSayo nandano ratnasaMcayapure // 115 // itaH prajApAlaH sa pravrajyAM gRhItvA kAlagataH / devaH prANatakalpe bhUtvA cyuto bharatavarSe // 116 // pRthivIpure jAto yazodharaputro jayAyAM yazakIrtiH / niSkramya pitRsakAze vijayavimAne samutpannaH // 117 / / tatazcyutaH san jAtaH sagara iti cakravartI tvam / caturdazaratnAdhipatiH samastabharatAdhipaH zUraH // 118 // yenAntareNa dayita Avaliko rambhakasyAsItpurA / tenAntareNa tava sahasranayane adhikasnehaH // 119 // zrutvA caritrametannijaM pitRsatkaM harSitAkSaH / stotuM samArabdhaH sadbhUtaguNai stIrthakaram / / 120 // 1. parikaheha-pratya0 / 2. NamuppannA-pratya0 / 3. pavvajjA-mu0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 paumacariyaM etthaM tu aNAhANaM, sattANaM nAha ! kAraNeNa viNA / uvayAraparo si tumaM, kiNNa mahaccherayaM eyaM ? // 121 // nAha ! tumaM bambhANo, tiloyaNo saMkaro sayaMbuddho / nArAyaNo aNanto, tiloyapujjAriho aruho // 122 // bhaNio rakkhasavaiNA, bhImeNaM mehavAhaNo tAhe / sAhu kayaM te supurisa! jaM si jiNaM Agao saraNaM // 123 // to suNasu majjha vayaNaM bhaya-sogaviNAsaNaM hiyakaraM ca / pacchA ya hoi pacchaM, kAlammi ya nivvuI kuNai // 124 // atthettha tujjha sattU, veyaDDe kheyarA balasamiddhA / tehi samaM ciya kAlaM, kaha nehisi suyaNa ! vIsattho ? // 125 // laGkApurInisuNesu sAyaravare, vihuma-maNi-rayaNakiraNapajjalie / kANaNavaNehi rammo, rakkhasadIvo tti nAmeNaM // 126 // satteva joyaNasayA, vitthiNNo savvao samanteNaM / tassa vi ya majjhadese, atthi tikUDo tti varaselo // 127 // nava joyaNANi tuGgo, pannAsaM savvao ya vitthiNNo / siharaM tassa virAyai, ubbhAsentaM dasa disAo // 128 // siharassa tassa hetu, jambUNayakaNagacittapayArA / laGkApuri tti nAmaM, nayarI surasaMpayasamiddhA // 129 // bandhavajaNeNa samayaM, sigdhaM gantUNa tattha vattho / bhaya-sogavippamukko, abhiNandanto sayA vssu||130|| evaM bhaNiUNa teNaM, rakkhasavaiNA jlntmnnikirnno| vijjAhi samaM dino, hAro devehi parigahio // 131 // pAyAlaMkArapuraM, dharaNiyalantaragayaM ca se dinnaM / chajjoyaNamavagADhaM, vitthiNNaM bArasa'ddhaddhaM // 132 // atra tvanAthAnAM satvAnAM nAtha ! kAraNena vinA / upakAraparo'si tvaM kiM na mahAzvaryametat // 121 // nAtha ! tvaM brahmA trilocanaH zaMkara: svayaMbuddhaH / nArAyaNo'nantastrilokapUjA) 'rhaH // 122 / / bhaNito rAkSasapatinA bhImena meghavAhanastadA / sAdhUkRtaM tvayA satpuruSa ! yadasi jinamAgataH zaraNam / / 223 // tata:zraNa mama vacanaM bhayazokavinAzanaM hitakaraJca / pazcAdbhavati pathyaM kAle ca nirvattiM karoti // 224|| astyatra tava zatravo vaitADhye khecarA balasamRddhAH / taiH samameva kAlaM kathaM nayasi sujana ! vizvavastaH // 125 // laGkApurI - niHzruNu sAgaravare vidruma-maNi-ratnakiraNaprajvalite / kAnanavanai ramyo rAkSasadvIpa iti nAmnA // 126 // saptaiva yojanazataM vistIrNaH sarvataH samantataH / tasyApi madhyadeze asti trikUTa iti varazailaH // 127 // navayojanAni tuGgaH paJcAzatsarvatazca vistIrNaH / zikharaM tasya virAjatyudbhASamANaM daza dizaH // 128 // zikharasya tasya tale jAmbUnadakanakacitraprAkArA / laGkApurI iti nAma nagarI sura saMpatsamRddhA // 129 // bandhujanena samaM zIghraM gatvA tatra vizvasthaH / bhayazokavipramukto'bhinandan sadA vasa // 130 // evaM bhaNitvA tena rAkSasapatyA jvalanmaNikiraNaH / vidyAbhissamaM datto hAro devaiH parigRhItaH // 131 // pAtAlalaGkApuraM dharatitalAntargataM ca tasmai dattam / SaDyojanamavagADhaM vistIrNaM dvAdvazArdhAddham // 132 // 1. aruhA-mu0 / 2. pathyam / 3. SaTSaDyojanavistIrNA-''yAmam / For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 rakkhasavaMsAhiyAro-5/121-145 evaM rakkhasavaiNA, bhaNio ghaNavAhaNo suparituTTho / namiUNa jiNavarindaM, teNa samaM patthio laGkaM // 133 // pecchai ya tuGgatoraNa-dhavalaTTalayavicittapAgAraM / ujjANa-dIhiyAhi ya, ceiya-bhavaNehi airammaM // 134 // bandhavajaNeNa sahio, jayasahugghuTThakalayalArAvo / laGkApuriM paviTTho, jiNabhavaNaM Agao rAyA // 135 // bhAveNa viNayapaNao, kAUNa payAhiNaM tiparivAraM / thoUNa siddhapaDimA, rAyagihaM patthio tAhe // 136 // laGkApurIe sAmI, bhImeNaM mehabAhaNo tthvio|vijjaahrsusmiddhN, bhuJjai rajjaM surindo vva // 137 // kinnaragIyapuravare, bhANumaIgabbhasaMbhavA kannA / ghaNavAhaNassa bhajjA, nAmeNa ya suppabhA jAyA // 138 // amarindarUvasariso, putto ghaNavAhaNassa uppanno / suppabhadevItaNao, so ya mahArakkhaso nAmaM // 139 // evaM gayavai kAle, bhattIrAeNa coio santo / ghaNavAhaNo vi ajiyaM, vandaNaheuM samaNupatto // 140 // sIhAsaNovaviTTho, diTTho titthaMkaro vimaladeho / najjai sa( sA )rayasamae, nahassa majjhaTThio sUro // 141 // thoUNa jiNavarindaM, sabbhUyaguNehi maGgalasaehiM / pucchai jiNavarasaMkhA, samatIyA-'NAgayANaM ca // 143 // kai vA samaikvantA, hohinti ya kettiyA mahApurisA / titthayara-cakkavaTTI, baladevA vAsudevA ya ? // 144 // tIrthaGkarAH - bhaNai jiNo vaikanto, usabho nAmeNa paDhamatitthayaro1 / jeNettha bharahavAse, logassa nidesio dhammo // 145 // evaM rakSaH patyA bhaNito dhanavAhanaH suparituSTaH / natvA jinavarendraM tena samaM prasthito laGkAm // 133 // pazyati ca tuGgatoraNa-dhavalATTAlayavicitraprAkAram / udyAna-dIrghikAbhizca caitya-bhavanairatiramyam // 134|| bandhujanena sahito jayazabdoddhRSTakalakalArAvaH / laGkApurIM praviSTo jinabhavanamAgato rAjA // 135 // bhAvena vinayapraNataH kRtvA pradakSiNaM trikRtvaH / stutvA siddhapratimAM rAjagRhaM prasthito tadA // 136 / / laGkApUryAH svAmI bhImena meghavAhanaH sthApitaH / vidyAdharasusamRddhaM bhunakti rAjyaM surendra iva // 137 // kinnaragItapuravare bhAnumatIgarbhasaMbhavA kanyA / dhanavAhanasyabhAryA nAmnA ca suprabhA jAtA // 138 // amarendrarupasadRzaH putro dhanavAhanasyotpannaH / suprabhAdevItanayaH sa ca mahArakSA nAmA // 139 / / evaM gate kAle bhaktirAgeNa coditaH san / dhanavAhano'pyajitaM vandanahetuH sumanuprAptaH // 140 // siMhAsanopaviSTo dRSTastIrthakaro vimaladehaH / jJAyate zaradasamaye nabhaso madhyasthitaH sUryaH // 141 / / stutvA jinavarendraM sadbhUtaguNai maMgalazataiH / tatraiva ca viniviSTaH sura-naraparSadi madhye // 142 // jJAtvA kathAntaraM sagarastIrthakaraM praNamya / pRcchati jinavarasaMkhyA samatItA'nAgatAnAM ca // 143 // kati vA samatikrAntA, bhaviSyanti ca katipayAmahApuruSAH / tIrthakara-cakravartino, baladevA vAsudevAzca // 144 // tIrthakarA: - bhaNati jino vyatikrAnto RSabho nAmnA prathamatIrthakaraH / yenAtra bharatavarSe lokasya nirdezito dharmaH // 145 // 1. gatavati sati / 2. niveio-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 paumacariyaM so Thaviya suyaM rajje pavvajjaM geNhiUNa kaalgo| bIo ya vaTTamANo, ajio haM teNa paDitullo2 // 146 // taha saMbhavA3 'bhiNandaNa4 sumaI5 paumappaho6 supAso7 ya / sasi8 pupphadanta9 sIyala 10 seyaMso11 vAsupujjo ya12 // 147 // vimala13 maNantai14 dhammo15 santI 16 kunthU17 aro18 ya mallI ya19 / muNisuvvaya20 nami21 nemI22 pAso23 vIro24 ya titthayaro // 148 // ee bAvIsa jiNA, hohinti kameNa'NAgae kAle / tANaM tu cakkavaTTI, santI kunthU aro ceva // 149 // uttamakulasaMbhUyA, savve khIroyavAriahisittA / savve vi mokkhagAmI, kevalanANI bhave savve // 150 // ee cavIsa jiNA, nAmehi jaguttamA smkkhaayaa| nisuNehi cakkavaTTI, jahakkamaM kittaissAmi // 151 // cakriNaH -- hoya cakkavaTTI 1 samaIo saMpayaM tumaM sagaro2 / avasesA cakkaharA, hohinti aNAgae kAle // 152 // maghavaM3 saNaMkumAro4, santI5 kunthU6 aro7 subhUmo8 ya / pauma9 hariseNanAmo 10, jayaseNo11 bambhadatto ya12 // 153 // ayalo1 virjao2 bhaddo3, suppabha4 sudaMsaNo ya nAyavvo5 / ANando6 nandaNo7 paumo8 navamo rAmo ya9 baladevo // 154 // hohI tiviTTu duviDura, sayaMbhu3 purisottamo4 purisasIho5 / purisavarapuNDarIo6, datto7 nArAyaNo8 kaNho9 // 155 // sa sthApya sutaM rAjye pravajyAM gRhItvA kAlagataH / dvitIyazca vartamAno 'jito'haM te pratitulyaH // 146 // tatA saMbhavo'bhinandana:sumatiH padmaprabhaH supArzvazca / zazipuSpadantaH zItalaH zreyAMsoHvAsupUjyazca // 147 // vimalo'nanto dharmaH zAntiH kunthurarazca mallI ca / munisuvratonamirnemiH pArzvovIrazca tIrthakaraH // 148 // ete dvAviMzati jinA bhaviSyanti krameNAnAgate kAle / teSAntu cakravartinaH zAMtiH kunthurarazcaiva // 149 // uttamakulasaMbhUtAH sarve kSIrodadhivAryabhiSiktAH / sarve'pi mokSagAminaH kevalajJAnino bhavetsarve // 150 // ete caturviMzati jinA nAmnA jagaduttamAH samAkhyAtAH / nizruNu cakravarttino yathAkramaM kIrttayiSyAmi // 151 // cakriNaH bharatazca cakravartI samatItaH sAMprataM tvaM sagaraH / avazeSAzcakradharA bhaviSyantyanAgate kAle // 152 // maghavA sanatkumAraH zAntiH kunthurarasubhamazca / padmohariSeNanAmA jayasenobrahmadattazca // 153 // acalovijayobhadraH suprabhaH sudarzanazcaH jJAtavyaH / AnandonandanaH padmo navamo rAmazca baladevaH // 154 // bhaviSyati tripRSTodvipRSTaH svayaMbhUH puruSottamaH puruSasiMhaH / puruSavarapuNDarikodattonArAyaNaH kRSNaH // 155 // 1. vijao suppabha sudaMsaNo ceva hoi nAyavavo - pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasavaM sAhiyAro - 5 / 146 - 167 paDhamo AsaggIvo 1, tAragara meraga3 nisumbha4 mahukeDho5 / bali6 palhAo7 rAvaNa8 taha ya jarAsindhu9 paDisattU // 156 // ee mahANubhAvA, purisA avasappiNIe kAlammi / ettiyamettA ya puNo, havanti UsappiNIe vi // 157 // ekvaM jiNavarasiTTaM, dhammaM kAUNa pavarabhattIe / evaMvihA maNussA, hoUNa sivaM paramuventi // 158 // je puNa dhammavirahiyA, jIvA bahupAvakammapaDibaddhA / te caugaivitthiNNe, bhamanti saMsArakantAre // 159 // evaM kAlasabhAvaM, suNiUNaM mahaipurisasaMbandhaM / ghaNavAhaNo virAgaM, takkhaNametteNa saMpatto // 160 // paJcindiyavisayavimohieNa kantApasattacitteNaM / dhammo cciya nAhikao, hA ! kaTTaM vaJcio appA // 161 // indadhaNusumiNasarise, vijjulayAcavalacaJcale jiie| ko nAma karejja raiM, jo hojja saceyaNo puriso ? // 162 // tA ujjhiUNa rajjaM, kantA puttA dhaNaM ca dhaNNaM ca / geNhAmi paramabandhuM pArattabiijjayaM dhammaM // 163 // ahisiJciUNa rajje, so hu mahArakkhasaM paDhamaputtaM / ummukkasavvasaGgo, pavvajjamuvAgao dhIro // 164 // laGkApurIe sAmI, ghaNavAhaNanandaNo pahiyakittI / vijjAharANa rAyA, bhuJjai rajjaM suravaro vva // 165 // bhajjA se vimalAbhA, tIe puttA kameNa uppannA / paDhamo ya devarakkho, uahI Aiccarakkho ya // 166 // ajijindo yatao, dhammapahaM darisiUNa loyassa / sammeyaselasihare, sivamayalamaNuttaraM patto // 167 // prathamo'zvagrIvastArako merako nizumbho madhukaiTabhaH / baliH prahlAdo rAvaNastathA jarAsindhuH pratizatravaH // 156 // ete mahAnubhAvAH puruSA avasarpiNyAM kAle / etAvanmAtrAzca punarbhaviSyantyutsarpiNyAmapi // 157 // ekaM jinavaraziSTaM dharmaM kRtvA pravarabhaktyA / evaMvidhA manuSyA bhUtvA zivaM paramupayAnti // 158 // ye punardharmavirahitA jIvA bahupApakarmapratibaddhAH / te caturgativistIrNe bhramanti saMsArakAMtAre // 159 // evaM kAlasvabhAvaM zrutvA mahApuruSasambandham / dhanavAhano vairAgyaM tatkSaNamAtreNa saMprAptaH // 160 // paJcendriyaviSayavimohitena kAntAprasaktacittena / dharma eva nAdhikRto hA ! kaSTaM vaJcita AtmA // 169 // indradhanussvapnasadRze vidyullatAcapalacaJcale jIve / ko nAma kuryAdratiM, yo bhavetsacetanaH puruSaH // 162 // tata ujjitvA rAjyaM kAntA putrA dhanaM ca dhAnyaM ca / gRhNAmi paramabandhuM paratradvitIyaM dharmam // 163 // abhiSiJcya rAjye sa hu mahArakSasaM prathamaputram | unmuktasarvasaGgaH pravrajyAmupAgato dhIraH // 164 // laGkApuryAH svAmI dhanavAhananandanaH prathitakIrtiH / vidyAdharANAM rAjA bhunakti rAjyaM suravara iva // 165 // bhAryA tasya vimalAbhA tasyAM putrAH krameNotpannAH / prathamazca devarakSA udadhirAdityarakSAzca // 166 // ajitajinendrazca tato dharmapathaM darzayitvA lokasya / sammetazailazikhare zivamacalamanuttaraM prAptaH // 167 // 1. paramabhattIe - pratya0 / 55 For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 sagaraputrANAmaSTApadayAtrA nAgendreNa dahanaM ca 1 sagaro vi cakkavaTTI, causaTThisahassajuvaikayavihavo / bhuJjai egacchattaM, sayalasamatthaM imaM bharahaM // 168 // amarindarUvasarisA, saTThisahassA suyANa uppannA / aTThAvayammi sele, vandaNaheuM samaNupattA // 169 // vandaNavihANapUyaM, kameNa kAUNa siddhapaDimANaM / aha te kumArasIhA, ceiyabhavaNe pasaMsanti // 170 // mantIhi tANa siTTaM, eyAiM kAriyAi~ bharaheNaM / tumhettha rakkhaNatthaM, kiMci uvAyaM lahuM kuNaha // 171 // daNDarayaNeNa ghAyaM, dAuM gaGgAnaIe majjhammi / sagaraputteNa u tAhe, parikhevo pavvayassa kao // 172 // daTThUNa ya taM vivaraM, nAgindo kohajalaNapajjalio / savve vi sayaraputte, takkhaNamettaM Dahai ruTTho // 173 // daNDhe doNi jaNe, tANaM majjhaTThie kumArANaM / kAUNaM aNukampaM, jiNavaradhammappabhAveNaM // 174 // daTThUNa maraNameyaM, sagarasuyANaM samattakhandhAro / bhaharahi - bhImeNa samaM, sAeyapuriM samaNupatto // 175 // sayarassa niveyantA, suyamaraNaM bhIma-bhagirahI sahasA / nayasatthapaNDiehiM nivAriyA te amaccehiM // 176 // te tattha pavaramantI, gantUNa ya paNamiUNa cakkaharaM / dinnAsaNovaviTThA, kayasannA jaMpiu payattA // 177 // iha peccha naravai ! tumaM, loyassa aNiccayA asArattaM / ko ettha kuNai soyaM, jo puriso paNDio loe ? // 178 // Asi purA cakkaharo, bharaho nAmeNa tujjha samavibhavo / chakkhaNDA jeNa imA, dAsi vva vasIkayA puI // 179 // sagaraputrANAmaSTApadayAtrA nAgendreNa dahanaM ca - sagaro'pi cakravartI catuHSaSTisahasrayuvatikRtavaibhavaH / bhunakti ekachatraM sakalasAmarthyamimaM bharatam // 168 // amarendrarupasadRzAH SaSTisahasrANi sutAnAmutpannAH / aSTApade zaile vandanahetuM samanuprAmAH // 169 // vandanavidhAnapUjAM krameNa kRtvA siddhapratimAnAm / atha te kumArasiMhAzcaityabhavane pratisaranti // 170 // mantribhistebhyaH ziSTametAni kAritAni bharatena / yUyamatra rakSaNArthaM kiMcidupAyaM laghu kuru // 171 // daNDaratnena ghAtaM datvA gaGgAnadyAM madhye / sagarasutena tu tadA parikSepaH parvatasya kRtaH // 172 // dRSTavA ca tadvivaraM nAgendraH krodhajvalanajalitaH / sarvAnapi sagaraputrAMstatkSaNameva dahati ruSTaH // 174 // na ca dagdhau dvau janau teSAM madhyasthitau kumArANAm / kRtvA'nukampAM jinavaradharmaprabhAvena // 174 // dRSTvA maraNametatsagarasutAnAM samastaH skandhAvAraH / bhagIrathabhImAbhyAM samaM sAketapurIM samanuprAptaH // 175 // sagarasya nivedayantau sutamaraNaM bhIma - bhagIrathau sahasA / naya - zAstrapANDitairnivAritau tAvamAtyaiH // 176 // te tatra pravaramantriNo gatvA ca praNamya cakradharam / dattA''sanopaviSTAH kRtasaMjJA jalpituM prayatAH // 177 // iha pazya narapate ! tvaM lokasyAnityatA'sAratA / ko'tra karoti zokaM yaH puruSaH paNDito loke // 178 // AsItpurA cakradharo bharato nAmnA tava samavibhavaH / SaTkhaNDA yenemA dAsIva vasIkRtA pRthivI // 179 // 1. paisaranti - mu0 / 2. do vi jaNe - pratya0 / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 rakkhasavaMsAhiyAro-5/168-192 tassA''si paDhamaputto, Aiccajaso tti nAma vikkhAo / jassa ya nAmapasiddho, vaMso iha vaTTae loe // 180 // evaM ettha naravaI, vaMse bala-riddhi-kittisaMpanne / kAUNa mahArajjaM, volINA dIhakAleNaM // 181 // acchantu tAva maNuyA, je vi ya te suravaI mahiDDIyA / vibhaveNa pajjaleDaM, vijjhANA huyavahaM ceva // 182 // je vi ya jiNavaravasahA, samatthatelokkanamiyapayavIDhA / Aukkhayammi patte, te vi ya muJcanti sasarIraM // 183 // jaha ekkammi taruvare, vasiUNaM pakkhiNo pabhAyammi / vaccanti dasa disAo, ekkuTumbammi taha jIvA // 184 // indadhaNupheNasuviNaya-vijjulayAkusumabubbuyasaricchA |itttthjnnsNpogaa, vibhavA dehA ya jIvANaM // 185 // sosenti je vi udahiM, meruM bhaJjanti muTThipaharehiM / kAleNa te vi purisA, kayantavayaNaM ciya paviTThA // 186 // baliyANa jIvaloe, savvANa vi hoi aibalo maccU / nihaNaM jeNa aNantA, cakkaharAI ihaM nIyA // 187 // evaM maccuvasagae, sasurA-'sura-mANusammi loyammi / ummukkakammakalusA, navaraMciya sutthiyA siddhA // 188 // uttamakulubbhavANaM, eyANaM guNasahassanilayANaM / carie sumarijjante, kaha ceva na phuTTae hiyayaM ? // 189 // jaha te kAleNa nivA, iha maNuyabhave khayaM samaNupattA / taha amhe vi ya savve, vaccIhAmo nirutteNaM // 190 // annaM pi suNasu sAmiya ! dINamuhA bhIma-bhagirahI do vi / etthA''gayANa pecchasi, nUNaM sesA khayaM pattA // 191 // te pecchiUNa rAyA, taM ciya soUNa niyayasuyamaraNaM / ghaNasoyasalliyaGgo, mucchAvasavembhalo paDio // 192 // tasyA''sItprathamaputra AdityayazA iti nAma vikhyAtaH / yasya ca nAmnAprasiddho vaMza iha vartate loke // 180 // evamatra narapate ! vaMze baladdhikIrtisaMpannaiH / kRtvA mahArAjyaM gatA dIrghakAlena // 181 / / Asatu tAvanmanuSyA ye'pi ca te surapatayo mahaddhikAH / vibhavena prajvalya vidyAtA hutavahameva // 182 / / ye'pi ca jinavaravRSabhAH samastatrailokyanamitapAdapIThAH / AyuH kSaye prApte te'pi ca muJcanti svazarIram // 183 / / yathA ekasmiMstaruvare uSitvA pakSiNaH prabhAte / vrajanti daza diza ekakuTuMbe tathA jIvAH / / 184 // indra dhanuHphenasvapna-vidyullatAkusumabudbudasadRzAH / iSTajanasaMprayogA vibhavA dehAzca jIvAnAm // 185 / / zoSayanti ye'piudadhi meruM bhaJjanti muSThiprahAraiH / kAlena te'pi puruSAH kRtAntavadanameva praviSTAH // 186 / / balInAM jIvaloke sarveSAmapi bhavatyatibalo mRtyuH / nidhanaM yenA'nantAzcakradharAdaya iha nItAH // 187 / / evaM mRtyu vazagate sasurA'suramanuSye loke / unmuktakarmakAluSyA navaraM caiva susthitAH siddhAH // 188 / / uttamakulodbhavAnAmeteSAM guNasahasranilayAnAm / caritre smaryamANe kathameva na sphuTati hRdayam // 189 // yathA te kAlena nRpA iha manuSyabhave kSayaM samanuprAptAH / tathA vayamapi ca sarve gamiSyAmo nizcayena // 190 // anyadapi zruNu svAmin ! dInamukhau bhIma-bhagIrathI dvAvapi / atrAgatau pazyasi nUnaM zeSAH kSayaM prAptAH // 191 / / tau dRSTvA rAjA tadeva zrutvA nijasutamaraNam / dhanazokazalyitAGgo muvizavyAkulaH patitaH // 192 // 1. huyavahe jemva-pratya0 / 2. mUrchAvazavihvalaH / pauma.bhA-1/8 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM candaNajalolliyaGgo, paDibuddho puttamaraNadukkhatto / aha vilaviuM payatto, nayaNesu ya mukkasaliloho // 193 // hA ! sukumAlasarIrA, puttA maha surakumArasamarUvA / keNa vihayA ayaNDe, avirAhiyaduTTaverINa ? // 194 // ___ hA ! guNasahassanilayA, hA ! uttamarUva somssivynnaa| hA ! nigdhiNeNa vihiNA, vahiyA me niraNukampeNaM // 195 // kiM tujjha natthi puttA, pAvavihI ! bAlayA hiyayaiTThA / jeNa maha mArasi ihaM, suyANa sarTi sahassAI // 196 // eyANi ya annANi ya, cakkaharo vilaviUNa bahuyAI / paDibuddho bhaNai tao, vayaNAI jAyasaMvego // 197 // hA ! TuM visayavimohieNa suyaNeharajjubaddheNaM / dhammo mae na ciNNo, taruNatte mandabhaggeNaM // 198 // kiM majjha vasumaIe ?, navahi nihIhi va rayaNasahiehiM ! / jaM dullahaladdhANaM, puttANa muhaM na pecchAmi // 199 // dhannA te sappurisA, bharahAI je mahiM payahiUNaM / niviNNakAmabhogA, nissaGgA ceva pavvaiyA // 20 // aha so jaNhaviputtaM, ahisiJcaUNa bhagirahiM rajje / bhImaraheNa samANaM, pavvaio jiNavarasayAse // 201 // kAUNa tavamuyAraM, uppADiya kevalaM saha sueNaM / Aukkhae mahappA, sagaro siddhi samaNupatto // 202 // aha bhagirahI vi rajjaM, kuNai mahAbhaDasamUhaparikiNNo / sAeyapuravarIe, indo jaha devanayarIe // 203 // bhagIrathapUrvabhavaH - aha bhagirahI kayAI, gantUNa ya paNamiUNa muNivasahaM / tattheva sanniviTTho, naccAsanne suNiya dhammaM // 204 // candanajalAdrItAGgaH pratibuddhaH putramaraNaduHkhArtaH / atha vilapituM pravRtto nayanAbhyAM ca muktasalilaudhaH // 193 / / hA ! sukumArazarIrAH putrA mama surakumArasamarUpAH / kena vihatA akANDe'virAdhitaduSTaveriNA ? // 194 // hA ! guNasahasranilayA ! hA ! uttamarupAH saumyazazIvadanAH / hA ! nighRNena vidhinA vadhitA mama niranukampena // 195 // kiM tava nAsti putrAH pApa vidhe! bAlakA hRdayeSThAH / yena mama mAryaSa iha sutAnAM SaSTi sahasrANi // 196 // etAni cAnyAni ca cakradharo vilapya bahuni / pratibuddho bhaNati tato vacanAni jAtasaMvegaH // 197|| hA ! kaSTaM viSayavimohitena sutaneharajjubaddhena / dharmo mayA nAcIrNastaruNatve mandabhAgyena // 198 // kiM mama vasumatyA ? navabhinidhibhirvA ratnasahitaiH / yad durlabhalabdhAnAM putrANAM mukhaM na pazyAmi // 199 // dhanyAste satpuruSA bharatAdayo ye mahIM prajahAya / nirviNakAmabhogA, nisaGgA eva pravrajitAH // 200 / / atha sa jAhnaviputramabhiSiJcya bhagIrathaM rAjye / bhImarathena samaM pravrajito jinavarasakAze // 201 // kRtvA tapaudAramutpAditakevalaM sahasutena / AyuHkSaye mahAtmA sagaraH siddhi samanuprAptaH // 202 / / atha bhagIratho'pi rAjyaM karoti mahAbhaTasamUhaparikIrNaH / sAketapuravayamindro yathAdevanagaryAm // 203 // bhagIrathapUrvabhava:atha bhagIrathaH kadAcidgatvA ca praNamya munivRSabham / tatraiva saMniviSTo nAtyAsanne zrutvA dharmam // 204 // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasavaMsAhiyAro-5/193-216 suyasAgaramaNagAraM, pucchai taM bhagirahI 'kumAravaro / keNeva kAraNeNaM, tANaM mAjhe duve na mayA ? // 205 // aha bhaNai muNivaro so, gaccho sammeyapavvayaM clio| saNiyaM viharanto cciya, saMpatto antimaM gAmaM // 206 // daTTaNa samaNasaGgha, gAmajaNo tassa kuNai uvasaggaM / kumbhAreNa nisiddho, nindanto pharusavayaNehiM // 207 // corattaM paDivanno, tatthego gAmavAsio puriso / tassa'varAhanimittaM, gAmo daDDo narindeNaM // 208 // kumbhAro vi ya annaM, gAmaM Amantio gao taiyA |so tattha navari ekko, na ya daDDo kammajoeNaM // 209 // mariUNa kumbhayAro, vaNio jAo mahAdhaNasamiddho / vArADayammi etto, gAmo jAo samaM teNaM // 210 // tatto vi kariya kAlaM, vaNio so naravaI samuppanno / gAmA vi mAivAhA, jAyA hatthINa parimaliyA // 211 // jAo naravai samaNo, devo hoUNa varavimANammi / tatto cuo samANo, bhagirahirAyA tumaM jAo // 212 // jo vi hu so gAmajaNo, kAlaM kAUNa vivihajAIsu / kammANubhAvajaNiyA, sagarassa suyA samuppannA // 213 // saGghassa nindaNaM kuNai jo naro rAga-dosapaDibaddho / so bhavasahassaghore, puNaruttaM bhamai saMsAre // 214 // suNiUNa niyayacariyaM, bhavapariyaTTaM ca sagaraputtANaM / samaNo hoUNa ciraM, bhagIrahI siddhimaNupatto // 215 // eyaM te parikahiyaM, cariyaM sayarassa patthAvuppannaM / etto magahanarAhiva !, jaM patthuya taM ca vo suNasu // 216 // zrutasAgaramanAgAraM pRcchati taM bhagirathaH kumAravaraH / kenaiva kAraNena teSAM madhye dvau na mRtau ? // 205 / / atha bhaNati munivara sa gaccha: sammetaparvataM calitaH / zanai viharaneva saMprApto'ntimaM grAmam // 206 / / dRSTvA zramaNasaGgha grAmajanastasya karotyupasargam / kumbhakAreNa niSiddho nindanapuruSavacanaiH // 207 / / coratvaM pratipannastatraiko grAmavAsI puruSaH / tasyAparAdhanimitte grAmo dagdho narendreNa // 208 // kumbhakAro'pi cAnyaM grAmamAmantrito gatastadA / sa tatra kevalameko na ca dagdhaH karmayogena // 209 // mRtvA kumbhakAro vaNigjAto mahAdhanasamRddhaH / varATake ito grAmo jAtaH samaM tena // 210 // tato'pi kRtvA kAlaM vaNig sa narapatiH samutpannaH / grAmA api mAtRvAhA jAtA hastinA parimalitAH // 211 / / jAto narapatiH zramaNo devo bhUtvA varavimAne / tatazcyutaH san bhagIratharAjA tvaM jAtaH // 212 // so'pi hu sa grAmajanaH kAlaM kRtvA vividhajAtiSu / karmAnubhAvajanitA: sagarasya sutAH samutpannAH // 213 / / saGghasya nindanaM karoti yo naro rAgadveSapratibaddhaH / sa bhavasahasraghore punaruktaM bhramati saMsAre // 214 // zrutvA nijacaritraM bhavaparivartaM ca sagaraputrANAm / zramaNo bhUtvA ciraM bhagIrathaH siddhimanuprAptaH // 215 / / etatubhyaM parikathitaM caritraM sagarasya prastAvotpannam / ito magadhanarAdhipa ! yatprastutaM tacca tvaM zruNu // 216 / / 1. kumaarvhN-prty| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 paumacariyaM mahArAkSasasya vairAgyaM pUrvabhavazca - jo tattha so mahappA, laGkApurisAmio mahArakkho / nikkaNTayamaNukUlaM, bhuJjai rajjaM mahAbhogaM // 217 // so annayA kayAI, juvaIjaNa parimio varujjANe / ramiUNa vAvisalile, pecchai bhamaraM paumamajjhe // 218 // jaha paumagandhaluddho, naTTho cciya mahuyaro avinnANo / taha juvaivayaNakamale, Asatto ceva naTTho haM // 219 // suibuddhiNA vihUNA, niyameNaM mahuyarA viNassanti / kusalo vi jaM viNaTTho, ahayaM taM mohadullaliyaM // 220 // gadheNa raseNa imo, jai evaM mahuyaro khayaM patto / paDhamaM ceva viNaTTho, paJcindiyavasagao jo haM // 221 // bhottUNa visayasokkhaM, puriso dhammeNa virahio santo / paribhamai cAurantaM, puNaruttaM dIhasaMsAraM // 222 // jAva ya virattabhAvo, acchai laGkAhivo parigaNento / tAva ya saGghaparivuDo, patto suyasAyaro samaNo // 223 // tasa-pANa-janturahie, ujjANe phAsue silAvaTTe / tattheva sanniviTTho, samaNehi samaM kayaniogo // 224 // ujjANapAlaehiM, siDhe samaNAgame tao rAyA / gantUNa payayamaNaso, paNamai suyasAyaraM sAhuM // 225 // sesaM ca samaNasaGgha, jahakkamaM paNamiUNa uvaviTTho / pucchai bhavapariyaTuM, niyayaM rAyA muNivarindaM // 226 // aha sAhiu~ payatto, samaNo chaumatthanANavisaeNaM / bharahettha poyaNapure, vasai naro hiyakaro nAmaM // 227 // bhajjA ya mahavI se, putto pIiMkaro tuma tesiM / jiNavaradhammuppanno, hemaraho naravaI tattha // 228 // so annayA kayAI, ceiyapUyaM raittu bhAveNaM / paDupaDaha-saGghasahiyaM, jayasadaM jiNahare kuNai // 229 // mahArAkSasasya vairAgyaM pUrvabhavazcayastatra sa mahAtmA laGkApurIsvAmI mahArakSAH / niSkaNTakamanukUlaM bhunakti rAjyaM mahAbhogam // 217 // so'nyadA kadAcidyuvatijanaparivRto varodyAne / ratvA vApisalile pazyati bhramaraM padmamadhye // 218|| yathA padmagandhalubdho naSTa eva madhukaro'vijJAtaH / tathA yuvativadanakamale Asakta eva naSTo'ham // 219 / / zucibuddhinA vihInA niyamena madhukarA vinazyanti / prathamameva vinaSThaH paJcendriyavazagato yo'ham / / 221 // bhuktvA viSayasukhaM puruSo dharmeNa virahitaH san / paribhramati cAturantaM punaruktaM dIrghasaMsAram // 222 // yAvacca viraktabhAva Asate laGkAdhipaH parigaNan / tAvacca saGghaparivRttaH prAptaH zrutasAgaraH zramaNaH // 223 // trasaprANajanturahita udyAne prAsuke zilApaTTe / tatraiva sanniviSTaH zramaNaiH samaM kRtaniyogaH // 224 / / udyAnapAlaiH ziSTe zramaNAgame tato rAjA / gatvA praNatamanAH praNamati zrutasAgaraM sAdhum // 225 / / zeSaJcazramaNasaGgha yathAkramaM praNamyopaviSTaH / pRcchati bhavaparivartaM nijakaM rAjA munivarendram // 226 / / atha kathayituM pravRttaH zramaNazcchadmasthajJAnaviSayeNa / bharate'tra potanapure vasati naro hitakaro nAma / / 227 // bhAryA ca mAdhavI tasya putraH priyaMkarastvaM tayoH / jinavaradharmotpanno hemaratho narapatistatra / / 228 / / so'nyadA kadAciccaityapUjAM racitvA bhAvena / paTupaTahazaGkasahitaM jayazabdaM jinagRhe karoti // 229 // 1. parivRtaH / 2. karettu-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasarvasAhiyAro-5/217-242 uTThiyametto si tumaM, taM sadaM suNiya haTThatuTThamaNo / aha ghosiuM payatto, jiNassa thuimaGgalavihANaM // 230 // kAlaM kAUNa tao, jakkho jAo mahiDDisaMpanno / avaravidehe pecchai, kaJcaNanayare muNivarassa // 231 // uvasagaM kIrantaM, vAreUNa ya riU sasattIe / rakkhai muNivaradehaM, jakkho puNNaM samajjei // 232 // tatto cuo samANo, taDiyaGgayakheyarassa veyaDDhe / sirippabhadevItaNao, jAo uio varakumAro // 233 // to vandaNAe jantaM, aha cAraNavikkama paloeuM / vijjAharAhirAyA, kuNai niyANaM tao mUDho // 234 // kAUNa tavamuyAraM, IsANe suravaro ttha hoUNaM / ghaNavAhaNassa putto, jAo si tumaM mahArakkho // 235 // surabhogesuna tittI, jo si tumaM na ya gao sucirakAlaM / kaha parituTTho hohisi, diyahANaM solasaddheNaM ? // 236 // soUNa vayaNameyaM, gao visAyaM tao mhaarkkho| AsannamaraNabhAvo, bhaNai narindo imaM vayaNaM // 237 // visayavisamohieNaM, mahilAnehANurAgaratteNaM / kAlo cciya na ya nAo, kettiyametto vi volINo // 238 // na ya gehammi palitte, kUvo khaNNai sutUramANehiM / dhAhAvie Na dammai, Aso cciya takkhaNaM ceva // 239 // abhisiJciUNa rajje, puttaM ciya devarakkhasaM raayaa| taha bhANurakkhasaM pi ya, juvarajje Thaviya nikkhanto // 240 // vosiriyasavvasaGgo, caiUNaM cauvihaM ca AhAraM / ArAhaNAe kAlaM, kAUNa suruttamo jAo // 241 // aha kinnaragIyapure, siridharavijjAharassa varaduhiyA / raiveganAmadheyA, sA mahilA devarakkhassa // 242 // utthitamAtro'si tvaM taM zabdaM zrutvA hRSTatuSTamanAH / atha dhoSayituM pravRtto jinasya stutimaGgalavidhAnam / / 230 // kAlaM kRtvA tato yakSo jAto mahaddhisaMpannaH / aparavidehe pazyati kaJcananagare munivarasya // 231 // upasargaM kurvantaM vArayitvA ca ripuM svazaktyA / rakSati munivaradehaM yakSa:puNyaM samarjayati // 232 / / tatazcyutaH saMstaDitAGgadakhecarasya vaitADhye / zrIprabhAdevItanayo jAta udito varakumAra // 233 / / tato vandanAya yAntamatha cAraNavikramaM pralokya / vidyAdharAdhirAjA karoti nidAnaM tato mUDhaH // 234 // kRtvA tapa udAramIzAne suravaro'tra bhUtvA / ghanavAhanasya putro jAto'si tvaM mahArakSAH // 235 / / surabhogeSu na tRpti yo'si tvaM na ca gataH sucirakAlam / kathaM parituSTo bhaviSyasi divasai rSoDazAdhaiH // 236 // zrutvA vacanametadgato viSAdaM tato mahArakSAH / AsannamaraNabhAvo bhaNati narendra idaM vacanam // 237|| viSayaviSamohitena mahilAsnehAnurAgaraktena / kAla eva na jJAtaH katicinmAtro'pi gacchan / / 238 // na ca gRhe pradipte kupa:khanyate sutvaramANaiH / dhAvannadamyate 'zvazcaiva tatkSaNameva // 239 // abhiSiJcya rAjye putrameva devarAkSasaM rAjA / tathA bhAnurAkSasamapi ca yuvarAjya sthApya niSkrAntaH // 240 / / vyutsRSTa sarvasaGgastyaktvA caturvidhaM cAhAram / ArAdhanayA kAlaM kRtvA surottamo jAtaH / / 241 // atha kinnaragItapure zrIdharavidyAdharasya varaduhitA / rativegAnAmadheyA sA mahilA devarAkSasasya // 242 // 1. ahavAmaravikkama-mu0 / 2. khanyate satvaramANaiH / 3. pUtkRte / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 gandhavvagIyanayare, surasannibharAyanAmadheyassa / jAyAgandhArisuyA, gandhavvA bhANurakkhassa // 243 // dasa devarakkhasasuyA, jAyA cha cceva varakumArIo / taha bhANurakkhasassa vi, tAvaiyA ceva uppannA // 244 // amarapurasannimAI, sanAmasarisAi~ paTTaNavarAI / rakkhasasuehi sigdhaM, kayAi~ bahusannivesAI // 245 // saMjhAyAla1 suvelo2, maNapalhAo3 maNoharo4 ceva / haMsaddIvo5 harijo6, dhanno7 kaNao8 samuddo ya9 // 246 // nAmeNa addhasaggo10, eva nivesA mahAguNasamiddhA / uppAiyA samatthA, mahaimahArakkhasasuehiM // 247 // AvattaviyaDamehA, ukkaDaphuDaduggahA mahAbhAgA / tavaNAyavaliyarayaNA, kayA ya ravirakkhasasuehiM // 248 // varabhavaNa-tuGgatoraNa-nANAvihamaNimaUhapajjaliyA / sohanti sannivesA, rakkhasaputtANa kIlaNayA // 249 // yA devarakkho, bIo puNa bhANurakkhasanarindo / ghettUNa pavaradikkhaM, avvAbAhaM samaNupatto // 250 // rAkSasavaMzaH - evaM tu mahAvaMse, volINe mehavAhaNo jAo / rakkhasasuo mahappA, maNavegAe samuppanno // 251 // nassa ya nAmeNa imo, rakkhasavaMso jayammi vikkhAo / tassa vi AiccagaI, mahantakirI va uppanno // 252 // suppabhadevItaNayA, ravi-candasamappabhA kumAravarA / samaNo hoUNa ciraM, piyA ya tesiM gao saggaM // 253 // nAmeNa mayaNapaumA, Aiccagaissa vallabhA bhajjA / AuNahanAmadheyA, mahilA u mahantakittissa // 254 // gAndharvagItanagare surasaMnibharAjanAmadheyasya / jAtA gaMdhArisutA gandharvA bhAnurakSasaH // 243 // daza devarAkSasasya sutA jAtA: SaDeva varakumAryaH / tathA bhAnurAkSasasyApi tAvatA evotpannAH // 244 // amarapurasannibhAni svanAmasadRzAni paTTanavarANi / rAkSasasutaiH zIghraM kRtAni bahu sannivezAni // 245 // saMdhyAkAlaH suvilo manaH prahlAdo manohara eva / haMsadvIpo harijo dhanyaH kanakaH samudrazca // 246 // nAmnA'rdhasvarga eva nivezA mahAguNa samRddhAH / utpAditAH samarthA mahatimahArAkSasasutaiH // 247 // AvarttavikaTameghA utkaTasphuTadurgrahA mahAbhAgAH / taTatoyAvalIratnadvIpAH kRtAzca ravirAkSasasutaiH // 248 // varabhavanatuGgatoraNanAnAvidhamayUkhaprajvalitAH / zobhante saMnivezA rAkSasaputrANAM krIDanakAH // 249 // rAjA ca devarakSA dvitIyaH puno bhAnurAkSasanarendraH / gRhItvA pravaradIkSAmavyAbAdhaM samanuprAptaH // 250 // rAkSasavaMzaH - evaM tu mahAvaMze gacchati meghavAhano jAtaH / rAkSasasuto mahAtmA manovegAyAM samutpannaH // 251 // yasya ca nAmnoyaM rAkSasavaMzo jagati vikhyAtaH / tasyApyAdityagatirmahAkIrtizcotpannaH // 252 // suprabhadevItanayA ravi-candrasamaprabhAH kumAravarAH / zramaNo bhUtvA ciraM pitA ca teSAM gataH svargam // 253 // nAmnA madanapadmA''dityagatervallabhA bhAryA / AyurnakhAnAmadheyA mahilA tu mahAkIrteH // 254 // 1. surasannibhanAmadheyarAyassa- pratya0 / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasavaMsAhiyAro-5/243-267 Aiccagaissa suo, bhImaraho nAma naravaI jAo / tassA''si mahiliyANaM, sahassamegaM varavahUNaM // 255 // adbhuttaraM sayaM ciya, puttANaM amararUvasarisANaM / ghettUNa ya pavvajjaM, bhImaraho patthio siddhi // 256 // rakkhanti rakkhasA khalu, dIvA puNNeNa rakkhiyA jeNa / teNaM ciya khayarANaM, rakkhasanAmaM kayaM loe // 257 // eso te parikahio, rakkhasavaMsassa ubbhavo tujjha / seNiya ! suNAhi etto, vaMse purisA samAseNa // 258 // bhImappahassa putto, paDhamo pUyAraho samuppanno / pavvaio khAyajaso, rajje ThaviUNa jiya bhANuM // 259 // jiyabhANussa vi putto, saMparikittI visAlavacchayalo / suggIvo tassa suo, tassa vi ya bhave hariggIvo // 260 // sirigIvo sumuho vi ya, suvvanto amiyaveganAmo ya / AiccagaikumAro, indappabha indameho ya // 261 // jAo mayAridamaNo, pahio indai subhANudhammo ya / etto surAri tijaDo, mahaNo aGgArao ya ravI // 262 // cakkAra vajjamajjho, pamoya varasIhavAhaNo sUro / caNDarAvaNo vi ya, bhImo bhayavAha riumahaNo // 263 // nivvANabhattimanto uggasirI aruhabhattimanto ya / taha ya pavaNuttaragaI, uttama aNilo ya caNDo ya // 264 // laGkAsoga mayUho, mahabAhu maNoramo ya raviteo / mahagai mahakantajaso, arisaMtAso ya rAyANo // 265 // candavayaNo ya maharavo, mehajjhANo taheva gahakhobho / nakkhattadamaNAI, evaM vijjAharA neyA // 266 // koDINa sayasahassA, evaM vijjAharA balasamiddhA / laGkApurIe sAmI, volINA dIhakAleNaM // 267 // AdityagateH suto bhImarathonAma narapati rjAtaH / tasyA''san mahilAnAM sahasramekaM varavadhUnAm / / 255 / / aSTottaraM zatameva putrANAmamararupasadRzAm / gRhItvA ca pravrajyAM bhImarathaH prasthitaH siddhim // 256 // rakSanti rAkSasAH khalu dvIpA puNyena rakSita yena / tenaiva khecarANAM rAkSasanAma kRtaM loke // 257 / / eSa tasya parikathito rAkSasavaMzasyodbhavo tubhyam / zreNika ! zruNvito vaMze puruSAH samAsena // 258 // bhImaprabhasya putraH prathamaH pUjArhaH samutpannaH / pravrajitaH khyAyAtayazA rAjye sthApya jitabhAnum // 259 // jitabhAnorapi putraH saMparikIrtivizAlavakSaHsthalaH / sugrIvastasya sutastasyApi ca bhaveddharigrIvaH // 260 // zrIgrIvaH sumukho'pi ca suvrato 'mitavega nAmA ca / AdityagatikumAra indraprabha indrameghazca // 261 / / jAto mRgAridamanaH prahita indrajIt subhAnurdharmazca / itaH surAri strijaTo mathano'GgArakazca raviH // 262 / / cakAro vajramadhyaH pramodo parasiMhavAhanaH sUraH / caNDarAvaNo'pi ca bhImo bhayAvaho ripumathanaH / / 263 / / nirvANabhaktimAnugrazrIraruhabhaktimAMzca / tathA ca pavanottaragatiruttamo'nilazca caNDazca // 264 // laGkAzoko mayUkho mahAbAhu manoramazca ravitejAH / mahAgati mahAkAntayazA arisaMtrAsazca rAjAnaH // 265 / / candravadanazca mahAravo meghadhyAnastathaiva grahakSobhaH / nakSatradamanAdaya evaM vidyAdharA jJeyAH // 266 / / koTinAM zatasahasrA evaM vidyAdharA balasamRddhAH / laGkApUryAH svAmino gatA dIrghakAlena / / 267 / / 1. jiNabhANu-pratya0 / 2. jiNabhANu-pratya0 / Jain Education Intemalional For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 paumacariyaM puttANa niyayarajjaM, dAUNa paraMparAe nikkhantA / devattaM sivasokkhaM, kei sasattIe saMpattA // 268 // evaM gaesu niyamA, mahayApurisesu paumagabbhAe / mehappabhassa putto, kittIdhavalo samuppanno // 269 // vijjAharehi samayaM, ANAissariyavivihaguNapuNNo / laGkApurIe rajjaM, kuNai jahicchaM surindo vva // 270 // evaM bhavantarakaeNa tavobaleNaM, pAvanti deva-maNuesu mahantasokkhaM / keettha daDDanIsesakasAya-mohA, siddhA bhavanti vimalA-'malapaGkamukkA // 271 // // iti paumacarie rakkhasavaMsAhiyAre paJcamuddesao samatto // putrebhyo nijarAjyaM datvA paraMparayA niSkrAntAH / devatvaM zivasukhaM, kecitsvazaktyA saMprAptAH // 268 // evaM gatesu niyamA mahApuruSeSu padmagarbhAyAm / meghaprabhasya putraH kIrtidhavalaH samutpannaH // 269 / / vidyAdharaiH samamAjJaizvaryavividhaguNapUrNaH / laGkApuryA rAjyaM karoti yathecchaM surendra iva / / 270 / / evaM bhavAntarakRtena tapobalena prApnuvanti devamanuSyeSu mahAsukham / keciddagdhaniHzeSa kaSAya-mohAH siddhA bhavanti vimalA'malapaGkamuktAH // 271 / / // iti padmacarite rAkSasavaMzAdhikAre paJcamoddezakaH samAptaH // Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro vAnaravaMza: eso te parikahio, rakkhasavaMso mae samAseNaM / etto suNAhi naravai ! vANaravaMsassa uppattI // 1 // veyaDDanagavarinde, mehapuraM dakkhiNAe seDhIe / vijjAharasAmanto, ahaindo atthi vikkhAo // 2 // bhaya sirimaI se sirikaNTho tIe gabbhasaMbhUo / putto mahAguNadharo, devakumArovamasirIo // 3 // devi tti nAma kannA, sirikaNThasahoyarA visAlacchI / sayalammi jIvaloe, rUvapaDAgA mahiliyANaM // 4 // aha rayaNapurAhivaI, vIro pupphuttaro mahArAyA / tassa guNehi sariccho, putto paumuttaro nAma // 5 // sirikaNThaniyayabahiNI, maggai pupphuttaro suyanimittaM / na ya teNa tassa dinnA, dinnA sa. kittidhavalassa // 6 // vitto ciya vIvAho, doNha vi vihiNA mahAsamudaeNaM / soUNa tannimittaM, ruTTho pupphuttaro rAyA // 7 // aha annayA kayAI, sirikaNTho vandaNAe devagiriM / gantUNa paDiniyatto, pecchai kannaM varujjANe // 8 // tI viso kumArI, diTTho kusumAuho vva rUveNa / doNhaM pi samaNurAgo, takkhaNametteNa uppanno // 9 // muNiUNa tI bhAvaM, harisavasubhinnadeharomaJco / avagUhiUNa kannaM, uppaio nahayalaM turio // 10 // 6. rAkSasa-vAnara pravrajyAvidhAnAdhikAraH / vAnaravaMza: eSa te parikathito rAkSasavaMzo mayA samAsena / itaH zruNu narapate ! vAnaravaMzasyotpattiH // 1 // vaitADhyanagavarendre meghapuraM dakSiNAyAM zreNyAm / vidyAdharasAmanto'hamindro'sti vikhyAtaH ||2|| T bhAryA ca zrImatI tasya zrIkaNThastasyAH garbhasaMbhUtaH / putro mahAguNadharo devakumAropamazrikaH // 3 // devIti nAma kanyA zrIkaNThasahodarA vizAlAkSI / sakale jIvaloke rupapatAkA mahilAnAm // 4 // atha ratnapurAdhipati rvIraH puSpottaro mahArAjA / tasya guNaiH sadRzaH putraH padmottaro nAma // 5 // zrIkaNThanijabhaginI mArgayati puSpottaraH sutanimitte / na ca tena tasya dattA, dattA sA kIrtidhavalasya // 6 // vRtta eva vivAho ubhayorapi vidhinA mahAsamudAyena / zrutvA tannimitaM ruSTaH puSpottaro rAjA ||7|| athAnyadA kadAcitzrIkaNTho vandanAya devagirim / gatvA pratinirvRttaH pazyati kanyAM varodhAne // 8 // tayA'pi sa kumAro dRSTaH kusumAyudha iva rupeNa / dvayorapi samanurAgastatkSaNamAtreNotpannaH // 9 // jJAtvA tasyA bhAvaM harSavazodbhinnadeharomAJcaH / avagUhitvA kanyAmutpatito nabhastalaM tvaritaH // 10 // 1. dhIro - pratya0 / pauma bhA-1/9 For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 pupphuttaro narindo, siTTe ceDIhi niya suyAsamaggo / sannaddhabaddhakavao, maggeNa pahAvio tassa // 11 // bahusattha-nIikusalo, sirikaNTho jANiUNa paramatthaM / laGkApuriM paviTTho, saraNaM ciya kittidhavalassa // 12 // saMbhAsio siNehaM, rakkhasavaiNA pahaTThamaNaseNaM / siddhaM ca jahAvattaM, kannAharaNAiyaM savvaM // 13 // tAvacciya gayaNayale gayavara-raha- joha - turayasaMghaTTaM / uttaradisAe pecchai ejjantaM sAhaNaM viulaM // 14 // kittidhavaleNa dUo, pesavio mahura- sAmavayaNehiM / aha so vi turiyacavalo, sigdhaM pupphuttaraM patto // 15 // kAUNa sirapaNAmaM, dUo taM bhaNai mahuravayaNehiM / kittidhavaleNa sAmiya !, visajjio tujjha pAsammi // 16 // uttamakulasaMbhUo, uttamacariehi uttamo si pahu ! / teNaM ciya telokke, bhamai jaso pAyaDo tujjha // 17 // aha bhai kittidhavalo, sAmi ! nisAmehi majjha vayaNAI / sirikaNTho ya kumAro, uttamakula- rUvasaMpanno // 18 // uttamapurisANa jae, saMjogo hoi uttamehi samaM / ahamANa majjhimANa ya, sariso, sarisehi vA hojjA // 19 // suDDu vi rakkhijjantI, 'thuthukkiyaM rakkhiyA payatteNaM / hohI 'parasovatthA, khalayaNariddhi vva varakannA // 20 // doNNi vi uttamavaMsA, doNNi vi vayasANurUvasohAiM / eyANa samAogo, hou avigghaM narAhivaI ! // 21 // jhena kajjaM, bahujaNaghAeNa kArieNa pahU ! / paragehasevaNaM ciya, esa sahAvo mahiliyANaM // 22 // evaM ciya vaTTante, ullAve tAva AgayA dUI / namiUNa calaNakamale, vijjAharapatthivaM bhaNai // 23 // puSpottaro narendraH ziSTe ceTibhi rnijasutasamagraH / sannaddhabaddhakavaco mArgeNa pradhAvitastasya // 11 // bahuzAstranItikuzalaH zrIkaNTho jJAtvA paramArtham / laGkApuriM praviSTaH zaraNameva kIrtidhavalasya // 12 // saMbhASitaH snehaM rAkSasapatinA prahRSTamAnasena / ziSTaM ca yathAvRttaM kanyAharaNAdikaM sarvam // 13 // tAvaccaiva gaganatale gajavara-ratha-yodha-turagasaMghaTTam / uttaradizaH pazyatyAgacchantaM sAdhanaM vipulam // 14 // kIrtidhavalena dUtaH preSito madhura - sAmavacanaiH / atha so'pi tvaritacapalaH zIghraM puSpottaraM prAptaH // 15 // kRtvA ziraHpraNAmaM dUtastaM bhaNati madhuravacanaiH / kIrtitadhavalena svAmin ! visarjitastava pArzve // 16 // uttamakulasaMbhUta uttamacaritairuttamo'si prabho ! / tenaiva trailokye bhramati yazaH prakaTaM tava // 17 // atha bhaNati kIrtitadhavalaH svAminnizAmaya mama vacanAni / zrIkaNThazca kumAra uttama kularupa - saMpannaH // 18 // uttamapuruSANAM jagati saMyogo bhavatyuttamaiH samam / adhamAnAM madhyamAnAM ca sadRzaH sadRzai rvA bhavet // 19 // suSTvapi rakSyamANI tiraskRtya rakSitA prayatnena / bhaviSyati paropabhogyA khalajanarddhiriva varakanyA // 20 // dvAvapyuttamavaMzau dvAvapi vayasAnurupazobhau / anayoH saMyogo bhavatvavighnaM narAdhipate ! ||21|| yuddhena nAsti kAryaM bahujanaghAtena kAritena prabho ! / paragRhasevanamevaiSa svabhAvo mahilAnAm // 22 // evameva vartata ullApe tAvadAgatA dUtI / natvA caraNakamalayo vidyAdharapArthivaM bhaNati ||23|| 1. niyasuyAharaNe - mu0 / 2. tiraskRtya / 3. paropabhogyA / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro-6/11-36 aha vinnavei paumA, sAmi ! tumaM calaNavandaNaM kAuM / sirikaNThassa narAhiva ! thevo vi hu natthi avarAho // 24 // sayameva mae gahio, eso kammANubhAvajoeNa / annassa majjha niyamo, narassa eyaM pamottUNaM // 25 // bahusattha-nIikusalo, rAyA paricintiUNa hiyaeNaM / dAUNa tassa kannaM, niyayapuraM patthio sigdhaM // 26 // maggasirasuddhapakkhe, nakkhatte sohaNe tao diyahe / vattaM pANiggahaNaM, aNannasarisaM vasumaIe // 27 // aha bhaNai kittidhavalo, sirikaNThaM tivvanehapaDibaddho / mA vaccasu veyava, tattha tumaM veriyA bahave // 28 // atthettha lavaNatoe, dIvo maNi-rayaNakiraNavicchurio / kappatarusannihehiM, saMchanno pAyavagaNehiM // 29 // bhImA-'ibhImaheuM, dakkhiNNaM suravarehi kAUNa / puvvaM ciya aNuNAyA, kheyaravasahA ihaM dIve // 30 // dIvo saMjhAvelo, maNapalhAo suvelakaNayaharI / nAmaM suodhaNo vi ya, jalaajjhANo ya haMso ya // 31 // nAmeNa addhasaggo, ukkaDaviyaDo ttha rohaNo amalo / kanto phurantarayaNo, toyavalIso alavo ya // 32 // dIvo nabho ya bhANU, khemo ya havanti evmaaiiyaa| niccaM maNAbhirAmA, Asanne devaramaNijjA // 33 // avaruttarAe etto, disAe tiNNeva joyaNasayAiM / lavaNajalamajjhayAre, vANaradIvo tti nAmeNaM // 34 // tattha'cchasu vIsattho, kAUNa puraM mahAguNasamiddhaM / bandhavajaNeNa sahio, suravaralIla viDambanto // 35 // cettassa paDhamadivase, sirikaNTho niggao saparivAro / raha-gaya-turayasamaggo, dIvAbhimuho samuppaio // 36 // atha vijJApayati padmA svAmin ! tava caraNavandanaM kRtvA / zrIkaNThasya narAdhipa ! stoko'pi hu nAstyaparAdhaH // 24 // svayamevamatha gRhIta eSa karmAnubhAvayogena / anyasya mama niyamo narasyaitaM pramucya // 25 // bahuzAstranItikuzalo rAjA paricintya hRdayena / datvA tasya kanyAM nijapuraM prasthitaH zIghram // 26 // mRgazIrSazuddhapakSe nakSatre zobhane tato divase / vRttaM pANigrahaNamananyasadRzaM vasumatyAm // 37 // atha bhaNati kIrtidhavala: zrIkaNThaM tIvrasnehapratibaddhaH / mA gaccha vaitADhyaM tatra tava vairiNo bahavaH // 28 // astyatra lavaNatoye dvIpo maNi-ratnakiraNavicchuritaH / kalpatarusannibhaiH saMcchanaH pAdapagaNaiH // 29 // bhImA'tibhImahetuM dakSiNAM suravaraiH kRtvA / pUrvamevAnujJAtAH khecaravRSabhA iha dvIpe // 30 // dvIpaH saMdhyAvelo manaprahlAdaH suvelakanakaharayaH / nAma suyodhano'pi ca jalodhyAnazca haMsazca // 31 // nAmnArdhasvarga utkaTavikaTo'tha rohaNo'malaH / kAntaH sphUrantaratnastoyabalIso'laGgyazca // 32 // dvIpo nabhazca bhAnuH kSemazca bhavantyavemAdikAH / nityaM manobhirAmA AsannA devaramaNIyAH // 33 // aparottarAyAmito dizi triNyeva yojanazatAni / lavaNajalamadhye vAnaradvIpa iti nAmnA // 34 // tatrAsatu vizvastaH kRtvA puraM mahAguNasamRddham / bAndhavajanena sahitaH suravaralIlAM viDambayan // 35 // caitrasya prathamadivase zrIkaNTho nirgataH saparivAraH / ratha-gaja-turagasamagro dvIpAbhimukhaH samutpatitaH / / 36 / / 1. rmnnijje-prty0| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM pecchai mahAsamuI, saMghaTTaTThantavIi-kallolaM / gAhasahassAvAsaM, AgAsaM ceva vitthiNNaM // 37 // saMpatto cciya daLU, dIvaM vararayaNasaMpayasamiddhaM / oiNNo sirikaNTho, tattha niviTTho maNisilAsu // 38 // vajjindanIla-maragaya-pUsamaNI-paumarAyakantIe / lakkhijjai bahuvaNNo, dIvo kiraNANuvAlIe // 39 // nANAvihataruNatarubbhavehi kusumehi paJcavaNNehiM / bhasalIkao vva najjai, nijjhara-girivivihakuharehiM // 40 // paNDucchuvADapauro, sahAvasaMpannadIhiyAkalio / varakamalakesarAruNa-lavaGgagandheNa susuyandho // 41 // aha etto viharanto, dIvaM savvAyareNa sirikaNTho / pecchaD ya vANaragaNe, savvatto mANusAyAre // 42 // ghettUNa tANa savvaM, karaNijjaM khANa-pANamAIyaM / kArAviyaM ca sigdhaM, kIlaNaheuM narindeNa // 43 // naccanti ya vagganti ya, jUvAulayanti annamannassa / vANaracaDulasahAvA, jAyA aivallahA tassa // 44 // kikkindhipavvaovari, bhavaNa-'TTAlaya-suvaNNapAyAraM / coddasajoyaNaviulaM, kikkindhipuraM kayaM teNa // 45 // pAsAya-tuGgatoraNa-maNirayaNamayUhabhattivicchuriyaM / amarapurassa va sobhAM, hAUNa va hojja nimmaviyaM // 46 // jaM jaM jaNo vi maggai, uvagaraNA-''bharaNa-bhoyaNAIyaM / taM tattha havai savvaM, vijjAbhAveNa sannihiyaM // 47 // evaMvihammi nayare, paumAsahio aNovamaM rajjaM / bhuJjai sayA sumaNaso, suralogagao surindo vva // 48 // aha annayA kayAI, bhavaNassuvariM Thio paloento / pecchai naheNa jantaM, indaM nandIsaraMdIvaM // 49 // pazyati mahAsamudraM saMghaTTottiSThadvIcIkallolam / grAhasahasrAvAsamAkAzamiva vistIrNam // 37 // saMprApta eva dRSTvA dvIpaM vararatnasaMpatsamRddham / avatIrNaH zrIkaNThastatra niviSTaH maNizilAsu // 38 // vajendranIla-marakata-puSyamaNi-padmarAgakAntyA / lakSyate bahuvarNo dvIpaH kiraNAnupAtyA // 39 // nAnAvidhataruNatarUdbhavaiH kusumaiH paJcavarNaiH / bhramarIkRta iva jJAyate nirjara-giravividhakuharaiH // 40 // pANDaveJjavATapracUraH svabhAvasaMpannadIrghikAkalitaH / varakamalakesarAruNalavaGgagandhena susugandhaH // 41 // athe to viharan dvIpaM sarvAdareNa zrIkaNThaH / pazyati ca vAnaragaNAn sarvato manuSyAkArAn // 42 // gRhItvA tAn sarvaM karaNIyaM khAnapAnAdikam / kAritaM ca zIghraM krIDanahetu narendreNa // 43 // nRtyanti ca valganti ca yUkA ullUnantyanyonyasya / vAnaracaTUlasvabhAvA jAtA ativallabhAstasya // 44|| kiSkidhiparvatopari bhavanAthAlaya suvarNaprAkAram / caturdazayojanavipulaM kiSkidhipuraM kRtaM tena // 45 / / prAsAdatuGgatoraNamaNiratnamayUkhabhaktivicchuritam / amarapurasyeva zobhA hAtveva bhavennirmApitam // 46 // yadyajjano'pi mArgayatyupakaraNA''bharaNabhojanAdikam / tattatra bhavati sarvaM vidyAbhAvena saMnihitam // 47|| evaMvidhe nagare padmAsahito'nupamaM rAjyam / bhunakti sadA sumanasaH suralokagataH surendra iva // 48 // athAnyadA kadAcidbhavanasyopari sthitaH pralokayan / pazyati nabhasA yAntamindraM nandIzvaradvIpam // 49 / / 1. kiMkiMdhi-pratya0 / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro-6/37-63 gaya-vasaha-turaya-kesari-maya-mahisa-varAhavAhaNArUDhA / vaccanti devasaGghA, pUrentA ambaraM sayalaM // 50 // sariUNa puvvajammaM, bhaNai nivo suravarA ime savve / nandIsaravaradIvaM, vandaNaheummi vaccanti // 51 // ahamavi surehi samayaM, dIvaM nandIsaraM payatteNaM / gantUNa ceiyAI, karemi thuimaGgalavihANaM // 52 // aha koJcavimANeNaM, gayaNeNaM patthiyassa vegeNaM / maNusuttarassa uvariM, gaipaDihAo ya se jAo // 53 // so pecchiUNa deve, volante mANusottaraM selaM / parideviuM payatto, sogabharApUriyasarIro // 54 // hA ! kaTuMciya pAvo, jo haM nandIsaraM na saMpatto / vihalamaNorahabhAvo, bhaggucchAho phuDaM jAo // 55 // nandIsaravaradIve, jaha pUyA ceiyANa vireuN| bhAveNa namokkAraM, pasannamaNaso karissAmi // 56 // je cintiyA mahantA, maNorahA mandabhAgadheeNaM / te me phalaM na pattA, udaeNa ahammakammassa // 57 // taha taM taremi eNhi, dhammaM jiNadesiyaM muNipasatthaM / jeNaM ciya anabhave, nandIsaravandao hohaM // 58 // AgantUNa puravare, puttaM ahisiJciUNa rajjammi / nAmeNa vajjakaNThaM, pavvajjamuvAgao dhIro // 59 // aha vajjakaNTharAyA, piucariyaM pucchaI bhaNai sAhU / doNNi jaNA vANiyayA, pubdi ekkoyarA Asi // 60 // tattha vasantANaM ciya, pItI juvaIhi pheDiyA tANaM / micchatto ya kaNiTTho, jeTTho puNa sAvao jAo // 61 // tattha kaNidveNaM ciya, naravaipurao ya mArio puriso / so taM parikkhiUNaM, sahoyaro dei davvaM se // 62 // uvasamiUNa kaNiTuM, jeTTho devAhivo samuppanno / so vi suro hoUNaM, cavio jAo ya sirikaNTho // 63 // gaja-vRSabha-turaga-kesari-mRga-mahiSa-varAhavAhanArUDhAH / gacchanti devasaGghAH pUrayanto'baraM sakalam // 50 // smRtvA pUrvajanma bhaNati nRpaH suravarA imAH sarve / nandIzvaradvIpaM vandanahetu gacchanti // 51 // ahamapi suraiH samakaM dvIpaM nandIzvaraM prayatnena / gatvA caityAni karomi stutimaGgalavidhAnam // 52 // atha krauMcavimAnena gaganena prasthitasya vegena / mAnuSottarasyopari gatipratighAtazca tasya jAtaH // 53 // sa dRSTvA devAn laGghayato mAnuSottaraM zailam / paridevayituM pravRttaH zokabharapUritazarIraH // 54 // hA! kaSTameva pApo yo'haM nandIzvaraM na saMprAptaH / vimalamanorathabhAvo bhagnotsAhaH sphaTa jAtaH // 55 // nandIzvaravaradvIpe yathA pUjA caityAnAM viracya / bhAvena namaskAraM prasannamanasaH kariSyAmi // 56 // ye cintitA mahAnto manarothA mandabhAgadheyena / te mama phalaM na prAptA udayenAdharmakarmaNaH // 57 // tathA tatkaromIdAnIM dharmaM jinadezitaM muniprazastam / yenaivAnyabhave nandIzvaravandako bhaviSyAmi // 58 // Agatya puravare putramabhiSiJcya rAjye / nAmnA vajrakaNThaM pravajyAmupAgato dhIraH // 59 // atha vrajaMkaNTharAjA pitRcaritraM pRcchati bhaNati sAdhuH / dvau janau vaNijau pUrvamekodarAvAsatAm // 60 // tatra vasatoreva prIti yuvatibhisspheTitA tayoH / mithyAtvI ca kaniSTho jyeSThaH punaH zrAvako jAtaH // 61 / / tatra kaniSThenaiva narapatipurazca mAritaH puruSaH / sa taM parIkSya sahodaro dadAti dravyaM tasmai // 62 // upazAmayya kaniSThaM jyeSTho devAdhipaH samutpannaH / so'pi suro bhUtvA cyuto jAtazca zrIkaNThaH // 63 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 paumacariyaM bandhavaneheNa tao, indo appANayaM payarisanto / sirikaNThabohaNatthaM, gao ya nandIsaraM dIvaM // 64 // indassa darisaNeNaM, tujjha piyA sumaraUNa parajammaM / paDibuddho pavvaio, eyaM te pariphuDaM kahiyaM // 65 // rAyA vi vajjakaNTho, puttaM indAuhappabhaM rajje / ThaviUNa ya nikkhanto, patto hiyaicchiyaM ThANaM // 66 // indAuhappabhassa vi, indAmayanandaNo samuppanno / tassa vi ruyakumAro, maruyassa vi mandaro putto // 67 // mandaranarAhivassa vi, pavaNagaI kheyarAhivo jaao| pavaNagaissa vi putto, ravippabho ceva uppanno // 68 // jAo ravippabhassa vi, rAyA amarappabho mahAsatto / pariNei guNavaI so, tikUDasAmissa varadhUyaM // 69 // vatte ciya vIvAhe, pecchai sA tehi tattha Alihie / varakaNayacuNNakavile, pavaGgame dIhaNaGgale // 70 // aha te ghorAyAre, bhIyA daTThaNa guNavaI sahasa / amarappabhaM pavannA, kampantI aGgamaGgesu // 71 // amarappabho kumAro, ruTTho jeNee dharaNipaTTammi / lihiyA vANara ahamA, tassa phuDaM niggaraM kAhaM // 72 // vivihakalA-''gamakusalo, mantI taM bhaNai mahuravayaNehiM / taM kAraNaM suNijjau, jeNee pavaGgamA lihiyA // 73 // puvvaM pahANapuriso, sirikaNTho nAma Asi vikkhAo / amarapurasarisasohaM, kikviGkadhipuraM kayaM jeNa // 74 // teNaM ciya paDhamayaraM, AhArAIsu pavarapIIe / ghettUNa bandhavA iva, devabbhUyA pariTThaviyA // 5 // tatto pabhUi je vi hu, kula-vaMse naravaI samuppannA / tANaM pi maGgalatthaM, titthaM ciya vANarA jAyA // 76 // bAndhavasnehena tata indra AtmAnaM prakarSayan / zrIkaNThabodhanArthaM gatazca nandIzvaraM dvIpam // 64|| indrasya darzanena tava pitA smRtvA parajanmam / pratibuddhaH pravrajita etattubhyaM parisphUTaM kathitam // 65 // rAjA'pi vajrakaNTha: putramindrAyudhaprabhaM rAjye / sthApya ca niSkrAntaH prApto hRdayecchitaM sthAnam // 66 / / indrAyudhaprabhasyApIndrAmRtanandanaH samutpannaH / tasyA'pi marutkumAro maruto'pi mandaraH putraH // 67 / / mandaranarAdhipasyApi pavanagatiH khecarAdhipo jAtaH / pavanagaterapi putro raviprabhazcaivopannaH // 68 // jAto raviprabhasyApi rAjA'maraprabho mahAsattvaH / pariNayati guNavantIM sa trikUTasvAmino varaduhitaram // 69 / / vRtta eva vivAhe pazyati sA tAbhistatrAlikhitA / varakanakacUrNakapilAn plavaGgamAn dIrghalAGgulAn / / 70 / / atha tAn ghorAkArAn bhItA dRSTvA guNavatI sahasA / amaraprabhaM prapannA kampamAnA aGgamaGgeSu // 71 // amaraprabha: kumAro ruSTo yenaite dharaNipRSTe / likhitA vAnarA adhamAstasya sphuTaM nigrahaM kariSyAmi // 72 // vividhakalA''gamakuzalo mantrI taM bhaNati madhuravacanaiH / tatkAraNaM zruNu yenaite plavaGgamA likhitAH // 73 // pUrva pradhAnapuruSaH zrIkaNThanAmAsIdvikhyAtaH / amarapurasadRzazobhaM kiSkindhipuraM kRtaM yena // 74 / / tenaiva prathamataramAhArAdibhiH pravaraprItyA / gRhItvA bAndhavA iva devabhUtAH paristhApitAH / / 75 // tataH prabhRti ye'pi hu kulavaMze narapatayaH samutpannAH / teSAmapi maGgalArthaM tIrthameva vAnarA jAtAH // 76 / / 1.vi tAhe rvi-prty| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro - 6/64-90 je paraMparA, tumha kule vANarA pariTThaviyA / teNaM ime narAhiva ! AlihiyA maGgalanimittaM // 77 // jaM jassa havai niyayaM, kulociyaM maGgalaM maNUsassa / taM tassa kIramANaM, karei suhasaMpayaM viulaM // 78 // evaM suNittu vayaNaM, bhaNai nivo kiM ime dharaNipaTTe / AlihiyA kulajeTThA !, pAesu jaNeNa chippanti // 79 // chatte toraNesu ya, dhaesu pAsAyasihara-mauDesu / kAUNa rayaNaghaDie, ThAveha pavaGgame sigghaM // 80 // evaM ca bhaNiyamette, chatAi viNimmiyA maNivicittA / vANaravivihAyArA, disAsu savvAsu pajjattA // 81 // aha annayA kayAI, rAyA amarappabho ya veyaDDhe / jiNiUNa riu niyatto, bhuJjai rajjaM mahAbhogaM // 82 // amarappabhassa putto, nAmeNa kaiddhao samuppanno / tassa vi ya havai bhajjA, sirippabhA rUvasaMpannA // 83 // rikkharao ya aibalo, gayaNANando ya kheyaranarindo / girinando vi ya ee, annonnasuyA''NupuvvIe // 84 // evaM aNeyasaMkhA, volINA vANarAhivA vIrA / kAUNa jiNavaratavaM, sakammajaNiyaM gayA ThANaM // 85 // jaM jassa havai niyayaM, narassa logammi lakkhaNAvayavaM / taM tassa hoi nAmaM, guNehi guNapaccayanimittaM // 86 // khaggeNa khaggadhArI, dhaNuheNa dhaNuddharo paDeNa paDI / AseNa AsavAro, hatthAroho ya hatthINaM // 87 // ikkhUNa ya ikkhAgo, jAo vijjAharANa vijjAe / taha vANaraNa vaMso, vANaracindheNa nivvaDio // 88 // vANaracindheNa ime, chattAi nivesiyA kaI jeNa / vijjAharA jaNeNaM, vuccanti hu vANarA teNaM // 89 // seyaMsassa bhayavao, jiNantare taha ya vAsupujjassa / amarappabheNa eyaM vANaracindhaM pariTThaviyaM // 90 // yena paraMparayA tava kule vAnarAH paristhApitAH / tenemA narAdhipa ! AlikhitA maGgalanimittam // 77 // yadyasya bhavati nijakaM kulocitaM maGgalaM manuSyasya / tattasya kriyamANaM karoti sukhasaMpaddhapulam // 78 // evaM zrutvA vacanaM bhaNati nRpaH kimimA dharaNIpRSTe / AlikhitAH kulajyeSThAH pAdairjanena spRzyante // 79 // chatreSu te raNeSu ca dhvajeSu prAsAdazikharamukuTeSu / kRtvA ratnaghaTitAn sthApyatAM plavaGgamAn zIghram // 80 // evaM ca bhaNitamAtre chatrAdayo vinirmitA maNivicitrA: / vAnaravividhAkArA dikSu sarvAsu paryAptAH // 81 // athA'nyadA kadAcid rAjA'maraprabhazca vaitADhye / jitvA ripuM nivRtto bhunakti rAjyaM mahAbhogam // 82 // amaraprabhasya putro nAmnA kapidhvajaH samutpannaH / tasyApi ca bhavati bhAryA zrIprabhA rupasaMpannA ||83|| RkSarajAzcAtibalo gaganAnandazca khecaranarendraH / girinando'pi caite 'nyonyasutA AnupUrvyA // 84 // evamanekasaMkhyA gatA vAnarAdhipA vIrAH / kRtvA jinavaratapaH svakarmajanitaM gatAH sthAnam // 85 // yadyasya bhavati nijakaM narasya loke lakSaNAvayavam / tattasya bhavati nAma guNairguNapratyayanimittam // 86 // khaDgena khaDgadhArI dhanuSyeNa dhanurddharaH paTena paTI / azvenAzvavAro hastyArohazca hastinA // 87 // ikSuNA cekSvAkurjAto vidyAdharANAM vidyayA / tathA vAnarANAM vaMzovAnaracihnena niSpannaH // 88 // vAnaracihneneme chatrANi nivezitAH kapayo yena / vidyAdharA jenenocyante khalu vAnarAstena // 89 // zreyAMsasya bhagavato jinAntare tathA ca vAsupUjyasya / amaraprabheNedaM vAnaracihnaM paristhApitam // 90 // For Personal & Private Use Only 71 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 anne vi evamAI, vijjAharapatthivA mahAsattA / sevanti puvvacariyaM, kikvindhipure jahicchAe // 91 // evaM vANaravaMsassa saMbhavo naravaI ! samakkhAo / annaM ciya saMbandhaM, suNAhi etto payatteNa // 92 // rAyA mahoyahiravo, kikvindhipuruttame kuNai rajjaM / vijjuppabhAe sahio, suralogagao suravaro vva // 93 // aTTuttaraM sayaM se, puttANaM surakumArasarisANaM / baladappagavviyANaM, paDivakkhagaindasIhANaM // 94 // munisuvvayassa titthaM, taiyA vaTTai bhavohamahaNassa / vijjAhara- sura-naravai - sasi - sUrasamacciyakamassa // 95 // laGkApurIe sAmI, taDikeso nAma naravaI taiyA / rakkhasavaMsubbhUo, bhuJjai rajjaM mahAbhogaM // 96 // dohaM pi tANa ekkaM, accantasiNehanibbharaM hiyayaM / navaraM puNAi dehaM, annonnaM kevalaM jAyaM // 97 // nAUNa vi Dike, pavvaiyaM savvasaGgaomukkaM / rAyA mahoyahiravo, so vi ya dikkhaM samaNupatto // 98 // aha bhaNai magaharAyA, taDikeso kammi kAraNanimitte / pavvaio khAyajaso ? kaheha bhayavaM ! paDiphuDaM me // 99 // to bhai gaNaharindo taDikeso suNasu paumaujjANe / anteureNa sahio, ramiUNa sayaMsamADhatto // 100 // varabaula-tilaya-campaya-asoga-punnAga- nAgasusamiddhe / nandaNavaNe vva sakko, suravahuyAsahagao ramai // 101 // aha kIlaNasattAe, siricandAe pavaMgamo sahasA / paDio ya tIe uvariM, nahehi phADei thaNakalase // 102 // daTThUNa paNaiNI so, thaNakalasubbhinnaruhiravicchDuM / rAyA vi hu taDikeso, bANeNa pavaMgamaM haNai // 103 // anye'pyevamAdayo vidyAdharapArthivAmahAsatvAH / sevante pUrvacaritaM kiSkindhipUre yathecchyA // 91 // evaM vAnaravaMzasya saMbhavo narapate ! samAkhyAtaH / anyameva saMbandhaM zruNvitaH prayatnena // 92 // rAjA mahodadhiravaH kiSkindhipurottame karoti rAjyam / vidyutprabhayA sahitaH suralokagataH suravara iva // 93 // aSTottarazataM tasya putrANAM surakumArasadRzAm / baladarpagarvitAnAM pratipakSagajendrasiMhAnAm // 94 // munisuvratasyatIrthaM tadA vartate bhavaughamathanasya / vidyAdhara- sura- narapati - zazi - sUryasamacitakramasya // 95 // laGkApUryAH svAmI taDitkezo nAma narapatistadA / rAkSasavaMzodbhUto bhunakti rAjyaM mahAbhogam // 96 // dvayorapi tayorekamatyantasnehanirbharaM hRdayam / navaraM puna rdehamanyonyaM kevalaM jAtam // 97 // jJAtvA'pi taDitkezaM pravrajitaM sarvasaGgato muktam / rAjA mahodadhiravaH so'pi ca dikSAM samanuprAptaH // 98 // atha bhaNati magadharAjA taDitkezaH kasminkAraNanimitte / pravrajitaH khyAtayazAH kathaya bhagavan ! parisphuTaM mama // 99 // tadA bhaNAti gaNadharendrastaDitkezaH zruNu padmodyAne / antaH pureNa sahitaH rantuM svayaM samArabdhaH // 100 // varabakula-tilaka-campakAzoka-punnAga-nAgasamRddhe / nandanavane iva zakraH suravadhusahagato ramate // 101 // atha krIDanAsaktAyAM zrIcandrAyAM plavaMgamaH sahasA / patitazca tasyAmupari nakhaiH sphoTayati stanakalaze // 102 // dRSTavA praNayinIM sa stanakalazodbhinnarudhiravicchardAm / rAjA'pi hu taDitkezo bANena plavaMgamaM hanti // 103 // 1. punaH / 2. bhinnam / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro-6/91-116 gADhappaharaparaddho, mucchAvasavembhalo palAyanto / paDio sAhusayAse, pavaMgamo thova jIvAso // 104 // aha paJcanamokkAro, dinno se sAhuNa'NukampAe / mariUNa samuppanno, udahikumAro bhavaNavAsI // 105 // sariUNa puvvajammaM, udahikumAro turantamaNavego / patto ujjANavare, niyayasarIrassa pUyatthe // 106 // dadvaNa vANaragaNe, savvatto kheyarehi hammante / aha kuNai mahAghore, pavaMgame jala-thalA-''yAse // 107 // keettha silAhatthA, avare giri-viviharukkhahatthA ya / bukkAravaM karentA, haNanti calaNesu mahivaDhe // 108 // daTThaNa vANaragaNe, taDikeso bhaNai mahuravayaNehiM / ko esa mahAsatto, jassa imaM ceTThiyaM sahasA ? // 109 // jo so tume narAhiva ! sareNa bhinno pavaMgamo mariuM / so sAhupabhAveNaM, udahikumAro ahaM jAo // 110 // laGkAhivo pavutto, udahikumAra maNoharagirAe / taM khamasu majjha savvaM, amuNiyadhammassa pAvassa // 111 // aha te doNNi vi samaya, bandhavaneheNa muNivarasayAsaM / gantUNa paNamiUNa ya, sAhu pucchanti jiNadhammaM // 112 // sAhUNa vi te bhaNiyA, majjha gurU ciTThae samAsanne / santeNa teNa tuSbhaM, kaha'haM sAhemi vo dhammaM ? // 113 // jo gurave sAhINe, dhammaM sAhei poDhabaddhIe / so pavayaNapabbhaTTho, bhaNNai accAsaNAsIlo // 114 // te do vi teNa nIyA, namiUNa guruM tahiM ciya niviTThA / pucchanti muNivaraM te bhayavaM ! sAheha ko dhammo ! // 115 // jaM tehi pucchio so kahei dhammaM muNI mahAghoso / jaha barahiNehi ghuTaM, navapAusamehasaGkAe // 116 // gADhaprahArapIDito mUrchAvazavihvalaH palAyan / patitaH sAdhusakAze plavaMgamaH stokajIvitAzaH // 104 / / atha paJcanamaskAro dattastasmai sAdhunA'nukampayA / mRtvA samutpannaH udadhikumAro bhavanavAsI // 105 // smRtvA pUrvajanmodadhikumArastvaranmanovegaH / prApta udyAnavare nijakazarIrasya pUjArthe // 106 // dRSTvA vAnaragaNAn sarvataH khecarairhanyamAnAn / atha karoti mahAghorAn plavaMgamAn jala-sthalAkAzeSu / / 107|| kecidatra zIlAhastA apare giri-vividhavRkSahastAzca / garjanAM kurvanto ghnanti caraNAbhyAM mahIpRSTam // 108 // dRSTvA vAnaragaNAMstaDitkezo bhaNati madhuravacanaiH / ka eSa mahAsatvo yasyedaM ceSTitaM sahasA // 109 / / ya sa tvayA narAdhipa ! zareNa bhinnaH plavaMgamo mRtvA / sa sAdhuprabhAvenodadhikumAro'haM jAtaH // 110 / / laGkAdhipaH pravRtta udadhikumAraM manoharagirA / tatkSama mama sarvamajJAtadharmasya pApasya // 111 // atha tau dvAvapi samakaM bAndhavasnehena munivarasakAzam / gatvA praNamya ca sAdhuM pRcchato jinadharmam // 112 / / sAdhunA'pi tau bhaNitau mama gurustiSThati samAsanne / satA tena tubhyaM kathamahaM kathayAmi vo dharmam // 113 / / yo gurau svAdhIne dharmaM kathayati prauDhabuddhayA / sa pravacanaprabhraSTo bhaNyate 'tyAzatanAzIlaH // 114|| tau dvAvapi tena nItau natvA guruM tatraiva niviSTau / pRcchato munivaraM tava bhagavan ! kathaya ko dharmaH // 115 / yattAbhyAM pRSTaH sa kathayati dharmaM muni mahAghoSaH / yathA bahiNai ghRSTaM navaprAvRTmeghazaGkayA // 116 / / 1. vihvalaH / 2. stokajIvitAzaH / 3. sAhehi me dhamma-pratya0 / pauma. bhA-1/10 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 paumacariyaM dharmaH tatphalaM caekke bhaNanti dhammaM, amuNiyaparamatthanicchayA purisA / na ya jANanti visesaM, Arambha-pariggahesu rayA // 117 // sAyAra nirAyAro, duviho dhammo jiNehi uvaiTTho / mannanti je hu taiyaM, daDDA te mohajalaNeNaM // 118 // paDhamamahiMsA saccaM, adattadANaM (dattAdANaM) taheva nAyavvaM / paradArassa ya viraI, saMtoso'NuvvayA paJca // 119 // cha- ca rAibhattaM, guNavvayA tiNi ceva nAyavvA / cattAri ya sikkhAo, gihatthadhammo bhavai eso // 120 // aNagAramaharisINaM, suddho dhammo paoganipphaNNo / paJcamahavvayakalio, paJca ya samiI tigutto ya // 121 // gacchanti devalogaM, purisA sAyAradhammaladdhapahA / bhuJjanti pavarasokkhaM, accharasAmajjhayAragayA // 122 // maharisidhammeNa puNo, avvAbAhaM suhaM aNovamiyaM / pAvanti samaNasIhA, visuddhabhAvA narA je u||123|| sAvayadhammubbhUyA, devA caviUNa mANuse loe / samaNattaNeNa mokkhaM, tisu dosu bhavesu vaccanti // 124 // jai viha tavaM vigiTuM, karenti annANiNo paraM mUDhA / taha vi ya kiMkaravaggA, havanti appiDDhiyA devA // 125 // tatto cuyA samANA, saMsAre bahuvihAsu joNIsu / dukkhAi~ aNuhavantA, aNeyakAlaM paribhamanti // 126 // vaha-bandha-veha-mAraNa-tADaNa-nibbhacchaNAibahudosaM / dukkhaM tirikkhajIvA, aNuhavamANA ya acchanti // 127 // naraesu vi neraDyA, phuliGgajAlAule mahAdukkhaM / acchanti aNuhavantA, puvvaM kAUNa pAvAI // 128 // karavatta-janta-sAmali-asipattAvaDaNa-kumbhipAesu / eesu ceva jIvA, mahantadukkhAi~ pAvanti // 129 // dharmaH tatphalaM caeke bhaNanti dharmamajJAtaparamArthanizcayAH puruSAH / na ca jAnanti vizeSamArambhaparigraheSu ratAH // 117 / / sAkAra-nirAkAro dvividho dharmo jinairupadiSTaH / manyante ye tu tRtIyaM dagdhAste mohajvalanena // 118 // prathamamahiMsA satyenadattAdAnaM tathaiva jJAtavyam / paradArAyAzca viratiH saMtoSo'NuvratAH paJca // 119 // SaSTaM ca rAtribhaktaM guNavratAstriMzcaiva jJAtavyAH / caturthyazca zikSAto gRhasthadharmo bhavatyeSaH // 120 // aNagAramaharSINAM zuddho dharmaH prayoganiSpannaH / paJcamahAvratakalitaH paJca ca samitayastriguptayazca // 121 // gacchanti devalokaM puruSAH sAkAradharmalabdhapathAH / bhuJjanti pravarasaukhyamapsarasAM madhyagatAH // 122 / / maharSidharmeNa punaravyAbAdhaM sukhamanopamitam / prApnuvanti zramaNasiMhA vizuddhabhAvA narA ye tu // 123 // zrAvakadharmodbhUtA devAzcyutvA manuSye loke / zramaNatvena mokSaM triSu dvayorbhaveSu rgacchanti // 124 // yadyapIha tavo vikRSTaM kurvantyajJAninaH pare mUDhAH / tathA'pi ca kiMkaravargA bhavantyalpaddhikA devAH // 125|| tatazcyutAH santaH saMsAre bahuvidhAsu yoniSu / duHkhAnyanubhavanto'nekakAlaM paribhramanti // 126 // vadha-bandha-vedha-mAraNa-tADana-nirbhatsanAdibahudoSam / duHkhaM tiryaJjIvA anubhavamAnAzca Asate // 127|| narakeSvapi nairayikAH sphuliMgajvAlAkuleSu mahAduHkham / Asate 'nubhavantaH pUrvaM kRtvA pApAni // 128 // karapatra-yantra-zAlmalyasipatrApatana-kumbhIpAkeSu / eteSu caiva jIvA mahAduHkhAni prApnuvanti // 129 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro-6/117-142 jaha raNNammi paviTTho, mUDho paribhamai magganAsammi / taha dhammeNa virahio, hiNDai jIvo vi saMsAre // 130 // te do vi taggayamaNA, muNivaramuhakamalaniggayaM dhammaM / suNiUNa niyayacariyaM, pucchanti puNo payatteNaM // 131 // jai eva dhammarahio, jIvo paribhamai diihsNsaare| to kaha puNAi amhe, etthaM parihiNDiyA bhayavaM ! // 132 // aha sAhiuM pavatto, puvvabhavaM muNivaro mahurabhAsI / suNaha io egamaNA, kahemi tujhaM samAseNaM // 133 // eyammi paribhamantA, purisA saMsAramaNDale ghore| ghAaiMnti ekkamekkaM, doNNi vi mohANubhAveNaM // 134 // aha kammanijjarAe, doNNi vi purisA tao samuppannA / vANArasIe ekko, jAo vAho mahApAvo // 135 // sAvatthInayarIe, bIo vi hu mantinandaNo jaao|dtto nAmeNa tao, pavvaio jAyasaMvego // 136 // viharanto saMpatto, kAsipure sutthie varujjANe / tasapANa-janturahie, tattha Thio jhANajoeNaM // 137 // logo vi pUyaNatthaM, sammaddiTThI samAgao tassa / bhAveNa viNayapaNao, payAhiNaM kuNai parituTTho // 138 // jhANovaogajuttaM, vAho daTTaNa pharusavayaNehi / satthesu kuNai tivvaM, vihIsiyaM tassa duTThappA // 139 // / avasauNo ya alajjo, pAradvIphandiyassa jAo me / tivvaM amaGgalaM ciya, dhaNu paharanto samuggirai // 140 // sAhU vi jhANajutto, evaM cintei tattha hiyaeNaM / cUremi pAvakammaM muTThipahArAhayaM santaM // 141 // tava-saMjameNa puvvaM, lantagajogaM samajjiyaM kammaM / jhANassakalusayAe, joisavAsittaNaM pattaM // 142 // yathA raNye praviSTo mUDha: paribhramati mArganAze / tathA dharmeNa virahito'Tati jIvo'pi saMsAre // 130 / / tau dvAvapi tadgatamanasau munivaramukhakamalanirgataM dharmam / zrutvA nijacaritraM pRcchataH punaH prayatnena // 131 // yadyevaM dharmarahito jIva: paribhramati dIrghasaMsAre / tadA kathaM punarAvAmatra paryaTantau bhagavan ! // 132 / / atha kathayituM pravRttaH pUrvabhavaM munivaro madhurabhASI / zruNutamita ekAgramanasau kathayAmi vAM samAsena // 133 / / etasminparibhramantau puruSau saMsAramaNDale ghore / hata ekamekaM dvAvapi mohAnubhAvena // 134 / / atha karmanirjarAyA dvAvapi puruSau tataH samutpannau / vArANasyAmeko jAto vyAdho mahApApaH // 135 / / zrAvastInagaryAM dvitIyo'pi hu mantrinandano jAtaH / datto nAmnA tataH pravrajito jAtasaMvegaH // 136 // viharansaMprAptaH kAzIpure susthite varodyAne / trasaprANa-janturahite tatra sthito dhyAnayogena // 137|| loko'pi pUjanArthaM samyagdRSTiH samAgatastasya / bhAvena vinayapraNataH pradakSiNAM karoti parituSTaH // 138 / / dhyAnopayogayuktaM vyAdho dRSTvA paruSavacanaiH / zastraiH karoti tIvra bibhiSikaM tasya duSTAtmA // 139 // apazakunazcAlajjaH pApaddhispanditasya jAto mama / tIvramamaGgalameva dhanuH praharansamuddagIrati // 140 // sAdhurapi dhyAnayukta evaM cintayati tatra hRdayena / pazyAmi pApakarma muSTiprahArAhataM sat // 141 / / tapaH saMyamAbhyAM pUrvaM lAntakayogyaM samarjitaM karma / dhyAnasyakAluSyAj jyotirvAsItvaM prAptam // 142 // 1. ThANa joeNaM-pratya0 / 2. bhaya pradarzanam / Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 paumacariyaM tatto cuo samANo, iha taDikeso tumaM samuppanno / vAho vi paribhamittA, saMsAre vANaro jAo // 143 // jo so bANeNa hao, taDikesa ! tume pavaMgamo mariThaM / so sAhupabhAveNaM, udahikumAro samuppanno // 144 // eyaM muNittu cariyaM, paricayaha puNabbhavesu jaM vattaM / mA puNaravi saMsAraM, veranimitteNa paribhamaha // 145 // mottUNa puvvaveraM, paNamaha muNisuvvayaM payatteNaM / to araya-viraya-vimalaM, sivasuhavAsaM samajjeha // 146 // khAmeUNa ya etto, udahikumAro gao niyayabhavaNaM / taDikeso vi ya giNhai, muNivarapAsammi pavvajjaM // 147 // tassa ya guNehi sariso, putto laGkAhivo sukeso tti / ekantasuhasamiddhaM, bhuJjai rajjaM mahAbhogaM // 148 // kAUNa tavamuyAraM, sammaM ArAhiUNa kAlao / taDikesasamaNasIho devo jAo mahiDDIo // 149 // etthantare mahappA, kikkindhipurAhivo kuNai rajjaM / rAyA mahoyahiravo, tAva ya vijjAharo patto // 150 // aha teNa tatkhaNaM ciya, taDikesaniveyaNe samakkhAe / rAyA mahoyahiravo, takkhaNametteNa saMviggo // 151 // ahisiJciUNa puttaM, paDiindaM rajjabharadhurAhAraM / rAyA mahoyahiravo, pavvaio jAtasaMvego // 152 // jhANagaindArUDho, tavatikkhasareNa nihayakammariU / nikkaNTayamaNukUlaM, siddhipuri patthio dhIro // 153 // paDiindo vi ya rAyA, puttaM kikkindhinAmadheyaM so / ahisiJciUNa rajje, dikkhaM jiNadesiyaM patto // 154 // cAritta-nANa-dasaNa-visuddhasammattaladdhamAhappo / kAUNa tavamuyAraM, sivamayalamaNuttaraM patto // 155 // etthantare narAhiva, veyaDDhe dakkhiNillaseDhIe / vijjAharANa nayaraM, rahaneuracakkavAlapuraM // 156 // tatazcyutaH sanniha taDitkezastvaM samutpannaH / vyAdho'pi paribhramya saMsAre vAnaro jAtaH // 143 / / ya sa bANena hatastaDitkeza ! tvayA plavaMgamo mRtvA / sa sAdhuprabhAvenodadhikumAra samutpnaH // 144 // etajjJAtvA caritraM parityaja punarbhaveSu yadvRttam / mA punarapi saMsAraM vairanimittena paribhrama // 145 / / muktvA purvavairaM praNama munisuvrataM prayatena / tato'rajoviralavimalaM zivasukhavAsaM samarjaya // 146 / / kSAmayitvA ceta udadhikumAro gato nijabhavanam / taDitkezo'pi ca gRhNAti munivarapArve pravrajyAm // 147|| tasya ca guNaiH sadRzaH putro laGkAdhipaH sukeza iti / ekAntasukhasamRddhaM bhunakti rAjyaM mahAbhogam // 148 // kRtvAtapa udAraM samyagArAdhya kAlagataH / taDitkeza zramaNasiMho devo jAto maharddhikaH // 149 / atrAntare mahAtmA kiSkindhipurAdhipaH karoti rAjyam / rajA mahodadhiravastAvacca vidyAdharaH prAptaH // 150 / / atha tena tatkSaNameva taDitkezanivedane samAkhyAte / rAjA mahodadhiravastatkSaNamAtreNa saMvignaH // 151 // abhiSiJcya putraM pratIndraM rAjyabhAradhurAdhAram / rAjA mahodadhiravaH pravrajito jAtasaMvegaH // 152 // dhyAnagajendrAruDhastapastIkSNazareNanihatakarmaripum / niSkaNTakamanukUlaM siddhipuriM prasthito dhIraH // 152 / / pratIndro'pirAjA putraM kiSkindhinAmadheyaM sa / abhiSiJcya rAjye dikSAM jinadezitAM prAptaH // 154 / / cAritra-jJAna-darzanavizuddhasamyaktvalabdhamAhatmyaH / kRtvA tapa udAraM zivamalamanuttaraM prAptaH // 155 / / atrAntare narAdhipa ! vetADhyadakSiNazreNyAm / vidyAdharANAM nagaraM rathanUpuracakravAlapuram // 156 / / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oo rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro-6/143-169 tattheva asaNivego, rAyA vijjAharANa savvesiM / putto ya vijayasIho, bIo puNa vijjuvego tti // 157 // AiccapurAhivaI, mandaramAli tti nAma vikkhAo / bhajjA se vegavaI, tIe suyA nAma sirimAlA // 158 // tIe sayaMvaratthaM, vijjAharapatthivA samAhUyA / AgantUNa ya to te, maJcesu ThiyA ya savve vi // 159 // savvammi supaDiutte sirimAlAbharaNabhUsiyasarIrA / varajuvai-mantisahiyA, rAyasamudaM samoiNNA // 160 // pAsesu cAmarAI, uvariM paDipuNNanimmalaM chattaM / purao ya nanditUraM, ghaNagurugambhIrasaddAlaM // 161 // daTTaNa tIe rUvaM, jovvaNa-layaNNa-kantisaMpuNNaM / vammahasaresu bhinnA, bahave AyallayaM pattA // 162 // keI bhaNanti evaM, kassesA laliyajovvaNApuNNA / hohI varakallANI, rUvapaDAyA imA mahilA // 163 // anne bhaNanti puvvaM, jeNa tavo suviulo samaNuciNNo / tassesA varama hilA, hohI kammANubhAveNaM // 164 // savvatthasatthakusalA, nAmeNa sumaGgalA bhaNai dhAI / nisuNehi kahijjante, sirimAle kheyaranarinde // 165 // jo esa viulavaccho, dhIro ravikuNDalo kumAravaro / sasikuNDalassa putto, taDippabhAgabbhasaMbhUo // 166 // ambaratilayAhivaI, varesu evaM maNassa jai iTTho |maannehi surayasokkhaM, mayaNeNa samaM raI ceva // 167 // anno vi esa sandari, lacchIvijjaMgayassa varaputto / rayaNapurassa ya sAmI, nAmaM vijjAsamugghAo // 168 // eyassa pAsalaggo, vajjasirIgabbhasaMbhavo eso / vajjAuhassa putto, vajjAuhapaJjaro nAmaM // 169 // tatraivAsanivego rAjA vidyAdharANAM sarveSAm / putrazca vijayasiMho dvItIyaH puna vidyudvega iti // 157 / / AdityapurAdhipatirmandaramAlIti nAma vikhyAtaH / bhAryA tasya vegavatI, tasyAH sutA nAma zrImAlA // 158 // tasyAsvayaMvarArthaM vidyAdharapAthivAH samAhutAH / Agatya ca tataste maJceSu sthitAzca sarve'pi // 159 // sarvasminsupratyukte zrImAlAbharaNabhUSitazarIrA / varayuvatimantrisahitA rAjasamudraM samavatIrNA // 160 // pArzvayozcAmarAdirUpari pratipUrNanirmalaM chatram / puratazca nanditUryaM ghanagurugambhIrazabdavat // 161 // dRSTvA tasyA rupaM yauvanalAvaNyakAntisaMpUrNam / manmathazaraibhinnA bahavaH sarogatAM prAptAH // 162 // kecidbhaNantyevaM kasyeSA lalitayauvanApUrNA / bhaviSyati varakalyANI rUpapatAkemA mahilA // 163 / / anya bhaNanti pUrvaM yena tapaH suvipulaM samanucIrNam / tasyeSA varamahilA bhaviSyati karmANubhAvena // 164 / / sarvazAstrakuzalA nAmnA sumaMgalA bhaNati dhAtrI / niHzruNu kathayataH zrImAle ! khecaranarendrAn // 165 / / ya eSa vipulavakSA dhIro ravikuNDalaHkumAravaraH / zazIkuNDalasya putrastaDitprabhAgarbhasambhUtaH // 166 / / ambaratilakAdhipatiM varainaM manaso yadISTam / anubhava suratasaukhyaM madanena samaM ratIva // 167 // anyo'pyeSa sundari ! lakSmIvidyAMgadayo varaputraH / ratnapurasya ca svAmI nAma vidyAsamuddhAtaH // 168 / / etasya pArzvalagno vajrazrIgarbhasaMbhava eSaH / vajrAyudhasya putro vajrAyudhapaJjaro nAma // 169 // 1. srogtaam| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 paumacariyaM aha merudattaputto, sirirambhAgabbhasaMbhavo eso / mandarakuJjAhivaI, nAmeNa puraMdaro rAyA // 170 // mANasavegassa suo, vegavaINaMdaNo varakumAro / nAgapurasAmio so, pavaNagaI nAma vikkhAo // 171 // ee anne ya bahU, sirimAle ! peccha kheyaranarinde / kula-vibhava-rUva-jovvaNa-vijjAsayariddhisaMpanne // 172 // eyANa naravaINaM, jo so hiyayassa vallaho tujhaM / tassa ya karehi varataNu ! mAlaM kaNThammi sirimAle ! // 13 // avaloiUNa savve, vijjAharapatthive payatteNaM / bAlAe maNabhirAmA, kikkindhi pAviyA diTThI // 174 // haMsagaigamaNamaNahara-lIlAe kavivarassa gantUNaM / sA cheyasippiyakayA, mAlA kaNThammi olaiyA // 175 // daguNa vijayasIho, kikkindhi kusumamAlakayakaNThaM / ruTTho pavaMgamANaM, AbhAsai uccakaNTheNaM // 176 // na ya ettha nandaNavaNaM, phalAulaM neva nijjharA rammA / na ya vAnarINa vandaM, jeNettha pavaMgamA pattA // 177 // jeNete durAyArA, ANIyA vANarA ihaM pAvA / dUyAhamassa sigdhaM, tassa phuDaM niggaraM kAhaM // 178 // soUNa vayaNameyaM, gaya-turayasamottharantapAikkaM / khuhiyaM pavaMgamabalaM, sAgarasalilaM va ucchaliyaM // 179 // karapINasamupphoDaNa-bukkArava-turayahiMsiyaraveNaM / bahirIkayaM va najjai, bhuvaNamiNaM tUrasadeNaM // 180 // AlaggA pavarabhaDA, vijjAharapatthivehi saha jujjhaM / asi-kaNaya-cakka-tomara-ghaNapaharaNapaDaNasusamiddhaM // 181 // hatthI hatthINa samaM, abbhiTTo rahavaro saha raheNaM / turaeNa saha turaGgo, pAikko saha pytthennN||182|| atha merudattaputra zrIrambhAgarbhasaMbhava eSaH / mandarakuJjAdhipati rnAmnA puraMdaro rAjA // 170 / / mAnasavegasya suto vegavatInandano varakumAraH / nAgapurasvAmI sa pavanagati rnAma vikhyAtaH // 171 // etAnanyAMzca bahUnzrImAle ! pazya khecaranarendrAn / kula-vibhava-rupa-yauvana-vidyA-zataddhisaMpannAn / / 172 / / eteSAM narapatInAM ya sa hRdayasya vallabhastava / tasya ca kuru varatanu ! mAlAM kaNThe zrImAle ! // 173 // avalokya sarvAn vidyAdharapArthivAn prayatena / bAlAyA manobhiramA kiSkidhi prApitA dRSTiH // 174 // haMsagatigamanamanoharalIlayA kapivarasya gatvA / sA nipuNazilpikRtA mAlA kaNThe AropitA // 175 // dRSTvA vijayasiMhaH kiSkidhiM kusumamAlAkRtakaNTham / ruSTaH plavaMgamAnAbhASayatyuccakaNThena // 176 / / na cAtra nandanavanaM phalAkulaM naiva nirjharA ramyAH / na ca vAnarINAM vRndaM yenAtra plavaMgamAH prAptAH // 177 // yenete durAcArA AnItA vAnarA iha pApAH / dutAdhamasya zIghraM tasya sphuTaM nigrahaM kariSyAmi // 178 // zrutvA vacanametadgajaturagasamavasaratpadAtim / kSubdhaM plavaMgamabalaM sAgarasalilamivocchalitam // 179 // karapInasamutsphoTanagarjAravaturagarhisitaraveNaM / badhirIkRtamiva jJAyate bhuvanamidaM tUryazabdena // 180 / / AlagnA pravarabhaTA vidyAdharapArthivaiH saha yuddham / asi-kanaka-cakra-tomara-dAnapraharaNapATanasusamRddham // 181 / / hastI hastinA samaM pravRtto rathavaraH saharathena / turageNa saha turaGgaH padAtiH saha padasthena // 182 / / 1. tassa karehi taNummi mAlaM-pratya0 / 2. kapivarasya / 3. nijjharA''rAmA-pratya0 / 4. padasthena / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro-6/170-195 kheyara-pavaMgamANaM, vaTTante bherave mahAjujjhe / tAva ya kikkindhisuhI, sukesirAyA samaNupatto // 183 // to so mahorago iva, rakkhasanAho uvaDhio puro|vijjaahrehi samayaM, jujjhai pasarantabalanivaho // 184 // etthantarammi jujjhaM, AvaDiyaM dAruNaM varabhaDANaM / vicchUDhaghAyaparaM, andhayavara-vijayasIhANaM // 185 // andhakumAreNa tao, kikkindhisahoyareNa raNamajjhe / chinnaM ca asivareNaM, sIsaM ciya vijayasIhassa // 186 // soUNa puttamaraNaM, vajjeNa va tADio asaNivego / parideviuM payatto, sogamahAsAgare paDio // 187 // vahiUNa vijayasIha, pavaMgamA rakkhasA ya balasahiyA / AgAsagamaNadacchA, kikkindhipuraM samamupattA // 188 // rAyA vi asaNivego, sogaM mottUNa rospjjlio|ah tANa maggalaggo, samAgao so vi kikkindhi // 189 // soUNa asaNivegaM, samAgayaM rnnpynnddsoNddiirN| vANarasuhaDA'bhimuhA, viNiggayA rakkhasabhaDA ya // 190 // asi-kaNaya-parasu-paTTisa-saMpaghaTTaTThantaghAyapajjaliyaM / bahubhaDajIyantakara, jujhaM aidAruNaM laggaM // 191 // uggiNNakhaggahattho, saMpatto andhao asaNivegaM / kikvindhI vi raNamuhe, AbhiTTo vijjuvegassa // 192 // nihao andhakumAro, caDakkavegeNa samaramajjhammi / vocchinnajIviyAso, raNarasaparimukkavAvAro // 193 // kikkindhinaravaINa vi, kaDhiNasilA giNhiUNa vikkhittaa| vacchatthalammi viule, paDiyA sA vijjuvegassa // 194 // so asaNivegaputto, taM ceva silaM mahanta-vitthiNNaM / pesei paDipaheNaM, vANaranAhassa AruTTho // 195 // khecara-plavaMgamAnAM vartate bhairave mahAyuddhe / tAvacca kiSkindhisakhAH sukezIrAjA samanuprAptaH // 183 / / tadA sa mahoraga iva rAkSasanAtha upasthitaH purataH / vidyAdharaiH samakaM yudhyati prasaranbalanivahaH // 184|| atrAntare yuddhamApatitaM dAruNaM varabhaTayoH / vikSiptaghAtapracUramandhakavara-vijayasiMhayoH // 185 / / andhakumAreNa tato kiSkindhisahodareNa raNamadhye / chinnaM cAsivareNa zIrSameva vijayasiMhasyaH // 186 // zrutvAputramaraNaM vajreNeva tADito'zanivegaH / paridevituM pravRtaH zokamahAsAgare patitaH // 187 / / hatvA vijayasiMhaM plavaMgamA rAkSasAzca balasahitAH / AkAzagamanadakSAH kiSkindhipuraM samanuprAptAH // 188 // rAjApyazanivega: zokaM tyaktvA roSaprajvalitaH / atha teSAM mArgalagnaH samAgataH so'pi kiSkidhim // 189 // zrutvA'zanivegaM samAgataM raNapracaNDazauNDiram / vAnarasubhaTA abhimukhA vinirgatA rAkSasabhaTAzca // 190 // asi-kanaka-parasu-paTTiza-saMghaTTottiSThatvAtaprajvalitam / bahubhaTajIvAntakaraM, yuddhamatidAruNaM lagnam // 191 / / udgIrNakhaDgahastaH saMprApto'ndhako'zanivegam / kiSkindhirapi raNamukhe pravRtto vidyudvegasya // 192 // nihato'ndhakumAro'zanivegena samaramadhye / vyucchnijIvitAzaH raNarasaparimuktavyApAraH // 193 / / kiSkindhinarapatyApi kaThinazIlA gRhItvA vikSiptA / vakSaHsthale vipule patitA sA vidyutvegasya // 194|| so'zanivegaputrastadeva zilAM mahadvistIrNAm / preSayati prati pathena vAnaranAthasyAruSTaH // 195 / / 1. ashnivegen| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM 80 naga - nayara - gourasame, paDiyA vacchatthale silA sigdhaM / teNa pahareNa patto, kikvindhinarAhivo mohaM // 196 // laGkAhiveNa ghettuM nIo pAyAlapuravarAbhimuho / Asattho cciya pucchai, katto so andhayakumAro ? // 197 // si ca niravasesaM, so tujjha sahoyaro samaramajjhe / rAyA'saNivegahao, patto ya raNe mahAnidaM // 198 // soUNa vayaNameyaM, sattipahArovamaM akaNNasuhaM / mucchAvalantanayaNo, dhasa tti dharaNIyale paDio // 199 // candaNajalolliyaGgo, paDibuddho vilaviUNamADhatto / nANAvihe palAve, bhAiviogAuro kuNai // 200 // to viliviUNa bahuyaM, sukesi kikvindhisAhaNasamaggo / pAyAlaMkApuraM, sigdhaM pattA bhauvviggA // 201 // aha pavisiUNa nayare, kaJcaNavararayaNatuGgapAyAre / acchanti bandhusahiyA, pamoyasogaM ca vahamANA // 202 // aha annayA kayAI, indadhaNuM pecchiuM vilijjantaM / so asaNivegarAyA, saMvegaparAyaNo jAo // 203 // visayasuhamohio haM, laddhUNa vi mANusattaNaM pAvo / dhammacaraNAiregaM, saMjamamaggaM na ya pavanno // 204 // ahisiJciUNa rajje, sahasAraM savvasundaraM puttaM / taDivegeNa samANaM, jAo samaNo samiyapAvo // 205 // etthantarammi laGka, bhuJja nigghAyadANavo sUro / paDivakkhaagaNiyabhao, jo Thavio asaNivegeNaM // 206 // aha annayA kayAI, pAyAlapurAu vandaNAheuM / sirimAlAsannihio, kikkindhI patthio meruM // 207 // so vandiuM niyatto, dakSiNabhAe samuddatIratthaM / mahupavvayaM mahantaM, pecchai ghaNasAmalAyAraM // 208 // aha peccha peccha sundari ! ghaNataru varakusuma-pallavasaNAhaM / gumugumugumentamahuyara, savvatto surahigandhaGkaM // 209 // naga - nagara - gopUrasame patitA vakSaHsthale zilA zIghram / tena prahAreNa prAptaH kiSkindhinarAdhipo moham // 196 // laGkAdhipena gRhItvA nItaH pAtAlapuravarAbhimukhaH / AzvAsta zcaiva pRcchati kutra so'ndhakakumAraH ? // 197 // ziSTaM ca niravazeSaM sa tava sahodaraH samaramadhye / rAjA'zanivegahataH prAptazca raNe mahAnidrAm // 198 // zrutvA vacanametat zaktipraharopamamakarNasukham / mUrcchAvalannayano ghas iti dharaNItale patitaH // 199 // candanajalAvaliptAGgaH pratibuddho vilapitumArabdhaH / nAnAvidhAnpralApAnbhrAtRviyogAturaH karoti // 200 // tato vilapya bahuM sukezI kiSkindhasAdhanasamagraH / pAtAlalaMkApuraM zIghraM prApto bhayodvignaH ||201 // atha pravizya nagare kaJcanavararatnottuGgaprakAre / Asate bandhusahitAH paramazokaM ca vahamAnAH ||202 // athAnyadA kadAcidindradhanuH pazya vilIyamANam / so'zanivegarAjA saMvegaparAyaNo jAtaH // 203 // viSayasukhamohito'haM labdhvA'pi mAnuSyatvaM pApaH / dharmAcaraNAtirekaM saMyamamArgaM na ca prapannaH // 204 // abhiSiJcya rAjye sahasrAraM sarvasundaraM putram / taDidvegena samaM jAtaH zramaNaH samitapApaH // 205 // atrAntare laGkAM bhunakti rnirghAtadAnavazUraH / pratipakSAgaNitabhayo yaH sthApito'zanivegena // 206 // athAnyadA kadAcitpAtAlapurAdvandanAhetum / zrImAlAsannihitaH kiSkindhaH prasthito merum // 207 // sa vanditvA nivRtto dakSiNabhAge samudratIrastham / madhuparvataM mahAntaM pazyati ghanazyAmalAkAram // 208 // atha pazya pazya sundari ! ghanataruvarakusumapallavasanAtham / gumagumagumayanmadhukaraM sarvataH surabhigandhADhyam // 209 // For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro - 6/196-223 ya evaM mottUNa giriM na maNo majjhaM samucchaiha gantuM / nayaraM surapurasarisaM, karemi etthaM na saMdeho // 210 // bhaNiUNa vayaNameyaM, to 'caDio pavvayassa siharammi / pAyAra-bhavaNasohaM, sigdhaM ca nivesiyaM nayaraM // 211 // aha niyayanAmasarisaM, teNa kayaM mahiyalammi vikkhAyaM / surapurasobhAyAraM, kikvindhipuraM ti nAmeNaM // 212 // so tattha bandhusahio, aNeyasAmantapaNacalaNajuo / bhuJjai rAyavarasiriM, sammaddiTThI jiNamayammi // 213 // canda - divAyarasarisA, sirimAlAe suyA samuppannA / paDhamo Aiccarao, rikkharao hoi bIo ya // 214 // dhUyA sUrakamalA, jAyA varakamalakomalasarIrA / kamaladdahavatthavvA, kamalasirI ceva paccakkhA // 215 // rayaNapuramma ya nayare, merumahAnaravaissa bhajjAe / jAo ya mAhavIe, mayAridamaNo varakumAro // 216 // dinnA ya sUrakamalA, mayAridamaNassa vANarindeNaM / vattaM pANiggahaNaM, kikvindhipure aNannasamaM // 217 // aha kaNNapavvaovari, nayaraM ciya kaNNakuNDalaM teNaM / viNivesiyaM mahantaM, surapurasohaM viDambantaM // 218 // pAyAlaMkArapure, indANIgabbhasaMbhavA taiyA / jAyA sukesaputtA, devakumArA iva surUvA // 219 // paDhamettha hoi mAlI, taha ya sumAli tti nAma vikkhAo / taio ya mAlavanto, amarakumArovamasirIo // 220 // pattA sarIraviddhi, vijjAbala - dappagavviyA jAyA / kIlanti jahicchAe, kANaNa- vaNarammadesesu // 221 // aha te cavalakumArA, jaM teNa nivAriyA sukeseNaM / mA jAha dakSiNadisiM, annatto ramaha vIsatthA // 222 // paripucchio narindo, viNayaM kAUNa tehi paramatthaM / parikahai jahAvattaM, laGkApurimAiyaM savvaM // 223 // etanmuktvA giriM na mano mama samucchinatti gantum / nagaraM surapurisadRzaM karomyatra na saMdehaH // 210 // bhaNitvA vacanametattadArUDhaH parvattasya zikharam / prAkAra - bhavanazobhaM zIghraM ca nivezitaM nagaram // 211 // atha nijakanAma sadRzaM tena kRtaM mahItale vikhyAtam / surapurazobhAkAraM kiSkindhapuramiti nAmnA // 212 // sa tatra bandhu sahito'neka sAmantapraNatacaraNayugmaH / bhunakti rAjavazrIM samyagdRSTi jinamate // 213 // candra-divAkarasadRzau zrImAlAyAM sutau samutpannau / prathama AdityarajA RkSarajA bhavati dvitIyazca // 214 // duhitA ca sUrakamalA jAtA varakamalakomalazarIrA / kamaladrahavAstavyAkamala zrIreva pratyakSA // 215 // ratnapure ca nagare merUmahAnarapate rbhAryAyAm / jAtazca mAghavyAM mRgAridamano varakumAraH // 216 // dattA ca surakamalA mRgAridamanasya vAnarendreNa / vRttaM pANigrahaNaM kiSkindhipure ananyasamam // 217|| atha karNaparvatopari nagarameva karNakuNDalaM tena / vinivezitaM mahat surapurazobhAM viDambayat // 218 // pAtAlalaGkArapure indrANIgarbhasambhavAstadA / jAtAH sukezaputrA devakumArA iva surupAH // 219 // prathamo'tra bhavati mAlI tathA ca sumAlIti nAma vikhyAtaH / tRtIyazca mAlyavAnamarakumAropamazrikaH // 20 // prAptAH zarIravRddhiM vidyAbaladarpagarvitA jAtA: / krIDanti yathecchayA kAnanavanaramyadezeSu // 221 // atha te capalakumArA yattena nivAritAH sukezena / mA gacchantu dakSiNadizi anyatra bhramantu vizvastAH // 222 // paripRSTo narendro vinayaM kRtvA tebhyaH paramArtham / parikathayati yathAvRttaM laGkApUryAdikaM sarvam // 223 // pauma bhA-1/11 For Personal & Private Use Only 81 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 paumacariyaM nayarIe tIe sAmI, nigghAo nAma dANavo vasai / agaNiyapaDivakkhabhao, Thavio so asaNivegeNaM // 224 // amhaM paraMparAe, sA nayarI AgayA guNasamiddhA / tassa bhaeNa vimukkA, puttaya ! accantaramaNijjA // 225 // jantANi teNa niyayaM, savvatto viraDyAi~ pAveNaM / mArenti jAi~ puttaya, loyaM bhImeNa rUveNa // 226 // suNiUNa vayaNameyaM, ruTThA vijjAsu laddhamAhappA / aha te kumArasIhA, pAyAlapurAu niSphiDiyA // 227 // cauraGgabalasa maggA, sigdhaM uppaiya ambarataleNaM / hantUNa jantanivahaM, laGkAnayarI samaNupattA // 228 // soUNa rakkhasabhaDe, nigghAo niggao svddhutto|asi-knny-kirnnpuro, divAyaro ceva pajjalio // 229 // gayamehakaNNapavaNo. mybindjhrntslilsNghaao| asivijjalAulaparo. sahasA raNapAuso jaao||230|| annonnarahasapasariya-phalaukkAsannihehi satthehiM / dosu vi balesu suhaDA, jujjhanti vimukkajIvAsA // 231 // nigghAo vi hu mAlI, AvaDiyA do vi raNamuhe suhaDA / muccantA''uhanivahaM, asurA iva dappiyA sUrA // 232 // eyArisammi jujjhe vaTTante ubhayalogasaMghaTTe / mAlibhaDeNa ya pahao, nigghAo pAvio maraNaM // 233 // nAUNa niyayasennaM, nigghAyaM mAriyaM samaramajjhe / bhaggaM bhayAulamaNaM, jaha veyaI samaNupattaM / 234 // to paDaha-bheri-jhallari-jayasaGgghuTThamaGgalaraveNaM / laGkApuri paviTTho, mAlI saha bandhuvaggeNaM // 235 // pii-mAi-sayaNasahio, pariyaNapasarantabhogavitthAraM / nikkaNTayamaNukUlaM, bhuJjai rajjaM guNasamiddhaM // 236 // nagaryAM tasyAM svAmI nirghAto nAma dAnavo vasati / agaNitapratipakSabhayaH sthApitaH so'zanivegena // 224 / / asmAkaM paramparayA sA nagaryAgatA guNasamRddhA / tasya bhayena vimuktA putrA ! atyantaramaNIyA // 225 // yantrANi tena niyataM sarvato viracitAni pApena / mArayanti yAni putrA ! lokaM bhImena rupeNa / / 226 / / zrutvA vacanametadruSTA vidyAsulabdhamAhAtmyAH / atha te kumArasiMhAH pAtAlapurAto nisphiTitAH // 227 // caturaGgabalasamagrAH zIghramutpatyAmbaratalena / hatvA yantranivahaM laGkAnagarI samanuprAptAH // 228 // zrutvA rAkSasabhaTAnnirghAto nirgato'bhimukhaH / asi-kanaka-kiraNapracuro divAkara iva prajvalitaH // 229 / / gajameghakarNapavano madabindujharatsalilasaMghAtaH / asividyudAkulapara: sahasA raNaprAvRD jAtaH / / 230 // anyonyarabhasaprasaritakalollasaMnibhaiH zastraiH / dvayorapi balayo:subhaTA yudhyanti vimuktajIvitAzAH // 231 / / nirghAto'pi khalu mAlI, Apatitau dvAvapi raNamukhe subhaTau / muJcantAvAyughanivahamasurAviva darpitau zUrau / / 232 / / etAdRze yuddhe vartanta ubhayalokasaMghaTTe / mAlibhaTena ca prahato nirghAtaH prApto maraNam / / 233 / / jJAtvA nijasainyaM nirghAtaM mAritaM samaramadhye / bhagnaM bhayAkulamanA yathA vaitADhyaM samanuprAptaH / / 234 // tataH paTaha-bheri-jhallari-jayazabdoddaSTamaGgalaraveNa / laGkApura praviSTo mAlI saha bandhuvargeNa // 235 / / pitRmAtR-svajanasahitaH parijanaprasaradbhogavistAram / niSkaNTakamanukUlaM bhunakti rAjayaM guNasamRddham / / 236 / / 1. samiddhA-pratya0 / 2. abhimukham / Jain Education Intemalional For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakkhasa-vANarapavvajjAvihANAhiyAro-6/224-244 etto hemaGgapure, bhogavaIgabbhasaMbhavA kannA / himarAyassa ya duhiyAncandamaI nAma nAmeNaM // 237 // mAlikumAreNa tao, pariNIyA sA mahAvibhUIe / jA niyayarUvajovvaNa-guNehi dUraM samuvvahai // 238 // pIyaMkarassa duhiyA, pIimaisamubbhavA visAlacchI / pIipurammi jAyA, pIimahA sundarI nAma // 239 // sA vi hu sumAlibhajjA, jAyA accantasundarAvayavA / lakkhamaguNovaveyA, rUveNa raI visesei // 240 // kaNayasirIkaNayasuyA, kannA kaNayAvali tti kaNayapure / taM ceva mAlavanto, pariNei guNAhiyaM loe // 241 // juvaisahassasamaggo, saMpatto ubhayaseDhisAmittaM / ANAvisAlamaulaM, bhuJjai mAlI mahArajjaM // 242 // eyammi desayAle, sukesi-kikkindhijnniysNvegaa| pavvaiyA khAyajasA, pavaMgA rakkhasabhaDA ya // 243 // ___ tavacaraNasamaggA dIhakAlaM gamittA, vavagayabhaya-sogA naann-caarittjuttaa| jaNiyavimalakammA rakkhasA vANarA ya, sivama yalamaNantaM siddhisokkhaM pavannA // 244 // // iti paumacarie rakkhasa-vANarapavvajjAvihANo nAma chaTo uddesao samatto // ito hemAGgapure bhogavatIgarbhasaMbhavA knyaa| himarAjasya ca duhitA candramatI nAma nAmnA // 237 / / mAlikumAreNa tata: pariNItA sA mahAvibhUtyA / yA nijarupayauvanaguNai dUMraM samudvahati // 238 // priyaMkarasya duhitA prItimatIsamudbhavA vizAlAkSI / prItipure jAtA prItimahAsundarI nAma // 239 / / sA'pi tu sumAlibhAryA jAtA'tyantasundarAvayavA / lakSaNaguNopapetA rupeNa rati vizeSayati // 240 / / kanakazrIkanakasutA kanyA kanakAvalIti kanakapure / tAmeva mAlyavAn pariNayati guNAdhikA loke // 241 / / yuvatisahasrasamagraH saMprApta ubhayazreNIsvAmitvam / AjJAvizAlamatulaM bhunakti mAlI mahArAjyam // 242 // etasmindezakAle sukezi-kiSkindhijanitasaMvegAH / pravrajitAH khyAtayazasaH plavaMgamarAkSasabhaTAzca // 243 // tapazcaraNasamagrA dIrghakAlaM gamayitvA vyapagatabhayazokA jJAnacAritrayuktAH / janitavimalakarmANo rAkSasA vAnarAzca zivamacalamanantaM siddhisaukhyaM prapannAH // 244 // // iti padmacaritre rAkSasa-vAnarapravrajyA vidhAno nAma SaSToddezakaH samAptaH // 1. bhysNgaa-mu0| 2. mamala mu0| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 7. dahamuhavijjAsAhaNaM / etthantarammi rAyA, sahasAro nAma niggayapayAvo / vasai sayA suhiyamaNo, rahaneuracakkavAlapure // 1 // tassa ya guNANarUvA, aha mANasasundarI pavarabhajjA / taM pecchiUNa rAyA, taNuyaGgI pucchae sahasA // 2 // kiM atthi tujjha sundari, cintA dukkhaM va dAruNaM aGge ? / hiyaicchiyaM ca davvaM, jaM maggasi taM paNAmemi // 3 // jaM eva pucchiyA sA, pasayacchI bhaNai ko vi me eso / jatto pabhUi gabbho, saMbhUo kammadoseNa // 4 // tatto pabhUDU naravai !, icchAmi surAhivassa saMpattI / daTuM te parikahiyaM, mottUNa kulAgayaM lajjaM // 5 // aha teNa takkhaNaM ciya, vijjAbalagavvieNa hoUNa / indassa paramariddhI, parisAI darisiyA tIe // 6 // saMpuNNaDohalA sA, jAyA maNa-nayaNanivvuipasatthA / kAle tao pasUyA, suravaisarisaM varakumAraM // 7 // kArAviyaM ca savvaM, jammUsavamaGgalaM naravaINaM / indo ya tassa nAmaM, jaNiyaM indAbhilAseNaM // 8 // aha so kameNa etto, jovvaNa-bala-viriya-teyamAhappo / vijjAharANa rAyA, jAo veyaDDavAsINaM // 9 // cattAri logapAlA, satta ya aNiyAi~ tiNNi parisAo / erAvaNo gaindo, vajjaM ca mahAuhaM tassa // 10 // cattAlIsaM ThaviyA, tassa sahassA havanti juvaINaM / mantI bihapphaI se, hariNigamesI balANIo // 11 // 7. dazamukhavidyAsAdhanam ) atrAntare rAjA sahasrAro nAma nirgatapratApaH / nivasati sadA sukhitamanA rathanUpUracakravAlapUre // 1 // tasya ca guNAnurupAtha mAnasasundarI pravarabhAryA / tAM dRSTvA rAjA tanvAGgI pRcchati sahasA // 2 // kAsti tava sundari! cintA duHkhaM vA dAruNamaGge ? / hRdayecchitaM ca dravyaM yad mArgayasi tadarpayAmi // 3 // yadeva pRSTA sA prasRtAkSI bhaNati ko'pi me eSaH / yataH prabhRti garbhaH saMbhUtaH karmadoSeNa // 4 // tataH prabhRti narapate ! icchAmi surAdhipasya saMpattim / dRSTuM te parikathitaM muktvA kulAgatAM lajjAm // 5 // atha tena tatkSaNameva vidyAbalagavitena bhUtvA / indrasya paramarddhiH parSadAdi darzitA tasyAH / / 6 / / saMpUrNadohadA sA jAtA manonayananirvRttiprazastA / kAle tataH prasUtA surapatisadRzaM varakumAram // 7 // kAritaM ca sarvaM janmotsavamaGgalaM narapatinA / indrazcatasya nAma janitamindrAbhilASeNa // 8 // atha sa krameNoto yauvana-bala-vIrya-tejomAhAtmyaH / vidyAdharANAM rAjA jAto vaitADhyavAsInAm // 9 // catvAro lokapAlAH sapta cAnikAni tisraH parSadaH / airAvaNo gajendro vajaM ca mahAyudhaM tasya // 10 // catvAriMzatsthApitAstasya sahasrA bhavanti yuvatInAm / mantri bRhaspatistasya hariNaigameSI balAnikaH // 11 // 1.sNjaao-prty| Jain Education Intemalional For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhavijjAsAhaNaM-7/1-24 to so nami vva najjai, savvesiM kheyarANa sAmittaM / kuNai suvIsatthamaNo, vijjAbalagavvio dhIro // 12 // laGkAhivo vi mAlI, indaM soUNa kheyarANindaM / bala-bhAi-mittasahio, tassuvari patthio sahasA // 13 // gaya-turaya-vasabha-kesari-maya-mahisa-varAhavAhaNArUDhA / vaccanti rakkhasabhaDA, chAyantA ambaraM turiyA // 14 // savvatthasatthakusalo, bhaNai sumAlI sahoyaraMjeThaM / etthaM kuNahA''vAsaM, ahava puriM paDiniyattAmo // 15 // dIsanti mahAghorA, uppAyA sauNayA ya vivarIyA / ete kahanti ajayaM, amhaM natthettha saMdeho // 16 // riTu-khara-turaya-vasahA, sArasa-sayavatta-kolhuyAIyA / vAsanti dAhiNillA, ete ajayAvahA amhaM // 17 // soUNa vayaNameyaM, mAlI paDibhaNai gavvio hasiuM / kiM dADhIbhayabhIo, niyayaguhaM kesarI ciyai ? // 18 // nandaNavaNe mahantA, jiNAlayA kAriyA rayaNacittA / aNuhUyaM pavarasuhaM, dANaM ca kimicchiyaM dinnaM // 19 // samalaMkiyaM ca gottaM, jaseNa sasikundanimmalayareNaM / jai hoi samaramajjhe, maraNaM to kiM na pajjattaM // 20 // evaM sumAlivayaNaM, avagaNNeUNa patthio mAlI / veyaDDanagavarinde, rahaneuracakkavAlapuraM // 21 // soUNa rakkhasabalaM, samAgayaM logapAlaparikiNNo / erAvaNamArUDho, nayarAo niggao iMdo // 22 // annonnarahasapellaNa-rahavara-gaya-turayanihava-pAikkaM / nikkhamai indasennaM, raNarasaparivaDDhiucchAhaM // 23 // rakkhasa-pavaMgavIrA, surasennaM pecchiUNa sannaddhaM / bANAsaNI muyantA, AbhiTTA indasuhaDANaM // 24 // tadA sa nami iva jJAyate khecarANAM svAmitvam / karoti suvizvastamanA vidyAbalagavito dhIraH // 12 // laGkAdhipo'pi mAlIndraM zrutvA khecarANAmindram / bala-bhAtR-mitra sahitastasyopari prasthitaM sahasA // 13 // gaja-turaga-vRSabha-kesari-mRga-mahiSa-varAhavAhanA rUDhAH / gacchanti rAkSasabhaTAzcchAdayanto'mbaraM tvaritAH // 14 // sarvAstrazAstrakuzalo bhaNati sumAlI sahodaraM jyeSTham / atra kuryAvAsamathavA puri pratinivartAmahe // 15 // dRzyante mahAghorA utpAdAH zakunAzca viparitAH / ete kathayantyijayamasmAkaM nAstyatra saMdehaH // 16 // riSTa-khara-turaga-vRSabhAH sArasa-zatapatra-zRgAlAdikAH / bhASante dAkSiNA ete 'jayAvahA asmAkam // 17 // zrutvA vacanametanmAlI pratibhaNati garvito hasitvA / kiM zUkarabhayabhIto nijagRhAM kesarI tyajati ? // 18 // nandanavane mahAnto jinAlayA: kAritA ratnacitrAH / anubhUtaM pravarasukhaM dAnaJca kimicchitaM dattam // 19 // samalaGkRtaM ca gotraM yazasA zazikundanirmalatareNa / yadi bhavati samaramadhye maraNaM tadA kiM na paryAptam / / 20 / / evaM sumAlivacanamavagaNya prasthito mAlI / vaitADhyanagavarendre rathanupUracakravAlapuram // 21 // zrutvA rAkSasabalaM samAgataM lokapAlaparikIrNaH / airAvaNamAruDho nagarAnnirgata indraH // 22 // anyonyarabhasapreraNarathavaragajaturaganivahapadAtim / niSkAmatIndrasainyaM raNarasaparivardhitotsAham // 23 // rAkSasaplavaMgavIrAH surasainyaM dRSTvA sannaddham / bANAzani muJcantaH pravRtA indrasubhaTAnAm // 24 // 1. kheyarANaMda-mu0 / 2. dADhi:-zUkaraH, daMSTrin / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 paumacariyaM bhajjai raho raheNaM, vivaDai hatthI samaM gayavareNaM / turaeNa samaM turago, pAikko saha payattheNaM // 25 // sara-satti-bANa-moggara-phaliha-silA-sellaAuhasaesu / khippantesu samatthaM, channaM gayaNaGgaNaM sahasA // 26 // suravaibhaDehi etto, raNarasaucchAhavaDDiyarasehiM / rakkhasabalassa pamuhaM, bhaggaM ciya aggimaM khandhaM // 27 // AloDiyaM samatthaM, niyayabalaM pecchiUNa prikuvio| aha uThThio ya mAlI, satthohajalantapajjalio // 28 // sara-satti-khagga-moggara-caDakkasarisovamehi paharehiM / bhaggaM surindasennaM, mAlinarindeNa saMgAme // 29 // dadruNa savaDahuttaM, ejjantaM rakkhasAhivaM indo / sUrassa pavvao iva, avaTThio satthasiharoho // 30 // indassa ya mAlissa ya, duNha vi jujhaM raNe samAvaDiyaM / baladappagavviyANaM, raNarasa kaNDU vahantANaM // 31 // chindanti sareNa saraM, cakkaM cakkeNa lAghavakaraggA / vijjAbaleNa doNNi vi, jujjhanti raNe samacchariyA // 32 // ghettUNa to sarosaM, mAlinarindeNa pajjalantIe / pahao niDAladese, indo ghorAe sattIe // 33 // sattIpaharaparaddho, indo rattAravinda-samachAo / atthagirimatthayattho, saMjhArAe diNayaro vva // 34 // amarisavasaMgaeNaM, rosApUriyaphurantanayaNeNaM / cakkeNa siraM chinnaM, mAlinarindassa indeNaM // 35 // aha pecchiu~ sumAlI, vavagayajIyaM sahoyaraM samare / muNiUNa nayavibhAgaM, sahasA bhaggo samarahutto // 36 // maggeNa tassa laggo, somo baladappagavvio sUro / so bhiNDamAlapahao, nihao ya sumAlisattheNaM // 37 // bhanakti ratho rathena, vipatati hastI samaM gajavareNa / turagena samaM turagaH padAtiH saha padasthena // 25 // zara-zakti-bANa-mudgara-parigha-zilA-zailAyudhazateSu / kSipteSu channaM gaganAGgaNaM sahasA // 26 // surapatibhaTairito raNarasotsAhavadhitarasaiH / rAkSasabalasya pramukhaM bhagnamevAgrimaM skandham // 27|| AloTitaM samastaM nijabalaM dRSTvA parikupitaH / athotthitazca mAlI zastraudhajvalatprajvalitaH // 23 // zara-zakti-khaDga-mudgara-caMDakka sadRzopamaiH praharaiH / bhagnaM surendrasainyaM mAlinarendreNa saMgrAme // 27 // dRSTvA'bhimukhamAyAntaM rAkSasAdhipamindraH / sUryasya parvata ivAvasthitaH zastrazikharaudhaH // 30 // indrasya ca mAlezcadvayorapi yuddhaM khe samApatitam / baladarpagarvitayoH raNarasakaNDaM vahamAnayoH // 31 // chintaH zareNa zaraM, cakraM cakreNa lAghavakarAgrau / vidyAbalena dvAvapi yudhyato raNe samatsarau // 32 // gRhItvA tadA saroSeNa mAlinarendreNa prajvalantyA / prahato niDAladeze indro ghorayA zaktyA // 33 // zaktiprahArapIDita-indro raktAraviMdasamacchAyaH / astagirimastakastha: saMdhyArAge dinakara iva // 34 // AmarSavazagatena roSApUritaM sphUrannayanena / cakreNa ziraH chinnaM mAlinarendrasyendreNa // 35 // atha dRSTvA sumAlI vyapagatajIvaM sahodaraM samare / jJAtvA nayavibhAgaM sahasA bhagnaH samarAbhimukhaH // 36 / / mArgeNa tasya lagnaH somo baladarpagarvitaH zUraH / sa bhindipAlaprahato nihatazca sumAlizastreNa // 37 // 1. ruhirAraviMdasacchAo-mu0 / 2. azaniH / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhavijjAsAhaNaM-7/25-50 mucchAnimIliyaccho, jAva ya somo cirassa Asattho / tAva ya sumAlirAyA, pAyAlapuraM samaNupatto // 38 // rakkhasabhaDA paviTThA, pAyAlaMkArapuravaraM turiyA / acchanti bhaggamANA, bIyaM jammaM va saMpattA // 39 // AsAsio niyatto, somo pAsaM gao suravaissa / rahaneuraM paviTTho indo ugghuTThajayasaddo // 40 // evaM jiNiUNa raNe, paDisattuM suravaI mahArajjaM / bhuJjanto cciya jAo, indo indo tti loyammi // 41 // etto suNAhi naravai ! magahAhiva ! loyapAlauppattI / hoUNa egacitto, jahakkamaM te pavakkhAmi // 42 // mayaraddhayassa putto, somo AiccakittisaMbhUo / joIpurassa sAmI, Thavio so logapAlo tti // 43 // meharahassa ya putto, varuNo varuNAe kucchisaMbhUo / mehapuranayarasAmI, mahiDDio logapAlo so // 44 // kaNayAvalIe putto, jAo cciya sUrakheyarindeNaM / kaJcaNapure mahappA, vasai kubero mahAsatto // 45 // kAlaggikheyarasuo, sirippabhAkucchisaMbhavo vIro / kikkindhinayararAyA, kayavavasAo jamo nAma // 46 // Thavio puvvAe sasI, disAe varuNo ya tattha avarAe / uttarao ya kubero, Thavio cciya dakkhiNAe jamo // 47 // jaM jassa havai nAmaM, purassa teNeva tassa aNusarisA / vijjAharA niuttA, puhaiyale khAyakittIyA // 48 // nayarammi asuranAme, asurA khAiM gayA tihuyaNammi / jakkhapurammi ya jakkhA, kinnaragIe ya sarinAmA // 49 // gandhavvapuranivAsI, gandhavvA honti nAma vikkhaayaa| taha asiNA asiNapure, vaisA vaisANarapurammi // 50 // mUrchAnimilitAkSo yAvacca soma cireNAsvAsta: / tAvacca sumAlirAjA pAtAlapuraM samanuprAptaH // 38 // rAkSasabhaTAH praviSTAH pAtAlalaMkApuravaraM tvaritAH / Asate bhagnamAnA dvitIyaM janmeva saMprAptAH // 39 // AzvAsito nivRttaH somaH pArvaMgataH surapateH / rathanUpuraM praviSTa indra udRSTajayazabdaH // 40 // evaM jitvA raNe pratizatru surapatirmahArAjyam / bhuJjanneva jAta indra indra iti loke // 41 // itaH zruNu narapate ! magadhAdhipa ! lokapAlotpattiH / bhUtvaikAgracitto yathAkramaM te pravakSyAmi // 42 // makaradhvajasya putraHsoma AdityakItisaMbhUtaH / jyoti:purasya svAmI sthApitaH sa lokapAla iti // 43 // megharathasya ca putro varuNo varuNAyAH kukSisaMbhUtaH / meghapuranagarasvAmI maharddhiko lokapAlaH saH // 44|| kanakAvalyAM putro jAta eva surakhecarendreNa / kaJcanapure mahAtmA vasati kubero mahAsattvaH // 45 // kAlAgnikhecarasutaH zrIprabhAkukSisaMbhavo vIraH / kiSkindhinagararAjA kRtavyavasAyo yamo nAma // 46 // sthApito pUrvAyAM zazI dizi varuNazca tatrAparAyAm / uttaratazcakubera: sthApita eva dakSiNAyAM yamaH // 47|| yadyasya bhavati nAma purasya tenaiva tasyAnusadRzAH / vidyAdharA niyuktAH pRthvItale khyAtakIrtikAH // 48 // nagare asuranAmnyasurAH khyAtiM gatAstribhuvane / yakSapure ca yakSAH kinnaragIte ca sadRzanAmAnaH // 49 // gandharvapuranivAsino gandharvA bhavanti nAma vikhyAtAH / tathA'zcinA azvinIpure vaizvAnarA vaizvAnarapure // 50 // 1. dhIro-pratya0 / 2. sadRzanAmAnaH / For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 paumacariyaM anne vi evamAI, viNiogA sakkasaMbhavA yA / kuvvanti tiyasalIla, vijjAbalagavviyA vIrA // 51 // eyArisaM mahantaM, bhuJjai rajjaM mahAguNasamiddhaM / agaNiyapaDivakkhabhao, vijjAharaseDhisAmittaM // 52 // dhaNayassa samuppattI, seNiya ! ranno suNAhi egamaNo / atthi tti vomabindU, nandavaI sundarI tassa // 53 // tIe gabbhuppannAu doNNi kannAu ruuvvntaao| kosiya-kekasiyAo, aha kouyamaGgale nayare // 54 // jiTThA ya tehi dinnA, jakkhapure vIsaseNarAyassa / vesamaNo tti kumAro, tIe suo sundaro jAo // 55 // saddAvio ya turiyaM, vesamaNo suravaINa se dinnA / laGkA bhaNio si tuma, bhuJjasu suiraM suvIsattho // 56 // ajjappabhiI Thavio, paJcamao logapAliNo tuhayaM / savvAribhaggapasaraM, bhuJjasu nikkaNTayaM rajjaM // 57 // namiUNa tassa calaNe, vesamaNo patthio balasamaggo / laGkApuri paviTTho, nayarajaNugghuTujayasaddo // 58 // pAyAlaMkArapure, pIimaIgabbhasaMbhavA jaayaa| dhIrA sumAliputtA, tiNNi vi rayaNAsavAdIyA // 59 // rUveNa aNaGgasamo, teeNa divAyaro vva paccakkho / cando vva somayAe, valaNasamuddo vva gambhIro // 60 // bhiccANa bandhavANa ya, uvayAraparo taheva sAhUNaM / devagurupUyaNaparo, dhammuvagaraNesu sAhINo // 61 // paramahilA jaNaNisamA, mannai dhIro taNaM va paradavvaM / logassa niyayakAlaM, ahiyaM parivAlaNujjutto // 62 // kiM bhUsaNehi kIDa ?, rUvaM ciya hoi bhUsaNaM niyayaM / kittI lacchI ya guNA, kuDumbasahiyA ThiyA jassa // 3 // anye'pyevamAdikA viniyogAH zakasaMbhavA racitAH / kurvanti tridazalIlAM vidyAbalagavitA vIrAH // 51 // etAdRDmahadbhunakti rAjyaM mahAguNasamRddham / agaNitapratipakSabhayo vidyAdharazreNIsvAmitvam // 52 // dhanadasya samutpattiH zreNika ! rAjJaH zrugvekAgramanAH / astIti vyomabindu nandavatI sundarI tasya // 53 // tasyA garbhotpanne dve kanye rupavatyau / kauzikI-kekazyAvatha kautukamaGgale nagare // 54 // jyeSThA ca tai dattA yakSapure vizvasena rAjJaH / vaizramaNa iti kumArastasyAH sutaH sundaro jAtaH // 55 // zabdAyitazca tvaritaM vaizramaNaH surapatinA tasmai dattA / laGkA bhaNito'si tvaM bhukSva suciraM suvizvastaH // 56 // adyaprabhRtiH sthApitaH paJcamalokapAlastvam / sarvAribhagnaprasaraM bhujhva niSkaNTakaM rAjyam / / 57 / / natvA tasya caraNayo vaizramaNaH prasthito balasamagraH / laGkApuriM praviSTo nagarajanoddhRSTajayazabdaH // 58 // pAtAlAlaMkApure prItimatIgarbhasaMbhavA jAtAH / dhIrAH sumAliputrAstrayo'pi ratnazravasAdikAH // 59 // rupeNA'naGga samastejasA divAkara iva pratyakSaH / candra iva saumyatayA lavaNasamudra iva gambhIraH // 60 // bhRtyAnAM bAndhavAnAM copakAraparastathaiva sAdhUnAm / devagurupUjanaparo dharmopakaraNeSu svAdhInaH // 61 // paramahilA jananIsamA manyate dhIrastRNamiva paradravayam / lokasya nityakAlamadhikaM paripAlanodyuktaH // 62 // kiM bhUSaNaiH kriyate ? rupameva bhavati bhUSaNaM nijakam / kItti lakSmIzcaguNAH kuTumba sahitAH sthitA yasya // 63 // 1. dhiiraa-prty0| Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhavijjAsAhaNaM-7/51-76 evaM savvakalA''gama-kusalo rayaNAsavo vi cintento / na labhai khaNaM pi nirde, niyayapurIpavisaNaTThAe // 64 // paricintiUNa evaM, niyayaM nAUNa viriyamAhappaM / vijjAsu sAhaNaTuM, kusumujjANe, samaNupatto // 65 // gaha-bhUya-vANamantara-pisAyabahughorarUvasaddAle / ujjANamajjhayAre, jhANuvaogaM samArUDho // 66 // nAUNa vomabindU, vijjA samuhAgayaM tamujjANe / dei paDicAriyaM se, dhUyaM ciya kekasInAmaM // 67 // sA tattha takkhaNaM ciya, kayaviNayA jogiNaM samallINA / rakkhar3a pasannahiyayA, samantao dinadidIyA // 68 // aha so samattavijjo, kAUNa thuI tao jiNindANaM / pecchai ya samabbhAse, vijjAharabAliyaM ekkaM // 69 // varapaumapattanettA, paumamuhI paumagabbhasamagorI / paumaddahavatthavvA, kiM hojja sirI sayaM ceva ? // 70 // rayaNAsaveNa kannA, bhaNiyA keNettha kAraNeNa tumaM / acchasi varalAyaNNe ! hariNI viva jUhapabbhaTThA ? // 71 // AyAsabindutaNayA, nandavaIgabbhasaMbhavA kannA / nAmeNa kekasI haM, jaNaeNa nirUviyA tujhaM // 72 // rayaNAsavassa siddhA, aha mANasasundarI mahAvijjA / darisei takkhaNaM ciya, rUvaM bala-viriya-mAhappaM // 73 // vijjAbaleNa sahasA, tattheva nivesiyaM mahAnayaraM / varabhavaNasayAiNNaM, divvaM kusumantayaM nAmaM // 74 // pANiggahaNavihANaM, vihiNA kAUNa tIe kannAe / bhuJjai nirantarAe, bhoge bahumANasaviyappo // 5 // sA annayA kayAI, sayaNijje maharihe suhapasuttA / pecchai pasatthasumiNe, paDibuddhA maGgalaraveNaM // 76 // evaM sarvakalA''gamakuzalo ratnazravA api cintayan / na labhate kSaNamapi nidrAM nijapurIpravezanArthe // 64 // paricintyaivaM nijakaM jJAtvA vIryamahAtmyam / vidyAnAM sAdhanArthaM kusumodyAne samanuprAptaH // 65 // graha-bhUta-vAnavyaMtara-pizAca-bahughorarupazabdavati / udyAnamadhye dhyAnopayogaM samAruDhaH // 66 // jJAtvA vyomabindu vidyAsamUhAgatastamudyAne / dadAti praticArikAM tasya duhitarameva kekasInAmAm // 67 / / sA tatra tatkSaNameva kRtavinayA yoginaM samAlInA / rakSati prasannahRdayA samantato dattadRSTikA // 68 / / atha sa samAptavidyaH kRtvA stutistatojinendrANAm / pazyati ca samabhyAse vidyAdharabAlikAmekAm // 69 // varapadmapatranetrA padmamukhI padmagarbhasamagaurI / padmadrahavAstavyA kiM bhavetzrIH svayameva ? // 70 // ratnazravasA kanyA bhaNitA kenAtra kAraNena tvam / Aste varalAvaNye ! hariNIva yuthaprabhraSTA? // 71 // AkAzabindutanayA nandavatI garbhasaMbhavA kanyA / nAmnA kekazyahaM janakena nirUpitA tubhyam // 72 // ratnazravasaH siddhA atha mAnasasundarI mahAvidyA / darzayati tatkSaNaM caiva rupa-bala-vIrya-mAhAtmyam // 73 // vidyAbalena sahasA tatraiva nivezitaM mahAnagaram / varabhavanazatAkIrNaM divyaM kusumAntakaM nAma // 74 // pANigrahaNavidhAnaM vidhinA kRtvA tasyAH kanyAyAH / bhunakti nirantarAnbhogAnbahumAnasavikalpaH // 75 // sA'nyadAkadAcitzayane mahA sukhaprasuptA / pazyati prazastasvapnAnpratibuddhA maGgalaraveNa // 76 // 1. vijjAsamahAgayaM tarujjANe-pratya0 / 2. samAiNNaM-pratya0 / pauma. bhA-1/12 Jain Education Intemalional For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 paumacariyaM Isuggayammi sUre, savvAlaGkArabhUsiyasarIrA / gantUNa samabbhAsaM, paiNo sumiNe parikahei // 77 // uyarammi samallINo, sIho dddh-kddhinnkesraarunnio| anne vi canda-sUrA, ucchaGge dhAriyA navaraM // 7 // ee daguNa pahU, paDibuddhA tUramaGgalaraveNaM / icchAmi jANiuM je, eyatthaM me parikahehi // 79 // aTThaGganimittadharo, sumiNe nemittio parikahei / ee savvabbhudayA, suyANa lambhaM parikahenti // 80 // hohinti tiNNi puttA, vikkama-mAhappa-sattisaMjuttA / amarindarUvasarisA, paDisattukhayaMkarA vIrA // 81 // jo tujjha paDhamaputto, hohI bhadde ! visAlakittio / cakkaharasarisavibhavo, sucariyakammANubhAveNa // 2 // paDivakkhaagaNiyabhao, niccaM raNakelikalahatalliccho / varakUrakammakArI, hohI natthettha saMdeho // 83 // je puNa tassa kaNiTThA, doNNi jaNA sucariyANubhAveNaM / te paramasammadiTThI, bhaviyA hohinti nikkhuttaM // 44 // parituTThA pasayacchI, eyaM suNiUNa sumiNaparamatthaM / jiNaceiyANa pUrya, aNannasarisaM samAruhai // 85 // aha annayA kayAI, tIe gabbhassa paDhamauppattI / jatto pabhUi jAyA, tatto cciya niTTarA vANI // 86 // aGgaM se aikaThiNaM, sUraM raNatattinibbhayaM hiyayaM / dAuMsurAhivassa vi, icchai ANAsamArambhaM // 87 // sante vi dappaNayale, niyayacchAyaM paloyae khagge / viraDyakaraJjaliuDA, navaraM gurubhattimantA ya // 88 // saMpattaDohalAe, jAo riuAsaNAi kampanto / bandhavahiyayANando, accherayarUvasaMThANo // 89 // iSadudgate sUrye sarvAlaGkArabhUSitazarIrA / gatvA sabhyAsaM patyuH svapnAnparikathayati // 77 / / udare samAlIno siMha dRDha-kaThina-kesarAruNaH / anye'pi candrasUryAvutsaMge dhAritau navaram // 78 // ete dRSTvA prabhu ! pratibuddhA tUryamaGgalaraveNa / icchAmi jJAtuM yAnetadarthaM me parikathaya // 79 // aSTAMganimittaghara: svapnAnnaimittikaH parikathayati / ete sarvAbhyudayAH sutAnAM lAbhaH parikathayanti // 80 // bhaviSyanti trayaH putrA vikrama-mAhAtmya-zakti saMyuktAH / amarendrarupasadRzAH pratizatrukSayaMkarA vIrAH // 81 // yastava prathamaputro bhaviSyati bhadre ! vizAlakIrtiH / cakradharasadRzavibhavaH sucaritrakarmAnubhAvena // 82 // pratipakSAgaNitabhayo nityaM raNakelikalahatatparaH / varakarakarmakArI bhaviSyati nAstyatra saMdehaH // 83 // yau punastasya kaniSThau dvau janau sucaritrAnubhAvena / tau paramasamyagdRSTI bhavikau bhaviSyato nizcitam // 84 // parituSTA prasannAkSI etacchrutvA svapnaparArtham / jinacaityAnAM pUjAmananyasadRzaM samArohati // 85 // athAnyadA kadAcittasyA garbhasya prathamotpattiH / yataH prabhRti jAtA tata eva niSThurA vANI // 86 // aGgaM tasyA atikaThinaM zUraM raNatRptinirbhayaM hRdayam / dAtuM surAdhipasyApIcchatyAjJAsamArambham / / 87 // satyapi darpaNatale nijacchAyAM pralokati khaDne / viracitakarAMjalipUTA navaraM gurubhaktimatI // 88 // saMprAptadohadayA jAto ripvAsanAdi: kampayan / bAndhavahRdayAnanda AzcaryarupasaMsthAnaH // 89 // 1. dhIrA-pratya0 / 2. nizcitam / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhavijjAsAhaNaM-7/77-102 bhUehi dunduhIo, pahayAo vivihtuurmiisaao| piuNA kao mahanto, vihiNA jammUsavo rammo // 10 // sUyAharammi taiyA, sayaNijjAo mahimmi palhattho / geNhar3a kareNa hAraM, bAlo pasarantakiraNohaM // 11 // jo so rakkhasavaiNA, dinno cciya mehavAhaNassa purA / eyantarammi naddho, na ya keNai kheyarindeNaM // 12 // daTTaNa taM sahAraM, jaNaNI savvAyareNa parituTTA / rayaNAsavassa sAhai, pecchasu bAlassa mAhappaM // 13 // rayaNAvaseNa diTTho, hAralayAgahiyaniTTarakaraggo / cintei to maNeNaM, hohii eso mahApuriso // 14 // nAgasahasseNaM ciya, jo so rakkhijjae payatteNaM / so jaNaNIe pirNaddho, kaNThe bAlassa varahAro // 15 // rayaNakiraNesu etto, muhAi~ nava niyayavayaNasarisAiM / hAre diTThAi~ phuDaM, teNa kayaM dahamuho nAmaM // 16 // evaM tu bhANukaNNo, jAo kAle ya so vaikvante / jassa ya bhANusaricchA, kaNNA vi hugaNDasobhAe // 17 // jAyA tANa kaNiTThA, candaNahA candasomasarisamuhI / tIe vi hu aNuyavaro, bihIsaNo ceva uppanno // 18 // evaM kumAralIlaM, kIlanto rAvaNo paloei / ambarayalammi viule, vesamaNaM savvabalasahiyaM // 19 // ko esa agaNiyabhao, ammo vaccai nabheNa vIsattho / sacchandasuhavihArI, suravaralIlaM vilambanto ? // 10 // maha esa bhaiNiputto, vesamaNo nAma niggayapayAvo / laGkApurIe sAmI, puttaya ! indassa aggabhaDo // 101 // tubbhaM kulAgayA vi hu, puttaya ! laGgApurI maNabhirAmA / uvvAsiUNa niyayaM, piyAmahaM to Thio eso // 102 // bhUtai rdundubhayaH prahatA vividhatUryabhiSAt / pitrA kRto mahAn vidhinA janmotsavo ramyaH // 10 // sUtikAgRhe tadA zayanIyAnmahyAM paryastaH / gRhNAti kareNahAraM bAlaH prasaratkiraNaudham // 91 / / ya sa rAkSasapatyA datta eva meghavAhanasya purA / atrAntare naddho na ca kenApi khecarendreNa // 92 / / dRSTvA taM sahAraM jananI sarvAdareNa parituSTA / ratnazravasaH kathayati pazya bAlasya mAhAtmyam // 13 // ratnazravasA dRSTo hAralatAgRhItaniSThurakarAgraH / cintayati tadA manasA bhaviSyatyeSa mahApuruSaH // 94|| nAgasahasreNa ya sa rakSyate prayatnena / sa jananyA pinaddhaH kaNThe bAlasya varahAraH // 15 // ratnakiraNairito mukhAni nava nijavadanasadRzAni / hAre dRSTAni sphuTAni tena kRtaM dazamukho nAma // 96 / / evantu bhAnukarNo jAtaH kAle ca sa vyatikAnte / yasya ca bhAnusadRzau karNAvapi hu gaNDazobhAyAm // 97 / / jAtA tayoH kaniSThA candranakhA candrasaumyasadRzamukhI / tasyA api hvanujavaro bibhISaNa evotpannaH // 98 // evaM kumAralIlaM krIDavrAvaNaH pralokayati / ambaratale vipule vaizramaNaM sarvabalasahitam // 99 / / ka eSo'gaNitabhayo mAta: ! gacchati nabhasA vizvastaH / svacchandasukhavihArI suravaralIlAM viDambayan // 10 // mama eSa bhaginIputro vaizramaNo nAma nirgatapratApaH / laGkApUryAH svAmI putraka ! indrasyAgrabhaTaH // 101 // tava kulAgatA'pi khalu putraka ! laGkApurI manobhirAmA / udvAsya nijakaM pitAmahaM tataH sthita eSaH // 102 / / 1. sUtigRhe / 2. parihitaH / 3. paridhApitaH / 4. anujavaraH / For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 paumacariyaM esa piyA te puttaya ! guruyamaNorahasayAi~ cantento |khnnmvi na labhai niiM, tIe kae sundarapurIe // 103 // jaNaNivayaNAi~ evaM, soUNa dasANaNo kaucchAho / vijjAsu sAhaNatthaM, bhImAraNNaM vaNaM patto // 104 // kavvAyasattabhIsaNa-niNAyapaDisaddamukkabukkAraM / sura-siddha-kinnarA vi ya, jassa ya uvariM na vaccanti // 105 // AbaddhajaDAmauDA, uvari sihAmaNimaUhakayasohA / kAUNa samADhattA, tiNNi vi ghoraM tavokammaM // 106 // aTThakkharA ya vijjA, siddhA se lakkhajAvaparipuNNA / nAmeNa savvakAmA, sA vi ya siddhA diNaddheNaM // 107 // javiUNa samADhattA, vijjA vi hu solasakkharanibaddhA / dahakoDisahassAiM, jIse mantANa parivAro // 108 // jambuddIvAhivaI, taiyA jakkho aNADhio nAmaM / juvaisahassaparivuDo, kIlaNaheuM vaNaM patto // 109 // tANaM tarataruNINaM, kIlantINaM sahAvalIlAe / tavaniccaladehANaM, diTThI pattA kumArANaM // 110 // gantUNa tANa pAsaM, bhaNanti varakamalakomalamuhIo / tava-niyamasosiANa vi peccha halA ! rUvalAvaNNaM // 111 // ee paDhamavayatthA, seyambaradhAriNo kumAravarA / kiM kAraNaM mahantaM, caranti ghoraM tavokammaM // 112 // uDu lahuM ciya gacchaha, gehaM ki sosieNa deheNa ? |amhehi samaM bhoge, bhuJjaha piyadarisaNA tubbhe // 113 // mammaNa-mahurullAvaM, evaM ciya tANa ullavantINaM / vayaNaM na bhindai maNaM, satthaM va bhaDaM sasannAhaM // 114 // devINa majjhayAre, daTTaNa aNADhio bhaNai evaM / bho bho ! tumhettha ThiyA, kayaraM devaM vicinteha // 115 // eSaH pitA tava putra ! gurukamanorathazatAni cintayan / kSaNamapi na labhate nidrAM tasyAH kRte sundarapUryAH // 103 / / jananIvacanAnyevaM zrutvA dazAnanaH kRtotsAhaH / vidyAnAM sAdhanArthaM bhImAraNyaM vanaM prAptaH // 104|| kravyAdasattvabhISaNaninAdapratizabdamuktagarjAravam / sura-siddha-kinnarA api ca yasya copari na gacchanti // 105 / / AbaddhajaTAmukuTA upari zikhAmaNimayUkhakRtazobhAH / kRtvA samArabdhAstrayo'pi ghoraM tapaH karma // 106 // aSTAkSarA ca vidyA siddhA tasya lakSajApaparipUrNA / nAmnA sarvakAmA sA'pi ca siddhA dinAGkeNa // 107 / / japituM samArabdhA vidyA'pi khalu SoDaSAkSaranibaddhA / dazakoTisahasrANi yasyAM mantrANAM parivAraH // 108 / / jambUdvIpAdhipatistadA yakSo'nAdRtonAma / yuvati sahasraparivRttaH krIDanahetuM vanaM prAptaH // 109 / / tAsAM varataruNInAM krIDantInAM svbhaavliilyaa| taponizcaladehAnAM dRSTiH prAptA kumArANAm // 110 // gatvA teSAM pArve bhaNanti varakamalakomalamukhAH / taponiyamazoSitAnAmapi pazya halA ! rupalAvaNyam ete prathamavayasthAH zvetAmbaradhAriNaH kumAravarAH / kiM kAraNaM mahaccaranti ghoraM tapaH karma // 112 // uttiSThata laghveva gacchata gRhaM kiM zoSitena dehena ? / asmAbhiH samaM bhogAnbhuta priyadarzanA yUyam // 113 // madanamadhurollApamevameva tAsAmullapantInAm / vacanaM na bhindati manaH zastramiva bhaTaM sasannAham // 114|| devInAM madhye dRSTvA''nAdRto bhaNatyevam / bho bho ! yUyamatrasthitAH kataraM devaM vicintayatha // 115 // 1.krvyaad| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhavijjAsAhaNaM - 7/ 103-128 suTTu vi maggijjantA, jhANovagayA na denti ullAvaM / ruTTho jakkhAhivaI, ghoruvasaggaM kuNai tesiM // 116 // veyAla-vANamantara-gaha-bhUubbhaDakarAlamuhadantA / bhesanti kumAravare, jakkhA vivihehi rUvehiM // 117 // ummUliUNa keI, pavvayasiharaM silApariggahiyaM / muJcanti tANa purao, papphoDentA dharaNipaTTaM // 118 // keittha dIhavisahara-rUvaM kAUNa aGgamaGgesu / veDhanti kumAravare, taha vi ya khobhaM na vaccanti // 119 // kAU sIharave, daDhadADhAmuhalalantajIhAle / muJcanti sIhanAyaM, nakkhehi mahiM vilihamANA // 120 // jAhe na cAiyA te, khobheUNaM ca viviharUvehiM / tAhe bahalatamanibhaM, mecchbalaM dAviyaM sahasA // 121 // haya-vihaya-vipparaddhaM, kusumantapuraM haDheNa kAUNaM / to bandhiUNa Thavio, purao rayaNAsavo tesiM // 122 // anteraM vilAvaM, kuNamANaM bandhavA ya dINamuhA / khararajjukaDhiNabaddhA, te vi ya purao uvaTThaviyA // 123 // kesesu kaDDiNaM, mAyA vi ya niyalasaMjayA sigdhaM / ThaviyA ya tANa purao, mecchehi aNajjasIlehiM // 124 // hA putta ! parittAyaha, pallI haM pesiyA pulindehiM / hoUNa samarasUrA, kaha evaM parihavaM sahaha ? // 125 // coddasathaNasottANaM, jaM puttA ! pAiyA mae khIraM / taM kupurisehi saMpai, ekkssa vi nikkeo na kao // 126 // eesu ya annesu ya, jhANaviroho jayA na saMbhUo / khaggeNa siraM chinnaM, purao rayaNAsavassa tayA // 127 // savvindiyasaMvariyaM, cittaM na ya bAhiraM samallINaM / jhANaM girindasarisaM, nikkampaM dahamuhassa 'ThiyaM // 128 // suSThu api mArgyamANA dhyAnopagatA na dadatyullApam / ruSTo yakSAdhipati rghoropasargaM karoti teSAm // 116 // vaitAla-vAnavyaMtara-graha- 1 - bhUtodbhaTakarAlamukhadantAH / bheSayanti kumAravarAn yakSA vividhai rupaiH // 117 // unmUlayitvA kecitparvatazikharaM zilAparigRhItam / muJcanti teSAM purataH sphoTayandharaNIpuSTham // 118 // keciddIrghaviSadhararupaM kRtvAGgamaGgeSu / veSTayanti kumAravarAn tathApi ca kSobhaM na gacchanti // 119 // kRtvA siMharUpAn dRDhadADhAmukhalalitjihvAn / muJcanti siMhanAdaM nakhai mahIM vilikhamAnAH // 120 // yadA na calitAste kSobhayituM ca vividharupaiH / tadA bahalatamonibhaM mlecchabalaM darzitaM sahasA // 121 // hata-vihita-vipIDitaM kusumAntapuraM haThena kRtvA / tadA baddhvA sthApitaH purato ratnazravAsteSAm // 122 // antaHpuraM vilApaM kriyamANaM baMdhavAzca dInamukhAH / svararajjukaThinabaddhAste'pi ca purata upasthApitAH // 123 // kezeSu kRSTvA mAtA'pi ca nigaDasaMyatA zIghram / sthApitA teSAM pUrato mlecchairanAryazIlaiH // 124 // hA putra ! paritrAyasva palyAmahaM preSitA pulindaiH / bhUtvA samarazUrAH kathametatparibhavaM sahadhve ? // 125 // caturdazastanastrotAnAM yatputrAH ! pAyitA mayA kSIram / tatkupuruSaiH saMprati ekasyApi niSkrayo na kRtaH // 126 // eteSucAnyeSu ca rdhyAnavirodho yadA na saMbhUtaH / khaDgena ziraM ddinnaM purato ratna zravasastadA // 127 // sarvendriyasaMvaritaM cittaM na ca bAhyaM samAlInam / dhyAnaM girIndrasadRzaM niSkampaM dazamukhasya sthitam // 128 // 1. na gaccheti pratya0 / 2. niSkrayaH / For Personal & Private Use Only 93 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 paumacariyaM jai taM karei jhANaM, suddhaM iha saMjao ya saddhAe / chettUNa kammabandhaM, pAvai siddhi na saMdeho // 129 // etthantare sahassaM, vijjANaM viviharUvadhArINaM / baddhaJjalimauDANaM, siddha ciya dahamuhassa tayA // 130 // kassa vi cirassa sijjhai, vijjA aidukkhadehapIDAe / kassa vi lahuM pi sijjhai, sucariyakammANubhAveNaM // 131 // kAle supattadANaM, sammattavisuddhi-bohilAbhaM ca / ante samAhimaraNaM, abhavvajIvA na pAvanti // 132 // savvAyareNa evaM, puNNaM kAyavvayaM maNUseNaM / puNNeNa navari labbhai, kammasamiddhI a siddhI ya // 133 // puvvakayaM nimmAyaM, seNiya ! kammapphalaM dahamuhassa / kAlammi asaMpuNNe siddhAu mahantavijjAo // 134 // eyANaM vijjANaM, nAmavibhattiM suNAhi egamaNo / AgAzagAmiNI kAmadAiNI kAmagAmI ya // 135 // vijjA ya daNNivarA, jayakammA ceva taha ya pnnttii| aha bhANumAliNI viya, aNimA laghimA ya nAyavvA // 136 // maNathambhaNI akhohA, vijjA saMvAhaNI suraddhaMsI / komArI vahakArI, suvihANA taha tamorUvA // 137 // viulAarI ya dahaNI vijjA suhadAiNI raorUvA / diNarayaNikarI, vajjoyarI ya etto samAdiTThI // 138 // ajarAmarA visannA, jalathambhiNi aggithambhaNI ceva / giridAriNI ya etto, vijjA avalovaNI ceva // 139 // arividdhaMsI ghorA, vIrA ya bhuyaGgiNI tahA varuNI / bhuvaNAvajjA ya puNo, dAruNi mayaNAsaNI ya tahA // 140 // raviteyA bhayajaNaNI, IsANI taha bhave jayA vijayA / bandhami vArAhI vi ya, kuDilA kittI muNeyavvA // 141 // yadi tatkaroti dhyAnaM zuddhamiha saMyatazca shrddhyaa| chitvA karmabandhaM prApnoti siddhi na saMdehaH // 129 / / atrAntare sahasraM vidyAnAM vividharupadhArINam / baddhAJjalimukuTAnAM siddhameva dazamukhasya tadA // 130 // kasyApi cireNa sidhyati vidyA atiduHkhadehapIDyA / kasyApi ladhvapi sidhyati sucaritakarmAnubhAvena // 131 // kAle supAtradAnaM samyaktvavizuddhirbodhilAbhaM ca / ante samAdhimaraNamabhavyajIvA na prApnuvanti // 132 / / sarvAdareNaivaM puNyaM kartavyaM manuSyena / puNyena navaraM labhyate karmasamRddhizca siddhizca // 133 // pUrvakRtaM nirmAtaM zreNika ! karmaphalaM dazamukhasya / kAle ca saMpUrNe siddhA mahAvidyA // 134 / / etAsAM vidyAnAM nAmavibhakti zruNuvekAgramanAH / AkAzagAminI, kAmadAyinI, kAmagAmI ca // 135 // vidyA ca danivArA, jayakarmA caiva tathA ca prajJaptiH / atha bhAnamAlinyapyaNimAladhimA ca jJAtavyA // 136 / / manastambhanyakSobhA vidyA saMvAhaNI suradhvaMsI / kaumArI vadhakArI suvidhAnA tathA tamorupA // 137 / / vipulAkarI ca dahanI vidyA sukhadAyinI rajorupA / dina-rajanIkarI, vajrodarI cetaH samAdiSTI // 138 // ajarAmarA visaMjJA, jalastambhinyagnistambhanI caiva / giridAriNI ceto vidyA'valokanI caiva // 139 // ari vidhvaMsI ghorA vIrA ca bhujaGginI tathA varuNI / bhuvanAvadyA ca punardAruNI madanAzanI ca tathA // 140 // ravitejA bhayajananI aizAnI tathA bhavejjayA vijayA / bandhanI vArAhyapi ca kuTilA kIrti tivyA // 141 / / 1. padmacaritameM 'jagatkampA' hai| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhavijjAsAhaNaM - 7 / 129-154 vAubbhavAya sattI (ntI) koberI saGkarI ya udditttthaa| jogesI balamahaNI, caNDAlI varisiNI ceva // 142 // vijjAu evamAI, siddhAo tassa bahuvihaguNAo / thevadivasesu seNiya !, allINAo dahamuhassa // 143 // savvAruharaividdhI, AgAsagamA ya jambhaNI ceva / niddANI paJcamiyA, siddhA' ciya bhANukaNNassa // 144 // siddhatthA aridamaNI, nivvAghAyA khagAmiNI pamuhA / eyA vi hu vijjAo, pattAu bibhIsaNeNa tayA // 145 // aha te samattaniyamA, jakkhAhivaINa tattha tuTTeNaM / sammANiya- kayapUyA, dinnAsIsA tao bhaNiyA // 146 // dahamuha ! bandhavasahio, mahaimahAiDDi- sattasaMpanno / paDivakkhaaparibhUo, jIvasu kAlaM aimahantaM // 147 // annaM pieva nisaNasu, jambuddIve samuddaperante / sacchandasuhavihArI, hiNDasu majjhaM pasAeoNaM // 148 // kailAsasiharasarisovamesu bhavaNesu saMvirAyantaM / divvaM sayaMpabhapuraM, dhaNaeNa kayaM dahamuhassa // 149 // kAUNa ya sammANaM, niyayapuraM patthio mahAjakkho / sigghaM ca rakkhasabhaDA, saMpattA savvaparivArA // 150 // tatto mahUsavaM te, karenti accantaharisiyamaIyA / bahutUrasaddakalayala-siddhavahUmaGgaluggIyaM // 151 // saMpatto ya sumAlI, piyAmaho mAlavantanAmo ya / rikkharayA - ''iccarayA, rayaNAsavamAiyA savve // 152 // diTThA kumArasIhA, kayaviNayA te guruM samallINA / savve vi ya egaTThe, vaccanti sayaMpabhaM naraM // 153 // daTTUNa kekasI vi ya, putte varahAra-kuNDalAharaNe / pulaiyaromaJcaiyA, na mAi niyagesu aGgesu // 154 // vAyUdbhavA ca zaktiH kauberI zaGkarI copadiSTA / yogezvarI balamathanI cANDAlI varSiNI caiva // 142 // vidyA evamAdayaH siddhAstasya bahuvidhaguNAH / stokadivasaiH zreNika ! AlInA dazamukhasya // 143 // sarvAroha rativRddhyAkAzagamA ca jRmbhINyeva / nidrANI paJcama siddhaiva bhAnukarNasya // 144 // siddhArthA'ridamanI nirvyAghAtA khagAminI pramukhA / etA api khalu vidyAH prAptA bibhISaNena tadA // 145 // atha te samAptaniyamA yakSAdhipatinA tatra tuSTena / sammAnitakRtapUjA dattA''ziSastato bhaNitAH // 146 // dazamukha ! bandhavasahito mahatimaddhisattvasaMpannaH / pratipakSAparibhUto jIva kAlamatimahat // 147 // anyadapyeva niHzruNu jambUdvIpe samudraparyante / svacchandasukhavihArIhiNDasva mama prasAdena // 148 // kailAzazikharasadRzopameSu bhavaneSu saMvirAjayan / divyaM svayaMprabhapuraM dhanadevakRtaM dazamukhasya // 149 // kRtvA ca sanmAnaM nijakapuraM prasthito mahAyakSaH / zIghraM ca rAkSasabhaTA saMprAptAH sarvaparivArAH // 150 // tato mahotsavaM te kurvantyatyantaharSitamatayaH / bahutUryazabdakalakalasiddhavadhUmaGgalodgItam // 151 // saMprAptazca sumAlI pitAmaho mAlyavAn nAma ca / RkSarajA AdityarajA ratnazravasAdikAH sarve // 152 // dRSTAH kumArasiMhAH kRtavinayAste guruM samAlInAH / sarve'pi ca ekatra gacchanti svayaMprabhaM nagaram // 153 // dRSTvA kekazyapi ca putrAn varahArakuNDalAbharaNAn / pulakitaromAJcitA na mAti nijakeSvaGgeSu // 154 // 1. vijjA ciya pratya0 / For Personal & Private Use Only 95 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 paumacariyaM pattA sayaMpabhapuraM, bhavaNAlIviviharayaNakayasohaM / UsiyadhayA-vaDAgaM, saggavimANaM va oiNNaM // 155 // majjhaTThiyammi sUre, majjaNayavihI kayA kumArANaM / paDupaha-muravabahurava-jayasaDhugaghuTThagambhIrA // 156 // NhAyA kayabalikammA, savvAlaMkArabhUsiyasarIrA / guruyaNakayappaNAmA, dinnAsIsA suhaniviTThA // 157 // evaM tu saMkahAe, samAgayaM mAlimaraNamuvveyaM / jaMpanto ya sumAlI, sahasA omucchio paDio // 158 // candaNajalolliyaGgo, Asattho pucchio dahamuheNaM / keNa nimitteNa gurU !, jeNeyaM pAvio dukkhaM ? // 159 // aha sAhiuM payatto, puttaya ! nisuNehi dinnakaNNa-maNo / jaha amha vasaNa-dukkhaM, uppannaM erisaM angge||160|| laGkApurIe sAmI, Asi purA mehavAhaNo rAyA / tassa imo suvisAlo, rakkhasavaMso samuppanno // 161 // ettheva mahAvaMse, laGkAnayarIe kheyarindANaM / volINAi~ kameNaM, bahuyAI sayasahassAiM // 162 // vaya taDikeso, tassa sukeso suo samuppanno / tassa vi ya hoi mAlI, putto haM mAlavanto ya // 163 // lAsi majjha jeTTho, laGkApurisAmio vijiyasattU / jeNeyaM bharaddhaM, vasIkayaM purisasIheNaM // 164 // lI maha purao, sahasArasueNa putta ! indeNaM / vahio saMgAmamuhe, rahaneuracakkavAlapure // 165 // .ssa bhaeNa paviTThA, amhe pAyAlapuravaraM duggaM / navaraMciya so bhuJjai, taM amha kulociyaM nayaraM // 166 // aha annayA gaeNaM, sammee vandiUNa jiNayandaM / tattheva pucchio me, aisayanANI samaNasIho // 167 // prAptAH svayaMprabhapuraM bhavanAlivividharatnakRtazobham / ucchritadhvajApatAkaM svargavimAnamivAvatIrNam // 155 / / 'yasthite sUrye majjanavidhiH kRtA kumArANam / paTupaTahamukharabahuravajayazabdoghRSTagambhIrA // 156 / / snAtAH kRtabalikarmANaH sarvAlaGkArabhUSitazarIrAH / gurujanakRtapraNAmA dattAzISaH sukhaniviSThAH // 157 / / evantu saMkathayA samAgataM mAlimaraNamudvignam / jalpaMzca sumAlI sahasAvamucchitaH patitaH // 158 // jandanajalAvaliptAGga AzvAstaH pRcchito pRSTodazamukhena / kenanimittena guro ! yenedaM prApto duHkham // 159 / / yataM pravRttaH putra ! niH zruNu dattakarNamanAH / yathAsmAkaM vyasanaduHkhamutpannametAdRzamaGge // 160 / / pAmyAsItpurA meghavAhano rAjA / tasyAyaM suvizAlo rAkSasavaMzaH samutpannaH // 161 / / za laGkAnagaryAM khecarendrANAm / gatAni krameNa bahUni zatasahasrANi // 162 // 'zastasya sukezaH sutaH samutpannaH / tasyApi ca bhavati mAlI putro'haM mAlyavAMzca // 163 // yo laGkApurIsvAmI vijitazatruH / yenedaM bharatArdhaM vazIkRtaM puruSasiMhena // 164|| - sahasrArasutena putra ! indreNa / vadhitaH saMgrAmamukhe rathanUpuracakravAlapure // 165 / / pAtAlapuravaraM durgam / navarameva sa bhunakti tadasmAkaM kulocitaM nagaram / / 166 / / 1. vA jinacandram / tatraiva pRSTo mayA'tizayajJAnI zramaNasiMhaH // 167 / / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhavijjAsAhaNaM-7/155-173 kaiyA hohI amhaM, laGkAnayarIsamAsayaniveso ? / aigaruyadAruNassa ya, voccheo vasaNadukkhassa ? // 168 // bhaNiyaM ca muNivareNaM, jo te puttassa hohiI putto / so niyayapuri savasaM, kAhI natthettha saMdeho // 169 // so addhabharahasAmI, payAva-bala-viriya-sattasaMpanno / paDivakkhakhayantakaro, hohI samarujjayamaIo // 170 // taM evaM muNibhaNiyaM, jAyaM nissaMsayaM jahuddiDhaM / rakkhasavaMsassa tumaM, hohI kittIdhurAdhAro // 171 // soUNa guruvaesaM, tuTTho cciya dahamuho viyasiyaccho / siddhANa namokkAraM, karei maulaJjalI sirasA // 172 // dhammaM kAUNa rammaM naravaravasahA honti vikkhAyakittI, dUraM bhuJjanti sokkhaM pavarasiridharA lakkhaNukkiNNadehA / bohiM pAventi dhIrA parabhavamahaNI mokkhamaggAhilAsI, tamhA ThAveha cittaM sasiyaravimale sAsaNe saMjayANaM // 173 // // iti paumacarie dahamuhavijjAsAhaNo nAma sattamo uddeso samatto // kadA bhaviSyatyasmAkaM laGkAnagarI samAzrayaniveza: ? / atigurukadAruNasya ca vyucchedo vyasanaduHkhasya ? // 168|| bhaNitaM ca munivareNa yastava putrasyabhaviSyati putraH / sa nijapuri svavazaM kariSyati nAstyatra saMdehaH // 169 / / so'rdhabharatasvAmI pratApa-bala-vIryasaMpannaH / pratipakSakSayAntako bhaviSyati samarodyatamatikaH // 170 // tadetanmunibhaNitaM jAtaM nissaMzayaM yathodiSTam / rAkSasavaMzasya tvaM bhaviSyati kIrtidhurAdhAraH // 171 // zrutvA garUpadezaM tuSTa eva dazamukho vikasitAkSaH / siddhAnAM (siddhebhyo) namaskAraM karoti mukuTAJjaliHzirasA // 172 / / dharmaM kRtvA ramyaM naravaravRSabhA bhavanti vikhyAtakIrtayaH, dUraM bhuJjanti saukhyaM pravarazrIdharAH lakSaNotkIrNadehAH / bodhi prApnuvanti dhIrAH parabhavamathanIM mokSamArgAbhilASiNaH, tasmAtsthApaya cittaM zazIkaravimale zAsane saMyatAnAm // 173 / / // iti padmacaritre dazamukhavidyAsAdhano nAma saptamoddezaH samAptaH // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8. dahamuhapuripaveso / etto veyaDDanage, dakkhiNaseDhIe surayasaMgIe / nayare mao tti nAmaM, hemavaI nAma se bhajjA // 1 // tIe guNANurUva, dhUyA mandoyari tti nAmeNaM / navajovvaNasaMpannA, maeNa diTThA visAlacchI // 2 // cintaM khaNeNa patto, saddAveUNa mantiNo sigdhaM / aha demi kassa kannaM ? eyaM me pucchiyA bhaNaha // 3 // mantIhi samuddiTTA, bahave vijjAharA balasamiddhA / anneNa tao bhaNiyaM, jogA indassa varakannA // 4 // aha te maeNa bhaNiyA, nayasatthaviyArayA mahAmantI / majjhaM kira pariNAmo, dijjai kannA dahamuhassa // 5 // vijjAsahassadhArI, atuliyabalavikkamo surUvo ya / sundarakulasaMbhUo, guNehi dUraM samuvvahai // 6 // mantIhi samaNunAyaM, evaM pahu ! jaha tume samuddiTuM / kallANasamArambho, kIrau mA Ne cirAveha // 7 // subhalaggakaraNajoe, kannaM ghettUNa sayalaparivAro / dahavayaNapurAbhimuho, mao payaTTo nabhayaleNaM // 8 // gayaNeNa vaccamANo, bhImAraNNassa majjhayArammi / pecchai maNAbhirAmaM, nagaraM varatuGgapAyAraM // 9 // savvAvattabalAhaya-sammeya-'TThAvayANa majjhammi / taM bhImamahAraNNaM, jattha puraM surapurAyAraM // 10 // nayarassa tassa pAse, oiNNo niyayavAhiNIsahio / pecchai mao maNojja, bhavaNaM sarayambuyAyAraM // 11 // 8. dazamukhapuripravezaH ito vaitADhyanage dakSiNazreNyAM suratasaMgIte / nagare maya iti nAma hemavatI nAmA tasya bhAryA // 1 // tasyA guNAnurupA duhitA mandodarIti nAmnA / navayauvanasaMpannA mayena dRSTA vizAlAkSI // 2 // cintA kSaNena prAptaH zabdApayitvA mantriNaH zIghram / atha dadmikasya kanyAM ? etanme pRSTA bhaNata // 3 // mantribhiH samudiSTA bahavo vidyAdharA balasamRddhAH / anyena tato bhaNitaM yogyA indrasya varakanyA // 4 // atha te mayena bhaNitA nayazAstravicAraNA mahAmantriNaH / mama khalu pariNAmo dIyate kanyA dazamukhasya // 5 // vidyAsahasradhArIatulitabalavikramaH surupazca / suMdarakulasaMbhUto guNai dUMraM samudvahati // 6 // mantribhiH samanujJAtamevaM prabho ! yathA tvayA samAdiSTam / kalyANasamArambhaH krIyatAM mA cirAyatAm / / 7 / / zubhalagnakaraNayoge kanyAM gRhItvA sakalaparivAraH / dazavadanapurAbhimukho mayo pravRtto nabhastalena // 8 // gaganena gacchan bhImAraNyasya madhye / pazyati manobhirAmaM nagaraM varatuGgaprAkAram // 9 // sarvAvartabalAhakasammetA'STApadAnAM madhye / tadbhImAraNyaM yatra puraM surapurAkAram // 10 // nagarasya tasya pArzve avatIrNo nijavAhinIsahitaH / pazyati mayo manojJaM bhavanaM zaradambudAkAram // 11 // 1. ceva se-mu0| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamukhapuripaveso-8/1-24 bhavaNaM mao paviTTho, aha pecchai dAriyaM tahiM ekkaM / bhaNiyA ya kassa duhiyA ?, kassa va eyaM mahAbhavaNaM ? // 12 // sA bhaNai majjha bhAyA, dahavayaNo nAmao ya candaNahA / khaggassa rakkhaNaTThA, ThaviyA haM candahAsassa // 13 // tAva cciya dahavayaNo, meruM gantUNa ceiyagharAiM / saMthuNiya paDiniyatto, taM ceva gihaM samaNupatto // 14 // kAUNasamAyAraM, mayasahiyA mantiNo dahamuhassa / mArIci vajjamajjho, gayaNataDI vajjanetto ya // 15 // marudujjauggaseNe, mehAvI sAraNo sugo mantI / anne vi evamAI, daTTaNa dasANaNaM tuTThA // 16 // kAUNa viNayapaNayA, bhaNanti mantI suNeha vayaNa'mhaM / dahamuha ! egaggamaNo, kAraNamiNamo nisAmehi // 17 // surasaMgIyAhivaI, veyaDDhe dakkhiNAe seDhIe / eso mao tti nAmaM, vijjAharapatthivo sUro // 18 // ghettUNa niyayadhUyaM, tujjha guNAyara ! visiThThAyaNNaM / bhaDacaDagareNa sahiyA, etthaM ciya AgayA sigdhaM // 19 // suNiUNa vayaNameyaM, dasANaNo jiNaharaM samallINo / pUyaM kAUNa tao, abhivandai jiNavaraM tuTTho // 20 // tattheva sayaNa-pariyaNa-ANandubbhaDavaraM niogeNaM / vattaM pANiggahaNaM, aNannasarisaM vasumaIe // 21 // patto sayaMpahapuraM, tIe samaM dahamuho pulaiyaGgo / mannanto pavarisiriM, samatthabhuvaNAgayaM ceva // 22 // tatto mao ya rAyA, niyayapuraM patthio saparivAro / duhiyAviogajaNiyaM, soga-pamoyaM ca vahamANo // 23 // jAyA varaggamahisI, etto mandoyarI visAlacchI / tIe guNANuratto, na gaNai kAlaM pi vaccantaM // 24 // bhavanaM mayaH praviSTo 'tha pazyati dArikAM tatrekAm / bhaNitA ca kasya duhitA ? kasya vetanmahAbhavanam ? // 12 // sA bhaNati mama bhrAtA dazavadano nAma ca candranakhA / khaDgasya rakSaNArthaM sthApitA'haM candrahAsasya // 13 // tAvacceva dazavadano mehaM gatvA caityagRhANi / saMstutya pratinirvRttastacceva gRhaM samanuprAptaH // 14 // kRtvA samAcAraM mayasahitA mantriNo dazamukhasya / mAricI vajramadhyo gaganataTI vajranetrazca // 15 / / marudurjograsenA meghAvI sAraNaH sugo mantrI / anye'pyevamAdayo dRSTavA dazAnanaM tuSThAH // 16 // kRtvA vinayapraNatA bhaNanti mantriNaH zruNu vacanamasmAkam / dazamukha ! ekAgramanAH kAraNamidaM nizAmaya // 17 // surasaMgItAdhipati vaitADhyadakSiNAyAM zreNyAm / eva maya iti nAmavidyAdharapArthivaH zUraH // 18 // gRhItvA nijaduhitaraM tava guNAkara ! viziSTalAvaNyam / bhaTasamUhena sahitA atraivAgatAH zIghram // 19 // zrutvA vacanametaddazAnano jinagRhe samAlInaH / pUjAM kRtvA tato'bhivandati jinavaraM tuSThaH // 20 // tatraiva svajana-parijanAnandudbhaTavaraM niyogena / vRttaM pANigrahaNamananyasadRzaM vasumatyAm // 21 // prAptaH svayaMprabhaparaM tayA samaM dazamakhaH palakitAGgaH / manyamAnapravarazrIM samastabhavanAgatamiva // 22 // tato mayazcarAjA nijapuraM prasthitaH saparivAraH / duhitRviyogajanitaM zoka-pramodaM ca vahamAnaH / / 23 / / jAtA varAgramahiSI tato mandodarI vizAlAkSI / tasyA guNAnurakto na gaNati kAlamapi gacchantam // 24 / / 1. tAvaM ciy-mu0| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 paumacariyaM so tattha viNNaseuM, icchai vijjANa viriya-mAhappaM / ucchAhanicchiyamaNo, vAvAre bahuvihe kuNai // 25 // ekko aNeyarUvaM, kAUNa'lliyai savvajuvaINaM / sUro vva kuNai tAvaM, sasi vva joNhaM samuvvahai // 26 // aNalo vva muyai jAlA, varisai meho vva takkhaNuppanno / vAu vva cAlai giriM, kuNai surindattaNaM sahasA // 27 // hoi samuddo vva phuDaM, mattagaindo khaNeNa varaturao / dUre Asanno cciya, khaNeNa aiMsaNo hoi // 28 // kuNai mahantaM rUvaM, khaNeNa suhumattaNaM puNa uvei / evaM lIlAyanto, mehavaraM pavvayaM patto // 29 // pecchai ya tattha vAviM, nimmalajalataNutaraGgakayasohaM / kumuuppalasaMchannaM, mahuyaraguJjantamahurasaraM // 30 // tattha ya kIlantINaM, pecchai kannANa chassahassAI / vijjAharadhUyANaM, lAyaNNasirI vahantINaM // 31 // tAhiM pi so kumAro, diTTo varahAra-mauDakayasoho / jANavimANArUDho, suravailIla viDambanto // 32 // evaM bhaNanti tAo, jai na havai esa amha bhattAro / maNa-nayaNanivvuikaro, to akayattho imo jammo // 33 // surasundarassa duhiyA, kannA paumAvai tti nAmeNa / varapaumasarisavayaNA, siri vva paumAlayanivAsI // 34 // annA buhassa duhiyA, maNavegAkucchisaMbhavA bAlA / nAmeNa asogalayA, kusumalayA ceva sohantI // 35 // kaNayanarindassa suyA, saMjhadevIe kucchisNbhuuyaa| vijjusamasarisavaNNA, nAmaM vijjuppabhA kannA // 36 // evaM ciya kannAo, bahuyAo rUva-jovvaNadharAo / mottUNa udayakheDDe, taM varapurisaM paloyanti // 37 // sa tatra jijJASitumicchati vidyAnAM vIryamAhAtmyam / utsAhanizcitamanA vyApArAn bahuvidhAn karoti // 125 / / eko'nekarupaM kRtvAlIDhati sarvayuvatIn / sUryariva karoti tApaM zazIva jyotsnAM samudvahati // 26 / / anala iva muJcati jvAlAM varSati megha iva tatkSaNotpannaH / vAyu iva cAlayati giriM karoti surendratvaM sahasA // 27 // bhavati samudra iva sphuTaM mattagajendraH kSaNena varaturagaH / dUre Asanna eva kSaNenAdarzano bhavati // 28 // karoti mahadrupaM kSaNena sukSmatvaM punarupaiti / evaM lIlAyan meghavaraM parvataM prAptaH // 29 // pazyati ca tatra vApI nirmalajalatanutaraGgakRtazobhAm / kumudotpalasaMcchanAM madhukaraguJjanmadhurasvarAm // 30 // tatra ca krIDantInAM pazyati kanyAnAM SaTsahasrANi / vidyAdharaduhitRNAM lAvaNyazrIvahamAnAnAm // 31 // tAbhirapi sa kumAro dRSTo varahAramukaTakRtazobhaH / yAnavimAnAruDha: surapatilIlAM viDambayan // 32 // evaM bhaNanti tA yadi na bhavatyeSo'smAkaM bhartA / mana-nayananirvRttikarastadA'kRtArtho'yaM janma // 33 // surasundarasya duhitA kanyA padmAvatIti nAmnA / varapadmasadRzavadanA zrIriva padmAlayanivAsI // 34 // anyA budhasya duhitA manovegAkukSisaMbhavA bAlA / nAmnA'zokalatA kusumalattaiva zobhamAnI // 35 // kanaka narendrasya sutA saMdhyAdevyAH kukSisaMbhavA / vidyutsamasadRsavarNA nAma vidyutprabhA kanyA // 36 / / evameva kanyA bahavo rupayauvanadharAH / muktvodakakrIDAM taM varapuruSaM pralokayanti // 37 // 1. kAUNaM niyai-pratya0 / 2. vilaMbaMto-pratya0 / 3. udkkriiddaam| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 dahamukhapuripaveso-8/25-51 aha dahamuheNa tAo, gandhavvahihIe pavarakannAo / rUva-guNasAliNIo, pariNIyAo sahariseNaM // 38 // gantUNa turiyaturiyaM, kaJcaiNA amarasundarassa tayA / siTuM ca kumArINaM, varakallANaM jahAvattaM // 39 // kovi pahu ! esa vIro, sunnaM piva tihuyaNaM vicintento |agnniypddivkkhbho, kIlai kannANa majjhammi // 40 // soUNa vayaNameyaM, ruTTho surasundaro mahArAyA / rahacakkavAlasAmI, sannaddho knnyvuhshio||41|| aha niggao mahappA, tassuvariM vivihavAhaNasamaggo / ambarataleNa vaccai, AuhakiraNesu dippanto // 42 // ambarataleNa entaM, daTThaNa balaM bhaNanti kannAo / dahamuha ! lahuM palAyasu, rakkhasu ahadullahe pANe // 43 // soUNa vayaNameyaM, daTThaNa ya parabalaM samAsanne / aha jaMpai dahavayaNo, gavviyahasiyaM ca kAUNa // 44 // garuDassa kiM va kIrai, bahuesu vi vAyasesu miliesu ? / mayagandhamuvvahante, kiM na haNai kesarI hatthI ? // 45 // nAUNa tassa cittaM, jai evaM nAha mannase garuyaM / to amha rakkhasu pahU ! niyae pii-bhAisaMbaMndhe // 46 // bhaNiUNa vayaNameyaM, uppaio nahayalaM vimANattho / aha tANa savaDahutto, raNarasataNhAluo sahasA // 47 // tAva ya balaM samatthaM, sandaNa-varagaya-turaGga-pAikkaM / uchariUNa pavattaM, dahavayaNaM samaramajjhammi // 48 // muJcanti satthavarisaM, tassuvari kheyarA sumacchariyA / pavvayavarassa najjai, dhArAnivahaM paovAhA // 49 // vAreUNa samattho, AuhanivahaM dasANaNo samare / to muyai tAmasattha, kajjalaghaNakasiNasacchAyaM // 50 // kAUNa naTThaceTe, vijjAharapatthive balasamagge / jamadaNDasacchahehiM, aha bandhai nAgapAsehiM // 51 // atha dazamukhena tA gandharvavidhinA pravarakanyAH / rupaguNazAlinyaH pariNItAH saharSeNa // 38 // gatvA tvaritaM tvaritaM kaJcukInA'marasundarasya tdaa| ziSTaM ca kumArINAM varakalyANaM yathAvRttam // 39 // ko'pi prabho ! eSa vIra zunyamiva tribhuvanaM vicintayan / agaNitapratipakSabhayaH krIDati kanyAnAM madhye // 40 // zrutvA vacanametadruSThaH surasundaro mahArAjA / rathacakravAlasvAmI sannaddhaH kanakavyuhasahitaH // 41 // atha nirgato mahAtmA tasyopari vividhvaahnsmgrH| ambaratalena gacchatyAyadhakiraNe dipyana // 42 // ambaratalenAyAntaM dRSTvA balaM bhaNanti kanyAH / dazamukha ! laghu palAya rakSAtidurlabhAn prANAn // 43 // zrutvA vacanametad dRSTvA ca parabalaM samAsanne / atha jalpati dazavadano garvita hasitaM ca kRtvA // 44 // garuDasya kiM vA karoti bahuSvapi vAyaseSu militeSu / madagandhamudravahamAnAn kiM na hanti kesarI hastinaH // 45 // jJAtvA tasya cittaM yadyevaM nAtha manyase gurukam / tadA'smAkaM rakSa prabho ! nijakAn pitR-bhrAtR sambandhAn // 46 // bhaNitvA vacanametadutpatito nabhastalaM vimAnasthaH / atha teSAmabhimukho raNarasatRSNAluH sahasA // 47 // tAvacca balaM samastaM syandanavaragajaturagapAdAtim / ucchalya pravRttaM dazavadanaM samaramadhye // 48 // muJcanti zastravarSaM tasyopari khecarAH sumatsarAH / parvatavarasya jJAyate dhArAnivahaM payovAhAH // 49 // vArayituM samartha AyudhanivahaM dazAnanaH samare / tadA muJcati tAmasAstraM kajjalaghanakRSNasacchAyam // 50 // kRtvA naSTaceSTAn vidyAdharapArthivAn balasamagrAn / yamadaNDasamAnairatha badhnAti nAgapAzaiH // 51 // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 paumacariyaM vayaNeNa navavahUNaM, mukkA vijjAharA saparivArA / puNaravi karenti tuTThA, kallANamahasavaM paramaM // 52 // divasesu tIse vatte, kallANe tANa pavarakannANaM / vijjAhararAyANo, gayA ya niyayAi~ ThANAiM // 53 // etto navavahusahio, dasANaNo pavaraiDDisaMpanno / patto sayaMpahapuraM, sayaNajaNANandio muio // 54 // aha kumbhapure rAyA, nAmeNa mahodaro tti vikkhAo / taDimAlA tassa suyA, surUvanayaNAe uppannA // 55 // vararUvajovvaNadharI, ravikiraNaviruddhapaGkayadalacchI / vivihaguNANuppattI, sA mahilA kumbhakaNNassa // 56 // tattheva kumbhanayare, keNa vi saddo kao siNeheNaM / dadruNa pavarakanne, teNaM ciya kumbhakaNNo tti // 57 // dhammANurAgaratto, savvakalA-''gamavisArao dhiiro| annaha khalesu khAI, nIo cciya mUDhabhAveNa // 58 // AhAro vi ya suio, surahisuyandho maNojjaniSphanno / kAlammi havai niddA, dhammAsattassa parisesaM // 59 // paramatthamajANantA, purisA pAvANurAyabuddhIyA / nirayapahagamaNadacchA, vivarIyatthe vikappenti // 60 // dakkhiNaseDhIe ThiyaM, nayaraM joippabhaM tahiM rAyA / vIro visuddhakamalo, nandavaI gehiNI tassa // 1 // dhUyA paDUyasarisI, pattA ya paiM bibhIsaNakumAraM / jovvaNaguNANurUvaM, rai vva kAmaM samallINA // 62 // kAlammi vaccamANe, jAo mandoyarIe varaputto / rUveNa indasariso, teNaM cciya indaI nAmaM // 3 // evaM kameNa biio, jAo cciya mehavAhaNo putto / nayaNUsavo kumAro, parivaDDai bandhavANando // 64 // vacanena navavadhUnAM muktA vidyAdharA:saparivArAH / punarapi kurvanti tuSThAH kalyANamahotsavaM paramam / / 52 / / divasaistribhirvRtte kalyANe tAsAM pravarakanyAnAm / vidyAdhararAjAno gatAzca nijakAni sthAnAni // 53|| ito navavadhUsahito dazAnanaH pravaraddhisaMpannaH / prAptaH svayaMprabhapure svajanajanAnandito muditaH // 54 // atha kumbhapure rAjA nAmnA mahodara iti vikhyAtaH / taDinmAlA tasya sutA surupanayanAyAmutpannA // 55 // vararupayauvanadharI ravikiraNavibuddhapaGkajadalAkSI / vividhaguNAnAmutpatiH sA mahilA kumbhakarNasya // 56 // tatraiva kumbhanagare kenApi zabda: kRtaH snehena / dRSTvA pravarakarNau tenaiva kumbhakarNa iti // 57 / / dharmAnurAgaraktaH sarvakalA''gamanavizArado dhIraH / anyathA khalaiH khyAti nIta eva mUDhabhAvena // 58|| AhAro'pi ca zUciH surabhigandho manojJaniSpannaH / kAle bhavati niMdrA dharmAsaktasya parizeSam // 59 // paramArthamajAnantaH puruSAH pApAnurAgabuddhayaH / narakapathagamanadakSA viparitArthe vikalpayanti // 60 // dakSiNazreNyAM sthitaM nagaraM jyotiSprabhaM tatra rAjA / vIro vizuddhakamalo nandavatI gRhiNI tasya // 61 // duhitA paGkajasadRzI prAptA ca pati bibhISaNakumAram / yauvanaguNAnurupaM ratIva kAmaM samAlInA // 62 // kAle gacchati jAto mandodaryA varaputraH / rupeNendrasadRzastenaivendrajInnAma // 63 / / evaM krameNadvitIyo jAta eva meghavAhana:putraH / nayanotsavaH kumAraH parivardhate bandhavAnandaH // 64|| 1. paramaiDDi-pratya0 / 2. jaNesu-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamukhapuripaveso - 8/52-77 evaM sayaMpahapure, rayaNAsavanandaNA kumAravarA / bhuJjanti visayasokkhaM, devA jaha devalommi // 65 // tU bhANuko, haDheNa dhaNayassa santiyaM desaM / ANer3a gaya-turaGge, mahilArayaNAiyaM savvaM // 66 // nAUNa ya vesamaNo, niyayaM ciya desaparihavaM ruTTho / pesei sumAlissa ya, vayaNAlaMkAradUyaM so // 67 // gantUNa paNamiNa ya, sumAliNaM dahamuhaM ca dUo so / aha sAhiuM payatto, jaM bhaNiyaM sAmisAleNa // 68 // aha jaMpa vesamaNo, samatthatelokkapAyaDapayAvo / jaha uttamokulINo, sumAli ! nayapaNDio si tumaM // 69 // evaMvihassa hoDaM, na ya juttaM tujjha vavasiuM eyaM / nAsayasi majjha desaM, jeNaM ciya kumbhakaNNeNaM // 70 // ahavA kiM pamhu ?, jaM si tayA savvanisiyarasamakkhaM / indeNa samaramajjhe, vahiyaM mAliM na saMbharasi ? // 71 // so hu tuma dahuro iva, indassa raNe bhayaM ayANanto / dADhAkaNTayavisame, kIlasi vayaNe bhuyaGgassa // 72 // mAlavaNa na santI, jAyA vi hu tujjha aNayakArissa / sesaniyayANa vi vahaM, kappasi natthettha saMdeho // 73 // jai na nivAresi tumaM, eyaM ciya balayaM abuddhIyaM / daDhaniyalasaMjamiyataNU, cAragihatthaM nivAre haM // 74 // pAyAlaMkApuraM, jaM caiUNa Thio ciraM kAlaM / puNaravi dharaNIvivaraM, sumAli ! kiM pavisiuM mahasi ? // 75 // ruTThe mae nisAyara!, inde vA kohasaMgae tujjha / na ya atthi samatthe vi hu, tANaM saraNaM ca telokke // 76 // soUNa vayaNameyaM, AruTTho dahamuho bhaNai 'dUyaM / ko vesamaNo nAma ?, ko vA vi hu bhaNNai indo ? // 77 // 1 evaM svayaMprabhapure ratnazravaso nandanA: kumAravarAH / bhuJjanti viSaya sukhaM devA yathA devaloke // 65 // gatvA bhAnukarNo balAddhanadasya satkaM dezam / Anayati gajaturaGgAn mahilAratnAdikaM sarvam // 66 // jJAtvA ca vaizramaNo nijakameva dezaparibhavaM ruSTaH / preSati sumAlezca vacanAlaGkAradUtaM saH // 67 // gatvA praNamya ca sumAli dazamukhaM ca dUtaH saH / atha kathayituM pravRtto yadbhaNitaM svAminA // 68 // atha jalpati vaizramaNaH samastatrailokyapragaTapratApaH / yathottamakulinaH sumAli ! nayapaNDito'si tvam // 69 // evaMvidhasya bhUtvA na ca yuktaM tava vyavasitumetat / nAzayasi mama dezaM yenaiva kumbhakarNena // 70 // athavA kiM pramRSTaM ? yadasi tadA sarva nizAcarasamakSam / indreNa samaramadhye vadhitaM mAliM na smaraSi ? // 71 // sa khalu tvaM dardura ivendrasya raNe bhayamajAnan / daMSTrAkaNTakaviSame krIDati vadane bhujaGgasya // 72 // mAlivadhena na zAnti jAtA'pi khalu tavAnayakAriNaH / zeSanijakAnAmapi vadhaM kalpase nAstyatra saMdehaH // 73 // yadi na nivArayaSi tvametadeva bAlamabuddhikam / dRDhanigaDasaMyamitatanuzcAragRhasthaM nivArayAmyaham // 74 // pAtAlAlaGkArapuraM yat tyaktvA sthitazci kAlam / punarapi dharaNIvivaraM sumAle ! kiM praviSTumicchasi // 75 // ruSTe mayi nizAcara! indre vA krodhasaMgate tava / na cAsti samakSo'pi khalu trANaM zaraNaM ca trailokye // 76 // zrutvA vacanametadAruSTho dazamukho bhaNati dUtam / ko vaizramaNo nAma ? ko vApi bhaNyata indraH ? ||77|| I 1. kAGkSasi / 2. evaM pratya0 / For Personal & Private Use Only 103 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 paumacariyaM amhaM paraMparAe, kulAgayaM bhuJjase tumaM nayaraM / vesamama ! muJcasu lahu~, jai icchasi attaNo jIyaM // 78 // so seNAyai kAo, sIhAyai kolhuo abuddhiio|bhiccynnbndhvaarii, jo kuNai mae samaM jujjhaM // 79 // re dUvaya ! vayaNAI, eva bhaNantassa uttamaGgaM te / pADemi dharaNivaTe, asiNA tAlapphalaM ceva // 40 // evaM bhaNiUNa sahasA, AyaDDai asivaraM paramaruTTho / dUyassa uccharanto, ruddho ya bibhIsaNabhaDeNaM // 81 // pAyayapuriseNa pahU ! imeNa paravayaNapesaNakareNaM / dUeNa mArieNa vi, suhaDANa jaso na nivvaDai // 82 // bhiccassa ko'varAho, saMpai vikkIyaniyayadehassa ? / vAyA pavattai pahU ! pisAyagahiyassa va imassa // 83 // jAva ya bihIsaNeNaM, pasamijjai dahamuho paNAmeNaM / tAva calaNehi ghettuM, dUo annehi nicchUDho // 84 // haya-vihaya-vipparaddho, dUo gantUNa niyayasAmissa / sAhei samaNubhUyaM, jaM ciya bhaNiyaM dahamuheNaM // 85 // na ya vArei kaNihU~, na ya samma kuNai jaM tume bhaNiyaM / navaraM ciya paDivajjai, saMgAmaM ceva dahavayaNo // 86 // soUNa dUyavayaNaM, vesamaNo kohpsriyaamriso| bhaDacaDayareNa mahayA, viNigagao samarataNhAlU // 87 // raha-turaya-gayArUDhA, asi-kheDaya-kaNaya-tomaravihatthA / guJjavarapavvayaM te, jakkhabhaDA ceva saMpattA // 48 // soUNa AgayaM so, vesamaNaM dahamuho raNapayaNDo / bhANusavaNAiehiM, bhaDehiM sahio viNikkhanto // 89 // mattagaesu rahesu ya, ArUDhA kei varaturaGgesu / guJjavarapavvayaM te, dahamuhasuhaDA samaNupattA // 10 // asmatparaMparayA kulAgataM bhunakSi tvaM nagaram / vaizramaNa ! muJca laghu yadIcchasyAtmano jIvam / / 78 // sa zyenAyati kAkaH siMhAyati zRgAlo'buddhikaH / bhRtyajanabAndhavAri rya karoti mama samaM yuddham / / 79 / / re dUta ! vacanAnyevaM bhaNata uttamAGgaM tava / pAtayAmi dharaNipRSTe 'sinA tAlaphalameva // 80 // evaM bhaNitvA sahasA''kRSTatyasivaraM paramaruSThaH / dUtasyocchalan ruddhazca bibhISaNabhaTena // 81 // prAkRtapuruSeNa prabho ! amunA paravacanapreSaNakareNa / dUtena mAritenA'pi subhaTAnAM yazo na nivartate // 82 // bhRtyasya ko'parAdhaH saMprati vikrItanijadehasya ? / vAcA pravartate prabho ! pizAcagRhItasyevaitasya // 83 / / yAvacca bibhISaNena prazamyate dazamukhaH praNAmena / tAvaccaraNai rgRhItvA duto'nyai niSkASitaH // 84 // hata-vihata-vipIDito dUto gatvA nijasvAmine / kathayati samanubhUtaM yatheva bhaNitaM dazamukhena // 85 / / na ca vArayati kaniSThaM na ca samyakkaroti yatvayA bhaNitama / kevalameva pratipadyate saMgrAmameva dazavadanaH / / 86 / / zrutvA dUtavacanaM vaizramaNaH krodhaprasaritAmarSaH / bhaTasamUhena mahatA vinirgataH samaratRSNAluH // 87 / / ratha-turaga-gajArUDhA asi-khaDga-kanaka-tomara vihastAH / guJjavaraparvataM te yakSabhaTA eva saMprAptAH // 88 / / zrutvAgataM sa vaizramaNaM dazamukho raNapracaNDa: / bhAnuzravaNAdibhi bhaTaiH sahito viniSkrAntaH // 89 // mattagajesu rathesu cAruDhAH kecidvaraturaGgeSu / guJjavaraparvataM te dazamukhabhaTAH samanuprAptAH // 10 // 1. tae-pratya0 / 2. guJjairipavvayaM-pratya0 / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 dahamukhapuripaveso-8/78-103 daTTaNa parabalaM te, jakkhabhaDA harisamukkabukkArA / ucchariUNa pavattA, nANAvihapaharaNasamaggA // 11 // ubhayabalatUrasaddo, gayagajjiya-turayahiMsiyaravo ya / vitthariUNA''Dhatto, kAyarapurisANa bhayajaNaNo // 12 // aha DhukkiuM pavattA, doNNi vi sennesu harisiyA suhaDA / sannaddhabaddhakavayA, suNirUviyapaharaNA-''varaNA // 13 // aha tANa samAvaDiyaM, jujhaM guJjavarapavvayassuvari / vesamaNa-dahamuhANaM, doNhaM pi uiNNasennANaM // 14 // sara-jhasara-satti-savvala-karAlakontesu khippamANesu / cakkesu paTTisesu ya, channaM gayaNaGgaNaM sahasA // 15 // rahiyA rahiesu samaM, gayamArUDhA samaM gayatthesu / jujjhanti AsavArA, Asavalaggesu saha suhaDA // 16 // khaggeNa moggareNa ya, cakkeNa ya kei abhimuhAvaDiyA / paharanti ekkamekkaM, sAmiyakajjujjayA suhaDA // 97 / jujjhantANa raNamuhe, caDakkapaharovamesu paharesu / takkhaNametteNa kayaM, naccantakabandhapecchaNayaM // 18 // aha rakkhasANa sennaM, cakkAvattaM va bhAmiyaM sahasA / jakkhabhaDesu samatthaM, dilu ciya dahamuheNa raNe // 19 // daDhacAvagahiyahattheNa, teNa visihesu muccamANeNaM / garuyapahArAbhihayA, jaha jakkhabhaDA kayA vimuhA // 10 // na ya so asthi rahavaro, jakkhabale gaya-turaGga-pAikko / visihesu jo na bhinno, dahavayaNakaraggamukkesu // 101 // daTThaNa samaramajjhe, ejantaM rAvaNaM savaDahuttaM / tivvo bandhavaneho,jakkhanarindassa uppanno // 102 // saMvegasamAvanno, bAhubalI jaha mahAhave puvvaM / cinteUNa pavatto, dhiratthu saMsAravAsammi // 103 // dRSTvA parabalaM te yakSabhaTA harSamuktagarjAravAH / ucchalituM pravRttA nAnAvidhapraharaNasamagrAH // 91 // ubhayabalatUryazabdo gajagarjitaturagarhisitaravazca / vistaritumArabdhaH kAtarapuruSANAM bhayajanakaH // 92 / / atha DhaukituM pravRttA dvayorapi sainyayo harSitAH subhaTAH / sannaddhabaddhakavacAH sunirupitapraharaNA''varaNAH // 93 // atha teSAM samApatitaM yuddhaM guJjavaraparvatasyopari / vaizramaNa-dazamukho dvayorapyudIrNasainyayoH // 14 // zara-jhasara-zakti-savvala-karAlakunteSu kSipyamAneSu / cakreSu paTTIseSu ca chanaM gaganAGgaNaM sahasA / / 95 / / rathikA rathikaiH samaM gajamAruDhAH samaM gajasthaiH / yudhyantyazvavArA azvalagnaiH saha subhaTAH // 96 // khaDgena mudgareNa ca cakreNa ca kecidabhimukhApatitAH / praharantyekamekaM svAmikAryodyatAH subhaTAH / / 97 / / yudhyatAM raNamukhe caDakkapraharopamaiH praharaiH / tatkSaNamAtreNa kRtaM nRtyatkabandhaprekSaNakam // 98 // atha rAkSasANAM sainyaM cakrAvartamiva bhrAmitaM sahasA / yakSabhaTeSu samastaM dRSTameva dazamukhena raNe // 99 / / dRDhacApagRhItahastena tena vizikheSu mucyamAnena / gurukaprahArabhihatA yathA yakSabhaTAH kRtA vimukhAH // 100|| na ca so'sti rathavaro yakSabale gaja-turaGga-padAti / vizikhairyo na bhinno dazamukhakarAgramuktaiH // 101 // dRSTvA samaramadhye AyAntaM rAvaNamabhimukham / tIvro bandhavasneho yakSanarendrasyotpannaH // 102 // saMvega samApanno bAhubalI yathA mahAhave pUrvam / cintayituM pravRto dhigastu saMsAravAse // 103 / / 1. gunyjyr-prty0| pauma. bhA-1/14 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 paumacariyaM aimANagavvieNaM, visayavimUDheNa erisaM kajjaM / raiyaM bandhuvahatthaM, akittikaraNaM ca logammi // 104 // bho bho dasANaNa ! tumaM, maha vayaNaM suNasu tAva eymnno|maa kuNasu pAvakammaM, kaeNa khaNabhaGgarasirIe // 105 // ahayaM tumaM ca rAvaNa !, puttA ekkoyarANa bahiNINaM / na ya bandhavANa jujjai, saMgAmo ekkamekkANaM // 106 // kAUNa jIvaghAyaM, visayasuhAsAe tivvalohillA / vaccanti puNNarahiyA, purisA bahuveyaNaM narayaM // 107 // bhottUNa egadivasaM, rajjaM saMvaccharaM havai pAvaM / dorassa kAraNaTuM, nAsanti maNI avinANA // 108 // taM muyasu rAgadosaM, niyayaM dAvehi bandhavasiNehaM / mA visayabhogatisio, paharasu niyaesu aGgesu // 109 // soUNa vayaNameyaM, dasANaNo bhaNai aibalummatto / dhammasavaNassa kAlo, vesamaNa ! na hoi saMgAme // 110 // khaggassa havasu magge, kiM vA bahuehi bhAsiyavvehiM ? |ahvaa kuNasu paNAmaM, na ya saraNaM atthi tujjha'nnaM // 11 // bhaNai tao vesamaNo, dasANaNaM raNamuhe savaDahuttaM / AsannamaraNabhAvo, vaTTasi eyAi~ jaMpanto // 112 // banadhavaneheNa mae, nivArio jaM si mahuravayaNehiM / taM muNasi atIgADhaM, bhIo jakkhAhivo majjhaM // 113 // tai tAva balasamutthaM, atthi tumaM kaDhiNadappamAhappaM / tA paharasu paDhamayaraM, dahamuha ! mA Ne cirAvehi // 114 // aha bhaNai rakkhasindo, saMgAme paDhamariubhaDassuvariM / savvAuhakayasaGgA, ettiya na vahanti me hatthA // 115 // ruTTho jakkhAhivaI, tassuvariM varisio sagasaehiM / kiraNapasarantanivaho, najjai majjhaTThio sUro // 116 // vesamaNakaravimukkaM, saranivahaM addhacandabANehiM / chindeUNa dahamuho, gayaNe saramaNDavaM kuNai // 117 // atimAnagarvitena viSayavimUDhenedRzaM kAryam / racitaM bandhuvadhArthamakIrtikAraNaM ca loke // 104 // bho bho dazAnana ! tvaM mama vacanaM zruNu tAvadekAgramanAH / mA kuru pApakarma kRtena kSaNabhaGgazriyAH // 105 / / ahaM tvaM ca rAvaNa ! putrA ekodarayo bhaginyoH / na ca bAndhavAnAM yujyate saMgrAma ekamekasya // 106 / / kRtvA jIvaghAtaM viSayasukhAzAyAstIvralobhAH / gacchanti puNyarahitAH puruSA bahuvedanaM narakam // 107 // bhuktvaikadivasaM rAjyaM saMvatsaraM bhavati pApam / davarakasya kAraNArthaM nAzayanti maNImavijJAnAH // 108 / / taM muMca rAgadoSaM nityaM dadasva bandhavasneham / mA viSayabhogatRSitaH prahara nijeSvaGgeSu // 109 / / zrutvA vacanametaddazAnano bhaNatyatibalonmattaH / dharmazravaNasya kAlo vaizramaNa ! na bhavati saMgrAme // 110 // khaDgasya bhava mArge kiM vA bahubhi bhASitavyaiH / athavA kuru praNAmaM na ca zaraNamasti tavAnyat // 111 // bhaNati tato vaizramaNo dazAnanaM raNamukhe abhimukhaH / AsannamaraNabhAvo vatasa idAnIM jalpan // 112 // bAndhavasnehena mayA nivArito yadasi madhuravacanaiH / taM jJAnAsyatigADhaM bhIto yakSAdhipo mataH // 113 / / yadi tAvabalasamutthamasti tava kaThinadarpamAhAtmyam / tadA prahara prathamataraM dazamukha ! mA cirAyatAm // 114|| atha bhaNati rAkSasendraH saMgrAme prthmripubhttsyopri| sarvAyudhakRtasaGgau etAvantau na vahato mama hastau // 115 / / ruSTo yakSAdhipatistasyopari varSitaH zarazataiH / kiraNaprasarannivaho jJAyate madhyasthitaH sUryaH // 116 / / vaizramaNakaravimuktaM zaranivahamardhacandrabANaiH / chitvA dazamukho gagane zaramaNDapaM karoti // 117 / / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 dahamukhapuripaveso-8/104-130 AyaNNapUriehiM, suNisiyabANehi dhaNuvimukkehi / cAvaM duhA virikkaM, raho ya saMcuNNio navaraM // 118 // annaM rahaM vilaggo, cAvaM ghettUNa saravarasaehiM / ukkattai dahavayaNo, kavayaM dhaNayassa dehatthaM // 119 // aha rAvaNeNa samare, jamadaNDasameNa bhiNDimAleNa / vacchatthalammi pahao dhaNao mucchaM samaNupatto // 120 // daTThaNa taM visannaM, jakkhabale kaluNakandiyapalAvo / uppanno cciya sahasA, paritoso rakkhasabhaDANaM // 121 // tAva ya bhiccehi raNe, vesamaNo geNhiUNa hakkhutto / sapurisasejjArUDho, jakkhapuraM pAvio sigdhaM // 122 // dahavayaNo vi ya samare, bhaggaM nAUNa jakkhasAmantaM / jayasaddatUrakalayalaraveNa ahiNandio sahasA // 123 // dhaNao vijakkharAyA.kayaparikammo tigicchaesa pnno| ___Thavio sabbhAvarUvo, bala-viriyasamujjalasirIo // 124 // cintei to maNeNaM, hA ! kaTuM visayarAgamUDheNaM / bahuveyaNAvagADhaM, dukkhaM ciya erisaM pattaM // 125 // kallANabandhavo me, dasANaNo jeNa raNamuhaniheNa / baddho vi moio haM, sigdhaM gihavAsapAsesu // 126 // muNiyaparamatthasAro, pavvajjaM geNhiUNa vesamaNo / ArAhiyatavaniyamo, patto ayarAmaraM ThANaM // 127 // aha tassa taM vicittaM, uvaNIyaM dhaNayasantiyaM divvaM / maNirayaNapajjalantaM, puSphavimANaM maNabhirAmaM // 128 // varamanti-suya-purohiya-bandhavajaNavivihapariyaNAiNNo / Aruhai varavimANaM, dasANaNo riddhisaMpanno // 129 // varahAra-kaDaya-kuNDala-mauDAlaMkArabhUsiyasarIro / UsiyasiyAyavatto, cAmaradhuvvantadhayamAlo // 130 // AkarNapUritaiH sunizitabANai rdhanurvimuktaiH / cApaM dvidhA vibhaktaM rathazca saMcUrNito navaram // 118 / / anyaM rathaM vilagnazcApaM gRhItvA zaravarazataiH / utkartyati dazavadanaH kavacaM dhanadasya dehastham // 119 // atha rAvaNena samare yamadaNDasamena bhindimAlena / vakSaH sthale prahato dhanado mUrchA samanuprAptaH // 120|| dRSTvA taM viSaNNaM yakSabale karuNakanditapralApaH / utpanna eva sahasA paritoSo rAkSasabhaTAnAm // 121 / / tAvacca bhRtyai raNe vaizramaNo gRhItvotkSiptaH / sapuruSazayyAruDho yakSapuraM prApitaH zIghram // 122 // dazavadano'pi ca samare bhagnaM jJAtvA yakSasAmantam / jayazabdatUryakalakalaraveNAbhinanditaH sahasA // 123 // dhanado'pi yakSarAjA kRtaparikarmA cikitsakaiH punaH / sthApitaH svabhAvarupo bala-vIrya samujvalazriyaH // 124 / / cintayati tadA manasA hA ! kaSTaM viSayarAgamUDhena / bahuvedanAvagADhaM duHkhamevedRzaM prAptam // 125 / / kalyANabandhu mama dazAnano yena raNamukhanibhena / baddho'pi mocito'haM zIghraM gRhavAsapAzaiH // 126 // muNitaparamArthasAraH pravajyAM gRhItvA vaizramaNaH / ArAdhitataponiyamaH prApto'jarAmaraM sthAnam // 127 / / atha tasya tadvicitramupanItaM dhanadasatkaM divyam / maNiratnaprajvalantaM puSpakavimAnaM manobhirAmam // 128 // varamantrisutapurohitabandhujanavividhaparijanAkIrNaH / Arohati varavimAnaM dazAnano RddhisaMpannaH // 129 / / varahAra-kaTakakuNDalamukuTAlaGkArabhUSitazarIraH / ucchritazvetAtapatra zcAmaradhunvaddhvajamAlaH // 130 / / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 paumacariyaM nAmeNa kumbhayaNNo, sahoyaro tassa gayavarArUDho / bIo vi rahavarattho, bibhIsaNo paGkayadalaccho // 131 // sIho saraho ya tahA, mArII gayaNavijjunAmo ya / vajjo ya vajjamajjho, vajjakkho ceva hoi buho // 132 // suya sAraNo sunayaNo, mao ya taha evamAiyA bahave / vijjAharasAmantA, savibhavaparivAriyA miliyA // 133 // so erisabalasahio, uppaio uyayasAmalaM gayaNaM / vaccai ya dAhiNadisaM, laGkAnayarIsavaDahutto // 134 // aha pecchiUNa puhaI ArAmujjANa-kANaNasamiddhaM / pucchai dasANaNo ciya, viNayaM kAUNa ya sumAliM // 135 // dIsanti pavvaovari, sariyAkUlesu gAma-nayaresu / paDiyA saGkhadalanibhA, mehA iva sarayakAlammi // 136 // siddhe namaMsiUNaM, bhaNai sumAlI dasANaNaM suNasu / vacchaya ! na honti ee, paDimA mehA dharaNivaDhe // 137 // dhavalabbhasaMnnigAsA, viraDyapAyAra-gourADovA / dIsanti putta ! ee, jiNAlayA rayaNavicchuriyA // 138 // dasamo bharahAhivaI, hariseNo nAma Asi cakkaharo / teNa ime puhaiyale, jiNAlayA kAriyA bahave // 139 // eyANa namokkAraM, karehi dahamuha ! visuddhabhAveNaM / kalikalusapAvarahio, hohisi natthettha saMdeho // 140 // namiUNa ceiyahare, pucchai hariseNasantiyaM cariyaM / keNa nimitteNa pahU ! kayA ime jiNavarAyayaNA ? // 141 // sattha-'ttha-nayavihinna, bhaNai sumAlI maNoharagirAe / dahamuha ! egaggamaNo, suNehi jaha jiNaharuppattI // 142 // hariSeNacakricaritam :atthi bharahaddhavAse, kampillapure maNobhiramaNijje / sIhaddhao tti nAmaM, rAyA bahupaNayasAmanto // 143 // nAmnA kumbhakarNaH sahodarastasya gajavarAruDhaH / dvitIyo'pi rathavarastho bibhISaNaH paGkajadalAkSaH // 131 // siMha: zarabhazca tathA mArIcI gaganavidyunnAma ca / vajrazca vajramadhyo vajrayakSa eva bhavati budhaH // 132 / / zuka: sAraNaH sunayano mayazca tathaivamAdikA bahavaH / vidyAdharasAmantaH svavibhavaparivAritA militAH / / 133 / / sa etAdRzabalasahito utpatita udakazyAmalaM gaganam / gacchati ca dakSiNadizAM laGkAnagaryAbhimukhaH // 134 // atha dRSTvA pRthivImArAmudyAnakAnanasamRddham / pRcchati dazAnana eva vinayaM kRtvA ca sumAlim // 135 / / dRzyante parvatopari saritAkuleSu gAmanagareSu / patitAH zaGkhadalanibhA meghA iva zaradakAle // 136 / / siddhAnnatvA bhaNati sumAlI dazAnana zruNu / vatsa ! na bhavantyete patitA meghA dharaNIpaTTe // 137 // dhavalagarbhasannikarSA viracitaprAkAragopUrATopAH / dRzyante putra ! ete jinAlayA ratnavicchUritAH // 138 / / dazamo bharatAdhipati hariSeNo nAmAsIccakradharaH / tenemA pRthivItale jinAlayAH kAritA bahavaH // 139 // etAnnamaskAraM kuru dazamukha ! vizuddhabhAvena / kalikAluSyapAparahito bhaviSyasi nAstyatra saMdehaH // 140 / / natvA caityagRhAn pRcchati hariSeNa satkaM caritam / kena nimittena prabho ! kRtA ime jinavarAyatanAH ? // 141 / / zAstrArthanayavidhijJo bhaNati sumAlI manoharagirA / dazamukha ! ekAgramanAH zruNu yathA jinagRhotpattiH // 142 // hariSeNacakrIcaritam - asti bharatArdhavarSe kAmpilyapUre mano'bhiramaNIye / siMhadhvaja iti nAma rAjA bahupraNatasAmantaH // 143 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 dahamukhapuripaveso-8/131-155 tassA''si mahAdevI, vappA nAmeNa rUvaguNakaliyA / tIe suo kumAro, hariseNo lakkhaNoveo // 144 // aha annayA kayAI, vappAe jiNaraho rayaNacitto / kArAvio ya nayare, ceihare dhammasIlAe // 145 // annA vi tassa mahilA, lacchI nAmeNa rUvasaMpannA / micchattamohiyamaI, paDiNIyA jiNavaramayammi // 146 // sAbhaNai esa paDhamo, bambharaho bhamau nyrmjjhmmi| aTThAhiyamahimAe, parihiNDau jiNaraho pacchA // 147 // suNiUNa vayaNameyaM, vajjeNa va tADiyA sire vappA / aha sA kuNai painnaM, dukkhamahAsogasaMtattA // 148 // jai paDhamajiNaraho vi hu, bhamihI naye susaGghaparikiNNo / tA hohI AhAro, niyamA puNa aNasaNaM majjha // 149 // kamaladalasarisanayaNaM,rovantI pecchiUNa hrisenno|pucchi sasaMbhamahiyao,ammo !kiM ruyasi dukkhttaa?||150|| jiNavararahAibhamaNaM, parikahiyaM tassa eva jaNaNIe / cinteUNa pavatto, sogamahAsaMkaDe paDio // 151 // mAyA piyA ya doNNi vi, logammi mahAgurU ime bhnniyaa| na ya tANa jaNaviruddhaM, karemi pIDA suthevaM pi // 152 // na ya dadvRNa samattho, jaNaNI bahudukkha-sogasaMtattA / mottUNa niyayabhavaNaM, raNNaM pavisAmi jaNarahiyaM // 153 // aha niggao purAo, rayaNIe jaNapasuttasamayammi / pavisarar3a mahAraNNaM, ghaNataruvara-sAvayAiNNaM // 154 // tattha parihiNDamANo, diTTho cciya tAvasehi hariseNo / dinnAsaNovaviTTho, phala-mUlAI kayAhAro // 155 // tasyAsInmahAdevI vaprA nAmnA rupaguNakalitA / tasyAM sutaH kumAro hariSeNo lakSaNopetaH // 144 // athAnyadA kadAcidvaprayA jinaratho ratnacitraH / kAritazca nagare caityagRhe dharmazIlayA // 145 // anyA'pi tasya mahilA lakSmI nAmnA rupasaMpannA / mithyAtvamohitamatiH pratyanikA jinavaramate // 146 / / sA bhaNatyeSa prathamo bahmaratho bhramatu nagaramadhye / aSTAhnikAmahimnA parihiNDatu jinarathaH pazcAt // 147 // zrutvA vacanametadvajeNeva tADitA zire vaprA / atha sA karoti pratijJAM duHkhamahAzokasaMtaptA // 148 / / yadi prathamajinaratho'pi khalu bhramiSyati nagare surasaGghaparikIrNaH / tadA bhaviSyatyAhAro niyamA punaranazanaM mama // 149 // kamaladalasadRzanayanAM rudantIM dRSTvA hariSeNaH / pRcchati sasaMbhramamahRdayo mAta ! kathaM rodisi duHkhArtA ? // 150 // jinavararathAdibhramaNaM parikathitaM tasyaiva jananyA / cintayituM pravRttaH zokamahAsaMkaTe patitaH // 151 // mAtA pitA ca dvAvapi loke mahAgurU imau bhnnitau| na ca tayo janaviruddhaM karemi pIDAM sustokAmapi // 152 // na ca dRSTuM samartho jananIM bahuduHkhazokasaMtaptAm / tyaktvA nijabhavanamaraNyaM pravizAmi janarahitam // 153 // atha nirgataH purAdrajanyAM janaprasuptasamaye / pravizati mahAraNyaM dhanataruvarazvApakAkIrNam // 154|| tatra parihiNDamAno dRSTa eva tApasairhariSeNaH / dattAsanopaviSThaH phalamUlAdeH kRtAhAraH // 155 // 1. naMdIsaramahimAe-mu0 / 2. jaNaNi bahudukkhasogasaMtattaM-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 paumacariyaM campApurIe rAyA, taiyA jaNamejao pahiyakittI / kAlanarindeNa so, ruddho cciya sAhaNasamaggo // 156 // jaNamejao vi rAyA, nayarAo niggao balasamiddho / aha jujjhiuM pavatto, kAleNa samaM savaDahutto // 157 // jAva ya vaTTai jujhaM, tAva suruGgAe puvvaraDyAe / bhajjA se nAgavaI, duhiyAe samaM gayA raNNaM // 158 // taM ciya tAvasanilayaM, kgagavaI puvvameva saMpattA / ciTui duhiyAe samaM, kAlakkhevaM vihArantI // 159 // daTThaNa ya hariseNaM, kannA sA laliyajovvaNApuNNA / pulayantI na ya tippai, viddhA kasumAuhasarehiM // 160 // jaNaNIe sA kumArI, bhaNiyA saMbharasu puvvavayaNAI / cakkaharassa varataNU, hohisi mahilA tumaM bAle ! // 161 // taM pecchiUNa so vi hu, hariseNo mayaNabANabhinnaGgo / cintei imA muddhA, hohI ya kayA mahaM dhariNI ? // 162 // nehANurAgarattaM, kannaM nAUNa tAvasagaNehiM / niddhADio kumAro, hariseNo AsamapayAo // 163 // hariseNo vi hu tIe, kannAe rUva-jovvaNa- guNohaM / saramANo cciya nirde, na lahai ratiMdiyaM ceva // 164 // na ya AsaNe na sayaNe, na ya gAme na ya pure maNabhirAme / na ya ujjANavarahare, lahai dhiiM tIe virahammi // 165 // evaM vicintayanto hariseNo jai labhAmi taM kannaM / to sayalabharahavAsaM, bhuttaM ciya natthi saMdeho // 166 // gAmesu paTTaNesu ya, sariyAkUlesu pavvayaggesu / jiNavaragharAi~ to haM, sigdhaM ciya kAraissAmi // 167 // taccitta taggayamaNo, gAmA''gara-nagaramaNDiyaM vasuhaM / parihiNDanto kamaso, sindhuNadaM pAvio nayaraM // 168 // campApUryA rAjA tadA janamejayaH prathitakIrtiH / kAlanarendreNa sa ruddha eva sAdhanasamagraH // 156 / / janamejayo'pi rAjA nagarAnirgato balasamRddhaH / atha yoddhaM pravRttaH kAlena samamabhimukhaH // 157 / / yAvacca vartate yuddhaM tAvatsuraGgayA pUrvaracitayA / bhAryA tasya nAgavatI duhitrA samaM gatAraNyam // 158 / / tadeva tApasanilayaM nAgavatI pUrvameva saMprAptA / tiSThati duhitAyAH samaM kAlakSepaM vidhArayantI // 159 / / dRSTvA ca hariSeNa kanyA sA lalitayauvanapUrNA / pulakayantI na ca tRpyati viddhA kusumAyudhazaraiH // 160 // jananyA sA kumArI bhaNitA smara pUrvavacanAni / cakradharasya varatanU bhaviSyaSi mahilA tvaM bAle ! // 161 // tAM dRSTvA so'pi khalu hariSeNa madanabANabhinnAGgaH / cintayatImA mugdhA bhaviSyati ca kadA mama gRhiNI ? // 162 / / snehAnurAgaraktAM kanyAM jJAtvA tApasagaNaiH / niSkASitaH kumAro hariSeNa AzramapadAt // 163 // hariSeNo'pi khalu tasyAH kanyAyAH rupa-yauvana-guNaudham / smaryamANa eva nidrAM na labhate rAtriMdivA eva // 164|| na cAsane na zayane na ca grAme na ca pure manobhirAme / na codyAne varagRhe labhate dhRti tasyA virahe // 165 / / evaM vicintayanhariSeNo yadi labhe tAM kanyAm / tadA sakalabharatavarSaM bhuktameva nAsti saMdehaH // 166 / / grAmeSu paTTaneSu ca saritkuleSu parvatAgreSu / jinavaragRhANi tadAhaM zIghrameva kArayiSyAmi // 167 / / taccittastadgatamanAH, grAmA''karanagaramaNDitAM vasudhAm / paribhramankramazaH sindhunadaM prApto nagaram // 168 / / 1. kayA ya maha-pratya0 / 2. guNehiM-mu0 / 3. ''garavivihamaMDiyaM-mu0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamukhapuripaveso-8/156-181 111 taiyA u niggayAo, ujjANava rammi nayarajuvaIo / pecchanti varakumAraM, hariseNaM aNimisacchIo // 169 // tAva ya gao vi ruTTho, pahAvio abhimuho varataNUNaM / pagalantadANasalilo, salaliyagholantabhamaraulo // 170 // daTTaNa ya taM entaM, mattamahAgayavaraM gulugulentaM / bhayavihalavimbhalAo, palayanti'ha sayalajuvaIo // 171 // daTTaNa ya hariseNo, juvaijaNaM gayabhaeNa vilavantaM / kaluNahiyao mahappA, tassa sayAsaM samallINo // 172 // nAUNa gayaM khuhiyaM, nayarajaNo dhAvio davadavadgae / aha pecchiuM pavatto, rAyA vi hu bhvnnsihrttho||173|| to bhaNai kuJjaravaraM, kiM te juvaIsu tujjha avaraddhaM ? / e ! ehi savaDahutto, majjha tumaM mA cirAvehi // 174 // mottUNa juvaivaggaM,hatthI calacavalagamaNaparihattho / aha tassa savaDahutto, pahAvio Ayaruppiccho // 175 // pariyaradaDhovagUDho, hariseNo vijjuvilasieNa tao / dante dAUNa payaM, caDio haMso vva lIlAe // 17 // maNa-nayaNamohaNehiM, bahuvihakaraNehi satthadiThehiM / calacalaNapINapelaNa-karayalaapphAlaNehiM ca // 177 // baladappabhaggapasaraM, kAUNa khalantasiDhilapayagamaNaM / geNhai gayaM mahappA, nAgaM piva nivvisaM kaauN||178|| kaNNe ghettUNa tao, ArUDho gayavaraM atimahantaM / bhaNai ya suhovaesaM, jaha puNa eyaM na kAresi // 179 // aha puravaraM paviTTho, nara-nArisaesa tattha dIsanto / patto narindabhavaNaM, kasamAuharUvasaMThANo // 180 // pAsAyatalattho ciya, rAyA daTTaNa gayavarArUDhaM / cintei kovi eso, uttamapuriso na saMdeho // 181 // tadA tu nirgatA udyAnavare nagarayuvatayaH / pazyanti varakumAraM hariSeNamanimiSAkSyaH // 169 // tAvacca gajo'pi ruSTaH pradhAvito'bhimukho varatanUnAm / pragaladdAnasalilaH salalitadhurNabhramarakulaH // 170 // dRSTvA ca tamAyAntaM mattamahAgajavaraM gulagulantam / bhayavikalavihvalAH palAyantyatha sakalayuvatayaH // 171 / / dRSTvA ca hariSeNo yuvatijanaM gajabhayena vilapantam / karuNahRdayo mahAtmA tasya sakAzaM samAlInaH // 172 / / jJAtvA gajaM kSubdhaM nagarajano dhAvito drutaM-drutam / atha dRSTvA pravRto rAjA'pi khalu bhavanazikharasthaH // 173 / / tadA bhaNati kuJjaravaraM kiM te yuvatibhistavAparAddham / e ! ehi abhimukho mama tvaM mA cirAyatAm // 174 / tyaktvA yuvativargaM hastI calacapalagamanadakSaH / atha tasyAbhimukhaH praghAvita AkArotprekSyaH // 175 // parikaradRDhopaguDho hariSeNo vidyudvilasitena tadA / dante datvA pAdamAruDho haMsa iva lIlayA // 176 / / mano-nayanamohanai rbahuvidhakaraNaiH zAstradRSTaiH / calacaraNapInapreraNakaratalAsphAlanaizca // 177|| baladarpabhagnaprasaraM kRtvA skhalacchithilapadagamanam / gRhNAti gajaM mahAtmA nAgamiva nirviSaM kRtvA / 178 / / karNe gRhItvA tata AruDho gajavaramatimahAntam / bhaNati ca zubhopadezaM yathA punaretanna kariSyasi // 179 // atha puravaraM praviSTo nara-nArIzataistatra darzayan / prApto narendrabhavanaM kusumAyudharupasaMsthAnaH // 180 // prAsAdatalastha eva rAjA dRSTvA gajavarArUDham / cintayati ko'pye uttamapuruSo na saMdehaH // 181 / / 1. vnnmmi-prty0| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 1 to naravaiNA dinnaM, sayamegaM tassa varakumArINaM / vIvAhamaGgalaM so, kuNai pahiTTho mahiDDIo // 182 // tehi samaM visayasuhaM, bhuJjanto suravaro vva suraloe / tattha'cchai hariseNo, taha vi ya mayaNAvalI sarai // 183 // aha tattha rayaNisamae, sayaNijje maharihe suhapasutto / hario vegavaIe, vijjAharavarajuvANIe // 184 // niddAkhayammi diTThA, mahilA to bandhiUNa ghaNamuTThi / AyAmiya so pucchai, kiM va nimittaM mae harasi ? // 185 // sA bhaNai suNasu naravara !, nayaraM sUrodayaM ti nAmeNaM / vijjAharAMNa rAyA, indadhaNU tattha parivasa // 186 // bhajjA se sirikantA, jayacandA tIe kucchisaMbhUyA / sA purisavesiNI pahu ! avamannai piu' mayaM niccaM // 187 // jo jo paDammi lihio, tIe mae darisio naravarindo / sayalammi bharahavAse, na koi maNavallaho jAo // 188 // aha tujjha niyayarUvaM, paDae lihiUNa darisiyaM tIe / mayaNasarapUriyaGgI, sahasA AyallayaM pattA // 189 // eeNa saha visiTThe, jar3a na ya bhuJjAmi kAmabhoge haM / maraNijjaM hohi sahI, niyamo puNa annapurisassa // 190 // tI purao paiNNA, AruhiyA dukkarA mae sAmi ! / jai taM nA''Nemi lahuM, to jalaNasihaM pavisse haM // 191 // tujjha pasAeNa pahU !, karemi jIyassa pAlaNaM ehi / pUremi cciya sahasA, mahApainnA aviggheNaM // 192 // sUrodayamma nagare, neUNa niveio narindassa / vattaM pANiggahaNaM, kannAe samaM kumArassa // 193 // saMpuNNavarapainnA, vegavaI pUiyA ya vihaveNaM / uNNayamANA ya puNo, jAyA jasabhAiNI loe // 194 // mehuNaduve, ruTThA soUNa tIe kallANaM / vijjAharA'icaNDA, gaGgAhara-mahiharA nAmaM // 195 // tadA narapatinA dattaM zatamekaM tasya varakumArINAm / vivAhamaGgalaM sa karoti prahRSTo mahaddhikaH // 182 // tAbhiH samaM viSayasukhaM bhuJjan suravara iva suraloke / tatra vasati hariSeNastathApi ca madanAvalIM smarati // 183 // atha tatra rajanI samaye zayanIye mahArhe sukhaprasuptaH / hRto vegavatyA vidyAdharavarayuvatyA // 184 // niMdrAkSaye dRSTA mahilA tadA badhvA ghanamuSTim / AgamikaH sa pRcchati kiM vA nimittaM mAM harasi ? // 185 // sA bhaNati zruNu naravara ! nagaraM sUryodayamiti nAmnA / sA puruSadveSiNI prabho ! avamanyate pitaraM nityam // 187 // yo yaH paTe likhitastasyA mayA darzito naravarendraH / sakale bharatavarSe naiko'pi manovallabho jAtaH // 188 // paumacariyaM atha tava nijarupaM paTe likhitvA darzitaM tayA / madanazarapUritAGgI sahasA''kulatAM prAptAH // 189 // etena saha viziSTAn yadi na bhunagmi kAmabhogAnaham / maraNIyaM bhaviSyati sakhI, niyamo punaranyapuruSasya // 190 // tasyAH purataH pratijJA''ruhitA duSkarA mayA svAmin / yadi taM nA''nayAmi laghuM tadAjvalanazikhaM pravizyAmyaham // 191 // tava prasAdena prabho ! karomi jIvasya pAlanamidAnIm / pUrayAmyeva sahasA mahApratijJA'vighnena // 192 // sUryodaye nagare nItvA nivedito narendrasya / vRttaM pANigrahaNaM kanyayA samaM kumArasya // 193 // saMpUrNavarapratijJA vegavatI pUjitA ca vibhavena / unnatamAnA ca punarjAtA yazobhAginI loke // 194 // tasyAH maithunakadvau ruSTau zrutvA tasyAH kalyANam / vidyAdharAvaticaNDau gaGgAdhara - mahIdharau nAma // 195 // 2. yiyaraM niccaM pratya0 / 2. tIse pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamukhapuripaveso - 8/182 - 209 bhaDacaDagareNa mahayA, haya-gayasannaddha - baddhadhayacindhA / jujjhassa kAraNaTTaM, pattA sUrodayaM nayaraM // 196 // soUNaya hariseNo, sattubhaDe Agae balasamiddhe / vijjAharehi sahio, viNiggao ahimuho turiyaM // 197 // AvaDiyaM ciya jujjhaM, bahupaharapaDantatUrasaddAlaM / vivaDantagaya-turaGgaM, naccantakabandhapecchaNayaM // 198 // na ya hatthI na ya joho, na ya turao atthi jo parabalammi / hariseNeNa raNamuhe, jo ya na viddho varasarehiM // 199 // daTThUNa niyayasennaM, bhayavihalavisaMthulaM samaramajjhe / bhaggA palAiyA te, gaGgAhara-mahiharA do vi // 200 // puNNodayamma jAo, cohasarayaNAhivo bharahanAho / dasamo ya cakkavaTTI, hariseNo nAma vikkhAo // 201 // bhuJjantocci sayalaM, rajjaM cintei taggayamaNo / mayaNAvalIe rahio, mannai sunnaM va tailokkaM // 202 // tAvasakulAsamapayaM, hariseNo saha baleNa saMpatto / diTTho ya vaNayarehiM, kusumaphalAuNNahatthehiM // 203 // jaNamejaNa dinnA, bhayaM dharanteNa sA pavarakannA / nAgavaIe vi tao, vIvAhavihI kao rammo // 204 // mayaNAvalIe sahio, battIsasahassapatthivAiNNo / patto kampillapuraM, thuvvanto maGgalasaehiM // 205 // diTThA ya niyayajaNaNI, raiyaM ciya calaNavandaNaM tIe / vappA daTThUNa suyaM, na mAi niyaesu aGgesu // 206 // diNayarasarisAvayavA, kampillapure kayA rayaNacittA / hariseNeNa jiNarahA, vappAe bhAmiyA bahave // 207 // samaNANa sAvayANa ya, jAyA vi hu saMpayA paramariddhI / jiNasAsaNe pavanno, logo dhammujjamaIo // 208 // teNa ime dharaNiyale, jiNAlayA kAriyA dhavalatuGgA / bahugAma-nagara- paTTaNa - naisaMgama-pavvayaggesu // 209 // bhaTasamUhena mahatA haya-gaja sannaddha-baddha dhvajacihnau / yuddhasya kAraNArthaM prAptau sUryodayaM nagaram // 196 // zrutvA ca hariSeNaH zatrUbhaTAnAgatAnbalasamRddhAn / vidyAdharaiH sahito vinirgato 'bhimukhastvaritam // 197 // Apatitameva yuddhaM bahupraharapatattUryazabdAlam / vipatadgaja-turaGgaM nRtyatkabandhaprekSaNakam // 198 // na ca hastI na ca yodho na ca turago'sti yaH parabale / hariSeNena raNamukhe yazca na viddho varazaraiH // 199 // dRSTvA nijasainyaM bhayavihvalavisaMsthulaM samaramadhye / bhagnau palAyitau tau gaGgAdhara - mahidharau dvAvapi // 200 // puNyodaye jAta zcaturdazaratnAdhipo bharatanAthaH / dazamazcacakravartI hariSeNo nAma vikhyAtaH // 201 // bhuJjanneva sakalaM rAjyaM cintayati tadekAgramanAH sa / madanAvalyA rahito manyate zUnyamiva trailokyam // 202 // tApasakulAzramapadaM hariSeNaH sahabalena saMprAptaH / dRSTazca vanacaraiH kusumaphalApUrNahastaiH // 203 // janamejayena dattA bhayaM dhArayatA sA pravarakanyA / nAgavatyA'pi tato vivAhavidhiH kRto ramyaH // 204 // madanAvalyAH sahito dvAtriMzatsahasrapArthivAkIrNaH / prAptaH kAmpilyapuraM stuvanmaGgalazataiH // 205 // dRSTA ca nija jananI racitameva caraNavandanaM tasyAH / vaprA dRSTvA sutaM na mAti nijakeSvaGgeSu // 206 // dinakarasadRzAvayavAH kAmpilyapure kRtAratnakhacitAH / hariSeNena jinarathA vaprayA bhrAmitA bahavaH ||207|| zramaNAnAM zrAvakAnAM ca jAtA api khalu saMpatparamarddhiH / jinazAsanaM prapanno loko dharmodyotamatiH // 208 // teneme dharaNitale jinAlayAH kAritA dhavalotuGgAH / bahugrAma nagara-paTTana nadIsaMgama - parvatAgreSu // 209 // pauma bhA-1/15 For Personal & Private Use Only 113 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 paumacariyaM rajjaM kAUNa ciraM, bhottUNa surayasaMgame bhoe / paDivanno jiNadikkhaM, malarahio sivasuhaM patto // 210 // bhuvanAlaGkArahastI eyaM hariseNakahaM, soUNa dasANaNo paramatuTTho / siddhANa namokkAraM, kAUNa ya patthio sahasA // 211 // avaiNNo dahavayaNo, sigdhaM sammeyapavvayaniyambaM / aha suNai gurugabhIraM, sadaM pasarantavitthAraM // 212 // paripucchai dahavayaNo, saddo kassesa ? passaha ? kahiM vA? / sAmiyaM ! gayassa saddo, eso bhaNiyaM pahattheNaM // 213 // aha gayavaraM pahattho, dAvei dasANaNassa raNammi / ghaNanivahanIlaniddhaM, aJjaNakulaselasacchAyaM // 214 // sattussehaM navahattha AyayaM dasa ya pariyarA puNNaM / supaiTThiyasavvaGga, mahupiGgalaloyaNaM tuGgaM // 215 // ghaNa-pINa-viyaDakumbhaM, dIhakaraM paumavaNNasamatAluM / siyadanta piGgalanakhaM, gaNDayalubbhinnamayalehaM // 216 // daTTaNa gayavaraM so, puSphavimANAu turiyavegeNaM / avaiNNo dahavayaNo, tassa samIvaM samallINo // 217 // kAUNa saGghasadaM, ghoraM uttAsaNaM vaNayarANaM / AyAr3a mattagayaM e ! ehi mahaM savaDahutto // 218 // soUNa saGghasaI, daguNa dasANaNaM samAsanne / maNapavaNaturiyavega, saMpatto abhimuho hatthI // 219 // aha muyai uttarijjaM, gayapurao salaliyaM dharaNipaDhe / tassa parihatthadaccho, dantacchohaM kuNai hatthI // 220 // jAva ya mahI nisaNNo, dantaggavidAriyaM kuNai vatthaM / tAva rayaNAsavasuo, karehi kumbhatthalaM haNai // 221 // rAjyaM kRtvA ciraM bhuktvA suratasaMgame bhogAn / pratipanno jinadIkSAM malarahitaH zivasukhaM prAptaH // 210 // bhuvanAlaGkArahastI - etAM hariSeNakathAM zrutvA dazAnanaH paramatuSTaH / siddhebhyo namaskAraM kRtvA ca prasthitaH sahasA / / 211 / / avatIrNo dazavadano zIghraM sammetaparvatanitambam / atha zruNoti gurugambhIraM zabdaM prasaradvistAram // 212 // paripRcchati dazavadanaH zabdaHkasyaiSa? pazyatha ? kuto vA? / svAmin ! gajasyazabda eSa bhaNitaM prahastena // 213 // atha gajavaraM prahasto darzayati dazAnanasyAraNye / ghananivahanIlasnigdhamaJjanakulazailasacchAyam / / 214 / / saptocchedhaM navahastAyataM daza ca parikarA pUrNam / supratiSaThitasarvAGgaM madhupiGgalalocanaM tuGgam // 215 / / dhana-pIna-vikaTakumbhaM dIrghakaraM padmavanasamatAlum / zvetadantaM piGgalanakhaM gaNDatalodbhinnamadarekham // 216 / / dRSTvA gajavaraM sa puSpakavimAnAttvaritavegena / avatIrNo dazavadanastasya samIpaM samAlInaH // 217 / / kRtvA zaGkhazabdaM ghoramutrAsanaM vanacarANAm / AkArayati mantagajaM e ! ehi mamAbhimukhaH / / 218 / / zrutvA zaGkhazabdaM dRSTvA dazAnanaM samAsanne / manapavanatvaritavegaH saMprApto'bhimukho hastI // 219 / / aha muJcatyuttariyaM gajapurataH salalitaM dharaNipuSTe / tasya pratikriyAdakSo dantakSobhaM karoti hastI // 220 / / yAvacca mahIM niSaNNo dantAgravidAritaM karoti vastram / tAvadratnazravaHsutaH karaiH kumbhasthalaM hanti / / 221 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamukhapuripaveso-8/210-236 115 pavisarai gattavivaraM, puNaravi pAsesu maggao purao / calavalayamohaNehiM, cakkArUDho vva paribhamai // 222 // vavagayadappucchAhaM, hathi kAUNa dasamuho raNNe / uppaiUNa salaliyaM, gayassa khaMdhaM samArUDho // 223 // gayavaragahaNanimittaM, kheyaravasahehi paramapIIe / paDupaDahatUrapauro kao pamoo aimahanto // 224 // tvarindaM bhuvaNAlaMkAranAmadheyaM so / cintei maNeNa mahaM siddhaM ciya tihuyaNaM sayalaM // 225 // vasiUNa tattha rayaNI, paDibuddho dahamuho suhAsINo | atthANamaNDavattho, bhaDasahio gayakahAsatto // 226 // tAva ya nahaGgaNeNaM, samAgao khevaro pavaNavego / paharaNajajjariyataNU, taM ceva sabhaM samallINo // 227 // kAUNa sirapaNAmaM, uvaviTTho dahamuhassa Asanne / aha sAhiuM payatto, pAyAlapurAu niggamaNaM // 228 // rikkharayA -''iccarayA, kulakamaparivADiyAgayaM nayaraM / pattA ya gahaNaheDaM, kikvindhi jamabhaDassuvariM // 229 // saUNa parabalaM so samAgayaM niggao jamo sigdhaM / aha jujjhiuM pavatto, samaccharo vANarehisamaM // 230 // bahubhaDajIyantayare, mahAhave erise samAvaDie / gahio cciya rikkharao, AiccaraeNa samasahio // 231 // kArAviyA ya nirayA, jameNa veyaraNimAiyA bahave / haNa-dahaNa - payaNa - mAraNa- chindaNa - bhijjakampantA // 232 // eyaM te parikahiyaM, vANarakeUNa santiyaM vayaNaM / tANa pahu ! dukkhamokkhaM, karehi parivAlaNaM sigghaM // 235 // vaNabhaGgasamAdesaM, dAUNaM tassa dUyapurisassa / rayaNAsavassaputto, kikvindhi to gao sigghaM // 236 // pravizati garttAvivaraM punarapi pArzvayoSu mArgataH purataH / calavalayamohanai zcakrAruDha iva paribhramati // 222 // tyaktadarpotsAhaM hastinaM kRtvA dazamukho'raNye / utpatya salalitaM gajasya skandhaM samAruDhaH // 223 // gajavaragrahaNanimittaM khecaravRSabhaiH paramaprItyA / paTupaTahatUryapracUraH kRtaH pramodo'timahAn // 224 // gRhItvA gajavarendraM bhuvanAlaGkAranAmadheyaM saH / cintayati manasA mama siddhameva tribhuvanaM sakalam // 225 // satvA tatra rajanIM pratibuddho dazamukhaH sukhAsInaH / AsthAnamaNDapastho bhaTasahito gajakathAsaktaH // 226 // tAvacca nabhoGgaNena samAgataH khecaraH pavanavegaH / praharaNajarjaritanUstAmeva sabhAM samAlInaH // 227 // kRtvA ziraHpraNAmamupaviSTo dazamukhasyAsanne / atha kathayituM pravRttaH pAtAlapurAnnirgamanam // 228 // RkSarajA - AdityarajasaH kulakramaparipATyAgataM nagaram / prAptAzca grahaNahetuM kiSkindha yamabhaTasyopari // 229 // zrutvA parabalaM sa samAgataM nirgato yamaH zIghram / atha yoddhuM pravRttaH samatsaro vAnaraiH samam // 230 // bahubhaTajIvitAntakare mahAhave etAdRze samApatatite / gRhIta eva RkSarajA AdityarajasA samasahitaH // 231 // kAritazca nArakA yamena vaitaraNyAdikA bahaveH / hana - dahana - patana - mAraNa- chindana-bhuJjanakarmAntAH // 232 // samare vinirjitA ye vAnarasubhaTAH samastaparivArAH / te tatra duHkhamaraNaM narakeSu kRtAH kRtAntena // 233 // dRSTvA yamasya caritaM tadAhaM sarvAdareNa tvaran / atrA''gato narAdhipa ! RkSarajA - AdityarajasoH bhRtyaH // 234 // etattubhyaM parikathitaM vAnaraketoH satkaM vacanam / teSAM prabho ! duHkhamokSaM kuru paripAlanaM zIghram // 235 // vraNabhaGgasamAdezaM datvA tasya dUtapuruSasya / ratnazravasaH putraH kiSkindha tadA gataH zIghram // 236 // For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 paumacariyaM viddhaMsiyA ya narayA, ucchinnA narayavAlayA turiyaM / gantuM kahenti savvaM, jamassa to dahamuhAgamaNaM // 237 // soUNa rAvaNaM so, samAgayaM niggao jamo sigdhaM / raha-gaya-turaGgasahio, bhaDacaDayaranivahamajjhattho // 238 // paDhamaM ciya AvaDio, ADovo nAma jamabhaDo turiyaM / patto aggimakhandhaM, bihIsaNo tassa saMgAme // 239 // muJcai ADovabhaDo, AuhasatthaM bihIsaNassuvariM / rayaNAsavassa putto, sarehi savvaM nivAreD // 240 // sunisiyabANehi raNe, balaparimukkehi teNa ADovo / avasArio ya dUraM, kugao viva mattahatthINaM // 241 // daTThaNa palayantaM, ADovaM uThThio jamo kuddho / cauraGgabalasamaggo, rakkhasasennassa AvaDio // 242 // ruddho raho raheNaM, Alaggo gayavaro saha gaeNaM / turaeNa saha turaGgo, pAikko saha payattheNaM // 243 // jAva ya khaNantarekvaM, tAva ya suhaDehi satthapaharehiM / gaya-turaehiM bhUmI, ruddhA pavaDanta-paDiehiM // 244 // eyArisammi jujjhe, vaTTante suhddjiiyvicchdddde| aha pelliUNa sennaM, dahamuhahutto jamo patto // 245 // daTTaNa samAsanne, ejjantaM jamabhaDaM samAvaDio / rayaNAsavassa putto, teNa samaM jujjhiuM patto // 246 // to jujjhiUNa suiraM, caDakkasarisovamehi paharehiM / viraho kao kayanto, saravaraghAyAhao ruTTho // 247 // mucchAnimIliyaccho, ghettUNa saeNa pariyaNasamaggo / nIo indasayAsaM, rahaneuracakkavAlapuraM // 248 // paDibuddho kayaviNao, bhaNai surindaM pahU ! nisAmehi / jaM taM kikkindhipure, jamalIlAvilasiyaM raiyaM // 249 // rUsaha phuDaM va tUsaha, ahavA vi ya jIvaNaM haraha savvaM / annaM ca kuNaha daNDaM, na karemi jamattaNaM ahayaM // 250 // vidvaMsitAzca narakA ucchinnA narakapAlAstvaritam / gatvA kathayati sarvaM yamasya tadA dazamukhAgamanam / / 237 / / zrutvA rAvaNaM sa samAgataM nirgato yamaH zIghram / ratha-gaja-turaGgasahito bhaTasamUhanivahamadhyasthaH / / 238 / / prathamamevApatita ATopo nAma yamabhaTastvaritam / prApto'grimaskandhaM bibhISaNastasya saMgrAme // 239 / / muJcatyATopabhaTa AyudhazastraM bibhISaNasyopari / ratnazravasaH putraH zaraiH sarvaM nivArayati // 240 // sunizitabANai raNe balaparimuktaistenATopaH / apasAritazca dUraM kugaja iva mattahastinA // 241 // dRSTvA palAyantamATopamutthito yamaH kuddhaH / caturaGgabalasamagro rAkSasasainyasyApatitaH // 242 / / ruddho ratho rathenAlagno gajavara: saha gajena / turageNa saha turaGgaH pAdAti saha padasthena // 243 // yAvacca kSaNAntaraikaM tAvacca subhaTaiH zastraprahAraiH / gajaturagairbhUmI ruddhA prapatatpatitaiH // 244 / / etAdRze yuddhe vartamAne subhaTajIvanivahe / atha pIDayitvA sainyaM dazamukhAbhimukho yamaH prAptaH // 245 / / dRSTvA samAsanne AyAntaM yamabhaTaM samApatitaH / ratnazravasaH putrastena samakaM yoddhaM prAptaH // 246 // tadA yuddhvA suciraM caDakkasadRzopamaiH praharaiH / virahaH kRtaH kRtAntaH zaravaraghAtAhato ruSThaH // 247 / / mUrchAnimilitAkSo gRhItvA svena parijanasamagraH / nIta indra sakAzaM rathanupUracakravAlapUram // 248 // pratibuddhaH kRtavinayo bhaNati surendraM prabho ! nizAmaya / yattatkiSkidhipUre yamalIlAvilasitaM racitam // 249 // roSaH sphuTaM vA toSo'thavApi ca jIvanaM hara sarvam / anyatkuru daNDaM na karomi yamatvamaham // 250 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only wwwjainelibrary.org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamukhapuripaveso-8/237-263 117 samaNalopAlo, jeNa jio sAhio ya mattagao / ahamavi teNa raNamuhe, vimuho cciya saravarehi kao // 259 // eyaM jamassa vayaNaM, suNiUNa surAhivo raNArambhaM / kuvvanto cciya savvaM, mantIhi nivArio sigghaM // 252 // bhaNio indeNa jamo, vacca tumaM puravaraM suraggIyaM / acchasu vIsatthamaNo, mottUNa bhayaM riubhaDANaM // 253 // indo vi niyayabhavaNe, savvasirI - juvaisahagao bhoe / bhuJjanto paramaguNe, na gaNai kAlaM pi vaccantaM // 254 // aha rAvaNo vi patto, Aiccarayassa dehi kikkindhI / rikkharayassa vi dinnaM, rikkhapuraM mahugirissuvariM // 255 // rikkharayA - ''iccarayA, ,ThaviUNa kulAgaesu nayaresu / pupphavimANArUDho, uppaio dahamuho gayaNaM // 256 // vaccai laGkAbhimuho, kheyarabhaDacaDagareNa mahaeNaM / pecchanto lavaNajalaM, ummisahassAulaM bhImaM // 257 // bhIma-jhasa-mayara-kacchaha-annonnAvaDiyaviluliyAvattaM / AvattaviddumAhaya - nillUriyadaliyasaGghaulaM // 258 // saGghaulasippisaMpuDa-vihaDiyaperantacacciyataraGgaM / sataraGgamAruyAhaya - sariyAmuhabhariyakUlayalaM // 259 // kUlayalahaMsasArasa-kalamalabharajaNiyaruddhataDamaggaM / taDamaggarayaNabahuviha-kiraNujjoviyaduruppayaraM // 260 // payarantavisayamottiya-dhavaliyaghaNapheNapuJjapuJjaiyaM / puJjaiyadivvapAyava - kusumasamAiNNadiNNaccaM // 261 // diNNaccaNaM va rehar3a, mahallahalantavI saMghaTTaM / saMghaTTajalAUriya, savvatto gulagulAyantaM // 262 // eyArisa samuhaM, niyamANo joyaNAi~ bahuyAiM / boleUNaM pecchai, laGkAnayariM tikUDatthaM // 263 // vaizramaNalokapAlo yena jitaH sAdhitazca mattagajaH / ahamapi tena rANamukhe vimukha eva zaravaraiH kRtaH || 251 / / etadyamasya vacanaM zrutvA surAdhipo raNArambham / kurvanneva sarvaM mantribhi rnivAritaH zIghram // 252 // bhaNita indreNa yamo gacchastvaM puravaraM surodgItam / Asasva vizvastamanA muktvA bhayaM ripubhaTAnAm // 253 // indro'pi nijabhavane sarvazrIyuvatisahagato bhogAn / bhuJjanparamaguNAnna gaNati kAlamapi gacchantam // 254 // atha rAvaNo'pi prApta Adityarajase dadAti kiSkindham / RkSarajaso'pi dattaM RkSapuraM madhugirerupari // 255 // RkSarajA-Adityarajasau sthApayitvA kulAgateSu nagareSu / puSpakavimAnAruDha utpatito dazamukho gaganam // 256 // gacchati laGkAbhimukhaH khecarabhaTasamUhena mahatA / pazyanlavaNajalamurmisahasrAkulaM bhImam // 257 // bhImamatsya-magara-kacchapAnyonyApatitavilulitAvartam / AvartavidrumAhata- chinnadalitazaGkhakulam // 258 // zaGkhakulasIpasaMpUTa-vighaTitaprasaraccarcitataraGgam / sataraGgamArutAhatasaritAmukhabhRtakUlatalam // 259 // kUlatalahaMsasArasakalamalabharajanitaruddhataTamArgam / taTamArgaratnabahuvidhakiraNodyotitadUrotprasaram // 260 // prasaradviSayamauktikadhavalitadhanaphenapuJjapiJjaritam / piJjaritadivyapAdapakusumasamAkIrNadattArcam // 261 // dattArcanamiva rAjate mahaddhalatvIcIsaMghaTTam / saMghaTTajalApUritaM sarvato gulagulAyantam // 262 // etAdRzaM samudraM nIyamAno yojanAni bahUni / laGghya pazyati laGkAnagarIM trikuTasthAm // 263 // 1. ghaTTaMta jalA - pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 sA mANusottareNa va pAyAravareNa saMparikkhittA / varakaJcaNAmaeNaM, huyavahamiva pajjalanteNaM // 264 // tuGgehi deulehiya, nANAmaNi- rayaNabhittikaliehiM / gayaNamiva miliukAmA, sasikantamiNAladhavalehiM // 265 // pAyAra-toraNesu ya, aviralausaviyavejayantIhiM / vAharai va volante, pavaNAhayapallavakarehiM // 266 // pukkhariNi dIhiyAsu ya, ArAmujjANa-kANaNa-vaNehiM / pAsAya- sabhA-ceiya- gharehi ahiyayararamaNijjA // 267 // paumacariyaM agaruya-turukka-candaNa-kappUrA-'garusugandhagandheNaM / vAsei samantAo, disAu uvabhoga nIeNaM // 268 // vaccantA vi hu turiyaM, devA daTThUNa taM mahAnayariM / accantayaramaNijjaM, sahasA mottuM na cAenti // 269 // kiM jaMpieNa bahuNA ?, sA nayarI sayalajIvalogammi / vikkhAyA guNakaliyA, indassa'marAvaI ceva // 270 // daTThUNa samAsanne, samAgayaM dahamuhaM balasamaggaM / savvo vi nAyarajaNo, viNiggao abhimuo sigghaM // 271 // keittha kheyarabhaDA, haya-gaya- rahavara - vimANamArUDhA / khara- karabha - kesarIsu ya, saMpelluppella kuNamANA // 272 // varahAra-kaDaya-keura-kaDisuttaya-mauDa - kuNDalAbharaNA / kuGkumakayaGgarAyA, cINaMsuyapaTTaparihANA // 273 // mArII suya-sAraNa - hattha - pahatthA ya tisira - dhUmakkhA / kumbha- nisumbha- bihIsaNa, anne ya suseNamAIyA // 274 // ehi ya annehiya, bhaDehi parivArio samanteNaM / airehai dahavayaNo indo iva logapAlehiM // 275 // nAyaravahUhi sigghaM, dahamuhadarisaNamaNAhi aireyaM / saMsAriDaM gavakkhA, ruddhA ciya vayaNakamalehiM // 2765 / sA mAnuSottareNeva prAkAravareNa saMparikSiptA / varakAJcanamayena hUtavahamiva prajvalantI // 264 // tuGgairdevakulaizca nAnAmaNiratnabhIttikalitaiH / gaganamiva militukAmA zazikAntamRNAladhavalaiH // 265 // prAkAratoraNaizcAviralAvacchAditavaijayantibhiH / vyAharatIva calantI pavanAhatapallavakaraiH || 266 || puSkariNI dIrghikAbhizcArAmudyAnakAnanavanaiH / prAsAdasabhAcaityagRhairadhikatararamaNIyA // 267 // aguruturukka-candanakarpUrAgarusugandhagandhena / vAsati samantato diza upabhoganItena ||268 // gacchanto'pi khalu tvaritaM devA dRSTvA tAM mahAnagarIm / atyantaramaNIyAM sahasA moktuM na pArayanti // 269 // kiM jalpitena bahunA ? sA nagarI sakalajIvaloke / vikhyAtA guNakalitendrasyAmarAvatIva // 270 // dRSTvA samAsanne samAgataM dazamukhaM balasamagram / sarvo'pi nAgarajano vinirgato'bhimukhaH zIghram // 271 // kecitkhecarabhaTA haya-gaja- rathavara - vimAnArUDhAH / khara- karabha - kesarISu ca saMprerotpreraMkrIyamANAH // 272 // varahAra-kaTaka-keyUra-kaTisUtra - mukuTa-kuNDalAbharaNAH / kuMkumakRtAGgarAgAzcInAMzukapaTTaparidhAnAH // 273 // mAricI - zuka - sAraNa - hasta - prahastAzca trizira- dhUmAkSau / kumbha nizumbha- vibhISaNA anye ca susenAdayaH // 274 // etaizcAnyaizca bhaTaiH parivAritaH samantataH / atirAjati dazavadana indra iva lokapAlaiH // 275 // nAgaravadhUbhiH zIghraM dazamukhadarzanamanAbhiratirekam / saMsRtya gavAkSA ruddhA eva vadanakamalaiH // 276 // 1. bhogajaNieNaM - mu0 / For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 dahamukhapuripaveso-8/264-286 annA annaM pellai, kareNa mA ThAhi maggao turiyaM / tAe vi sA bhaNijjai, ki majjha na kouyaM bahiNe? // 277 // mA thaNahareNa pellasu, dahamuhadarisaNamaNA'si aicavale ! tIe vi ya sA bhaNiyA, mA rumbha gavakkhayaM eyaM // 278 // bhaNai sahI ! dhammillaM, avasArasu majjha nynnmggaao| tIe vi ya sA bhaNiyA, na ya pecchasi antaraM viulaM // 279 // nAyaravahUhi evaM, dasANaNaM tattha pecchamANIhiM / halabolamuhalasaddA, bhavaNagavakkhA kayA savve // 280 // bahutUraniNAeNaM, kayakouyamaGgalo vimANattho / laGkApurI paviTTho, dahavayaNo indasamavibhavo // 281 // puranAri-vahujaNeNaM, dinnAsIso thuIhi thuvvanto / paisaniyayabhavaNaM, thambhasahassAulaM tujhaM // 282 // kaNayamayabhitticittaM, maragayalambantamottioUlaM / mandANilaparighummira-dhavalapaDAgAcalakaraggaM // 283 // sesA vi ya sAmantA, ahiTThiyA attaNo sagehesu / devA va devaloge, bhuJjanti jahicchie bhoge // 284 // guru-bandhu-sayaNa-pariyaNa-suyasahio pIvarAe lacchIe / bhuJjai laGkAnayarI, dahavayaNo paNayasAmanto // 285 // vivihasaMpayajAyamahattayA, paNayasattugaNA bhayavembhalA / sukayakammaphaloyayasaMgame, vimalakitti disAsu viyambhiyA // 286 // // iya paumacarie dahamuhapuripaveso nAma aTThamo uddeso samatto // anyA anyAnprerati kareNa mAsthA mArgAttvaritam / tAbhirapi sA bhaNyate kiM mama na kautukaM bhagini ! ? // 277|| mA stanabhAreNa preraya dazamukhadarzanamanA'syaticapale / tathApi ca sA bhaNitA mA rUNaddhi gavAkSametat // 278 / / bhaNati sakhi ! dhammilamapasAraya mama nayanamArgAt / tathApi ca sA bhaNitA na ca pazyasyantaraM vipulam / / 279 / / nAgaravadhubhirevaM dazAnanaM tatra pazyantIbhiH / halabolamukharazabdA bhavanagavAkSAH kRtAH sarve // 280 // bahUtUryaninAdena kRtakautukamaGgalo vimAnasthaH / laGkApuriM praviSTo dazavadana indra samavibhavaH / / 281 // puranAri-vadhujanena dattArzIH stutibhiH stuvan / pratisarati nijabhavanaM stambhasahasrAkulaM tuGgam // 282 // kanakamayabhitticitraM marakatalambanmauktikAkulam / mandAnilaparidhurNaddhavalapatAkAcalakarAgram / / 283 / / zeSA ipi ca sAmantA adhiSThitA AtmanaH svagRheSu / devA iva devaloke bhuJjanti yathecchayA bhogAn // 284 / / gurubandhu svajana-parijana-sutasahita: pIvarayA lkssmyaa| bhunakti laGkAnagarI dazavadanaH praNatasAmantaH // 285 // vividhasaMpajjAtamahattayA praNatazatrugaNA bhayavihvalA / sukRtakarmakAlodayasaMgame vimalakIti dikSu vijRmbhitA // 286 / / // iti padmacarite dazamukhapuripravezonAmASTamoddezaH samAptaH // 1. mahavvayA-pratya0 / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. vAliNivvANagamaNAhiyAro bAlasugrIva 1 etthantarammi seNiya !, Aiccarayassa indamAlIe / gabbhammi samuppanno, bAlI balaviriyasaMpanno // 1 // rUveNa paramarUvo, vijjANa kalANa guNasayAvAso / sammattabhAviyamaI, aNannasariso vasumaIe // 2 // causAgaraperantaM, jambuddIvaM payAhiNaM kAuM / namiUNa jiNaharAI, kikvindhipuraM puNo ei // 3 // jAo aNukrameNaM, suggIvo tassa'Nuttaro bhAyA / annA vi niyayabahiNI, sirippabhA ceva uppannA // 4 // rikkhapure vi ya taiyA, rikkharayasuyA mahantaguNakaliyA / nala-nIlanAmadheyA, harikantAe samuppannA // 5 // Aicarao vi tayA, asAsayaM jANiUNa maNuyattaM / vAlI Thavei rajje, juvarajje ceva suggIvaM // 6 // haya-gaya-raha- juvaIo vicchaDDeUNa bandhavasiNehaM / pavvaio khAyajaso, pAse muNivigayamohassa // 7 // dehe vi nirAvekkho, kAUNa tavaM aNeyavarisAI / kammaTThaniTThiyaTTho, avvAbAhaM samaNupatto // 8 // etto rajjavarasirI, vAlinarindassa bhuJjamANassa / vaccanti mAsa- varisA, diyaha vva suhAvagADhassa // 9 // etthantarammi aha sA, sahoyarI rAvaNassa candaNahA / kharadUsaNeNa sahasA, diTThA meghappabhasaNaM // 10 // 9. vAlinirvANagamanAdhikAraH / vAlisugrIvau atrAntare zreNika ! Adityarajasa indramAlyAH / garbhe samutpanno vAlI balavIryasaMpannaH // 1 // rupeNa paramarupo vidyAnAM kalAnAM guNazatAvAsaH / samyaktva bhAvitamatirananyasadRzo vasumatyAm // 2 // catuH sAgaraparyantaM jambudvIpaM pradakSiNAM kRtvA / natvA jinagRhANi kiSkindhapuraM punarAyAti // 3 // dish sugrIvastasyAnuttaro bhrAtA / anyA'pi nijabhaginI zrIprabhotpannA // 4 // RkSapure'pi ca RkSarajasaH sutau mahaduNakalitau / nala-nIlanAmadheyau harikAntAyAM samutpannau // 5 // AdityarajA api tadAzAzvataM jJAtvA manuSyatvam / vAlIM sthApayati rAjye yuvarAja eva sugrIvam ||6|| haya- gaja-ratha-yuvatI vimucya bAndhavasneham / pravrajitaH khyAtayazAH pArzve munivigatamohasya // 7 // dehe'pi nirapekSaH kRtvA tapo'nekavarSANi / karmASTakaniSThitArtho'vyAbAdhaM samanuprAptaH ||8|| ito rAjyavarazriyaM vAlinarendrasya bhuJjataH / vrajanti mAsa-varSA divasamivaM sukhAvagADhasya // 9 // atrAntare 'tha sahodarI rAvaNasya candranakhA / kharadUSaNena sahasA dRSTA meghaprabhasutena // 10 // 1. siriM- pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAliNivvANagamaNAhiyAro -9/1-23 jAva cciya dahavayaNo, vivarokkho AvalIe dhuuyaae| taNukaJcakAraNatthaM, vIvAhavihIniogeNaM // 11 // tAva kharadUsaNeNaM, aNurAgasamottharantahiyaeNaM / vijjAbaleNa hariyA, candaNahA candasarisamuhI // 12 // kiM kuvvantiha sUrA, sAmantA bhANukkamAIyA ? / jattha riuchiddaghAI, adiTThapuvvo harai kannaM // 13 // aha rAvaNo vi taiyA, vattaM suNiU Agao ruTTho / ghettUNa candahAsaM, tassa vahatthaM aha payaTTo // 14 // calaNesu paNamiUNaM, tAva ya mandoyarI bhaNai kantaM / annassa hoi arihA, kannA logaTTiI esA // 15 // vijjAharANa sAmiya !, bhiccANaM tassa coddasa sahassA / baladappagavviyANaM, raNakaNDU uvvahantANaM // 16 // jujjhamma samAvaDie, avassa duTTho tume nihantavvo / bhattArammi vivanne, hohI vidhavA vigayasohA // 17 // Aiccarayassa suyaM, candoyarakheyaraM vihADeuM / tujjha kulavaMsanilae, pAyAlapure parivvasai // 18 // sattubhaDANa raNamuhe, bhayamuvveyaM na jAmi nimisaM pi / tujjha vayaNeNa sundari !, navari Thio sAsayasahAvo // 19 // aha annayA kayAI, candoyarapatthivammi kaalge| mahilA tassa'NurAhA, sayaNavihUNA bhamai raNe // 20 // aha gururakhINaGgI maNikantamahIharassa kaDayammi / sA darAyaM pasUyA, nAmeNa virAhiyakumAraM // 21 // gabbhaTThiyassa jassa u, kao viroho sayA riujaNeNaM / teNaM virAhio so, bhaNNai dhaNabhogaparihINo // 22 // parivaDDio kumArI, jAo bala - rUva - jovvaNApuNNo / paribhamai sayalavasuhaM, aisaya rammesudesesu // 23 // yAvadeva dazavadano viparokSa AvalIkAyA duhituH / tanukaJcakakAraNArthaM vivAhavidhiniyogena // 11 // tAvatkharadUSaNenAnurAgasamavastaraddhRdayena / vidyAbalena hRtA candranakhA candrasadRzamukhI // 12 // kiM kurvantIha surAH sAmantA bhAnukarNAdikAH / yatra ripuchidraghAtiradRSTapUrvo harati kanyAm // 13 // atha rAvaNo'pi tadA vRttaM zrutvA''gato ruSTaH / gRhItvA candrahAsaM tasya vadhArthaMmatha pravRttaH ||14|| caraNayoH praNamya tAvacca mandodarI bhaNati kAntam / anyasya bhavatyarhA kanyA lokasthitireSA // 15 // vidyAdharANAM svAmin! bhRtyAnAM tasya caturdazasahasrANAm / baladarpagarvitAnAM raNakaNDUrudvahatAm // 16 // yuddhe samApatite avazyaM duSTastvayA nihantavyaH / bhartari mRte bhaviSyati vidhavA vigatazobhA ||17|| AdityarajasaH sutaM candrodarakhecaraM vighATya / tava kulavaMzanilaye pAtAlapure parivasati // 18 // zatrubhaTAnAM raNamukhe bhayamudvegaM na yAmi nimeSamapi / tava vacanena sundari ! navaraM sthitaH zAzvatasvabhAvaH // 19 // athAnyadA kadAciccandrodarapArthive kAlagate / mahilA tasyAnurAdhA-svajanavihinA bhramatyaraNye ||20|| atha gurubhArakSINAGgI maNikAntamahIdharasya kaTake / sA dArakaM prasUtA nAmnA virAdhitakumAram // 21 // garbhasthitasya yasya tu kRto virodhaH sadA ripujanena / tena virAdhitaH sa bhaNyate dhanabhogaparihINaH // 22 // parivardhitaH kumAro jAto bala-rUpa-yauvanapUrNaH / paribhramati sakalavasudhAmatizaya ramyeSudezeSu ||23|| pauma bhA-1/16 121 For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 paumacariyaM rAvaNasya bAlinA saha yuddham - aha rAvaNeNa taiyA, vAlinarindassa pesio duuo| gantUNaM kikkindhi, vAlisahaM patthio sahasA // 24 // kAUNa sirapaNAmaM, dUo aha bhaNai vANarAhivaI / nisuNehi majjha vayaNaM, jaM bhaNiyaM niyayasAmINaM // 25 // uttamakulasaMbhUo, uttamavirio si viNayasaMpanno / uttamapIIe tumaM, bhaNai lahuM ehi dahavayaNo // 26 // rikkharayA-''iccarayA, kikkindhimahApure niyayarajje / ThaviyA mae saNAhA, jiNiUNa jamaM raNamuhammi // 27 // annaM pi eva bhaNiyaM, kuNaha paNAmaM sirIe jai kajjaM / evaM ca niyayabahiNI, sirippabhaM dehi me sigdhaM // 28 // aha bhaNai pavaGganAho, majjha siraM mauDa-kuNDalADovaM / mottUNa jiNavarindaM, na paDai calaNesu annassa // 29 // vAlivayaNAvasANe, dUo paDibhaNai niTTharaM vayaNaM / tassa paNAmeNa viNA, na ya jIyaM na ya tume rajjaM // 30 // dUyavayaNeNa ruTTho, vagghavilambI bhaDo bhaNai evaM / kiM so gaheNa gahio, ullaDDai dasANaNo evaM ? // 31 // re dUya ! kiM na yANasi, vAliM baladappagavviyaM dhIraM ? / puhaIyalammi sayale jassa jaso bhamai nissaGko // 32 // dUeNa vi paDibhaNio, vagghavilambI suniTTharaM vayaNaM / bhaNDaha vilambagUDhaM, ahava paNAmaM kuNaha gantuM // 33 // duvvayaNadUmiyaGgo, vagghavilambI asiM niyaccheuM / paharanto cciya ruddho, dUyassa sayaM harivaINaM // 34 // kiM mArieNa kIraD, imeNa dUeNa pesiyAreNaM ? / jo payavayaNullAvI, navaraM paDisaddao eso // 35 // rAvaNasya vAlinA saha yuddhamatha rAvaNena tadA vAlinarendrAya preSito dUtaH / gatvA kiSkindhi bAlisabhAM prasthitaH sahasA // 24 // * kRtvA ziraH praNAmaM dUto'tha bhaNati vAnarAdhipatim / nizRNu mama vacanaM yadbhaNitaM nijakasvAminA // 25 // uttamakulasaMbhUta uttamavIryo'si vinayasaMpannaH / uttamaprItyA tvAM bhaNati ladhvehi dazavadanaH / / 26 / / RkSarajaAdityarajasau kiSkindhimahApure nijarAjye / sthApitau mayA sanAthau jitvA yamaM raNamukhe // 27 // anyadapyevaM bhaNitaM kuruta praNAmaM zriyA yadi kAryam / evaM ca nijabhaginIM zrIprabhAM dehi me zIghram // 28 // atha bhaNati plavaGganAtho mama ziro mukuTa-kuNDalATopam / muktvA jinavarendraM na patati caraNayoranyasya // 29 // vAlivacanAvasAne dUtaH pratibhaNati niSThuraM vacanam / tasya praNAmena vinA na ca jIvaM na ca tava rAjyam // 30 // dUtavacanena ruSTo vyAghravilambI bhaTo bhaNatyevam / kiM sa graheNa gRhIta ullapati dazAnana evam // 31 // re dUta kiM na jAnAsi vAliM baladarpagarvitaM dhIram ? / pRthivItale sakale yasya yazo bhramati niHzaGkam // 32 // dUtenApi pratibhaNito vyAghravilambI suniSThuraM vacanam / bhANDaya vilambagUDhamathavA praNAmaM kuru gatvA // 33 // dUtavacanadUnAGgo vyAghravilambyasi niyamya / praharaneva ruddho dUtasya svayaM haripatinA // 34|| kiM mAritena kIyata anena dUtena preSitakAreNa ? / yaH paravacanollApI navaraM pratizabda eSaH // 35 // Jain Education Intomational For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAliNivvANagamaNAhiyAro-9/24-49 123 pharusavaNehi gADhaM, jAhe nibbhacchio gao dUo / savvaM jahANubhUyaM, rakkhasanAhassa sAhai // 36 // soUNa vAlivayaNaM, sannaddho dahamuho saha baleNaM / aha niggao turanto, tassuvariM ambarataleNaM // 37 // rakkhasatUrassa ravaM, vAlI soUNa abhimuho calio / kaisuhaDasamAiNNo, raNarasataNhAluo vIro // 38 // kovaggisaMpalitto, vAlI maMtIhi uvasamaM nIo / bahubhaDajIyantakaraM, mA kuNaha akAraNe jujhaM // 39 // aha bhaNai vANarindo, saMgAme rAvaNaM balasamaggaM / karayalaghAyAbhihayaM, karemi sayalaM kulaM cuNNaM // 40 // kAUNa pAvakamma, erisayaM bhogakAraNahAe / naraya-tiriesu dukkhaM, bhottavvaM dIhakAlammi // 41 // puvvaM mae painnA, ArUDhA sAhusanniyAsammi / mottUNa jiNavarindaM, annassa thuI na kAyavvA // 42 // na karemi samayabhaGgaM, na ya jIvavirAhaNaM mahAjujjhaM / giNhAmi jiNuddiTuM, pavvajjaM saGgaparihINaM // 43 // saddAveUNa tao, suggIvaM bhaNai vaccha ! nisuNehi / tassa karehi paNAmaM, mA vA rajje mae Thavio // 45 // ThaviUNa kulAdhAraM, suggIvaM ujjhiUNa gihavAsaM / nikkhanto cciya vAlI, pAse muNigayaNacandassa // 46 // suddhakkabhAvanirao, saMjama-tava-niyamagahiyaparamattho / annonnajogajutto, kammakkhayanijjarahAe // 47 // cAritta-nANa-dasaNa-nimmalasammattamohaparimukko / viharar3a muNivarasahio, gAmA-''garamaNDiyaM vasuhaM // 48 // bhuJjai pANanimittaM, pANe dhArei dhammakaraNatthaM / dhammo mokkhassa kae, ajjei sayA aparitanto // 49 // paruSavacanai gADhaM yadA nirbhatsito gato dUtaH / sarvaM yathAnubhUtaM rAkSasanAthasya kathayati // 36 // zrutvA vAlivacanaM sannaddho dazamukhaH saha balena / atha nirgatastvaritastasyoparyambaratalena // 37 // rAkSasatUryasya khaM vAlI zrutvAbhimukhazcalitaH / kapisubhaTasamAkIrNo raNarasatRSNAlurvIraH // 38 // kopAgnisaMpradIpto vAlI mantribhirupazamaM nItaH / bahubhaTajIvAntakaraM mA kurutAkAraNe yuddham // 39 // atha bhaNati vAnarendraH saMgrAme rAvaNaM balasamagram / karatalaghAtAbhihataM karomi sakalaM kulaM cUrNam // 40 // kRtvA pApakarmaitAdRzaM bhogakAraNArthe / naraka-tiryakSu duHkhaM bhoktavyaM dIrghakAlam // 41 // pUrvaM mayA pratijJA''ruDhA sAdhusamIpe / muktvA jinavarendramanyasya stutirna kartavyA // 42 / / na karomi samayabhaGgaM na ca jIvavirAdhanaM mahAyuddham / gRhNAmi jinoddISTAM pravrajyAM saGgaparihINAm // 43 // varanAristanataTopari yau hastAvAliGganodyotau mama / tau na kuruta etAvadanyasya ziro'JjalipraNAmam // 44|| zabdAyitvA tataH sugrIvaM bhaNati vatsa ! nizruNu / tasya kuru praNAmaM mA vA mayA rAjye sthApitaH // 45 // sthApya kulAdhAraM sugrIvamujjhitvA gRhavAsam / niSkrAnta eva vAlI pArve munigaganacandrasya // 46|| zuddhaikabhAvanirataH saMyama-tapo-niyamagRhItaparamArthaH / anyonyayogayuktaH karmakSayanirjarArthe / / 47|| cAritrajJAnadarzana-nirmalasamyaktva-mohaparimuktaH / viharati munivarasahito grAmA''karamaNDitAM vasudhAm // 48 / / bhuGkte prANanimittaM prANAndhArayati dharmakaraNArtham / dharmo mokSasya kRte'rjayati sadA'paritantra // 49 // 1. sabala imaM cuNNaM-pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 paumacariyaM suggIvo vi hu kannaM, sirippabhaM dei rakkhasindassa / kikkindhimahAnayare, karei rajjaM guNasamiddhaM // 50 // vijjAharamaNuyANaM, kannAo ruuvjovvnndhriio|akkmiy vikkameNaM, pariNei dasANaNo tAo // 51 // niccAloe nayare, niccAloyassa kheyarindassa / rayaNAvali tti duhiyA, siridevIgabbhasaMbhUyA // 52 // tIe vivAhaheDaM, pupphavimANaTThiyassa gayaNayale / vaccantassa niruddhaM, jANaM aTThAvayassuvariM // 53 // daTThaNa avaccantaM, puSphavimANaM tao paramaruTTho / pucchai rakkhasanAho, mArIi ! kimerisaM jAyaM? // 54 // aha sAhiu~ payatto, mArII ko vi nAha ! muNivasaho / tappai tavaM sughoraM, sUrAbhimuho mahAsatto // 55 // rAvaNasya aSTApade avataraNameyassa pabhAveNaM, jANavimANaM na jAi parahuttaM / avayaraha namokkAra, kareha muNi pAvamahaNassa // 56 // oyAriyaM vimANaM, pecchai kavilAsapavvayaM rammaM / dUrunnayasiharohaM, mehaM piva sAmalayAraM // 57 // ghaNanivaha-taruNataruvara-kusumAlinilINagumugumAyAraM / nijjharavahantanimmala-salilohapphusiyavarakaDayaM // 58 // kaDayataDakinnaroraga-gandhavvuggIyamahuranigdhosaM / maya-mahisa-saraha-kesari-varAha-ruru-gayaulAiNNaM // 59 // siharakaraniyaraniggaya-nANAviharayaNamaNaharAloyaM / jiNabhavaNakaNayanimmiya-ubbhAsentaM dasa disAo // 60 // avaiNNo dahavayaNo, aha pecchai sAhavaM tahiM vAlI / jANapaiTThiyabhAvaM, AyAvantaM silApaTTe // 61 // sugrIvo'pi hu kanyAM zrIprabhAM dadAti rAkSasendrAya / kiSkindhimahAnagare karoti rAjyaM guNasamRddham // 50 // vidyAdharamanuSyANAM kanyA rupayauvanadhAriNyAH / Akramya vikramena pariNayati dazAnanastAH // 51 // nityAlokenagare nityAlokasya khecarendrasya / ratnAvalIti duhitA zrIdevIgarbhasambhUtA // 52 // tasyA vivAhahetuM puSpakavimAnasthitasya gaganatale / vrajato niruddhaM yAnamaSTApadasyopari // 53 // dRSTavA'vrajacchantaM puSpakavimAnaM tataH paramaruSTaH / pRcchati rAkSasanAtho mArIci ! kimidRzaM jAtam // 54 // atha kathayituM pravRtto mArIcI ko'pi nAtha ! munivRSabhaH / tapate tapa:sughoraM sUryAbhimukho mahAsattvaH // 55 // rAvaNasya aSTApade'vataraNametasya prabhAvena yAna-vimAnaM na yAti parAbhUtam / avatarata namaskAraM kuruta munaye pApamathanAya // 56 // avatAritaM vimAnaM pazyati kailAzaparvataM ramyam / dUronnatazikharaughaM meghamiva zyAmalAkAram // 57 / / dhananivahataruNataruvarakusumAlinilInagumagumAkAram / nirjaravahannirmalasalilaughasparzitavarakaTakam // 58 // kaTakataTakinnaroraga-gAndharvodgItamadhura nirghoSam / mRga-mahiSa-zarabha-kesari-varAha-ruru-gajakulAkIrNam / / 59 / / zikharakaranikaranirgatanAnAvidharatnamanoharAlokam / jinabhavanakanakanirmitodbhAsantaM dazadizaH // 60 // avatIrNo dazavadano'tha pazyati sAdhuM tatra vAlim / dhyAnapratiSThitabhAvamAtApayantaM zilApRSTe // 61 // 1. vAli-pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAliNivvANagamaNAhiyAro-9/50-74 125 vitthiNNaviulavacchaM, tavasiribhariyaM palambabhuyajuyalaM / acaliyajhANArUDhaM, meruM piva niccalaM dhIraM // 12 // saMbhariya puvvaveraM, bhiuDiM kAUNa pharusavayaNehiM / aha bhaNiUNa pavatto, dahavayaNo muNivaraM sahasA // 63 // aisundaraM kayaM te, tavacaraNaMmuNivareNa hoUNaM / puvvAvarAhajaNie, jeNa vimANaM niruddhaM me // 64 // katto pavvajjA te ?, katto tavasaMjamo suciNNo vi? / jaM vahasi rAga-dosaM, teNa vihatthaM tume savvaM // 65 // pheDemi gAravaM te, eyaM ciya pavvayaM tume samayaM / ummUliUNa sayalaM, ghattAmi lahuM salilanAhe // 66 // kAUNa ghorarUvaM, ruTTho saMbhariya svvvijjaao| aha pavvayassa heTThA, bhUmI bhettuM ciya paviTTho // 67 // hakkhuviUNa payatto, bhuyAsu savvAyareNa uppiccho / rosANalarattaccho, kharamuhararavaM pakuvvanto // 68 // AkampiyamahiveDhaM, vihaDiyadaDhasandhibandhaNAmUlaM / aha pavvayaM sirovari, bhuyAsu dUraM samuddharai // 69 // lambantadIhavisahara-bhIudduyavivihasAvaya-vihaGgaM / taDapaDaNakhubhiyanijjhara-calantaghaNasiharasaMghAyaM // 70 // kharapavaNareNupasariya-gayaNayalocchaDyadasadisAyakkaM / jAyaM tama-'ndhayAraM, tahiyaM aTThAvauddharaNe // 71 // uvvellA salilanihI, vivarIyaM ciya vahanti sriyaao| nigghAyapaDantaravaM, ukkA-'saNigabbhiNaM bhuvaNaM // 72 // vijjAharA vi bhIyA, asi-kheDaya-kappa-tomaravihatthA / kiM kiM ? ti ullavantA, uppaiyA nahayalaM turiyA // 73 // paramAvahIe bhagavaM, vAlI nAUNa girivaruddharaNaM / aNukampaM paDivanno, bharahakayANaM jiNaharANaM // 74 // vistIrNavipulavakSasaM tapa:zrIbhRtaM pralambabhujayugalam / acalitadhyAnArUDhaM merumiva nizcalaM dhIram / / 62 / / smAritaM pUrvavairaM bhRkuTi kRtvA paruSavacanaiH / atha bhaNituM pravRtto dazavadano munivaraM sahasA // 63 // atisundaraM kRtaM tvayA tapazcaraNaM munivareNa bhUtvA / pUrvAparAdhajanitena yena vimAnaM niruddhaM me // 64 // kutaH pravrajyA te ? kRtastapaH saMyamaH sucIrNo'pi ? / yadvahasi rAgadveSaM tena vihastaM tava sarvam / / 65 / / sphoTayAmi gAravaM tavaitaccaiva parvataM tvayA samakam / unmUlya sakalaM kSipAmi laghu salilanAthe // 66 // kRtvA ghorarupaM ruSTa smArita sarvavidyaH / atha parvatasyAdhobhUmi bhitvaiva praviSTaH // 67 / / utkSiptuM pravRtto bhUjAbhyAM sarvAdareNa kupitaH / roSAnalaraktAkSaH kharamukhararavaM prakurvan // 68 / / AkampitamahIpIThaM vighaTitadRDhasandhibandhanAmUlam / atha parvataM zirasa upari bhujAbhyAM dUraM samuddharati // 69 / / lambamAnadIrghaviSadharAbhyupadrutavividhazvApada-vihaGgam / taTapatanakSubhitanirjharacalatyanazikharasaMghAtam // 70 // kharapavanareNuprasRtagaganatalocchAditadazadikcakram / jAtaM tamo'ndhakAraM tadAnImaSTApadoddharaNe // 71 // udvelAH salilanidhayo viparitameva vahanti saritaH / nirghAtapatadravamulkA'zanigarbhiNaM bhuvanam // 72 // vidyAdharA api bhItA asi-kheTaka-kalpa-tomara vihastAH / kimityullapanta utpatitA nabhastalaM tvaritAH // 73 / / 'paramAvadhinA bhagavAn vAlI jJAtvA girivaroddharaNam / anukampAM pratipanno bharatakRtAnAM jinagRhANAm // 74 // 1. ita: paramAvarititi kathaM likhitametadAcAryasyAbhiprAyo na jJAyate / paramAvadhyAnantaramantamUrhatenaiva kevalajJAnaM bhavatIti zruteH / taccAtyantApramattasyaiva kSapakazreNau gatasya, atro'tra paramAvadhekhasthA bAle nai saGgatimaJcati / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 paumacariyaM eyANa rakkhaNaTuM, karemi na ya jIviyavvayanimittaM / mottUNa rAga-dosaM, pavayaNavacchallabhAveNa // 75 // eva muNiUNa teNaM, calaNaDeNa pIliyaM siharaM / jaha dahamuho niviTTho, gurubharabhAroNayasarIro // 6 // vihaDantamauDamottiya-namiyasiro gADhasiDhilasavvaGgo / pagalantatakkhaNuppannaseyasaMghAyajalanivaho // 77 // vavagayajIyAseNaM, rao kao jeNa tattha aighoro / teNaM ciya jiyaloe, vikkhAo rAvaNo nAmaM // 78 // soUNa muharavaM taM, mUDhA sannajjhiUNa raNasUrA / kiM kiM ? ti ullavantA, bhamanti pAsesu calavegA // 79 // muNitavaguNeNa sahasA, dunduhisado nahe pavitthario / paDiyA ya kusumavuTThI, suramukkA gayaNamaggAo // 8 // jAhe aNAyareNaM, siDhilo aGgaTTao kao sigdhaM / mottUNa pavvayavaraM, viNiggao dahamuho tAhe // 81 // sigdhaM gao paNAma, dasANaNo muNivaraM khamAveuM / thoUNa samADhatto, tava-niyamabalaM pasaMsanto // 42 // mottUNa jiNavarindaM, annassa na paNamio tumaM jaM se / tasseyaM balamaulaM, didaM ciya pAyaDaM amhe // 43 // rUveNa ya sIleNa ya, balamAhappeNa dhIrapurisa ! tume / sariso na hoi anno, sayale vi ya mANuse loe // 84 // avakArissa maha tume, dattaM ciya jIviyaM na saMdeho / taha vi ya khalo alajjo, visayavirAgaM na gcchaami||85|| dhannA te sappurisA, je taruNatte gayA virAgattaM / mottUNa santavihavaM, nissaGgA ceva pavvaiyA // 86 // evaM thoUNa muNI, dasANaNo jiNaharaM samallINo / niyayajuvaIhi sahio, raei pUyaM ahamahantaM // 87 // eteSAM rakSaNArthaM karomi na ca jIvitavyanimittam / muktvA rAgadveSaM pravacanavAtsalyabhAvena // 5 // evaM jJAtvA tena caraNAGguSTena pIDitaM zikharam / yathA dazamukho niviSTo gurubharabhArAvanatazarIraH // 75 / / vighaTanmukuTa-mauktikanatazirA gADhazithilasarvAMgaH / pragalattatkSaNotpannasvedasaMghAtajalanivahaH // 76 / / vyapagatajIvitAzena ravo kRto yena tatrAtighoraH / tenaiva jIvaloke vikhyAto rAvaNo nAma // 78 / / zrutvA mukharavaM taM mUDhA saMnnA raNazUrAH / kikimityullapanto bhramanti pArveSu caladvegAH / / 79 / / munitapoguNena sahasA dundubhizabdo nabhasi pravistaritaH / patitA ca kusumavRSTiH suramuktA gaganamArgAt // 8 // yadA'nAdareNa zithIlo'guSTaH kRtaH zIghram / muktvA parvatavaraM vinirgato dazamukhastadA // 81 / / zIghraM gataH praNAmaM dazAnano manivaraM kSamayitvA / stotuM samArabdhastaponiyamabalaM prazaMsan // 82 // muktvA jinavarendramanyasya na praNamitastvaM yattava / tasyedaM balamatulaM dRSTameva prakaTamasmAbhiH / / 83 // rupeNa ca zIlena ca balamAhAtmyena dhIrapuruSa ! tvayA / sadRzo na bhavatyanya: sakale 'pi ca manuSye loke // 84|| apakAriNe mahyaM tvayA dattameva jIvitaM na saMdehaH / tathA'pi ca khalo 'lajjo viSayavirAgaM na gacchAmi // 85 / / dhanyAste satpuruSA ye taruNatve gatA virAgatAm / muktvA sadvibhavaM nisaGgA eva pravrajitAH // 86 // evaM stutvA muni dazAnano jinagRhaM samAlInaH / nijayuvatibhissahito racayati pUjAmatimahatIm // 86 // tadA candrahAsAsinotkartya nijabAhuM saH / snAyumayatantrinivahaM vAdayati savibhramaM vINAm // 88 // 1. muNiM dahavayaNo-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 vAliNivvANagamaNAhiyAro-9/75-99 to candahAsaasiNA, ukkatteNa niyayabAhaM so / hArumayatantinivahaM, vAe savibbhamaM vINaM // 48 // thoUNa samADhatto, puNNapavittakkharehi jiNa yandaM / sattasarasaMpauttaM, gIyaM ca nivesiyaM vihiNA // 89 // aSTApadasthajinastuti:mohandhayAratimiraM, jeNeyaM nAsiyaM ciraparUDhaM / kevalakaresu dUraM, namAmi taM usabhajiNabhAj // 10 // ajiyaM pi saMbhavajiNaM, namAmi abhinandaNaM sumainAhaM / paumappahaM supAsaM, paNao haM sasipabhaM bhayavaM // 11 // thosAmi puSphadantaM, dantaM jeNindiyArisaMghAyaM / sivamaggadesaNayaraM, sIyalasAmi paNamio haM // 12 // seyaMsajiNavarindaM, indasamANandiyaM ca vasupujjaM / vimalaM aNanta dhammaM, aNannamaNaso paNivayAmi // 13 // santi kunthu arajiNaM, malliM muNisuvvayaM nami nemi / paNamAmi pAsa vIraM bhavaniggamakAraNaTThAe // 14 // je ya bhavissanti jiNA, aNagArA gaNaharA tavasamiddhA / te vi hu namAmi savve, vAyA-maNa-kAyajoesu // 15 // gAyantassa jiNathuiM, dharaNo nAUNa avahivisaeNa / aha niggao turanto, aTThAvayapavvayaM patto // 16 // kAUNa mahApUyaM, vandittA jiNavaraM payatteNaM / aha pecchai dahavayaNaM, gAyantaM paGkayadalacchaM // 17 // to bhaNai nAgarAyA, supurisa ! aisAhasaM vavasiyaM te / jiNabhattirAyamaulaM, marUM piva niccalaM hiyayaM // 18 // tuTTho tuhaM dasANaNa, jiNabhattiparAyaNassa hoUNaM / vatthu maNassa iTuM, jaM maggasi taM paNAmemi // 19 // stottuM samArabdhaH puNyapavitrAkSarairjinacandram / saptasvarasaMprayuktaM gItaM ca nivesitaM vidhinA // 89 // aSTApadasthajinastutiH - mohAndhakAratimiraM yenatennAzitaM ciraprarUDham / kevalakarairdUraM namAmi te RSabhajinabhAnum // 10 // ajitamapi saMbhavajinaM namAmyabhinandanaM sumatinAtham / padmaprabhaM supArvaM praNato'haM zaziprabhaM bhagavantam // 91 // stavImi puSpadantaM dantaM yenendriyArisaMghAtam / zivamArgadezanAkaraM zItalasvAminaM praNamito'ham // 92 / / zreyAMsajinavarendramindrasamAnanditaJca vAsupUjyam / vimalamanantaM dharmamananyamanasaH praNipatAmi // 93 // zAnti kuMthumarajinaM malliM munisuvrataM nami nemim / praNamAmi pArvaM vIraM bhavanirgamanakAraNArthe // 14 // ye ca bhaviSyanti jinA aNagArA gaNadharAstapaH samRddhAH / tAnapi hu namAmi sarvAn vAcA-mana:-kAyayogaiH / / 15 / / gAyato jinastutiM dharaNo jJAtvA'vadhiviSayena / atha nirgatastvaridaSTApadaparvataM prAptaH // 96 // kRtvA mahApUjAM vanditvA jinavaraM prayatnena / atha prekSate dazavadanaM gAyantaM paGkajadalAkSam // 97|| tadA bhaNati nAgarAjA supuruSa ! ati sAhasaM vyavasitaM tvayA / jinabhaktirAgamatulaM merumiva nizcalaM hRdayam / / 98 / / tuSTastava dazAnana ! jinabhaktiparAyaNasya bhUtvA / vastu manasa iSTaM yanmArgayasi tatpradadAmi arpayAmi // 99 / / 1. jiNaiMdaM-pratya0 / 2. jeNaM ciya nAsiyaM-pratya0 / 3. syaannNdiyN-mu0| 4. tuTTho ya tuha-pratya0 / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 paumacariyaM laGkAhiveNa suNiuM, dharaNo phaNamaNiImaUhadippanto / bhaNio kiM na yaladdhaM, jiNavandaNabhattirAeNa? // 10 // ahiyaya parituTTo, dharaNindo bhaNai giNhasu pasatthA / sattI amohavijayA, jA kuNai vase suragaNA vi // 101 // aha rAvaNeNa sattI, gahiyA ahiuJjiUM sirapaNAmaM / dharaNo vi jiNavarindaM, thoUNa gao niyayaThANaM // 102 // aTThAvayaselovari, mAsaM gamiUNa tattha dahavayaNo / aNucariuM pacchittaM, vAlimuNindaM khamAvei // 103 // jiNaharapayAhiNaM so, kAUNa dasANaNo tiparivAraM / patto niyayapuravaraM, thuvvanto maGgalasaesu // 104 // jhANANaleNa kamma, dahiUNa purAkayaM niravasesaM / akkhayamayalamaNaharaM, vAlI sivasAsayaM patto // 105 // ____ evaMvihaM vAliviceTThiyaM je, diNANi savvANi suNenti tuTThA / kAUNa kammakkhayadukkhamokkhaM, te janti ThANaM vimalaM kameNaM // 106 // // iya paumacarie vAlinivvANagamaNo nAma navamo uddeso samatto // laGkAdhipena zrutvA dharaNa: phaNAmaNimayUkhadIpyamAnaH / bhaNitaH kiM na ca labdhaM jinavandanabhaktirAgena ? // 100 // adhikataraM parituSTo dharaNendro bhaNati gRhANa prazastA / zaktiramoghavijayA yA karoti vaze suragaNAnapi / / 101 // atha rAvaNena zakti gRhItA'bhiyujya ziraH praNAmam / dharaNo'pi jinavarendraM stutvA gato nijasthAnam / / 102 / / aSTApadazailoparimAsaM gamayitvA tatra dazavadanaH / anucarya prAyazcittaM vAlimunIndraM kSAmayati // 103 / / jinagRhapradakSiNAM sa kRtvA dazAnanastrivAram / prApto nijakapuravaraM stuvanmaGgalazataiH // 104 / / dhyAnAnalena karma dagdhvA purAkRtaM niravazeSam / akSayamacalamanoharaM vAlI zivazAzvataM prAptaH // 105 / / evaMvidhaM vAliviceSTitaM ye dinAni sarvANi zRNvanti tuSTAH / kRtvA karmakSayaduHkhamokSaM te yAnti sthAnaM vimalaM krameNa // 106 / / // iti padmacaritre vAlinirvANagamano nAma navama uddezaH samAptaH // 1. mNglsehi-prty0| For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. dahamuhasuggIvapatthANa- sahassakiraNaaNaraNNapavvajjAvihANaM eyaM te parikahiyaM, magahAhiva ! jaM purA samaNuvattaM / nisuNehi egamaNaso, bhaNAmi jaM annasaMbandhaM // 1 // jalaNasihakheyarasuyA, joipure sirimaIe devIe / tArAhivasarisamuhI, tArA nAmeNa varakannA // 2 // cakkaGkakheyasuo, pecchai so annayA paribhamanto / nAmeNa sAhasagaI, duTTho ahilasai pariNeuM // 3 // mayaNasarasalliyaGgo, cintento tIe daMsaNovAyaM / pesei niyayadUe, uvarovari maggaNaTThA // 4 // suggIvo vi kaivaro, taM kannaM maggiUNa ADhatto / cintei jalahiyao, jalaNasiho kassa demi ? tti // 5 // jalasiNa muNivaro, viNayaM kAuNa pucchio bhayavaM ! / kassesA varakannA, hohI mahilA ? parikahi // 6 // aha bhaNai muNivarindo, cakkaGkasuo na ceva paramAU / hohI cirAuso puNa, suggIvo vANarAhivaI // 7 // dIvaM vasahaM ca gayaM, paramanimittAi~ vinnaseUNaM / suggIvassa varataNU dattA kayamaGgalavihANA // 8 // pariNeUNa sutArA, suggIvo uttamaM visayasokkhaM / bhuJjai pasannahiyao, indo iva devalommi // 9 // evaM kameNa tIe, puttA jAyA surUvalAyaNNA / paDhamo ya aGgayabhaDo, bIo ya bhave jayANando // 10 // naya muyai sAhasagaI, aNubandhaM tIe kAraNaTThAe / cintei uvAyasae, dukkhiyamaNaso vigayalajjo // 11 // 10. dazamukhasugrIvaprasthAnasahastrakiraNAnaraNyapravrajyAvidhAnam etattubhyaM parikathitaM magadhAdhipa ! yatpurA samanuvRttam / nizRNvekAgramanAH bhaNAmi yadanyasambandham // 1 // jvalanasiMhakhecarasutA jyotiH pure zrImatyA devyAH / tArAdhipasadRzamukhI tArA nAmnA varakanyA // 2 // cakrAGkakhecarasutaH pazyati so'nyadA paribhraman / nAmnA sAhasagatirduSTo'bhilaSati pariNetum // 3 // madanazarazalyitAGgazcintayaMstasyA darzanopAyam / preSayati nijadUtAnuparopari mArgaNArthe ||4|| sugrIvospi kapivarastAM kanyAM mArgayitumArabdhaH / cintayati yamalahRdayo jvalanasiMhaH kasya dadAmIti // 5 // jvalanasiMhena munivaro vinayaM kRtvA pRSTo bhagavan / kasyeSA varakanyA bhaviSyati mahilA ? parikathaya ||6|| atha bhaNati munivarendra zcakrAGgasuto naiva paramAyuH / bhaviSyati cirAyuH punaH sugrIvo vAnarAdhipatiH ||7|| dIpaM vRSabhaM ca gajaM paramanimittAni vijJAya / sugrIvAya varatanurdattA kRtamaGgalavidhAnA // 8 // pariNayya sutArAM sugrIva uttamaM viSayasukham / bhunakti prasannahRdaya indra iva devaloke // 9 // evaM krameNa tasyAH putrau jAtau surupalAvaNyau / prathamazcAGgadabhaTo dvitIyazca bhavejjayAnandaH // 10 // na ca muJcati sAhasagatiranubandhaM tasyAM kAraNArthAya / cintayatyupAyazatAn duHkhitamanA vigatalajjaH // 11 // 1. tuTTho - pratya0 / pauma bhA-1/17 For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 paumacariyaM kaiyA'ravindasarisaM, tIe muhaM vipphurantabimboTuM / cumbIhAmi kayattho ? pADalakusumaM mahuyaro vva // 12 // cintAvareNa evaM, saMbhariyA tattha aibalA vijjA / rUvaparittaNakarI, sAhei himAlayaguhAe // 13 // rAvaNadigvijayaH etthantare purIe, dahavayaNo niggao balummatto / dIvantaravatthavve, jiNai tao kheyare savve // 14 // saMjhAyAra suvelo, kaJcaNapuNNo aohaNo ceva / palhAya-haMsadIvAiyA u savve kayA savasA // 15 // evaM ciya dahavayaNo, pAyAlaMkArapuravarasamIve / AvAsio sumaNaso, pabhUyasAmantakhandhAro // 16 // kharadUsaNo vi etto, suNiUNa dasANaNaM puravarAo / aha niggao turanto pecchai rayaNagdhadANeNaM // 17 // teNa vi sasaMbhamaM so, gADhaM sammANa-dANavihaveNaM / paDipUio siNehaM, samayaM ciya candaNakkhAe // 18 // coddasa sAhassIo, maNarUvaviyArayANa johANaM / dAvei takkhaNaM ciya, rakkhasanAhassa parituTTho // 19 // vijjAharo hiDimbo, hehaya Dimbo ya viyaDa tijaDo ya / haya mAkoDo sujaDo, ukko kikkindhinAmo ya // 20 // tiumAramuho ya hemo, bAlo kolAvasundaro ceva / ee anne vi bahU, vijjAharapatthivA sUrA // 21 // akkhohiNIsahassaM, jAyaM suhaDANa kulapasUyANaM / baladappagavviyANaM, raNarasakaNDU vahantANaM // 22 // kumbha nisumbha bihIsaNa indai aha mehavAhaNAIyA / sAhINA sayalabhaDA, kayAi pAsaM na muJcanti // 23 // kadA'raviMdasadRzaM tasyA mukhaM visphuradvimbauSTham / cumbayiSyAmi kRtArthaH ? pATalakusumaM madhukara iva // 12 // cintApareNaiva saMsmRtA tatrAtibalA vidyA / rupaparivartanakarI sAdhayati himAlayaguhAyAm // 13 // rAvaNadigvijayaHatrAntare purAd dazavadano nirgato balonmattaH / dvIpAntaravAstavyAn jayati tataH khecarAn sarvAn // 14 // sandhyAkAraH suvelaH kAMcanapUrNo'yodhana eva / prahlAda-haMsadvIpAdayAstu sarve kRtAH svavazAH // 15 // evameva dazavadanaH pAtAlalaGkApuravarasamIpe / AvAsitaH sumanAH prabhutasAmantaskandhAvAraH // 16 / / kharadUSaNo'pItaH zrutvA dazAnanaM puravarAt / atha nirgatastvaramANaH pazyati ratnArghyadAnena // 17 // tenA'pi sasaMbhramaM sa gADhaM sanmAnadAnavibhavena / pratipUjitaH sneha, samameva candranakhayA // 18 // caturdaza sahasrANAM manorupavikurvitAnAM yoddhAnAm / dApayati tatkSaNameva rAkSasanAthasya parituSTaH // 19 // vidyAdharo hiDimbo haihayaDimbazca vikaTastrijaTazca / hayomAkoTaH sujaTa utka: kiSkindhinAmA ca // 20 // tripurAmukhazca hemo bAla: kolo vasundharazca / ete anye'pi bahavo vidyAdhara pArthivAH zUrAH // 21 // akSohiNIsahasraM jJAtaM subhaTAnAM kulaprasUtAnAm / baladarpagarvitAnAM raNarasakanDU vahatAm // 22 // kumbho nizumbho bibhISaNa indrajIdatha meghavAhanAdayaH / svAdhInAH sakalabhaTAH kadApi pAzrvaM na muJcanti // 23 / / 1. govaalsuNdro-prty0| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhasuggIvapatthANa-sahassakiraNaaNaraNapavvajjAvihANaM-10/12-34 uppannA rayaNavarA, bahuguNasaMghAyadhAriNo divvA / devasahasseNaM ciya, rakkhijjai ekkamekkeNaM // 24 // indropari prasthAnam - siyachatta-cAmaruddhaya-dhaya-vijayapaDAya-vejayantIhiM / pupphavimANArUDho, indassuvariM aha payaTTo // 25 // gaya-raha-vimANa-vAhaNa-vaggantaturaGga-caDulapAikkaM / caliyaM dasANaNabalaM, ucchAyantaM gayaNamaggaM // 26 // vaccantassa kameNaM, atthaM ciya diNayaro samallINo / vijjhairipabarasihare, sibiraniveso ko tattha // 27 // vijjAbaleNa o, sayaNA-''saNavivihapariyaNAvAso / gamiUNa tattha ratti, maGgalatUrehi paDibuddho // 28 // AharaNabhUsiyaGgo, aha puNaravi ujjao ya gayaNeNaM / vaccanto cciya pecchai, vimalajalaM nammayaM viulaM // 29 // katthai salaliyapavahA, katthai vrsrvimukksmvegaa| kaMtthai viyaDAvattA, kallolucchaliyajalanivahA // 30 // katthai mayarakarAhaya-dUrasamucchaliyamacchavicchohA / katthai taraGgaraGgantapheNa parivaDDiyAvayavA // 31 // katthai pavaNAghummiya-tarukusumakhirantapiJjarataraGgA / katthai ubhayataDaTThiya-sArasakalahaMsanigghosA // 32 // jalakrIDAeyArisaguNakaliyaM , pavaranaI dahamuho samoiNNo / aha majjiuM pavatto, vimalajale, pavaralIlAe // 33 // tAva ya uttarapAse, naIe mAhesare mahAnayare / rAyA sahassakiraNo, paDhamayaraM salilaraisatto // 34 // utpannA ratnavarA bahuguNasaMghAtadhAriNo divyAH / devasahasreNaiva rakSyata ekamekena // 24 // indropari prasthAnam - zvetachatracAmaroddhatadhvajavijayapatAkAvaijayantibhiH / puSpakavimAnAruDha indrasyoparyatha pravRttaH // 25 // gaja-ratha-vimAna-vAhana-valgatturaGgacaTulapadAtim / calitaM dazAnanabalamucchAdayad gaganamArgam // 26 // vrajaH krameNAstameva dinakaraH samAlInaH / vidhyagiripravarazikhare zibiranivezaH kRtastatra // 27 // vidyAbalena racitaH zayanA''sanavividhaparijanAvAsaH / gamayitvA tatra rAtri maGgalatUyaH pratibuddhaH // 28 // AbharaNabhUSitAGgo'tha punarapyudyatazca gaganena / vajranneva pazyati vimalajalAM narmadAM vipUlAm // 29 // kutracitsalalitapravAhA kutrcidvrsrovimuktsmvegaa| kutracidvikaTAvartA kallolocchalitajalanivahA // 30 // kutracinmakarakarAhatadUrasamucchalitamatsyavikSobhA / kutracittaraGgaraGgatpheNa parivardhitAvayavA // 31 // kutracitpavanApUrNitatarukusumakSaratpiJjarataraGgA / kutracidubhayataTasthitasArasakalahaMsani?SA // 32 // jalakrIDAetAdRzaguNakalitAM pravaranadIM dazamukhaH samavatIrNaH / atha majjituM pravRtto vimalajale pravaralIlayA // 33 / / tAvaccottarapArve nadyA mAhezvare mahAnagare / rAjA sahasrakiraNaH prathamataraM salilaratisaktaH // 34 // 1. annAvAsujjao-mu0 / 2. vimalajalA nammayA viulA-mu0 / 3. susalilapavahA-muM0 / 4. kaliyA pavaranaI-mu0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 juvaisahasseNa samaM, kIlai naiudayamajjhayArammi / ubhayataDaTThiyasAhaNa-sAmantugghuTThajaso // 35 // vivihajalajantaviraiya-niruddhajalabhariyakUlatIrAe / sohanti ramantIo, sahassakiraNassa mahilAo // 36 // ekkA tattha varataNU, thaNajugalaM aMsueNa chAyantI / avahariyauttarijjA, sahasa tti jale aha nibuDDA // 37 // IsAmise kuviyA, udayaM ghettUNa komalakaresu / kantassa harisiyamaNA, ghattai vacchatthalAbhoe // 38 // indIvaradalanayaNA, ghettuM indIvaraM haNai annA / annAe sA vi turiyaM Ahammai sahasavattehiM // 39 // annA daTThUNa ure, nahakkhayaM bAlacandasaMThANaM / avahariyauttarijjA, chAei thaNe karayaleNaM // 40 // kAettha paNayakuviyA, moNaM parigiNhiUNa varajuvaI / tosaM puNa uvaNIyA, daieNa sirappaNAmeNaM // 41 // jAva pasAei piyA, ekkA rosaM gayA tao annA / kahakaha vi kovabhaGgo, kao narindeNa juvaINaM // 42 // vatthAyaDDhaNa-pellaNa-karaparihatthucchalantasalilAo / vaJcaNa-valaNa-nibuDDuNa-saesu kIlanti juvaIo // 43 // aGgaparibhogalaggaM, kuGkumadhovantapiJjarAruNiyaM / jAyaM khaNeNa salilaM, juvaIhi tarhi ramantIhiM // 44 // evaM ramiUNa nivo, jalajantavisajjie kae udae / viyaDe naIpuliNe, lIlAkayabhUsaNaniogo // 45 // tAvacciya dahavayaNo NhAuttiNNo siyambaraniyattho . ThAvei kaNayapIDhe, paDimAo jiNavarindANaM // 46 // varavAluyApulINe, dhariyaviyANaya- paDAyaramaNijje / kAUNa mahApUyaM, saMthuNai jiNindapaDimAo // 47 // tassa thuNantassa tao, naipUrasamotthayA hiyA pUyA / ruTTho laGkAhivaI, bhaNaiha kiM erisaM jAyaM ? // 48 // yuvatisahasreNa samaM krIDati nadyudakamadhye / ubhayataTasthitasAdhanasAmantoddhRSTajayazabdaH // 35 // vividhajalayantraviracitaniruddhajalabhRtakulatIrAyAm / zobhante ramantyaH sahasrakiraNasya mahilAH // 36 // ekA tatra varatanuH stanayugalamaMzukena chAdayantI / apaharitottariyA sahaseti jale'tha nimagnA ||37|| irSyAmiSeNa kupitA udakaM gRhItvA komalakarAbhyAm / kAntasya harSitamanAH kSipati vakSaH sthalAbhoge ||38|| indivaradalanayanA gRhItvA indivaraM hanti anyAm / anyAyAH sA'pi tvaritamAhanti sahasrapatrai : ||39|| anyA dRSTvorasi nakhakSataM bAlacandrasaMsthAnam / apaharitottariyA chAdayati stanau karatalena ||40|| kAcitpraNayakupitA maunaM parigRhya varayuvatiH / toSaM punarUpanItA dayitena ziraH praNAmena // 41 // yAvatprasAdayati priyAmekAM roSaM gatA tato'nyA / kathaMkathamapi kopabhaGgaH kRto narendreNa yuvatInAm // 42 // vastrAkarSaNa-preraNa-karaparihastocchalatsalilA: / vaJcana-valana - nimaJjanazataiH krIDanti yuvatayaH // 43 // aGgaparibhogalagnaM kuGkumadhAvatpiJjarAruNitam / jAtaM kSaNena salilaM yuvatibhistatra ramamANAbhiH // 44 // evaM rantvA nRpo jalayantravisarjite kRte udake / vikaTe nadIpuline lIlAkRtabhUSaNaniyogaH // 45 // tAvacceva dazavadana snAtottIrNaH zvetAmbaraparihitaH / sthApayati kanakapIThe pratimAM jinavarendrANAm // 46 // varavAlukApuline dhRtaviyAtanapatAkAramaNIye / kRtvA mahApUjAM saMstauti jinendrapratimAm // 47 // tasya svatastadA nadIpUra samavastRtA hRtA pUjA / ruSTo laGkAdhipati rbhaNatIha kimetAdRzaM jAtam ? // 48 // 1. IsAvaseNa - mu0 / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahamuhasuggIvapatthANa- sahassakiraNaaNaraNNapavvajjAvihANaM- 10/35-61 evaM ayAlasalilaM, bhaNai gaveseha pesiyA purisA / gantUNa paDiniyattA, jaM diTTaM taM nivedenti // 49 // nAha ko vipuriso, juvaisamaggo naIe puliNattho / acchi lIlAyanto, suro vva mandAiNIsalile // 50 // teNeyaM naisalilaM, ruddhaM jalajantasaMpaogeNaM / ramiUNa puNo mukkaM, vahai pahU ubbhAvattaM // 51 // bahutUrajayAloyaNa - saddaM soUNa paramaruTTeNaM / vIsajjiyA ya suhaDA, tassa vahatthA balasamaggA // 52 // to pesiUNa suhaDe, puNaravi pUyA karittu paDimANaM / saMthuNai egamaNaso, dahavayaNo maGgalasaehiM // 53 // dazamukhasya sahastrakiraNena saha yuddham 1 sannaddhabaddhakavayA, vijjAharapatthivA gayaNamagge / daTThUNa sahasakiraNo, oiNNo naipulINAo // 54 // soUNa kalayalarakhaM, mAhesaranayarasantiyA suhaDA / sannajjhiUNa turiyaM, sahassakiraNaM samallINA // 55 // aha jujjhi pavattA, nisAyarA bhUmigoyarehi samaM / cakkA - 'si satti- tomara - moggaranivahaM vimuJcantA // 56 // rahaya-gaya-turaGgadappiya-annonnAvaDiyacaDulapAikkA / jujjhanta savaDahuttA, nAmaM gottaM ca sAventA // 57 // rakkhasabhaDehi bhaggaM, niyayaM daTThUNa sAhaNaM samare / ruTTho sahassakiraNo, AuhanivaheNa pajjalio // 58 // vAhei rahavaraM so, rakkhasasennassa ahimuhaM turIyaM / muJcanto saravarisaM, dhArAnivahaM va navameo // 59 // garuyapahArAbhihayaM, nivaDantagainda-turaya- pAikaM / vijjAharANa sennaM, joyaNamettaM samosariyaM // 60 // paDihAreNa'kkhAe, niyayabale samaradUmiyasarIro / ArUDho dahavayaNo, bhuvaNAlaGkAramattagayaM // 69 // etadakAlasalilaM bhaNati gaveSayata preSitAH puruSAH / gatvA pratinivRttA yad dRSTaM tannivedayati // 49 // atha nAtha ko'pi puruSaH yuvati samagro nadyAH pulinasthaH / Aste lIlAyan sura iva mandAkinI salile // 50 // tenedaM nadIsalilaM ruddhaM jalayantra saMprayogena / rantvA puna rmuktaM vahati prabho ! udbhaTAvartam // 51 // bahutUryajayAlokanazabdaM zrutvA paramaruSTena / visarjitAzca subhaTAstasya vadhArthA balasamagrAH // 52 // tadA preSya subhaTAn punarapi pUjAM kRtvA pratimAnAm / saMstautyekAgramanA dazavadano maGgalazataiH // 53 // dazamukhasya sahastrakiraNena saha yuddham sannaddhabaddhakavacAn vidyAdharapArthivAn gaganamArge / dRSTvA sahasrakiraNo'vatIrNe nadIpulinAt // 54 // zrutvA kalakalaravaM mAhezvaranagarasatkAH subhaTAH / sannahya tvaritaM sahasrakiraNaM samAlInAH // 55 // atha yoddhuM pravRttA nizAcarA bhUmigocaraiH samam / cakrAsizaktitomaramudgaranivahaM vimuJcantaH // 56 // rathagajaturaGgadarpitAnyonyApatitacaTulapadAtayaH / yuddhayante saMmukhA nAma gotraM ca zrAvayantaH // 57 // rAkSasabhaTairbhagnaM nijakaM dRSTavA sAdhanaM samare / ruSTaH sahasrakiraNa Ayudhanivahena prajvalitaH // 58 // vAhayati rathavaraM sa rAkSasasainyasyAbhimukhaM tvaritam / muJcanzaravarSAdhArAnivahamiva navameghaH // 59 // gurukaprahArAbhihataM nipatadgajendraturagapadAtim / vidyAdharANAM sainyaM yojanamAtraM samapasRtam // 60 // prAtihAryeNAkhyAte nijakabale samaradavitazarIraH / AruDho dazavadano bhuvanAlaGkAramattagajam // 61 // 133 For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 evaM daTThUNa raNe, dasANaNaM AuhANi muJcantaM / bahusamaraladdhavijao, sahasakiraNo Thio purao // 62 // do pi samAvaDie, jujjhe vahusatthaghAyasaMpAe / viraho sahassakiraNo, kao khaNaddheNa saMgAme // 63 // mottU rahavaraM so, ArUDho gayavaraM girisaricchaM / muJcai sunisiyabANe, dahamuhasannaharabheyakare // 64 // sikkhAhi tAva rAvaNa !, dhaNuveyaM niyayapuravariM gantuM / tAhe mae samANaM, jujjhasu tA avahio houM // 65 // rattAruNasavvaGgo, dahavayaNo kaDDiUNa saranivahaM / muJcai calaggahattho, sahassakiraNassa dehammi // 66 // jAvaya sahassakiraNo, pahAravasavembhalo jaNiyamoho / tAva ya rakkhasavaiNA, gahio raNamajjhayArammi // 67 // abandhiUNa nIo, niyayAvAsaM savibbhamamaNehiM / vijjAharehiM diTTho, sahassakiraNo mahAsatto // 68 // tAvacciya divasayaro, atthAo vigayakiraNasaMghAo / gayaNaM samottharanto, bahalatamo vaDio sahasA // 69 // sasiyarajoNhAdhavale, raNabhaggucchAhajaNiyakammante / akkhayadehANaM ciya, niddAe suhaM gayA rayaNI // 70 // aha uggamammi sUre, sAmantatthANimajjhayArattho / acchai laGkAhivaI, tAva cciya muNivaro patto // 71 // daTThUNa samaNasIhaM, sigghaM abbhuTThio kayapaNAmo / dinnAsaNovaviTTho, sAhU tavalacchisaMpanno // 72 // oNamiyauttimaGgo, pucchi laGkAhivo muNivarindaM / keNeva kAraNeNaM, bhayavaM ! jeNA''gao etthaM ? // 73 // bhai o muNivasaha, kula-bala - viriyAivaNNaNaM kAuM / mAhesaranayaravaI, rAyA haM Asi 'sayabAhU | puttaM sahassakiraNaM, rajje ThaviUNa jAyasaMvego / mokkhatthaM pavvaio, jiNavaradhammujjayamaIo // 75 // baddhaM sahassakiraNaM, soUNamihAgao tuha sagAsaM / muJcasu imaM suyaM me rAvaNa ! mA kuNasu vakkhevaM // 76 // // 74 // evaM dRSTvA raNe dazAnanamAyudhAni muJcantam / bahusamaralabdhavijayaH sahasrAkiraNaH sthitaH purataH // 62 // dvayorapi samApatitayoryuddhe bahuzastraghAtasaMpAte / virathaH sahasrakiraNaH kRta kSaNArdhena saMgrAme // 63 // muktyA rathavaraM sa AruDho gajavaraM girisadRzam / muJcati sunivAzitabANAndazamukhasannAhabhedakarAn // 64 // zikSasvastAvadrAvaNa ! dhanurvedaM nijapuravariM gatvA / tadA mayA samAnaM yuddhasva tato'vahito bhUtvA // 65 // raktAruNasarvAGgo dazavadanaH kRSTvA zaranivaham / muJcati caladagrahastaH sahasrakiraNasya dehe // 66 // yAvacca sahasrakiraNaH prahAravazavihvalo janitamohaH / tAvacca rAkSasapatinA gRhIto raNamadhye // 67 // atha baddhvA nIto nijAvAsaM savibhramamanobhiH / vidyAdharai dRSTaH sahasrakiraNo mahAsattvaH ||68|| tAvadeva dinakaro'sto vigatakiraNasaMghAtaH / gaganaM samavastaran bahalatamo vardhitaH sahasA // 69 // zazikarajyotsanAdhavale raNabhagnotsAhajanitakarmAnte / akSayadehAnAmeva nidrayA sukhaM gatA rajanI // 70 // athodgate sUrye sAmantAsthAnikAmadhyasthaH / Aste laGkAdhipatistAvadeva munivaraH prAptaH // 71 // dRSTvA zramaNasihaM zIghramabbhyutthitaH kRtapraNAmaH / dattAsanopaviSTaH sAdhustapolakSmIsaMpannaH // 72 // avanAmitottamAGgaH pRcchati laGkAdhipo munivarendram / kenaiva kAraNena bhagavan ! yenAgato'tra ? // 73 // bhaNati tato munivRSabha: kula-bala-vIryAdivarNanaM kRtvA / mAhezvaranagarapatI rAjA'hamAsIt zatabAhuH // 74 // putraM sahasrakiraNaM rAjye sthApayitvA jAta saMvegaH / mokSArthaM pravrajito jinavaradharmodyatamatiH // 75 // baddhaM sahasrakiraNaM zrutvehAgatastava sakAzam / muJcemaM sutaM me rAvaNa ! mAkuru vyAkSepam // 76 // paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 dahamuhasuggIvapatthANa-sahassakiraNaaNaraNapavvajjAvihANaM-10/62-88 to bhaNai rakkhasindo, pUyA paDimANa viraDyA mahaI / sA naipUreNa hiyA, eyassa viceTThiyaguNehiM // 77 // pUyAharaNanimitte, baddho ya vimANio imo suhaDo / tujjha vayaNeNa sAhava ! muccai natthettha saMdeho // 7 // dahamuhavayaNeNa tao, sahassakiraNo khaNeNa parimukko |ah pecchai muNivasabhaM, paNamai ya payAhiNaM kaauN||79|| bhaNio ya rAvaNeNaM, ajjapabhUI tumaM mahaM bhAyA / mandodarIe bhaiNI, sayaMpabhA te paNAmemi // 80 // to bhaNai sahasakiraNo, na ya maccU koi jANai vivegaM / sarae va ghaNAyAro, nAsai deho na saMdeho // 81 // jai nAma havai sAro, imesu bhogesu aidurantesu / to na ya gahiyA hontI, pavvajjA majjha tAeNaM // 82 // ThaviUNa niyayarajje, puttaM ApucchiUNa dahavayaNaM / nissaGgo pavvaio, sahassakiraNo piusayAse // 83 // saMbhariyaM ciya vayaNaM, jaMtaM aNaraNNamittasAmakkhaM / bhaNiyaM aIyakAle, taM eyaM pariphuDaM jAyaM // 84 // jaiyA haM paDhamayaraM, parigiNhIhAmi jiNavaraM dikkhaM / taiyA tujjha narAhiva, vattA dAhAmi nikkhuttaM // 85 // saMpesio ya puriso, sAkeyapurAhivassa gantUNaM / sAhai jiNavaravihiyaM, sahassakiraNassa pavvajjaM // 86 // suNiUNa pavaradikhaM, sahassakiraNassa jaNiyasaMvego / aNaraNNo pavvaio, puttaM ThaviUNa rajjammi // 87 // evaM sahassakiraNassa viceTThiyaM je, bIyaM suNanti annrnnnraahivss| te uttamesu bhavaNesu suhovagADhA, devA bhavanti vimaloyarakantijuttA // 88 // ||iy paumacarie dahamuha-suggIvapatthANa-sahassakiraNa-aNaraNNapavvajjAvihANo nAma dasamo uddesao smtto|| tadA bhaNati rAkSasendraH pUjA pratimAnAM viracitA mahatI / sA nadIpUreNa hatA etasya viceSTitaguNaiH // 77 / / pUjAharaNanimitte baddhazca vimAnito'yaM subhaTaH / tava vacanena sAdho ! muJcyate nAstyatra saMdehaH // 7 // dazamukhavacanena tadA sahasrakiraNaH kSaNena parimuktaH / atha prekSate munivRSabhaM praNamati ca pradakSiNAM kRtvA // 79 // bhaNitazcarAvaNenAdyaprabhRtistvaM mama bhrAtA / mandodaryAbhaginI svayaMprabhA tubhyaM pradadAmi / / 80 / / tadA bhaNati sahasrakiraNo na ca mRtyu ko'pi jAnAti vivekam / zaradIva ghanAkAro nazyati dehI na saMdehaH // 81 // yadi nAma bhavati sAra imeSu bhogeSvatiduranteSu / tadA na ca gRhItA bhavet pravrajyA mama tAtena // 82 // sthApayitvA nijakarAjye putramApRcchaya dazavadanam / niHsaGgaH pravrajitaH sahasrakiraNaH pitRsakAze // 83|| smRtameva vacanaM yattadanaraNyamitrasamakSam / bhaNitamatItakAle tadetatparisphuTaM jAtam // 8 // yadAhaM prathamataraM parigrahISyAmi jinavaradikSAm / tadA tubhyaM narAdhipa! vArtA dAsyAmi nizcayena // 85 / / saMpreSitazca puruSaH sAketapurAdhipasya gatvA / kathayati jinavaravihitAM, sahastrakiraNasya pravajyAM / / 86 // zrutvA pravaradikSAM sahastrakiraNasya janitasaMvegaH / anaraNyaH pravrajitaH putraM sthApayitvA rAjye // 87 // evaM sahasrakiraNasya viceSTitaM ye dvitIyaM zruNvantyanaraNyanarAdhipasya / te uttameSu bhavaneSu sukhopagADhA devA bhavanti vimalodArakAntiyuktAH // 88 / / // iti padma caritre dazamukhasugrIvaprasthAna-sahasrakiraNAnaraNyapravrajyAvidhAno nAma dazama uddezaH smaaptH|| 1. yrbhttijuttaa-prty0| Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 11. masyajaNNaviddhaMsaNa-jaNavayANurAgAhiyAro aha rAvaNo narindo, je je puhaIyalammi vikkhAyA / te te jiNiUNa vase, Thavei vijjAbalasamaggo // 1 // savve kAUNa vase, mahivAle vivihadesasaMbhUe / raha-gaya-turaGga-vAhaNa-pabhUyajohAulADove // 2 // kAreDa jiNaharANaM, samAraNaM juNNa-bhagga-paDiyANaM / pUyA ya bahuviyappA, viraei jiNindapaDimANaM // 3 // jiNavarapaDikuTThA puNa, viddhaMsai pUyaI ya samaNavare / evaM parihiNDamANo, puvvadisi patthio navaraM // 4 // aha patto naravasaho, teNa suo rAyapuravare nayare / loiyasatthattharao, uvautto jannakammante // 5 // yajJotpattiH - suNiUNa jannavayaNaM, pucchar3a magahAhivo muNipasatthaM / jannassa samuppattI, kaheha bhayavaM ! pariphuDaM me // 6 // aha bhANiuM payatto, aNayAro sumahurAe vANIe |aasi aojjhAhivaI, ikkhAgukulubbhavo rAyA // 7 // nAmeNa mahAsatto, ajio bhajjA ya tassa surakantA / putto ya vasukumAro, gurusevAujjayamaIo // 8 // khIrakayambo tti gurU, satthimaI havai tassa varamahilA / putto vi hu pabao, nArayavippo havai sIso // 9 // aha annayA kayAI, satthaM AraeNayaM vaNuddese / kuNai tao ajjhayaNaM, sIsasamaggo uvajjhAo // 10 // 11. masyajJavidhvaMsana-janapadAnurAgAdhikAraH / atha rAvaNo narendro ye ye pRthivItale vikhyAtAH / tAMstAnnitvA vaze sthApayati vidyAbalasamagraH // 1 // sarvAnkRtvA vaze mahipAlAnvividhadezasambhUtAn / ratha-gaja-turaGga-vAhanaprabhUtayodhAkulATopAn // 2 // kArayati jinagRhANAM samAracanaM jIrNa-bhagna-patitAnAm / pUjAM ca bahuvidhAM viracayati jinendrapratimAnAm // 3 // jinavarapratikRSTAH punarvidhvaMsate pUjayati ca zramaNavarAn / evaM parihiNDamAnaH pUrvadizaM prasthito navaram // 4 // athe to naravRSabhastena zruto rAjapuravare nagare / laukikazAstrArtharata upayukto yajJakarmaNi // 5 // yajJotpatti:zrutvA yajJavacanaM pRcchati magadhAdhipo muniprazastam / yajJasya samutpattiH kathaya bhagavan ! parisphuTaM mama // 6 // atha bhaNituM pravRto'NagAra: sumadhurayA vANyA / AsIdayodhyAdhipatirikSvAkukulasamudbhavo rAjA // 7 // nAmnA mahAsattvo'jito bhAryA ca tasya surakAntA / putrazca vasukumAro gurusevodyatamatiH // 8 // kSIrakadamba iti guruH svastimatI bhavati tasya varamahilA / putro'pi hu parvatako nAradavipro bhavati ziSyaH // 9 // athAnyadA kadAcit zAstramAraNyakaM vanoddeze / karoti tato'dhyayanaM, ziSyasamagra upAdhyAyaH // 10 // Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 masyajaNNaviddhaMsaNa-jaNavayANurAgAhiyAro-11/1-23 aha bambhaNassa parao, AgAsattheNa teha sAhUNaM / jIvANa dayaTThAe, bhaNiyaM aNukampajutteNaM // 11 // causu vi jIvesu sayA ekko vi hu narayagAmio bhnnio| suNiUNa uvajjhAo, khIrakayambo tao bhIo // 12 // vIsajjiyA sahAyA, niyayagharaM to lahuM samallINA / bhaNio satthimaIe, putta ! piyA te na etthA''o // 13 // teNaM tIe siTuM, ehI tAo avassa divasante / tadasaNUsuyamaNA, acchai maggaM paloyantI // 14 // atthamio cciya sUro, taha vi gharaM nAgao uvajjhAo / sogabharapIDiyaGgI, satthimaI mucchiyA paDiyA // 15 // AsatthA bhaNai tao, hA ! kaTuM mndbhaagdhejjaae| kiM mArio si daio !, egAgI kaM disaM patto ? // 16 // kiM savvasaGgarahio, pavvaio tivvajAyasaMvego ? / evaM vilavantIe, nisA gayA dukkhiyamaNAe // 17 // aruNuggame payaTTo, pavvayao gurugavesaNaTThAe / pecchai naItaDatthaM, piyaraM samaNANa majjhammi // 18 // nigganthaM pavvaiyaM, daTTaNa guruM kahei jaNaNIe / suNiUNa aivisaNNA, satthimaI dukkhiyA jAyA // 19 // aha nArao vi taiyA, gurupattiM dukkhiyaM suNeUNaM / AgantUNa paNAmaM, karei saMthAvaNaM tIe // 20 // taiyA jiyArirAyA, pavvaio vasusuyaM Thaviya rajje / AgAsanimmalayaraM, phalihamayaM AsaNaM divvaM // 21 // pavvayara-nArayANaM, taccatthanirUvaNI kahA jaayaa| aha nAraeNa bhaNiyaM, daviho dhammo jiNakkhAo // 22 // paDhamamahiMsA saccaM, adattaparivajjaNaM ca baMbhaM ca / savvapariggahaviraI, mahavvayA honti paJca ime // 23 // atha brAhmaNasya purata AkAzasthena tena sAdhunA / jIvAnAM dayArthe bhaNitamanukampAyuktena // 11 // caturdhvapi jIveSu sadaiko'pi hu narakagAmI bhaNitaH / zrutvopAdhyAyaH kSIrakadambakastadA bhItaH // 12 // visajitAH sahAyA nijagahaM tadA lagha samAlInAH / bhaNito svastimatyA patra ! pitA tava nAtrA''gata: tena tasyAH ziSTameSyati tAto'vazyaM divasAnte / tadarzanotsukamanA Aste mArga pralokamAnA // 14|| astamita eva sUryastathApi gRhaM nAgata upAdhyAyaH / zokabharapIDitAGgI svastimatI mUcchitA patitA // 15 // AsvastA bhaNati tato hA ! kaSTaM mandabhAgadheyAyAH / kiM mArito'sti dayita ekAkI kAM dizaM prAptaH // 16 / / kiM sarvasaGgarahitaH pravrajitastIvrajAtasaMvega: ? / evaM vilapantyA nizA gatA duHkhitamanasaH // 17 // aruNodgame pravRttaH parvatako gurugaveSaNArthe / prekSate nadItaTasthaM pitaraM zramaNAnAM madhye // 18 // nigraMthaM pravrajitaM dRSTvA guruM kathayati jananyai / zrutvAtiviSaNNA svastimatI duHkhitA jAtA // 19 // atha nArado'pi tadA gurupani duHkhitAM zrutvA / Agatya praNAmaM karoti saMsthApanaM tasyAH // 20 // tadA jitArirAjA pravrajito vasusutaM sthApayitvA rAjye / AkAzanirmalataraM sphaTikamayamAsanaM divyam // 21 // parvataka-nAradayostattvArthanirupiNI kathA jAtA / atha nAradena bhaNitaM dvividho dharmo jinAkhyAtaH // 22 // prathamamahiMsA satyamadattaparivarjanaJca bahma ca / sarvaparigrahavirati mahAvratA bhavanti paJca ime // 23 // 1. rAvaNassa-pratya0 / 2. piIe-mu0 / pauma. bhA-1/18 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 paumacariyaM sesA aNuvvayadharA, gihidhammaparA havanti je mnnuyaa| puttAibheyajuttA, atihivibhAge ya janne ya // 24 // etto ajesu janno, kAyavvo nArao bhaNai evaM / te puNa ajA avijjA, javAiyaMkUraparimukkA // 25 // to pavvaeNa bhaNiyaM, vuccanti ajA pasUna saMdeho / te mAriUNa kIrai, janno esA bhavai dikkhA // 26 // to nAraeNa bhaNio, pavyao mA tumaM aliyavAdI / hoUNa jAsi narayaM, dukkhasahassANa AvAsaM // 27 // bhaNai tao pavvayao, atthi vasU amha ettha majjhattho / egagurugahiyavijjo, tassa ya vayaNaM pamANaM me // 28 // aha pavvaeNa ya lahuM, mAyA vIsajjiyA vasusayAsaM / bhaNai pahu ! pakkhavAyaM, puttassa mahaM karejjAsi // 29 // aha uggayammi sUre, pavyao nArao ya jaNasahiyA / pattA narindabhavaNaM, jattha'cchai vasumahArAyA // 30 // bhaNio ya nAraeNaM, vasurAyA saccavAiNo tumhe / jaM gurujaNovaiTuM, taM ciya vayaNaM bhaNejjAhi // 31 // jai vIhiyA avijjA, vuccanti ajA pasU guruvaiTThA / eyANaM ekkayaraM, bhaNAhi sacceNa satto si // 32 // aha bhaNai vasunarindo, taccatthaM pavvaeNa ullaviyaM / aliyaM nArayavayaNaM, na kayAi suyaM gurusayAse // 33 // evaM ca bhaNiyamette, phalihAmayaAsaNeNa smshio|dhrnniN vasU paviTTho, asaccavAI sahAmAjhe // 34 // puDhavI jA sattamiyA, mahAtamA ghoraveyaNAuttA / tattheva ya uvavanno, hiMsAvayaNAliyapalAvI // 35 // dhiddhi ! tti aliyavAI, pavvayaya-vasU jaNeNa ugghuTuM / patto cciya sammANaM, tattheva ya nArao viulaM // 36 // zeSA aNuvratadharA gRhidharmaparA bhavanti ye manuSyAH / putrAdibhedayuktA atithivibhAge ca yajJe ca // 24 // ito'jairyajJaH kartavyo nArado bhaNatyeva / te punarajA avidyA javAdyaMkuraparimuktAH // 25 // tadA parvatena bhaNitamacyanta ajAH pazavo na saMdehaH / tAna mArayitvA krIyate yajJa eSA bhavati dIkSA // 26 // tadA nAradena bhaNitaH parvatako mA tvamalikavAdI / bhUtvA yAsi narakaM duHkhasahasrANAmAvAsam // 27 // bhaNati tataH parvatako'sti vasurasmAkamatra madhyasthaH / ekagurugRhItavidyastasya ca vacanaM pramANaM me // 28 // atha parvatena ca laghu mAtA visarjitA vasusakAzam / bhaNati prabho ! pakSapAtaM putrasya mama kuru // 29 // athodgate sUrye parvatako nAradazca janasahitau / prAptau narendrabhavanaM yatrA'ste vasumahArAjA // 30 // bhaNitazca nAradena vasurAjan satyavAdI tvam / yadgurUjanopadiSTaM tadeva vacanaM bhaNa // 31 // yadi vrIhikA avidyA ucyante ajA pazavo gurupadiSTAH / etayorekataraM bhaNa satyena satyo'si // 32 // atha bhaNati vasunarendrastathyArthaM parvatakenollapitam / alikaM nAradavacanaM na kadAcitzrutaM gurusakAze // 33 // evaM ca bhaNitamAtre sphaTikamayAsanena samasahitaH / dharaNiM vasuHpraviSTo'satyavAdI sabhAmadhye // 24 // pRthivI yA saptamikA mahAtamA ghoravedanAyuktA / tatraiva cotpanno hiMsAvacanAlikapralApI // 35 // dhigdhigityalikavAdinau parvataka-vasU janenoddaSTam / prApta eva sanmAnaM tatraiva ca nArado vipulam // 36 // 1. suttaai-prty0| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ masyajaNNaviddhaMsaNa-jaNavayANurAgAhiyAro - 11 / 24-48 pAvo vi hu pavvayao, jaNadhikkAreNa dUmiyasarIro / kAUNa kucchiyatavaM, mariUNaM rakkhaso jAo // 37 // sariUNa puvvajammaM, jaNavayadhikkAradUsahaM vayaNaM / verapaDiuJcaNatthe, bambhaNarUvaM tao kui // 38 // bahukaNThasuttadhArI, chatta- kamaNDalu-gaNittiyAhattho / cintei aliyasatthaM, hiMsAdhammeNa saMjuttaM // 39 // soUNa taM kusatthaM, paDibuddhA tAvasA ya vippA ya / tassa vayaNeNa jannaM, karenti bahujantusaMbAhaM // 40 // gomehanAmadhee, janne pAyAviyA surA havai / bhaNar3a agammAgameNaM, kAyavvaM natthi doso ttha // 41 // pitimeha-mAimehe, rAyasue Asameha - pasume / eesu mAriyavvA, saesu nAmesu je jIvA // 42 // jIvA mAreyavvA, AsavapANaM ca hoi kAyavvaM / maMsaM ca khAiyavvaM jannassa vihI havai esA // 43 // evaM vimohayanto, bhaNai jaNaM rakkhaso mahApAvo / tivihaM ca pariggahio, tassuvaeso abhaviehiM // 44 // hiMsAjannaM tu imaM, seNiya ! je pariharanti bhaviyajaNA / te janti devalogaM, jiNavaradhammujjayamaIyA // 45 // tAva cciya dahavayaNo, rAyapuraM patthio jaNasamiddhaM / maruo tti nAma rAyA, jattha'cchai jannavADattho // 46 // jannArambhaM suNiUNa bambhaNA tattha AgayA bahave / pasavo ya viviharUvA, baddhA acchanti dINamuhA // 47 // gayaNeNa vaccamANo, pecchai taM nArao jaNasamUhaM / paramakutUhalabhAvo, taM ciya nayaraM samoiNNo // 48 // pApo'pi hu parvatako janadhikkAreNa davitazarIraH / kRtvA kutsitatapo mRtvA rAkSaso jAtaH ||37|| smRtvA pUrvajanma janapadadhikkAraduHsahaM vacanam / vairapratyuJcanArthe brAhmaNarUpaM tataH karoti // 38 // bahukaNThasUtradhArIchatrakamaNDalurudrAkSamAlAhastaH / cintayatyalikazAstraM hiMsAdharmeNa saMyuktam // 39 // zrutvA tatkuzAstraM pratibuddhAstApasAzca viprAzca / tasya vacanena yajJaM kurvanti bahujantusaMbAdham // 40 // gomeghanAmadheye yajJe pAyitA sUrA bhavati / bhaNatyagamyagamanaM kartavyaM nAsti doSo'tra // 41 // pitRmegha-mAtRmeghau rAjasUyo azvamegha - pazUmeghau / eteSu mArayitavyA sveSu nAmasu ye jIvAH // 42 // jIvA mArayitavyA AsavapAnaM ca bhavati kartavyam / mAMsaM ca khAditavyaM yajJasya vidhirbhavatyeSaH // 43 // evaM vimuhyan bhaNati janaM rAkSaso mahApApaH / trividhaM ca parigRhItastasyopadezo'bhavyaiH // 44 // hiMsAyajJaM tvamenaM zreNika ! ye pariharanti bhavikajanAH / te yAnti devalokaM jinavaradharmodyatamatayaH // 45 // tAvadeva dazavadano rAjapuraM prasthito janasamRddham / maruditi nAma rAjA yatrA''ste yajJavATasthaH // 46 // yajJArambhaM zrutvA brAhmaNAstatrA''gatA bahavaH / pazavazca vividharupA baddhA Asate dInamukhAH // 47 // gaganena vrajan prekSate taM nArado janasamUham / paramakutUhala bhAvastadeva nagaraM samavatIrNaH // 48 // 1. jaNadhikkAreNa dUsahaM - mu0 / 2. gammaM - pratya0 / For Personal & Private Use Only 139 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 paumacariyaM nAradasvarUpam - pucchaD magahAhivaI, bhayavaM ! ko nArao ? suo kassa ? / ke va guNA se ahiyA ? kahehi me kouyaM guruyaM // 49 // bhaNai tao gaNanAho, vippo nAmeNa atthi bambharuI / mahilA se varakummI, sA gurubhArA samaNujAyA // 50 // kAlantareNa keNai, viharantA sAhavo tamuddesaM / pattA tAvasanilayaM, tehi ya parivAriyA turiyaM // 51 // dinnAsaNovaviThThA, sAhU pecchanti tattha bambharuI / mahilA ya tassa kummI, gurubhArA pINathaNajuyalA // 52 // aha sAhaveNa bhaNiyaM, saMsArasahAvajANiyaccheNaM / hA ! kaTuM kaha jIvA, naccAvijjanti kammesu ? // 53 // caiUNa bandhavajaNaM, gihavAsaM ceva dhammabuddhIe / gahio tAvasadhammo, taha vi ya saGgaM na chaDDei // 54 // jaha chaDDiUNa bhattaM, puNaravilogo na bhuJjai abhakkhaM / taha chaDDiUNa kammaM, na karenti jaI akaraNijjaM // 55 // caiUNa mahiliyaM jo, puNaravi sevei liGgarUveNaM / so pAvamohiyamaI, dIhaM ajjei saMsAraM // 56 // soUNa samaNavayaNaM, paDibuddho takkhaNeNa bambharuI / jiNadikkhaM paDivanno, savvaM saGgaM payahiNaM // 57 // kummI vi suNiya dhammaM, mottUNa kudiTThijiNasuimaIyA / aha dArayaM pasUyA, dasame mAse araNNammi // 58 // saMbhariya sAhuvayaNaM, asAsayaM jANiUNa maNuyattaM / saMvegasamAvannA, kummI cintei hiyaeNaM // 59 // raNNe samuddamajjhe, jalaNe girisihara-kandaratthaM vA / rakkhanti payatteNaM, purisaM niyayAi~ kammAI // 60 // nAradasvaspam - pRcchati magadhAdhipati bhagavan / ko nArada: ? sutaH kasya ? / ke vA guNA tasyAdhikAH ? kathaya me kautukaM gurukam // 49 // bhaNati tato gaNanAtho vipro nAmnA'sti brahmaruciH / mahilAtasya varakUrmI sA gurviNI samanujAtA // 50 // kAlAntareNa kecidviharantaH sAdhavastamuddezam / prAptAstApasanilayaM taizca parivAritAstvaritam / / 51|| dattA''sanopaviSTAH sAdhavaH pazyanti tatra brahmarucim / mahilAM ca tasyakUrmI gurubhArAM pInastanayugalAm / / 52 / / atha sAdhunA bhaNitaM saMsArasvabhAvajJApitAcchena / hA ! kaSTaM kathaM jIvA nartyante karmabhiH // 53 // tyaktvA bandhujanaM gRhavAsameva dharmabuddhyA / gRhItastApasadharmastathApi ca saGgaM na chardayati (muJcati) // 54|| yathA muktvA bhaktaM punarapi loko na bhuGkte abhakSyam / tathA muktvA karma na kurvanti yadyakaraNIyam // 55 / / tyaktvA mahilAM yaH punarapi sevate liGgarupeNa / sa pApamohitamati rdIrghamarjayati saMsAram // 56 // zrutvA zramaNavacanaM pratibuddhastatkSaNena brahmaruciH / jinadIkSAM pratipannaH sarvaM saGgaM prahAya // 57 // kUrmyapi zrutvA dharmaM tyaktvA kudRSTiM jinasucimatyA / atha dArakaM prasUtA dazame mAse 'raNye // 58|| smRtvA sAdhuvacanamazAzvataM jJAtvA manuSyatvam / saMvegasamApannA kUrmI cintayati hRdayena // 59 // araNye samudramadhye jvalane girizikharakandarasthaM vA / rakSanti prayatnena puruSaM nijakAni karmANi // 60 // 1. paavei-prty0| For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 masyajaNNaviddhaMsaNa-jaNavayANurAgAhiyAro-11/49-74 gahiyAuhehi jai vi hu, rakkhijjai paJjaroyarattho vi / taha vi hu marai niruttaM, puriso saMpatthie kAle // 1 // evaM sA paramatthaM, muNiUNa vimucca bAlayaM raNe / ANatthA logapuraM, gantuM ajjAe pAsammi // 62 // aha indamAliNIe, pavvaiyA tivvajAyasaMvegA / kAUNa samADhattA, tavacaraNaM taggayamaIyA // 3 // aha so vi tattha bAlo, AgAsatthehi jambhayagaNehiM / daTTaNa ya avahario, putto iva pAlio neuM // 64 // satthANi sikkhavelaM, dinnA AgAsagAmiNI vijjA / saMpuNNajovvaNo so, jAo jiNasAsaNujjutto // 65 // daTTaNa niyayajaNaNI, pariNAyA aGgamaGgacindhehiM / tuTTho laei dhammaM, uttamacAritta-sammattaM // 66 // kandappa-kukkuyaraI, niccaM gandhavva-kalahatalliccho / pujjo ya naravaINaM, hiNDai puhavI jahicchAe // 67 // devehi rakkhio jaM, devagaI devavibbhamullAvo / devarisi tti payAso, jAo cciya nArao loe // 68 // gayaNeNa vaccamANo, jaNanivahaM pecchiUNa avaiNNo / bhaNaiya maruyanarindaM, kiM kajjaM te samADhattaM ? // 69 // pasavo ya bahuviyappA, baddhA acchanti keNa kajjeNaM? / keNeva kAraNeNaM, ihAgayA bambhaNA bahave ? // 70 // saMvattaeNa bhaNio, vippeNaM kiM na yANase jannaM / maruyanarindeNa kayaM, paralogaTe mahAdhammaM ? // 71 // jo caumuheNa puvvaM, uvaiTTho veyasatthaniSphaNNo / janno mahAguNo vi hu, kAyavvo tIsu vaNNesu // 72 // kAUNa vedimajhe, mantesu pasU havanti hantavvA / devA ya tappiyavvA, somAIyA payetteNaM // 73 // eso dhuvo tti dhammo, joeNa ya pAyaDo kao loe / indiya-maNAbhirAmaM, dei phalaM devalogammi // 74 // gRhItAyudhai yadyapi hu rakSyate paJjarodarastho'pi / tathApi hu mriyate nizcayaM puruSaH saMprasthite kAle // 61 // evaM sA paramArthaM jJAtvA vimuJcya bAlakamaraNye / AjJAsthA lokapuraM gatvA''ryAyAH pArve // 62 // athendramAlinyA pravrajitA tIvrajAtasaMvegA / kartuM samArabdhA tapazcaraNaM tadgatamatikA // 63 // atha so'pi tatra bAla AkAzasthai jRmbhakagaNaiH / dRSTvA cApahRtaH putra iva pAlito nItvA // 64|| zAstrANi zikSayitvA dattA ''kAzagAminI vidyA / saMpUrNayauvanaH sa jAto jinazAsanodyataH // 65 // dRSTvA nijajananIM parijJAtAGgamaGgacihnaH / tRSTo lAti dharmamRttamacAritrasamyaktvam // 66 // kandarpa-kaukucyarati nityaM gAMdharvakalahatatparaH / pUjyazca narapatInAM hiNDati pRthivIM yathecchayA // 67 / / devai rakSito yad devagati devavibhramullApaH / devarSiriti prakAzo jAta eva nArado loke // 68 // gaganena vrajan jananivahaM prekSyAvartIrNaH / bhaNati ca marunnarendraM kiM kAryaM tvayA samArabdham ? // 69 // pazavazcabahuvikalpA baddhA upAsate kena kAryeNa ? / kenaiva kAraNenehAgatA brAhmaNA bahavaH ? // 70 // saMvartakena bhaNito vipreNa kiM na jAnAsi yajJam / marunnarendreNa kRtaM paralokArthe mahAdharmam ? // 71 // yazcaturmukhena pUrvamapadiSTo vedazAstraniSpannaH / yajJo mahAguNo'pi hu kartavyastribhi varNaiH // 72 // kRtvA vedimadhye mantraiH pazavo bhavanti hantavyAH / devAzca tarpitavyAH somAdikAH prayatena // 73 // eSa dhruva iti dharmo yogena ca prakaTaH kRto loke / indriyamanobhirAmaM dadAti phalaM devaloke // 74 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ArSavedasammattA yajJA: suNiUNa vayaNameya, bhAi tao nArao maipagabbho / ArisaveyANumayaM, kahemi jannaM nisAmehi // 75 // veisarIrallINo, maNajalaNo nANaghayasupajjalio / kammatarusamuppannaM, malasamihAsaMcayaM Dahai // 76 // koho mANo mAyA, lobho rAgo ya dosa moho ya / pasavA havanti ee, hantavvA indiehi samaM // 77 // saccaM khamA ahiMsA, dAyavvA dakkhiNA supajjattA / daMsaNa caritta-saMjama - bambhAIyA ime devA // 78 // so jihi bhaNio, janno taccatthaveyaniddiTTho / jogaviseseNa kao, dei phalaMparamanivvANaM // 79 // je 'puNa karenti jannaM, aNAriMsa aliyaveyanipphaNNaM / mAreUNa pasugaNe, ruhira-vasA - maMsarasalolA // 80 // te pAvakammakArI, vAhA viva niddayA niraNukampA / mariUNa janti nirayaM, ajjenti ya dIhasaMsAraM // 81 // nae bhaNiyA, savve vi ya bambhaNA prmrutttthaa| pahaNeUNa payattA, daDhamuTThi-karappahArehiM // 82 // nArao vi vippe, bhuyabala - aicaDulapaNhipaharehiM / vArei payayamaNaso, saMsayaparamaM samaNupatto // 83 // bahavehi veDhiUNaM, gahio kara-caraNa- aGgamaGgesu / pakkhI va paJjarattho, avasIyai nArao dhaNiyaM // 84 // eyantarammi patto, dUo dahavayaNasantio tattha / aha pecchai hammantaM, vippehi ya nArayaM dINaM // 85 // gahiyaM vippehi tarhi, daTThUNaM nArayaM pabhUehiM / gantuM kahei dUo, jannaniogaM dahamuhassa // 86 // jassa sAsaM sAmiya !, visajjio haM tae narindassa / tassa bahubambhaNehiM, hammanto nArao diTTho // 87 // ArSavedasammattA yajJAH zrutvA vacanametadbhaNati tato nArado matiprAgalbhyaH / ArSavedAnumataM kathayAmi yajJaM nizAmayata // 75 // vedizarIralIno manojvalano jJAnaghRtasuprajvalitaH / karmatarusamutpannaM malasamidhasaMcayaM dahati // 76 // krodho mAno mAyA lobhorAgazca dveSa-mohazca / pazavo bhavantyete hantavyA indriyaiH samam // 77 // satyaM kSamA'hiMsA dAtavyA dakSiNA suparyAptA / darzana - cAritra - saMyama - brahmAdikA ime devAH // 78 // eSa jinairbhaNito yajJastathyArthavedanirdiSTaH / yogavizeSeNa kRto dadAti phalaM paramanirvANam // 79 // ye punaH kurvanti yajJamanAdRzamalikavedaniSpannam / mArayitvA pazugaNAn rudhira-vasA - mAMsarasalolAH // 80 // te pApakarmakAriNo vyAdhA iva nirdayA niranukampAH / mRtvA yAnti narakamarjayanti ca dIrghasaMsAram // 81 // yannAradena bhaNitAH sarve'pi ca brAhmaNAH paramaruSTAH / prahantuM pravRttA dRDhamuSTikaraprahAraiH // 82 // tAnnArado'pi viprAnbhujabalAticaTulapASNiprahAraiH / vArayati prayatamanAH saMzayaparamaM samanuprAptaH // 83 // bahubhirveSTayitvA gRhItaH kara caraNAGgamaGgaiH / pakSIva paJjarastho'vasIdati nArado'tyantam // 84 // atrAntare prApto dUto dazavadanasatkastatra / atha pazyati hanyamAnaM vipraizca nAradaM dInam // 85 // gRhItaM vipraistatra dRSTvA nAradaM prabhutaiH / gatvA kathayati dUto yajJaniyogaM dazamukhasya // 86 // yasya sakAzaM svAmin ! visarjito'haM tvayA narendrasya / tasya bahubrAhmaNai hanyamAno nArado dRSTaH ||87 // - paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 masyajaNNaviddhaMsaNa-jaNavayANurAgAhiyAro-11/75-100 tatthA''ulaM narindaM, nAUNa bhaudduyaM sarIrohaM / etthAgao narAhiva, tujhaM jANAvaNaTThAe // 88 // ruTTho laGkAhivaI, suhaDe pesei sAhaNasamagge / gantUNa tehi sahasA, parimukko nArao vippo // 89 // haNiUNa bambhaNagaNe, bhaggo janno ya melliyA pasavo / bhaNiyA ya suttakaNThA, jaha puNa eyaM na kAreha // 10 // aha nArao vi etto, bambhaNakarakaDhiNagAhaparimukko / uppaiUNaM sahasA, pecchai laGkAhivaM tuTTho // 11 // kallANaM hou tumaM, viulaM mA haNasu bambhaNe pAve / piyajIvie varAe, bhamantu puhaI jahicchAe // 12 // tApasaviprayostpatti:nisuNehi tAva supurisa !, uppattI tAvasANa egamaNo / usabhajiNassa bhagavao, pavvajjAdesayAlammi // 13 // cattAri sahassAI, vimukkasaMgANa naravarindANaM / ghettUNa jiNasayAse, pavvajjA paDiniyattAI // 14 // taNhA-chuhAkilantA, AraNNaM pavisiUNa dINamuhA / taruvaraphalAsaNA te, tAvasapAsaNDiNo jAyA // 15 // evaM te puhaitale, mohentA jaNavayaM kusatthesu / jAyA tAvasavippA, vijjaM piva vaDiyA bahave // 16 // titthayaresu vi na kayaM, dhammekkamaNaM jaNaM niravasesaM / kiM puNa dasANaNa tume, kIrai jiNasAsaNamatIyaM ? // 17 // suNiUNa pagayameyaM, usabhajiNaM paNamiUNa dahavayaNo / vArei suttakaNThe, hammante rakkhasabhaDehiM // 18 // maruo vi naravarindo, aJjalimaulaM karevi niyasIse / paNamai laGkAhivaI, bhicco haM tujjha sAhINo // 19 // kaNayappabhA kumArI, dinnA marueNa rakkhasindassa / pariNIyA candamuhI, jovvaNa-lAyaNNapaDipuNNA // 100 // tatrA''kulaM narendraM jJAtvA bhayopadrutaM zarIraugham / atrAgato narAdhipa ! tubhyaM jJApanArthe / / 88 // ruSTo laGkAdhipatiH subhaTAn preSayati sAdhanasamagrAn / gatvA taiH sahasA parimukto nArado vipraH // 89 / / hatvA brAhmaNagaNAn bhagno yajJazca mocitAH pazavaH / bhaNitAzca sUtrakaNThA yathA punaretanna kuruta // 90 // atha nArado'pIto brAhmaNakarakaThinagrAhaparimuktaH / utpatya sahasA pazyati laGkAdhipaM tuSTaH // 11 // kalyANaM bhavatu tava vipulaM mA haNa brAhmaNAn pApAn / priyajIvitAn varAkAn bhramantu pRthivyAM yathecchayA // 92 // tApasaviprayospattiH - nizruNu tAvatsupuruSa ! utpatistApasAnAmekAgramanAH / RSabhajinasya bhagavataH pravrajyAdezakAle // 93 // catvAri sahasrANi vimuktasaGgAnA naravarendraNAm / gRhItvA jinasakAze pravrajyA pratinivRttAni // 9 // tRSNA-kSudhAkalAntA araNyaM pravizya dInamukhAH / taruvaraphalAzanAste tApasapAkhaNDino jAtAH // 15 // evaM te pRthvItale muhyanto janapadaM kuzAstraiH / jAtAstApasaviprA vidyAmiva vardhitA bahavaH // 96 / / tIrthakarairapi na kRtaM dharmaikamanasaM janaM niravazeSam / kiM puna rdazAnana ! tvayA krIyate jinazAsanamatikam ? // 97 // zrutvA prakaTametad RSabhajinaM praNamya dazavadanaH / vArayati sUtrakaNThAn hanyamAnAn rAkSasabhaTaiH // 98 / / marudapi naravarendro'JjalimukulaM karoti nijazirSe / praNamati laGkAdhipati bhRtyo'haM tava svAdhInaH // 99 / / kanakaprabhAkumArI dattA marutA rAkSasendrAya / pariNItA candramukhI yauvana-lAvaNyapratipUrNA // 100 // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ramamANassa raiguNe, tIe saMvaccharassa uppannA / duhiyA vicittarUvA, kayacittA nAma nAmeNaM // 101 // puhaIlammi suhaDA, je sUrA dappiyA balasamiddhA / te te ThAvei vase, dasANaNo attaNo savve // 102 // janapadAnurAgavarNanam - gaNeNa vaccamANo, gAmA-''gara-nagara-paTTaNasamiddhaM / pecchai ya majjhadesaM, kANaNa-vaNamaNDiyaM rammaM // 103 // avaiNNo dahavayaNo, nayarabbhAse Thio jaNavaeNaM / nara-nArIhi saharisaM, pecchijjai kouhalleNaM // 104 // maragayamaUhasAmo, viyasiyavarakamalasarisamuhasoho / vitthiNNaviulavaccho, pINunnayadIhabAhujuo // 105 // karayalasugajjhamajjho, sIhakaDI hatthihatthasarisorU / kummavaracArucaraNo, battIsasulakkhaNasamaggo // 106 // sirivacchabhUsiyaGgo, savvAlaGkArasukayanevaccho / indo vva mahiDDIo, diTTho loeNa dahavayaNo // 107 // taM mattUNa puravaraM, annaM saM gao saha baleNaM / tattha vi narinda-pura- jaNavaeNa ahiNandio muio // 108 // jaM jaM vaccai desaM, so so vi ya saggasanniho hoi / dhaNa-dhanna - rayaNapuNNo, dubbhikkha - bhayAiparimuko // 109 // puNNeNa pariggahiyA, te desA puvvajammasukaeNaM / siri-kitti - lacchinilao, dahavayaNo jesu saMcarai // 110 // prAvRTkAlaH vavagayasisira-nidAhe, gaGgAtIraTThiyassa ramaNijje / gajjantamehamuhalo, saMpatto pAuso kAlo // 111 // ramamANasya ratiguNena tayA saMvaccharasyotpannA / duhitA vicitrarupA kRtacitA nAmA nAmnA // 101 // pRthivItale subhaTA ye zUrA darpitA balasamRddhAH / tAMstAnsthApayati vaze dazAnana AtmanaH sarvAn // 102 // janapadAnurAgavarNanam - gaganena vrajan grAmA''kara-nagara-paTTanasamRddham / pazyati ca madhyadezaM kAnanavanamaNDitaM ramyam // 103 // avatIrNo dazavadano nagarAbhyAse sthito janapadena / nara-nArIbhiH saharSaM dRzyate kautUhalena // 104 // marakatamayUkhazyAmo vikasitavarakamalasadRzamukhazobhaH / vistIrNavipulavakSAH pInonnatadIrghabAhuyugaH // 105 // karatalasugrAhyamadhyaH siMhakaTirhastihastasadRzoruH / kurmavaracArucaraNo dvAtriMzatsulakSaNasamagraH // 106 // zrIvatsabhUSitAGgaH sarvAlaGkArasukRtanepathyaH / indra iva mahaddhiko dRSTo lokena dazavadanaH // 107 // taM muktvA puravaramanyaM dezaM gataH sahabalena / tatrApi narendra-pura- janapadenAbhinandito muditaH // 108 // ya yaM gacchati dezaM sa so'pi ca svargasannibho bhavati / dhana-dhAnyaratnapUrNo durbhikSabhayAdi parimuktaH ||109|| puNyena parigRhItAste dezAH pUrvajanmasukRtena / zrI-kIrtita-lakSmI nilayo dazavadano yeSu saMcarati // 110 // prAvRT kAlaH vyapagataziziranidAdhe gaGgAtIrasthitasya ramaNIye / garjanmeghamukharaH saMprAptaH prAvRTkAlaH // 111 // paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ masyajaNNaviddhaMsaNa-jaNavayANurAgAhiyAro-11/101-121 145 dhavalabalAyAdhayavaDa-vijjulayAkaNayabandhakacchA ya / indAuhakayabhUsA, jharantanavasaliladANohA // 112 // aJjaNagirisacchAyA, ghaNahatthI pAhuDaM va suravaiNA / saMpesiyA pabhUyA, rakkhasanAhassa aiguruyA // 113 // andhAriyaM samatthaM. gayaNaM raviyarapaNadragahacakkaM / taDayaDasamadriyaravaM, dhArAsarabhinnabhavaNayalaM // 114 // dhArAsarabhinnaGgo, kantA sariUNa mucchio phio| puNaravi Asasio cciya, tIe suhasaMgamAsAe // 115 // ahiNavakayambagandhaM, agyAeUNa mUDhamaNahiyayA / je amuNiyaparamatthA, bhamanti tattheva pahiyagaNA // 116 // dahura-maUra-jalahara-saddo vappIhayANa eyatthaM / pAraddhaM piva tAlaM, vAraNalIlAsahAveNaM // 117 // suTTa vi ukTTalayA, pahiyA jalaphaliharuddhapayamaggA / kantAsamAgamamaNA, paMkhArahiyA visUrenti // 118 // hariyataNasAmalaGgI, mahivilayA salilavatthaparihANI / varakuDayakusumadantI, hasai vva dasANaNAgamaNe // 119 // evaM suheNa gamio, pAusakAlo mahantaghavavandro / paNayAripakkhajaNavaya-saesu ahiNandamANassa // 120 // evaM puNNaphalodaeNa purisA pAvanti tujhaM siriM, kittIchannasamatthameiNitalA bhaggAripakkhAsayA / divvANaM rayaNANa honti nilayA logassa pujjA narA, pacchA te vimalANubhAvacariyA pAvanti siddhAlayaM // 121 // // iya paumacarie masyajannaviddhaMsaNo jaNavayANurAyo nAma ekkArasamo uddeso samatto // dhavalabalAkAdhvajapaTavidyullatAkanakabandhakakSA ca / indrAyudhakRtabhUSA jharannavasaliladAnaughA // 112 // aJjanagirisacchAyA ghanahastI prAbhRtamiva surapatinA / saMpreSitA prAbhRtA rAkSasanAthasyAti gurukAH // 13 / / andhAritaM samastaM gaganaM ravikarapranaSTagrahacakram / taDataDasamutthitaravaM dhArAzarobhinnabhuvanatalam // 114 / / dhArAzarobhinnAGgaH kAntAM smRtvA mUcchitaH pathikaH / punarapyAzvAsita eva tasyAH sukhasaMgamAzayA // 115|| abhinavakadambagandhamAdhrAya mUDhamanohRdayAH / ye'muNitaparamArthA bhramanti tatraiva pathikagaNAH // 116 / / durdUra-mayUra-jaladharazabdo cAtakAnAmetadartham / pAraddhamiva tAlaM vAraNalIlAsvabhAvena // 117 / / suSThvapyutkaNThalatAH pathikA jalaparikhAruddhapadamArgAH / kAntAsamAgamamanasaH pakSmarahitAH khidyante // 118 / / haritatRNazyAmalAGgI mahivanitA salilavastraparidhAnI / varakuTajakusumadantI hasatIva dazAnanAgamane // 119 / / evaM sukhena gamitaH prAvRTakAlo mahatghanavRndaH / praNatAripakSajanapadazatairabhinandamAnasya // 120 // evaM puNyaphalodayena puruSAH prApnuvanti tujhaM zriyam / kIrtichannasamasta medinItalA bhagnAripakSAzayAH / divyAnAM ratnAnAM bhavanti nilayA lokasya pUjyA narAH / pazcAtte vimalAnubhAvacaritAH prApnuvanti siddhAlayam // 121 / / ||iti padmacaritre masyajJavidhvaMsano janapadAnurAgo nAmaikAdazoddezaH samAptaH // pauma. bhA-1/19 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. veyaDDagamaNa-indabaMdhaNa - laMkApavesaNAhiyAro rAvaNaputrImanoramAyAH pariNayanam to laGkAhivaI, samayaM mantIhi saMpahArei / kassa imA dAyavvA, duhiyA me jovvaNApuNNA // 1 // mantIhi vi so bhaNio, mahurAhivaI visuddhakulavaMso / harivAhaNo tti nAmaM, tassa ya putto mahukumAro // 2 // so lakkhaNovaveo, jovvaNa-bala-viriya-sattisaMpanno / tassesA varakannA, dijjai evaM maNo ahaM // 3 // aha bhaNai rakkhasindo, harivAhaNanandaNo mahukumAro / sUro viNayaguNadharo, logassa ya vallaho ahiyaM // 4 // harivAhaNo vi puttaM, ghettUNa dasANaNaM samallINo / parituTTho naravasabho, daDuM taM sundarAyAraM // 5 // harivAhaNassa mantI, bhaNai tao iya pahu ! nisaamehi| eyassa sUlarayaNaM, dinnaM asureNa tuTTeNaM // 6 // aha joyaNANa saMkhA, doNNi sahassANi doNNi ya sayANi / gantUNa sUlarayaNaM, puNaravi ya tahiM samalliyai // 7 // dinnA varakallANI, maNoramA tassa mahunarindassa / vattaM pANiggahaNaM, aNannasarisaM vasumaIe // 8 // madhukumArapUrvabhavaH zUlaratnotpattizcaH eyantarammi pucchi, gaNanAhaM seNio kayapaNAmo / dinnaM tisUlarayaNaM, keNa nimitteNa asureNaM ? // 9 // 12. vaitADhyagamana-indrabandhana - laGkApravezAdhikAraH : rAvaNaputrImanoramAyAH pariNayanam ito laGkAdhipatiH samakaM mantribhiH saMpradhArayati / kasyemA dAtavyA duhitA mama yauvanA pUrNA // 1 // mantribhirapi sa bhaNito mathurAdhipati vizuddhakulavaMzaH / harivAhana iti nAma tasya ca putro madhukumAraH // 2 // sa lakSaNopato yauvanabala-vIrya zaktisaMpannaH / tasyeSA varakanyA dIyate evaM mano'smAkam // 3 // atha bhaNati rAkSasendro harivAhananandano madhukumAraH / zUro vinayaguNadharo lokasya ca vallabho'dhikam // 4 // harivAhano'pi putraM gRhItvA dazAnanaM samAlInaH / parituSTo naravRSabho dRSTvA taM sundarAkAram // 5 // harivAhanasya mantrI bhaNati tata evaM prabho ! nizAmaya / etasya zUlaratnaM dattamasureNa tuSTena // 6 // atha yojanAnAM saMkhyA dve sahasrANi dve ca zatAni / gatvA zUlaratnaM punarapi ca tatra samAlInAti // 7 // dattA varakalyANI manoramA tasya madhunarendrasya / vRttaM pANigrahaNamananyasadRzaM vasumatyAm // 8 // madhukumArapUrvabhavaH zUlaratnotpattizcaH etadantare pRcchati gaNanAthaM zreNikaH kRtapraNAmaH / dattaM trizUlaratnaM kena nimittenAsureNa ? ||9|| : For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 veyaDDagamaNa-indabaMdhaNa-laMkApavesaNAhiyAro-12/1-23 to bhaNai indabhUI, uppattI suNasu sUlarayaNassa / dhAyaisaNDeravae, sayadArapure duve mittA // 10 // ekko ttha havai pabhavo, sumittanAmo tao bhave biio| egagurusanniyAse, sikkhanti kalAgamaM sayalaM // 11 // jAo rajjAhivaI, tattha sumitto guNehi paDipuNNo / pabhavo vi teNa mitto, appasariccho kao tAhe // 12 // aha annayA kayAI, raNNaM turaeNa pesio sigcha / gahio sumittarAyA, bhillehi aNajjasIlehiM // 13 // mecchAhiveNa dinnA, vaNamAlA tattha naravarindassa / pariNeUNa niyato, sayadArapuraM aha paviTTho // 14 // dadruNa mittabhajjaM, pabhavo kusumAuhassa bANehiM / viddho asatthadeho, khaNeNa AyallayaM pato // 15 // dukkhabharapIDiyaGga, pabhavaM daTTaNa pucchai sumito / dukkhassa samuppattI, kahehi jA te paNAsemi // 16 // aha bhaNai tattha pabhavo, vejjanarindANa mittapurisANaM / AhAvaNao ya loe, eyANa phuDaM kaheyavvaM // 17 // namiUNa tassa calaNe, pabhavo parikahai dukkhauppattI / daTTaNa tujjha mahilaM, sAmiya AyallayaM patto // 18 // suNiUNa vayaNameyaM, bhaNai samitto nisAsa vaNamAlaM / vacca tamaM vIsatthA, pabhavasayAsaM pasannamahI // 19 // gAmasahassaM sundari, demi tuma jai karehi mittahiyaM / jai taM necachasi bhadde ! ghoraM te niggaraM kAhaM // 20 // bhaNiUNa evameyaM, vaNamAlA patthiyA samapaose / pattA pabhavAgAraM, teNa ya sA pucchiyA sahasA // 21 // kAsi tumaM varasundari ! keNa va kajjeNa AgayA etthaM ? / tIe vi tassa siTuM, niyayaM vIvAhamAIyaM // 22 // vaTTai jAvullAvo, tANaM tAvA''gao tahiM rAyA / pacchannarUvadhArI, ciTThai bhavaNantaranilukko // 23 // tadAbhaNatIndrabhUtirutpattiH zruNu zUlaratnasya / ghAtakIkhaNDairavate zatadvArapure dve mitre // 10 // eko'tha bhavati prabhavaH sumitranAmA tato bhavedvitIyaH / ekagurusannikarSe zikSete kalAgamaM sakalam // 11 // jAto rAjyAdhipatistatra sumitro guNaiH pratipUrNaH / prabhavo'pi tena mitra AtmasadRzaH kRtastadA // 12 // athAnyadA kadAcidaraNyaM turageNa preSitaH zIghram / gRhItaH sumitrarAjA bhillairanAryazIlaiH // 13 / / mlecchAdhipena dattA vanamAlA tatra naravarendrasya / pariNIya nivRttaH zatadvArapuramatha praviSTaH // 14 // dRSTvA mitrabhAryAM prabhavo kusumAyudhasya bANaiH / viddho'svasthadehaH kSaNenAkulatAM prAptaH // 15 // duHkhabharapIDitAGgaM prabhavaM dRSTvA pRcchati sumitraH / duHkhasya samutpattiH kathaya yA tava praNazyAmi / / 16 / / atha bhaNati tatra prabhavo vaidyanarendrANAM mitrapuruSANAm / AkhyAnakazca loke eteSAM sphUTaM kathayitavyam // 17 // natvA tasya caraNayoH prabhavaH parikathayati du:khotpattiH / dRSTvA tava mahilAM svAmin ! AkulatAM prAptaH / / 18 / / , zrutvA vacanametadbhaNati sumitro nizi vanamAlAm / vrajastvaM vizvastA prabhavasakAzaM prasannamukhI // 19 / / grAmasahasraM sundari ! dAmi tubhyaM yadi kariSyasi mitrahitam / yadi taM necchasi bhadre ! ghoraM tava nigrahaM kariSyAmi / / 20 / / bhaNitvA evametadvanamAlA prasthitA samapradoSe / prAptA prabhavAgAraM tena ca sA pRSTA sahasA // 21 // kA'si tvaM varasundari ! kena vA kAryeNAgatAtra ? / tayA'pi tasya ziSTaM nijakaM vivAhAdikam // 22 // vartate yAvadullApastayoratAvadAgatastatra rAjA / pracchannarupadhArI tiSThati bhavanAnantaranilInaH // 23 // Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 paumacariyaM to jANiUNa pabhavo, vaNamAlA pesiyA sumitteNaM / saMvegasamAvanno, paDivahahuttaM visajjei // 24 // hA ! kaTuMciya pAvo, sumittamahilAhilAsakayahiyao / nUNaM vajjasarIro, himaM va jo haM na ya vilINo // 25 // kiM vA jIveNa mahaM, ayasakalaMkubbhaDeNa loyammi ? / khaggeNa niyayasIsaM, luNAmi sigdhaM acAritto // 26 // AyaDDiUNa khaggaM, nIluppalasannihaM kayaM knntthe| pariNAyaceTThieNaM, sahasA dhario sumitteNaM // 27 // rAgeNa va doseNa va, je purisA appayaM vivAyanti / te pAvamohiyamaI, bhamanti saMsArakantAre // 28 // khaggaM karAu hariyaM, so ya sumitteNa uvasamaM nIo / doNNi vi karenti rajjaM, aviyaNhamaNA bahuM kAlaM // 29 // aha annayA kayAI, pavvajjaM giNhiUNa kaalgo| IsANakappavAsI, sumittarAyA samuppanno // 30 // caiUNa vimANAo, mAhavidevIe gabbhasaMbhUo / harivAhaNassa putto, jAo eso mahukumAro // 31 // micchattamohiyamaI, pabhavo mariUNa bhamiya sNsaare| vissAvasussa putto, joimaIe sihI jAo // 32 // kAUNa samaNadhamma, saNiyANaM tattha ceva kaalgo| jAo bhavaNAhivaI, camarakumAro mahiDDIo // 33 // avahivisaeNa mittaM nAUNa purAkayaM ca uvayAraM / mahurAyassa ya gantuM, tisUlarayaNaM paNAmei // 34 // eyaM te parikahiyaM, cariyaM mahupatthivassa nissesaM / jo paDhai suNai seNiya ! so puNNaphalaM samajjei // 35 // laGkAhivo vi puhaI, jiNiUNa'TThArasesu varisesu / jiNaceiyapUyatthaM, aTThAvayapavvayaM patto // 36 // tadA jJAtvA prabhavo vanamAlA preSitA sumitreNa / saMvegasamApannaH pratipathAbhimukhaM visarjayati // 24 // hA ! kaSTameva pApaH sumitramahilAbhilASakRtahRdayaH / nUnaM vajrazarIro himamiva yo'haM na ca vilInaH / / 25 / / kiM vA jIvena mamAyazaH kalaGkodbhaTena loke ? / khaDgena nijazIrSaM lunAmi zIghramacAritraH // 26 // AkRSya khaDgaM nIlotpalasannibhaM kRtaM knntthe| parijJAtaceSTitena sahasA dhRtaH sumitreNa // 27 // rAgeNa vA dveSeNa vA ye puruSA AtmAnaM vyApAdayanti / te pApamohitamatayo bhramanti saMsArakAntAre // 28 // khaDgakarAddhRtaM sa ca sumitreNopazamaM nItaH / dvAvapi kuruto rAjyamavighnamanasau bahukAlam // 29 / / athAnyadA kadAcitpravrajyAM gRhItvA kAlagataH / IzAnakalpavAsI sumitrarAjA samutpannaH // 30 // cyutvA vimAnAnmAdhavidevyA garbhasaMbhUtaH / harivAhanasya putro jAta eSa madhukumAraH // 31 // mithyAtvamohitamatiH prabhavo mRtvA bhrAntvA saMsAre / vizvAvasoH putro jyotimatyAM zikhI jAtaH // 32 // kRtvA zramaNadharmaM sanidAnaM tatraiva kAlagataH / jAto bhavanAdhipatizcamarakumAro mahaddhikaH // 33 // avadhiviSayena mitraM jJAtvA purAkRtaM copakAram / madhurAjJazca gatvA trizUlaratnamaryayati // 34 // etatte parikathitaM caritraM madhupArthivasya niHzeSam / yaH paThati zruNoti zreNika ! sa puNyaphalaM samarjayati // 35 // laGkAdhipo'pi pRthivIM jitvA'STAdazasu varSeSu / jinacaityapUjArthamaSTApadaparvataM prAptaH // 36 // 1. varakumAro-pratya0 / 2. puhaI-pratya0 / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 veyaDDagamaNa-indabaMdhaNa-laMkApavesaNAhiyAro -12/24-50 kAUNa jiNaharANaM, pUrya kusumehi jalaya-thalaehiM / vandai pahaTThamaNaso, dahavayaNo patthivasamaggo // 37 // etthantarammi jo so, Thavio indeNa logayAlatte / nalakubbaro tti nAmaM, dullaGghapure parivvasai // 38 // nAUNa rAvaNaM so, aTThAvayapavvae samallINaM / pesei tassa dUyaM, ruTTho nalakubbaro rAyA // 39 // saMpatto cciya dUo, TThio laGkAhivo sabhAmajjhe / raio ya sirapaNAmo, uvaviTTho AsaNe bhaNai // 40 // nalakubbareNa dUo, visajjio tujjha deva ! pAsammi / so bhaNai eha pecchaha, dullaGghapuriM rivudulajhaM // 41 // bhaNio ya rAvaNeNaM, jAva ahaM nandaNe jiNaharAI / vandaNanimitaheuM, gantUNa lahuM niyattAmi // 42 // tAva tumaM vIsattho acchasu varakAmiNIsu kIlanto / re dUya ! bhaNasu gantuM, dullaGghapurAhivaM evaM // 43 // maNa-pavaNacAruvego, dUo gantUNa sAmisAlassa / jaM rAvaNeNa bhaNiyaM, taM savvaM sAhai phuDatthaM // 44 // aha teNa aggipauro, pAyAro joyaNA sayaM raio / jantANi bahuvihANi ya, riubhaDajIyantanAsANi // 45 // gantUNa nandaNavaNaM, vandittA ceiyANi bhAveNaM / puNaravi ya paDiniyatto, dahavayaNo niyayaAvAsaM // 46 // sannaddha-baddha-kavayA, pahatthapamuhA bhaDA balasamaggA / pesei gahaNaheDaM, dullaGghapuriM dahaggIvo // 47 // pattA pecchanti puriM, samantao jalaNatuGgapAyAraM / jantesu aidularcha, bhayajaNaNaM sattusuhaDANaM // 48 // aha veDhiyaM samatthaM, allINA rakkhasA kaucchAhA / hammanti verieNaM, bahuvihavijjApaogehiM // 49 // mArijjantehi tao, rakkhasasuhaDehi pesio puriso / gantUNa sAmiyaM so, bhaNai pahU me nisAmehi // 50 // kRtvA jinagRhANAM pUjAM kusumairjala-sthalajaiH / vandate prahRSTamanA dazavadanaH pArthivasamagraH // 37 // atrAntare yosa sthApita indreNa lokapAlatve / nalakubera iti nAma durladhapUre parivasati // 38 // jJAtvA rAvaNaM so'STApadaparvate samAlInam / preSayati tasya dUtaM ruSTo nalakubero rAjA // 39 // saMprApta eva dUto dRSTo laGkAdhipaH sabhAmadhye / racitazca ziraH praNAma upaviSTa Asane bhaNati // 40 // nalakubereNa dUto visarjitastava deva ! pArzve / sa bhaNatyeta pazyata dulaGghapuri ripudurlaMghyAm // 41 // bhaNitazca rAvaNena yAvadahaM nandane jinagRhANi / vandananimittahetu gatvA laghu nivartayAmi // 42 // tAvattvaM vizvasta Assva varakAminibhiH krIDan / re dUta ! bhaNa gatvA dulaGghapurAdhipamevam // 43 / / manaHpavanacAruvego dUto gatvA svAminaH / yadrAvaNena bhaNitaM tatsarvaM kathayati sphuTArtham // 44 / / atha tenAgnipracuraH prAkAro yojanAnAM zataM racitaH / yaMtrANi bahuvidhAni ca ripubhaTajIvanAzAni // 45 // gatvA nandanavanaM vanditvA caityAni bhAvena / punarapi ca pratinivRtto dazavadano nijakAvAsam / / 46 / / sannaddha-baddha-kavacAH prahastapramukhA bhaTA balasamagrAH / preSayati grahaNahetu durlaGghapurri dazagrIvaH // 47 / / prAptAH pazyanti puri samantato jvalanottuGgaprAkArA / yantrairatidurlaGghayAM bhayajanakAM zatrusubhaTAnAm // 48 / / atha veSTitaM samastamAlInA rAkSasAH kRtotsAhAH / hanyante vairiNA bahuvidhavidyAprayogaiH // 49 // mAryamANaistato rAkSasasubhaTaiH preSitaH puruSaH / gatvA svAminaM sa bhaNati prabho ! mAM nizAmaya // 50 // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 paumacariyaM Dajjhanti alliyantA, savvatto dhagadhagentajalaNeNaM / mArijjti pahuttA, jantesu karAlavayaNesu // 51 // rAvaNasya nalakUbareNa saha yuddham:soUNa imaM vayaNaM, laGkAhivamantiNo maipagabbhA / niyayabalarakkhaNadve, jAva uvAyaM vicintenti // 52 // tAva ya uvarambhAe, dUI nalakubbarassa mahilAe / saMpesiyA ya pattA, dahamuhanehANurattAe // 53 // kAUNa sirapaNAmaM, egante bhaNai rAvaNaM dUI / jeNa nimitteNa pahU !, visajjiyA taM nisAmehi // 54 // nalakubbarassa mahilA, uvarambhA, nAma tthi vikkhAyA / tAe visajjiyA vi hu, nAmeNaM cittamAlA haM // 55 // sA tujjha darisaNussuya-hiyayA cintei pemasaMbaddhA / nibbharaguNANurattA, kuNasu pasAyaM darisaNeNaM // 56 // ThaviNa do vi kaNNe, rayaNAsavanandaNo bhaNai evaM / vesaM paramahilaM piya, na rUvamantaM pi pecchemi // 57 // iha-paraloyaviruddhaM, paradAraM vajjiyavvayaM niccaM / ucciTThabhoyaNaM piva, nareNa daDhasIlajutteNaM // 58 // nAUNa dUikajjaM, bhaNio mantIhi tattha kusalehiM / aliyamavi bhAsiyavvaM, appahiyaM parigaNantehiM // 59 // tuTThA kayAi mahilA, sAmiya ! bheyaM kahejja nayarassa / sammANadinnapasarA, sabbhAvaparAyaNA hoi // 60 // bhaNiUNa evameyaM, dUI vi visajjiyA dahamuheNaM / gantUNa sAmiNIe, sAhai saMdesayaM savvaM // 61 // suNiUNa ya uvarambhA, vayaNaM dUIe niggayA turiyA / pattA dasANaNaharaM, tattha paviTThA suhAsINA // 62 // dahyanta AlIyanta sarvato dhagdhagajjvalanena / mriyante prahutA yantreSu karAlavadaneSu // 51 // rAvaNasya nalakubereNa saha yuddham - zrutvedaM vacanaM laGkAdhipamantriNo matipragalbhAH / nijabalarakSaNArthe yAvadupAyaM vicintayanti // 52 / / tAvaccoparambhayA dUtI nalakuberasya mhilyaa| saMpreSitA ca prAptA dazamukhasnehAnuraktayA // 53 // kRtvA ziraHpraNAmamekAnte bhaNati rAvaNaM dUtI / yena nimittena prabho ! visarjitA taM nizAmaya // 54 // nalakuberasya mahiloparambhAnAmAsti vikhyAtA / tayA visarjitA'pi hu nAmnA citramAlA'ham // 55 // sA tava darzanotsukahRdayA cintayati premasaMbaddham / nirbharaguNAnuraktA kuru prasAdaM darzanena // 56 // sthagitvA dve'pi karNe ratna zravonandano bhaNatyevam / vezyAM paramahilAmapi na rupavatImapi pazyAmi // 57 / / iha-paralokaviruddhaM paradAraM varjitavyaM nityam / ucchiSTabhojanamiva nareNa dRDhazIlayuktena // 58 // jAtvA datIkArya bhaNito mantribhistatra kazalaiH / alikamapi bhASitavyamAtmahitaM parigaNadiH // 59 // tuSTA kadAcinmahilA svAmin ! bheda kathayennagarasya / sanmAnadatta prasarA sadbhAvaparAyaNA bhavati // 60 // bhaNitvevametad dUtyapi visarjitA dazamukhena / gatvA svAminyAH kathayati saMdezakaM sarvam / / 61 // zrutvA coparambhA vacanaM dUtyA nirgatA tvaritA / prAptA dazAnanagRhaM tatra praviSTA sukhAsInA // 62 // 1. vesA paramahilA viva na rUvamaMtA vi patthemi-mu0 / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veyaDDugamaNa - indabaMdhaNa- laMkApavesaNAhiyAro - 12/51-74 bhaNiyA ya dahamuheNaM, bhadde kiM ettha raisuhaM raNNe ? / na ya hoi mANiyavvaM, dullaGghapuraM pamottUNaM // 63 // soUNaM uvarambhA, taM vayaNaM mahura-mammaNullAvaM / dei mayaNAurA sA, vijjA AsAliyA tassa // 64 // taM pAviUNa vijjaM, dahavayaNo savvabalasamUheNaM / dullaGghapuranivesaM, gantUNaM haNai pAyAraM // 65 // soUNa rAvaNaM so, samAgayaM nAsiyaM ca pAyAraM / ahimANeNa ya rAyA, viNiggao kubbaro sahasA // 66 // aha jujjhiuM pavatto, samayaM ciya rakkhasehi saMgAme / sara-satti - konta - tomara ubhaokkhippantasaMghAe // 67 // aha dAruNammi jujjhe, vaTTante suhaDajIvanAsayare / gahio bihIsaNeNaM, nalakubbarapatthivA samare // 68 // laGkAhiveNa bhaNiyA, uvarambhA maha tumaM gurU bhadde ! / jo desi balasamiddhaM, vijjaM AsAliyaM nAma // 69 // uttamakulasaMbhUyA, jAyA vi ya sundarIe gabbhammi / kAsaddhayassa duhiyA, sIlaM rakkhantiyA hohi // 70 // ajja vi tujjha piyayamo, jIvai bhadde ! surUva-lAyaNNo / eeNa saha visiTThe, bhuJjasu bhoe ciraM kAlaM // 71 // saMpUNa mukka, rAyA nalakubbaro dahamuheNaM / amuNiyadosavibhAo, bhuJjai bhoge samaM tIe // 72 // rAvaNasya indreNa samaM yuddham - jiNiUNa samaramajjhe, dullaGghapurAhivaM saha baleNaM / patto veyaDDagiriM, dahavayaNo indavisamma // 73 // suNiUNa tattha indo, samAgayaM rAvaNaM samAsanne / rivuyaNakajjArambhaM, pucchai piyaraM sahassAraM // 74 // bhaNitA ca dazamukhena bhadre kimatra ratisukhamaraNye / na ca bhavati mAnayitavyaM durlaGghapuraM pramucya // 63 // zrutvoparambhA taM vacanaM madhura - manmanollApam / dadAti madanAturA sA vidyA''zAlikA tasya // 64 // tAM prApya vidyAM dazavadanaH sarvabalasamUheNa / durlaGghapuranivezaM gatvA hanti prAkAram // 65 // zrutvA rAvaNaM sa samAgataM naSTaM ca prAkAram / abhimAnena ca rAjA vinargataH kuberaH sahasA ||66 // atha yoddhuM pravRttaH samakameva rAkSasaiH saMgrAme / zara-zakti- kunta- tomaro bhayotkSipatsaMghAte // 67 // atha dAruNe yuddhe vartamAne subhttjiivnaashkre| gRhIto bibhISaNena nalakubera pArthivaH samare // 68 // laGkAdhipena bhaNitoparambhA mama tvaM gurubhadre ! / yadadAsi balasamRddhAM vidyAmAzAlikAM nAma // 69 // uttamakulasaMbhUtA jAtA'pi ca sundaryA garbhe / kAsadhvajastha duhitA zIlaM rakSantIkA bhava // 70 // adyApi tava priyatamo jIvatibhadre ! surupa - lAvaNyaH / etena saha viziSTAn bhudhi bhogAMzcirakAlam // 71 // saMpUjayitvA mukto rAjA nalakubero dazamukhena / amuNitadoSavibhAgo bhunakti bhogAn samaM tayA // 72 // rAvaNasyendreNa samaM yuddham - 1 jitvA samaramadhye durlaGghapurAdhipaM saha balena / prApto vaitADhyagiriM dazavadana indra viSaye // 73 // zrutvA tatrendraH samAgataM rAvaNaM samAsanne / ripujanakAryArambhaM pRcchati pitaraM sahasrAram // 74 // 1. konta - moggara ubhao-mu0 / For Personal & Private Use Only 151 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 to bhai sahassAro, puttaya eso baleNa saMpanno / vijjAsahassadhArI, eeNa samaM varaM sandhI // 75 // davveNa sAhaNeNa va, jAva yA sattU samo va ahio vA / nAUNa desa -yAlaM, tAva ya sandhI kareyavvA // 76 // puvvapurisehi bhaNiyaM, baliehi samaM na kIrai vivAo / hoi mahAyAsayaro, taM puNa kajjaM na sAhei // 77 // 4/ taM ceva jANamANo, puttaya ! mA mujjha niyayakajjammi / eyassa dehi kannaM, jai icchasi attaNo rajjaM // 77 // suNiUNa vayaNameyaM, indo daDharosaparigayasarIro / aha bhANiuM pavatto, saddeNa nahaM va phoDento // 79 // vajjhassa ya dAyavvA, kannA kaha tAya ! bhAsiyaM dINaM ? / mANunnayagaruyANaM, na hoi eyArisaM kammaM // 80 // chajjai maraNaM pi raNe, uttamapurisANa dhIrahiyayANaM / na ya parapaNAmajaNiyaM, rajjaM pi kahei nivvANaM // 81 // evaM bhaNiUNa sakko, sigdhaM sannAmaNDavaM lINo / sannajjhiuM payatto, samayaM ciya logapAlehiM // 82 // anno rahaM vilaggai, UsiyadhayadaNDamaNDaNADovaM / anno calantacamaraM, laGghai turayaM phuruphurentaM // 83 // sannAha-sirattANaM, anno vAharai lahu parANeha / dhaNu-satti-khagga- savvala - annonnAhavvaNArAvaM // 84 // sannajjhiUNa indo, samayaM ciya logapAlacakkeNaM / erAvaNamArUDho, viNiggao niyayanayarAo // 85 // paDupaDaha-bheripauraM, kAhala - varasaGkhagahirasaddAlaM / rasiUNa samADhattaM tUraM ghaNasaddanigghosaM // 86 // soUNa tUrasahaM, rakkhasasennaM pi AyaruppitthaM / sannajjhiuM payattaM, haya-gaya-raha- turaya- pAikaM // 87 // sara-satti - cakka tomara - asi- mogagaragahiyapaharaNAvaraNaM / takkhaNametteNa kayaM, raNaparihatthaM tao savvaM // 88 // tadA bhaNati sahasrAraH putraiSa balena saMpannaH / vidyAsahastradhArI etena samaM varaM sandhiH // 75 // dravyena sAdhanena vA yAvacca zatruH samovA'dhiko vA / jJAtvA dezakAlaM tAvacca sandhiH karttavyA // 76 // pUrvapuruSairbhaNitaM balikaiH samaM na kriyate vivAdaH / bhavati mahAyAsakarastatpunaH kAryaM na sAdhayati // 77 // tadeva jAnanputra ! mA muhya nijakArye / etasmai dehi kanyA yadIcchasyAtmano rAjyam // 78 // zrutvA vacanamevamindro dRDharoSaparigatazarIraH / atha bhaNituM pravRttaH zabdena nabho vA sphoTayan // 76 // vadhyasya ca dAtavyA kanyA kathaM tAta ! bhASitaM dInam ? | mAnonnatagurukANAM na bhavatyetAdRzaM karma // 80 // rAjate maraNamapi raNa uttamapuruSANAM dhIrahRdayAnAm / na ca parapraNAmajanitarAjyamapi karoti nirvANam // 81 // evaM bhaNitvA zakraH zIghraM sannAhamaNDapaM lInaH / saMnaddhuM pravRtaH samayameva lokapAlaiH // 82 // anyo rathaM vilagatyucchritadhvajadaNDamaNDanATopam / anyazcalaccAmaraM laGghate turagaM sphurantam // 83 // sannaha - zirastrANamanyo vyAharati laghu parANayata / dhanuH zakti-khaDga- sarvalAnyonyAhvanArAvam // 84 // sannahyendraH samakameva lokapAlacakreNa / airavaNamAruDho vinirgato nijanagarAt // 85 // paTu-paTahabherIpracuraM kAhala-varazaGkhagabhIrazabdavat / rasitvA samArabdhaM tUryaM ghanazabdanirghoSam // 86 // zrutvA tUryazabdaM rAkSasasainyamapyAkAratrastam / saMnaddhuM pravRttaM haya- gaja-ratha-turaga - padAtim // 87 // zara-zakti-cakra-tomara-'si - mudgara-gRhItapraharaNAvaraNam / tatkSaNamAtreNa kRtaM raNaparipUrNaM tataH sarvam // 88 // 1. ya satturasa hoi samamahio mu0 / 2. vayaNaM pratya0 / 3. maMDalADovaM pratya0 / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veyaDDagamaNa-indabaMdhaNa-laMkApavesaNAhiyAro -12/75-103 153 visamAhayatUravaM, turaGgavagganta-caDulapAikkaM / rakkhasabalaM mahantaM, abbhiTTa indasuhaDANaM // 89 // suravaibhaDehi etto, phalihasilAkuntasattipaharehiM / rakkhasabalassa pamuhaM, bhaggaM vivaDantagaya-turayaM // 10 // daTThaNa niyayasennaM, bhajjantaM surabhaDehi saMgAme / savvAuhakayajogA, AvaDiyA rakkhasA tANaM // 11 // vajjo ya vajjavego, hattha-pahattho taheva mArII / suyara-sAraNo ya jaDharo, gayaNujjalamAiyA suhaDA // 12 // sannaddha-baddha-kavayA, daDharosujjaliyadappamAhappA / taha jujjhiuM pavattA, jaha indabalaM samosariyaM // 13 // daTThaNa sennapamuhaM, bhajjantaM rakkhasehi saMgAme / indasuhaDA vi tANaM, samuTThiyA saharisucchAhA // 14 // ghaNamAlI taDipiGgo, jaliyakkho addipaJjaro ceva / jalaharamAI ee, jujjhanti samaM nisiyarehiM // 15 // haya-jANa-vahiyajohaM, daTThaNa kaiddhao mahindasuo / uddhAio ya sahasA, pasannakittI raNapayaNDo // 16 // aha mAlavantaputto, sirimAlI sarasayAiM muJcanto / pavisarai surANIe, raNe jaha vaNadavo ditto // 17 // sihi-kesaridaNDo vi ya, uggo kaNayappabhAiyA suhaDA / jujjhanti tehi samayaM, sirimAli-pasannakittIhiM // 98 // sirimAlINa raNamuhe, eyANa bhaDAe addhayandehiM / chinnAiM paDanti mahiM, sirAi~ jaha paGkayAiM va // 19 // daTThaNa mAriyA te, bhiccA sayameva uThThio indo / dhario ya alliyanto, putteNa tao jayanteNaM // 10 // accha pahU ! vIsatthe, jAvee raNamuhe vivADemi / nakkheNa jaM viluppai, tattha ya parasUNa kiM kajjaM? // 101 // sirimAli-jayantANaM, AvaDiyaM dAruNaM mahAjujhaM / vivihAuhasaMghaTTa, uTThantaphuliGgajAlohaM // 102 // sirimAlINa saharisaM, cAvaM AyaDDiUNa kaNaeNaM / viraho kao jayanto, mucchAvasavembhalo jAo // 103 // viSamAhatatUryaravaM turaGgavalAccaTUlapadAtim / rAkSasabalaM mahat saMgatamindrasubhaTAnAm // 89 // surapatibhaTairitaH sphaTikazilAkuntazaktipraharaiH / rAkSasabalasya pramukhaM bhinnaM vipatadgajaturagam // 90 / / dRSTvA nijasainyaM bhajyamAnaM surabhaTaiH saMgrAme / sarvAyudhakRtayogA ApatitA rAkSasAsteSAm // 91 / / vajrazcavajravego hasta-prahastaustathaiva maariicii| zuka-sAraNau ca jaTharo gaganojvalAdikAH subhaTAH // 12 // sannaddha-baddha-kavacA dRDharoSojvalitamAhAtmyAH / tathA yoddhaM pravRttA yathendrabalaM samapasRtam // 93 / / dRSTvA sainyapramukhaM bhajyamAnaM rAkSasaiH saMgrAme / indrasubhaTA api teSAM samutthitA saharSotsAhAH // 94|| dhanamAlI taDitpigo jalitAkSo'drIpaJjarazcaiva / jaladharAdaya ete yudhyante samaM nizAcaraiH // 15 // haya-yAna-vAhitayodhaM dRSTvA kapidhvajo mahendrasutaH / uddhAvitazca sahasA prasannakIrtI raNapracaNDaH / / 96 / / atha mAlyavat putraH zrImAlI zarazatAni muJcan / pravisarati sarAnIke 'raNye yathA vanadavo diptaH // 97|| zikhi-kesaridaNDo'pi cograH kanakaprabhAdikAH subhaTAH / yudhyante tAbhyAM samaM zrImAli-prasannakIrtibhyAm // 98 / / zrImAlinA raNamukhe eteSAM bhaTAnAmardhacandraiH / chinnAni patanti mahIM zirSANi yathA paGkajAnIva // 19 // dRSTvA mAritAste bhRtyAH svayamevotthita indraH / dhRtazcAlIyan putreNa tato jayantena // 100 / / Assva prabho ! vizvasto yAvadete raNamukhe vyApAdayAmi / nakhena yadvilUpyate tatra ca parazunA kiM kAryam ? // 101 // zrImAli-jayantayorApatitaM dAruNaM mahAyuddham / vividhAyudhasaMghaTTamuttiSTatsphurlijvAlaugham // 102 / / zrImAlinA saharSa cApamAkRSya kanakena / virathaH kRto jayanto murchAvazavihvalo jAtaH // 103 // pauma. bhA-1/20 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 paumacariyaM AsAsiUNa samare, tattha jayanteNa paramaruTeNaM / pahao thaNantarovari, sirimAli gayappahAreNaM // 104 // daTThaNa vigayajIyaM, sirimAliM indaI raNamuhammi / vAheUNa rahavaraM, abhimuhihUo jayantassa // 105 // rAvaNaputteNa raNe, surindaputto sarehi nibbhinno / ruhirAruNiyasarIro, giri vva saha geruyAliddho // 106 // daTTaNa taM jayantaM, puttaM saraghAyaruhiravicchaSTuM / uddhAio ya sahasA, indo erAvaNArUDho // 107 // DhakkAraveNa mahayA, viyaDaghaDA-raha-turaGga-pAikkaM / veDhei indasennaM, samantao indaikumAraM // 108 // AloiUNa puttaM veDhijjantaM raNe surabaleNaM / laGkAhivo payaTTo, indAbhimuho rahavarattho // 109 // indassa logapAlA, AvaDiyA rakkhasA ya raNasUrA / muJcantA saravarisaM, paropparaM dAruNAmarisA // 110 // asi-kaNaya-cakka-tomara-moggara-karavAla-konta-sulehiM / paharanti ekkamekvaM, adinnapaTThI raNe suhaDA // 111 // haNa haNa haNa tti katthai, katthai khaNakhaNa khaNanti khaggAiM / taDataDataDatti katthai, saddo sarabhinnadehANaM // 112 // hatthI hatthINa samaM, Alaggo rahavaro saha raheNaM / turaeNa saha turaGgo, pAikko saha payattheNaM // 113 // sIsagahiekkamekkA, sAmiyasammANaladdhamAhappA / jujjhanti samarasUrA, kAyarapurisA palAyanti // 114 // jujjhantANa saharisaM, annonnAvaDiyasatthaghAyaggI / pajjalai savvao cciya, jaNayanto suhaDasaMtAvaM // 115 // paDupaDaha-bheri-kAhala-gayagajjiya-turayahiMsiyaraveNaM / na suNenti ekkamekkaM, ullAvaM kaNNavaDiyaM pi // 116 // khagga-sara-satti-mora-pahayA lolanti kei mahivaTTe / paDiuTThiyaM karentA, avare hiNDanti varajohA // 117 // AzvAsya samare tatra jayantena paramaruSTena / prahataH stanAntaropari zrImAlI gadA prahareNa // 104 / / dRSTvA vigatajIvaM zrImAlInamindranidrAmukhe / vAhayitvA rathavaramabhimukhIbhUto jayantasya // 105 / / rAvaNaputreNa raNe surendraputra zarai nirbhinnaH / rudhirAruNitazarIro giririva yathA gerukAliptaH // 106 / / dRSTvA taM jayantaM putraM zaraghAtarudhiravikSobham / uddhAvitazca sahasA indra airAvaNAruDhaH // 107|| DhakkAraveNa mahatA vikaTaghaTArathaturaGgapadAtikam / veSTayatIndrasainyaM samantata indrajitkumAram // 108 / / Alokya putraM veSTyamAnaM raNe surabalena / laGkAdhipaH pravRttaH indrAbhimukho rathavarasthaH // 109 // indrasya lokapAlA ApatitA rAkSasAzca raNazUrAH / muJcantaH zaravarSAM parasparaM dAruNAmarSAH // 110 // asi-kanaka-cakra-tomara-mudgara-karavAla-kunta-zUlaiH / praharanti ekamekamadattapRSThA raNe subhaTAH // 111 // haNa haNa haNeti kutracitkutracitkhana khana khananti khaDgAni / taDa taDa taDeti kutracitzabdaH zarabhinnadehAnAm // 112 / / hastI hastinA samamAlagno rathavaraH saharathena / turageNa saha turaGgaH padAti saha padasthena // 113 / / zIrSagRhItaikaikAH svAmisanmAnalabdhamAhAtmyAH / yudhyante samarazUrAH kAtarapuruSAH palAyante // 114 // yudhyamAnAnAM saharSamanyonyApatitazastraghAtAgniH / prajvalati sarvata eva janayansubhaTasaMtApam // 115 / / paTu-paTaha-bheri-kAhala-gajagarjitaM-turagarhisitaraveNa / na zruNvantyekamekamullApaM karNapatitamapi // 116 / / khaDga-zara-zakti-tomaraprahatAH lolanti kecinmhiipiitthe| pratyutthitaM kurvanto'pare hiNDante varayodhAH // 117 / / For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 veyaDDagamaNa-indabaMdhaNa-laMkApavesaNAhiyAro-12/104-132 takkhaNamettukkattiya-nivaDiyasiraruhiradinnacaccikkA / visamAhayatUrarave, naccanti kabandhasaMghAyA // 118 // eyArisammi jujjhe, nivaDante suhaDasatthasaMghAe / laGkAhiveNa bhaNio, aha etto sArahI sumaI // 119 // vAhehi rahavaraM me, turiyaM indassa ahimuhaM samare / kiM mAriehi kIrai, annehi atullaviriehi ? // 120 // guNa-rUvaasAmannaM, indattaM jaM imeNa ADhattaM / pheDemi savvameyaM, gavvaM vijjabaluppannaM // 121 // evabhaNieNa sigdhaM, sArahiNA dhaya-vaDAyakayasoho / maNa-pavaNasarisavego, indAbhimuho raho chUDho // 122 // dadruNa rAvaNaM te, ejjantaM surabhaDA bhauvviggA / aha nAsiuM payattA, laGghantA ceva annonnaM // 123 // bhaggaM daTThaNa balaM, indo erAvaNaTThio kuddho / muJcanto saravarisaM, rakkhasanAhassa allINo // 124 // taM rAvaNo vi entaM, saravarisaM niyayabANapaharehiM / sigdhaM duhA virikvaM, karer3a dhaNuveyacalahattho // 125 // ghettUNa to sarosaM, aggeyaM paharaNaM surindeNaM / laGkAhivassa uvariM, visajjiyaM jalaNapajjaliyaM // 126 // AroliyaM samatthaM, ghaNatAvumhaviyarakakhasANIyaM / aha rAvaNeNa sigdhaM, vAruNasattheNa vijjhaviyaM // 127 // indeNa puNaravi lahu~, visajjiyaM tAmasaM mahAsatthaM / taM rAvaNo vi sigdhaM, ujjoyatyeNa nAsei // 128 // jamadaNDasarisarUvA, nAyasarA phaNamaNIsu pajjaliyA / laGkAhiveNa mukkA, sayalaM bandhanti surasennaM // 129 // daTThaNa niyayasennaM, baddhaM nAehiM vigayasuhaceha~ / garuDattheNa suravaI, bhuyaGgapAse paNAsei // 130 // laGkAhivo surindaM, daTTaNaM nAgapAsaparimukkaM / Aruhai takkhaNaM ciya, bhuvaNAlaGkAramattagayaM // 131 // sakko vi gayavarinde, caDio erAvaNe girisaricche / jujjhai dasANaNeNaM, samayaM hatthI vi hatthINaM // 132 // tatkSaNamAtrotkattita-nipatitazIrSarudhiradattacarcikAH / viSamAhatatUryarave nRtyanti kabandhasaMghAtAH // 118 // etAdRze yuddhe nipatati subhaTazastrasaMghAte / laGkAdhipena bhaNito 'thetaH sArathiH sumatiH // 119 // vAhaya rathavaraM me tvaritamindrasyAbhimukhaM samare / kiM mAritaiH kriyate anyairatulyavIryaiH // 120 // guNarupAsAmAnyamindratvaM yadetenArabdham / spheTayAmi sarvametadgarvaM vidyAbalotpannam // 121 / / evaM bhaNitena zIghraM sArathinA dhvajapatAkakRtazobhaH / manaHpavanasadRzavega indrAbhimukho rathaH kSiptaH // 122 / / dRSTvA rAvaNaM tata AyAntaM surabhaTA bhayodvignAH / atha naSTuM pravRttA laGghamAnA evAnyonyam // 123|| bhagnaM dRSTvA balamindra airAvaNasthitaH kruddhaH / muJcanzaravarSAM rAkSasanAthasyAlInaH // 124 / / taM rAvaNo'pyAyAntaM zaravarSAM nijabANaprahAraiH / zIghraM dvidhA viraktaM karoti dhanurvedacaladdhastaH / / 125 / / gRhItvA tadA saroSamAgneyaM praharaNaM surendreNa / laGkAdhipasyopari visarjitaM jvalanaprajvalitam // 126 / / puJjitaM samastaM ghanatApoSmApitarAkSasAnIkam / atha rAvaNena zIghraM vAruNazastreNa vidhyApitam // 127 / / indreNa punarapi laghu visarjitaM tAmasaM mahAzastram / rAvaNo'pi zIghramudyotAstreNa nazyati // 128 / / yamadaNDasadRzarupA nAgazarANi phaNamaNibhiH prajvalitAni / laGkAdhipena muktAni sakalaM badhnanti surasainyam // 129 / / dRSTvA nijakasainyaM baddhaM nAgairvigatasukhaceSTam / garuDAstrena surapatirbhujaGgapAzAn praNazyati // 130 / / laGkAdhipaH surendraM dRSTvA nAgapAzaparimuktam / Arohati tatkSaNameva bhuvanAlaGkAramattagajam / / 131 // zakro'pi gajavarendramAruDha airAvaNe girisadRzem / yudhyate dazAnanena samakaM hastyapi hastinA // 132 // Jain Education Intemalional For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 'ceva // 133 // AvaDiyA kaDhiNadappamAhappA / uttuGgamusaladantA, uppAiyapavvayA doNi vi mahAgaindA, dofor vi chuhanti dhAe, dantesu karesu purisagattesu / gajjenti gulugulenti ya, mehA iva pAuse kAle // 134 // pagalantadANasalilA, mahuyaraguJjantabaddhapariveDhA / cavalaparihatthadacchA, jujjhanti raNe mahAhatthI // 135 // jaya jujjhanti gayA, tAva cciya dahamuheNa suranAho / abhilaGghiUNa gahio, hatthArohaM vivADeuM // 136 // divvaMsaeNa baddho, niyayagaindaM ca valaiuM sigghaM / vavagayadappucchAho, cando iva rAhugahaNammi // 137 // gheNa puNo mukko, indasuo indaINa saMgAme / kiM vA tusesu kIrar3a, tandulasArammi saMgahie ? // 138 // etto indassa balaM, savvaM gayavara - turaGga pAikkaM / bhaggaM palAyamANaM, veyaDDagiriM samaNupattaM // 139 // ghet surAhivaI, dasANaNo niyayasAhaNasamaggo / laGkAhimuho calio, chAyanto ambaraM viulaM // 140 // daTThUNa samAsanne, laGkApurijaNavao pariyaNo ya / AgantUNa abhimuho, ahiNandai maGgalasaesu // 141 // UsiyasiyAyavatto, sulaliyadhuvvantacAmarAjuyalo / laGkApuriM paviTTho, devAvasahiM va devindo // 142 // saMpatto niyayagharaM, nANAvihamaNimaUhapajjaliyaM / jayasaddugghuguravo, pupphavimANAu avaiNNo // 143 // sannaddha-baddha-kavayA jiNiUNa sattU, ANAmiyA ya bahave varabhUmipAlA / puvvajjieNa vimaleNa suhodaeNa, laGkAhivo ramai tattha suhAvagADho // 144 // // ii paumacarie veyaDDagamaNa- iMdabandhaNa- laGkApavesaNo nAma bArasamo uddesao samatto // dvAvapi mahAgajendrAvApatitau kaThinadarpamAhAtmyau / uttuGgamusaladantAvutpAditaparvatAviva // 133 // dvAvapi kSipataH ghAtAn dantaiSu karayoH puruSagAtreSu / garjato guDaguDatazca meghA iva prAvRSi kAle // 134 // pragaladdAnasalilau madhukaraguJjaddhaddhapariveSTau / capaladakSadantau yudhyete raNe mahAhastinau // 135 // yAvacca yudhyete tAvadeva dazamukhena suranAthaH / abhilaGghya gRhIto hastyArohaM vyApAdya // 136 // divyAMzukena baddho nijagajendraM ca vAlayitvA zIghram / vyapagatadarpotsAha zcandra iva rAhugrahaNe // 137 // gRhItvA punarmukta indrasuta indrajitA saMgrAme / kiM vA tuSaiH kriyate tandulasAre saMgRhIte ? // 138 // ita indrasya balaM sarvaM gajavara - turaGga - padAtikam / bhagnaM palAyamAnaM vaitADhyagiriM samanuprAptam // 139 // gRhItvA surAdhipatiM dazAnano nijakasAdhanasamagraH / laGkAbhimukhazcalitazchAdayannambaraM vipulam // 140 // dRSTvA samAsanne laGkApuriMjanapadaH parijanazca / AgatyAbhimukho'bhinandati maGgalazataiH // 141 // ucchritazvetAtapatraH sulalitadhunvacAmarayugalaH / laGkApuriM praviSTo devavasatiM iva devendraH // 142 // saMprApto nijakagRhaM nAnAvidhamaNimayUkhaprajvalitam / jayazabdoddhRSTaravaH puSpakavimAnAdavatIrNaH // 143 // sannaddha-baddha-kavacA jitvA zatrUnAnAmitAzca bahavo varabhUmipAlAH / pUrvArjitena vimalena zubhodayena laGkAdhipo ramate tatra sukhAvagADhaH // 144 // // iti padmacaritre vaitADhyagamana - indrabandhana - laMkApravezano nAma dvAdazoddezaH samApta // paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. indanivvANagamaNAhiyAro to indassa bhaDA, purao kAUNa taM sahassAraM / pattA rAvaNabhavaNaM, paDihAraniveio diTTho // 1 // kAUNa sirapaNAmaM, uvaviTTho AsaNe samAsanne / to bhaNai sahassAro, dahavayaNaM AyaratareNaM // 2 // jo tujha purisayAro, nivvaDio vikkamo payAvo ya / muJcasu na kiMci kajjaM, imeNa indeNa ruddheNaM // 3 // bhai o dahavayaNo, jai maha laGkAe kajjavakayAraM / pheDehi aparitanto, diyahe diyahe niyayakAlaM // 4 // saMmajjivalittA, kAUNa mahI imAe nayarIe / kusumehi acciyavvA, surahisugandhehi divvehiM // 5 // eyArise nioge, ajjapabhUiM mahaM jai karehi / muJcAmi tao indaM, katto puNa annabhedeNaM ? // 6 // rAvaNa bhaNio, salogapAlo tao sahassAro / indassa moyaNaTTe, aha icchai savvameyaM tu // 7 // laGkAhiveNa mukko, indo varadANa-mANa- vibhaveNaM / sammANiUNa bhaNio, ajjapabhUiM mahaM bhAyA // 8 // bhuJjasu veyaDhagiriM, rahaneuparacakkavAlanayarattho / indiya - maNAbhirAmaM, aNuhavasu suhaM jahicchAe // 9 // bhaNiUNa evameyaM, sahassAro suravaINa saMjutto / patto salogapAlo, rahaneuracakkavAlapuraM // 10 // niyayabhavaNaM paviTTho, sakko vijjAharehi thuvvanto / sesA vi logapAlA, sapurAi~ gayA saparivArA // 11 // 13. indranirvANagamanAdhikAraH ita indrasya bhaTAH purataH kRtvA taM sahasrAram / prAptA rAvaNabhavanaM pratihAranivedito dRSTaH // 1 // kRtvA ziraH praNAmamupaviSTa Asane samAsanne / tadA bhaNati sahasrAro dazavadanamAdaratareNa // 2 // yastava puruSakAro nirvartito vikramaH pratApazca / muJca na kiMcitkAryamanenendreNa ruddhena // 3 // bhaNati tato dazavadano yadi mama laGkAyA kacavaram / spheTayatyaparitAnto divase divase nityakAlam // 4 // saMmarjitopaliptA kRtvA mahImasyAM nagaryAm / kusumairacitavyA surabhisugandhai divyaiH // 5 // etAdRzAnniyogAnadyaprabhRti mama yadi kariSyati / muJcAmi tata indraM kutaH punaranyabhedena ? // 6 // yadrAvaNena bhaNitaH salokapAlastataH sahasrAraH / indrasya mocanArthe'thecchati sarvametattu // 7 // laGkAdhipena mukta indra varadAna - mAna - vibhavena / sanmAnya bhaNito'dyaprabhRtirmama bhrAtA // 8 // bhuGkSva vaitADhyagiriM rathanUpUracakravAlanagarastha: / indriyamano'bhirAmamanubhavasukhaM yathecchayA // 9 // bhaNitvevametatsahasrAraH surapatinA saMyuktaH / prAptaH salokapAlo rathanUpUracakravAlapuram // 10 // nijabhavane praviSTaH zakro vidyAdharaiH stuvan / zeSA api lokapAlAH svapurANi gatAH saparivArAH // 11 // For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 paumacariyaM indrasya vairAgyam - indo uvviggamaNo, na ya bhavaNe AsaNe dhiI kuNai / na ya kusumavarujjANe, paumasare neva ramaNijje // 12 // kantAsu na dai maNaM, indo cintAvaro jiNAyayaNaM / gantUNa paNamiUNa ya, acchai bhaGgaM vicintento // 13 // dhiddhI ! aho ! akajjaM, kIrai kheyarANa riddhIe / vijju vva caJcalAe, indAuhalehasarisAe ? // 14 // tAo cciya vijjAo, te ya bhaDA te ya gaya-turaGgA ya / tiNasarisaM va bhuyabalaM, jAyaM puNNAvasANammi // 15 // veriyaniheNa majjhaM, jAo laGkAhivo paramabandhU / nissArasuhAsatto, jeNaM paDibohio ihaiM // 16 // indiya-maNAbhirAmaM, savvaM suhasaMgama payahiUNa / giNhAmi pAvama haNI, pavvajjA jiNavaramayammi // 17 // eyammi desayAle, sAhU nivvANasaMgamo nAmaM / taM ceva jiNAyataNaM, avaiNNo gayaNamaggAo // 18 // daTThaNa muNivarindaM, sakko abbhuTThio saparitoso / oNamiyauttamaGgo, vandai parameNa bhAveNa // 19 // sAhU vi jahAyAraM, kAUNa jiNindacandapaDimANaM / dinnAsaNovaviTTho, tavateyasirIe dippanto // 20 // indrasya pUrvabhavacaritam - puNaravi namiUNa muNI, pucchai sakko paraNa viNaeNaM / sAmiya ! kahehi majjhaM, puvvabhavaM jaM jahAvattaM // 21 // aha sAhiuM pavatto, sAhU taM puvvajammasaMbandhaM / kaha vi bhamanteNa tume, laddhA vi hu mANusI jAI // 22 // nayare sihiparinAme.dAlihakalammi tattha uppnnaa| dahiyA alakkhaNagaNA.vAhIsayapIDiyasarIrA // 23 // indrasya vairAgyamindra udvignamanA na bhavana Asane dhRtiM karoti / na ca kusumavarodyAne padmasarasi naivaramaNIye // 12 // kAntAsu na dadAti mana indrazcintAparo jinAyatanam / gatvA praNamya caha Aste bhaGgaM vicintayan // 13 // dhigaho ! akAryaM kiM kriyate khecarANAM Rddhyaa| vidyudiva caJcalayendrAyudhalekhAsadRzyA? // 14 // tAvadeva vidyAstebhaTAste ca gaja-turaGgAzca / tRNasadRzamiva bhujabalaM jAtaM puNyAvasAne // 15 // vairinibhena mama jAto laGkAdhipaH paramabandhuH / niHsArasukhAzakto yena pratibodhita iha // 16 // indriya-mano'bhirAma sarvaM sukhasaMgama prahAya / gRhNAmi pApamathanIM pravrajyAM jinvrmte||17|| etasmin dezakAle sAdhunirvANasaMgamo nAmA / tameva jinAyatanamavatIrNo gaganamArgAt // 18 // dRSTvA munivarendraM zakro'bhyutthitaH sa paritoSaH / avanatottamAGgo vandate parameNa bhAvena // 19 // sAdhurapi yathA''cAraM kRtvA jinendracandrapratimAnAm / dattAsanopaviSTastapasteja:zriyA dIpyamAnaH // 20 // indrasya pUrvabhavacaritram - punarapi natvA muniM pRcchati zakraH pareNa vinayena / svAmin ! kathaya mama pUrvabhavaM yadyathAvRttam // 21 // atha kathayituM pravRttaH sAdhustaM pUrvajanmasambandham / kathamapi bhrAmyatA tvayA labdhA'pi hu mAnuSI jAtiH // 22 // nagare zikhIpurinAmni dAridrakule tatrotpannA / duhitA'lakSaNaguNA vyAdhizatapIDitazarIrA // 23 // 1. mahaNi pavvajja-pratya0 / 2. muNi-pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indanivvANagamaNAhiyAro - 13/12-38 159 mAyA piyA yatI kAlagayA do vi kammajoeNaM / kaha kaha vi jIviyA sA, logucchidveNa bhatteNaM // 24 // phuDiyakara- pAyajuyalA, lukkhasarIrA kuvatthaparihANA / paribhamai dukkhiyamaNA, bhesijjantI jaNavaNaM // 25 // kammaparinijjarAe, kAlaM kAUNa tattha uvavannA / kiMpurisassa mahiliyA, nAmeNaM khIradhAra tti // 26 // tatto cuyA samANI, rayaNapure dhAriNIe gabbhammi / gomuhakuDambiyasuo, sahassabhAo samuppanno // 27 // sammattaM paDivanno, sahassabhAo aNuvvayasamaggo / kAlaM kAUNa tao, sukkavimANe samuppanno // 28 // caviUNa vimANAo, puvville rayaNasaMcae nayare / guNavallIe putto, jAo cciya maNiraeNa tao // 29 // aha nandivaddhaNo so, rajjaM kAUNa jiNavareNa samaM / pavvaio kariya tavaM, gevejjaM uttamaM patto // 30 // ahamindapavarasokkhaM, bhottUNa cuo ihaM bharahavAse / maNasundarIe jAo, sahasArasuo tumaM indo // 31 // indattaM paDivanno, maNAbhilAseNa gabbhasamayammi / iha cakkavAlayanare, jAo vijjAharAhivaI // 32 // kiM paritappasi dIhaM, jaha saMgAme viNijjio ahayaM ? / eyanimitteNa tumaM, kammakalaGkAu muccihisi // 33 // kiM na sarasi jaM puvvaM, kIlanteNa vi ya duNNaeNa kayaM / taM savvaM phuDaviyaDaM, kahemi nisuNehi egamaNo // 34 // nayare ariMjayapure, jalaNasiho nAma kheyarAhivaI / mahilA se vegavaI, duhiyA vi ya hoi AhallA // 35 // tI sayaMvara, miliyA vijjAharA bahuviyappA / bala- riddhisamudaeNaM, tumaM pi patto tahiM ceva // 36 // candAvattaruttama - sAmI ANandamAliNo nAmaM / gahio sayaMvarAe, parabhavakammANubhAveNaM // 37 // pariNeUNa narindo, taM kannaM rUva-jovvaNApuNNaM / raisAgarovagADho, bhuJjai bhoge suravaro vva // 38 // T mAtA pitA ca tasyAH kAlagatau dvAvapi karmayogena / kathaMkathamapi jIvitA sA lokocchiSTena bhaktena // 24 // sphuTita kara - pAdayugalA rukSazarIrA kuvastraparidhAnA / paribhramati duHkhitamanA bheSayamANI janapadena // 25 // karmaparinirjarayA kAlaM kRtvA tatrotpannA / kiMpuruSasya mahilA nAmnA kSIradhAreti ||26|| tatazcyutA satI ratnapure dhAriNyA garbhe / gomukhakuTumbisutaH sahasrabhAnuH samutpannaH ||27|| samyaktvaM pratipannaH sahasrabhAnuraNuvratasamagraH / kAlaM kRtvA tataH zukravimAne samutpannaH // 28 // cyutvA vimAnAtpUrve ratnasaJcaye ngre| guNavalyAH putro jAta eva maNiratnena tataH // 29 // atha nandivardhanaH sa rAjyaM kRtvA jinavareNa samam / pravrajitaH kRtvA tapo graiveyakamuttamaM prAptaH ||30|| ahamindrapravarasukhaM bhuktvA cyuta iha bharatavarSe / manaH sundaryA jAtaH sahasrArasutastvamindraH // 31 // indratvaM pratipanno mano'bhilASeNa garbhasamaye / iha cakravAlanagare jAto vidyAdharAdhipatiH // 32 // kiM paritapyase dIrghaM yathA saMgrAme vinirjito'ham ? / etannimittena tvaM karmakalaGkAnmokSyasi ||33|| kiM na smarasi yatpUrvaM krIDatA'pi ca durnayena kRtam / tatsarvaM sphuTavikaTaM kathayAmi nizruNvekAgramanAH ||34|| nagare ariMjayapure jvalanasiMho nAma khecarAdhipatiH / mahilA tasya vegavatI duhitA'pi ca bhavatyahalyA ||35|| tasyAH svayaMvarArthe militA vidyAdharA bahuvikalpAH / bala- RddhisamudAyena tvamapi prAptastatraiva // 36 // candrAvarttepurottamasvAmyAnandamAlI nAma / gRhItaH svayaMvarayA parabhavakarmAnubhAvena ||37|| pariNayya narendrastAM kanyAM rupayauvanApUrNAm / ratisAgarAvagADho bhunakti bhogAn suravara iva ||38|| I For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 paumacariyaM tatto pabhUi tuhayaM, IsAvasarosapasariyasarIro / na ya chaDDusi aNubandhaM, tassuvariM nandimAlissa // 39 // aha annayA kayAI, saMjamakammodaeNa paDibuddho / nikkhamai nandimAlI, caiUNa pariggahA-''rambhaM // 40 // viharanto saMpatto, nadIe haMsAvalIe tIrammi / samaNasahio mahappA, diTTho ya tume bhamanteNa // 41 // olakkhio ya sAhU, jhANattho pavvae rahAvatte / sariyaM te jaM vattaM, AhallAkAraNaM savvaM // 42 // ruTeNa tume baddho, samaNo savvesu ceva aGgesu / taha vi na kampai samaNo, merU viva vAyaguJjAhiM // 43 // samaNassa niyayabhAyA, sAhU kallANaguNadharo nAmaM / daTThaNa ya uvasaggaM, ruTTho paDimaM samANei // 44 // kovANaleNa sigdhaM, DahiUNa nirUvio samANeNaM / savvasirIe maharisI, uvasamio tujjha mahilAe // 45 // sammattabhAviyamaI, taM mahilaM pecchiu~ dayAvanno / samaNo pasannamaNaso, jAo cciya takkhaNaM ceva // 46 // nimmamanirahaGkAraM, jo nindai sAhavaM daDhacarittaM / AhaNai savai mUDho, so pAvai dIhasaMsAraM // 47 // evaM nAUNa tume, puNNassa parAbhavassa ya visesaM / dhammeNa navari chijjai, eyaM dukkhAsayaM savvaM // 48 // suNiUNa niyayacariyaM, sakko saMvegajAyasabbhAvo / paNamai muNI nisaNNo, puNo puNo muNiyaparamattho // 49 // dAUNaM uvaesaM, sAhU saMpatthio niyayaThANaM / indo vi sayalarajje, ThaveI puttaM viriyadattaM // 50 // ApucchiUNa sakko, mAyA-piya-sayaNa-mahiliyAo ya / giNhai jiNovaiTuM, pavvajjaM dukkhamokkhaDhe 51 // annonnajogakaraNehi tavovihANaM, kAUNa kammakalusassa ya savvanAsaM / uppannanANavimalAmalasuddhabhAvo, indo sivaM uvagao pariniTThiyaTTho // 52 // // iya paumacarie indanivvANagamaNo nAma terasamo uddesao samatto // tataH prabhRti tvamirdhyAroSaprasaritazarIraH / na ca muJcasyanubandhaM tasyopari nandimAlinaH // 39 // athAnyadA kadAcitsaMyamakarmodayena pratibaddhaH / niSkramati nandImAlI tyaktvA parigrahA''rambhama // 40 // viharansaMprApto nadyA hNsaavlyaastiire| zramaNasahito mahAtmA dRSTazca tvayA bhrAmyatA // 41 // upalakSitazca sAdhuAnasthaH parvate rathAvarte / smataM tava yadtamahalyAkAraNaM sarvama // 42 // ruSTena tvayA baddhaH zramaNaH sarveSu caivAGgeSu / tathA'pi na kampate zramaNo meruriva guJjAvAtaiH // 43 // zramaNasya nijabhrAtA sAdhuH kalyANaguNadharo nAma / dRSTvA copasarga ruSTaH pratimAM samAnayati // 44 // kopAnalena zIghraM dagddhaM nirupitaH san / sarvazriyA maharSirupazAmitastava mahilayA // 45 // samyaktvabhAvitamatistAM mahilAM dRSTvA dayApannaH / zramaNaH prasannamanA jAta eva tatkSaNameva // 46 // nirmamanirahaMkAraM yo nindati sAdhuM dRDhacAritram / Ahanti zapati mUDhaH sa prApnoti dIrghasaMsAram // 47 // evaM jJAtvA tvayA puNyasya parAbhavasya ca vizeSam / dharmeNa kintu chidyate etadduHkhAsayaM sarvam // 48 / / zrutvA nijacaritraM zakraH saMvegajAtasadbhAvaH / praNamati muni niSaNNaH punaH puna tiparamArthaH // 49 / / datvopadezaM sAdhuH saMprasthito nijasthAnam / indro'pi sakalarAjye sthApayati putraM vIryadattam // 50 // ApRcchaya zakro mAtA-pitA-svajana-mahilAzca / gRhNAti jinopadiSTAM pravrajyAM duHkhamokSaNArthe // 51 // anyonyayogakaraNaistapovidhAnaM kRtvA karmakAluSyasya ca sarvanAzam / utpannajJAnavimalAmalazuddhabhAva indraH zivamuyagataH pariniSThitArthaH // 52 // // iti padmacaritra indranirvANagamano nAma trayodazoddezaH samAptaH // Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. aNaMtaviriyadhammakahaNAhiyAro aha so surindanAho, meruM gantUNa ceiyaharAI / thoUNa paDiniyatto, Agacchai niyayalIlAe // 1 // ghaNagurugabhIrasarisaM, saddaM soUNa rAvaNo khuhio / pecchai ya paloyanto, kuMkumavaNNaM disAcakkaM // 2 // paripucchi mArII, kasseso mehasarisanigghoso ? / kiM vA imaM samatthaM, bhuvaNaM rattAruNacchAyaM ? // 3 // bhAi tao mArII, suvaNNatuGge aNantaviriyassa / logA- logapagAsaM, uppannaM kevalaM nANaM // 4 // jantA sAhumUlaM, devANaM esa tUranigghoso / maNimauDakiraNapasariya-raeNa bhuvaNaM pi vicchuriyaM // 5 // suNiUNa tassa vayaNaM, avaiNNo rAvaNo jaNiyatoso / vandai muNivaravasahaM, tikkhutta' pAhaNaM kAuM // 6 // tAva cciya paDhamayaraM, devA abhivandiUNa uvaviTThA | bIo surAhivo iva, tatthA''sINo dahamuho vi // 7 // deva- maNusu etto, khayaravasahesu AsaNatthesu / sIseNa tattha samaNo, jIvahiyaM pucchio dhammaM // 8 // to phuDa - viyapayatthaM nimmala-niuNaM sahAvamahuragiraM / kahiUNa samADhatto, bandhaM mokkhaM ca muNivasa // 9 // aTThavihakammabaddho, jIvo paribhamar3a dIhasaMsAraM / dukkhANi aNuhavanto, udaeNaM veyaNijjassa // 10 // jai kaha vi mANusattaM, labhai ya parinijjarAe kammANaM / taha vi ya na kuNai dhammaM, rasa-pharisavasANugo jIvo // 11 // 14. anaMtavIrya dharmakathanAdhikAraH atha sa surendranAtho meruM gatvA caityagRhANi / stutvA pratinivRtta Agacchati nijalIlayA // 1 // ghanagurugambhIrasadRzaM zabdaM zrutvA rAvaNaH kSubhitaH / pazyati ca pralokayankuGkumavarNaM dikkkram // 2 // paripRcchati mArIci kasyaiSa meghasadRzanirghoSaH / kiM vedaM samastaM bhuvanaM raktAruNacchAyam ? // 3 // bhaNati tato mArIciH suvarNotuGge'nantavIryasya / lokAlokaprakAzamutpannaM kevalaM jJAnam // 4 // yAtAM sAdhumUlaM devAnAmeSa tUryanirghoSaH / maNimukuTakiraNaprasaritarajasA bhuvanamapi vicchuritam // 5 // zrutvA tasya vacanamavatIrNo rAvaNo janitatoSaH / vandate munivaravRSabhaM triH kRtvA pradakSiNaM kRtvA ||6|| tAvadeva prathamataraM devA abhivandyopaviSTAH / dvitIyasurAdhipa iva tatrAsIno dazamukho'pi ||7|| deva-manujeSvitaH khecaravRSabheSvAsanastheSu / ziSyeNaM tatra zramaNo jIvahitaM pRSTo dharmam // 8 // tadA sphuTa-vikaTapadArthaM nirmala-nipuNaM svabhAvamadhuragiram / kathayituM samArabdho bandhamokSaM ca munivRSabhaH // 9 // aSTavidhakarmabaddho jIva paribhramati dIrghasaMsAram / duHkhAnyanubhavannudayena vedanIyasya // 10 // yadi kathamapi mAnuSyatvaM labhate ca parinirjarayA karmANAm / tathApi na karoti dharmaM rasa - sparzavazAnugo jIvaH // 11 // 1. trivArA / pauma bhA-1/21 For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 paumacariyaM rattA duTThA mUDhA, je ettha kuNanti pAvayaM kammaM / te janti narayaloyaM, bahuveyaNasaMkulaM ghoraM // 12 // vaccanti mahArambhA, mahAhigaraNA pariggahamahantA / tivvakasAyapariNayA, te vi ya narayaM pavajjanti // 13 // naraka gatiHmAyA-pii-guru-bhAyA-bhagiNI-pattI-suyaM ca ghAenti / te caNDakaimmakArI, vaccanti mayA mahAnarayaM // 14 // maMsarasaluddhagA vi ya, vAuriyA vAha-macchabandhA ya / AlIviyA vi corA, gAmA-''gara-desaghAyA ya // 15 // je viya mArenti pasa. parohiyA homakAraNajjattA / gammAhivaI vi narA, te vi ya naragovagA honti // 16 // sIha-'cchabhalla-cittaya-tantuya-timi-mayara-suMsumArA ya / vaccanti te vi narayaM, jIvAhArA mahApAvA // 17 // pADippavaga-balAyA, giddhA kurulA ya vajhulA ceva / uragA mahoragA vi ya, savve te narayapahagAmI // 18 // ee u mahArambhA, bhaNAmi etto mahAhigaraNeNa ya / je naravaINa mantI, dUyA AesadAyA ya // 19 // IsatthauvajjhAyA, visajogapauJjaNA aliyavAdI / mariUNa janti nirayaM, narindanemittiyA je ya // 20 // anne vi evamAI, vAyAe ajjiNanti je pAvaM / te savve ahigaraNA, havanti naraovagA maNuyA // 21 // cakkaharA ya narindA, maNDaliyA raTusAmiNo je ya / anne vi evamAI, bahave naraovagA honti // 22 // maNa-vayaNa-kAyaguttaM, nirahaMkAraM jiindiyaM dhIraM / samaNaM ca jo dugucchaDa, so vi ya narayaM samajjer3a // 23 // raktA dviSTA mUDhA ye'tra kurvanti pApakaM karma / te yAnti narakalokaM bahuvedanAsaMkulaM ghoram // 12 // vrajanti mahArambhA mahAdhikaraNAH parigrahamahAntaH / tIvrakaSAyapariNatAste'pi ca narakaM prapadyante / / 13 / / narakagatiH mAtA-pitA-guru-bhrAtA-bhaginI-patnI-sutaM ca ghAtayanti / te caNDakarmakArINo vrajanti mRtA mahAnarakam // 14 / / mAMsarasalubdhakA api ca vAgurikA vyAghamatsyabandhAzca / AdIpikA api caurA grAmA''karadezaghAtAzca / / 15 / / ye'pi ca mArayanti pazun purohitA homakaraNudyuktAH / gulmAdhipatayo'pi narAste'pi ca narakopagA bhavanti // 16 / / siMhaHbhalla citraka-tantuka-timi-magara suMsumArAzca / gacchanti te'pi narakaM jIvAharA mahApApA // 17|| pAriplavaka-balAkA-gIdha-kulalAzca vaJjulA eva / uragA-mahoragA api ca sarve te narakapathagAminaH // 18 // ete tu mahArambhA bhaNAmIto mahAdhikaraNena ca / je narapatayo mantriNo dUtA AdezadAtAzca // 19 // iSvastropAdhyAyA viSayogaprayAjanA alikavAdinaH / mRtvA yAnti narakaM narendranaimettikA ye ca // 20 // anye'pyevamAdayo vAcA'rjayanti ye pApam / te sarve'dhikaraNA bhavanti narakopagA manuSyAH / / 21 / / cakradharAzcanarendrA mANDalikA rASTrasvAmino ye ca / anye'pyevamAdayo bahavo narakopagA bhavanti // 22 // manovacana-kAyaguptaM, nirahaMkAraM jitendriyaM dhIram / zramaNaM ca yo jugupsati so'pi ca narakaM samarjayati // 23 // 1. mRtAH / 2. vAgurikAH / 3. pariplavA: - capalajAtIyA haMsAH, kulalA-raktacaraNahaMsAH, vaJjulAH khaJjanAH pakSivizeSAH / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNataviriyadhamma kahaNAhiyAro - 14/12-34 evaMvihAya jIvA, narae vahuveyaNA samuppannA / chijjanti ya bhijjanti ya, karavatta - 'sipatta-jantesu // 24 // sIya vagghe ya, pakkhIsu ya lohatuNDamAIsu / khajjanti ArasantA, pAvA pAvanti dukkhAI // 25 // tiryaggati: puNa niDIkuDilA, kUDatulA - kUDamANavavahArI / rasabhediNo ya pAvA, je ya ThiyA karisaNAIsu // 26 // anne vi evamAI, indiyavasagA vimukkadhammapurA / aTTajjhANeNa mayA, te vi ya gacchanti tiriyagaI // 27 // niccaM bhayahuyamaNA, asaNa- tisA - veyaNApariggahiyA / aNuhonti tiriyajIvA, tikkhaM dukkhaM niyayakAlaM // 28 // manuSyagatiH go-mahisi - uTTa - pasuyA, taNacArI evamAIyA bahave / mariUNa honti maNuyA, mandakasAyA narA je ya // 29 // Ariya - aNAriya viya, kulesu ahamuttamesu uvavannA / appAuyA ya dIhAuyA ya jIvA sakammesu // 30 // ettha andha-bahirA, mUyA khujjA ya vAmaNA paMgU / dhaNavantA guNavantA, kei dariddeNa abhibhUyA // 31 // lobhamahAgahagahiyA, keI pavisanti raNamuhaM sUrA / avare ya sAyaravare, vIIsaMghaTTakallole // 32 // ettha aDavimajjhe, satthAhA pavisaranti bIhaNayaM / anne vi karisaNAIvAvArasaesa saMjuttA // 33 // devagatiH evaM mayaIe, savvatto jANiUNa dukkhAiM / saharAgasaMjamA vi ya, karenti dhammaM bahuviyappaM // 34 // evaMvidhAzca jIvA narake bahuvedanA samutpannAH / chidyante ca bhidyante ca karapatrAsipatrayantraiH // 24 // siMhaizca vyAghraizca pakSibhizcAyastuNDAdibhiH / khAdyanta AraTantaH pApAH prApnuvanti duHkhAni // 25 // tiryaggatiH ye puna rnikRtikuTilAH kUTatulAkuTamAnavyavahAriNaH / rasabhedinazca pApA ye ca sthitAH karSaNAdibhiH // 26 // anye'pyevamAdaya indriyavazagA vimuktadharmadhurAH / ArtadhyAnena mRtAste'pi ca gacchanti tiryaggatim // 27 // nityaM bhayapIDitamanaso'sana - tRSA - vedanAparigRhItAH / anubhavanti tiryajjIvAstIkSNaM duHkhaM nityakAlam // 28 // manuSyagati: go-mahiSyuSTrapazavastRNacAriNa evamAdayo bahavaH / mRtvA bhavanti manuSyA mandakaSAyA narA ye ca // 29 // AryAnAryA api ca kuleSvadhamottameSUtpannAH / alpAyuSkAzca dIrghAyuSkAzca jIvAH svakarmabhiH ||30|| kecidandhabadhirA mUkAH kubjAzca vAmanAH paGgava: / dhanavanto guNavantaH ke'pi daridreNAbhibhUtAH // 31 // lobhamahAgrahagRhItA ke'pi pravizanti raNamukhaM zUrAH / apare ca sAgaravare vIcIsaMghaTTakallole // 32 // ke'trATavImadhye sArthavAhAH pravizanti bhayAnake / anye'pi karSaNadivyApArazataiH saMyuktAH ||33|| devagatiH evaM manuSyagatyAM sarvato jJAtvA duHkhAni / sarAgasaMyamA api ca kurvanti dharmaM bahuvikalpam // 34 // 163 For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 paumacariyaM paJcANuvvayajuttA, keettha akAmanijjarAe ya / evaMvihA maNussA, mariUNa lahantidevattaM // 35 // keettha bhavaNavAsI, vantara-joisiya-kappavAsI ya / jogaviseseNa puNo, havanti ahamuttamA devA // 36 // evaM cauppayAre, saMsAre saMsaranti kammavasA / jIvA mohapariNayA, taM sivasokkhaM apAventA // 37 // supAtrakupAtraM dAnaM, tatprakArAH phalaM caHdANeNa vi labhai naro, sumANusuttaM taheva devattaM / jaM dei saMjayANaM, cArittavisuddhasIlANaM // 38 // je nANa-saMjamarayA, aNannadiTThI jiindiyA dhIrA / te nAma honti pattaM, samaNA savvuttamA loe // 39 // suha-dukkhesu ya samayA, jesiM mANe taheva avamANe / lAbhA-'lAbhe ya samA, te pattaM sAhavo bhaNiyA // 40 // bhAveNa ya jaM dinnaM, phAsuyadANosahaM muNivarANaM / taM indiyAbhirAmaM, viulaM puNNaphalaM hoi // 41 // micchadiTThINa puNo, jaM dijjai rAga-dosamUDhANaM / ArambhapariNayANaM, taM ciya aphalaM havai dANaM // 42 // kUekkarasajaleNaM, ahisittA pAyavA bahuviyappA / tittaM ca mahura-kaDuyA, havanti niyayANubhAveNaM // 43 // evamiha bhattameyaM, susIlavantANa sIlarahiyANaM / dinnaM annammi bhave, suhamasuhaphalAvahaM hoi // 44 // appasarisANa dANaM, jaM dijjai kAmabhogatisiyANaM / taM na hu phalaM payacchai, dhaNiyaM pi hu ujjamantANaM // 45 // hA ! kaTTha ciya loo, kahayaM veyArio kuliGgIhiM / kugganthakatthaehi, ummaggapaloTTajIvehiM ? // 46 // uvaiTuMciya maMsaM, jAgaM kAUNa bhuJjaha na doso / indiyavasANugehiM, paraloganiyattacittehiM // 47 // paJcANuvratayuktAH kecidakAmanirjarayA ca / evaMvidhA manuSyA mRtvA labhante devatvam / / 35 / / kecidbhavanavAsino vyantara-jyotiSka-kalpavAsinazca / yogavizeSeNa punarbhavantyaghamottamA devAH // 36 / / evaM catuHprakAre saMsAre saMsaranti karmavazAH / jIvA mohapariNatAstaM zivasukhamaprApnuvantaH // 37 // supAtrakupAtraM dAnaM, tatprakArAH, phalaM cadAnenA'pi labhate naraH sumanuSyatvaM tathaiva devatvam / yo dadAti saMyatebhyazcAritravizuddhazIlebhyaH // 38 // ye jJAnasaMyamaratA ananyadRSTayo jitendrayA dhIrAH / te nAma bhavanti pAtraM zramaNA sarvottamA loke // 39 / / sukha-duHkheSu ca samakA yeSAM mAne tathApamAne / lAbhA'lAbhe ca samA te pAtraM sAdhavo bhaNitAH // 40 // bhAvena ca yaddattaM prAsukadAnauSadhaM munivarebhyaH / tadindriyAbhirAmaM vipulaM puNyaphalaM bhavati // 41 // mithyAdRSTibhyaH puna ryaddIyate rAga-dveSamUDhebhyaH / ArambhapariNatebhyastadevAphalaM bhavati dAnam // 42 // kUpaikarasajalanAbhiSiktAH pAdapA bahuvikalpAH / tiktaM ca madhura-kaTukA bhavanti nijakAnubhAvena // 43 // evamiha bhaktametatsuzIlavadbhayaH zIlarahitebhyaH / dattamanyasminbhave zubhamazubhaphalAvahaM bhavati // 44 // AtmasadRzebhyo dAnaM yaddIyate kAmabhogatRSitebhyaH / taM na hu phalaM prayacchatyatyantamapi hUdyamatAm // 45 // hA ! kaSTameva lokaH kathakaM vitAritaH kuliGgibhiH / kugranthakathayadbhinmArgaparyastajIvaiH ? // 46 // upadiSTameva mAMsaM yAgaM kRtvA bhuGgdhvaM na doSaH / indriyavazAnugaiH paralokanivRttacittaiH // 47 // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNaMtaviriyadhammakahaNAhiyAro-14/35-60 165 kAUNa dhammabuddhI, je maMsaM denti je ya khAyanti / ubhao vi janti narayaM, tivvamahAveyaNaM ghoraM // 48 // jai vi hu tavaM mahantaM, kuNai ya titthAbhisavaNaM sayalaM / maMsaM ca jo na bhuJjai, taM teNa samaM na ya bhavejjA // 49 // go-itthi-bhUmidANaM, suvaNNadANaM ca je pauJjanti / te pAvakammagaruyA, bhamanti saMsArakantAre // 50 // bandhaNa-tADaNa-damaNaM, tu hoi gAINa dAruNaM dukkhaM / hala-kuliesu ya puhaI, dArijjai jantusaMghAyA // 51 // jo vi ha dei kumArI, so vi hu rAgaM karer3a giddhi ca / rAgeNa hoi moho, moheNa vi duggaIgamaNaM // 52 // hemaM bhayAvahaM puNa, Arambha-pariggahassa AmUlaM / tamhA vajjenta muNI, cattAri imANi dANANi // 53 // nANaM abhayapayANaM, phAsuyadANaM ca bhesajaM ceva / ee havanti dANA, uvaiTThA vIyarAgehiM // 54 // nANeNa divvanANI, dIhAU hoi abhayadANeNaM / AhAreNa ya bhogaM, pAvai dAyA na saMdeho // 55 // lahai ya divvasarIraM, sAhUNaM bhesajassa dAyAro / niruvahayaMgovaGgo, uttamabhogaM ca aNuhavai // 56 // jaha vaDDai vaDabIyaM, puhaiyale pAyavo havai tuGgo / taha muNivarANa dANaM, dinnaM viulaM havai puNNaM // 57 // jaha khettammi sukiTe, subahuttaM abbhuyaM havai bIyaM / taha saMjayANa dANaM, mahantapuNNAvahaM hoi // 58 // jaha Usarammi bIyaM, khittaM na ya tassa hoi parivuDDI / taha micchattamailie, patte aphalaM havai dANaM // 59 // saddhA sattI bhattI, vinnANeNa ya havejja jaM dinnaM / taM dANaM vihidinnaM, puNNaphalaM hoi nAyavvaM // 60 // kRtvA dharmabuddhi rye mAMsaM dadati ye ca khAdanti / ubhayo'pi yAnti narakaM tIvramahAvedanaM ghoram // 48 // yadyapi hu tapomahatkaroti ca tIrthAbhisevanaM sakalam / mAsaM ca yo na bhuDakte tattena samaM ca bhavet // 46 // go-strI-bhUmidAnaM suvarNadAnaM ca je prayojayanti / te pApakarmagurukA bhramanti saMsArakAntAre // 50 // bandhana-tADana-damanaM tu bhavati gavAM dAruNaM duHkham / halakuliyaizca pRthivI dAryate jantusaMghAtam // 51 / / yo'pi hu dadAti kumArI so'pi hu rAgaM karoti gRddhiM ca / rAgeNa bhavati moho mohenApi durgatigamanam // 52 // hema bhayAvahaM punarArambha-parigrahasyAmUlam / tasmAdvarjayati munizcatvArImAni dAnAni // 53 / / jJAnamabhayapradAnaM prAsukadAnaM ca bheSajameva / ete bhavanti dAnA upadiSTA vItarAgaiH // 54 // jJAnena divyajJAnI dIrghAyu bhavatyabhayadAnena / AhAreNa ca bhoga prApnoti dAtA na saMdehaH // 55 / / labhataca divyazarIraM sAdhubhyA bheSajasya dAtA / nirupahatAGgopAGgamuttamabhogaM cAnubhavati // 56 / / yathA vardhate vaTabIjaM pRthivItale pAdapo bhavati tuGgaH / tathA munivarebhyo dAnaM dattaM vipulaM bhavati puNyam // 57|| yathA kSetre sukRSTe subahutvamadbhutaM bhavati bIjam / tathA saMyatebhyo dAnaM mahatpuNyAvahaM bhavati / / 58|| yathoSare bIjaM kSiptaM na ca tasya bhavati parivRddhiH / tathA mithyAtvamaline pAtre 'phalaM bhavati dAnam // 59 // zraddhA zakti bhakti vijJAnena ca bhavedyaddattam / tadAnaM vidhidattaM puNyaphalaM bhavati jJAtavyam / / 60 // 1. anuyogadvAreSu kulisasthAne kuliyAzabdo dRzyate-"jaNNaM hala-kuliyAdIhiM khettAI uvakkAmijjanti" sUtra "adhonibaddhatiryaktIkSNalohapaTTikaM mayikAllaghutaraM kASThaM tRNAdicchedArthaM yat kSetre vAhyate tad marumaNDalAdiprasiddha kulikamucyate / 2. zraddhayA zaktyA bhaktyA / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 vivihAuhagahiyakarA savve devA kasAyasaMjuttA / kAmarairAgavasagA, niccaM kayamaNDaNAbharaNA // 61 // je evamAi devA, na hu te dANassa honti neyArA / sayameva je na tiNNA, kaha te tArenti annajaNaM ? // 62 // jai paGguleNa paGgU, nijjai desantaraM sakhandheNaM / taha eesu vi dhammo, devesu na ettha saMdeho // 63 // je ya puNa vIyarAgA, titthayarA savvadosaparimukkA / te honti navari loe, uttamadANassa neyArA // 64 // je jiNavarANa dhammaM, karenti paDimANa tiNNasaGgANaM / pUyAsu ya ujjuttA, te honti surA mahiDDIyA // 65 // dhayavaDaya paTTayaM vA, dhUvaM dIvaM ca je jiNAyayaNe / denti narA somamaNA, te vi ya devattaNamuventi // 66 // evaMvihaM tu dANaM, dAUNa narA paraMparasuhAI / bhottUNa devamaNuyattaNammi pacchA sivaM janti // 67 // suNiUNa bhANukaNNo, dANaM sayavittharaM kayapaNAmo / pucchai aNantaviriyaM, sAmiya dhammaM parikahi // 68 // to bhai antabala, duviho dhammo jiNehi uvaiTTho / 'sAyAra nirAyAro, so vi hu bahupajjavo hoi // 69 // zramaNadharma : hiMsA - 'liya- corikkA - mehunna pariggahassaya niyattI / eyAiM paJca mahavvayANi samaNANa bhaNiyANi // 70 // iriyA bhAsA taha esaNA ya AyANameva nikkhevo / uccArAI samiI, paJcamiyA hoi nAyavvA // 71 // maNaguttI vayaguttI, taheva kAyassa jA havai guttI / eyAu muNivareNaM, niyayamiha dhAriyavvAo // 72 // vividhAyudhagRhItakarAH sarve devAH kaSAyasaMyuktAH / kAmaratirAgavazagA nityaM kRtamaNDanAbharaNAH // 61 // ya evamAdayo devA na hu te dAnasya bhavanti netAraH / svayameva ye na tIrNAH kathaM te tArayantyanyajanam // 63 // yadi paGgulena paGgurnIyate dezAntaraM svaskandhena / tathaitaSvapi dharmo deveSu nAtra saMdehaH // 63 // ye ca punarvItarAgAstIrthakarAH sarvadoSaparimuktAH / te bhavanti navaraM loka uttamadAnasya netAraH // 64 // ye jinavarANAM dharmaM kurvanti pratimAnAM tIrNasaGgAnAm / pUjAsu codyuktAste bhavanti surA maharddhikAH // 65 // dhvajapaTaM patAkaM vA dhUpaM dIpaM ca ye jinAyatane / dadati narAH somyamanasaste'pi ca devattvamupayAnti // 66 // evaMvidhaM tu dAnaM datvA narA paraMparasukhAni / bhuktvA deva-manuSyatve pazcAcchivaM yAnti // 67 // zrutvA bhAnukarNo dAnaM savistaraM kRtapraNAmaH / pRcchatyanantavIryaM svAmin ! dharmaM parikathaya // 68 // tato bhaNatyanantabalo dvividho dharmo jinairupadiSTaH / sAkAro nirAkAraH so'pi hu bahuparyAyo bhavati // 69 // zramaNadharma : hiMsA'lika-caurya-maithuna-parigrahasya ca nivRttiH / etAni paJcamahAvratAni zramaNAnAM bhaNitAni // 70 // iryA bhASA tathaiSaNA cAdAnameva nikSepaH / uccArAdiH samitiH paJcamI bhavati jJAtavyA // 71 // manoguptirvacoguptistathaiva kAyasya yA bhavati guptiH / etA munivareNa nityamiha dhArayitavyA // 72 // 1. sAgAraH niragAraH / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 aNaMtaviriyadhammakahaNAhiyAro-14/61-86 koho mANo mAyA, lobho rAgo ya dosasaMjutto / ee nirambhiyavvA, dehe malINA mahAsattU // 73 // / aNasaNamUNoyariyA, vittIsaMkheva kAyaparipIDA / rasaparicAgo ya tahA, vivittasayaNAsaNaM ceva // 74 // pAyacchittaM viNao, veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ciya ussaggo, tavo ya anbhintaro eso // 75 // eso bArasabheo, hoi tavo jiNavarehi uvaiTTho / kammaTThanijjaraTuM, karenti samaNA samiyapAvA // 76 // dehe vi niravayakkhA, nirahaMkArA jiindiyA dhIrA / bArasaaNupekkhAsu ya, niyayaM bhAventi appANaM // 77 // vAsI-camdaNasarisA, mannanti suhaM taheva dukkhaM vA / jatthatthamiyanivAsI, sIhA iva nibbhayA samaNA // 78 // dharaNI viva savvasahA, pavaNo iva savvasaGgaparimukkA / gayaNaM va nimmalamaNA, gambhIrA sAyaraM ceva // 79 // somA nisAyaraM piva, teeNa divAyaraM va dippantA / meru vva dhIragaruyA, vihagA iva saGgaparihINA // 80 // aTThArasa ya sahassA, sIlaGgANaM dharenti sappurisA / cintentA paramapayaM, viharanti aNAulA samaNA // 81 // uppannariddhi-vihavA, jiNavaradhammeNa sAhavo dhIrA / tavasirivihUsiyaGgA, abbhuyakammANi kuvvanti // 82 // keettha diyasanAhaM, nitteyaM takkhaNeNa kuvvanti / ucchAiUNacandaM, keI meha vva varisanti // 83 // cAlenti mandaragiriM, nabheNa vaccanti pavaNasamavegA / calaNaraeNa muNivarA, pasamenti aNeyavAhIo // 84 // mahu-khIra-sappisaviNo, amayassaviNo ya koTThabuddhI ya / keI payANusArI, avare saMbhinnasoyA ya // 85 // evaMvihA ya samaNA, kAlaM kAUNa niyayajogeNaM / ThANAI devaloe, pAventi sivAlayaM kei // 86 // krodho mAno mAyA lobho rAgazca dveSasaMyuktaH / ete nirumbhitavyA dehe lInA mahAzatravaH / / 73|| anazanamUnodarI vRttisaMkSepaH kAyaparipIDA / rasaparityAgazca tathA viviktazayyAsanameva // 74 // prAyazcittaM vinayo vaiyAvRttyaM tathaiva svAdhyAyaH / dhyAnaM caivotsargastapazcAbhyantara eSaH / / 75 // eSa dvAdazabhedo bhavati tapo jinavarairupadiSTam / karmASTanirjarArthaM kurvanti zramaNAH samitapApAH // 76 / / dehe'pi nirapekSA nirahaMkArA jitendriyA dhIrAH / dvAdazAnuprekSAbhizca nityaM bhAvayantyAtmAnam // 77 / / vAsI-candana sadRzA manyante sukhaM tathaiva du:khaM vA / yathAstamitanivAsinaH siMhA iva nirbhayAH zramaNAH // 78|| dharaNIva sarvaMsahA: pavana iva sarvasaGgaparimuktAH / gaganamiva nirmalamanaso gambhIrAH sAgaramiva // 79 // saumyA nizAkaramiva tejasA divAkaramiva dIpyamAnAH / meruriva dhIragurukA vihagA iva saGgaparihINAH // 80 // aSTAdaza ca sahasraM zIlAGgAnAM dharanti satpuruSAH / cintayantaH paramapadaM viharantyanAkUlAH zramaNAH / / 81 / / utpannaddhivibhavA jinavaradharmeNa sAdhavo dhIrAH / tapaH zrIvibhUSitAGgA adbhUtakarmANi kurvanti // 82 // kecidivasanAthaM nistejaM tatkSaNena kurvanti / ucchAlya candraM ke'pi megha iva varSanti // 83 / / cAlayanti mandaragiri nabhasA gacchanti pavanasamavegAH / caraNarajasA munivarAH prazamayantyanekavyAdhIn / / 84 / / madhu-kSIra-sarpiHsraviNo'mRtasraviNazca koSTabuddhyazca / ke'pi padAnusAriNo'pare saMbhinnasrotAzca // 85 / / evaMvidhAzca zramaNAH kAlaM kRtvA nijakayogena / sthAnAni devaloke prApnuvanti zivAlayaM ke'pi // 86 / / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 paumacariyaM uvavannA kayapuNNA, sohammAIsu varavimANesu / keI havanti indA, sAmANiya aGgarakkhA ya // 87 // evaM bahuppayArA, ahamuttama-majjhimA surA bhaNiyA / avare vi ya ahamindA, keittha sivAlayaM pattA // 48 // devavimAnAni devAH satsaukhyaM caaha tattha devaloe, bahubhattivicittakantikaliyAI / devANa vimANAI, sUraM piva pajjalantAI // 89 // vajjendanIla-maragaya-veruliyavicittabhattirammAiM / daDhaviyaDapeDhaniggaya-thambhasahassohanivahAI // 10 // gaya-vasaha-saraha-kesari-varAha-ruru-camarakoTTimatalAiM / miupavaNabalAghummiya-naccantadhayaggahatthAI // 11 // gosIsasarasacandaNa-kAlAgarusurahidhUvagandhAiM / jalathalayakusumabahuviha-kayaccaNAI vimANAiM // 12 // gandhavvagIya-vAiya-vINA-varavaMsamahurasaddAiM / eyArisesu devA, bhuJjanti mahantasakkhAiM // 13 // rayaNamiva niruvalevA, maMsa-'TThivivajjiyA aNovaGgA / devA agabbhajAyA, aNimisanayaNA sabhAveNaM // 14 // samacauraMsaTThANA, maNimauDa-vicittakuNDalAbharaNA / amaravahUmajjhagayA, ramanti raisAgarogADhA // 15 // tattha ya suravahuyAo, viysiyvrpumsrisvynnaao|nynn-dsnnaa-'hraa-'mlthnnjuylubbhinnsohaao // 16 // rattAsogasamujjala-komalakara-caraNa-pihulasoNIo / chandANuvattaNIo, sahAvamiu-maNaharagirAo // 17 // eyArisAsu samayaM, devIsu maNoharaM visayasokkhaM / bhuJjanti niyayakAlaM, devA dhammANubhAveNaM // 18 // je vi ya te ahamindA, gevijjAIsu varavimANesu / uvasantamohaNijjA, sokkhamaNantaM aNuhavanti // 19 // utpannAH kRtapuNyAH saudharmAdiSu varavimAneSu / ke'pi bhavantIdrA sAmAnikA aGgarakSAzca // 87|| evaM bahuprakArA adhamottamamadhyamAH surA bhaNitA / apare'pi cAhamindrAH kecit zivAlayaM prAptAH // 88 / / devavimAnAni devAH tatsaukhyaM caatha tatra devaloke bahubhaktivicitrakAntikalitAni / devAnAM vimAnAni sUryamiva prajvalanti // 89 / / vajendranIla-marakata-vaiDUryavicitrabhaktiramyANi / dRDhavikaTapIThanirgatastambhasahasraughanivahAni // 90 // gaja-vRSabha-zarabha-kesari-varAha-ruru-camarakuTTimatalAni / mRdupavanabalAghurNita nRtyaddhvajAgrahastAni // 91 // gozIrSasarasacandanakAlAgarusurabhidhUpagandhAni / jalasthalakusumabahuvidhakRtArcanAni vimAnAni // 92 / / gAndharvagItavAditavINA-varavaMzamadhurazabdAni / etAdRzeSu devA bhuJjanti mahAsaukhyAni // 93|| ratnamiva nirupalepA mAMsAsthivivarjitA anopAGgAH / devA agarbhajAtA animeSanayanAH svabhAvena // 14 // samacaturastrasaMsthAnA, maNimukuTavicitrakuNDalAbharaNAH / amaravadhumadhyagatA ramante ratisAgarAvagADhAH // 95 / / tatra ca suravadhvo vikasitavarapadmasadRzavadanAH / nayanadazanAdharAmalastanayugalodbhinnazobhAH // 16 // raktAzokasamujvalakomalakaracaraNapRthulazroNyaH / chandAnuvatinyaH svabhAvamRdumanoharagiraH // 97 / / etAdRzAbhiH samakaM devibhirmanoharaM viSayasukham / bhuJjanti nityakAlaM devA dharmAnubhAvena // 98 // ye'pi ca ta ahamindrA graiveyakAdiSu varavimAneSu / upazAntamohanIyAH sukhamanantamanubhavanti // 99 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNaMtaviriyadhammakahaNAhiyAro -14/87-111 siddhAlayapi pattA, samaNA je savvasaGgaummukkA / te tattha aNantasuhaM, aNantakAlaM aNuhavanti // 100 // sayalamma vi telokke, jaM hoi narA-umarANa visayasuhaM / taM siddhANa na agghai, aNantakoDINa bhAgapi // 101 // devA mANusANa ya, jaM sokkhaM hoi sayalajiyaloe / taM savvaM dhammaphalaM, jiNavaravasahehi parikahiyaM // 102 // devattaM indattaM, ahamindattaM ca jaM ca siddhattaM / taM savvaM maNuyabhave, jIvA dhammeNa pAventi // 103 // pakkhiNANa garuDo, rAyA sIho ya savva pasavANaM / taha mANuso bhavANaM, guNehi dUraM samuvvahai // 104 // guNa mahato, maNuyabhave jo na hoi annatto / jaM jAi io mokkhaM, jIvo kammakkhayaM kAuM // 105 // jaha sAgarammi naTTaM, rayaNaM na ya pecchae gavesanto / taha dhammeNa virahio, jIvo na ya lahai maNuyabhavaM // 106 // evaM kevalivihiyaM, dhammaM soUNa paramasaddhAe / aha bhaNai bhANukaNNo, aNantaviriyaM paNamiUNaM // 107 // ajjavina vIyarAgo, bhayavaM ! bhogabhilAsiNo ahayaM / uggaM tavovihANaM, asamattho samaNadhammammi // 108 // to bhaNai aNantabalo, gihatthadhammaM suNAhi egamaNo / kAUNa jaM vimuccasi, kameNa saMsAravAsAo // 109 // sAyA nirAyAro, duviho dhammo jiNehi uvaiTTho / samaNANa nirAyAro, hoi gihatthANa sAgAro // 110 // zrAvakadharmaH kahio te paDhamayaraM, dhammo sAhUNa maharisINaM tu / etto sAvayadhammaM, suNAhi sAyAracAritaM // 111 // | siddhAlaye'pi prAptAH zramaNA ya sarvasaGgonmuktAH / te tatrAnantasukhamanantakAlamanubhavanti // 100 // sakale'pi trailokye yadbhavati narAmaraNAM viSayasukham / tatsiddhAnAM nArhatyanantakoTinAM bhAge'pi // 101 // devAnAM manuSyANAM ca yatsukhaM bhavati sakalajIvaloke / tatsarvaM dharmaphalaM jinavaravRSabhaiH parikathitam // 102 // devatvamindratvamahamindratvaM ca yacca siddhatvam / tatsarvaM manuSyabhave jIvA dharmeNa prApnuvanti // 103 // yathA pakSINAM garuDo rAjA siMhazca sarva pazUnAm / tathA manuSyo bhavAnAM guNaidUraM samudvahati // 104 // koguNo mahAnmanuSyabhaveyo na bhavatyanyatra / yadyAtIto mokSaM jIvaH karmakSayaM kRtvA // 105 // yathA sAgare naSTaM ratnaM na pazyati gaveSayan / tathA dharmeNa virahito jIvo na ca labhate manuSyabhavam // 106 // evaM kevalivihitaM dharmaM zrutvA paramazraddhayA / atha bhaNati bhAnukarNo'nantavIryaM praNamya // 107 // adyApi na vItarAgo bhagavan ! bhogAbhilASyaham / ugraM tapovidhAnamasamartho zramadharme // 108 // tadA bhaNanyanantabalo gRhasthadharmaM zruNvekAgramanAH / kRtvA yadvimuJcasi krameNa saMsAravAsAt // 109 // sAkAro-nirAkAro dvividho dharmo jinairupadiSTaH / zramaNAnAM nirAkAro bhavati gRhasthAnAM sAkAraH // 110 // zrAvakadharmaH kathitaste prathamataraM dharmaM sAdhUnAM maharSINAM tu / itaH zrAvakadharmaM zruNu sAkAracAritram // 111 // - 1. pakSiNAm / 2. sAgAraH niragAraH / pauma bhA-1/22 169 For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 aha paumacariyaM paJca ya aNuvvayAI, tiNNeva guNavvayAi bhaNiyAiM / sikkhAvayANi etto, cattAri jiNovaiTThANi // 112 // thUlayaraM pANivahaM, mUsAvAyaM adattadANaM ca / parajuvaINa nivittI, saMtosavayaM ca paJcamayaM // 113 // disividisANa ya niyamo, aNatthadaNDassa vajjaNaM ceva / uvabhogaparimANaM, tiNNeva guNavvayA ee // 114 // sAmAiyaM ca uvavAsaposaho atihisaMvibhAgo ya / ante samAhimaraNaM, sikkhAsu vayAiM cattAri // 115 // rAIbhoyaNaviraI, mahu-maMsa-surAvivajjaNaM bhaNiyaM / pUyA-sIlavihANaM, eso dhammo gihatthANaM // 116 // evaM sAvayadhamma, kAUNa narA visuddhasammattA / mariUNa janti saggaM, sohammAIsu kappesu // 117 // devattAo maNuyA, honti puNo suravarA mahiDDIyA / satta'4 bhave gantuM, siddhi pAventi dhuyakammA // 118 // lahiUNa maNusattaM, jo dhammaM jiNavarANa saddahai / so vi huna dIhakAlaM, parihiNDai naraya-tiriesu // 119 // jo puNa sammaddiTTI, jinnpuuyaa-vinny-vndnnaabhiro|so vi ya kameNa pAvai, nivvANamaNuttaraM sokkhaM // 120 // nissaGkiyAiesu, guNesu sahiyA ya sAvayA paramA / abhigayajIvA-'jIvA, te honti mahiDDiyA devA // 121 // jo kuNai sasattIe, ahamuttama-majjhimaM naro dhammaM / so lahai tArisAiM, ThANAI devalogammi // 122 // bhaNaDa maNivarindo. etto tava-saMjamaM bahaviyappaM / jaMkAUNa maNasA.akkhayasokkhaM aNahavanti // 123 // thevo thevo va varaM kAyavvo nANasaMgaho niyayaM / sariyAo kiM na pecchaha, bindUhi samuddabhUyAo ? // 124 // ekaM pi aha muhuttaM, parivajjai jo cauvvihAhAraM / mAseNa tassa jAyai, uvavAsaphalaM tu suraloe // 125 // paJca cANuvratAni triNyevaguNavratAni bhaNitAni / zikSAvratAnItazcatvAri jinopadiSTAni // 112 // sthUlataraM prANivadhaM mRSAvAdamadattadAnaM ca / parayuvatInAM nivRttiH saMtoSavrataM ca paJcama // 113 / / digvidizozca niyamo 'narthadaNDasya varjanaM caiva / upabhogaparimANaM trINyeva guNavratAnyetAni // 114 // sAmAyikaM copavAsapauSadho'tithisaMvibhAgazca / ante samAdhimaraNaM zikSAsu vratAni catvAri // 115 / / rAtribhojanavirati madhumAMsasurAvivarjanaM bhaNitam / pUjA-zIlavidhAnameSa dharmo gRhasthAnAm // 116 / / evaM zrAvakadharmaM kRtvA narA vizuddhasamyaktvAH / mRtvA yAnti svargaM saudharmAdiSu kalpeSu / / 117 / / devatvAnmanuSyA bhavanti punaH suravarA mahaddhikAH / saptASTabhavAngatvA siddhi prApnuvanti dhUtakarmANaH // 118 // labdhvA mAnuSyatvaM yo dharmaM jinavarANAM zraddhAti / so'pi hu na dIrghakAlaM parihiNDate naraka-tiryakSu // 119|| yaH puna samyagdRSTi jinapUjAvinayavandanAbhirataH / so'pi ca krameNa prApnoti nirvANamanuttaraM sukham // 120|| niHzaGkitAdiSu guNeSu sahitAzca zrAvakAH paramAH / abhigatajIvA'jIvAste bhavanti mahaddhikA devAH // 121 / / ya karoti svazaktyA'dhamottamamadhyamaM naro dharmam / sa labhate tAdRzAni sthAnAni devaloke // 122 // atha bhaNati munivarendra itastapaH saMyamaM bahuvikalpam / yatkRtvA manuSyA akSayasukhamanubhavanti / / 122 // stoka: stoko'pi varaM kartavyo jJAnasaMgraho nityam / saritaH kiM na pazyatha bindubhiH samudrabhUtAH ? // 123 / / ekamapyatha muhUrtaM parivartyati yazcaturvidhamAhAram / mAsena tasya jAyata upavAsaphalaM tu suraloke // 125 / / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNaMtaviriyadhammakahaNAhiyAro-14/112-137 / / 171 dasavarisasahassAU, bhuJjai jo annadevayAsatto / paliovamakoDI puNa, hoi ThiI jiNavarataveNaM // 126 // tatto cuo samANo, maNuyabhave lahai uttamaM bhogaM / jaha tAvasaduhiyAe, laddhaM raNNe vasantIe // 127 // bhuJjai aNantareNaM, doNNi ya velAu jo niogeNaM / so pAvai uvavAsA, aTThAvIsaM tu mAseNaM // 128 // so tassa phalaM viulaM, bhuJjai surjuvinivhmjjhgo| siri-kitti-lacchinilao, divvAmalaviraDyAbharaNo // 129 // aNubhaviya visayasokkhaM, AyAo mANusammi logammi / uttamavaMsubbhUo, ramaNi ya raisAgarogADho // 130 // evaM muhuttavuDDI, uvavAse chaTThamaTThamAdIe / jo kuNai jahAthAmaM, tassa phalaM tArisaM bhaNiyaM // 131 // so tassa phalaM viulaM, suraloe bhuJjiuM sucirakAlaM / lahiUNa mANusattaM, bahujaNasayasAmio hoi // 132 // rAtribhojanaviratistatphalaM ca :jo kuNai aNathamiyaM, puriso jiNabhattibhAviyamaIo / so varavimANavAsI, ramai ciraM suravahUsahio // 133 // aNathante divasayare, jo cayai cauvvihaM pi AhAraM / so jagajagentasohe, vasai vimANe ciraM kAlaM // 134 // tatto cuo samANo, uppannoettha mANuse loe / bahunayara-kheDa-kabbaDa-raha-gayavarasAmio hoi // 135 // puNaravi jiNavaravihie, dhamme kAUNa daDhayaraM cittaM / ArAhiyatava-niyamo, kameNa sivasAsayaM lahai // 136 // je puNa rayaNIsu narA, bhuJjanti asaMjayA vayavihUNA / te naraya-tiriyavAse, hiNDanti aNantayaM kAlaM // 137 // dazavarSasahasrAyu (nakti yo'nyadevatAsaktaH / palyopamakoTI puna rbhavati sthitirjinavaratapasA // 126 / / tatazcyutaH san manuSyabhave labhata uttamaM bhogam / yathA tApasaduhitrA labdhamaraNye vasantyA // 127 / / bhuGkte'nantareNaM dve ca vele yo niyogena / sa prApnotyupavAsA aSTAviMzatistu mAsena // 128 // sa tasya phalaM vipulaM bhunakti surayuvatinivahamadhyagataH / zrI-kIti-lakSmInilayo divyAmalaviracitAbharaNaH // 129 / / anubhUya viSayasukhamAyAto manuSye loke / uttamavaMzodbhUto ramate ca ratisAgarAvagADhaH // 130 // evaM muhUrtavRddhirupavAse SaSTASTamAdayaH / yaH karoti yathAsthAmaM tasya phalaM tAdRzaM bhaNitam // 131 / / sa tasya phalaM vipulaM suraloke bhuktvA sucirakAlam / labdhvA manuSyatvaM bahujanazatasvAmI bhavati // 132 // rAtribhojanaviratistatphalaM ca - yaH karotyanastamitaM puruSo jinabhaktibhAvitamatiH / sa varavimAnavAsI ramate ciraM suravadhusahitaH // 133 / / anaste divAkare yastyajati caturvidhamapyAhAram / sa jhagajhagacchobhe vasati vimAne ciraMkAlam // 134 // tatazcyutassannutpanno'tra manuSye loke / bahu nagara kheTa-karvaTa-ratha-gajavarasvAmI bhavati // 135 / / punarapi jinavaravihite dharme kRtvA dRDhataracitam / ArAdhitataponiyamaH krameNa zivazAzvataM labhate // 136 / / ye punA rajanyAM narA bhuJjate'saMyatA vratavihInAH / te naraka-tiryagvAse hiNDante'nantaM kAlam // 137 / / 1. anastamitaM rAtribhojanaviratirityarthaH / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 paumacariyaM aNuhaviUNa ya dukkhaM, jai kaha vi lahanti mANusaM jammaM / tattha vi honti aNAhA, je nisibhattaM na vajjenti // 138 // mahilA ya jA na ratti, bhuJjai AhAra-khANa-pANavihiM / jiNadhammabhAviyamaI, sA vi ya devattaNaM lahai // 139 // tattha vimANammi ciraM, visayasuhaM bhuJjiuM cuyasamANI / AyAi mANusatte, uttamamahilA surUvA ya // 140 // tIe havai pakAmaM, kaJcaNa-maNi-rayaNa-ruppaya-pavAlaM / dhaNa-dhanaM ca bahuvihaM, jIe na bhuttaM viyAlammi // 141 // sejjAhi suhanisaNNA, vijjijjai cAmarehi vilayAhiM / AbharaNabhUsiyaGgI, jA nisibhattaM vivajjei // 142 // cakkahara-vAsudevANa honti mhilaaulliyruuvaao| bhuJjanti visayasokkhaM, jAo vivajjenti nisibhattaM // 143 // jAo puNa mahilAo, rattiM jemanti dhammarahiyAo / tAo vi hu dukkhAi~, aNuhonti bahuppayArAI // 144 // hINakulasaMbhavAo, dhnn-dhnn-suvnnnn-ruuvrhiyaao|jaaynti mahiliyAo, jAo bhuJjanti nisibhattaM // 145 // dAridda-dUhavAo, niccaM kr-crnnphuttttkesiio| honti iha mahiliyAo, jAo bhuJjanti nisibhattaM // 146 // jai vi hu kiMci niogaM, karenti annANadhammasaddhAe / taha vi yataM appaphalaM, hoi ya nisibhoyaNarayANaM // 147 // tamhA vajjeha imaM, nisibhattaM jIvaghAyaNaM jaM ca / aliyaM adattadANaM, paradAraM taha ya mahumaMsaM // 148 // pariharai annadiTThI, jiNasAsaNaujjayA sayA hoha / to savvasaGgamukkA, kameNa mokkhaM pi pAvihaha // 149 // rayaNAi~ rayaNadIve, jaha koi naro laei lAhatthI / taha maNuyabhave giNhai, dhammatthI niyamarayaNAiM // 150 // anubhUya ca duHkhaM yadi kathamapi labhante mAnuSyaM janma / tatrApi bhavantyanAthA ye nizibhaktaM na varjayanti / / 138 / / mahilA ca yA na rAtriM bhuGkta AhAra-khAna-pAnavidhim / jinadharmabhAvitamatiH sA'pi ca devatvaM labhate // 139 / / tatra vimAne ciraM viSayasukhaM bhuktvA cyutA satI / AyAti mAnuSyatva uttamamahilA surupA ca // 140 // tasyA bhavati prakAmaM kAJcanamaNi-ratna-rupyaka-pravAlam / dhana-dhAnyaM ca bahuvidhaM yayA na bhuktaM vikAle // 141 // zayyAyA sukhaniSaNNA vijyate cAmarairvanitAbhiH / AbharaNabhUSitAGgI yA nizibhaktaM vivarjayati // 142 / / cakradharavAsudevAnAM bhavanti mahilA lalitarupAH / bhuJjanti viSayasukhaM yA vivarjayanti nizibhaktam / / 143 / / yAH punarmahilA rAtriM bhuJjate dharmarahitAH / tA api hu duHkhAnyanubhavanti bahuprakArANi // 144 // hInakulasaMbhavA dhana-dhAnya-suvarNa-rupyarahitAH / jAyante mahilA yA bhuJjate nizibhaktam // 145 / / dAridra-durbhagA nityaM kara-caraNasphUTakezyaH / bhavatIha mahilA yA bhuJjate nizibhaktam // 146 / / yadyapi hu kiMcinniyogaM kurvantyajJAnadharmazraddhayA / tathApi ca tamalpaphalaM bhavati ca nizibhojanaratAnAm // 147 // tasmAdvarjayedaM nizibhaktaM jIvaghAtanaM yacca / alikamadattadAnaM paradAraM tathA ca madhumAMsam // 148 // pariharatAnyadRSTiM jina zAsanodyatAH sadA bhavata / tatassarvasaGgamuktAH krameNa mokSamapi prAptuta // 149 / / ratnAni ratnadvIpe yathA ko'pi naro labhate lAbhArthI / tathA manuSyabhave gRhNAti dharmArthI niyamaratnAni // 150 // 1. rUpyarahitAH / 2. durbhagAH / Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNaMtaviriyadhammakahaNAhiyAro-14/138-158 173 bhaNio dhammaraveNaM, muNiNA laMkAhivo jiNamayammi / ekkaM pi giNha niyama, rayaNaddIve jahA rayaNaM // 151 // suNiUNa vayaNameyaM, dasANaNo bhaNai kevali nmiuN| bhayavaM ! asamattho'haM, dukkaracariyA muNivarANaM // 152 // jai vi hu surUvavantA, parimahilA to vihaM na patthemi / niyayA vi appasaNNA, vilayA eyaM vayaM majjha // 153 // aha so vi bhANukaNNo, geNhai niyamaM muNiM paNamiUNaM / ajjappabhiI ya mae, jiNAbhiseo kareyavvo // 154 // pUyA ya bahuviyappA, thuI ya sUruggamAi kAyavvA / eso abhiggaho me, jAvajjIvaM pariggahio // 155 // anne vi bahuviyappA, niyamA parigeNhiuM sasattIe / sAhuM namiUNa gayA, niyayaTThANAi~ suramaNuyA // 156 // aha rAvaNo vi etto, muNivasahaM pamamiUNa uppaio / suravarasamANavibhavo, laMkAnayariM samaNupatto // 157 // __ evaM tu kammassa khaovaese, geNhanti jIvA gurubhAsiyatthaM / kAUNa tivvaM vimalaM ca dhammaM, siddhAlayaM janti visuddhabhAvA // 158 // // iya paumacarie aNantaviriyadhammakahaNo nAma cauddasamo uddesao samatto // bhaNito dharmaravena muninA laGkAdhipo jinamate / ekamapi gRhANa niyamaM ratnadvIpe yathA ratnam // 151 // zrutvA vacanametaddazAnano bhaNati kevaliM natvA / bhagavannasamarthohaM duSkaracaryA munivarANAm // 152 // yadyapi hu surupavatI paramahilA tadApyahaM na prArthaye / nijakA'pyaprasannA vanitaitavrataM mama // 153 / / atha so'pi bhAnukarNo gRhNAti niyamaM muniM praNamya / adyaprabhRtizca mayA jinAbhiSeka: kartavyaH // 154 / / pUjA ca bahuvikalpA stutizca sUryodgamAdi: kartavyA / eSo'bhigraha me yAvajjIvaM parigRhItaH // 155 / / anye'pi bahuvikalpA niyamA parigRhya svazaktyA / sAdhuM natvA gatA nija sthAnAni suramanujAH // 156 / / atha rAvaNo'pIto munivRSabhaM praNamyotpatitaH / suravarasamAnavibhavo laGkAnagari samanuprAptaH // 157 / / evaM tu karmaNaH kSayopadeze gRhNanti jIvA gurubhASitArtham / kRtvA tIvra vimalaM ca dharmaM siddhAlayaM yAnti vizuddhabhAvAH // 158 / / // iti padmacaritre'ntantavIryadharmakathano nAma caturdazoddezaH samAptaH // Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15. aMjaNAsundarIvIvAhavihANAhiyAro | tassa muNissa sayAse, haNumanta-bihIsaNehi sammattaM / gahiyaM aNannasarisaM, kAUNa sunimmalaM hiyayaM // 1 // taha vi ya dUreNa ThiyaM, haNumantassa ya visuddhasammattaM / annANamArueNaM, na calijjai mandaro ceva // 2 // suNiUNa vayaNameyaM, paripucchai gaNaharaM mghraayaa| bhayavaM ! ko haNumanto, kassa suo kattha vatthavvo // 3 // hanumantacaritramaha bhAsiuM payatto, gaNAhivo atthi bhArahe vAse / veyaDDho nAma girI, ubhao seDhIsu airambho // 4 // tatthA''iccapuravaraM, atthi varujjANa-kANaNasamiddhaM / palhAo nAma nivo, ta bhuJjai kheyaro sUro // 5 // mahilA se kittimaI, putto pavaNaMjao tti nAmeNaM / jo sayalajIvaloe, guNehi dUra samuvvahai // 6 // dadruNa taM kumAraM, jovvaNa-lAyaNNa-kantipaDipuNNaM / cintA kuNai naravaI, kula-vaMsuccheyaparibhIo // 7 // aJjanAsundarIcaritam - tAva'cchau saMbandho, seNiya ! pavaNaMjayassa jo bhnnio| tassa mahilAe etto, suNasuppattI pavakkhAmi // 8 // bhArahavarisante khalu, dAhiNapAsammi sAyarAsanne / dantI nAma mahiharo, UsiyavarasiharasaMghAo // 9 // / / 15. aMjanAsuMdarIvIvAhavidhAnAdhikAra ) tasya muneH sakAze hanumadvibhISaNAbhyAM samyaktvam / gRhItamananyasadRzaM kRtvA sunirmalaM hRdayam // 1 // tathApi ca dUreNa sthitaM hanumatazca vizuddhassamyaktvam / ajJAnamArutena na cAlyate mandara iva // 2 // zrutvA vacanametatparipRcchati gaNadharaM magadharAjA / bhagavan ko hanumAn kasya sutaH kutra vAstavyaH ? // 3 // hanumantacaritram - atha bhASituM pravRtto gaNAdhipo'sti bharate varSe / vaitADhyo nAma girirubhayazreNibhyAmatiramyaH // 4 // tatrA''dityapuravaramasti varodyAna-kAnanasamRddham / prahlAdo nAma nRpastaM bhunakti khecaraH zUraH // 5 // mahilA tasya kItimatI putraH pavanaMjaya iti nAmnA / yaH sakalajIvaloke guNairatyantaM samudvahati // 6 // dRSTvA taM kumAraM yauvana-lAvaNyakAnti-pratipUrNam / cintAM karoti narapatiH kulavaMzocchedaparibhItaH // 7 // aJjanAsundarI caritram - tAvadAstAM sambandhaH zreNika ! pavanaMjayasya yo bhaNitaH / tasya mahilAyA itaH zruNUtpattiH pravakSyAmi // 8 // bhAratavarSAnte khalu dakSiNapAi~ sAgarAsanne / dantInAmA mahIdhara ucchritavarazikharasaMghAtaH / / 9 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only wwwjainelibrary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 aMjaNAsundarIvIvAhavihANAhiyAro-15/1-23 tattha puraM vikkhAyaM, mahindanayaraM kayaM mahindaNaM / varabhavaNa-tuGgatoraNa-aTTAlaya-viyaDapAyAraM // 10 // aha hiyayasundarIe, mahindabhajjAe pavaraputtANaM / jayaM sayaM kameNaM, arindamAI surUvANaM // 11 // bhaiNI tANa kaNiTThA, varaaJjaNasundari tti nAmeNaM / rUvANi rUviNINaM, hAUNa va hojja nimmaviyA // 12 // mA atrayA kayAI.kIlantI tendaNNa varabhavaNe navajovvaNaciJcaiyA. sahasA didA mahindeNaM // 13 // saddAviyA ya mantI, kayaviNayA AsaNesu uvaviTThA / bhaNiyA ya sAhaha phuDaM, kassa imA demi kannA haM // 14 // maisAyareNa bhaNio, mahindavijjAharo paNamiUNaM / laGkAhivassa dijjai, esa kumArI guNabbhahiyA // 15 // ahavA dijjai kannA, dahamuhaputtANa rUvamantANaM / ghaNavAhaNindaINaM, vijjA-balagavviyamaINaM // 16 // suNiUNa vayaNameyaM, sumaI to bhaNai pariphuDullAvo / na ya rAvaNassa kannA, dijjai so'NeyajuvaipaI // 17 // jai indaissa dijjai, to rUsai mehavAhaNo niymaa| ghaNavAhaNassa dinnA, to kuppai indaikumAro // 18 // gaNiyAheuM jujhaM, jAyaM siriseNarAyaputtANaM / pii-mAidukkhajaNayaM, kiM na suyaM jaM purA vattaM ? // 19 // sumaINa tattha bhaNiyaM, veyaDDe dakkhiNillaseDhIe / kaNayapuraM atthi tahi, hariNAho kheyarAhivaI // 20 // sumaNA tassa varataNU, putto vijjuppaho tti nAmeNaM / rUva-guNa-jovvaNeNaM, aisayabhUo tihuyaNammi // 21 // tassesA varakannA, dijjai mA ettha saMsayaM kuNaha / aNusarisajovvaNANaM, acirA vi hu hou saMjoo // 22 // dhuNiUNa uttimaGgaM, mantI sandehapArao bhaNai / bhavio sivapahagAmI, hohI vijjuppahakumAro // 23 // tatra puraM vikhyAtaM mahendranagaraM kRtaM mahendreNa / varabhavanottuGgatoraNATTAlayavikaTaprAkAram // 10 // atha hRdayasundaryA mahendrabhAryayA pravaraputrANAm / jAtaM zataM krameNArindamAdayaH surupANAm / / 11 / / bhaginI teSA kaniSThA varAJjanAsundarIti nAmnA / rupANi rupiNInAM hAtveva bhavennirmApitA // 12 // sA'nyadA kadAcitkrIDantI tendukena varabhavane / navayauvanamaNDitA sahasA dRSTA mahendreNa // 13 // zabdAyitAzca mantriNaH kRtavinayA AsaneSUpaviSTAH / bhaNitAzca kathayata sphUTa kasmA imA dadAmi kanyA'ham // 14 // matisAgareNa bhaNito mahendravidyAdharaH praNamya / laGkAdhipAya dIyate eSAkumArI guNAbhyadhikA // 15 // athavA dIyate kanyA dazamukhaputrAbhyAM rUpavadbhyAm / ghanavAhanendrajidbhyAM vidyAbalagarvitamatibhyAm // 16 // yadIndrajite dIyate tadA ruSyate meghavAhano niymaa| dhanavAhanAya dattA tadA kupyata indrajitkumAraH // 18 // gaNikAhetu yuddhaM jAtaM zrISeNarAjaputrANAm / pitRmAtRduHkhajanakaM kiM na zrutaM yatpurA vRttam ? // 19 // sumatinA tatra bhaNito vaitADhye dakSiNazreNyAm / kanakapuramasti tatra harinAthaH khecarAdhipatiH // 20 // sumanAstasya varatanUH putro vidyutprabha iti nAmnA / rupa-guNa-yauvanenAtizayabhUtastribhuvane // 21 / / tasmA eSA varakanyA dIyate mA'tra zaMsayaM kuruta / anusadRzayauvanAnAmaciramapi hu bhavati saMyogaH / / 22 / / dhUtvotamAGga mantrI sandehapArago bhaNati / bhavika: zivapathagAmI bhaviSyati vidyutprabhakumAraH // 23 // 1. ptnii| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.janeibrary.org Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 aTThArasame varise, bhogaM mottUNa gahiyavaya-niyamo / siddhAlayaM gamIhI, evA''iTTaM muNivareNaM // 24 // varajovvaNujjalA vi hu, teNa vimukkA imA ya varakannA / hohI vavagayasohA, candeNa viNA jahA rayaNI // 25 // aha bhaNai tattha mantI, nisuNaha Aiccapuravare rAyA / vijjAharo mahappA palhAo nAma nAmeNaM // 26 // bhajjA se kittimaI, putto pavaNaMjao pahiyakittI / rUveNa jovvaNeNa ya, kAmassa siriM viDambe // 27 // nandIzvarayAtrA eyantarammi mAso, saMpatto phagguNo guNasamiddho / jaNayanto navapallava, dumANa kamalAyarANaM ca // 28 // chajjanti uvavaNAiM, nANAvihakusumariddhigandhAI / gumagumagumantamahuyara-koilakolAhalaravAI // 29 // eyArisammi kAle, devA nandIsaraM paramadIvaM / gantUNa aTTha diyahe, karenti mahimaM jiNavarANaM // 30 // pUyAuvagaraNakarA, savve vijjAharA samudaeNaM / pattA veyaDDhagiriM, paNamanti jiNAlae tuTTA // 31 // tattha mahindo vi gao, pUyA kAUNa siddhapaDimANaM / thuimaGgalehi namiuM, uvaviTTho samasilAvaTTe // 32 // palhAo vi naravaI, bhattIrAgeNa coio santo / gantUNa payayamaNaso, saMthuNai jiNAlae savve // 33 // aJjanAyAH pavanaJjayena saha sambandhaH aha so samattaniyamo, diTTho abbhuTThio mahindeNaM / kayaviNaya - pIipamuhA, do vi jaNA tattha uvaviTThA // 34 // aSTAdazame varSe bhogaM muktvA gRhItavrataniyamaH / siddhAlayaM gamiSyati evA''diSTaM munivareNa ||24|| varayauvanojvalA'pi hu tena vimuktemA ca varakanyA / bhaviSyati vyapagatazobhA candreNa vinA yathA rajanI ||25|| atha bhaNati tatra mantrI nizruNutA''ditya puravare rAjA / vidyAdharo mahAtmA prahlAdo nAma nAmnA ||26|| bhAryA tasya kIrtimatI putra: pavanaMjaya prathitakIrtitaH / rupeNa yauvanena ca kAmasyazriyaM viDambayati ||27|| nandIzvarayAtrA paumacariyaM - etadantare mAsaH saMprAptaH phAlguno guNasamRddhaH / janayannavapallavaM drumANAM kamalAkarANaM ca // 28 // rAjanta upavanAni nAnAvidhakusumarddhigandhAni / gumagumagumanmadhukarakokilakolAhalaravANi // 29 // etAdRze kAle devA nandIzvaraM paramadvIpam / gatvASTa divasAnAM kurvanti mahimAjinavarANAm // 30 // pUjopakaraNakarAH sarve vidyAdharAH samudAyena / prAptA vaitADhyagiriM praNamanti jinAlayAMstuSTAH ||31|| tatra mahendro'pi gataH pUjAM kRtvA siddhapratimAnAm / stutimaGgalairnatvopaviSTaH samazilApRSThe // 32 // prahlAdo'pi narapati bhaktirAgeNa coditassan / gatvA prayatamanAH saMstauti jinAlayAn sarvAn ||33|| aJjanAyAH pavanaJjayena sahasambandhaH atha sa samAptaniyamo dRSTo'bhyutthito mahendreNa / kRtavinayaprItimukhau dvAvapi janau tatropaviSTau // 34 // For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMjaNAsundarIvIvAhavihANAhiyAro - 15 / 24-47 palhAeNa mahindo, tattha sarIrAi pucchio kusalaM / bhaNio ya mahindeNaM, katto kusalaM apuNNassa ? // 35 // duhiyA paDhamavayatthA, atthi mahaM ruuv-jovvnn-gunnohaa| tIe ya varaM sarisaM, na labhAmi ya dukkhao ahayaM // 36 // puNaravi mahindarAyA, palhAyaM bhaNai mahuravAyAe / mantIhi majjha sihaM, tujjha suo atthi pavaNagaI // 37 // tassa kumArI supurisa ! dinnA ya mae kareha kallANaM / paricintiyA ya bahuso, pUrehiM maNorahe savve // 38 // aha bhaNai tattha vayaNaM, palhAo saccameva eyaM tu / gADha'mhi pariggahio, mahinda ! tujjhANurANaM // 39 // dohaM pi aNumaNaM, mANasavarasarataDe niogeNaM / gantUNa ya kAyavvo, vIvAho taiyadiyahammi // 40 // evaM kameNa doNi vi, niyayadvANAi~ tattha gantUNaM / haya-gaya-pariyaNasahiyA, saMpattA mANasaM turiyA // 41 // ubhayabalasannivesA, vijjAhara-sayaNa-pariyaNApuNNA / sohanti tattha viyaDA, ahiTTiyA riddhisaMpannA // 42 // daza kAmavegA: T divasesu tIsu hohI, vIvAho eva gurujaNAiTuM / kannAe darisaNamaNo, na sahai pavaNaMjao gamiuM // 43 // mayaNoragAvaraddho, udaraTThiyaveyaNApariggahio / dosaM guNaM na pecchai, na ya jANai jANiyavvaM ti // 44 // satya havanti vegA, bhuyaGgadaTThassa gAruDe bhaNiyA / dasa ya puNo savisesA, havanti mayaNAhidaTThassa // 45 // paDhamammi havai cintA, vege bIyammi icche dahuM / taie dIhussAso, havai cautthammi jaragahio // 46 // paJcamavege Dajjhai, chaTTe bhattaM visovamaM hoi / sattamayammi yapalavai, aTThamavegammi uggAi // 47 // prahlAdena mahendrastatra zarIrAdIn pRSTaH kuzalam / bhaNitazca mahendreNa kutaH kuzalamapuNyasya ? // 35 // duhitA prathamavayasthA'sti mama rupa - yauvana - guNaughA / tasyAzca varaM sadRzaM na labhe ca duHkhito'ham // 36 // punarapi mahendrarAjA prahlAdaM bhaNati madhuravAcA / mantribhirmama ziSTaM tava suto'sti pavanagatiH ||37|| tasya kumArI supuraSa ! dattA ca mayA kuruta kalyANam / paricintitAzca bahuzaH pUraya manorathAn sarvAn // 38 // atha bhaNati tatra vacanaM prahlAdaH satyamevaitattu / gADhamasmi parigRhIto mahendra ! tavAnurAgeNa // 39 // dvayorapi anumatena mAnasavarasarastaTe niyogena / gatvA ca kartavyo vIvAhastRtIyadivase ||4|| evaM krameNa dvAvapi nijasthAnAni tatra gatvA / haya-gaja - parijanasahitau saMprAptau mAnasaM tvaritau // 41 // ubhayabalasannivezA, vidyAdhara svajanaparijanApUrNAH / zobhante tatra vikaTA adhiSThitA RddhisaMpannAH // 42 // daza kAmavegA: divasaistribhi rbhaviSyati vivAha evaM gurujanAdiSTam / kanyAyA darzanamanA na sahate pavanaJjayo gantum // 43 // madanoragAparuddha udarasthitavedanAparigRhItaH / doSaM guNaM na pazyati na ca jAnAti jJAtavyamiti // 44 // sapta ca bhavanti vegA bhujaGgadaSTasya gAruDe bhaNitA / daza ca punaH savizeSA bhavanti madanAhidaSTasya // 45 // prathame bhavati cintA vege dvitIye icchati draSTum / tRtIye dIrghocchavAso bhavati caturthe jvaragRhItaH // 46 // paJcamavege dahati SaSTe bhaktaM viSopamaM bhavati / saptame capralapati aSTamavege udgAti // 47 // pauma bhA-1/23 For Personal & Private Use Only 177 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 paumacariyaM navame mucchAvihalo, dasame puNa marai ceva akayattho / evaM vihA u vegA, kahiyA mayaNAhidaTThassa // 48 // evaM kAmabhuyaGgama-daTTho pavaNaJjao vigayahAso / virahavisaghAyaNaDhe, taM kannAosahiM mahai // 49 // varabhavaNagao vi dhiiM, na lahai sayaNA-''saNe maharihammi / ujjANa-kANaNa-vaNe, paumasare neva ramaNijje // 50 // cintei taggayamaNo, kaiyA taM varataNuM niyacche haiM / niyayaGkammi nivilu, phusamANo aGgamaGgAiM ? // 51 // nijjhAiUNa bahuyaM, chAyApuriso vva niyayapAsattho / pavaNaMjaeNa mitto, bhaNio cciya pahasio nAma // 52 // annassa kassa va jae, mittaM mottUNa kAraNaM garuyaM / samapijjai suha-dukkhaM ?, jaM bhaNNasi taM nisAmehi // 53 // jai taM mahindataNayaM, ajja na pecchAmi tattha gantUNaM / to vigayajIvio haM, hohAmi na ettha saMdeho // 54 // jo evaM ciya diyahaM. pahasiya ! na sahAmi darisaNaviogaM / divasANi tiNi so haM.kahaya gamissAmi akayattho? // 5 // taM ciya kuNasu uvAyaM, jeNa ahaM ajja tIe muhayandaM / pecchAmi tattha gantuM, pahasiya ! mA Ne cirAvehi // 56 // bhaNio ya pahasieNaM, sAmiya ! mA eva kAyaro hoha / dAvemi ajja tujhaM, aJjaNavarasundariM kannaM // 57 // jAva cciya ullAvo, vaTTai doNhaM pi tANa eyante / tAva samosariyakaro, divasayaro ceva atthAo // 58 // pavanaJjayena aJjanAyA darzanaM tadvirAgazcaandhArie samatthe, mitto pavaNaMjaeNaANatto / udvehi ThAhi purao, vaccAmo jattha sA kannA // 59 // uppaiyA gayaNayale, doNNi vi vaccanti pavaNaparihatthA / vaDDantaghaNasiNehA, saMpattA aJjaNAbhavaNaM // 60 // navame mUrchAvihvalo dazame mriyata evAkRtArtha / evaM vidhAstu vegA: kathitA madanAhidaSTasya // 48 // evaM kAmabhujaGgamadaSTaH pavanaJjayo vigatahAsyaH / virahaviSaghAtanArthe tAM kanyauSadhi kAkSate // 49 // varabhavanagato'pi dhRtiM na labhate zayanA''sane mahArhe / udyAnakAnanavane padmasarasi naiva ramaNIye // 50 // cintayati tadgatamanAH kadA tAM varatanUM pazyAmyaham / nijAGke niviSTAM spRzannaGgamaGgAni? // 51 // nirdhyAya bahukaM chAyApuruSa iva nijakapArzvasthaH / pavanaJjayena mitraM bhaNita eva prahasito nAma // 52 // anyasya kasya vA jagati mitraM muktvA kAraNaM mahat / samarpyate sukha duHkhaM ? yadbhaNyate tannizAmaya // 53 / / yadi tAM mahendratanayAmadya na pazyAmi tatra gatvA / tato vigatajIvito'haM bhaviSyAmi nAtra saMdehaH // 54 // ya ekameva divasaM prahasita ! na sahe darzanaviyogam / divasAntrin so'haM kathaM ca gamiSyAmyakRtArthaH // 55 // tvameva kuruSvopAyaM yenAhamadya tasyA mukhacandram / pazyAmi tatra gatvA prahasita ! mA cirAyasva // 56 // bhaNitazca prahasitena svAmin ! mA evaM kAtaro bhava / darzayAmyadya tvAmaJjanAsundarI kanyAm // 57|| yAvadevollApo vartate dvayorapi tayorekAnte / tAvatsamavasRtakarI divAkara evAstamAyAtaH // 58 // pavanaJjayena aJjanAyA darzanaM tadvirAgazca - andhakArite samaste mitraM pavanaJjayenAjJAptam / uttiSTha tiSTha purato vrajAvo yatra sA kanyA // 59 // utpatitau gaganatale dvAvapi vrajataH pavanadakSau / vardhamAnaghanasnehI saMprAptAvaJjanAbhavanam // 60 / / 1. ekAnte / 2. astamAyAtaH astaGgata ityarthaH / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 aMjaNAsundarIvIvAhavihANAhiyAro-15/48-74 sattamatalaM paviTThA, uvaviThThA AsaNesu divvesu / pecchanti taM varataNuM, komuisasisayalamuhasohaM // 61 // pINunnayathaNajuyalA, taNumajjhA viyaDa-pIvaraniyambA / rattAsogasamujja-kara-caraNAlattayacchAyA // 62 // rUveNa jovvaNeNa ya, jaMpiya-hasieNa gai-sahAveNa / devANa vi harai maNaM, kiM puNa esA maNussANaM? // 63 // taM daTThaNa varataNU, pavaNagaI vimhio vicintei / kiM hojja payAvaiNA, rUvapaDAyA kayA esA ? // 64 // aJjanAsakhyullApA:eyantarammi sahiyA, vasantatilaya tti nAmao bhaNai / dhannA si tuma bAle !, jA dinnA pavaNavegassa // 65 // eyassa pavarakittI, gehaM geheNa bhamai jiyaloe / aNivAriyagaipasara, paduTThamahila vva nissaGkA // 66 // bhaNiyA vasantatilayA, sahiyAe tattha mIsakesIe / purisANa guNavisese, uttama-ahame na lakkhesi // 67 // vijjuppabhaM pamottuM, carimasarIraM guNAyaraM dhIraM / pavaNaMjayaM pasaMsasi, vasantatilae ! paramamUDhe ! // 68 // bhaNiyA ya missakesI, vasantatilayAe so hu appAU / teNa vihUNA bAlA, hohI pabbhaTTalAyaNNA // 69 // aha bhaNai mIsakesI, varaMkhu vijjuppabheNa saha pemmaM / ekkaM pi hou diyahaM, na dIhakAlaM kupuriseNaM // 70 // soUNa vayaNameyaM, pavaNagaI rosapasariyAmariso / juvaINa mAraNaTThA, AyaDDai asivaraM sahasA // 71 // pahasiya ! bAlarAe imaM, vayaNaM aNumanniyaM nirutteNaM / jeNeva jaMpamANI, na nisiddhA attaNo sahiyA // 72 // eyANa asivareNaM, sirAi~ chindAmi doNha vi jaNINaM / hiyayassa vallahayaro, vareu vijjuppaho ihaiM // 73 // daTTaNa samuggiNNaM, khaggaM juvaINa mAraNaTThAe / vArei pavaNavegaM, mitto mahurehi vayaNehiM // 74 // saptamatalaM praviSTAvupaviSTAvAsanayo divyayoH / pazyatastAM varatanUM kaumudIzazisakalamukhazobhAm // 61 // pInonnatastanayugalA tanumadhyA vikaTapIvaranitambA / raktAzokasamojvalakaracaraNAlaktakachAyA // 62 // rupeNa yauvanena ca jalpitahasitena gati svabhAvena / devAnAmapi harati manaH kiM punareSA manuSyANAm ? // 63|| tAM dRSTvA varatanUM pavanagati vismito vicintayati / kiM bhavet prajApatinA rupapatAkA kRtA eSA ? // 64|| aJjanAsakhyullApAH - atrAntare sakhI vasantatilaketi nAmato bhaNati / dhanyA'si tvaM bAle yA dattA pavanavegasya // 65 / / etasya pravarakIti rgRhaM gRheNa bhramati jIvaloke / anivAritagatiprasarA praduSTamahileva niHzaGkA // 66 / / bhaNitA vasantatilakA sakhyA tatra mIzrakezyA / puruSANAM guNavizeSAnuttamAdhamAnna lakSyasi // 67 // vidyutprabhaM pramucya caramazarIraM guNAkAraM dhIram / pavanaJjayaM prazaMsasi vasaMtatilake ! paramamUDhe ! // 68|| bhaNitA ca mizrakezI vasantatilakayA sa hu alpAyuH / tena vihInA bAlA bhaviSyati prabhraSTalAvaNyA // 69 / / atha bhaNati mizrakezI varaM khalu vidyutprabheNa samaM premam / ekamapi bhavatu divasaM na dIrghakAlaM kupurUSeNa 70|| zrutvA vacanametatpavanagatI roSaprasaritAmarSaH / yuvatI mAraNArthamAkRSatyasivaraM sahasA // 71 / / prahasita ! bAlAyA idaM vacanamanumataM niruttarayA / yenaiva jalpatI na niSiddhA''tmanaH sakhI // 72 // etayorasivareNa zirasi chinadmi dvayorapi janyoH / hRdayasya vallabhataro varatu vidyutprabha iha // 73 // dRSTvA samudgIrNaM khaDgaM yuvatyo mAraNArthe / vArayati pavanavegaM mitraM madhurairvacanaiH // 74 // For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 varasuhaDajIyanAsaM, khaggaM gayakumbhadAraNasamatthaM / bahudosANa vi dhIrA, mahilANa imaM na vAhenti // 75 // uttamakalasaMbhUo, uttamacariehi uttamo si tumaM / mA kuNasu paNaiNivahaM, tamhA kovaM pariccayasu // 76 // mahurakkharehi evaM, uvasamio pahasieNa pavaNagaI / niggantUNa gharAo, niyayAvAsaM samallINo // 77 // sayaNammi suhanisaNNo, mahilAveraggamuvagao bhaNai / mA vIsambhaha niyayaM, vilayANaM annahiyayANaM // 78 // mukkhaM ceva kumittaM, sattuM bhiccattaNaM samallINaM / mahilA ya parAyattA, laddhUNa kao suhaM hoi ? // 79 // evaM kameNa rayaNI, volINA AhayaM vibuhatUraM / bandijaNeNa saharisaM, pAhAuyamaGgalaM ghuTuM // 80 // buddheNa bhaNio, mitto pavaNaMjaeNa tUranto / dAvehi gamaNasaGkhu, niyayapuraM jeNa vaccAmo // 81 // dinno ya gamaNasaGgro, muhamAruyacavala- tuGgasaddAlo / soUNa taM samatthaM, paDibuddhaM sAhaNaM turiyaM // 82 // tAvacciya divasayaro, udio miukiraNamaNDalADovo / vihasanto varakamale maulAvento u kumuyAI // 83 // haya-gaya-rahaparihattho, calio pavaNaMjao sapurahutto / UsiyasiyAyavatto, dhayavaDadhuvvantakayasoho // 84 // soUNa tassa gamaNaM, bAlA cintei akayapuNNA haM / annAvarAhajaNie, cayai mamaM jeNa hiyaiTTho // 85 // nUNaM me annabhave, pAvaM aidAruNaM samaNuciNNaM / dAUNa ya atthanihI, nayaNaviNAso kao pacchA // 86 // eyANi ya annANi ya, jAva ya sA aJjaNA vicintei / tAva aNumaggalaggA, pavaNassa mahinda- palhAyA // 87 // turiya-cavalehi gantuM diTTho pavaNaMjao samAlatto / bhaNio ya kiM akajje, gamaNArambho tume raio ? // 88 // palhAyanaravaINaM, bhaNio mA putta ! jAhi akayattho / kiM vA akajjaruTTho, loe dAvehi lahuyattaM ? // 89 // varasubhaTajIvanAzaM khaDgaM gajakumbhadAraNasamartham / bahudoSAnAmapi dhIrA mahilAnAmidaM na vAhayanti // 75 // uttamakulasaMbhUta uttamacaritrairuttamo'si tvam / mA kuru praNayiNIvadhaM tasmAtkopaM parityaja // 76 // madhurAkSarairevamupazAmitaH prahasitena pavanagatiH / nirgatya gRhAnnijakAvAsaM samAlInaH // 77 // zayane sukhaniSaNNo mahilAvairAgyamupAgato bhaNati / mA vizrambhaya nityaM vanitAnAmanyahRdayAnAm // 78 // mUrkhameva kumitraM zatruM bhRtyatvaM samAlInam / mahilA ca parAyattA labdhvA kaH sukhaM bhavati ? // 79 // evaM krameNa rajanI vyatitA''hataM vibudhatUryam / bandijanena saharSaM prAbhAtikamaGgalaM ghRSTam // 80 // pratibuddhena ca bhaNitaM mitraM pavanaJjayena tvaritam / dApaya gamanazaGkhaM nijapuraM yena gacchAvaH // 81 // dattazca gamanazaGkho mukhamArutacapalAtuGgazabdavAn / zrutvA taM samastaM pratibuddhaM sAdhanaM tvaritam // 82 // tAvadeva divasakara udito mRdukiraNamaNDalATopaH / vikasan varakamalAni mukulayaMstu kumudAni // 83 // hayagajarathaparipUrNazcalitaH pavanaJjayaH svapurAbhimukhaH / ucchritazvetAtapatro dhvajapaTadhunvAnakRtazobhaH // 84 // zrutvA tasya gamanaM bAlA cintayatyakRtapuNyA'ham / anyAparAdhajanite tyajati mAM yena hRdayeSTaH // 85 // nUnaM mayAnyabhave pApamatidAruNaM samanucIrNam / datvA cArthanidhiM rnayanavinAzaH kRta pazcAt // 86 // etAnicAnyAni ca yAvacca sA'JjanA vicintayati / tAvadanumArgalagnau pavanasya mahendra - prahlAdau // 87 // tvarita-capalairgatvA dRSTaH pavanaJjayaH samAlapitaH / bhaNitazca kimakArye gamanArambhastvayA racitaH ? // 88 // prahlAdanarapatinA bhaNito mA putra ! yAhi akRtArthaH / kiM vA'kAryaruSTo loke darzayasi laghutvam // 89 // paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMjaNAsundarIvIvAhavihANAhiyAro - 15 / 75-100 jaM hoi garahaNijjaM, uvahAsaM jaM ca narayagaigamaNaM / uttimapuriseNa jae, taM ciya kammaM na kAyavvaM // 90 // suNiUNa vayaNameyaM, pavaNagaI to maNeNa cintei / eyaM alaGghaNijjaM, kAyavvaM gurujaNAiTuM // 91 // ahavA pANiggahaNaM, kAUNaM taM ihaM samujjhe / jeNa mahaM annassa ya, na hoi iTThA niyayakAlaM // 92 // pavanaJjayena aJjanAyAH pariNayanam palhAya-mahindehiM, aNeyauvaesasayasahassAiM / dAUNa kumAravaro, niyattio buddhimantehiM // 93 // pavaNaMjaye niyatte, dosu vi sannesu hoi ANando / bahukhANa - pANa- bhoyaNa-saesu loo samAddho // 94 // savvamami supaDiutte, sutihi sunakkhatta-karaNa - laggammi / vattaM pANiggahaNaM, kannAe samaM kumArassa // 95 // vattammiya vArijje, ubhao sammANadANakayavibhavA / tattheva mAsamegaM, acchanti mahinda - palhAyA // 96 // aha te aviyaNhamaNA annonnAbhAsaNAi kAUNaM / vijjAhararAyANo, niyayapurAI samaNupattA // 97 // haya-gaya-rahaparikiNNo, Usiyadhaya-vijaya- vejayantIhiM / pavaNaMjao paviTTho, sapuraM ciya aJjaNAsahio // 98 // dinnaM se varabhavaNaM, maNikoTTima - sAlibhaJjiyAkaliyaM / aha sA mahindataNayA, tattha paviTThA gamai kAlaM // 99 // parabhavajaNiyaM jaM dukkayaM sukkayaM vA, uvaNamahai loe sokkha- dukkhAvahaM taM / caugaibhayabhIyA jAyasaMvegasaDDA, vimalahiyayabhAvA hoha dhammekvacittA // 100 // // iya paumacarie aMjaNAsundarIvIvAhavihANAhiyAro nAma paJcadaso uddesao samatto // yadbhavati garhaNIyamupahAsaM yacca narakagatigamanam / uttamapuruSeNa jagati tadeva karma na karttavyam // 90 // zrutvAvacanametat pavanagatistadA manasA cintayati / etadalaGghanIyakartavyaM gurujanAdiSTam // 91 // athavA pANigrahaNaM kRtvA tAmiha samujjhAmyaham / yena mamAnyasya ca na bhavatISTA nityakAlam // 92 // pavanaJjayena aJjanAyAH pariNayanam prahlAda-mahendrAbhyAmanekopadezazatasahasrANi / datvA kumAravaro nivattito buddhimadbhayAm // 93 // pavanaJjaye nivRte dvayorapi sainyayorbhavatyAnandaH / bahukhAna-pAna - bhojanazatairlokaH samArabdhaH ||94|| sarve supratyukte sutithi- sunakSatra - karaNalagne / vRtaM pANigrahaNaM kanyayAH samaM kumArasya // 95|| vRtte ca vIvAhe ubhayau sanmAnadAnakRtavibhavauH / tatreva mAsamekamAsAte mahendra - prahlAdau // 96 // atha tAvavibhaktamanasAvanyonyAbhASaNAdi kRtvA / vidyAdhararAjAnau nijapurANi samanuprAptau // 97 // haya-gaja-rathaparikIrNocchritadhvaja - vijaya - vaijayantibhiH / pavanaJjayaH praviSTaH svapuramevAJjanAsahitaH // 98 // dattaM tasyai varabhavanaM maNikuTTimazAlibhaJjikakalitam / atha sA mahendratanayA tatra praviSTA gamayati kAlam // 99 // parabhavajanitaM yadduSkRtaM sukRtaM vopanamatIha loke sukha-du:khAvahaM tat / caturgatibhayabhItA jAtasaMvegazraddhA vimalahRdayabhAvA bhavantu dharmaikacittaH // 100 // / / iti padmacarite'JjanAsundarIvIvAhavidhAno nAma paJcadazoddezaH samAptaH // 1. vIvAhe / 181 For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. pavaNaMjaya-aMjaNAsuMdarIbhogavihANAhiyAro aJjanAyAstyAgaH paridevanaM casariUNa missakesI-vayaNaM pavaNaMjaeNa ruTeNaM / cattA mahindataNayA, dukkhiyamaNasA akayadosA // 1 // virahANalataviyaGgI, na labhai vidANaloyaNA nidaM / vAmakaradhariyavayaNA, vAukumAraM vicintentI // 2 // ukkaNThiya tti gADhaM, nayaNajalAsittamaliNathaNajuyalA / hariNI va vAhabhIyA, acchi maggaM paloyantI // 3 // aitaNuiyasavvaGgI, kaDisuttaya-kaDayasiDhiliyAbharaNA / bhAreNa aMsuyassa ya, jAi mahantaM paramakheyaM // 4 // vavagayadappucchAhA, dukkhaM dhArei aGgamaGgAi~ / emeva sunnahiyayA, palavai annannavayaNAI // 5 // pAsAyatalatthA ciya, mohaM gacchai puNo puNo bAlA / navaraM AsAsijjai, sIyalapavaNeNa phusiyaGgI // 6 // miu-mahura-mammaNAe, jaMpai vAyAe dINavayaNAI / aitaNuo vi mahAyasa!, tujjha'varAho mae na kao // 7 // muJcasu kovArambhaM, pasiyasu mA eva niguro hohi / paNivaiyavacchalA kila, honti maNussA mahiliyANaM // 8 // eyANi ya annANi ya, jaMpantI tattha diinnvynnaaii| aha sA mahendataNayA, gamei kAlaM ciya bahuttaM // 9 // // 16. pavanaJjayAJjanAsundarIbhogavidhAnAdhikAraH // aJjanAyAstyAgaH paridevanaM ca - smRtvA mizrakezIvacanaM pavanaJjayena ruSTena / tyaktA mahendratanayA duHkhitamanA akRtadoSA // 1 // virahAnalataptatAGgI na labhate vidrANalocanA nidrAm / vAmakaradhRtavadanA vAyukumAraM vicintayantI // 2 // utkaNThiteti gADhaM nayanajalAsiktamalinastanayugalA / hariNIva vyAghrabhItA Aste mArga pralokayantI // 3 // atitanUkRtasarvAGgI kaTisUtrakaTakazithIlAbharaNA / bhAreNAMzukasya ca yAti mahatparamakhedam / / 4 // vyapagatadarpotsAhA du:khaM dhArayatyaGgamaGgAni / evameva zUnyahRdayA pralapatyanyonyavacanAni // 5 // prAsAdatalasthaiva mohaM gacchati punaH puna rbAlA / navaramAAzvasyate zItalapavanena sparzitAGgI // 6 // mRdu-madhura manmanayA jalpati vAcA dInavacanAni / atitanuko'pi mahAyazaH ! tavAparAdho mayAna kRtaH // 7 // muJca kopArambhaM prasIda maiva niSThuro bhava / praNipatitavatsalA kila bhavanti manuSyA mahilAnAm / / 8 / / etAni cAnyAni ca jalpantI tatra dInavacanAni / atha sA mahendratanayA gamayati kAlameva bahutvam // 9 // 1. svasvAminaM pavanaJjayam ityarthaH / Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 pavaNaMjayaaMjaNAsundarIbhogavihANAhiyAro-16/1-22 rAvaNasya vasagena saha virodhaHetthantare viroho, jAo aidAruNo raNArambho / rAvaNa-varuNANa tao, doNha vi puNa dappiyabalANaM // 10 // laGkAhiveNa dUo, varuNassa ya pesio aituranto / gantUNa paNamiUNa ya, kayAsaNo bhaNai vayaNAI // 11 // vijjAharANa sAmI, varuNa ! tuma bhaNai rAvaNo ruTTho / kuNaha paNAmaM va phuDaM, aha ThAhi raNe savaDahutto // 12 // hasiUNa bhaNai varuNo, dUyAhama ! ko si rAvaNo nAma ? / na ya tassa sirapaNAma, karemi ANApamANaM vA // 13 // na ya so vesamaNo haM, neya jamo na ya sahassakiraNo vA / jo divvasatthabhIo, kuNai paNAmaM tuhaM dINo // 14 // varuNeNaM uvaladdho, dUo jaM eva pharusavayaNehiM / to rAvaNassa gantuM, kahei savvaM jahAbhaNiyaM // 15 // soUNa dUyavayaNaM, ruTTho laGkAhivo bhaNai evaM / divvatthehi viNA mae, avassa varuNo jiNeyavvo // 16 // etthantare payaTTo, dasANaNo sayalabalakayADovo / saMpatto varuNapuraM, maNi-kaNayavicittapAyAraM // 17 // soUNa rAvaNaM so samAgayaM puttabalasamAutto / raNaparihatthucchAho, viNiggao abhimuho varuNo // 18 // rAIvapuNDarIyA, puttA battIsaiM sahassAI / sannaddha-baddha-kavayA, abbhiTTA rakkhasabhaDANaM // 19 // annonnasatthabhajjanta-saMkulaM huyavahuTThiyaphuliGgaM / aidAruNaM pavattaM, jujhaM vivaDantavarasuhaDaM // 20 // raha-gaya-turaGga-johA, samare jujjhanti abhimuhAvaDiyA / sara-satti-khagga-tomara-cakkAuha-moggarakaraggA // 21 // rakkhasabhaDehi bhaggaM, varuNabalaM vivaDiyA''sa-gaya-johaM / daTTaNa palAyantaM, jalakanto abhimuhIhUo // 22 // rAvaNasya vasgeNa saha virodhaH - atrAntare virodho jAto'tidAruNo raNArambhaH / rAvaNa-varuNayostato dvayorapi punarpitabalayoH // 10 // laGkAdhipena dUto varuNasya ca preSito'titvaramANaH / gatvA praNamya ca kRtAsano bhaNati vacanAni // 11 // vidyAdharANAM svAmI, varuNa ! tvAM bhaNati rAvaNo ruSTaH / kuru praNAmaM vA sphuTamatha tiSTha raNe abhimukhaH // 12 // hasitvA bhaNati varuNo dUtAdhama ! ko'sti rAvaNo nAmA / na ca tasya ziraHpraNAmaM karomyAjJApramANaM vA // 13 // na ca sa vaizramaNo'haM naiva yamo na ca sahasrakiraNo vA / yo divyazastrabhIta: karoti praNAmaM tvAM dInaH // 14 // varuNenopalabdho dUto yadeva paruSavacanaiH / tadA rAvaNasya gatvA kathayati sarvaM yathAbhaNitam // 15 // zrutvA dutavacanaM ruSTo laGkAdhipo bhaNatyevam / divyAstrai vinA mayA'vazyaM varuNo jetavyaH // 16 // atrAntare pravRto dazAnanaH sakalabalakRtATopaH / saMprApto varuNapuraM maNikanakavicitraprAkAram / / 17 / / zrutvA rAvaNaM sa samAgataM putrabalasamAyutaH / raNaparipUrNotsAho vinirgato 'bhimukho varuNaH // 18 // rAjIvapuNDarikAH putrA dvAtriMzatsahasrANi / sannaddha-baddha-kavacAH pravRtaM yuddhaM vipatadvarasubhaTam // 20 // rathagajaturaGgayodhAH samare yudhyante'bhimukhApatitAH / zara-zakti khaDga tomara cakrAyudhamudgarakarAgrAH // 21 // rAkSasabhaTairbhagnaM varuNabalaM vipatitAzvagajayodham / dRSTvA palAyantaM jalakAnto'bhimukhIbhUtaH // 22 // 1. varuNa ityrthH| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 paumacariyaM varuNeNa balaM bhaggaM, osariyaM pecchiUNa dahavayaNo / abbhiDai rosapasariya-sarohanivahaM vimuJcanto // 23 // varuNassa rAvaNassa ya, vaTTante dAruNe mahAjujjhe / tAva ya varuNasutehiM, gahio kharadUsaNo samare // 24 // daTTaNa dUsaNaM so, gahiyaM mantIhi rAvaNo bhaNio / jujjhanteNa pahu ! tume, avassa mArijjae kumaro // 25 // kAUNa saMpahAraM, samayaM mantIhi rakkhasAhivaI / kharadUsaNajIyatthe, raNamajjhAo samosario // 26 // pAyAlapuravaraM so, patto melei savvasAmante / palhAyakheyarassa vi, sigdhaM purisaM visajjei // 27 // pavanaJjayasya raNArthaM nissaraNam - gantUNa paNamiUNa ya, palhAyanivassa kahai saMbandhaM / rAvaNa-varuNANa raNaM, dUsaNagahaNaM jahAvattaM // 28 // paDiyAgao mahappA, pAyAlapuraTThio sasAmanto / melei rakkhasavaI, ahamavi vIsajjio tujjhaM // 29 // soUNa vayaNameyaM, palhAo takkhaNe gamaNasajjo / pavaNaMjaeNa ghario, accha tumaMtAya vIsattho // 30 // santeNa mae sAmiya !, kisa tumaM kuNasi gamaNaArambhaM ? |aalinggnnphlmeyN, demi ahaM tujjha sAhINaM // 31 // bhaNio ya naravaINaM bAlo si tumaM adiTThasaMgAmo / acchasu putta ! gharagao kIlanto niyayakIlAe // 32 // mA tAya ! eva jaMpasu, bAlo tti ahaM aditttthrnnkjjo| kiM vA mattavaNagae, sIhakisoro na ghAei ? // 33 // palhAyanaravaINaM, tAhe vIsajjio pavaNavego / bhaNio ya patthivajayaM, puttaya ! pAvantao hohi // 34 // tAtassa sirapaNAma, kAuM ApucchiUNa se jaNaNiM / AharaNabhUsiyaGgo, viNiggao so sabhavaNAo // 35 // varuNena balaM bhagnamapasAritaM dRSTvA dazavadanaH / saMgacchate roSaprasaritazaraughanivahaM vimuJcan / / 23 / / varuNasya rAvaNasya ca vartamAne dAruNe mahAyuddhe / tAvacca varuNasutai gRhItaH kharadUSaNaH samare / / 24 / dRSTvA dUSaNaM sa gRhItaM mantribhI rAvaNo bhaNitaH / yudhyamAnena tvayA prabho'vazyaM mriyate kumAraH // 25 // kRtvA saMprahAraM samakaM mantribhI rAkSasAdhipatiH / kharadUSaNajIvitArthe raNamadhyAt samapasRtaH // 26 // pAtAlapuravaraM sa prApto melayati sarvasAmantAn / prahlAdakhecarasyApi zIghraM puruSaM visarjayati // 27 // pavanaJjayasya raNArthaM nissaraNam - gatvA praNamya ca prahlAdanRpasya kathayati sambandham / rAvaNa-varuNayo raNaM dUSaNagrahaNaM yathAvRttam // 28 // pratyAgato mahAtmA pAtAlapurasthitaH sasAmantaH / melayati rAkSasapatirahamapi visarjitastava / / 29 / / zrutvA vacanametatprahlAdastatkSaNe gamanasajjaH / pavanaJjayena dhRta Assva tvaM tAta ! vizvastaH // 30 // sati mayi svAmin ! kasmAttvaM karoSi gamanArambham / AliGganaphalametaddadAmyahaM tava svAdhInaH // 32 // bhaNitazca narapatinA bAlo'sitvamadRSTasaMgrAmaH / Assva putra ! gRhagataH kIDannijakrIDayA // 32 / / mA tAta ! evaM jalpa bAla ityahamadRSTaraNakAryaH / kiM vA matavanagajAn siMhakizoro na hanti // 33 // prahlAdanarapatinA tato visarjitaH pavanavegaH / bhaNitazca pArthivo jayaM putra ! prAptavAnbhava // 34 // tAtasya ziraH praNAmaM kRtvA''pRcchaya tasya jananIm / AbharaNabhUSitAGgo vinirgataH sa svabhavanAt // 35 // Jain Education Interational For Personal Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 pavaNaMjayaaMjaNAsundarIbhogavihANAhiyAro-16/23-47 sahasA purammi jAo, ullollo niggao pavaNavego / soUNa aJjaNA vi ya, taM sadaM niggayA turiyaM // 36 // aipasarantasiNehA, thambhallINA paiM paloyantI / varasAlibhaJjiyA iva, diTThA bAlA jaNavaeNaM // 37 // pecchai ya taM kumAraM, mahindataNayA narindamaggammi / pulayantI na ya tippai, kuvalayadalasarisanayaNehiM // 38 // pavaNaMjaeNa vi tao, pAsAyatalaTThiyA paloyantI / dUraM uvviyaNijjA, ukkA iva aJjaNA diTThA // 39 // taM pecchiUNa ruTTho, pavaNagaI rosapasariyasarIro / bhaNai ya aho ! alajjA, jA majjha uvaTThiyA purao // 40 // raiUNa aJjaliuDaM, calaNapaNAmaM ca tassa kAUNa / bhaNai uvAlambhantI, dUrapavAso tumaM sAmI ! // 41 // vaccanteNa parijaNo, savvo saMbhAsio tume sAmi ! / na ya annamaNagaeNa vi, AlattA haM akayapuNNA // 42 // jayaM maraNaM pi tume, AyattaM majjha saMdeho / jai vi hu jAsi pavAsaM, taha vi ya amhe sarejjAsu // 43 // evaM palavantIe, pavaNagaI / niggantUNa purAo, uvaDhio mANasasarammi // 44 // vijjAbaleNa raio, tattha niveso ''snnaaiio| tAva cciya atthagiriM, kameNa sUro samallINo // 45 // sandhyAvarNanam, pavanaJjayena aJjanAyAH smaraNam ca - aha so saMjhAsamae, bhavaNa-gavakkhantareNa pavaNagaI / pecchai saraM surammaM, nimmalavarasalilasaMpuNNaM // 46 // macchesu kacchabhesu ya, sArasa-haMsesu payaliyataraGgaM / gumugumugumentabhamaraM, sahassapattesu saMchannaM // 47 // sahasA pUre jAta ullolo nirgataH pavanavegaH / zrutvA'JjanA'pi ca taM zabdaM nirgatA tvaritam // 36 / / atiprasaratsnehA stambhalInA patiM pralokayantI / varazAlibhaJjikeva dRSTA bAlA janapadena // 37 // pazyati ca taM kumAraM mahendratanayA narendramArge / pazyantI na ca tRpyati kuvalayadalasadRzanayanAbhyAm // 38 // pavanaJjayenApi tataHprAsAdatalasthitA prlokyntii| daramadvejanIyolkevAJjanA daSTA // 39 // tAM dRSTvA ruSTaHpavanagatI roSaprasRtazarIraH / bhaNati cAho alajjA yA mamopasthitA purataH // 40 // racayitvA'JjalipUTaM caraNapraNAmaM ca tasya kRtvA / bhaNatyupAlambhantI dUrapravAsastava svAmin ! // 41 // vrajatA parijanaH sarvaH saMbhASitastvayA svAmin ! | na cAnyamanogatenApyAlApitAhamakRtapuNyA // 42 // jIvitaM maraNamapi tavAdhInaM mama nAtra saMdehaH / yadyapi hu yAsi pravAsaM tathApi cAsmAnsmAryatAm // 43 / / evaM pralapantyA pavanagati mattahastI samAruDhaH / nirgatya purAdupasthito mAnasasarasi // 44 // vidyAbalena racitastatra niveza: gRhA''sanAdikaH / tAvadevAstagiri krameNa sUryaH samAlInaH // 45 // sandhyAvarNanam pavanaJjayena aJjanAyAH smaraNaM ca - atha sa saMdhyAsamaye bhavanagavAkSAntareNa pavanagatiH / pazyati sara: suramyaM nirmalavarasalilAsaMpUrNam // 46 / / matsyaiH kacchapaizca sArasahaMsaiH pracalitataraGgam / gumugumugamabhramaraM sahasrapatraiH sacchannam // 47 // 1. ullaapH| pauma. bhA-1/24 Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 aidAruNappayAvo, loe kAUNa dIharajjaM so| atthAo divasayaro, avasANe naravaI ceva // 48 // diyahammi viyasiyAI, niyayaM bhamaraulachaDDiyadalAI / maulenti kuvalayAI, diNayaravirahammi duhiyAI // 49 // aha te haMsAIyA, sauNA lIlAiuM saravarammi / daddhuM saMjhAsamayaM gayA ya niyayAi~ ThANAI // 50 // tatthekkA cakkAI, diTThA pavaNaMjaeNa kuvvantI / ahayaM samAulamaNA, ahiNavavirahaggitaviyaGgI // 51 // uddhAi calai vevai, vihuNai pakkhAvaliM viyambhantI / taDapAyave vilaggar3a, puNaravi salilaM samalliyai // 52 // vihaDei paumasaNDaM, daiyayasaGkAe caJcapaharehiM / uppayai gayaNamaggaM, sahasA paDisaddayaM souM // 53 // garuyapiyavirahaduhiyaM, cakviM daTThUNa taggayamaNeNaM / pavaNaMjaeNa sariyA, mahindataNayA cirapamukkA // 54 // bhaNiUNa samADhato, hA ! kaTTaM jA mae akajjeNaM / mUDheNa pAvaguruNA, cattA varisANi bAvIsaM // 55 // jaha esA cakkAI, gADha piyavirahadukkhiyA jAyA / taha sA majjha piyayamA, sudINavayaNA gamai kAlaM // 56 // jai nAma akaNNasuhaM, bhaNiyaM sahiyAe tIe paavaae| to kiM mae vimukkA, pasayacchI dosaparihINA ? // 57 // paricintiUNa evaM, vAukumAreNa pahasio bhaNio / daTThUNa cakkavAI, sariyA me aJjaNA bhajjA // 58 // ente mae diTThA, pAsAyatalaTThiyA paloyantI / vavagayasiri- sohaggA, himeNa pahayA kamaliNi vva // 59 // taM ciya karehi supurisa !, ajja uvAyaM akAlahINammi / jeNa ciraviraha duhiyA, pecchAmi ahaJjaNA bAlA // 60 // paumacariyaM atidAruNapratApo loke kRtvA dIrgharAjyaM sa / asto divasakaro'vasAne narapatiriva // 48 // divase vikasitAni nityaM bhramarakulacharditadalAni / mukulayanti kuvalayAni dinakaravirahe duHkhitAni // 49 // atha te haMsAdikAH zakunA lIlAyitvA sarovare / dRSTvA saMdhyAsamayaM gatAzca nijakAni sthAnAni // 50 // tatraikA cakravAkI dRSTA pavanaJjayena kurvantI / adhikaM samAkulamanA abhinavavirahAgnitaptAGgI // 51 // uddhAvati calati vepate vidhunAti pakSAvalIM vijRmbhamANA / taTapAdape vilagnAti punarapi salilaM samAlInAti // 52 // vighaTayati padmakhaNDaM dayitazaGkayA caJcaprahAraiH / utpatati gaganamArgaM sahasA pratizabdaM zrutvA // 53 // gurukapriyavirahaduHkhitAM cakrIM dRSTvA tadgatamanasA / pavanaJjayena smRtA mahendratanayA cirapramuktA // 54 // bhaNituM samArabdho hA kaSTaM yA mayA'kAryeNa / mUDhena pApaguruNA tyaktA varSANi dvAviMzatiH // 55 // yathaiSA cakravAkI gADhaM priyavirahaduHkhitAjAtA / tathA sA mama priyatamA sudInavadanA gamayati kAlam // 56 // yadinAmAkarNasukhaM bhaNitaM sakhyA tayA pApayA / tadA kiM mayA vimuktA prasAdAkSI doSaparihINa ? // 57 // paricintyaivaM vAyukumAreNa prahasito bhaNitaH / dRSTvA cakravAka smRtA mayA 'JjanA bhAryA // 58 // ayAtA mayAdRSTA prAsAdatalasthitA pralokayantI / vyapagata zrIsaubhAgyA himena prahatA kamalinIva // 59 // tameva kuru supuruSa ! adyopAyamakAlahIne / yena ciravirahaduHkhitAM pazyAmyathAJjanAM bAlAm // 60 // 1. duhiyaM pecchAmi aJjaNaM balaM - pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavaNaMjayaaMjaNAsundarIbhogavihANAhiyAro-16/48-73 / 187 parimuNiyakajjanihaso, pavaNagaI bhaNai pahasio mitto| mottUNa tattha gamaNaM, anovAyaM na pecchAmi // 61 // pavaNaMjaeNa turiyaM, saddAveUNa moggarAmacco / Thavio ya sennarakkho, bhaNio meruM ahaM jAmi // 62 // candaNakusumavihatthA, doNNi vi gayaNaGgaNeNa vaccantA / rayaNIe turiyacavalA, saMpattA aJjaNAbhavaNaM // 63 // to pahasio ThaveDaM, gharassa aggIvae pavaNavegaM / abbhintaraM paviTTho, diTTho bAlAe sahasa tti // 64 // bhaNio ya bho ! tuma ko?, keNa va kajjeNa Agao etthaM ? |to paNamiUNa sAhai, mitto haMpavaNavegassa // 65 // so tujjhapio sundari!, ihAgao teNa pesio turiyaM / nAmeNa pahasio haM, mA sAmiNi ! saMsayaM kuNasu // 66 // soUNa sumiNasarisaM, bAlA pavaNaJjayassa AgamaNaM / bhaNai ya kiM hasasi tumaM?, pahasiya ! hasiyA kayanteNaM // 17 // ahavA ko tuha doso ?, doso cciya majjha puvvakammANaM / jA haM piyaparibhUyA, paribhUyA savvaloeNaM // 68 // bhaNiyA ya pahasieNaM, sAmiNi ! mA eva dukkhiyA hohi|so tujjha hiyayaiTTho, etthaM ciya Agao bhavaNe // 69 // kacchantaraTThio so, vasantamAlAe kayapaNAmAe / pavaNaMjao kumAro, pavesio vAsabhavaNammi // 70 // abbhuTThiyA ya sahasA, daiyaM daTThaNa aJjaNA bAlA / oNamiyauttamaGgA, tassa ya calaNaJjalI kuNai // 71 // pavaNaJjaoviTTho, kusumapaDocchaDrayaNapallaGke / harisavasubbhinnaGgI, tassa ThiyA aJjaNA pAse // 72 // kacchantarammi bIe, vasantamAlA samaM pahasieNaM / acchai viNoyamuhalA, kahAsu vivihAsu jaMpantI // 73 // parijJAtakAryanikaSaH pavanagati bhaNati prahasito mitram / muktatvA tatra gamanamanyopAyaM na pazyAmi // 6 // pavanaJjayena tvaritaM zabdayitvA mudgArAmAtyaH / sthApitazca sainya rakSako bhaNito merumahaM yAmi // 62 // candanakusumavihastau dvAvapi gaganAGganena vrajantau / rajanyAM tvaritacapalau saMprAptAvaJjanAbhavanam // 63 // tadA prahasitaH sthApayitvA gRhasyAgrIme pavanavegam / abhyantaraM praviSTo dRSTo bAlayA sahaseti // 64|| bhaNitazca bho ! tvaM kaH ? kena vAkAryeNAgato'tra ? / tadA praNamya kathayati mitramahaM pavanavegasya // 65 / / sa tava priyaH sundari ! ihAgatastena preSitastvaritam / nAmnA prahasito 'haM mA svAmini ! saMzayaM kuruSva // 66 / / zrutvA svapnasadRzaM bAlA pavanaJjayasyAgamanam / bhaNati ca kiM hasasi tvaM? prahasita ! hasitA kRtAntena // 67|| athavA kastava doSaH ? doSa eva mama pUrvakarmANAm / yA'haM priyaparibhUtA, paribhUtA sarvalokena // 68 // bhaNitA ca prahasitena svAmini ! maivaM duHkhitA bhava / sa tava hRdayeSTo'traivAgato bhavane // 69 / / kakSAntarasthitaH sa vasantamAlayA kRtprnnaamyaa| pavanaJjayaH kumAraH pravezito vAsabhavane // 70 // abhyutthitA ca sahasA dayitaM dRSTvA'JjanA bAlA / avanAmittotamAGgA tasya ca caraNAJjaliM karoti // 71 // pavanaJjaya upaviSTaH kusumpttaacchaaditrtnplythe| harSavazodbhinnAGgI tasya sthitA'JjanA pArzve // 72 // kakSAntare dvitIye vasantamAlA samaM prahasitena / Aste vinodamUkharA kathAbhirvividhAbhi jalpantI // 73 // 1. gRhasya madhyapradeze ytraanyjnaa''ste| 2. piyayamo iha smaago-prty0| For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 pavanaJjayAJjanayoH mIlanam - - to bhai pavaNavego, jaM si tumaM sAsiyA akajjeNaM / taM me khamAhi sundari !, avarAhasahassasaMghAyaM // 74 // bhAi ya mahindataNayA, nAha ! tumaM natthi koi avarAho / sumariya maNorahaphalaM, saMpai nehaM vahejjAsu // 75 // to bhai pavaNavego, sundari ! pamhusasu savvaavarAhe / hohi supasannahiyayA, esa paNAmo kao tujjhaM // 76 // AliGgiyA sanehaM kuvalayadalasarisakomalasarIrA / vayaNaM piyassa aNimisa - nayaNehi va piyai aNurAyaM // 77 // ghaNanehanibbharANaM, doNha vi aNurAyaladdhapasarANaM / AvaDiyaM ciya surayaM, aNegacaDukammaviNiogaM // 78 // AliGgaNa-paricumbaNa-raiucchAhaNaguNehi susamiddhaM / nivvaviyavirahadukkhaM, maNatuTThiyaraJjiyajahicchaM // 79 // suratUsa samatte, doNi vi kheyAlasaGgamaGgAI / annonnabhuyAliGgaNa-suheNa niddaM pavannAI // 80 // evaM kameNa tANaM, surayasuhAsAyaladdhaniddANaM / kiMcAvasesasamayA, tAva ya rayaNI khayaM pattA // 81 // rayaNImuhapaDibuddho, pavaNagaI bhAi pahasio mitto / uTThehi lahuM supurisa !, khandhAvAraM pagacchAmo // 82 // suNiUNa mittavaNaM, sayaNAo uTThio pavaNavego / uvagUhiUNa kantaM, bhaNai ya vayaNaM nisAmehi // 83 // accha tumaM vIsatthA, mA uvveyassa dehi attANaM / jAva ahaM dahavayaNaM, daTThUNa lahuM niyattAmi // 84 // pavanaJjayAJjanayoH mIlanam - tadA bhaNati pavanavego yadasi tvaM zAsitA'kAryeNa / tanme kSamasva sundari ! aparAdhasahasrasaMghAtam // 74 // bhaNati ca mahendratanayA nAtha ! tava nAsti ko'pyaparAdhaH / smRtvA manoharaphalaM saMprati snehaM vaha // 75 // tadA bhaNati pavanavegaH sundari ! vismara sarvAparAdhAn / bhava suprasannahRdayA eSa praNAmaH kRtastava // 76 // AliGgitA sasnehaM kuvalayadalasadRzakomalazarIrA / vadanaM priyasyAnimeSanayanairiva pibatyanurAgam // 77 // dhanasnehanirbharayo dvayorapyanurAgalabdhaprasarayoH / Apatitameva suratamanekacATukarmaviniyogam // 78 // AliGgana-paricumbana-ratyutsAhaguNaiH susamRddham / nirvApitavirahaduHkhaM manastuSTitaraJjitayatheccham // 79 // suratotsave samApte dvayorapi khedAlasAGgamaGgAni / anyonyabhujAliGganasukhena nidrAM prapannAni // 80 // evaM krameNa tayoH suratasukhAsvAdalabdhanidrayoH / kiMcidavazeSasamayA tAvacca rajanI kSayaM prAptA // 81 // rajanImukhe pratibuddhaH pavanagatiM bhaNati prahasito mitram / uttiSTha laghu satpuruSa ! skandhAvAraM pragacchAvaH // 82 // zrutvA mitravacanaM zayanAdutthitaH pavanavegaH / upaguhya kAntAM bhavati ca vacanaM nizAmaya // 83 // Assva tvaM vizvastA modvegasya dehyAtmAnam / yAvadahaM dazavadanaM dRSTvA laghu nivartayAmi // 84 // 1. pavaNagaI - pratya0 / paumacariyaM For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 pavaNaMjayaaMjaNAsundarIbhogavihANAhiyAro-16/74-90 to virahadukkhabhIyA, calaNapaNAmaM karei viNaeNaM / mammaNa-mahurullAvA, bhaNai ya pavaNaMjayaM bAlA // 85 // ajjaM ciya udusamao, sAmiya ! gabbho kayAi uyarammi / hohI vayaNijjayaro, niyameNa tume parokkheNaM // 86 // tamhA kahehi gantuM, gurUNa gabbhassa saMbhavaM eyaM / hohi bahudIhapehI, karehi dosassa parihAraM // 87 // aha bhaNai pavaNavego, maha nAmAmuddiyaM rayaNacittaM / geNhasu miyaGkavayaNe !, esA dosaM paNAsihii // 88 // pucchiUNa kantA, vasantamAlA ya gayaNamaggeNaM / niyayaM nivesabhavaNaM, pahasiya-pavaNaMjayA pattA // 89 // ____dhammA-'dhammavivAgaM, saMjoga-vioga-soga-suhabhAvaM / nAUNa jIvaloe, vimale jiNasAsaNe samujjamaha sayA // 10 // // iya paumacarie pavaNaMjayaaJjaNAsundarIbhogavihANo nAma solasamo uddesao samatto // tadA virahaduHkhabhItA caraNapraNAmaM karoti vinayena / manmanamadhurollApA bhavati ca pavanaJjayaM bAlA // 85 // adyaiva RtusamayaH svAmin ! garbhaH kadAcidudare / bhaviSyati vacanIyataro niyamena tava parokSeNa // 86 // tasmAtkathaya gatvA guruNAM garbhasya saMbhavametat / bhava bahudIrghaprekSI kuru doSasya parihAram / / 87|| atha bhaNati pavanavego mama nAmAmudrIkAM ratnakhacitAm / gRhANa mRgAMkavadane ! eSA doSaM praNazyati // 88 // ApRcchaya kAntAM vasantamAlAM ca gaganamArgeNa / nijakanivezabhavanaM prahasitapavanaJjayau prAptau / / 89 / / dharmA'dharmavipAka-saMyogaviyogazokasukhabhAvam / jJAtvA jIvaloke vimale jinazAsane samudyacchata sadA // 90 // // iti padmacaritre pavanaJjayAJjanAsundarIbhogavidhAno nAma SoDazoddezaH samAptaH // 1. kaMtaM vasantamAlaM ca-pratya0 / For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. zrI samasta vAva pathake kotAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha gurumUrti pratiSThA smRti zeThazrI caMdulAla kakalacaMda parIkha parivAra, vAva zrI siddhagiri cAturmAsa ArAdhanA (saM. 2057) daramyAna thayela jJAnakhAtAnI AvakamAMthI. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. 2. 5. 6. 1. 1. zrI moravADA jaina saMgha, moravADA 2. zrI umarA jaina saMdha, surata 3. 4. 2. 3. 4. > chuM khaM chuM haste : zeThazrI dhuDAlAla punamacaMdabhAI hekkaDa parivAra, DIsA, banAsakAMThA 6. zrI dharmottejaka pAThazALA, zrI jhIjhuvADA jaina saMgha, jhIMjhuvADA zrI suIgAma jaina saMgha, suIgAma zrI vAMkaDiyA vaDagAma jaina saMgha, vAMkaDiyA vaDagAma zrI garAMbaDI jaina saMgha, garAMbaDI zrI rAMderoDa jaina saMgha aDAjaNa pATIyA, rAMderI, surata prabhuvANI prasAraka zrI dipA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, caMderI, surata zrI sImaMdharasvAmI mahilA maMDaLa, pratiSThA kompalekSa, surata zrI zreNIpArka jaina ko.mU. saMgha, nyU heroDa, surata zrI zatruMjaya TAvara jaina saMgha, surata zrI caumukhajI pArzvanAdha jaina maMdira TrasTa, zrI jaina zvetAMbara AcAryazrI DArasUri jJAna maMdira graMthAvalI prabhuvANI prasAra sthaMbha (yojanA-1,11,111) tapAgaccha saMgha gaDhasivAnA (rAja.) zrImatI tArAbena gagaladAsa vaDecA-ucosaNa zrI sukhasAgara ane mahAra epArTamenTa suratanI zrAvikAo taraphathI ph yh bh sh bh bh bh rUA. rUA. 2,11,111 zrI vAva zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha rUA. 1,11,111 zrI vAva pathaka zve.mU. jaina saMgha, amadAvAda rUA.31,000 31,000 zrI suIgAma jaina saMgha zrI beNapa jaina saMgha 31,000 zrI uMcosaNa jaina saMgha 31,000 zrI bharaDavA jaina saMgha 31,000 zrI asArA jaina saMgha 31,000 zrI garAMbaDI jaina saMgha 31,000 zrI mADakA jaina saMgha zuM prabhuvANI prasAra bhakta (yojanA - 15,111) 1. zrI desalapura (kaMThI) zrI pArzvacaMdragaccha 2. zrI dhrAMgadhA zrI pArzvacaMdrasUrIzvaragaccha 3. zrI aThavAlAInsa jaina saMgha, surata zrAvikA upAzraya rUA. rUA. .. .. 282/A 9. zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha jaina saMgha pArlA (IsTa), muMbaI 10. zrI AdinAtha tapAgaccha zve.mU.pU.jaina saMgha, katAragAma, surata 11. zrI kailAsanagara jaina saMgha, kailAsanagara, surata 12. zrI ucosaNa jaina saMgha, samubA zrAvikA ArAdhanA bhavana, surata zAnakhAnethI 13. zrI vAva pathaka jaina zve. mU.pU. saMgha, amadAvAda 14. zrI vAva jaina saMgha, vAva, banAsakAMThA 15. ku. nehalabena kumudabhAI (kaTosaNa roDa)nI dIzA prasaMge thayela AvakamAMthI 16. zrI AdinAtha gotAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI 17. zrI bIlaDIyA pArzvanAtha jaina derAsara peDhI, bhIlaDIyAjI 18. zrI navajIvana jaina ko. mU.pU. saMgha, muMbaI (yojanA-61,111) prabhuvANI prasAra anumodaka (yojanA - 31,111) 4. 5. zrI puNyapAvana jaina saMgha, IzitA pArka, surata zrI zreyaskara AdinAtha jaina saMgha, nIjhAmapurA, vaDodarA 7. 8. ravijhona epArTamenTa, suratanI zrAvikAo taraphathI aThavAlAInsa jaina saMgha, pAMDavabaMgalo, surata zrAvikAo taraphathI zrI AdinAtha tapAgaccha o.mUrtipUjaka jaina saMgha, katAragAma, surata 10. zrImatI varSAbena kAvana, pAlanapura 11. zrI zAMtiniketana saradAranagara jaina saMgha, surata 12. zrI pArzvanAtha jaina saMgha, nyu rAmAroDa, vaDodarA 9. vAva nagare pUjya AcArya bhagavaMta OMkArasUri mahArAjAnI gurU mUrti pratiSThA smRti 10. rUA. 31,000 zrI tIrthagAma jaina saMdha 11. rUA. 31,000 zrI koraDA jaina saMgha 12. rUA. 31,000 zrI DhImA jaina saMgha 31,000 zrI mAlasaNa jaina saMgha 31,000 zrI moravADA jaina saMgha 15. rUA. 31,000 13. rUA. 14. rUA. zrI vardhamAna che.mU.pU.jaina saMgha, katAragAma daravAjA, surata 16. rUA. 11,111 zrI vAsaraDA jaina saMgha, sevaMtIlAla ma. saMghavI For Personal & Private Use Only paumacariyaM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyaM (prapatra) pavibhAga KIRIT GRAPHICS-09898490091 Latin Education Intematonal For Personal & Private Use Only t