Descriptive Catalogue Of Manuscripts Vol 04 Part 01

Author(s): P D Navathe
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Catalog link: https://jainqq.org/explore/018129/1

Page #1

Descriptive Catalogue of Manuscripts
IN THE
GOVERNMENT MANUSCRIPTS LIBRARY
deposited at the
Bhandarkar Oriental Research Institute
Serial Number 33
KALPASŪTRAS
Bhandarkar Oriental Research Institute
POONA 1993

Page #2

Descriptive Catalogue of Manuscripts
IN THE
GOVERNMENT MANUSCRIPTS LIBRARY
deposited at the
Bhandarkar Oriental Research Institute
Serial Number 33
KALPASŪTRAS
Bhandarkar Oriental Research Institute:
POONA 1993

Page #3

Dorælpeve Catalogue of "Manuscripta
Serial Number 33 Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona 4 (India)
FOUNDED
1917
GE
नावधीतमस्तु
Printed at : The Bhudarklar Institute Presk, Poona Published by : R. N. Dandekar, Honorary Secretary,
Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona.

Page #4

Descriptive Catalogue of Manuscripts
IN THE
GOVERNMENT MANUSCRIPTS LIBRARY
deposited at the
Bhandarkar Oriental Research Institute
Serial Number 33
Volume IV, Part I
KALPASŪTRAS
A. Śrauta Works
Seen through the Press by P. D. NAVATHE Curator
Bhandarkar Oriental Research Institute
POONA 1993

Page #5

Tho Bhandarkar Oriental Rosearch Instituto acknowledges with grateful thanks the gonorous grant made by the National Archives of India, Government of India, towards the publication of this volume of the Descriptive Catalogue of Manuscripts.

Page #6

CONTENTS KALPASŪTRAS A. ŚRAUTA WORKS
No,
Pages
1-2
2-3 324 4-5
8
.
:
8-9 9-11
11
12 12-13 13-14 14-15
16 16-18 18-19 19-20
1017
:
18
01 Agnicayanakārikā 02. Agniștoma: Acchāvākaprayoga : 3..
Āgnidhraprayoga
Grāvastutprayoga 5-6
Nestprayoga 7-8 Agniştomapaddhati :SA Agnistoma: Potsprayoga 9.
,
Fa
Pratihartsprayoga 10-11 Agnistomaprayoga
.. (from Āpastambasrautasūtra ) 13 Agniștomaprāyaścitta 14:
cittāni ( of Āśvalāyanas) 15 Agnistoma: Brāhmanācchamsiprayoga 16-17
Maitrāvaruņaprayoga
Saptabautraprayoga 19-20 Agniştomahautra 21
(Somahautraprayoga )
"hautraprayoga Agnihotrahoma Agnyādhāna
dhānahautra 26 Agnyādheyakarma
Acchāvākaprayoga Atirātraprayoga
Antyeștiprakaraṇabhāşya (Kapardibhāşya) 30 Andhayaștipaddhati 31-34 Anvārambhaniyești
eştihotsprayoga
°ştihautraprayoga Apatnikādhānapaddhati Aptoryāmasastrāņi Aśvamedhahautra
t.
22.
29
.
20-21 21-22 22-23
23
24 24-25
26 26-29 29-30 30-31 31-32
32
33

Page #7

Contents
Āgrayaņaprayoga from Prayogaratnabhūşā
Āgrayanasūtra (Bodhāyaniya) Agrayanesti
'stikālanirnaya ostiprayoga
stihautra (Āśvalāyaniyam) Ājyasastra ( Praugasastra) Ājyasastrādi
Ādhānapaddhati, also called Prayogapaddhati . 50 Ādhānaprayoga 51. Adhānahautraprayoga and two other works. 52 Ādhānādicāturmāsyānta ( According to Baudhayana) 3357 Āpastambaśrautaśūtra 38-99
*sūtravștti 60
*sūtra Bhāsyadipikā 61
'sūtrabhāsya (Dhūrtasvāmibhāşyavștti) 62-64
osūtra Bhāşyavrtti 65. Āpastam basūtravrtti( Sūtradipikā) 66. Āpastambaśrautasūtravyākhyā 67 Āpastambasūtradhvanitārtha
! .. kārikā or Trikāndamandana
Pages 33-34 34-35 35-36 36–37
37 37-38 38-39 39-40 40-41 41-42 42-43 43-44 44-45 45-49 49-31 51-52 52-53 53-57 57-58 58-99
59-60 60-62
62-64
no 2-73
1 64 65 65-86
67 67-69 68-49
Home 76-83
with Commentary Āpastambāgnihotraprāyaścittapradipikā Āvasathyādhāna
'dhānapaddhati
odhānaprayoga Aśvalāyanabrahmatvaprayoga Āśvalāyanaśrautasūtra , . ' (Praisādhyāya)
osūtraţikā called Prayogadipika osūtrabhāşya 'sūtravetti
sūtravyākhyā Āśvalāyanaśrautasūtravyākhyā
'yanāgnihotrahoma
78 76-77 77-78 78-81 81-82 82-83 83-85
90
22-93

Page #8

Contents
143
No.
Pages 'yanottaraşatkaprayoga (Gavāmayanādiprayoga ) 85 95. Ahinakalpavyākhyā
85-86 6 Istakāpūranaparisista
8687 97 Istakāpūraṇabhāşya
87-88 Istakāpūrañavyākhyā
88-89 99 Iştikālanirņaya
89-90 Istiprayoga
90-91 Iştihautra
91 142 Ukthyaprayoga
91-92 Utsargeștipunarādheyaprayoga
92-93 104 eştihautraprayoga
93-94 105 Rtvigvarananirnaya
94 106 Evayāmarucchastra (Acchāvākaśastra) 107. Aikāhikacāturmāsyapaddhati
95-96 108 omāsyahautra
96-97 109
omāsyahautraprayoga
according to Bodhāyana 97-98 110 Aikābikabautra
98 111-113 Aiştikaprāyaścittāni
99-101 114 Aiştikaikāhikacāturmāsyaprayoga
101-102 115 Kātyāyanapaśubandhasūtra
102-103 116 'bandhasūtravyākhyā
103 117 K ātyāyanayajñasūtra
104 116-130 oyanaśrautasūtra
105-117 131 Kātyāyanaśrautasūtrapaddhati (Agniștomapaddhati )
117–118 132-133 (Darśapaurņamāsapaddhati )
118-120 134 (Paurņamāseşti )
120-121 135 Nirūdhapaśubandhapaddhati
121-122 186146
122-133 141 osūtrabhāsya
133–134 148
(Kātiyasūtrabhāşya ) 134-135 149-166
135-153 1 67
osūtratikā called Yājõikavallabhā 153-155 168-173 Kātyāyanasūtravyākhyāna
155-164. 174 Kātyāyanaśrautasūtravyākhyāna
161-162 135-177. 'yanasūtravyākhyāna
162–166.
99

Page #9

viii
Contents
No. 178 Katyāyaniyasūtravivarana 179 Kātyāyanasūtravyākhyāna 180 Kātyāyanahautraparisista 181
'parisistabhāșya 182 Kāmyestiprayoga 183
according to Hiranyakeśisūtra 184 Kāriristi 185 Kāriristihautra 186-187 'hautraprayoga 188 Kraturatnamālā 189 Gopālakārikā 190-192 Cāturmāsyāni 193.
(Aistikāni) 194
'māsyakaumudi 195-197 'māsyapaddhati 198-202
'māsyaprayoga 203
(according to Hiranyakeśisūtra) 204-209
omāsyamantrāh 211
omāsyayājamāna 212-214
māsyahautra 215-218 "hautraprayoga 219
omāsyādhvaryuprayoga 220
'māsyestikārikā 221 Chāgalaksana 222 Chāndogyasūtravștti 223 Jāteștiprayoga (Baudhāyaniya) 224 Jyotistoma 225 'stomapaddhati
°scömaśastrāņi 227. 'stomasamhita 228-229 Darśapūrņamāsa
( Āpastamba ) 231
( According to Bodhāyana ) 232-233
omāsapaddhati 234
'māsaprakarana 285
'māsaprayoga
Pages 166-167 167-168 168-169 169-170 170-171 171-172 172-173
173 173–175 175-176 176-177 177-180 180-181 181-182 182-184 184–188
189 189-194 194–195
195 196-198 198-201 201-202 202-203 203-204 204 205 205–206 206-207 207-208
208 208–209 209-211 211-212 212-213 213-214 .: 215 215-2167
210
226
230

Page #10

Contents
No.
:
Pages 217 218
219
219–220 220–221.
221-222 222-223
243
236 Darśapūrņamāsaprayoga (Atharvaņa ) 237
( Āpastamba ) 238
(Baudhāyaniya) 239
māsaprāyaścitta 240
'cittāni 241
, (from
Hiranyakeśisūtraprayogaratna) 242
(According to Hiranyakeśisūtra) 'māsabrahmatvaprayoga
(Atharyaveda-Kausikasūtra ) 244
'māsavihārakārikā 245–252
'māsahautra 253
(from Sānkhāyanasūtra ) 254
'māsahautraprayoga 255-260
'māsesti 261
'māsestipaddhati 262
'māsestiprayoga 263 Darśești 264 Devatrātabhāsya 265. Drāhyāyaṇasūtradhanvibhāsya 266 · Dvādaśāhaprayoga 267
'sāhamahāvrataprayoga 268
Sāhamaitrāvaruņaprayoga 269-270 Nakşatrasatra 271
'satraprayoga or Nakşatrasūtrabhāşya 272
'satrayajñia with Bhāsya
(from Baudhāyanaprāyaścittasutra) 273
'satrabautra 274
'satrestiprayoga 275 Nakşatresti 276
otrestinirūpaña 277 Navānnahautra 278 Nityahoma etc. . 279 Nirudhapasubandhaprakarana 28C-281
'bandhaprayoga 282-284
bandhamaitrāvaruņaprayoga 285-286
obandhahautraprayoga
223-224 224-225 225–232 232-233 233-234 234-239
240 240-241 241-242 242–243 243–245
245 245-246 246–247 247-249 249-250
250-252
252.
253 253–254 254-255
255
256 256-257 257-259 259–262 262-263

Page #11

X
No.
287
288
289
Nrsimhakārikā (Hautrakārikā)
Nestṛprayoga
Pañcavidhasutra
290-291 Padarthādarśa (Aiṣṭikāni Cāturmāsyāni)
292 Paryāyaśastrāṇi 293-296 Pavitreşti
297-299 *treştiprayoga
300.
301-302
303
trestihautrapayoga
304-305 Paśubandhaprayoga
306
307
308
312
313
93
'treştihautra
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
309-310 Piṣṭapaśumimāmsā
311
Paśuhautra with Maitraavauṇaprayoga
Pāśukāni Caturmāsyāni Pindapitṛyajñavidhi
(Baudhayanayajamānopayogi)
Contents
Pistapaśusadhakagrantha
314-317 Puspasūtra
318-319
called Yajnapasumimaṁsā Putrakāmyeṣṭi
Punarādheyahautraprayoga
°sūtrbahāṣya
'ślokavyākhyā
Pūraṇaślokas
Pūrṇabhāṣya
Potrtvaprayoga
Paundarikasaptahautra
Paurṇamāsesti
Prajākāmeṣṭi and two other works
Pratiprasthātṛprayoga
Pratihārabhāṣya
Prayogaratna
Prayaścittapradipa
(Caturmasyaprāyaścittāni)
Prayaścittani (Śrautakarma)
331
332 Praiṣādhyāya 333-334 Brhatisahasraśastra
335 Baudhāyanakarmāntasūtra
Pages
263-264
264-265
265-266
266-268
268-269
269-272
272-275
275-276
276-277
277-278
278-280
280-281
281 282
282-285 285-286
286
286-287
287-291
291-193
293
294-195
295 296
296-297
297-298
298-299
299-300
300-301
301-303
303-304
304-305
305
306-307 307-308

Page #12

Contents
Pages 308-309 309-310
310
No. 336 Baudhāyanakarmāntasūtrabhāsya 337 Baudhāyanakalpavyākhyā 338
'yanakāmyeştisūtra vyākhyā 339
yanacāturmāsya 340
omāsyaprayoga 341
māsyavyākhyā (Subodhini) 342
'yanadarśapúrņamāsabhāşya 343
māsavyākhyā (Subodhini ) 344 Baudhāyananakşatrești 345
yanaprāyaścittakārikā 346-347 'yanaśrautaprayoga prāyaścitta 348-351 Baudhāyanaśrautasūtra 352
osūtrabhāșya 353.
osūtravyākhyā 384
„ ( called Subodhini) 355-356 Baudhāyanasomaprayoga 357
'somasūtra 358
Brahmatvamañjari from Āśvalāyanasūtra 359 Brahmaprayoga 360
Brāhmaṇācchamsiprayoga 361 Bhāradvājasūtra 362 Mahāgnisarvasva 363 Mādhyamdinasavana 364 Mānavaśrauta sūtra 365 Mitravindāmabāvairājişti 366
Mitravindesti 367
Mțgārești 368 stiproyoga 369
'știsūtra 370
, or Rahasyeştisūtra 371-373 Mfgāreșțihautra 374 Maitrāyaniyaśrautasutra 375-378 Maitrāyaruņaprayoga 379 Maitrāvaruņa ( dvādaśāha ) prayoga 380 Maitrāvaruņaśastra 381. Yajñatantrasudhānidhi 382 Yājamāna
311 311-312 312-313 313-314 314-315 315-316 316-317 317-318 318-322 322-323 323-324 3244325 326-327
328 329-330
330
331 331-332 332-333
334 334-335 335-336
336
337 337–338 338-389 339–340 340-342
343 344-347 347-348
348 349-350 350-351

Page #13

Contents
396
No. 383-388 Lātyāyanaśrautasūtra 389
with Bhāşya 390
'sūtre Brahmatvam 391 Vājapeya-Udgātçprayoga 392 Vājapeyaprayoga 393 Vājapeyasarvaprsthāptoryāmodgātçprayoga 394 Vidhurādhānaprayoga 395 Vidhyaparādhaprāyaścitta
'cittavivrti 397–398 Vihștașodaśiśastra 399 Vrsākapićastra 400-406 Vaitānasūtra ( of the Atharvaveda) 407-408 Vaitāpasūtrabhāsya 409 Vaišvadevaparvahautra 410 Vaisvānariyesti 411-412 Śānkhāyanaśrautasūtra 413-414 osūtratikā called Sāňkhāyanasūtrapaddhati 415 Srautakarma (prāyaścitāni) 416-418 Srautapaddhati 419 Śrautahoma ( Sāyamprātaragnihotrahoma ) :
Śrautasūtravyākhyā 421
Srautādhānapaddhati 422
(Brahmatva) 423 Şațsādyaskraprayoga
Saptasomasaṁsthāpaddhati (Agnistoma )
Sarvatomukhodgātstvaprayoga 426 Sarvaprsthācchāyākaprayoga 427 Sarvaprsthesti
Sarvappstheștihautra 429 - Sāvitracayanaprayoga 430: Suparnacityasya
rjupakşasya vyākhyā Somapadārthakathānaka
Somapaddhati . 433 Somaprayoga (Hiranyakeši) 434
(Vājasaneyinām) 435, Somayāga
Pages 351-356 356-357 357-358 358-359 359-360 360–361 361-362 362-363 363-364 364-365 365–366 366-373 373375 375-376
376 377-379 379-381 381-382 382-384 385-386
386 386–387 387-388 388-389 389-390 390-391 391-392 392-393
393 393-394
420
424 :
425
428
431 432
394-395 395-396 396-397 397-398 398–399 399-400

Page #14

Contents
xiii
No. 436 Somayāgadvādaśaśastra 437-438 Somayāgaprayoga
Somādhvaryava ( Somaprayoga) 440 Sautrāmanihautra 441-443 Svargadvāriņtisatraprayoga 444 Hiranyakeģisūtram 445 Hiranya kesisütre Prāyaścitta vivarana 446 Hirānya keśtsūtralhāsya (Mātsdattiya ) 447 Hiranyakeśiśra utasütravyākhyā 448
„ (called Vaijayanti) 449 Hiranyakeģiya-ādhāna-yājamānaprayoga 450 Hotuh paryjāyaśastrāni in the Atirätra 451 Hotsprayoga also called Prakrtihautra 452 Hotsprayoga 453-456 Hautra 457-4 8 Hautramaijari
Supplemant Agnistoma-Acchāvā kaprayoga
Pages 400-401 401-402 403-404 403-404 404-407 401-408 408-409 410-411 411-412 412-414 414-415 415-416 416-417
417 418-421 421-422
2
A
423
423

Page #15


Page #16

KALPASŪTRAS
(Vol. IV. Part I) A. ŚRAUTA WORKS
अग्निचयनकारिका
Agnicayanakārikā
43 No. 1
1899-1915 Size — 84 in. by 3% in. Extent -81 leaves; 8 lines to a page ; 25 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old and musty in
appearance; handwriting clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; edges extremely worn out; brittle leaves; folios num
bered in both margins; complete. Age -Saka 1612
Author - Not mentioned . Begins — fol. 10
- श्रीगणेशाय नमः ।। पक्षादौ पक्षयोः संघे सनिकृष्टतरं दिवा ॥ पौर्णिमास्यां प्रधानानि कर्तव्याम्यत्र नो गुरुः ॥ यागान्वाधानयोर्मध्ये पर्वसाध्वेव पक्षयोः॥
किं तु संधेः प्रधानानां संन्निकर्षोनपेक्षितः ॥ etc. fol. 3b दर्शपुर्णमासकारिका समाप्तः ॥ छ॥
fol. 6" इति पितृयज्ञकारिका समाप्तः॥ छ । Ends-fol. 81a .
पशस्विष्टकृतेष्टवाथ हविष्युद्वास्य वा जयेत् ।। उरुं हि राजेत्येतस्य ... श्लोक ॥ छ ।
समानमेव वरुणप्रघास ... नोन्यः सोयमग्निः समाप्यते ॥ इत्यभिचयनकारिका ... शके १६१२ प्रमोद संवत्सरे ॥ वैशाखमासे कृष्णपक्षे द्वादश्यां

Page #17

Kalpasūtras
समा ... ना ... ज्योतिर्विद ... लिखितमिदं पुस्तकं ॥ शुभमस्तु । शुभं भवतु ।। छ। छ।
अग्निष्टोम
Agnistoma अच्छावाकप्रयोग
Acchāvākaprayoga
37(5) No.2
1895-1902 Size – 94 in, by 3in. Extent - 6 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, leigble and unii orm; borders ruled in double red lines;
moth eaten; complete. Age - Saka 1696 Author - Not mentioned Begins — fol. la
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथाग्निष्टोमेछावाकप्रयोगः ।। सोमप्रवाकेणामुकशर्मगः सोमो भविष्यति तत्र भवताछावाकीयं
कर्तव्यमित्युक्त। तं पृच्छति । को यज्ञः क ऋत्विजः का दक्षिणेति । etc. Ends — fol. 60
समिद्ग्रहणादिसमिदाधानांतं पूर्ववत् । ओं च म इति संस्थाजपः ।। इत्यग्निष्टोमे अच्छावाकप्रयोगः समाप्तः।। शके १६९६ जयसंवत्सरे दक्षिणायने प्रीष्मतौं भाषाढ कृष्ण ६ गुरुवासरे तद्दिने इदं पुस्तकं गंधोपनाम्नः मुरारेः सूनुना जनार्दनेन लिखितं तृतीयप्रहरे समाप्तिमगमत् ॥ ॥ श्रीरेणुकामार्तडाभ्यां नमः ।। कृष्णाय नमः।
अग्निष्टोम आग्नीध्रप्रयोग
Agnistoma Āgnidhraprayoga
37(2) 1895-1902
No. 3
Size - 94 in by 3
in.

Page #18

A. Srauta Works
Extent -6 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines%3;
moth-eaten; complete. Age - Śaka 1696 Author - Not mentioned Begins - fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथाग्निष्टोमे आग्नीध्रप्रयोगः ।
सोमप्रवाकेण अमुकशर्मणः सोमो भविष्यति तन्त्र भवता आनीधं
कर्तव्यं । तं पृच्छति । को यज्ञः क ऋत्विजः का दक्षिणेति । etc. Ends - fol. 64
समिग्रहणानंतरं निधनं ब्रूयात् । एह विश्वं समत्रिणं दह ॥ इति सोमाग्नीध्रप्रयोगः समाप्तः ॥ ॥ शके १६९६ जयसंवत्सरे दक्षिणायने वर्षाऋतो श्रावणशुद्ध ५ तद्दिने इदं पुस्तकं गंधोपनाम्नः मुरारेः सूनुना जनार्दनेन लिखितं ॥ लेखकपाठकयोः शुभं भवतु ।।
अग्निष्टोम
Agnistoma प्रावस्तुत्प्रयोग
Grāvastutprayoga
37(4) No. 4
1895-1902 Size -94 in. by 31 in. Extent - 5 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, legible and uniform; borders raled in double red lines%3
moth-eaten; complete. Age – Śaka 1696 Author - Not mentioned Begins - fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ अग्निष्टोमे ग्रावस्तुत्प्रयोगः ॥

Page #19

Kalpasūtras
. सोमप्रवाकणामुकशर्मणः सोमो भविष्यति। तत्र भवता प्रावस्तुतीयं कर्तव्यं इति । सोमप्रवाकं पृच्छति । को यज्ञः क ऋत्विजः का दक्षिणेत्याह।
etc. Ends - fol. 5a
पितृणां समिदसि दुरिष्टेर्मा पाहि स्वाहा ।। ओं च मे स्वरश्च म इति संस्थाजपः॥ ॥ इति ज्योतिष्टोमे ग्रावस्तोतृप्रयोगः समाप्तः। शके १६९६ जयसंवत्सरे भाषाढशुद्ध ८ तस्मिन् दिने इदं पुस्तकं गंधोपनाम्नः मुरारेः सनुना जनार्दनेन लिखितं ॥ छ ।
अग्निष्टोम
Agnistoma नेष्टुप्रयोग
Nestraprayoga
54(a) No.5
1884-87 Size -91 in. by 38 in. Extent -2 leaves; 12 lines to a page; 42 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; moth-eaten at the top and bottom of the
folios; complete. Age - Samvat 1799 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ नेष्ट्रप्रयोगः ॥
आपो मे होत्राशंसिन्यस्ता मे होत्राशंसिन्यो नेष्टारममुशर्माणं । वृणे ।
वृतोस्मि स वृतो जपेत् ।। etc, Ends - fol. 20
माहवनीयस्य प्रत्यगुदग्देशेरिथत्वा । आ... अथान्वचारिषं रसेन समगस्महि । पयस्वानग्न भा ... हितं मासं सृज वचंसा। गृहीतक्रमेण समिधोभ्याद. ध्यात् । अग्ने समिदसि तेजो ... तेजो मे दाः स्वाहा। सोमस्य समिदसि दुरिष्टेर्मा पाहि स्वाहा॥ पितृणां समिदसि मृत्योर्मी पाहि स्वाहा ।।ॐचम इत्युपस्थाय। संतिष्ठते ज्योतिष्टोमः ॥

Page #20

A. Srauta Works
अग्निष्टोम
Agnistoma नेष्टुप्रयोग
Nestsprayoga
37(1) No. 6
1895-1902 Size - 94 in. by 3f in. Extent - 3 leaves; 10-11 lines to a page; 35-36 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios being torn pasted with paper-slips; moth-eaten; complete.
____The Ms. contains 8 other works. Age - Śaka 1696 Author - Not mentioned Begins -- fol. 19
॥श्रीगणेशाय नमः ॥ भथाग्निष्टोमे नेष्टप्रयोगः ॥
सोमप्रवाकेणामुकशर्मणः सोमो भविष्यति तत्र भवता नेष्टत्वं कर्त्तव्यं
तं पृच्छति । etc. Ends - fol. 3a
समिद्ग्रहणादि समिदाधानांतं पूर्ववत् । ओं च म इति ॥ संस्थाजपः ॥ इत्यग्निष्टोमे नेष्ट्रप्रयोगः समाप्तः॥ ॥ शके १६९६ जयसंवत्सरे श्रावणवद्य इंदवासरे तस्मिन् दिने इदं पुस्तकं गंधोपनाम्नः मुरारेः सूनुना जनार्दने लिखितं । स्वार्थ परार्थ च॥
अग्निष्टोमपद्धति
Agniștomapaddhati No. 7
116(1)
1879-80 Size -98 in. by 43 in. Extent --- 106 leaves; 9 lines to a page; 34 letters to a line. Description - Thick country paper; Devanāgari characters; old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the

Page #21

Kalpasūtras
portion; edges worn out; brittle leaves ; fol. 38 missing; the Ms. contains Jyotiştomapaddhati and Agnistomaprayoga;
incomplete. Age -- Samvat 1731 Author - Rāmakrsna, (also called Nānābhāi), son of Dāmodara Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथाग्निष्टोमसंस्थस्य प्रयोग उच्यते । ऋत्विगायोनूचान इत्यादि लक्षणवान् ऋत्विक भवति । असौ ज्योतिष्टोम वक्ष्यते तत्रोद्वात्रं भवता कर्त्तव्यमिति सोमप्रकारेण प्रार्थित उद्गाता यद्यात्विज्यं न चिकीर्षति तदा नमः सोमाय
राज्ञ इत्युत्का सोमप्रवाकं प्रत्याचक्षीतान करिष्यामीति । etc. fol. 30° इति श्रीत्रिपाठीदामोदरसुनुना नारायणकृष्णेन नानभाईद्वितीयनामधेयेन
कृतायां ज्योतिष्टोमपद्धतौ प्रातःसवन समाप्त fol. 414 इति श्रीनिपाठोदामोदरसुनुना रामकृष्णेन नानाभाईद्वितीयनामधेयेन
कृतायां ज्योतिष्टोमपद्धतौ माध्यंदिनं सवनं समाप्तं ॥ Ends - fol. 510
अथ नारदो ह । इंद्रसोमा २३ पाः। गिरामुपश्चधा ई चा ३ रा गिरामू २३४ पा श्रूता ३ उवा ३ । उप । चा २ रो ३५ दाई ॥३॥ पूर्णाहुतिपक्षेपि प्रस्तोता उद्धशीयं तृचे गायेत् ॥
इति श्रोत्रिपाठीदामोदरसुनुना रामकृष्णेन नानाभाईद्वितीयनामधेयेन कृतायां ज्योतिष्टोमस्य पद्धतो तृतीयसवनं समाप्तं ॥ लिखितं पंचोली श्रीरामजीसुनुना वीश्वनाथे लिखितमिदं ॥
इति ज्योतिष्टोमस्य पद्धतिः समाप्ता ।। शुभमस्तु कल्याणमस्तु ।। Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:i, 3a; ii, 14. Begins - fol. 52a
अथाग्निष्टोमस्य प्रयोग उच्यते।
तत महान्मे वोचरन्य । दिसमिदाधानांतो विधिरग्निष्टोमवद्भवति विशेष
स्तूच्यते । विश्वरूपाज्योतिर्गानयोधूर्गानानां च निवृत्तिः । etc. Ends - fol. 1060
अत्र कात्यायनसूत्रं । हिंकृत्य साम गायति पुरस्ताद्वायत्रं दक्षिणे पक्षे । रथंतरमुत्तरे बृहदात्मनि वामदेव्यं पुछे यज्ञायज्ञीयं दक्षिणे निकले प्रजापति
हृदयमिति रथक्रचिदादिषु पक्षपुछाद्यभावे तत्प्रदेशे गानमिति विशेषः । ....... अन्यत्सर्वमग्निष्टोमेन समानं ॥ छ । श्रीः॥ . .

Page #22

A. Srauta Works इति श्रीत्रिपाठोदामोदरसूनुना रामकृष्णेन नानाभाई द्वितीयनामधेयेन कृता चयनपद्धतिः समाता॥ ___ श्रीरस्तु । अधेह श्रीवृद्धनगरवासितव्यं भाभ्यंतरनागरज्ञातीयपंचोलीश्रीजीवासुत-पंचोली श्रीरामजीसुतविश्वनाथपुत्रपौत्रादिपठनार्थ लिखितं विश्व नाथेन लिखितमिदं । स्वस्ति संवत् १७३६ वर्षभादवा वदि १३ भौमे लिखितमिदं ॥
Then follow a few lines. ___ प्रभूदत्तसुन० भवानीसंकरसुन० बुलाखीरामेणात्र. गुलाबरामकरस्य स्वपठनारर्थ क्रष्णारपणं दत्त
Agnistomapaddhati
69
अग्निष्टोमपद्धति
No. 8 Size - 9t in. by 4g in.
1891-95
Extent — 41 leaves; 9 lines to a page; 30-32 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion ; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; folios 1-40 missing; the Ms. ends also abruptly; incomplete.
Age – Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins abruptly - fol. 41a
... क्त्याहो महवनी ॥ प्राशिवहरणे ॥ इडापात्री ॥ अंतर्धानकठश्च ॥ उपकल्पनीयानि ॥ इध्मा | etc.
Ends abruptly - fol. 1096
भावेदेस्तरणं ॥ अन्यैरवच्छादनबर्हिहोमः। प्रणिताविमोकः ॥ व्रतविसर्गः ॥ इति पयस्या । उदवसानीयाग्नेयः पंचकपालसमासमारूढ निर्मथिते हिरण्यं द... .

Page #23

8
अग्निष्टोम पोतृप्रयोग
No. 8A
Size - 94 in. by 3 in.
Extent – 3 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line.
Description - Country paper; Devanagari characters; handwriting clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines ; moth-eaten : complete.
Age - Author
• Saka 1696
Begins - fol. 1a
Not mentioned
Size
Ends - fol. 30
Kalpasūtras
॥ श्रीगणपतये नमः ॥ अथाग्निष्टोमे पोतृप्रयोगः ॥
-
अग्निष्टोमप्रतिहर्तृप्रयोग
No. 9
सोमप्रवाणामुकशर्मणः सोमो भविष्यति तत्र भवता पोतृत्वं कर्त्तव्यं । सं पृच्छति । को यज्ञः क ऋत्विजः का दक्षिणेति । etc.
Agniṣṭoma Potṛprayoga
37(3)
1895 1902
समग्रहणादि समिदाधानांतं पूर्ववत् । ओं च म इति संस्थाजपः । इत्यमिष्टो मे. पोतृप्रयोगः समाप्तः ॥ ॥ शके १६९६ जयसंवत्सरे दक्षिणायने वर्षाऋतौ भाद्रपद शुद्ध ८ भौमवासरे तस्मिन् दिने इदं पुस्तकं गंधोपनाम्नः मुरारेः सूनुना जनार्दनेन लिखितं । स्वार्थं परोपकारार्थं ॥ श्रीरेणुका प्रसन् ।
Agnistomapratihartṛuprayog
- 92 in by 3g in.
Extent — 2 leaves; 13 lines to a page; 42 letters to a line.
Description Country paper; Devanagari Characters; not very old in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; yellow pigment used for corrections; moth-eaten at the top and bottom of the folios; complete.
54
1884-87

Page #24

A. Srauta Works
The Ms. contains two more works, viz:-Agnistomanestr.
prayoga and Agnistoma-achhavākprayoga. Age - Samvat 1799
Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। भथ ज्योतिष्टोमस्य प्रतिहत्रप्रयोगसामस्य वरणमंत्रः॥महन्मे वोचो भर्गो मे वोचो यशो मे वोचः स्तोमं मे वोचो भुक्तिं मे वोच सर्व मे वोचस्तन्मामवतु
तन्माविशतु तेन भुक्षिषोयेति । ओं भवामीति प्रपद्मते । etc. Ends-fol. 20
पो अद्यान्वचारिषट् रसेन समगास्महि ॥ पयस्वान भागमं तं मा सर सृज वर्धसा॥
इति प्रतिहतृतदुपयोगीमंत्र ज्योतिष्टोमः ॥
सं १७९९ माश्विनकृष्ण १२ काश्या नृहरउत्तरेश्वरेण लिखितं ॥ श्रीगणपतिहार्पणमस्तु ।
Agnistoma prayoga
अग्निष्टोमप्रयोग No. 10
522
1882-83
Size - 98 in. by 33 in.
Extent -69 leaves%3; 8-10 lines to a page; 28-30 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
not old in appearance; handwriting clear and legible but not uniform; edges slightly worn out and moth-eaten; foll. 1-78
missing; red pigment used for marking ; the Ms. ends abruptly, incomplete.
The Ms. has been copied by one Janārdana Bapat at
Karavira. Age - Modern Author -- Not mentioned,

Page #25

10
Kalpasūtras
Begins abrupty-fol. 79a
...... नेता भवेत्यंत । ततो मधुपर्क: सर्वेषां। स्वस्तिवानं यजमानाय सोमसमर्पणं। यजमानस्य मांगल्यकरणं । ततो देवयजनप्रार्थना । etc. ' fol. 1024 इत्यग्नीषोमीयः समाप्तः ॥ fol. 140 इत्यग्निष्टोमः संपूर्णः ॥९॥ सप्त सोमसंस्थाः ॥छ । छ । क॥ इदं
पुस्तकं करवीरे बापटोपनामजनार्दनेन लिखितमिदं ध्रुवं ॥ छ॥छ॥ छ। Ends abrupty-fol. 147b
इष्टाहोत्रीय सामगार्य। तदानं । चात्वाले मार्जयंते सपत्नीका ऋविजः . सुमिश्रिया न इति । उद्वयमित्युत्क्रमणमुत्तरपू ......
-
-
Agnistomaprayoga
अग्निष्टोमप्रयोग No. 11
90
1887-91
Size - 9 in. by 44 in.
Extent -- 59 leaves; 10-12 line to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear and legible but not uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections;
complete. Age - Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ।। मथाग्निष्टोमस्य प्रयोगः॥
तत्रादौ प्रथमप्रयोगे मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं ॥ तत्र देशादि संकीर्त्य करिष्यमाण अग्निष्टोमसंस्थज्योतिष्टोमांगभूतं मातृकापूजनं वसोरी
भायुष्यजपं नांदीश्राद्धं पुण्याहवाचनं च करिष्ये । etc. Ends - fol. 59b
सवनीययपयस्यार्थं पुनर्वसापाकरणं। इंद्राय मित्रावरुणवते भागमिति विशेषः ॥ अन्यतः...गारोपगृहनं । यजमानस्य पशून्याहि अनिष्ट रशनास्थापनं ।

Page #26

A. Srauta Works मावसन्योन्मर्दनासंकरण्दंतप्रक्षालनानामध्वर्यवेदानं ॥ इत्यग्नीषोमीयः पशुः ।।
समानतंत्रतापक्षे त्वैद्राग्नः परतो भवेत् ॥ पश्चाद्वा सवनीयेन सह तंत्रेण ... पशुरिति । १। वराहकारिकायां ॥
अग्निष्टोमप्रयोग from
Agnistomaprayoga from (आपस्तम्बश्रौतसूत्र)
(Āpastambaśrautasūtra )
___123 No. 12
1887-91 Size – 11 in. by 5} in. Extent - 62 leaves; 16--18 lines to a page; 40-42 letters to a line. Description -- Thick country paper; Devanāgari characters; old in
appearance; handwriting small and somewhat careless but legible and uniform; borders ruled in double black lines;
edges worn out; slightly moth-eaten; complete. Age --- Śaka 1606 Author - Not mentioned Begins — fol. 10
ॐ श्रीगणेशाय नमः श्रीपार्वतीसंगमेश्वराभ्यां नमः॥ अथ सोमप्रयोग उच्यते ।।
यक्ष्यमाणस्य पिता... तामह ... अनिष्टप्रथमयज्ञौ स्यातां स ऐंद्राग्नेष्टवा सोमेन यजेत ॥ आश्विनं दौाह्मण्यनिर्हरणार्थ अग्नीषोमीयस्योपलं नौ कुर्यादै
द्रामाश्विनौ। वसंते पौर्णमास्यां यथासुत्या स्यात्तथोप्रक्रमः कर्त्तव्यः ॥ etc. Ends - fol. 61b
अथ सायममिहोत्रं जुहोति ॥ काले प्रातोमः संतिष्ठतेग्निष्टोमोनिष्टोमः॥छ॥ इत्यापस्तंबौतसूत्रै अग्निष्टोम प्रयोग समाप्तः॥ छ । समाप्तो ज्योतिष्टोमः ॥ छ ।। श्रीयज्ञेश्वरार्पणमस्तु । छ
शाके १६०६ रक्ताक्षीनामसंवत्सरे श्रावणवदि ६ षष्ठी गुरुवासरे तदिने समाप्तः ॥छ॥

Page #27

12
Age
- Not old.
Author – Not mentioned.
Begins - fol. 10
अग्निहोत्रप्रायश्चित्त
No. 13
Size - 82 in by 4 in.
Extent – 9 leaves; 10 lines to a page; 25-28 letters to a line. Description – Modern paper; Devanāgari characters; not old in appear ance; handwriting clear, legible and uniform ; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; country paper used for foll. 2, 3, 4, 8, 9; folios numbered in the left-hand margins; incomplete.
Ends -
Size -
Kalpasūtras
Agnihotraprayaścitta
॥ अथमिहीनद्रव्ये अधिश्रिते क्षरणप्रायश्चितं ॥ स्थालीमूलेन द्रव्यं यदा स्रवति तदा अभिमंत्रयेत् ॥
fol. 9b
अग्निहोत्रप्रायश्चित्तानि (आश्वलायनानाम् )
No. 14
गर्भ स्रवंत मगदमकर्माग्निर्होता पृथिव्यंतरिक्षं यतश्चुतदमात्रेव तन्नाभि प्राप्नोति निऋति परस्ताम् ॥ दुष्टमप्सु प्रक्षिप्य सर्व गयश्चित्तं हुत्वा शेषेण जुहुयात् ॥ etc.
91
A/1881-82
अविहृतगार्हपत्यस्यैष नियमो विहृतानामपि सर्वेषां युगपद्मयनेपि भवति नैकैकस्य नयने । अन्यथा नयनेनीनां लौकिकत्वं स्यादेव । अनसा नयने क्वचिदप्यनुच्छ्वास नियमो नास्ति अथवा गार्हपत्ये आज्यं संस्कृत्य तुभ्यं ता अंगिरस्तम विश्वाः सुक्षितयः पृथक् ॥ अग्ने कामाय येमिरे स्वाहा इत्याहवनीये याहुति हुत्वा समारोप्य गंतव्यं ॥
Agnihotraprayaścittāni (of Aśvalāyanas )
83 in. by 4 in.
Extent – 5 leaves ; 12 lines to a page; 40 letters to a line.
126
1886-92

Page #28

A. Srauta Works
13
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; yellow pigment used for corrections%3; edges slightly worn out and moth-eaten; com
plete. Age - Samvat 1796 : Saka 1661 Author -— Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथाश्वलायनानामग्निहोत्रं प्रायश्चित्तान्युच्यते ॥
तत्र गार्हपत्यानुगमनप्रायश्चित्तं ॥ गार्हपत्येऽनुगते भस्मनारणी संस्पृश्य इतो जज्ञे प्रथममेभ्यो योनिभ्यो अधि जातवेदाः॥स गायत्रिया त्रिष्टुभा जग
त्यानुष्टुभा च देवेभ्यो हव्य वह नः प्रजानन् । etc. Ends - fol. 50
यादि गाईपत्योनुगच्छेत् तदा भस्मनारणी संस्पृश्य मयित्वाऽऽपतने निधाय भूरिन्युपस्थाय पूर्ववद्धुत्वा यजमानोपस्थानांतं समानं । दक्षिणाश्यनुगमने योनित उत्पाद्य भूरित्यादि यजमानोपस्थानांतं समानम् ॥ अथ पिंडपितृयज्ञ उद्धृतोल्मुकनाशे सर्वप्रायश्चित्तं दक्षिणाभौ हुत्वा पुनरुल्मुकोद्धरणम् ॥ श्री ॥ संवत् १७९६ शाके १६६१ ।।
अग्निष्टोमबाह्मणा
Agnistomabrāhmaṇā. च्छंसिप्रयोग
cchamsiprayoga
37(6) No. 15
1895-1902 Size -98 in. by 3 in. Extent-6 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines%3B
moth-eaten; complete. Age - Saka 1696 Author -Not mentioned

Page #29

14
Ralpasútras
Subject - A mannual of rules, Mantras and Sastras for the use of the
Brāhmaṇāchamsin priest at the Soma-sacrifice. Begins – fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथाग्निष्टोमे ब्राह्मणाछंसीप्रयोगः॥
सोमप्रवाकेणामुकशर्मणः सोमो भविष्यति तत्र भवता ब्राह्मणाउंसित्वं
कर्तव्यं । तं पृच्छति । को यज्ञः क ऋविजः का दक्षिणा इति । etc. Ends - fol. 60
इस्यनिष्टोमे ब्राह्मणाछंसीप्रयोगः समासः।।
। शके १६९६ जयसंवत्सरे दक्षिणायने प्रीष्मतौं आषाढकृष्ण ९ भानुवासरे तहिने इदं पुस्तकं गंधोपनाम्नः मुरारेः सूनुना जनार्दनेन लिखितं स्वार्थ परार्थे च। श्रीरामकृष्णाभ्यां नमः॥
अग्निष्टोममैत्रावरुण
प्रयोग
Agnistomamaitrāvaruņa
prayoga
70
No. 16
1891-95 Size -73 in. by 3d in.
Extent - 35 leaves; 7-8 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; edges on the left slightly worn out; yellow pigment used for corrections; complete.
Age-Samvat 1804
Author - Not mentioned Begins – fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ अथ मैत्रावरुणप्रयोगः॥
वृतोमि करिष्यामि । अनादृष्टमस्यनावृष्यं देवानामोजो अभिशस्तिपा। भनभिशस्त्यंजसा सत्यमुपगेषां स्विते मा धातानूनपत्रमभिपृशति । eto. ..

Page #30

A. Srauta Works
15
fol. 240 इति माध्यंदिनं ॥
fol. 320 इति अग्निष्टोममैत्रावरुणः समाप्तः ॥ सं. १८०४ वर्षे श्राव. स. ९ Ends - fol. 350
ये ३ यजामह इंद्रावरुणा मधुमत्तमस्य वृष्णः सोमस्य वृषणा वृषेयां। हर वामंधः परिषिक्तमस्मे आसयास्मिन्बर्हिषि मादयेा ३ वौ ३ षट् । सोमः द्विर्वा गोजः। पूर्ववद्भभक्षः ।
अग्निष्टोममैत्रावरुण
Agniętomamaitrāvaruņaप्रयोग
prayoga
37(7) No. 17
1895-1902 Size - 94 in, by 3in Extent-17 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines;
moth-eaten; complete. Age -- Śaka 1696 Author - Not mentioned Begins - fol. 1a
श्रीगणेशाय नमः॥ भय मैत्रावरणप्रयोगो लिख्यते ॥
प्रशास्तस्तीर्थेन प्रपद्यस्वेति प्रेषितश्चात्वालोकरावंतरेणागत्य होतृपाण्यो
रस्ताइंड गृहीत्वा ।। etc. Ends - fol. 170
इति अग्नीषोमीद्रामाश्विनपशूनां तंत्रेण मैत्रावरुणप्रयोगः समाप्तः ॥ ॥ श्रीरस्तु॥
परिगृहीतपक्षा कारिकायां उक्ताः ॥ रूपं कालोनुनिर्वाप्यो देवताश्रपणं तथा ॥ पूर्व ये विकृताः पक्षास्त एव स्युः सदैव हि ॥
॥ शके १६९६ जयसंवत्सरे चैत्रमासे शुक्लपक्षे द्वितीयायां तदिने इदं पुस्तकं मुरारेः सूनुना गंधोप... ना जनार्दनेन लिखितं ॥ स्वार्थ परोपकारार्य

Page #31

16
Kalpasūtras
अग्निष्टोमसप्तहोत्रप्रयोग Agnistomasaptahautraprayoga
118 No. 18
1887-91 Size-83 in. by 38 in. Extent-88 leaves; 10 lines to a page3; 32 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections: folios numbered in both margins; complete,
This work is identical witn No. 52 Extr. 9 of Ulwar Mss.
Catalogue. Age- Samvat 1846 Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
' श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ सोमसतहोत्रप्रयोगः ॥ अथ सोमावाको होतग्रहं गत्वा तं प्रत्याह।
यज्ञशर्मणः सोमो भविष्यति तत्र भवता हौत्रं कर्त्तव्यं इति । etc. Ends-fol. 88a
इमामनेशरणिमीमृषो न इममध्वानं यमगाम दूरात् ।। मापिः पिता प्रभृ ... तिः सोम्यानां भूमिरस्पृषिकृन्मानां स्वाहा । अग्नय इदं। वरणनप्रभृति एतदंतं व्रतस्थेनास्ते ततो यर्थाथ प्रवजेत् ॥ इत्यग्निष्टोमसप्ताहौत्रप्रयोगः।। श्रीमहिषमर्दिनि दुर्गा प्रीयतां न मम ॥ गुरोरर्पणमस्तु ॥ शिवरामेण लिखित संवत् १८४६ श्रावणकृष्ण ६ चंद्रे शोधितं द्विवेदी-जीवनरामेण ॥ शुभमस्तु ।
53
अग्निष्टोमहोत्र
Agnistomabautra No. 19
1884-87 Size -9 in. by 4g in Extent -- 90 leaves; 8 lines to a page; 18 letters to a line.

Page #32

A. Srauta Works
17
Description — Country paper; Devanāgari characters; very old in
appearance; handwriting careless but clear and legible; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; edges worn out;
foll. 75, 80-82, 86.89 missing; incomplete. Age - Samvat 1763
Author-Not mentioned.
Begins - fol. 10
. ॥श्रीगणेशाय नमः । श्रीयज्ञपुरुषाय नमः ।। अयाग्निष्टोमहो(ब)प्रयोग उच्यते ॥
सोमप्रवाकेणामुकशर्मणः सोमो भविष्यति ॥ तत्र भवता हौत्रं कर्त्तव्यं । इत्युक्तो होता तं पृच्छति । को यज्ञः क ऋविजः का दक्षिणेति तेन प्रतिवचन
उक्ते याजमानेन वृतः सन् जाति ॥ etc. Ends - fol. 950
____ अग्नेरिंदुमतः प्रिया. अग्नेः प्रि० अया ... वानामित्यादि जुषतां हविरने तमद्याश्चन्नस्तो. मात ॐ हो ३ षट् ॥ सूक्तावाके । अग्निर्बुद्धिमानिदेहविः॥ अमिरिंदुमा . . हविः ॥ अग्निरिदं हविः । देवा ... पा इत्यादि । शिष्टं पौर्णमासवत् ॥
इति ज्योतिष्टोमानिष्टोमस्य हौत्रं संपूर्ण ॥ सं १७६३ वर्षे ज्येष्टे मासि कृष्ण पक्षे १२ रवौ लिाखतः
Then follow a few lines.
अग्निष्टोमहोत्र
Aguistomahautra
91 No. 20
1887-91 Size - 91 in. by 4g in. Extent -40 leaves; 10 lines to a page; 35 letters to a line.. Description - Country paper; Devanāgari characters with T8H7918; very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; bordersruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; edges worn out; moth-eaten; foll, 1-5 missing; incomplete.

Page #33

. 18
, Kalpasutras Age - Samvat 1547 Author - Not mentioned Begins abruptly - fol. 6a
....... स्वं भद्रो असि क्रतो । अनुवाक्या । सोमं यजेत्युक्ते ये यजामहे सोमं गयस्फानो ममीवहा वसुवित्पुष्टिवर्द्धनः सुमित्रः सो मनोभवा वौषट् ॥
etc. Ends - fol. 45a
... पा तेन नो मित्रावरुणावविष्ट सिषासंतो जिगीवांसस्थामावौ । इलाययजमान ... त्तस्यामित्यादिसूक्तवाकश्च भवभृथे शिवत । स्विष्टक्तदादिसूक्तवाका तं कृत्वा वाजिनयागं च कृत्वा संस्थाजपं करोति ॥छ । छ॥
इति अग्निष्टोमहोत्रं षट्टोतारसहितं उ... षोडशीसहितं ॥छ ।छ। श्रीः॥ श्रीरस्तु॥ कल्याणमस्तु ।। |शुभं भवतु । ॥ संवत् १५५७ वर्षे माषवदि ८ गुरे लिषितं । छ। छ । छ । छ ॥ द्वि० भाती आ
63
अग्निष्टोमहोत्र
Agnistoma hautra (सोमहौत्रनयोग)
(Somahautraprayoga) No.21
. 1884-87 Size -98 in. by 5 in. Extent -76 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear and legible but not quite uniform; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; red pigment used for marking; slightly moth
eaten; complete. Age - Not very old Author - Not mentioned Subject -- Re. the duties of the Hotę priest at the Jyotiştoma sacrifice. Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥हरिम् ॥ : अथ ज्योतिष्टोमस्य हौत्रप्रयोगो लिख्यते॥

Page #34

A. Srauta Works
. 19 सोमप्रवाकेण अमुशर्मणः सोमो भविष्यति तत्र भवता हौत्रं कर्तव्यमित्युक्ते होता तं पृच्छति ॥ को यज्ञः । क ऋत्विजः । का दक्षिणेति तेन प्रतिवचन
उक्त यजमानेन वृतः सन्जपति ॥ etc. Ends - fol. 76a
आपिः पि... प्रमति सोम्यानां भृमिरस्य ऋषिकृन्मानां स्वाहा। अग्नय इदमिति त्याग । वरणप्रभृति एतदंतं व्रतस्थेनास्ते ॥ ततो यथार्थ प्रव्रजेत् ॥ इत्यग्नि ॥ इत्यग्निष्टोमहोत्रं समाप्तं ॥ होतृवक्तित्रास्त्रिरेकैकां प्रणवेन संधाय ।। हिंभूर्भुवःस्वरोजो बलं ब्रह्म क्षत्रं यशो महत्सत्यं तपो नाम ॥ रूपमा मृतं चक्षुः श्रोत्रं मन आयुर्विश्वं यशो सहः समंतपोहरोभो ३-जातवेदा यदि वा पावकोसि वैश्वानरो यदि वा वैद्युतोसि ॥ शं प्रजाभ्यो यजमानाय
लोकमूर्ज पुष्टिं दददभ्याववृत्स्वो ३ म्॥ इति प्रणवेनार्धचं संततं त्रिरन्वाह ।। : .. समाप्तश्चायं प्रयोगः। ॥ श्रीरामजी। छ।
अग्निष्टोमहौत्रप्रयोग
Agniștomahautraprayoga
37(9) No. 22
1895-1902 Size - 94 in by 3 in. Extent - 68 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines;
moth-eaten; complete. Age - Śaka 1696 Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ सोमहौत्रप्रयोगः ।।
भथ सोमप्रवाको होतृगृहं गत्वा तं प्रत्याह । यज्ञशर्मणः सोमो भविष्यति तत्र भवता हौत्रं कर्त्तव्यं इति । होता तं सोमप्रवाकं पृच्छति । को यज्ञ
इति । etc. Ends - fol. 68a
___ इमामग्ने शरणिं मी० ानां स्वाहां। अनय इदं० । वरणप्रभृति एतदंतं व्रतस्थेनास्ते । ततो यथार्थं व्रजेत् ॥ ॥ इत्यग्निष्टोमहोत्रप्रयोगः समाप्तः॥ ॥

Page #35

20
Kalpasūtras
शके १६९६ जयसंवत्सरे ग्रीष्मऋतौ आषाढशुक्ल ९ तदिने इदं पुस्तकं गंधो. पनाम्नः मुरारेः सूनुना जनार्दनेन लिखितं स्वार्थ परार्थ च ॥ श्रीरेणुका ।
अग्निहोत्रहोम
Agnihotrahoma
127 No. 23
1886-92 Size - 10 in. by 4g in. Extent -4 leaves; 10-11 lines to a page; 28 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting somewhat careless but clear and legible; edges worn out; yellow pigment used for corrections; white
chalk also used; leaves. brittle; complete. Age — Appears to be old Author - Kātyāyana Subject - Directions for offering oblations to the household fire, as
prescribed by Kātyāyana Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ कात्यायनोक्तोग्निहोत्रहोमः ॥ गार्हपत्यमपरेण कुश ... त्नीकोपविश्य कुशान् धारयमाणो मासाद्युल्लिख्य मम सपत्नीकस्य आत्म ... रपूर्वकं श्रीपर
मेश्वरप्रोतये अमुकद्रव्यणे सायमग्निहोत्रं होष्ये ॥ etc. Ends — fol. 30
ततोनिमंत्रा... प्रभृतीन् उपतिष्ठते ते च सामिधाग्निं कंडिका ३ वालवस्त्या नव । चतुर्भिश्चे ... त्यादि स्तुतिरिति सायंहोमः। अथ प्रातः। भग्निस्थाने । ॐ सूर्याय स्वाहा । इदं सूर्याय न मम । उपस्थाने सौरमंत्रान् त्रिप्रभृतीन ते च । उवयमुदुत्यं चित्रं देवानामिति वा। बिभ्राडनुवाकेन इति विशेषः ॥ इति भग्निहोत्रहोमः॥
-
-
-
Agnyādhāna
अग्न्याधान
No. 24 Size - 101 in. ty43 in.
1899-1915

Page #36

A. Srauta Works
Extent - 29 leaves; 13 lines to a page; 30-32 letters to a line.
Description -Country paper; Devanagari characters; old in appear.
ance; handwriting clear and legible but not uniform; borders ruled in two double red lines; folios numbered in both
margins; edges slightly worn out; complete. Age — Appears to be old Author - Ananta Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ आधानाहिताग्निप्रायश्चित्तानि लिख्यते ॥ तानि त अधिकारानंतरमकरणे। अधिकाश्च ज्येष्ठस्याहिताग्नित्वे ॥ तद्यथा ॥ श्रीन वाध्यात्मविदर्षहत्वेनोपवेश्य
कृतस्नान आर्द्रवासा अभुंजानः पर्षदं प्रदक्षिणीकृत्य साष्टांग प्रणमेत् ॥ etc. fol. 60 इति बौधायनोक्तः कूष्मांडहोमः।।
fol. 10a इत्याधानकालः॥ Ends - fol. 290
सर्वाधानिना तु॥ लौकिकाग्निं निधाय पुनस्त्वेति समिधमाधाय तेनैव चतुगृहीतं हुत्वा तत्र कार्य ॥ पुनराधेये ब्रह्मोदनाग्निसिद्धिमि ... मभिधाय विछिन्नाधानप्येवमिति केशवोक्तः ॥छ .
बौधायनीयकल्पोक्तमन्यायमितीरितं
अनंतेन द्विजप्रीत्ये यज्ञेशः प्रीयतां तया । - छछ इत्याधानं समाप्त ।। छ। छ । श्री॥छ श्रीसोमेश्वरार्पणमस्तु ॥छ छ राम ॥ छ
अग्न्याधानहोत्र ..
Agnyādhānahautra
89 No. 25
A/1881-82 Size - 8 in. by 3k in. Extent -2 leaves; 8 lines to a page%3; 25-30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; edges slightly worn out; complete..

Page #37

Kalpasatras
Age -- Appears to be old Author --- Not mentioned Begins - fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रिवेदपुरुषाय नमः ॥ ॥ अग्न्याधानहोत्रं लिख्यते ।। वृतो होता जपति ॥ महन्मे वोचो भर्गो०॥ अमिष्टे होता स ते होताहं ते मानुषः ॥ अग्निर्देवो होता देवो होता स ते
देवयजनं ददातु | etc. Ends - fol. 2a
सूतुवाके सर्वत्र कृता इति इद्रग्नोरिदं विरजुषेतामवीवृधेता महो ज्यायोक्रातां ॥ देवा भाज्यपा इत्यादि सर्व प्रकृतिवत् ॥ संपूर्ण । छ । छ
अग्न्याधेयकर्म
386
Agnyādheyakarma No. 26
1883-84 Size - 121 !n. by 41 in. Extent - 11 leaves; 8 lines to a page; 40 letters to a line. .. Description -- Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for
marking; folios numbered in right hand margins only; edges . worn out; incomplete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्री। अमवास्यायामन्याधेयं ॥ अयाधयमिति वक्ष्यामाणस्य कर्मणः सज्ञा संव्यवहारार्था कुरुक्षेत्रे परिणाहिस्थलेग्याधेयमित्यादौ॥ सा चायागारकरणादिष्टयंतस्य कर्मसमुदायस्य संज्ञा नेमयनसा त्रस्य स्थापनमात्रस्य वा । तच्चान्याधेयममावास्यायां भवति ।
अत्रामावास्याशब्देन गोण्या वृत्या प्रतीपदुच्यते । etc. Ends - fol. 110
___ इतरस्य दक्षिणा दक्षिणतो वितृतीये स्थानं । तस्य साधनोपायः शूल्बकारेनोक्तः । गार्हपत्याहवनिययोरंतर षडधा सत्वधा वागतसमं त्रेधा विभज्या

Page #38

A. Srauta Works
23 परवितृतीयलक्षणेन दक्षिणानायभ्य तस्मिन्ननिरित्येकः प्रकारः । अपि वांतरत्रिभागोनया रज्वा पूर्वार्द्ध समचतुरनं कृत्वा श्रोण्यामनिरिति द्वितीयः प्रकारः ॥ एवमन्यतरोपायेन स्यानं कृत्वा ततः षोडशांगुलतार्तीयवृत्तं स्यात्योडशांगुलं ॥ तावदेव तवो गत्वा हरेहतमथर्यको
-
-
-
Acchāvākaprayoga
अच्छावाकप्रयोग No. 27
387 1883-84
Size -- 818 in, by 33 in.
Extent - 9 leaves; 8 lines to a page ; 28 letters to a line.
Description -- Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting small but beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Age - Modern
Author - Not mentioned
Subject - A mannual on the performance of the Acchāvāka priest. Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ ___ॐ महन्मे वोच इति जपति ॥ आपस्ते होत्राशं सिन्यास्तास्ते होत्राशंसिन्योच्छावाकोहं ते मानुषः ॥ अथ मधुपर्कः ।। अहं वर्मस० भिदासति ॥ उदगग्रे विष्टर उपविशेत् ॥ पादौ प्रक्षालयीत दक्षिण पूर्व अध्य॑मंजालिना प्रतिगृह्य अमृतोपस्तरममसीत्यप आचमति ।। मधुपर्कमाहियमाणमीक्षते | etc.
Ends - fol. 80
- मानीधीये दधिद्प्सान्भक्षयंति ॥ दधिक्राव्णो अकारिषं जिष्णोरश्वस्य वाजिनः । सुरभि नो मुखा करत्प्र ण आयूषि तारिषत् ॥ आचम्य ॥ सख्यविसर्जन जपंति ।। उभा कवी युवा नासत्यादाघर्मणस्यतो परिसत्यधर्मणादि सख्यानि सृजामहे ॥ अवभृतार्थ गच्छति।। इति अच्छावाकप्रयोगः समाप्तः।। हेरंब ।।। लघाटोपनामक आबाभट्टेन लिखितं ।। ।। हेरंब ।।

Page #39

24
अतिरात्रप्रयोग
No. 28
Size
-
11 in by 4g in.
-
Extent – 38 leaves 12 lines to a page; 40 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters with
Age Fairly old
Author - Not mentioned
;
very old and musty in appearance; handwriting clear and legible but at times not quite legible; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges extremely worn out; almost every folio more or less moth-eaten ; foll. 15 onwards extremely brittle; foll. 23, 24 missing incomplete.
Begins fol. 10
Kalpasitras
Atirātraprayoga
2
1895-98
Ends abruptly - fol. 40"
॥ ॐ नमो गणेशाय ॥ अत्राहर्गणं वक्ष्यामः ॥
तत्रापि द्वादशाहस्य प्रकृतत्वात् द्वादशाहस्तावत् द्वादश दीक्षा द्वादशोपसदः सुत्यान्यहानि द्वादशातिरात्रः सुत्यानां प्रथमं चोत्तमं च मध्ये दशरात्रः पृष्ठयः लहस्य छंदोमा दशममहः ॥ तत्र प्रायणीयोदयनीययोरतिरात्रयोरच्छावाकस्प प्रथमे पर्याये स्तोत्रियः पन्यं पन्यमित्सोतारः ॥ etc.
अन्त्येष्टिप्रकरणभाष्य ( कपर्दिभाष्य )
No. 29
अध्वयों येषां वा अपहतपाप्मानमेवं विद्वान्गृहपतिर्भवति । अपि वै स गृहपतिः पाप्मानं हते । अप ते यजमानाः पाप्मानं घ्नते । येषामेवं विद्वान् गृहपति भवतीति ॥ छ ॥ प्रजायत इति ... ति । मन ति । मनसा भक्षः ।
मनसोरोभिमर्शनं ।
...
Antyeṣṭprakaraṇabhāṣya (Kapardibhāsya )
1
1866-68
Size 12 in by 30 in.
Extent — 18 leaves; 8 lines to a page 55-60 letters to a line.

Page #40

___A.
rauta Works
05
Description -Modern paper with water-marks. Devanagari characters%3B
blue in appearance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; yellow pigment used for corrections; slightly moth-eaten in the margins and at the edges; complete.
The Ms. contains commentary called 'Kapardi - bhasya' from the Bhāradvājasūtra.
The Ms. is copied at Kolapur by one Ganesh Shastri Rukdikar. It is a bound copy and bears the embossed
stamp of the Elphinstone College Bombay. Age — Śaka 1789 Author - Not mentioned
Subject -A manual on funeral ceremonies.
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥
भारद्वाजापरसूत्रकपर्दिभाष्यं । पैतृमेधिक-कर्म वक्ष्यते ॥ पूर्वोक्तानि कर्माणि जीवतां पुरुषाणां जातकर्मप्रभृतीनि नित्यनैमित्तिककाम्यप्रायश्चित्तानि जातकर्मादीनि उभयं साध्ययंतीति पुरुषसंस्काराश्च नित्यानि ब्रह्मचर्यातानि च नित्यमृणसंस्तुतेः तथा सोमांतानि प्रजोत्पत्तिश्च प्रायश्चितं द्विविधं पुरुषापराधे कर्मापराधे च तेन स्मार्ताण्युक्तानि च ते सर्वे उक्ताः
जीवतां । अथेदानी मृतस्य कर्मोच्यते etc. fol. 64 इति भारद्वाजसूत्रे परिधानीयके कपर्दिभाप्ये प्रथमः पटलः ॥
fol. 7b भारद्वाजसूत्रे कपर्दिभाष्ये द्वितोयः पटलः ॥ Ends-fol. 180
सवर्णसहनीनाधाय व्रत्येन पशुना यजेत गिरं गत्वाप्नये क्षामानीष्टिं निर्वत् ततो नित्यनैमित्तिककाम्यानि कुर्वति ॥
इति भारद्वाजसूत्रे कपर्दिभाष्यं समाप्तं ।।
अंत्येष्टिप्रकरणं समाप्तम् । श्रीरस्तु ॥ कल्याणमस्तु ॥ ॥ शुभं भवतु ॥ ॥ शके १७८९ प्रभवनाम संवत्सरे कार्तिककृष्ण १ भौमवारे कोलापुरे बालकृष्णेन लिखि०
इदं पुस्तकं रूकडीकरेत्युपनामकगणेशशास्त्रिणा यथामति अशोधि ॥ ग्रंथसंख्या ५५०॥

Page #41

26
Kalpasūtras
Andhayastipaddhati
अन्धयष्टिपद्धति No. 30
A/1882-83
Size-93 in. by 4 in. Extent - 23 leaves; 16 lines to a page; 45 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting very small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges worn out; folios numbered in right-hand margins; slightly moth-eaten; complete.
The Ms. contains several small sacrificial rituals. Age — Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्चीमहागणपतये नमः ॥ ॐम् । अथ दशेष्टिः ॥ सा च द्विविधा । साहाय्यवतीयं सोमयाजिनः ॥ सोमयाजिनो विकल्पेन ॥ सान्नायपक्षे चतुर्दश्यां सायं अमावास्यायां प्रातरपि
दध्नाऽग्निहोत्रः ।। हतशेषस्थापनं ... यजमानो दर्शनाहं यक्ष्ये।। ' fol. 7b इति प्रयोगवृत्तौ दाक्षायणयज्ञप्रकरणं संपूर्ण । श्रीः॥ Ends — fol. 230
आहितामिः कदाचित्तु कृष्णपक्षेथ वा यदि । तदा शेषाहुतीः सर्वा जुहोतीत्याश्वलायनः । अन्ये तथैव दशेष्टिं कुर्वत्येह मृतस्य तु॥ शुक्लपक्षे नहि मेतस्येच्छंति प्रातराहुतिं ॥ श्रीः॥ इत्यंधयष्टिपद्धतौ गौणकालनिर्णयः ॥ श्रीः॥
अन्वारम्भणीयेष्टि
Anvārambhaniyești
___ 20
No.31
1883-84 Size -8g in. by 3, in. Extent -2 leaves; 10 lines to a page; 30-32 letters to a line.

Page #42

A. Srauta Works
27
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; edges worn out;
fol. 2 pasted with paper-slips ; complete. Age - Samvat 1745 Author - Not mentioned Begins - fol. 1a
श्रीः अन्वारंभणीयेष्टिप्रयोगः ॥ ॥सा पौर्णमास्यां पौर्णमासेन सोपवसथा कार्या । पूर्वेधुनोंदीमुखं रात्रावुदकशांति प्रतिसरबंधं च कृत्वा श्वोभूते स्नानादिपंचकं कुर्यात् । पुण्याहेऽनाविष्ण्वादयः प्रीयंतां । याः पुरस्तादित्यादि निविष्टमित्यंत जपित्वा देशकालौ संकीर्त्य श्रीपरमे० त्यर्थं सत्यधिकारे यावज्जोवं स्वर्गकामो दर्शपूर्णमासाभ्यां यक्ष्य इति मनसा त्रिःसंकल्पयते त्रिरुचः । etc.
Ends - fol. 20
विष्टकृतो याज्यानुवाक्ये पौर्णमासवद् द्रष्टव्ये । अन्वाहार्यमासाद्य मिथुनौ गावौ ददाति । देवस्यत्वेत्यादि ब्रह्मणे मिथुनौ गावौ ताभ्याममृतत्वमश्यामित्यादि । यथादैवतं सूक्तवाकः । ब्राह्मणतर्पणांतं व्रतविसग न कुर्यात् अविसृष्ट
पौर्णमासयागयोः सहान्वाधानकृतत्वात् । पौर्णमासयागः प्रतिपदि कार्यः॥ ॥ इत्यन्वारंभणीया ॥ संवत् १७४५ आश्विनकृष्णद्वादश्यां
अन्वारम्भणीयेष्टि
Anvārambhaniyesti
388 No.32
1883-84 Size - 91 in, by 5, in. Extent - 3 leaves; 9-10 lines to a page; 24 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
arnce; handwriting bold, clear and legible but not quite uniform; edges slightly worn out; complete.
The Ms. contains 8719uufe also.
Age — Appears to be old
Author - Not mentioned

Page #43

28
Begins fol. 10
Ends - fol. 3a
श्रीगणेशाय नमः ॥
अन्वारंभणीयेष्टि लिख्यते । उद्धरणं ॥ अन्वाधानं ॥ अग्नाविष्णू एकादशकपालेन पुरोडाशेन ॥ सरस्वतीं चरुणा || सरस्वंते द्वादशकपालेन पुरोडाशेन || सोह यक्ष्ये ॥ etc.
Size -
अन्वारम्भणीयेष्टि
No. 33
प्रधानयागे | इंद्राग्निभ्यामनुब्रूहि । इंद्रानीऽयज || विश्वेभ्यो देवेभ्यो विश्वां देवां यज ॥ द्यावापृथिवीभ्या० द्यावापृथिवी यज ॥ स्वष्टकृ. तेनुब्रूहि । अनि स्विष्टकृतं यज । व्यूहने ॥ इंद्रायोर्विश्वेषां देवानां द्यावापृथिव्योः ॥ इंद्रानिविश्वेदेवाद्यावापृथिविस्तः इति भाप्रयणेष्टिः ॥
- 83 in by 4g in.
Extent - 3 leaves; 10 lines to a page; 20 letters to a line.
Kalpasūtras
Age
Author Not mentioned
Begins fol. 10
Description Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting careless but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges slightly worn out; complete.
Does not seem to be very old
-
Anvārambhaṇiyesti
Ends - fol. 30
131
1886-92
श्रीगणेशाय नमः ||
अथान्वारंभणीयेष्टये विशेषः ॥ आचमनं ॥ शिखाबंधनं ॥ संकल्पः ॥ अद्येत्यादि ॥ पंचभूसंस्काराः ॥ अस्यन्वाधानं ॥ etc,
अस्या इष्टेः समृध्यर्थं ब्राह्मणभोजनमेकं ॥ तथा स्मृत्युक्तां यथासंख्याकान् ब्रा० ॥ अस्या इष्टेः न्यूनातिरिक्तदोषोपशांत्यथं मूर० गो० स्ये ॥ संषेति जपः ॥ इत्यन्वारंभणियेष्टिः || श्रीरस्तु ॥

Page #44

A. rauta works
____29 अन्वारम्भणीयेष्टि
Anvārambhaniyești
92 No. 34
1887-91 Size -94 in. by 4g in. Extent -10 leaves; 11 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters with 789TTIS;
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines with a thick line of red pigment used for marking; edges slightly worn out;
incomplete. Age - Appears to be old .. Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ॐ नमो यज्ञेश्वराय।। कृताधानस्य प्रथमपौर्णमास्यां मातृपूर्वकं श्राद्धं । ततोऽन्वारंभणीया । पुनः रवरस्थाने निर्णयः। पुनः पंचभूसंस्कारा। उद्धरणं ॥ वैकल्पिकपदार्थावधारणं । बद्धशिषः कुशोपग्रहः । षडसमिधो गृहीत्वाऽग्निंन्वाधानमाहवनीय- . गार्हपत्यदक्षिणाग्निषु । व्याहतिपक्षे गाईपत्यदक्षिणाझ्याहवनीयेषु । तूष्णीपझे गाई पत्याहवनीयदक्षिणाग्निषु युगपञ्च समिदाधानं मंत्राभावात् । यजमानो बैं
एतत्कुर्यात् । etc. fol. 6° इष्टि समाप्तः ॥ Ends - fol. 100
अग्निहोत्रेणैवाग्रयणसंपत्तिमिच्छतो न वै ... रग्निहोत्रहोमः । सायं प्रातः । तदाशिताया वा गोः पयसा यवेषु । नियमेन तदाशितायाः पयसा दीक्षितस्याग्रयणकाल आयाते तदाशिताया गोः पयोवतं। उपसत्सु आग्रयणकाले रौहिण्यौ कुर्वीत आ ...
Anvārambhaniyesti
hotsprayoga
अन्वारम्भणीयेष्टि
होतृप्रयोग No. 35 Size - 8 in. by 4 in.
82
1884-87

Page #45

30.
Kalpasūtras
Extent -2 leaves%3; 11 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; complete. Age - Modern
Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
श्रीवेदव्यासाय नमः अथान्वरंभणीयेष्टिहोतृप्रयोगः
ॐ नमः प्रवक्त इत्यादि पंचदश सामिधेन्यः अम्रामाविष्ण्वादीनां चतुर्णां
प्रधानदेवतानामुपांशूच्चारणं अग्निमग्नमा ३ वह सोममा ३ वह । etc. Ends - fol. 2a
देवा भाज्यपा इत्यादि संस्थाजपतिं प्रकृतिवत् ओं च म इत्यादि संस्थाजपः इत्यान्वारंमणीयेष्टिहोतृप्रयोगः केण्युपाव्हयेन माधवेन लिखितं श्रीकृष्णार्पणमस्तु॥
अन्वारम्भणीयेष्टि
Anvārambhaniyestiहौत्रप्रयोग
hautraprayoga
18(5) No. 36
1899-1915 Size -8 in. by 4 in. Extent -2 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; complete.
___Same as No. 82/1884-87. Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 1a .
अथ भन्वारंभणीयेष्टिहौत्रप्रयोगः। नमः प्रवक्त इत्यादि पंचदश सामिधेन्यः । मावाहने आज्यभागांते । उपांशु अमाविष्णूं आवह । उपांशु सरस्वती उच्चैः आवह । etc.

Page #46

A. Srauta Works
Ends-fol. 2a
इंद्राग्नी इदं० वेता घेतां० क्रातां । अदितिः इ. कृत । देवा भाज्यपाइ.. संस्थाजपांतं प्रकृतिवत् ॥ ॥ इदं पुस्तकं रघुनायेन लिखितं ॥ श्रीहेरंबार्पणमस्तु ॥ लेखकपाठकयोः शुभं भवतु । एकेष्टिपक्षे० पंचदश सामिधेन्यः। आवाहने । अग्निं भावह । अग्निं पवमानं आवह । उत्तमे प्रयाजे । ये हे अग्नि स्वाहा अग्निं पवमानं स्वाहा । स्विष्टकृतः । सहव्यवाळम० ये० हेग्निं स्विष्टकृत. तां हविरग्निहोंता पुरो० सदेवयज्ञमानुषान्वौ० ॥ सूक्तवाकादिसस्थाजपांतं ॥ भानावैष्णव एकादशकपाल सारस्वतश्चरुः सरस्वते द्वादशकपाल: अग्नये... गिनेष्टीकपालः । अग्नाविष्णोरहं० वीर्यवा... सरस्वतोह देव. श्रद्धामना । भूयासं।
---
अपत्नीकाधानपद्धति
Apatnikādhānapaddhati
389 No.37
1883-84 Size - 12g in. by 33 in. Extent -20 leaves%3; 5 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
blue in appearance: handwriting clear, legible and uniform;. borders of foll. 1-2 ruled in double red lines; folios numbered
in both margins; complete. Age -- Modern Author - Nilakantha, son of Govinda (Chaudhari) Subject — A Gșhya ceremony on the right of a widower to keep the
sacred fire. Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ विधुरोपासनं ॥ भाश्वलायनः॥
उत्कृत्य चाग्निं प्रण(या)वेन चाहान्वग्निरित्याहरेत्पुरस्तान्निधाय पृष्ठो दिवीति मंत्रेण ॥ ततस्तु होमः ॥ शकलैश्चतुर्भिर्जले खादयो नैववतत्सवितुस्तां सवितुर्विश्वानि देवाधानइमे च मंत्रांतेनारोपणं वाचोत्पत्तिरेवं विष्णु(धु)रान
लस्यानित्यानि नैमित्तिककाम्यकर्म तत्रैव कुर्याद्विधुरः सदैवेति ॥ etc. fol. 176 एवं त्रिविधानप्यग्नीनादधीत विनवाधानं मृतस्यापत्नीकस्य पुत्रा अवश्य
प्रेताधानं कुर्युरित्यर्थः ॥ तदेतदनंतदेवादिग्रंथे स्पष्टं ॥ चौधरी गोविंदतनुजनीलकंठस्य कृतिः समाप्तिमयमत् ।। छ । छ । छ ।

Page #47

32
Kalpasūtras
Ends - fol. 190
यस्यैषां पत्नी नैपलेत्तस्मादपलीकस्याधानं कुर्वत्यपत्नीकोग्निहोत्रं कथमग्निहोत्रं जुहोति श्रद्धा पत्नी सत्यं यजमानः श्रद्धा सत्यं तदित्युत्तमं मिथुनं श्रद्धया सत्येन मिथुनेन स्वर्गाल्लोको जयतीति ॥ २॥
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
Aptoryāmaśastrāni
390
अप्तोर्यामशास्त्राणि
No. 38 Size - 98 in. by 4 in.
1883-84
Extent --- 31 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line.
Description - Thick country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting small but beautiful, clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; complete.
Age - Not very old
Author - Not mentioned Begins - fol. 10
' श्री० ॥ अथ अप्तर्यामस्य शस्त्राणि ॥ मंत्राव रुणास्य ॥ 'हिभूर्भुवः स्वरोशों ३ सावों ३ मा नो मित्रावरुणा घृतैर्गव्यूतिमुक्षित मध्वा रजोसि सुक्रतों ३ त्रिः। मरुशंसा जथः । द्राधिः व्रतो ३, गृणाना. सीदंत । पातं वृधो ३ । नतानः शक्रं पार्थिवस्य महो रायोदिव्यस्या महि वां क्षत्रं देवेषो ३ मृतमृतेनसपंतेषिरं दक्षमाचाते॥etc.
Ends - fol. 310
अधिश्रवो माहिनं यजरित्रों ३ त्रिः परिदध्यात् ॥ उक्थं वाचींद्रापदेवेभ्य आश्रुताय त्वा ।। ये ३ यजामहेने मरुद्भिःशुभयदि ऋक्वभिः सोमं पिब मंदसानो गपाश्रिभिः॥पावकेभिर्विश्वमिन्वेभिरायुभिर्वैश्वानर प्रदिवाकेतुनासज वो ३ षट् ॥ छछ इदं पुस्तकं तकले-पांडुरंगे स्वयंमगमत् ॥ ॥ समाप्तोयं ।। रामचद्रं ॥
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.

Page #48

अश्वमेध होन
No. 39
Size — 9 in. by 42 in.
Extent Description
-
Begins
Age – Samvat 1798
1
30 leaves ; 10 lines to a page ; 28 letters to a line.
-
Size - ...5
Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance ; handwriting clear, and legible but not quite uniform ; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; edges worn out; hence some of the portion is gone; incomplete.
Author
Not mentioned
Subject - A mannual on the duties of the Hotā priest at the Horse
sacrifice.
fol. 1b
4. Srauta Worke
Ends — fol. 300
Asvamedhahautra
आग्रयणप्रयोग
from प्रयोगरत्नभूषा
No. 40
93
1887-91
8‡ in. by 3 in,
. गणेशाय नमः !!
अश्वमेधेन संकल्प्याश्वोत्सर्जनात्पूर्वमिष्टिद्वयं कुर्यात् । प्रथमायाम मूर्द्धवान्देवता सामिधेनीषु धाय्ये भवतः । ... वाहने अभिर्मूद्धन्वंतमावह । उत्तमे प्रयाजे । स्वाहाभि मूर्द्धन्वंतं स्वाहा देवा इत्या वधानस्य अग्निर्मूर्द्धा भुवो यज्ञस्येति याज्यानुवाक्ये । स्विष्टकृति प्रद्रो अग्न इति पुरो
...
क्य । etc.
33
उक्थं वाचींद्राय आशुत्पैत्वा । ये ३ विश्वेदेवाः । प्राकृतमेवाग्निमारुतं । दाशुषोंशोः जातवेदसे सुनवाम दुरितात्यनोंशोः प्र तव्यसीं नभ्यसीमित्यादि० रात्रिपर्यायाः प्राकृता एव । केषां चिन्मते प्राकृता एवातिरात्रो भवति । इत्याश्वमेधहोत्रं ॥ सं १७९८ ज्येष्ठशुक्ल १४ रवौं पंडयानाथूरामेण स्वार्थ परार्थ वा लिखितं ॥ शुभमस्तु ॥ Then follows some portion beginning with हुँ० भू० अ० शों० स्वामिद्धि हवामहे साता वाजस्य कारकः । etc. and it ends with ज्योतिष्टोमे प्रारब्धं चेद्भवति ।
...
391 1883-84
Agrayaṇaprayoga from Prayogaratnabhūṣā

Page #49

Kalpasūtras
Extent - 8 leaves; 10 lines to a page; 35-38 letters to a line.
Description — Country paper; Devanagari Characters; not very old in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Age - Śaka 1690
Author Devi Raghunatha
Begins - fol. 1b
34
-
श्रीगणेशाय नमः
मंडणं गोपवेषस्य गोपीगोरसलालसं ॥ मयि वस्तुकेमप्यस्तु स्फुरनीरधरच्छवि ॥ १ ॥ अथाप्रयणं । तत्रिविधं ॥ etc.
fol. 76 भवादोत्थम नंतेन शिष्टेष्टजनतुष्टये ॥ बौधायनीयाप्रयणं तेन तुष्यतु यज्ञभुक् ॥
इति देवीरघुनाथकृतौ प्रयोगरत्नभूषायां आग्रयणप्रयोगः ।
Ends - fol. 84
अन्र च शांखायनसूत्रीष्वभाष्यादि स्वरसेन प्रकृत्या सहाप्रयणप्रयोगे प्राकृतह विरुत्तरकाल, नि वै कृतानि तेषो पशुपुरोडाश वदेवसूह निर्वत्प्रसंगित्वा प्राकृतमेव तंत्र मिति सिध्यति ॥ इति कौस्तुभे ॥ इत्याप्रयणप्रयोगः समाप्तः शके १६९०
सर्वाब्दे भाद्रपदे मासे चतुर्थ्यां गुरुवासरे ॥ दक्षिणायनगे सूर्ये सिंहस्ते च तथा रविः ॥ १ ॥
गुरौ तुलास्थिते तत्र चद्रां तूलास्थितं भवेत् ॥ यद्दिनं लिखितं ग्रंथ आग्रणं श्रौतमेव च ॥ २ ॥
मोघे इत्युपनामक केशवेन लिखितं परोपकारार्थं ॥ साष्टांगं प्रणम्य सद्भिः शोधनीयमेवं विज्ञातिः ॥
आग्रयणप्रयोग
No. 41
Size – 84 in. by 3 in.
Extent --
Agrayanaprayoga
- 4 leaves ; 10 lines to a page ; 30 letters to a line.
44
1899-1915

Page #50

Description
A. grauta Works
Modern paper with watermarks; Devanagari characters; new in appearance; handwriting somewhat careless but clear and legible; borders of the first two folios ruled in two double red lines; folios numbered in both margins; incomplete.
-
Age - Modern
Author - Not mentioned
Begins fol. 1a
-
-
Ends — fol. 4a
श्रीगणेशाय नमः ॥ ओम् ॥
याः पुरस्तादित्यादि० श्रीपरमे० व्रीहिश्यामाकाप्रयणाभ्यां तंत्रेण यक्ष्ये ॥ त्रिरुपांशु त्रिरुच्चैः । व्रीहिश्यामाकाप्रयणोष्टिसंबंधि हविः । व्रीहिमयः पुरोडाशो द्रव्यं । etc.
आग्रयणसूत्र ( बोधायनीय )
No. 42
Size 8 in. by 3 in.
समुद्रं त्वा प्रहिणोम्यक्षितं स्वां योनिमपि गच्छ । अछि० रघुनाथेन लिखितं पुस्तकं ॥ रघुनाथेन लिखितं ॥ हे सत्य अथाप्रयणप्रयोगः ॥ रेवतीपर्वद्वयं शरदि पौर्णमास्यमावास्यां वा दैवदिनं कृत्तिकादिविशाखांतेषु यत्पुण्यमात्मानुकूलं नक्षत्रं देवनक्षत्रसंज्ञं ॥ द्वितीया द्वितीयादि प्रयोगे प्रातरग्निहोत्रं हुत्वा यजमान ऋत्विजाश्च सर्वे पवनादि कुर्युः ॥ इति प्रारंभः ॥ ॥ अनया व्रीहिश्यामाकाग्रयणेष्टयां श्रीयज्ञनारायणस्वरूपी परमेश्वरः प्रीयतां ॥ यथोक्त आग्रयणविधिः ॥ वर्षासु श्यामा...
Extent – 1 leave; 11 lines to a page; 36 letters to a line.
Description
-
-
Age - Samvat 1745
Author
Begins - fol. 1a.
35
Country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting, clear, legible and uniform; red pigment used for the colophon; complete.
Agrayaṇasūtra (Bodhāyaniya )
Not mentioned
7
1883-84
श्रीः वर्षासु श्यामाकाग्रयणं करिष्यम्भवति तस्य प्रज्ञात उपवसधोऽथ प्रातर्हतेग्निहोत्रे पृष्ट्या स्तीर्त्वाऽपः प्रणीय .... श्यामाकं चरुं निर्वपति हविष्कृता

Page #51

36
Kalpastiras
वाचं विसृज्य गार्हपत्य भाज्यं विलाप्योत्पूय नुचि चतुर्गृहीतं गृहीत्वाऽहवनीये
ऽज्यानीर्जुहोति etc. Ends — fol. 10
इंद भासील्सीरपतिः शतक्रतुः कीनाशा आसन्मरुतः सुदानव इति संतिष्ठत एषेष्टिः सपूर्णपात्रविष्णुक्रमाविसृतते व्रतम् ।। ___ इति श्रीमद्भगवद्वोधायनीयमाग्रयणसूत्रम् सिगिपंखोहिंधेम संवत् १७४५ आश्विनकृष्णत्रयोदश्याम् छ श्रीः ।
श्रीरामः शरणं मम श्रीकृष्णः शरणं मम श्रीहरिं भजे
आप्रयणेष्टि
Āgrayanesti
113 No. 43
1880-81 Size - 84 in. by 4. in. Extent --- 12 leaves ; 7 lines to a page; 25 letters to a line, Description - Thick country paper; Devanagari characters; not very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform;
folios numbered in both margins; complete. Age – Does not appear to be very old Author - Not mentioned
Bögins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥
। अथाप्रयणेष्टिः ।। तच्च शरदिपौर्णमास्याममावास्यां वा शुक्लपक्षयुक्तदेवनक्षत्रेषु वा प्रातरनिहोत्रं हत्वा दर्भेष्वासोनो दी धारयमाणः पत्या सह प्राणानायम्य देशकालो संकोच॑ श्रीयंज्ञपुरुषप्रीत्यर्थ श्यामाकसमान तंत्रेण श्रीयाग्रयणेन यक्ष्या इति संकल्प्य। विधुदसि ॥ etc.
Euds - fol. 110
मोदनस्य प्रतिग्रहं कृत्वा नयतु देवि दक्षिणे. उत्तान० स्विस्याविग्यस्य प्रतिग्रहः ॥ इडाभक्षणं यजभागप्राशनं च ब्रिह्माप्रयणवदेवतान्यत्सर्व ॥ इति यवाग्रयण समाप्तं । छ।
यवाण" इडाभक्षण कृत्वा नयतु ।

Page #52

A. Brauta Works
37
।। स्वस्तधाराण्वुत्साम्यक्षीयमाणनि तानि दधुः पृथिवीमंतरिक्षं दिवं चैतैः औदनवत्सवासोभिः अतितराणि मृत्युंग इमानि वः ओदनवत्का वाससि यथाणगर्भाहसंतः प्रतिः ॥
आग्रयणेष्टिकालनिर्णय
No. 44
Size - 11‡ in. by 3 in.
Extent - 2 leaves ; 12 lines to a page; 52 letters to a line.
Description Modern paper with watermarks; Devanagari characters; new in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; edges slightly worn out; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Age – Modern
Author
Begins - fol. 1a
Ends -
-
Not mentioned
Agrayaṇeṣṭikālanirṇaya
॥ श्रीअथाप्रयणेष्टिकालविषये किचिदुच्यते ॥
शरदि यस्मिन्कस्मिश्चित्पर्वणि व्रीह्माप्रयणमुक्तं सूत्रकारेण तत्र पर्वण्याग्रयणकरणपक्षे ॥ आवर्तनादूर्ध्वपर्वप्रतिपत्संधौ प्रकृति विकृतियागविषये विवाद एव नास्ति ॥ ete.
fol. 2a
523
1882-83
सद्यस्कालायां पौर्णमास्यां व्रीह्माप्रयणं कृत्वा तदैव प्रकृतियागः कर्तव्य इति । तदुक्तं कालनिर्णयदीपियां । दर्शेष्टयाः परंमुक्तमाप्रयणक प्राकू पौर्णमासाच तदिति ॥ छ ॥ छ ॥ छ ॥
पर्व "यन्वाधान लोपेचितार्थमपरेहनि ।
हुत्वा पाधिकृत पूर्णामन्वाधानादिकं चरेत् ।
आप्रयणेष्टिप्रयोग
No. 45
Size - 6 in. by 4 in.
Agrayanestiprayoga
96 A/1881-82

Page #53

38
Kalpasutras
Extent - 8 leaves; 10 lines to a page; 20 letters to a line. Description - Modern paper with water marks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear legible and uniform ; borders ruled in double red lines; folios numbered in both
margins; incomplete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः॥ * अथ भाग्रयणेष्टिः । तत्राग्रयणं त्रिविधं ॥ श्यामाकाग्रयणं ॥ बीमाग्रयणं ।। यवाग्रयणं । वर्षासु श्यामाकैः ॥ शरदि व्रीहिभिः॥ व्रीह्यादिषु मध्ये
यस्मिन्देशे यदेव निष्पद्यते तत्र तेनैव यजेत etc. Ends - fol. 86
_ भद्रानः श्रेयः समनैष्ट देवास्त्वंया वसेन समशीमहि त्वा स नो मयोभूः पितवाविशेह शन्नो भव द्विपदे शं चतुष्पदे ।। प्राश्य द्विराचम्य नाभिमालभेत।। अमोसि प्राण तहतं ब्रवीम्यमासि सर्वानसि प्रविष्टः ।।समे जरा रोगमपनु...
आग्रयणेष्टिहौत्र
Agrayaņeșțihautra (आश्वलायनीयम्)
(According to Asvalayana)
94 No. 46
1887-91 Size -9 in. by 41 in. Extent -2 leaves; 10 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting careless but clear legible and uniform; borders carelessly ruled in double red lines; red pigment used
for marking; yellow pigment used for corrections; complete. Age - Samvat 1862 Author - Not mentioned. Begins - fol. 1a
॥श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ भाप्रयणेष्टेहौंत्रं लिख्यते॥

Page #54

A. Srauta Works
39
तत्र नमः प्रवक्र इत्यादि । सप्तदश सामिधेन्यः॥ भावाहने अग्निमन ।।
भावह । सोममावह॥ इंद्रानी भावह ॥ विश्वान्देवानावह ॥ etc. Ends - fol. 2a
थावापृथिवी इदं हविरजुषेतामवीवृधेता महो ज्यायो कृाता देवा भाज्यपा इत्यादि संस्थाजपतिं प्रकृतिवत् ।।
इति आग्रयणेष्टिहौत्रं आश्वलायनीयं कात्यायनानुसारेण ॥ संवत् १८६२ भाद्रपदशक्ल १३
आज्यशस्त्र
Ajyasastra . (प्रउगशस्त्र)
(Praugasastra)
392 No. 47
1883-84 Size — 8} in. by 4 in. Extent -2 leaves; 9 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking;
folios numbered in both margins; complete. Age - Modern Author - Not mentioned. Begins - fol. 1a
श्रीगणेशाय नमः ॐम् अथाज्यशास्त्र अध्वर्युः प्राङमुखो भवति तदा होता जपति सुमत्यद्वन्दे पिता मातरिश्वा अछिद्रा पदाधादछिद्रोक्था कवयः शंसन् सोमो विश्वविन्नीथा निनेषद् बृहस्पतिसक्यामदानि शंसिषद्वागायुर्विश्वायुर्विश्वमायुः क इदं शंसिष्यति स इदं शंसिष्यति इति जपित्वा अनभिहिकृत्य शों ३ सावों ३
इत्युच्चैराहूय तूष्णींशंसं शंसेत् etc. Ends - fol. 20
पावका नः सरस्वती वाजेभिर्वाजिनीवती यज्ञं वष्टु धिया वसों ३ चोदयित्री सूनृतानां चेतती सुमतीनां यज्ञं दधे सरस्वतों ३ शो ३ सावों ३ महोडअर्णः सरस्वती प्रचेतयति केतुना धियो विश्वा विराजतों ३ त्रिः उक्थं वाचइलोकाय वेति पठेत् ये ३ यजामहे विश्वेभिः सोम्यं मध्वग्न इंद्रेण वायुना पिया

Page #55

40
Kalpasūtras
_ मित्रस्य धामभी ३ ३ ३ षट् । सोमस्याग्ने० दिर्वागोजः ॥ इति प्रउग
शबं॥
आज्यशस्त्रादि
Ajyasastra etc. No. 48
1886-92 Size -101 in. by 4g in. Extent - 22+7 leaves; 8 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
app.arance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; the Ms. contains the following topics. 1 माज्यशस्त्र
8 मैत्रावरुणसब .2 प्रउगशस्त्र
9 ब्राह्मणाच्छंसिशस्त्र 3 मैत्रावरुणशस्त्र
10 अच्छावाकशन 4 ब्राह्मणाच्छंसिशस्त्र
11 माध्यंदिनसवन 5 अच्छावाकश
12 आग्निमारुतशस्त्र 6 माध्यंदिनसवन
13 तृतीयसवन 7 निष्केवल्यशस्त्र The folios are numbered as foll. 1-7 and then 1-22.
Same as No. 392/1883-84 Age - Not very old Author - Not mentioned Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः अथाज्यशस्वं अध्वर्युः पराङ्मुखो भवति तदा हाता जपति सुमत्यद्वग्दे पिता मातरिश्वा भछिद्रापदाधारछिद्रोक्था कवयः शंसम् सोमो विश्वविनाथा निनेषद् बृहस्पतिरुक्थामदानिश सिषद्वागायुर्विश्वायुर्विश्वमायुः क इदं शंसिष्यति सइदं शंसिष्यति etc.
Ends - fol. 22a
यः पार्थिवानि विममे रजांसो ३ यो अस्कभायदुत्तरं सधस्थ विचक्रमाणनेधोरगायों ३ शो ३ सावों ३ तंतुं तन्वरजसो भानुमन्विहि ज्योतिष्मतः पयो

Page #56

आधानपद्धति also called प्रयोगपद्धति
No. 49
A. Srauta Works
रक्षा धिया कृतो ३ मनुल्त्रणं वयतजौ गुवामयः मनुर्भव जनया दैव्यं जनों ३ शों ३ सात्रों ३ मेवा न इंद्रो मघवा वीर... करत्सप्ता चर्षणी हृदनवो ३ त्वं राजा जनुषां ह्यस्मे अधि श्रवो मा हि नयज्जरिओं ३ त्रि इति तृतीयसवनं समाप्तं छ
-
Size
- 82 in. by 4 in.
Extent – 33 leaves; 10 lines to a page; 28 letters to a line.
Description
...6
-
Age Modern
Author - Gangadharabhatta
Subject A manual on rites to be performed. Begins
- fol. 16
Modern paper; Devanāgari characters; new in appear ance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; the Ms. contains several topics from Maṇikādhānaprayoga to Upakarma.
श्रीगणेशाय नमः ॥
गगनाथं नमस्कृत्य शारदां गुरुमेव च ॥ आधानपद्धतिं कुर्वे स्मार्त्तसंग्रहकारिकां ॥ वैकल्पिकानृषीं च्छंदो देवतागृह्यकर्मसु ॥ १ ॥
Ādhānapaddhati
also called
Prayogapaddhati
fol. 9a Ends – fol. 325
देवतानामभिध्यानं वक्ष्ये संकल्पपूर्वकं ।
अभ्याधानं द्विजेंद्राणां स्यात्कृत्तिक विशाखयोः ॥ २ ॥ ets. इति स्मार्त्तपदार्थसंग्रहे मणिकाधानप्रयोगः ॥
41
524
1882-83
सद्द नोस्तु सत्यनोवतु सह न इदं वीर्यवदस्तु ब्रह्म ।। इंद्रस्तद्वेद येन यथा न विद्विषामहे ॥ इमं मंत्रं ॥ त्रिरात्रं नाधीयीरन् लोमनखानानि कृतं तनं न करिष्यामहे इति सर्वेषां संकल्पः प्रागुत्सर्गाद्वा नियमो लोम । नखनिकृंतनस्या उत्सर्गावधि लोमनखनिकृंतनं न करिष्ये इति छंदसां उत्सर्गात् । प्राकू मंत्रब्राह्मणयोरध्ययनं ॥

Page #57

..
.
42
Kalpasūtras
इति गंगाधरभट्टविरचितायां प्रयोगपद्धतौ उपाकर्म समातं ॥ छ। छ। Reference - Mss - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 45a
आधानप्रयोग
Ādhānaprayoga
71 No.50
1891-95 Size - 94 in. by 4 in. Extent-29 leaves; 10 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Thick country paper; Devanagari characters; not very old
in appearance; handwriting small but beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered
in both margins; complete. Age -Not very old
Author - Anantadeva
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः । ॥अथ अनंतदेवेन विरचिता भाधानप्रयोगप्रारंभः॥ फलमत उपपत्तेरिति नयतो यो शेषकर्मफलदाता। तमहं सकलसुराणां परमं परमामि यज्ञनामानं ॥१॥ तत्र कल्पसारः। माधीत्सुरग्नीन्पुरतो विशुद्धः शिष्टाननुज्ञाप्य तथोत्तमर्णान् ।।
कृपछादिशुद्धः कुशली सजायो मैत्री व्रजेत्प्राणिभिराकुमारं ॥etc. fol. 240 इति श्रीमदनंतदेवकृतो आधानप्रयोगः ।। Ends-fol. 29a
हस्ताववनिज्य यत्रिराचामेद्विः परिमृज्य सकृदुपस्पृश्य सव्यं पाणिपादो प्रोक्षति । यच्छिरश्चक्षुषी नासिके श्रोत्रे हृदयमालभ्य। यत्रिराचामति । घटनाप्रकारः संग्रहे।
भायाम पंचधा कृत्वा द्विभागं पात्रमुच्यते । त्रिभागं दंडमित्याहुरेतदायामलक्षणं १ पात्रायामोर्धतः पात्र विस्तारश्च तदर्धतः ।, ग्रीवा विस्तारतस्यार्ध विलस्योच्छ्राय इष्यते २

Page #58

À. Srauta Works
43
विस्ताराद्विगुणं पात्रं विस्तारश्च तदर्धतः। अभ्यानि तु लक्षणानि विस्तरभयेन नोक्तानि ।
अत्र वरशब्देन किं । ब्राह्मणस्य गौः। दशमाषमिदं रौप्यं वा गुंजद्वयं सुवर्ण वा॥ ॥
इति श्रीमदनंतदेवेन कृत भाधानप्रयोगः समाप्तः ॥छ । ... नामक ...... नाथभट्टस्येदं पुस्तकं ॥ छछ This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
41
आधानहोत्रप्रयोग
Ādhānahautraprayoga and two other works
and two other works No. 51
1895-1902 Size -9 in. by 43 in Extent-6 leaves; 12 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; very old and
musty in appearance; handwriting somewhat careless but clear and legible; borders ruled in double black lines; red pigment used for colophons; edges worn out; moth-eaten; folios numbered in both margins; the Ms. contains three works viz_1 भाधानहोत्रप्रयोग
2 अन्वारभ्भणीयाहौत्र
- 3 पुनराधेयेष्टि; complete Age - Appears to be very old Author - Not mentioned Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथाधानप्रयोगः ।। नमः प्रवक्तत्र इत्यादि पंचदश सामिधेन्यः ॥ भावाहने भाज्यभागांते । अग्नि मा ३ वह । अग्निं पवमानं मा ३ वह। देवां भाज्यपानि. त्यादि । पंचमे प्रयाजे ये यजामहे । स्वाहाग्निं स्वाहा सोमं स्वाहाग्निं पवमान
स्वाहा देवा इत्यादि । etc. fol, 3b इत्याधानहोत्रप्रयोगः समाप्तः ।

Page #59

44
Kalpasūtras
fol. 4b इत्यन्वारंभणीहौत्रं दर्शपूर्णमासयोः ॥
Ends – fol. 60
अनिरिदं । कृत । अग्निः पवमान इदं० कृत । अग्निरिदं इवादिशेषं पूर्ववत् । इष्टिऽसंतिष्टते । समाप्तोत्सर्गेष्टिः पुनराधेयिष्टिश्च ॥ महाद ... ट वडनेरकरस्य सुतेन भटं भटने लिखितं
आधामादिचातुर्मास्यान्त (बौधायनानुसारि )
No. 52
• Size - 92 in by 4g in
Extent – 49 leaves; 12 lines to a page; 45 letters to a line.
Description
-
Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting small and uniform but sometimes not quite clear; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges slightly worn out; folios numbered in right-hand margins only; complete.
Ag 2 - Samvat 1742
Author Not mentioned
Begins
-
fol. 16
कृत देवा
Adhānādicaturmāsyānta (According to Baudhāyana)
22
1883-84
Ends — fol. 45b
॥ श्रीग मेशाय नमः ॥
जयादिभिरेनो निर्हरणं कृत्वाऽधानादिकर्माणि कुर्वति । ब्राह्मणेनोकं कुर्यात् । रुद्रैकादशिनीजपः । कृच्छ्रादितपोभिर्गो भूम्यादिदानैः कूष्मांडहोमै - विरात्रोपवासेन च विशुद्धात्मा सपत्नीकोनीनादधीता वैशाख्यायौ पूर्णमास्या उपरिष्टादमावास्यायां प्रतिपदि वा यस्यां तिथौ रौहिणीयोगस्तस्यामर्थोदिते सूर्य आहवनीयमादधाति । etc.
द्वे || छ ! चातुर्नार समाप्त || छ || अनिष्टोमो नित्यः काम्यश्व । आचारे संकल्प यं भवति । सोमेन यक्षमागः सर्व कायोमीराधास्य इत्येकः । सर्व

Page #60

A. srauta Works कामोनोनाधास्य इति चापरः । तत्र प्रथमे सुहरे मयि गत्वा सोमेनेष्ट्वैवानिहोत्रारंभः ॥ द्वितीयेग्निहोत्रादिपूर्व ... मयि भवति । आधाराद्वा पशोर्वापि च ।। संवत् १७४२ ॥
Āpastambasrautasūtra
आपस्तम्बश्रौतसूत्र No. 53
21
A/1879-80
Size - 10g in. by 43 in.
Extent - 37 leaves; 10 lines to a page; 40-42 letters to a line.
Description -- Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in left-hand margins; the Ms. contains Praśnas 1-4.
Age - Modern
Author - Āpastamba
Begins - fol. 10
॥श्रीगणपतये नमः॥ श्री आपस्तंबाय भगवते नमः ॥ ॐम् अथातो दर्शपूर्णमासौ व्याख्यास्यामः प्रातरग्निहोत्र हुत्वान्यमाहवनीयं प्रणीयाग्नीनन्वादधाति न गतश्रियोन्यमग्निं प्रणयति देवा गातुविदो गातुं यज्ञाय विंदत । सनस्यतिना देवेन वाताद्यज्ञः प्रयुज्यतामिति जपित्वा ममाग्ने वर्ची विहवेष्ट्वस्त्वित्याहवनीयमुपसमिंध उत्तरया गार्हपत्यमुत्तरयान्वा.
हार्यपचनं fol. 2a प्रथमः पटलः
fol. 4a द्वितीयः पटलः Ends - fol. 37b
अथैनं प्रतिदिशं व्यूहति । इंद्रस्य वैमृधस्याहं देवयज्यया। दशहोतारं वदेत् । तृप्तिरसि गायत्रं छंदः । अयं प्रस्तरः । अभिश्रेम बर्हिः चतुःशिखंडाः। देवा देवेषु । दक्षिणेनाहवनीयं । अयं पितृणामग्निः । याजमानं व्याख्यामः ॥॥ इत्यापस्तंबसूत्रं चतुर्थप्रश्नः ॥
॥हरि ॐ ॥ श्रीराम ॥ श्रीराम ॥ श्रीलक्ष्म्यै नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ।

Page #61

46
Kalpasūtras
References -(1) Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:i, 49d.
B- Descriptive Catalogues :- I. O. Cat. Nos.
294-97, 4642-46; R. Mitra, Notices No. 1226; Bikaner Mss. Cat. No. 259; Cal.
Sans. College Cat. Nos. 206-7. (2) Printed Editions :- 1. by Dr. W. Caland, Götingen,
1921; 2 Translation by R. Garbe ZDMG 34(1880) etc.
आपस्तम्बश्रौतसूत्र
Apastambaśrautasūtra
42
No.54
1895-1902
Size - 128 in. by 58 in.
Extent -125 leaves; 7-8 lines to a page; 36-38 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear and legible but not uniform; borders of some folios ruled in two double black lines and of some in double black lines; extremely moth-eaten; foll. 1-39, 67-69, 84-125 missing; folios numbered in both margins; the Ms. contains Prasnas 4-14. Though the last colophon reads as इत्यापस्तंबसूत्रे त्रयोदशः प्रश्नः it is in fact the 14th Prasna; incomplete.
Age - Appears to be old Author - Āpastamba Begins abruptly - fol. 400
......कामानीया दाक्षिणसद्भय उपहलवा इति संप्रेष्यति । वाग्यत भासत आ मार्जनात् । अभिघार्येडा होने प्रदाय। इडामेके पूर्व समामनंति॥ छ। इडामेक औपभृतमाज्यलेपान्यथेत स५ स्थाप्य ब्रह्मिष्ठो ब्रह्मा षट् ।। छ।
इति तृतीयप्रश्रः समाप्तः ॥ छ ।। श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ छ । etc. fol. 50° इति चतुर्थप्रश्नः समासः ॥ छ ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ छ । Ends -- fol. 2080
उद्वातृभ्यो हरति । वाममद्य सवितरिति । प्रचरणकाले। जागतः पंथाः। भादित्येभ्योनुबहि। आदित्यारंभणं तृतीयसवनं। महत्वतीयाभ्यां प्रचरतः।

Page #62

A. Srauta Works
दक्षिणतः सदस्यासीनेभ्यः ॥ हिरण्यं पूर्णपात्रं । सनेषु नाराश सेषु । दधिधर्मस्य यजेति । ज्योतिषे हिंकुरु। शुक्रामंथिनौ। अभिषवादि। अभिषवादि ससेष्वादि त्यारंभणं वामं परिधिष्ववभृथस्य प्रायणीयावत्सप्त ॥छ । छ ।
इत्यापस्तंबसूत्रे त्रयोदशः प्रश्न ॥ Reference - See No. 21/A-1979-80.
आपस्तम्बश्रौतसूत्र No. 55
Apastambasrautasutra
1899-1915
Size - 123 in. by 58 in.
Extent -
157 leaves; 13 lines to a page 44 letters to a line.
Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters:
new in appearance; handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; folios numbered in both margins%3 leaves slightly brittle; the Ms. contains Prasnas 5-22.
Age - Modern Author - Āpastamba · Begins — fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ अग्याधेयं व्याख्यास्यामो यो अश्वत्थः शमीगर्भ भारोह खे सचा तं ते हरामि ब्रह्मणा यझियः केतुभिः सहेति शमीगर्भस्थाश्वत्थस्यारणी आहर
त्यप्यशमीगर्भस्येति वाजसनेयकम् fol. 9a इत्यापस्तंबसूत्रेयाधेये पंचमः प्रश्नः समाप्तः
fol. 184 इत्यापस्तंबसूत्रेग्निहोत्रप्रश्न षष्ठवः समाप्तः Ends — fol. 1570
__बहुप्रतिगृह्ययोः १९ हिरण्यस्रजमुद्रात्रे २० ततश्चतुर्षमासेषु २१ अक्षय्य ह वै २२ चत्वारस्थिवृतोनिष्ठोमाः २३ चितिस्तोमः प्रजननकामः २४ त्रयो वाचस्तोमाः २५ एतेनोत्तरे व्याख्याताः २६ उदित आदित्ये दीक्षिते २७ अन्नादश्च भवति २८ एकाहेष्वहीनेषु ॥ इत्यापस्तंबसूत्रे एकाहः प्रश्नः॥ द्वाविंशप्रश्नः समाप्तः॥ चतुर्विशतिपरमाः सत्रमासीरनू ॥ छ ॥छ॥छ ।

Page #63

48
Kalpasūtras
Pawan
आपस्तम्बश्रौतसूत्र
Āpastambaśrautasūtra No. 56
1899-1915 Size - 123 in. by 5td in. Extent -- 28 leaves; 13 lines to a page; 45 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; not old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered
in both margins; the Ms. contains Prasnas 1-4. Age - Modern Author -- Āpastamba Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्री मातंडभैरवाय नमः श्रीमहालक्ष्म्यै नमः हरिहिः ॐ
अथातो दर्शपूर्णमासी व्याख्यास्यामः प्रातरग्निहोत्र हुस्वा as in No. 21/A-1879-80. fol. 9. इत्यापस्तंबसूत्रे प्रथमः प्रश्नः समाप्तः ॥ श्री॥
fol. 150 इत्यापस्तंबसूत्रे द्वितीयः प्रश्नः ॥ छ ।। Ends - fol. 274
यो नः सपत्नो etc. up to जपति जपति १६ as in No. 21/A-187980 followed by चतुर्थः पटलः यो नः सपत्नो योरणः १
...... अयं पितृणामग्निः १५ याजमानं व्याख्यास्यामः १६ इत्यापस्तंबसूत्रे च॥ याजमानं चतुःशिखंडो दशहोनार सोमस्याहं चत्वारि॥ याजमानसूत्रं . समाप्तं ॥ तुर्थः प्रश्नः समापितः॥
अग्न्याधययाख्यास्यामः॥ ॥ Reference - See No. 21/A-1879-80.
आपस्तम्बश्रीसूत्रभाष्य
Āpastambaśrautasūtra
Bhāșya
_67
No. 57 Size — 124 in, by 41 in,
1884-87

Page #64

A. Srauta Works
49
Extent - 330 leaves; 8 lines to a page; 50 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
handwriting clear bold and uniform; borders unruled yellow pigment used for corrections; folios 1-22 are of blue colour;
complete. Age — Appears to be old Author - Dhurtaswami Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथातो दर्शपूर्णमासौ व्याख्यास्यामः ॥ अयोपोद्धातः ॥ यज्ञं व्याख्यास्याम इति परिभाषायां यज्ञजातिशब्देनकविंशति संस्छस्य यज्ञस्य व्याल्या प्रतिज्ञाता कथमेकविंशतिसंस्थो यज्ञ इति चेत् । सप्तपायज्ञसंस्छाः । औपासनहोभो
वैश्वदेवं पार्वणमष्टका मासिश्राद्धं सर्पबलिरीशानबलिरिति । etc. Ends - fol. 330a
हिरण्ये नग्न एव कुर्व क्रियते तस्माद्रजतप्न हिरण्यमतिश्वतन्त्र बहिष्पवय. क्लुप्तोपि सर्वचेदस सहसेवाभिक्रियते तक्षा नेतरे ॥ ॥ अष्टमः पटलः समाप्तः प्रश्नः । ॥ शुभं भवतु ॥ श्रीरस्तु॥ ॥ समाप्ति धूर्तस्वामिभाष्य पुस्तकं अगमत् ।। छ। छ ।
_22
आपस्तम्बश्रौतसूत्रवृत्ति
Āpastambaśrautasūtravrtti No. 58
A/1879-80 Size - * in. by 3 in. Extent - 224 leaves; 9-10 lines to a page; 35-40 letters to a line. Description -Country paper; Devanagari characters; old in appear
ance; handwriting clear and legible but not uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges worn out and moth-eaten; folios numbered in both margins; folios numbered as 1-144 and 1-80; the Ms. contains a commentary on
the Āpastamba Srautasūtra - Praśnas 1-9, Age - Appears to be old

Page #65

50
Kalpasūtras
Author - Rudradatta Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। शुक्लांबरधरं देवं शशिवर्णं चतुर्भुजं । प्रसन्नवदनं ध्यायेत्सर्वविघ्नोपशांतये ॥१॥ भाज्ञा श्रुतिस्मृती यस्य यस्य यज्ञाः सभाजनं नमः परस्मै विश्वस्मात्तस्मै श्रीवत्सलक्ष्मणे। आदिमं ब्रह्मणः कोशं मध्यक्षितिपरावरं। अपास्तदोषपाप्मानमापस्तंबमृर्षि नुमः। आपस्तंबीयसूत्रार्थेषु दज्ञनिज्ञानसंशयान् ।
सूत्रदीपिकया वृत्या रुद्रदत्तः परास्यति । etc.... fol. 32° इति भट्टरुद्रदत्तप्रणीतायामापस्तंबसूत्रवृत्तौ सूत्रदीपिकायां अष्टमः पटलः ॥
छ प्रथमः प्रश्नः समासः ॥ fol. 49° इति भट्टरुद्रदत्तकृते प्रणीतायामापस्तंबसूत्रवृत्तौ सूत्रदीपिकायां द्वितीयः
प्रश्नः ॥ Ends - fol. 2240 .
. यद्यग्नेः कृष्णवर्णो धूम उत्थितः दक्षिणां दिशं प्रतिगच्छेत् । अथ वा यं किंचिदप्याहुतिसमुत्थं धूमं वातः प्रसव्यमानेष्ठयेत् । अतस्तत्परिहारार्थ सर्वप्रायश्चित्तं जुहुयात् । सर्वप्रायश्चित्तं च प्रागेव व्याख्यातं । पंचमं पटलं ।
इति भट्टरुद्रदत्तप्रणोतायामापस्तंबसूत्रवृत्तौ सूत्रप्रदीपिकायां नवमः प्रप्राय
श्चित्ताख्यः॥ ॐ श्रीलक्ष्मीनृरिहाय नमः । शुभं भवतु । छ॥ श्री॥ Reference - See No. 44/1895-1902.
आपस्तम्बश्रौतसूत्रवृत्ति Āpastam baśrautasūtravștti
44 No. 59
1895-1902 Size - 10d in. by 4 in. Extent - 137 leaves; 11 lines to a page ; 40 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; edges slightly worn out and moth-eaten; red pigmert used for marking the portion;

Page #66

A. Śrāuta Works
yellow pigment used for corrections; the Ms. contains a commentary on the Apastamba Srautasutra Prasnas 1-8...,
Age - Appears to be old Author - Rudradatta Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः । श्रीविश्वेश्वराय नमः॥
श्रीकालभैरवाय नमः॥
शक्रांबरधरं देवं शशिवर्णं चतर्भ etc. as in No. 22/A-1879-80 fol. 230 प्रथमः प्रश्नः समाप्तः।। fol. 354 इति भट्टदत्तरुद्रप्रणीतायामापस्तंबसूत्रवृत्तौ सूत्रदीपिकायां द्वितीयः प्रश्नः ॥ .
. Ends - fol. 1370
अन्वारंभणीययोर्यावज्जीवप्रयुक्तयोरप्येक एवारंभ इत्यारंभान्विारंभणाीया स सकृदेवादौ प्रयुज्यते न तु प्रतिपर्यायमावर्त्तते । तद्वदेवात्र चैतद्वय ... ति ॥
इति षष्ठं पटलं ॥ इति दरुद्रदत्तप्रणीतायांमापस्तंबसूत्रदीपिकायोमष्टमः प्रश्नः ॥
यादृशं पुस्तकं दृष्टवा तादृश लिखितं मया।
यदि शुद्धमशुद्धमशुद्धं वा मम दोषो न विद्यते ॥ छ । References -(1) Mss - A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- 1, 50%;
ii, 104, 189a: iii, 110 B-Descriptive Catalogues :- 1. 0. Cat. Nos.
298-300 and 4647; R. Mitra, Notics No.
1807; Cat. Sans. College Cat. No. 209. (2) Printed Editions:- 1 Ed. by Richard Garbe, Calcutta
Asiatic Society of Bengal. 1882, 1885, 1902.
आपस्तम्बश्रौतसूत्र
भाष्यदीपिका No. 60 Size — 94 in by 4 in.
Āpastambaírautasūtra Bhāsyadipikā
7 1902-07

Page #67

Kulpasūtras
Extent - 135 leaves; 15 lines to a page; 34 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; the Ms. contains a commen
tary on the धूर्तस्वामिभाष्य ; it contains Patalas 1-7. Age - Saka 1697 Author - Kausikarama
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ भादौ तावत्परिभाषायामेकविंशतिर्यज्ञाख्येयतया प्रतिख्याताः ॥ तेषु पाकयज्ञाः सप्त गृह्ये व्याख्याताः । शेषेषु हविर्यज्ञाः सप्त कर्माणि । अथातो दर्शपूर्ण
मासौ व्याख्यास्याम इत्यारभ्य यथान्वारंभणीयेत्येवमंतेनोक्तानि । etc. Ends - fol. 1350
अश्रेष्ट्यनंतरंमेवाग्निहोत्रारंभार्थमवश्यसायमग्निहोत्रमिति वक्तव्यं संतिष्ठत इत्यस्य न्यायप्रातानुवादत्वाब तन्निर्देशक्रमो विवक्षित इति ॥ सप्तमः पटलः ॥ समाप्तः प्रश्नः ॥ इति श्रीमत्कौशिकेण रामेण कृतायां धूर्तस्वामिभाष्यदीपिकायाग्निष्टोमः समाप्तः॥ ॥ श्रीराम ॥
ऋष्यंकरसभूशाके मन्मथेन्दे नभः सिते।
एकादश्यामिद्वारे बालकृष्णोलिखत्स्वयं ॥ Reference -See No. 86/Vis I
आपस्तम्बश्रौतसूत्रभाष्य (धूर्तस्वामिभाष्यवृत्ति)
Āpastombaśrautasūtrabhāsya (Dhurtasvāmibhasyavrtti)
86 Visrama(i)
No. 61
Size - 12 in. by 51 in.
Extent -184 leaves; 11 lines to a page; 36-40 letters to a line. Description --- Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance ; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines;folios numbered in both margins; yellow pigment used for corrections; the Ms, contains

Page #68

A. Srauta Works
53
.
commentary on Āpastambaśrautasūtra Praśnas 1-6 and some
portion of the 7th Prasna; incomplete. Age-Modern Author - Kausika Rāmāgnicit Subject — Subcommentary on Dhūrtasvamin's commentary on the
• Āpastambaśrautasūtra. Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः॥
श्रीउमारामेश्वराय नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः॥ नमस्त्रैलोक्यनिर्माणप्राणसंहतिकर्मणे चित्सदानंदरूपाय विष्णवे परमात्मने १ मापस्तंब नमस्कृत्य धूर्तस्वामिप्रसादतः
तद्भाष्यवृत्तिः क्रियते यथाशक्ति निरूपिता २ etc. fol. 340 कौशिकरामान्यचित्कृतायां धूर्तस्वामिभाष्यवृत्तौ प्रथमः प्रश्नः॥१॥छ । fol. 516' इति द्वितीय प्रश्नः समाप्तः fol. 1770 इति श्रीकौशिकेन रामेणानिचितायां धूर्तस्वामिभाष्यवृत्तौ षष्टः प्रश्नः
समाप्तः॥ ॥ श्रीरस्तु॥ Ends abrupty - fol. 1836
प्रणयनीयमाश्वत्थमिध्ममादीपयतीत्यत्र संख्याया विरोधाद वृक्षस्य च कोक्तत्वात् परिमाणनियमः । ननु इध्म शब्देनध्ममंत्रातिदेशः तस्मान भवति नैतत् शुल्ब इम.संभरतीति संभारे विनियोगान्मंत्रस्य । अथवार्थलोपासंभरणनिवृत्तः। न हि संभरणार्थतया पूर्वमुपादाय निधानं । अग्नेरधस्ताद्धारमुपयमनं ।
प्रैषमुक्ताहवनीयात् References - Mss-A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 50a%3B
74a; ii, 189a%; iii, 110. B - Descriptive Catalogues :- 1. 0. Cat. Nos.
301-4 and 4647; R. Mitra, Notics No. 12333; Bik. No.373.
आपस्तम्बश्रौतसूत्र
भाग्यवृत्ति No. 62 Size - 121 in. by 51 in.
Āpastamdascautasūtra Bhāşyavrtti
89 1887-91

Page #69

Kalpasūtras
: Extent - 28 leaves · 10-12 lines to a page; 40-42 letters to a line. Description - Thick country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting clear legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; edges slightly worn out; folios numbered in both margins; moth-eaten ; incomplete.
54
Age Appears to be old
Author
Kausikarāma
Begins
- fol. 10
निषिद्धस्य विकल्पऋतुकाले विधीयते ॥
यस्यामधिकृतो जायते सा जाया सवर्णा तथाहि ॥
जायया तद्विजायात्वं पदस्यां जायते पतिरिति
आत्मोत्पत्तिनिमित्तानिंद्य विवाहप्राप्त पत्नीवचनत्वाज्जायाशब्दस्य
सवर्ण
वचनता अतश्वासूर्यः शूद्रतिब्राह्मणवचनादासुरविवाहोढायां जातस्य शूद्रस्य तस्यापि यज्ञान्वयो निषिध्यते । etc.
fol. 16 पंचमः पटलः ॥
fol. 27a इति कौशिकरामकृतायां धूर्त्तस्वामिभाष्यकृतौ प्रथमः प्रश्नः समाप्तः ॥
Ends abruptly
- fol. 28b
प्रादेशमात्रादधिकं न खनतीति दूव्यंगुलादिपरिमाणनियमो नास्तीति केचित् । दक्षिणतो... यसीं पुरीषिणोच्छ्रितां अश्हीयसी
Reference - See No. 86 / Viśrāma I
आपस्तम्बश्रौतसूत्र भाष्यवृत्ति
No. 63
Size - 913 in by 4 in.
Extent
Apastambaśrautasūtra Bhāṣyavṛtti
43
1895-1902
196 leaves; 20 lines to a page; 40-42 letters to a line..
—
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting small, clear, and legible but not quite uniform; borders ruled in double black lines; red pigment

Page #70

A. Srauta Works
55
used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins; edges slightly worn out; the Ms. contains a commentary on the Apastambaśrauta-sūtravștti Prasnas 1-9.
___Same as No. 86/Vis. I. Age - Appears to be old Author - Kausika Rāmāgnicit Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ नमस्त्रैलोक्यनिर्माणत्राणसंहृतिकर्मणे ॥ चित्सदानंदरूपाय विष्णवे परमात्मने ॥१॥ आपस्तंबं नमस्कृत्य धूर्तस्वामिप्रसादतः॥
तद्भाष्यवृत्तिः क्रियते यथाशक्ति निरूपिता ॥२॥ etc. iol. 22b कौशिकरामाग्निचित्कृतायां धूर्तस्वामिभाष्यवृत्तौ प्रथमः प्रश्नः ॥ छ । fol. 316 समाप्तः प्रश्नः ॥ छ । fol. 40a तृतीयः प्रश्नः ॥ छ ।
fol. 114b सप्तमः प्रश्नः Ends - fol. 1960
__ अतः समस्ता व्याहृतयः सर्वप्रायश्रित्तमेकाहुतिः अनुदुत्येति वचनात्सर्वेषां सहप्रयोग आहवनीय एव उपदेशस्त्वेकैकया व्याहृत्यैकैकस्मिनग्नी पूर्ववद्धोमः गुहुयादिति द्विरुक्तिपाठः प्रश्नपरिसमाप्त्यर्थः ॥ छ । पंचमः पटलः ॥ छ । ॥ समाप्तः प्रश्नः ॥ छ ।
आपस्तम्बश्रौतसूत्र
Āpasta mbaśrautasūtra - भाष्यवृत्ति .
Bhāşyavrtti
88 No. 64
1887-91 Size - 124 in. by 58 in. । Extent-26 leaves%3; 10 lines to a page%3; 40-45 letters to a line. Description -Country paper. Devanagari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in

Page #71

Kalpasūtras
two double black lins; yellow pigment used for corrections ; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; moth-eaten; incomplete.
Age
Appears to be old
Author -Kausikarama
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ विश्वनाथाय नमः। ॐ नमस्त्रैलोक्यनिर्माणप्राणसंहृतिकर्मणे। चित्सदानंदरूपाय विष्णवे परमात्मने ॥१॥ आपस्तंबं नमस्कृत्य धूर्तत्वामिप्रसादतः । तद्भाष्यवृत्तिः क्रियते यथाशक्ति निरूपिता ॥ २ ॥ सव्यवस्थाप्यते वस्तु स्वषुद्धिस्तु नियम्यते। को वा समर्थो वेदार्थनिर्णयेत्यंतगम्हरे ॥ ३ ॥ कौशिकेन तु रामेण श्रद्धामात्रविजूंभितः । वेदाथनिर्णये यत्नः क्रियते शक्तितोधुना ॥४॥ यथाभाष्यं यथाप्रज्ञं कृतां वृत्तिमिमां मया। विद्वांसस्त्वनुगृण्हंतु प्रसन्ना वीतमत्सराः ॥ ५॥ वेदमार्गानुसारेण यथाशक्ति प्रकल्पितं । अल्पार्थमपि मद्वाक्यं श्रद्दधानस्य शोभते ॥६॥
अत्र दर्शपूर्णमासादीनां काला उच्यते ।। etc. Ends - fol. 250
इति हौत्रकल्पः । समाप्तौ दर्शपूर्णमासौ॥
संशोध्यात्मानं तपोहोमजपैः सभार्यो मैत्रं कृत्वा सर्वभूतरिति कर्मादिष्वे. तैर्जुयुपात् पृतो देवनोकात्समश्नुत इत्यादि श्रुतिदर्शनात्प्रथमं कृत्स्नं चरित्या शुचिः पूतः कर्मण्यो भवतीति स्मृतिदर्शनाच्च सर्ववैदिककर्मसाधनभूतानिसंपादनयोग्यतासिध्यर्थ प्रागाधानादधिकारिणोः पत्नीयजमानयोः शुदिः कर्तव्या। अथ वै खलुऽको नु पूतः पो वै खलु शुद्धे योनौ प्रादुष्यात् अथ वै तर्हि यस्मादग्निः शुद्धः अयजमानो वा अप्रेर्यो निःसहिपा ... म्रासम्न इति अस्ति वा अरे तस्य पुनस्तप एव तस्य पाप्मा निरदहत तस्मादग्निःपूतः कर्मसु सौम्यो भवतीति दर्शनात् तथा विनेन कर्मसमाप्त्यर्थ च मैत्रं सर्वभूतैः पत्नीयजमानाभ्यां कर्तव्यं । यस्मिनक्षत्रेग्निमाधातुकामः पणि वा तस्य पुरस्तात्संवत्सरे द्वादशाहादौ वा संकल्पं करोति यस्मिनक्षत्रेनि मा॥ छ । छ । छ॥छ॥

Page #72

Reference — See No. 86 / Viśrāma I.
आपस्तम्बसूत्रवृत्ति (सूत्रदीपिका)
No. 65
--
Age
Size
9 in, by 35 in.
Extent — 29 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line.
-
A. gruuta Works
-
Description Country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting careless but clear and legible; borders ruled in double red lines; yellow pegment used for corrections; slightly moth-eaten ; olios numbered in both margins; the Ms. contains commentary on the 5th Praśna of Apastam basūtra; contains Patalas 1-8.
Appears to be old
Author - Bhatta Rudra
Begins
fol. 10
Apastambasūtravṛtti (Sütradipikā)
45
1895-1902
Ends – fol. 29a
...8
57
॥ श्री महागणपतये नमः ॥
एवं दर्शपूर्णमासौ व्याख्यायानंतरं सर्वश्रौतकांडोपकारकं सर्वप्रथमभावि चायाधेयमारभते ||
अझ्या०स्यामः ॥ अग्नेराधेयमझ्याधेयं ॥ कृत्यल्युटो बहुलमिति भावे यः यत् द्रष्टव्यः अभिराधेयोस्मिन् कर्मणीति वा बहुव्रीहिः । etc.
fol. 66 इति पंचमे प्रथमः पटलः ॥ छ ॥ fol. 9a इति पंचमे द्वितीयः पटलः ॥
एवं चाविहृतावस्थायां केवलगार्हपत्यानुगमने सतोरप्युदयास्तमययोरनुगतिप्रायश्चित्तमनुद्धरणप्रायश्चितं च कृत्वाग्निहोत्रहोमः कार्यः इति सिद्धं भवति । पुनः ख .. नः ॥ आलेखनस्य मतप्रदर्शनेनैव रथ्यमनप्रदर्शनेन स्वमत संवादः ख्याप्यते ॥ पुनराधेयं प्रत्यादरवि ... वेदितव्यं ॥ छ ॥
इति पंचमेष्टमः पटलः ॥

Page #73

58
Kalpasūtras
इति भट्टरुद्रप्रणीतायामापस्तंबसूत्रवृत्तौ सूत्रदीपिकायां पंचमप्रभः समातः॥ ॥ श्रीसदाशिवार्पणमस्तु । इदं पुस्तकं गोविंदस्य ... न लिखितुं स्वार्थोपकारार्थ । श्रीविश्वेश्वरचरणविदार्पणमस्तु ।। ॥ यादोभट्टार्तस्येदं पुस्तकं ॥
आपस्तम्बश्रौतसूत्रव्याख्या
Āpastambasrautasūtravyākhyā
90 Višrāma (i)
No. 66
Size - 121 in. by 43 in.
Extent - 368 leaves; 9 lines to a page; 40 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting somewhat careless but clear and legible; borders ruled in two double black lines; extremely moth-eaten; folios numbered in both margins; modern paper used for foll. 248-368; the Ms. contains commentary on Āpastambaśrautasūtra praśnas 1-4.
Age - Not very old
Author - Caurdapācārya Bugins - fol. 10
श्री ...... मः श्रीशारदायै नमः ।। सर्वांगकृतार्था भारतीय ... तः तं भारतातीर्थगुरुमा ... वासो वा वासुदेवमिवासभूः । क्षीरनीरनिधिः पद्मसुधाकरसुधाकरः ॥ ततः समुदभू भूरियशस ... लांछनयोसौ श्रुतिशिरो रत्न । शिरोरतितविग्रहः।
तस्मादजरि भूजारि कुलं कलिमलापहं ॥ etc. fol. 122a इति श्रीमद्राजाधिराजपरमेश्वरवीरहरिहरमहाराज-साम्राज्यधुरंधरप्रताप
युवबुक्कभूपालक्षीरार्णवपूर्णभदस्य राजव्यासराजवाल्मिके कर्म ब्रह्माध्वनीनस्य श्रीवीरभूपतिभूमिपालस्य मंत्रिणा चिन्नायानंदनेन भादित्यदेवमंचपाचार्याग्रजन्मना चौडंपाचार्येण विरचितायांमापस्तंबीयाध्वरतंत्रस्य तंत्रव्याख्यायां प्रयोगरत्नमालायां प्रथमे प्रश्नं अष्टम पटलः ॥ ॥ छ । छ । समाप्तं प्रथम प्रश्न। छ॥छ। श्रीतीर्थरामेश्वरार्पणमस्तु ।। छ ।। छ। छ । श्रीमोहरेश्वराय नमः

Page #74

Begins - fol. 3670
A. Srauta Works
प्रवसद्या जमानतित्तत्रव्याख्या सुगंधिभिः सूक्तिप्रसूनैः पूष्णात्तु पुमर्थान्पुरुषोत्तमः ॥ संकल्पादिप्रवासांत पदार्थोक्तिसमुज्वलः । चतुर्थो व्याकृतः प्रश्नो याजमानाभिधानवान् ॥ छ ॥ छ ॥ छ ।
No. 67
इति श्रीमद्राजाधिराजराजपरमेश्वर श्रीवीर हरिहरमहाराजसाम्राज्य धुरंधरप्रत्तापयुयक भूपालक्षीरार्णवपूर्णचंद्रस्य राजन्यासराजसवाल्मीकैः कर्मब्रह्माध्वनीनस्य श्रीवीर भूपतिभूमिपालस्य मंत्रिणामार्यनंदनेनादित्यदेवमंचपाचार्याप्रजन्मना चौंडपाचार्यविरचितायामापस्तंबीयावर तंत्रस्वतंत्र व्याख्यायां प्रयोगरत्नमालायां चतुर्थप्रश्ने चतुर्थ पटलः ॥ छछ || समाप्त चतुर्थप्रभः ॥ श्रीतीर्थवर दार्पणमस्तु आनंदीशार्पणमस्तु रामेश्वरार्पणमस्तु
References – Mss - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- i, 504,
356a; ii, 79b, 211a
आपस्तम्बसूत्रध्वनितार्थ
कारिका or त्रिकाण्डमण्डन
-
B – Descriptive Catalogues : - Hulzch Report 1613 R. Mitra, Notices 4167; Cal. Sans. Coll. Cat. Nos. 97-98.
59
Apastambasūtradhvnitārtha
kārikā or Trikāṇḍamandana
22
1871-72
Size
10g in. by 4 in.
Extent — 23 leaves ; 10-12 lines to a page; 30-40 letters to a line. Description Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting clear and legible but not uniform ; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges of some folios slightly worn out; the Ms. contains Kāndas 1-3.
Age Appears to be old
Author Bhaskara Miśra Somayāji, son of Kumārasvāmisūri. Begins - fol. 10
श्रीयज्ञपुरुषाय नमः ॥ विघ्नहर्त्रे नमः ॥
श्रियं वागीश्वरी देवी संप्रणम्य विनायक ॥ गुरुं च सोमयागस्य प्रयोगः प्रवितन्यते ॥ १ ॥

Page #75

60
Kalpasūtrus
तत्राधिकारकालादिः प्रथमं प्रतिपाद्यते ।
सूत्रांतरमतं वक्ष्ये सोपयोगं क्वचित्कचित् ॥ २॥ etc. fol. 9a इति वादिघटमुद्गर कुठारश्रीमत्कुमारम्वामीसूरिसुनुत्रिकांडमंडनभास्कर. मिश्रसोमयाजिकृतावापस्तंबसूत्रध्वनितार्थकारिकास सोमयागोपोद्धातके
धिकारनिरूपणं । छ । fol. 17b इति ...... प्रतिनिधिनिरूपणं कार्यनिरूपणं समाप्तमिति ।
fol. 22° इति ...... अधिकारिनिरूपणं तृतीयकांडं समाप्त ॥ छ । Ends - fol. 230
समाप्तमितिचेत्रकांडमंडनं ॥ छ । शुभमस्तु लेखकपाठकयोः । अग्निहोत्रपविध्यनीन्द्राह्मणः कामकारतः। चांद्रायण चरेनासौ वीरहत्यासमं हि तत् ।। भाहतो परिसंख्या च सायंप्रातश्च यंवतीः। तावद्याद्विजातिभ्यः शेष कृच्छ्रमुपाचरेत् । २। ब्रह्मव्याहरणं कृत्वा हुत्वा वैपाच ... हविः। शालग्रामशिला स्पृष्टवा शूद्रो गच्छत्यधोगति ॥३॥ गंगाधरस्य भाग त्रिकांडमंडन
References - (1) - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :-i,
510%; ii, 104, 189b; iii, 12a B- Descriptive Catalogues :- I. O. Cat. No.
312; Bikaner Mss. Cat. Nos. 264 and 1037; R. Mitra, Notices No. 4170; Cal. Sans. College Cat. of Mss. Vol. II, No. 77.
(2) Printed Editions:- With an anonymous commentary
Ed. by Chandrakanta Tarkalamkara Bhattacharya, Biblio. Ind. No. 140, Calcutta 1903.
आपस्तम्बसूत्रध्वनितार्थकारिका
Apastambasūtradhvanitārthakārikā
No. 68
21 1883-84
Size - 9
in. by 4
in.

Page #76

A. Srauta Works
Extent - 34 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line.
Description-Thin country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; edges of some folios worn out; many folios being torn, pasted with paper-slips; complete.
Age -- Appears to be old
Author -- Trikāndamandana or Bhāskara-Misra.
Begins -- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ पूर्वमाधानमुद्दिष्टं लग्नस्थे वै दिवाकरे।
लग्ने लग्नात्तृतीये वा चतुर्थे पंचमेपि वा । etc.. fol. 100 इति वादिमुद्रंकुठारश्रीमत्कुमास्वामि पुनराधेयं ॥ fol. 120 इति त्रिकांडमंडनभास्करसूरिविरचितः । प्रवरनिर्णयः ॥
fol. 18b इति प्र.षितस्य विधिः ।। Ends - fol. 340
गृह्य बोधायनेनोक्तं नवेष्टिश्चन्न संभवेत् । ...... भोजनं दद्यात्कुर्याद्वा वैश्वदेविकं । इष्टीनां पशुबंधाना ... भि... रुभि ... पृ ... ... ततत्तदेवस्य स्मृतिदीपनिरूपणात् ।
पत्रपातः ॥ इति त्रिकांडमंडन 'Reference - See No. 22/1871-72.
आपस्तम्बसूत्र
Apastambasūtraध्वनितार्थकारिका
dhvanitārthakārikā
55 No. 69
1884-87 Size - 91 in. by 31 in. Extent – 13 leaves; 8 lines to a page; 25 letters to a line.

Page #77

62
Kalpasūtras
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; edges worn out; red pigment used for marking; slightly moth-eaten; foll. 3-25, 28-35, 37, 39, 40, 43,
46 missing; incomplete. Age - Samvat 1713 Author - Trikandamandana, Bhaskara Misra Somayājin. Begins -- fol. 10
॥ॐ नमः श्रीगणेशाय नमः॥
॥श्रियं वागीश्वरी देवीं संप्रणम्य विनायकं । etc. fol. 260 इति प्रतिनिधिप्रकरणम् । .
Ends - fol. 484
भनेकाचार्यसिद्धांताः सौकर्याच्च निरूपिताः ।। देशकालवयोवस्थाशक्तिभेदाव्यवस्थिताः॥ पुनराधिप्रसंगेन किंचिदत्र निरूपितं ॥ प्रायश्चित्तांतरं वक्ष्ये स्वस्थाने बहुविस्तरं ॥
इति वादिघटमुद्रकुठारस्वामिसूरिसुतत्रिकांडमंडनभास्करमिश्रसोमयाजिकृताबापस्तंबसूत्रध्वनितार्थकारिकायां सोमयाजि-अधिकारिनिरूपणं समाप्तम् ॥
आश्विनशुदि ९ बुधे लिखितं सं. १७१३ Reference -See No.22/1871-72.
आपस्तम्बसूत्र
Apastambasūtraध्वनितार्थकारिका
dhvanitārthakārikā with टीका
with Commentary
83 No. 70
1884-87 Size-83 in. by 61 in. Extent -115 leaves; 14 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; yellow pigment

Page #78

99
A. Srauta Works
used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. contains the following chapters
- Śaka 1806
""
1 अधिकारनिरूपण
2 प्रतिनिधिनिरूपण
Age.
Author of Text-Trikāṇḍamandana Bhaskara Somayājin.
Comm.
Begins ( Text) - fol. 1b
3 पुनराधान विवरण
4 मंडनकारिका
Ends -
Separate pagination for each chapter; the Ms. contains both text and the commentary; complete.
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
श्रियं वागीश्वरीं देवीं संप्रणम्य विनायकं ॥ गुरूंश्च सोमयागस्य प्रयोगः प्रवितन्यते ॥ १ ॥ etc.
Begins (Comm.)
35
fol. 1b
भुजंगाभुजगा यस्य वामगा वामलोचना ॥
सर्वदः सर्वदा दिश्यात्सशिवः स शिवः स्वयं ॥ १ ॥ ...
---
63
features ग्रंथस्य प्रत्यूहायोहद्वारा परिसमाप्त्यर्थं स्मृतिशिष्टाचारपरिकल्पितश्रुतिबोधितकर्त्तव्यताकं स्वेष्टदेवतानमस्काररूपं मंगलमाचरन् शिष्यशिक्षायै निबध्नश्चाभिधेयं प्रतिजानीते श्रियमित्यादिना ॥ etc.
fol. 37b (79b) इति वादिमुद्गर आपस्तं बसूत्रध्वनितार्थ का रिकासु पुनराधेयनिमित्तनिर्णयं नाम तृतीयं कांडं ॥
इति त्रिकांडमंडनभास्कर सोमयाजी विरचिते विवरणे पुनराधेयनिमित्तनिर्णयं नाम तृतीयकांडं संपूर्ण ॥ छ ॥ शकाब्दः १८०६ तारण नामाब्दे माघकृष्णषष्ठयां गुरौ पुण्यग्रामे माध्वीत्युपनाम्ना सदाशीशवर्मणा लेखकेण इदं पुस्तकं लिखित्वा ॥ छ ॥ छ ॥ छ ॥
fol. 34 (1154)
कात्यायनः ॥
रजोनहारधूम्राम्रवृक्षाग्रांतरिते खौ
संध्यामुद्दिश्य जुहुयात्धुतमस्य न लुप्यते ||
दीपं शूर्प तथा शय्यां पादत्राणां च मार्जनी ॥
स्नातः संस्पर्शयेयस्तु पुन स्नानेन शुध्यति ॥ ॥ राम् ॥

Page #79

64
आपस्तम्बाग्निहोत्रप्रायश्चित्तप्रदीपिका
No. 71
Size - 10 in. by 4 in.
Extent Description
Age
Kalpasūtras
शकाब्दः १८०७ पार्थिव नामाब्दे चैत्रशुक्लचतुर्दश्यां रवौ पुण्यपत्तने सदाशिवशर्मणा लेखकेण इदं पुस्तकं लिखित्वा ॥ श्रीराम प्रसन्न ॥
-
-
Appears to be old
Author - Varadadhiśayajvan Somapa
Subject
On expiatory rites
Begins - fol. 10
89 leaves; 9 lines to a page; 36 letters to a line.
Country paper; Devanagari Characters; old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; folios numbered in right-hand margins; silghtly moth-eaten; complete.
The work is known as Prayaścitta-pradipikā.
-
-
Apastambāgnihotraprayaścitta pradipikā
12
1871-72
Reference
Ends — fol. 88b
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः । हरिः ओम् ॥
यस्य प्रसादान्मूकोपि भवत्यागमपारगः ।
तं वंदे व्यंकटाघोशं सर्वाभीष्टप्रदं गुरुं ॥ १ ॥
वत्सवशावतंसेन वरदाधीशयज्वना । उच्यते सोमपेनैषा प्रायश्चित्तप्रदीपका ॥ २ ॥ etc.
वरसवंशात्तंसेन वरदाधीशयज्वना । सोमपेन कृता वृत्तिप्रायश्चित्तप्रदीपिका ॥ छ ।
इति आपस्तंबाग्निहोत्रप्रायश्चित्तप्रदीपिका समाप्ता दिव्यलक्ष्मीनृसिंहार्पणमस्तु ॥ छ ॥ छ ॥ ग्रंथ १८१८
॥ छ ॥
श्रीमत्
— Mss. – A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 363• ; ii, 864; iii, 77.

Page #80

आवसथ्याधान
Age – Samvat 1751
Author
Begins – fol. 10
A. Srauta Works
B - Descriptive Catalogues : - I. O. Cat. No. 441.
No. 72
Size -8 in. by 5 in.
Extent - 5 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line,
Description – Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges on the right worn out; complete.
The Ms. contains another small work called पक्षहोमविधि.
...9
Not mentioned
श्रीयज्ञपुरुषाय नमः ॥
भरण्येयपक्षे तु
Ends – fol. 48
गृह्यायाधानजातेच्छो यजमानः पुण्यहुनि ॥ अश्वच्छोयः रामीगर्भः प्रशस्तोर्वीसमुद्भवः ।
तस्य या प्राङमुखी शाखा वोदीचीवोर्द्धगापि वा ॥ १ ॥
अरणीस्तन्मयी ज्ञेया तन्मय्येवोत्तरारणिः । सारवद्दारवचात्र मोविली च प्रशस्यते ॥ २ ॥
Āvasathyadhāna
119
1880-81
संसक्तमूल्यः शम्या सशमीगर्भ उच्यते । अलाभे त्वशमीगर्भादाहरेदविलंबितं ॥ ३ ॥ etc.
65
अत्र मार्जनपवित्रप्रतिपत्तिर्बहिहोमः । प्रणी विमोक इत्येते चत्वारः पदार्था भाष्यकारमते गृह्यकर्मसु न भवति । वचनाभावात् । आवसथ्याधाने तु बहिहोमो वचनाद्भवति ॥ ॥ इति भावसध्याधानं ॥ संवत् १७५१ श्रावणशुदि १४ भौमे । देवनाथसुतकाशिनाथेन लषितमिदं पुस्तकं || शिवमस्तु || श्रीरस्तु ॥ Then follows पक्षहोमविधिः beginning with
पक्ष होमे गृहीत्वैव वदानाश्चतुर्दश ।
उत्तराहुतिरप्येवं प्रातरहोमस्तथैव च । १ ॥ etc.

Page #81

66
Kai pasūtras
Ends - आवसध्याभि उपरिप्रतपनं । तत्र मंत्रः । अयं ते योनि ॥ इति पक्षहोमः
समप्तः॥ आत्मपठनार्थ काशिनाथेन लषितम् ॥
आवसथ्याधान
Āvasathyādhāpa
No. 73
1886-92
Size-81 in. by 4g in. Extent -15 leaves; 9 lines to a page; 36 letters to a line.
Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; folios numbered in right hand margins only; edges extremely worn out; moth-eaten;
complete. Age - Samvat 1745 Author - Not mentioned Begins — fol. 10
............ य नमः। सथ्या .. नेकत्त ... कलापः ...वें देहशुद्धयर्थ पुरश्चरणं यजमानस्य षडदं प्रायश्चित्तं ज्यब्दं पल्यश्च । अ ... वा।
यावत्यब्दान्यतीतानिम्नप्रिजन्मनः । तावंति कृच्छाणि चरेद्धौम्यं दद्यांद्यथाविधि ।
इदमवश्यं कर्त्तव्यं होमसंकल्पः । etc. Ends - fol. 15a
भथ वैश्वानरश्चरु । मोदनचरुजीर्णः अग्नये वैश्वानराय त्वा जुष्टं निर्वपामि । अग्नये वैश्वानराय स्वाहा । प्रायश्चित्तादि समापनं । प्रायश्चित्तार्थ ओदनचरः । अमावास्यायां पौणमास्यां वा । प्रयोगः अग्नये पावकाय स्वा जुष्टं निर्वपामि । अग्नये पावकाय स्वाहा । इत्यावसथ्याधाने वर्तमानपदार्थाः समाप्तः। शुभ भवतु ॥ शंवत् १७४५ वर्षे भाद्रमाते शुद्धपक्षे ११ सोमवासरे समाप्तः ॥ लखितं राउलशंघजीसुत-राउलक्रष्णजीसुत-शीवशंकर ऐन लखितं समाप्त ॥॥ श्रीशुभं भवतु॥
Then follow 3-4 verses.

Page #82

67
___A. rauta works आवसथ्याधानपद्धति
Avasathyādhānapaddhati
141 No.74
1886-92 Size -8 in. by 4g in. Extent - 12 leaves; 9 lines to a page; 34 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in app ar
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; folios numbered in right-hand margins; edges on the left extremely worn out; extremely moth-eaten
also; complete. Age - Appears to be old Author — Not mentioned Begins - fol. 10
श्री।। श्रीगणेशाय नम॥ अवसयाध्धान इतिकर्तव्यता। अतश्चामावास्याधाने अमावास्यायामुपक्रमः। पूर्व वैश्वदेवं वृद्धिश्राद्धं च कृत्वा पश्चाद्दर्शश्राद्धं । तदनु अरणिप्रदानं । प्रतिपदि मंथनं ॥ पक्षादिन भवति । पौर्णमास्यां आधानपक्षे। चतुर्दश्यां
मुपक्रमः Hetc. Ends - fol. 120
प्रायश्चित्तादि समापनं । कर्मापवर्गे ब्राह्मणभोजनं । पूर्णपात्रं सर्वकर्मषु । उक्तदक्षिणादानं। इत्यावसथ्याधाने वर्तमानपदार्थपद्धति ॥ समाप्तः अग्नि. समारोहणमत्रः । अयं ते योनिधियो यतो जातो अरोचथाः ॥ तजाननग्न आरोहा ... नो वर्द्ध ... रयिम ... वासविधिः । तृष्णा नमस्कारः मौनेन गमनं ॥
आवसथ्याधानप्रयोग
Āvasathyādhānaprayoga
506 No. 75
1883-84. Size -9 in. by 4g in. Extent - 15 leaves; 12-13 lines to a page; 32-34 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear.
ance; handwriting careless and at times not quite legible; folios numbered in right-hand margins; incomplete.

Page #83

68
Age - Appears to be old Author -- Not mentioned. Begins – fol. 14
Ends – fol. 150
Kalpasutras
॥ श्रीगणेशाय नमः । श्रिसरस्वत्यै नमः
श्रियाज्ञवल्क्याय नमः । श्रिकात्यायनाय नमः ।
अथावसथ्यायधानप्रयोगः । तत्र आवसथ्याधानप्रयोगः । तत्र आवसथ्याधानं दारकाले दायाद्यकाले इति सूत्रं तत्र द्वारकाले चतुर्थीकर्मानंतरं । दायाद्यकाले एकेषांचिन्मते भ्रातमतदपद्यविभानंतरं आधाने अधिकार अभ्रातृकस्य दारकाल एव । केचितु सभ्रातृकस्यापि चतुर्थीकर्मानंतरं अधिकारः । तत्र संमतिः । etc.
-
।
देवताभिध्यानं कुयात् । तत्र प्रजापति । इंद्रं । अग्निं । सोमं । अप्रिवरुणौ । अग्निवरुणौ । वरुणं । वरुणं । वरुणं । सवितारं । विष्णुं । विश्वान् देवान् । मरुतः । स्वर्कान् । अग्निं वरुणं । जातवेदसौ । एता देवता अज्येन । अग्निं पवमानं । पावकं । अनि शुचि अदिति । एता प्रधानदेवत । श्वरुणा ॥ अग्निवरुणौ । अग्नीवरुणौ । वरुणं वरुणं । वरुणं
आश्वलायन ब्रह्मत्वप्रयोग
No. 76
Size 7 in. by 32 in.
Extent – 3 leaves ; 8 lines to a page : 20 letters to a line.
Description 1- Rough country paper; Devanāgarī characters; old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform 3 borders ruled in double black lines; edges worn out; com - plete.
Appears to be old
Age Author - Not mentioned
Begins — fol. 10
Asvalayanabramhatva prayoga
124
1887-91
श्रीगणेशाय नमः ॥
अयाश्वलायनब्रह्मत्वप्रयोगः ॥
अध्वर्युर्यजमानौ ब्रह्माणं वृणीते ॥ ब्रह्मा ॥ वृतोस्मीत्युक्ता । प्रागुदगाह वनीयादवस्थाय प्राङ्मुखो यज्ञोपवीत्याचम्य दक्षिणावृद्विहारं प्रपद्यते ॥ etc.

Page #84

A. Srauta Works
Ends - fol. 3a
बृहस्पतिब्रह्मा ब्रह्मसदन आशिष्ट । बृहस्पते यज्ञमजगुपः। स यज्ञं पाहि स यज्ञपतिं पाहि स मां पाहि । ॐ भूर्भुवस्ववृहस्पतिसूतं । ॐ प्रतिष्ठेत्यूच्चै । इति समिधमनुजानीयात् ॥ कपालोद्वासनानंतरंतरं ब्रह्मा स्वभागं प्राश्नीयात् ।। होतृवत्सर्वप्रायश्चित्तानि हुत्वा । मायाश्चेत्यादि सर्वप्रायश्चित्तानि जुहोति । संस्थाजपं कुर्यात् ॥ ॐच मेत्युपस्थाय ॥ इति आश्वलायनब्रह्मत्वप्रयोगः छ।
आश्वलायनश्रौतसूत्र No. 77
Asvalāyanaśrautasūtra
__8(1)
A-1879-80
Size - 115 in. by 4 in.
Extent -57 leaves; 8 lines to a page; 50-52 letters to a line.
Description - Modern paper with water-marks; Devanagari characters;
new in appearance; handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. is divided into two parts पूर्वषट्क and the उत्तरषट् क separate pagination for each. This is the पूवषट्क. It contains Adhyayas 1-6.
Copied by one Vyankatesa surnamed Ambardekar. Age -- Śaka 1705 Author - Āśvalāyana Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः हरिःऽओ३म् अर्थतस्य समाम्नायस्य विताने योगापत्तिं वक्ष्यामोग्याधेयप्रभृतीन्याह वैतानिकानि दर्शपूर्णमासौ तु पूर्व व्याख्यास्यामस्तंत्रस्य तत्राम्नातत्वाद्दर्शपूर्ण. मासयोर्ह विष्वासन्नेषु होतामंत्रितः प्रागुदगाहवनीयादवस्थाय प्राङमुखो
यज्ञोपवीत्याचम्य दक्षिणावृद्धिहारं प्रपद्यते etc. fol. 9a श्रौतसूत्रे प्रथमोध्यायः समाप्तः fol. 21b इत्याश्वलायनश्रोतसूत्रे द्वितीयोध्यायः ॥

Page #85

70
Kalpasūtras
Ends --- fol. 566
सवें तु दीक्षितोत्थिताः पृथगन्नीत्समारोप्योददेवयजनान्मथित्वोदव. सानीयया यजंने पौनराधेयिक्यविकृताविकृता १४ इत्याश्रलायनश्रौतसूत्रे षष्ठोध्यायः समाप्तः शके १७०५ शोभकृनामसंवत्सरे श्रावणशुक्लत्रयोदश्यां रात्रौ गतघटि ७ तत्समयेऽ इदं पुस्तकं आंबर्डे कर 5 इत्युपनाम्ना व्यंकटेशेन लिखितं स्वार्थ परार्थ वा श्रीमहालक्ष्मीपल्लिनाथप्रसोस्तु श्रीरस्तु छ छ छ
श्री
References -(1) Mss - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i,
564, 7754; ii, 114, 190a; iii, 13a. B - Descriptive Catalogues :- I. O. Cat. Nos.
; Ext. pp. 3849, 3930%; B. B. R. A. S. Cat. Nos. 405-8; Mad. Des. Cat. No.
1029-30. (2) Printed Editions:-The text is printed with Narayana's
commentary.
आश्वलायनश्रौतसूत्र
Aśvalāyanaśrautasūtra No.18
8(2)
A-1879-80 Size - 118 in. by 4 in. Extent -34 leaves; 8 lines to a page; 52 letters to a line. Description - Modern paper with water-marks; Devanagari characters%3
new in appearance; handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. contains Adhyāyas 1-6 of the JTTA copied by one Vyankatesa
Ambardekar. Age -Saka 1705 Author -- Aśvalāyana Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ हरिःओं ३ म् ।। सत्राणामुक्ता दीक्षोपसद एतेनान्हा सुत्यानि प्रातरनुवाकाधुदवसानीयातान्यंत्यानि पत्नीसंयाजांतानीतराणि etc.

Page #86

A. Srauta Works
fol. 7a इत्याश्वलायनश्रौतसूत्रे प्रथमोध्यायः ।
fol. 164 इत्याश्वलायनश्रौतसूत्रे द्वितीयोध्यायः ।। Ends — fol. 330
दक्षिणावता पृष्टयानि शमयेरनिति विज्ञायते स एव हेतुः प्रकृतिभावे प्रकृतिभावे नमो ब्रह्मणे नमो ब्रह्मणे नमऽभाचार्येभ्यो नमऽमाचार्येभ्यो नमः शौनकाय नमः शौनकाय ॥ १५॥ ___ इत्याश्वलायनश्रौतसूत्रे षष्ठोध्यायः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु॥ शके १७०५ शोभननाम संवत्सरे दक्षिणायनेऽऋतुग्रीमे मासि भाषाढ वद्यपक्षे तिथौ सप्तम्यां वासरे भानौ नक्षत्रे रेवत्यां अभिजिन्मुहूर्ते इदं पुस्तकंऽभांबडेकरऽइत्युपनामकव्यंकटेशेन लिखितं स्वार्थ परार्थ च ॥
भग्नपृष्टिकटिग्रीवा ...... परिपालयेत् ।। श्रीमहालक्ष्मीप्रसन् Reference - See No. 8(i)/A-1879-80.
आश्वलायनश्रौतसूत्र
Āśvalāyanaśrautasūtra No. 79
1886-92 Size - 8} in, by 3} in. Extent - 45 leaves; 9-10 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devatāgari characters; old in appear
ance; handwriting not quite clear, also not uniform; borders ruled in double black lines; edges worn out and slightly motheaten; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; fol. 5 missing; folios numbered in both margins;
the Ms. contains Adhyāyas 7-12. Age - Samvat 1629: Saka 1494 Author - Asvalayana Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
सत्राणामुक्ता दीक्षोपसद etc. as in No. 8(2)/A-1879-80. fol. 90 सप्तमोध्यायः॥ छ ।

Page #87

Kalpasutras
Ends - fol. 450
वसिष्टेति वसिष्ठानां etc. up to नमः शौनकाय नमः शौनकाय ॥ छ । as in No. 8(2)/A-1879-80 followed by इति द्वादशोध्यायः॥समाप्तः ॥ श्रीः ।। श्रीरस्तु ॥ मंगलमस्तु । लेखकपाठकयोः शुभं भवतु ॥ स्वस्ति । संवत्
१६२९ वर्षे शाके १४९४ प्रवर्त्तमाने वाराणस्यामिदमलेखि ॥ Reference - See No. 8(i)/A-1879-80.
आश्वलायनश्रौतसूत्र
Āśvalāyanaśrautasūtra
No.80
1892-95
Size - 118 in. by 41 in
Extent - 63+ 1 leaves; 10 lines to a page; 34 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear and legible but not uniform; red pigment used for marking; yellow pigment often used for corrections; edges worn out; folios numbered in both margins%3; there is a 1997 at the end of 43rd folio; the Ms. contains adhyāyas 1-5 and some portion of the 6th adhyāya; incom
plete. Age — Appears to be old Author - Aśvalāyana
Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ हरिः ॐम् ।।
__ अथैतस्य समाम्नायस्य विताने etc. as in No. 8(1)/A-1879-80. fol, 114 इत्याश्वलायनश्रौतसूत्रे प्रथमोध्यायः॥ fol. 24b इत्याश्वलायनश्रोतसूत्रे पूर्वषट्के द्वितीयोध्यायः ।। fol. 360 इति सूत्रे तृतीयोध्यायः॥
fol. 474 इत्याश्वलायनसूत्रे चतुर्थोध्यायः ॥ ४ ॥ Ends abruptly - fol. 630
तत आचभ्याप्तवंत आपो अस्मान्मातरः अ॒धयंत्वियमापः प्रवहत सुमिच्या न आप औषधयः संस्वित्येतयावृताभ्युक्षेरनेवाप्यदी .....,

Page #88

Reference See No. 8(1)/A-1879-80.
Age
Author
Begins fol. 16
A. Srauta Works
आश्वलायन श्रौतसूत्र
No. 81
Size 8 in. by 3 in.
Extent 43 leaves; 9 lines to a page; 34 letters to a line.
Description - Country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting small and uniform but not quite clear as many letters have disappeared; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges worn out; borders on all sides look yellowish in appearance; 29 folios missing; as the folio numbers are not clearly seen, missing numbers cannot be known; the Ms. contains Adhyāyas 1-6; incomplete.
Appears to be fairly old
Āśvalayana
fol.... Ends fol. 71b
fol. ... इत्याश्वलायन श्रौतसूत्रे द्वितीयोध्यायः ॥ इत्याश्रलायन श्रौतसूत्रे तृतीयोध्यायः ॥
श्रीगणपतये नमः ॥
«ðav garapu farà etc. as in No. 8(1)/A-1879-80.
10
Asvalayanasrautasūtra
Reference See No. 8(i)/A-1879-80.
73
48
1895-1902
...
धाता ददातु दाशुषे प्राचीं जीवातुमक्षित etc. up to पौनराधे fazanfagar 11 28 as in No. 8(1)/A-1879-80 followed by इत्याश्वलायन श्रौतसूत्रे षष्ठोऽध्यायः ॥ छ ॥

Page #89

Kalpasūtras
आश्वलायनश्रौतसूत्र
Āśvalāyanaśrautasūtra
6(1) No. 82
1899-1915 Size -8 in. by 38 in. Extent - 69 leaves; 10 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; moth-eaten; the Ms. is divided into two parts पूर्वपटक (Adhyayas 1-6) and the उत्तरषटक (Adhyayas
7-12). This is the पूर्वपटक. Age - Śaka 1672 Author – Āśvalāyana Begins - fol. 10
___ श्रीगणेशाय नमः ॥ हरिःॐ ॥
अर्थतस्य समाम्नायस्य विताने etc. as in No. 8(1)/A-1879-80. fol. 124 इत्याश्वलायनश्रौतसूत्रे प्रथमोध्यायः ।।
fol. 264 इत्याश्वलायनश्रौतसूत्रे द्वितीयोध्यायः । छ । Ends - fol. 680
धाता ददातु दाशुषे etc. up to पौनराधेयिक्यविकृताविकृता ॥ १४ ॥ as in No. 8(1)/A-1879-80 followed by इत्याश्वलायनश्रौतसूत्रे षष्ठोध्यः समाप्तिमगमत् ।। श्रीकोलेश्वरकोटिलिंगार्पणमस्तु । शके १६७२ प्रमोदनाम संवत्सरे श्रावणेशुक्ल अष्टम्यां इंदुवासरे तहिने इदं पुस्तकं ज्योतिष्युपनामक कृष्णेन लिखितं स्वार्थ परार्थ च शुभं भूयात् ।।
Then follow five verses. Reference - See No. 8(i)/A-1879–80.
आश्वलायनश्रौतसूत्र
Aśvalāyanaśtautasūtra
No.83
6(2) 1899-1915
Size - 8 in. by 38 in.

Page #90

4. Srauta Workca
49 leaves; 10 lines to a page 30 letters to a line.
Extent
Description
-
-
Country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges slightly worn out; folios numbered in both margins; moth-eaten; the Ms. csntains the उत्तरषट्क of आश्वलायन श्रौतसूत्र Adhyāyas 7-12.
Age - Śaka 1672
Author Aśvalayana
Begins - fol. 1b
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ
सत्राणामुक्ता दीक्षोपसद etc. as in No. 8 ( 2 ) /A-1879-80.
fol. 10ळ इत्याश्वलायन श्रौतसूत्रे सप्तमोध्यायः ॥ छ ॥ fol. 236 इत्याश्वलायन श्रौतसूत्रे अष्टमोध्यायः ॥
Ends – fol. 47b
75
वासिष्ठेति वसिष्ठानां etc. up to नमः शौनकाय नमः शौनकाय ॥ १५ ॥ as in No. 8(2)/A-1879-80 followed by 8 verses.
सप्तानामृषीणामगस्त्याष्टमानां यदपत्यं तद्गोत्रमित्याचक्षे । एक एव ऋषिर्यावत्प्रवरेष्वनुवर्त्तते । तावत्समान गोत्रत्वमन्यत्र भृग्वंगिरसां गणादित्यसमानप्रवरैर्विवाहः ॥
इत्याश्वलायन श्रौतसूत्रं समाप्तं ॥ शके १६७२ प्रमोदनाम संवत्सरे दक्षिणायने आषाढमासे कृष्णपक्षे चतुर्थी सौम्यवासरे शततारकानक्षत्रे महाळयाक्षेत्रे तद्दिने इदं पुस्तकं कृष्ण जोशी इत्युपनामकेन लिखितं ॥ स्वार्थं परार्थ च ॥ समाप्तिमगमत् ॥ श्रीकोलेश्वरार्पणमस्तु ॥ श्रीकृष्ण ॥ यादृशं पुस्तकं दृष्टवा etc. ... एवं वदति पुस्तकम् ॥
अर्जितं भूरिकष्टेन पुस्तकं लिखितं मया ॥ हर्तुमिच्छति यः पापी तस्य वंशक्षयो भवेत् ॥
श्री कोलेश्ररार्पणमस्तु ॥ ग्रंथसंख्या श्लोक २४०० ॥
Reference - See No. 8 ( i )/A-1879-80.

Page #91

76
आश्वलायन श्रौतसूत्र ( प्रैषाध्याय )
Ends
No. 84
Size – 8Ł in. by 4 in
Extent – 5 leaves; 15 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appearance; handwriting small and somewhat careless but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; the Ms. contains the ' प्रैषाध्याय ' only.
Age – Samvat 1846
Author - Āśvalāyana
Begins – fol. 10
-
Kalpasūtras
॥ श्रीगुरुः ॥
स्मार्तकर्मणि विहितानां मंत्राणा सृष्यादिकं वक्तव्यं नेति विचार्यते ॥ तत्राह कश्चित् ॥ सृष्याद्यनुक्ता यत्कर्म क्रियये तन्निष्फलं भवति ॥ तथाहि । अविदित्वा ऋषि छंदो देवतामित्यादि विधिनानुष्ठितवेद्भवति तदा विधिबाधः स्यात् !! etc.
Reference
Aśv layanasrautasūtra (Praisādhyāya )
10
1886-92
fol. 56
होता क्षदश्विना सोमानां तिरोअह्यानां त्रिर्वर्त्तियति त्रिरिह मादयेथामुतो तुरीयं नासत्या वाजिनाय धेनुः ...जूरझी रोहिदश्वो घृतस्तुः सजूरूषा भरुणीभिः सजूः सूर्य एतशेन सृजोषावश्विनादं सोभिः करत एवाश्विना जुषेतां मदेता वीतां पिबतां सोमं होतर्यज ॥ ६९ ॥
-
आश्वलायनश्रौतसूत्रटीका called प्रयोगदीपिका
No. 85
Size - 98 in by 3g in.
इति आश्वलायनसूत्रे प्रैषाध्यायः समाप्तः ।
संवत् १८४६ पौषशुक्ल ७ बुधे लिखितं द्विवेदी - जीवनरामेण ॥
See No. 8(1)/A-1879-80.
Aśvalayanasrautasūtraṭikā called Trayogadipikā
49 1895-1902

Page #92

A. Srauta Works
77
Extent -- 18 leaves; 10 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; first folio torn; moth-eaten in the right-hand margins; fol. 17b blank; the Ms. contains the first Adhyāya and some portion of the second Adhyāya; in
complete. Age - Does not appear to be very old Author - Mañcanācārya Begins,- fol. 10.
...... विधै यज्ञीयते विविधाभिधः । तस्मै नमः क्रतुभुजे विष्णवे प्रभविष्ण ...... ......प्रयोगस्य प्रदीपिका ॥ क्रियते मंचनाचार्येण वृतिकारानुपारतः । २ ।।......
.......योगापत्तिं वक्ष्यामः ।। तत्र प्रथममझ्याधेयस्यैव प्रयोगो वक्तव्यः ...etc. fol. 9b इत्याश्वलायनप्रयोगप्रदीपिकायां मंचनाचार्यविरचितायां प्रथमोध्यायः ॥ Ends abruptly - fol. 186
विद्युदसीति मंत्रेण अथ प्रदीप्तां समिधद्रव्यंगुलमात्रं देशेऽभिजुहुयात् ।।
जान्वाच्य भूर्भुवः स्वरोमिति मंत्रेण ॥ References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum: i, 566;
ii, 110, 190a B - Descriptive Catalogues: - R. Mitra, Notices
No. 1387.
-
-
-
आश्वलायनश्रौतसूत्रभाष्य
Ašvalāyanaśrautasūtrabhāsya
No.86
1883-84 Size - 9f in, ty 47 in.
Extent -21 leaves; 13-14 lines to a page; 45 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigmert

Page #93

78
used for marking; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; the Ms. contains the commentary on the 1st Adhyāya of Āśvalāyanaśrautasūtra; incomplete.
Age Appears to be old
Author Siddhantin
Begins — fol. 1b
श्रीगणेशाय नमः
अथैतस्य समाम्नायस्य विताने योगापत्तिं वक्ष्यामः अथेत्ययं निपातः शुभः मंगलार्थः शास्त्रादौ प्रयुज्यते अकारो वै सर्वा वागिति वचनात् अकारस्यावस्थया सर्वान्वर्णान्ब्रूयादिति शिक्षायां वचनाच्चाकारस्य मंगलार्थत्वं तथाथकारस्यापि अकारोदयत्वान्मंगलार्थत्वं समाम्नाय विशेषणार्थमेतस्ये
त्युच्यते etc.
Ends abruptly
Kalpasūtras
-
fol. 21b
अथवा यद्यध्वर्युर्योकं विमुंचति तत्र होत्रा न विमोचनमंत्रो वक्तव्यः तत्प्र. छा इति अधिकारात्सिद्धेपि तदितिवचनं वीप्सार्थं तत्तद्योक्तमिति कस्मात्सर्वेषां योक्त्राणां निधानं कर्त्तव्यमिति अधिकारात्सिद्धेप्युपरिष्टादस्येत्यत्रास्येति वचनं पुरस्तात्पूर्णपात्रमिति अत्राप्यधिकारार्थं कस्मात् योक्त्रस्य पुरस्तास्पूर्ण पात्र निधानं कर्त्तव्यं न वेदतृणानां पुरस्तादिति अन्यथा ...
Reference — Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :-i, 560, 7750.
Aśvalayanasrautasūtravṛtti
आश्वलायन श्रौतसूत्रवृत्ति
No. 87
Size - 11jg in. by 4k in.
Extent – 158, leaves; 11 lines to a page ; 36 letters to a line. Description . - Country paper; Devanāgari characters; not very old in appearance; handwriting clear and legible but not uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; slightly moth-eaten in the left-hand margins; the folios are numbered as 1-118 and then 3-42: on fol. 1a there is a very beautiful coloured design.
12
A/1882-83

Page #94

A. Srauta Works
Age - Samvat 1847 : Saka 1712 Author - Narayana Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः ।।
प्रज्ञानानंदमूर्तिः सकल दिगतितरः etc. as in No. 47/1895-1902. fol. 210 इत्याश्वलायनसूत्रवृत्तौ नारायणीयायां प्रथमोध्यायः॥ fol. 604 इत्याश्वलायनसूत्रवृत्तौ नारायणीयायां द्वितीयोध्यायः ।।
fol. 88b इत्याश्वलायनसूत्रवृत्तौ नारायणीयायां वृ तृतीयोध्यायः समाप्तः । Ends - fol. 1570
___ मंथनमर्थसिद्धन्वे etc. up to नान्यदित्यर्थः ॥ १४॥ as in No. 47/1895-1902 followed by इन्याश्वलायनश्रोतवृत्तौ नारायणीयायां षष्टोध्यायः॥छ॥ संवत् १८४७ वर्षे शके १७१२ प्रवर्तमाने पौष विद्य १० दशमि मंदवासरे इदं पुस्तकं संपूर्ण ॥ महाराष्टज्ञातीय भ० भिष्वमस्येदं
पुस्तकं ॥ शुभं भवतु ॥ ॥ श्रीरस्तु । Reference -- See No. 47/1895-1902.
47
आश्वलायनश्रौतसूत्रवृत्ति
Āśvalāyanaśrautasūtravrtti No. 88
1895-1902 Size - 10 in. by 41 in. , Extent -- 142 leaves; 12 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters ; old in appear
ance; handwriting.clear and legible but nct uniform; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both
margins; extremely moth-eaten; the Ms. contains commentary
on Āśvalāyana Srautasūtra. Adhyāyas 1-6. Age --- Appears to be old Author --- Narayana Garga . Begins -- fol. 1b
|| श्रीमन्महागणपतये नमः ।।

Page #95

Ralpasūtras
प्रज्ञानानंदमूर्तिः सकलदिगतिगः सर्वदा सन्नवन्यः सर्वस्मात्स्वप्रकाशः स्थिरचरनिलयः प्रत्यगात्मा स देवः। श्रौतस्मातक्रियात्मा श्रुतिमनन निदिध्यासवैराग्यलभ्यः स ब्रह्मा विष्णुरोशः सकलमपि जगत्सर्वदाव्यादसौ नः ॥ गुणदोषविनिर्मुक्तं स्वप्रकाशमनाकुलं । गंभीरबोधमानंदं नमामि ब्रह्म शाश्वतं ॥ आश्वलायनसूत्रस्य भाष्यं भगवाता कृतं । देवस्वामिसमाख्येन विस्तीर्ण सदनाकुलं ।। तत्प्रसादान्मयेदानीं क्रियते वृत्तिरीहशी॥ नारायणेन गाग्येण नरसिंहस्य सूनुना ॥
अथैत । वक्ष्यामः । etc. fol. 21° इत्याश्वलायनश्रौतसूत्रवृत्तौ नारायणीयायां प्रथमोध्यायः ।।
fol. 564 इत्याश्वलायनवृत्तौ नारायणीयायां द्वितीयोध्यायः ॥ छ । Ends - fol. 142a
पौनरायिक्यां पुनराधेये पातेष्टिस्तद्रपेत्यर्थः । किं च किकृतया विभक्त्या ज्यभागविकारा तंत्रोपांशुस्वरहिता केवलमग्निर्देवता प्रधानस्विष्टकृतोर्याज्यानुवाक्यातिदिश्यते नान्यदित्यर्थः ॥ छ ।
इस्याश्वलायनवृत्तौ नारायणीयायां षष्ठोध्यायः समाप्तः ॥ छ । शुभमस्तु References -(1)- Mss - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 564%3;
ii, 114; iii, 134. (2) Printed Editions:- 1. Edited by Ramnarayan
Vidyaratna, Calcutta A. S. B. 1874; Bibl. Ind. 49; 2. ed. by Ganesh Shastri Gokhale, Poona Anandashram Press, 1917.
आश्वलायनश्रौतसूत्रवृत्ति Āśvalāyanaśrautasūtravrtti
26 No.89
1902-1907 Size -81 in. by 51 in. Extent - 194 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; red

Page #96

Age
Author
Begins
Ends
-
A. srauta Worke
pigment used for marking; edges of some folios slightly worn out; folios uumbered in both margins but the numbers in the left-hand margins are continuous numbers of folios while those in the right are separate numbers of each Adhyāya; the Ms. contains commentary on Aśvalayanaśrautasūtra Adhyāyas 1-3.
Does not appear to be old
Nārāyaṇa
fol. 1b
--
-
fol. 550 इत्याश्वलायनसूत्रवृत्तौ नारायणीयायां प्रथमोध्यायः ॥
fol. 1334 इत्याश्वलायनसूत्रवृत्तौ नारायणीयायां द्वितीयोध्यायः ॥ २ ॥
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीमहालक्ष्म्यै नमः ॥ निर्विघ्नमस्तु ॥
प्रज्ञानानंदमूर्तिः सकलदिगतिगः सर्वदा सन्ननन्यः etc as in No. 47/1895-1902.
fol. 194a
Reference
एतत्सवित्सरं प्रतं यावज्जीविकं वा पूर्ववद्विकल्पप्रतिभासहेतुर्द्रष्टव्यः अग्नावनुगतेंतराहुनी हिरण्य उत्तरां जुहुयाद्धिरण्य उत्तरां जुहुयात् आहुत्योरंतरानावनुगते सति हिरण्यं निधाय तस्मि द्वितीयामाहुति जुहुयात् हिरण्य एव यथासंभवं शेषकार्याणि कुर्यात् त पुनरभिरुद्वत्र्तव्यः अभ्यासोध्यायपरिसमाप्त्यर्थः १४
इत्याश्वलायन श्रौतसूत्रवृत्तौ नारायणीयायां तृतीयोध्यायः ॥ ३ ॥
See No. 47 / 1895-1902.
-
81
Aśvalayanasūtravyākhaā
आश्वलायन सूत्रव्याख्या
No. 90
Size 11 in. by 4k in.
Extent -- 130 leaves; 11 lines to a page; 44 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgarī characters; old in appearance ; handwriting clear, legible and uniform ; red pigment used for marking; extremly moth-eaten on all sides of the
... 11
45
1895-1902

Page #97

82
Kalpasutras
folios; the Ms. contains commentary on Adhyāyas 1-3 of
Āśvalāyana's sūtras. Age -- Fairly old Author - Devatrāta Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः । ॐ नमः शौनकाय ॥ एषोसावत्रासावमुत्र बातेति । अथैष सर्वाणि । कर्माणि अर्थान्यथाधीत्येषा तदर्थमुद्गृह्मोद्गृह्य । अथा ... पयति यजते यजति च । अथानंतरं ब्राह्मणैर्यज्ञो विधीयते । यज्ञेन चैहिकं फलमन्नाद्यादि । आमुष्मिकं च फलं स्वर्गादि ।
ब्राह्मणस्य अन्नाद्यमेवेति संपादयंते | etc. fol. 129b वीराहे देवनातस्यकृतौ सूत्रव्यास्याया तृतीयोध्यायः ॥ Ends - fol. 1304
॥ऋत्विज इति कर्तृगां संज्ञाः ऋत्विजो वृणीत । इत्युक्ते एते प्रत्येतस्याः चत्वार इति वचनाच्चत्वार एव ऋत्विजो... वरुणमपि चातुर्मास्यमेव वक्ष्यते। ब्रह्मानमेव प्रथ ... वृणीतेथ होतारमिति । एते प्रधानाः एते प्रधाना पुरुषा
इति बहुव्रीहिरन्यपदार्थ fol. 1a अश्वलायनसुत्रवृती References - Mes - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 560;
ii, 11a; iii, 13a. B - Descriptive Catalogues :- Cal. Sansk. College
Cat. No. 225.
आश्वलायनश्रौतसूत्र
Āśvalāyanaśrautasūtraव्याख्या
vyākayā
20 No. 91
___A/1879-80 Size-10 in by 4g in.
Extent - 143 leaves • 10 lin:s to a page; 30 letters to a line. Description - Thick country paper; Devanāgari characters; not very old
in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lir.es; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins ; edges slightly worn out; the Ms,

Page #98

A.
Srauta Works
83
contains commentary on Ăśvalāyanaśrautasūtra Adhyāyas 1-3.
Same as No. 8/1883-84 Age - Does not appear to be old Author - Siddhantin Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः । श्रीपरब्रह्ममहिष्यै नमः ॥ ॥ श्री ॐ अथैतस्य समाम्नायस्य वितानो योगापतिं वक्ष्यामः अथेत्ययं निपातः शुभमंगलार्थः शास्त्रादौ प्रयुज्यते अकारो वै सर्वा वागिति वचनात् भकारस्यावस्थया सर्वान्वर्णान्यादिति शिक्षायां वचनावाकारस्य मंगलार्थत्वं
etc. fol. 52b इत्याश्वलायनसूत्रव्याख्यायां सिद्धांतिकृतौ प्रथमोध्यायः ।।
fol. 1064 इत्याश्वलायनसूत्रव्याख्यायां सिद्धातिकृतौ द्वितीयोध्यायः ।। Ends - fol. 143b
अनुगतेंतरेत्येतावता सिद्धेप्यनाविति वचनं प्रत्यग्निविधानमेतदित्येवं ब्रुव
ज्ञापयति । प्रणीते तु गते प्राग्धोमादिग्विरित्येवमादिधाहवनीय एव न दक्षिणानाविति ॥ १४ ॥
इत्याश्वलायनसूत्रव्याख्यायां सिद्धांतिकृतायां तृतीयोध्यायः ।। ।। दर्शपूर्ण. मेरे ॥ ॥
1.
आश्वलायनाग्निहोत्रहोम
Ašvalāyanāgnihotrahoma
90 No.92
A/1881-82 Size - 81 in by 318 in. Extent – 5 leaves; 10 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; yellow pigment used for corrections; folios numbered in the right-hand
margins; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 16
श्रीगणेशाय नमः अथाग्निहोत्रहोमः ।।

Page #99

Ralpasūtras
अपराण्हे भस्तमयात्पूर्वमुषसि उदयात्पूर्वमाचम्य तीर्थेन प्रविश्य प्रश्चद्विार्हपत्यस्योपविश्य । गार्हपत्यं प्रज्वाल्य तस्मादेकदेशं दक्षिणाश्यायतने सूर्याभिमुखो निदधाति । etc.
Ends - fol. 50
यजमान इशान्यामाचम्य अपरेण वेरिमित्यादि खायत उपविश्य । अतित्यजनहतानुमंत्रणात्यार्गोर्चनादि यथोक्तं कुर्यात् । पर्वणि यवत्वा पयस्वा वा स्वयं जुयात् । सायं प्रातहोमयोरेकद्रव्यं च एककर्तृत्वं च। इत्याश्वलायनाग्निहोत्रहोमः
आश्वलायनाग्निहोत्रहोम
Āśvalāyanāgnihotrahoma
29 No. 93
Višrāma(ii) Size - 78 in. by 4g in. Extent - 8 leaves; 7 lines to a page; 26 letters to a line. Description - Country paperDevanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered in right-hand margins; incomplete.
Same as No. 90/A-1881-82 Age - Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins — fol. 10
श्रीवरदमूर्तये नमः॥ ॥ अथाग्निहोत्रहोमः अपराण्हे अस्तमयात्पूर्व मुदयात्पूर्वमुषसि आचम्य तीर्थेन प्रविश्य गार्हपत्यस्य पश्चादुदगुपविश्य गार्हपत्यं प्रज्वाल्य तस्मादेकदेश दक्षिणाश्यायतने सूर्याभिमुखो निदधाति प्रातर्दक्षिणात्यभिमुखः अथ भावनी
यार्थ गार्हपत्यादेकदेशमुद्धरेत् । etc. Ends - fol. 80
माहवनीयस्य दक्षिण उदङमुखस्तिष्ठन् तिस्रः ममिधोभ्यादधाति दीदिहि स्वाहेति प्रथमा द्वितीय तृतीये तूप्णी एवं गार्हपत्ये दीदाय स्वाहेति प्रथा द्वितीयतृतीये तूष्णीं एवं गार्हपत्ये दीदाय स्वाहेति प्रथमा द्वे पूर्ववत् दक्षिणानौ दीदिदायेति प्रथमां द्वे पूर्ववत् यथालिंग त्यागः ॥

Page #100

A. Srauta Works
आश्वलायनोत्तरषट्कप्रयोग Asvalayanottarasatkaprayoga (गवामयनादिप्रयोग)
(Gavāmayanādiprayoga ) विष्णुगूढ
Visnugūdha
95 No. 94
1887-91 Size -93 in. by 4g in. Extent-86 leaves; 8 lines to a page; 28 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting somewhat careless but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lins; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges worn out and moth-eaten; incomplete.
Age - Appears to be old
Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ सत्राणामुक्ता दीक्षोपसदित्यारभ्य दीक्षोपसद उक्ताः पूर्वमेव सूत्राणां सामान्येन अस्मिन् उक्ता इत्यनुवादो गवामयनाथ प्रथमं गवामयनमुच्यते । प्रायणीयोतिरात्रः प्रथममहः पूर्वषट्के विस्तारेणोक्तं । उदयनीयोग्येकः एवमेव
कथं अवगम्यते । etc. fol. 10a माध्यंदिनं समातं ॥ Ends abruptly - fol. 86b
चतुर्होतृणामादितः पंचानामवसानेषु ॐ होतरिति प्रतिगरो भवति । विज्ञातमग्नी दित्यादि पंचाना तथा होतरिति प्रतिगरो भवति । एवं प्रतिगीर्यापवृज्याध्वयुः अध्वर्युः प्ररा ...
आहीनकल्पव्याख्या
Ābınakalpavyākhyā
- 72 No.95
1891-95 Size - 123 in. by 5 in. Extent -- 8 leaves; 8 lines to a page; 45 letters to a line.

Page #101

-86
Kalpasutras.
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double biack lines; red pigment used for marking the portion; edges slightly worn out; the Ms. contains commentary on the Ahinakalpa on Adhyaya 8th only.
The text is also called Maśakakalpasūtra or Ārseyakalpa. Age - Appears to be old Author - Varadarāja, son of Vāmanācārya Begins - fol. 1a
श्रीगणेशाय नमः अभ्यासंग्यः षडहस्त्राय छदोमाश्चतुष्टोमोग्निष्टोमो विश्वजिदतिरात्र इत्यनुवाकेन पौंडरोक एकाह दशरात्र उक्तः ॥ तस्य द्वादशोपहोपवसत्कत्वपक्षे द्वादशाहे सुत्यामित्यादि द्वादशाहवत् ॥ षडपषट् पक्षे षडहे सुत्यामित्यादीनि ॥
etc. Ends - fol. 80
एवं माध्यंदिनांतं सामराजमेव नियतं ॥ न तु दीर्घतमसोर्कः एकस्यामाकूपारमेकस्यां वृहत्यां चासौ नानुकल्पनीये संचाराय महाव्रतमेकाहिक वाश्वानरशब्दन ज्योतिष्टोमोतिरात्र उच्यते तस्याहिनिकी रात्रिः ।।
उक्तं वरदराजेन वामाचार्यसूनुना ॥ माहीनककल्पो व्याख्यातो गोविंद प्रीयतामिति ।। इति कल्पव्याख्यातामष्टमोध्याय ७॥ शुभं भवतु लिषितं दुवे-जयनंद ।।
पौंडरीक वरदराजी पुस्तकमिदं रत्नाकर पौंडरीकयाजिनां महीन
वरदराजी References - Mss - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 4346;
ii, 990%; iii, 930. B - Descriptive Catalogues :-R. Mitra, Notices No.
664; I. O. Cat. 262; Cal. Sans. College Des. Cat. Vol. I. Nos. 204-5.
इष्टकापूरणपरिशिष्ट
No.96 Size - 91 in. by 38 in.
Istakāpūranaparisista
59
1887-91

Page #102

A. Śrauta Works
87
Extent -- 5 leaves; 8-9 lines to a page; 25-26 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters with q8Riis; old
in appearance; handwriting careless but clear and legible; borders ruled in double black linės; red pigment used for marking the portion; folios numbered in right-hand margins;
edges_slightly worn out; complete. Age — Appears to be old Author — Kātyāyana ? Subject - Directions for making bricks for altars at the time of sacrifice
Begins - fol. 10
ॐ नमो गणेशाय॥
अथातः सुपर्णचिन्यस्याग्नेः कातीयसूत्रशेषमृजुपक्षस्यानुव्याख्यास्यामः etc. Ends — fol. 5a
स्त्रिग्राहिण्यः सप्ततिर्वक्राटी द्वे पादोने एकोषोतिनोवेति विभाग इष्टका. पाकशोखाभ्यां त्रिएशन्मानात्त हीयते त्रिशन्मात्त हीयते ॥ श्री॥छ॥.
grorgfifing FATÅ I sit il g 11 Refeyence – Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 590;
ii, 116; ii, 140 B - Descriptive Catalogues :- Bikaner Mss. Cat.
No. 293; R. Mitra, Notices No. 1311.
इष्टकापूरणभाष्य
Istakāpūraṇabhāșya
11 No. 97
1886-92 Size - 9 in. by 4 in. Extent - 28 leaves; 13 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters with q&HTT8; old
in appearance; handwriting careless but clear and legible; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges worn out; moth-eaten; foll. 24, 27, 28, 30, 31, 32 missing; incomplete.

Page #103

Kalpasūtras
Age - Samvat 1567 Author - Yājñikadeva Begins - fol. 10
॥ ॐ न ......रं नमस्कृ ... यकं ।
इष्टकापूरणस्याहं कुवें विवृत्तिमुज्वलां। etc. as in No. 43/1879-80 Ends - fol. 34a
अथ शास्त्रांते मंगलम चरति ॥ ॥ अयुतं च सहस्रं च शतं च सप्तति तथा। . संख्यैषा शांडिलस्याग्नेस्तस्मै च मुनये नम इति ॥१०
इति श्रीसम्रादस्थपति-अग्निचिदेकोनत्रिंशत्क्रतुकृन्महायाशिक-प्रजापतिस्त
नुना याज्ञिकदेवेन कृतं पूरणभाष्यं समाप्तं ।। संवत् १५६७ Reference - See No. 43/1879-80.
इष्टकापूरणव्याख्या
Istakāpūraṇavyākhyā
43 No. 98
1879 80 Size — 9} in. by 4} in. Extent - 22 leaves; 14-15 lines to a page; 45 letters to a line. Description -Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs%3B
handwriting small and somewhat careless but clear, legible and uniform; red pigment used for marking; edges slightly worn
out; folios numbered in right-hand margins; complete. Age-Samvat 1581 Author -- Yajñikadeva, son of Prajāpati Begins - fol. 10
ॐ नमो रामाय ॥ दुमातरं नमस्कृत्य सर्वाभीप्सितदायक इष्टकापूरणस्याहं कुर्वे विवृत्तिमुज्वलां। १
अथातः सुपर्णचित्यस्याग्नेः कातीयसूत्रशेषमृजुरक्षस्यानुव्याख्यास्यामः । अत्राथशब्द आनंतर्याथो मंगलार्थो वा । अथ कात्यायनसूत्रोपबंधनानंतरं अत:शब्दो हेत्वर्थे।

Page #104

A. Srauta Works
Ends-fol. 22a
भथ शास्त्रांते मंगलमाचरति । मयुतं च सहस्रं च शतं च सप्तति तथा ॥ संख्येषा शांडिल्यस्याग्नस्तस्मै ते मुनये नमः इति ।
इति श्रीसंम्राटस्थपतिविरग्निचिदेकोनत्रिंशत्क्रतकृन्महायाज्ञिक - प्रजापतिसनुना याज्ञिकदेवेन कृतं पूरणभाष्यं समाप्तं ॥संवत् १५८१ वर्षे भाद्रपद
वदि ११ References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- i, 596;
ii, 11', 1900%; iii, 14a. See also Proceedings
of the ASB. 1869,.135. B - Descriptive Catalogues :- Berlin Mss. Cat. by
Weber p. 63; Cal. Sans. Callege, Cat. Vol. I No. 244.
इष्टिकालनिर्णय
Iștikālanirnaya
525 No.99
1886-80 Size -8 in. by 4 in. Extent -- 38 leaves; 8 lines to a page; 28 letters to a line. Description- Modern paper with water-marks; Devanagari characters,
new in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform ; borders ruled in triple red lines; folios numbered in
both margins; complete. Age -- Saka 1708 Author - Murārisūri Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ नत्वेष्टदैवतं कृष्णं मुरारिस्विष्टमिष्टदं ॥ करोति विदुषामिष्टमिष्टिकालविनिर्णयं ॥१॥
दर्शपूर्णमासयोस्तावत् पूर्णमास्यां पूर्णमास्या यजेत अमावास्यायाममावास्य यजेतेति वाक्यद्वयेन कृत्स्नपौर्णमासत्रिकप्रयोगस्य पूर्णमास्यां कास्न
दर्शत्रिकप्रयोगस्य चामावास्यायां कर्तव्यतावगमेपि पूर्वधरग्निं गृणहाति उत्तर। महर्यजवीत्यादि श्रुत्यंतरादन्दाधानानुष्टानेनारंभमानं etc. ...12

Page #105

90
Ralpasūtras
Ends-fol. 370
निर्मथ्य प्रकृतार्थनिर्णयनयान् श्रीजैमिनीयान् नयान् .. श्रीकात्यायनमुख्यामौनरचितान् कल्पाननल्पानिह तद्भाप्याणि मुरारिणायमुदितः कालस्तदर्कोदितस्तेन प्रीतिमुपैतु यज्ञपुरुषः स ह्युत्तमः पूरुषः । मुरारिनिर्मितीतमीमांसास्मृतिवेदिनां । तोषाय विदुषामेषः कंठभूषा प्रकल्प्यतां ॥
इति श्रीमतदवाक्यप्रमाणपारावारपारीणसद्गुरूप्रसादासादितसकलसिद्धातश्रीमुरारिसरिकृत-इष्टिकालनिर्णयः समातः ॥ श्रीरस्तु ॥ शके १७०८
पराभवनामसंवत्सरे अश्विनशुद्ध १४ पुस्तकं समाप्य ॥ Refelence -- Mss. - Aufrecht's Catalogus Ccatalogorum:-i, 60a
1880
..
इष्टिप्रयोग
Istiprayoga
61 No. 100
1879-80 Size - 9} in. by 41 in. Extent - 41 leaves; 10-11 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari Characters; very old in
appearance; handwriting careless and not uniform but legible; borders carelessly ruled in single and double black lines; edges
worn out; complete. Age -- Samvat 1725 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः। प्रेक्तितेपद्धतिलिख्यते ॥
अथ बर्हिःसन्नहनं । देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेश्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो
हस्ताभ्यामाददे ॥ इति गार्हपात्यादुत्तरतो दात्रमादत्ते । etc. Ends - fol. 410
___ अहिर्बुध्नाय आवसथ्याय नमः ॥ चतुर्भिश्च चतुर्मिश्च तस्मै यज्ञात्मने नम ॥ इति इष्टिः समाप्ता ॥ स्वस्ति संवत् १७२५ शोत्तर वर्षे तपस्यमासिs सिते पक्षे दशम्यां तिथौ सोमवायर अग्रह श्रेय पुरस्थ-शुक्लात्माजात्मज

Page #106

A. Srauta Works
91
सुनु-रघुजित्शर्मा लिखिता स्वात्मपठनार्थं पितृव्यकानां भ्रातृव्यकानां वा सर्वेषां परोपकारार्थ च शुभं शुभे स्वस्तिपूर्वकं लिखितवंशे कल्याणं भवतु ॥ श्रीभवानीशंकरौ विजयत ॥४१॥ शु. विश्वनाथनावंशनी पोथी
इष्टिहौत्र
Istihautra
12 No. 101
1886-92 Size - 10F in, by 4g in. Extent -17 leaves%3; 8-9 lines to a page%3; 28-30 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्रा; old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pegment used for marking the portion; edges slightly worn out; complete.
Age — Appears to be old Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
शयामाकाग्रयणहौत्रं लिख्यते ॥ सप्तदश सामिधेन्यः ।। प्र वो वाजा इत्यादि शोचिष्केशस्तमीमहो पृथुयाजा अमयो घृतनिर्णिक स्वाहुतः । अग्नियज्ञस्य हव्य
वो३तं सबाधो यतस्रुच इत्था धिया यज्ञवंतः । etc. Ends - fol. 17a
अदितिः । हविरजुषतावीवृधत महो ज्यायोकृत । देवा आज्यपा हवि. इत्यादि । अदितीष्टिः ।। छ । श्रीः ॥
श्रीमदक्षिणामूर्तिर्विजयतेतराम् । छ ।
उक्थ्यप्रयोग
Ukthyaprayoga
56 No. 102
1884-87 Size -9 in. by 4 in. Extent - 25 leaves; 11 lines to a page; 40 letters to a line.

Page #107

92
Kaupasutras
Description - Country paper ; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small and closely written but clear and legible; borders ruled in double red lines; edges worn out; moth-eaten in the right-hand side margins; last few folios torn at the corners; complete.
The present work appears to be identical with No. 1282
described by R. Mitra in his Notices. Age - Samvat 1846 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथोच्छयस्य प्रयोग उच्यते तस्यैवेंद्राग्नः पशुः॥ आवाहनकाले। आज्यभागानंतरमिंद्राग्नी आवह॥ वनस्पतिमावह ॥ इंद्रं वसुमतमित्यादि॥ तस्य
पशोतक्तैव क्लप्तिः॥ आ वृत्रहणा । होत्रा यक्षरिंद्राग्नी छागस्येति प्रेषः । etc. fol. 104 इति प्रथमः पर्यायः । fol. 10b इति द्वितीयः पर्यायः ।
Ends - fol. 25b
अतिराने सरस्वत्याः पशषोलशीसंस्थिते ।। पर्याया द्वादश प्रोक्ता आश्विनं यज्ञपुच्छकं ॥ अप्लोर्यामे पशौरेव सरस्वती चोदितं पुनः। आश्विनांतति रिक्तोत्थ्यश्चत्वारो यज्ञपुच्छकं ।
इति समाप्तः ।। संवत् १८४६ मीती महावदी ११ चंद्रवारे पं. उदरामजी तत्पुत्र चिरंजीव शिवरामेण आत्मकार्यार्थ ।।
125
उत्सर्गेष्टिपुनराधेयप्रयोग Utsargestipunaradheyaprayoga No. 103
___ 1887-91 Size -6} in. by 3g in. Extent - 7 leaves; 12 lines to a page; 17 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in app.ar
ancc; handwriting clear and legible but not quite uniform;

Page #108

Age - Appears to be old
Author
Not mentioned
Begins – fol. 10
A. Srauta Works
borders ruled in single black lines; red pigment used for marking; white chalk used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Ends - fol. 7
-
उत्सर्गेष्टिहौत्रप्रयोग
No. 104
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ पुनराधेयं आधानानंतरं यद्येतानि निमित्तानि स्युः तदा पुनराधेयं कर्त्तव्यं । पुत्रपश्वादि व्यवाबानिः ॥ भार्या पुत्राः पशवः हिरण्यादय इति देवत्रातः ॥ यस्याधानकालादारभ्य संवत्सरसमातेरर्वाक् पुत्रभ्रातृपितृमातृबंधु अंगसंबंधनाद्वंधुरिति वृत्तिकारः ॥ etc.
Age - Author
Ends
ब्रह्मन्प्रस्थेत्यादि० ॥ अगन्मर्द्विमृद्दिमगन्म संदृशस्त इत्यादि । यज्ञो बभूव यज्ञ शं च मवजं । ब्राह्मणतर्पणांते सिद्धमिष्टिः संतिष्टते ॥ छ ॥ इति उत्सर्गेष्टिपूर्वक पुनराधेयप्रयोगः ॥
Size
62 in by 30 in.
Extent - 2 leaves; 10 lines to a page; 15-16 letters to a line.
Description
93
--
Begins - fol. 1a
Utsargeṣṭihautraprayoga
126
1887-91
Country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; complete. - Appears to be old
Not mentioned.
॥ अथ उत्सर्गेष्टिहौत्रप्रयोगः ।
नमः प्रवक्त्र इत्यादि । पंचदश सामिधेन्यः ॥ भावाहने । भिमन भा३वह । सोममाश्वह । अग्निं वैश्वानरमावद्द । वरुणमा ३ वह । etc.
- fol. 20
अग्निर्वैश्वानर इ० ॥ वरुण इदं ह० १ अनिरपसुमानिदं हवि० कृत ॥ मित्र इदं० | देवा आज्यपा इत्यादि० || संस्थाजपतिं प्रकृतिवत् ॥

Page #109

Kalpasutraa
ये ३ यजा. निं स्विष्ट. ळग्नेः प्रि० सोमस्य प्रि० ळने प्रि० ळनेर्वैश्वानरस्यप्रिड्वरुणस्य प्रि० लग्नेरप्सुमत: प्रि.मित्रस्य प्रि० याइदेवानामित्यादि।
ऋत्विग्वरणनिर्णय
Rtvigvarapanirņaya
106 No. 105
A-1881-82 Size - 94 in. by 41 in. Extent - 10 leaves; 8 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not vepy old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders of the first five folios ruled in double red lines; folios num
bered in both margins; complete. Age - Not very old Author - Anantadeva, son of Āpadevasūri Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीकृष्णं प्रणतातिनमापदेवाभिध गुरुं ॥ प्रणम्यानंतदेवेन ऋत्विग्वरणसंग्रहः ॥ १॥
* गताविति धातोनिष्पमस्य ऋतुशब्दस्य किवंतस्य यजिना योगे संप्रसारणे यणि कुत्वे च कृते सिद्धं शब्दस्वरूपं परं संज्ञापदं ।। ऋतौ बजतीति व्युत्पत्तेः॥ चत्वार ऋत्विजः प्रानंतीत्यादौ संव्यवहारार्थ ।। etc.
Ends-fol. 10a
तत्रैवं योजना । एको ग्निहोत्रे त्रयो दर्विहोमादौ चत्वारः पौर्णमासेष्टयादौं पंच चातुर्मास्येषु षट् पश्वादो हवियज्ञे ब्रह्मादि हौत्रादि वा वरणं नेति कौठस्यमतं विष्णोपक्रमसमाप्तिज्ञापनार्था ।
आवादीत्थमनंतेन । ऋत्विग्वरणनिर्णयः॥ अमुना यमुनातीर खेलन्तुष्यतु नंदजः ॥छ॥
इति विद्वन्मुकुटरत्नापदेवसूरिसूनुना विरचितो ऋत्विविवेकः समाप्तः । ॥ श्रीरस्तु॥
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.

Page #110

A. Srauta Works
95
एवयामरुच्छस्त्र
Evayāmarucchastra (अच्छावाकशस्त्र)
(Acchāvākasastra )
393 No. 106
1883-84 Size — 98 in. by 3in. Extent -7 leaves; 8 lines to a page; 25-28 letters to a line, Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance%3; handwriting clear, legible and uniform; folios
numbered in both margins; complete. Age – Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ हरिःओंम् ॥ अथ एवमरुतं शबं॥
अथ अच्छावाकशस्॥ हिं ३ भूर्भुवः स्वरों ५ अध्वर्यो शोशों ३ मधाहींद्र गिर्वण उप स्वा कामान्महः ससृज्महे ।। उदेव यंत उदभों ३ भिः ॥ वार्णत्वाय
व्याभिर्वर्द्धति शूर ब्रह्माणि । etc.. Ends - fol. 70
उप ब्रह्माणि शृणुतं हवंमों ३ शों ३ सावो ३ मुभा जिग्यथुन पराजयेथे। न पराजि ये कतरश्चनैनो ३ मिंद्रश्च विष्णो यदपस्पृधेथा ॥ अंधा सहस्रवितदैरयेथों ३ त्रिः॥ परिधानीया ॥ तृतीये पर्याये ॥ वितदैरयेथामैरयेथों ३ म् ॥ उक्थं वाचि इंद्राय देवेभ्यः ॥ इंद्राविष्णू मदयतीति याज्या ॥ इत्येवयामस्तशस्त्रं ॥ ॥
ऐकाहिकचातुर्मास्यपद्धति Aikāhikacāturmāsyapaddhati
91 No. 107
1887-91 Size - 91 in. by 4 in. Extent -10 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; bor

Page #111

96
Kalpasūtras
ders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in the right-hand margins only; complete.
Composed in Samvat 1653
Age – Samvat 1810
Author
-
- Jagannātha, son of Viśvanātha and disciple of Ratneśvara. Begins – fol. 10
Ends
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अज्ञानतिमिरांधस्य ज्ञानांजनशलाकया | चक्षुरुन्मीलितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ऐष्टिकै काहिके सम्यक् पद्धतिः कर्कसंमता ॥ विश्वनाथात्मजेनेयं जगन्नाथेन तन्यते ॥ १॥
तानि चैत्रयां वसंते वा ऐकाहिकानि पंचाहिकानि वा पंचापवर्गाणि सप्तापवर्गाणि वा भवंति ॥ etc.
- fol. 10a
ऐष्टिकैका हिके सम्यक्पद्धतिः कर्कसंमता । श्रीरत्नेश्रर शिष्येण जगनाथेन निर्मिता ॥ २ ॥
प्रीयतां तत्परं तेजोमंडले दक्षिणे क्षणि ॥ हृदि चाधिष्ठितं यन्मे लिखनेन शमत्विति ॥ ३ ॥
संवत् १८१० कार्त्तिकशुक्ल १२ रवौ शुभमस्तु ॥
This is the only Ms. recorded by Aufrecht in his Cat. Cat. iii, 174.
Aikāhikacāturmāsyah&utra
ऐकाहिक चातुर्मास्य हौत्र
No. 108
Size - 98 in by 48 in
Extent – 5 leaves; 16 lines to a page; 40 letters to a line.
97
1887-91
Description - Country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges worn out; complete.

Page #112

A. Srauta Works
Age - Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10 .
अथ एकाहिक चातुर्मासस्य हौत्रं ।
स्थानाचमने कृते वेदेरुपविश्य निरसनोपवेशने कृत्वा प्रेषितोग्निप्रणयनीया प्रतिपद्यते । उपांशु सप्रणवा आधां त्रिः । हुंभूर्भुवःस्वरों ३ प्रदेवं देव्या घिया भरता जातवेदसं । हव्या नो वक्षदानुषोः ३ इति त्रिः उत्थायाग्निमनुव्रजन् ।
मयमुष्य प्र देवयुहोता यज्ञाय नीयते । etc. Ends - fol. 50
इदं द्यावापृथिवीत्यादि वरुण इदं हविरुजुषता कृत। अग्नीवरुणाविदं हविरजुषेतामवीवृधेता महो ज्यायोक्रातां । देवा भाज्यपा इत्यादि स्येदं नमो देवेभ्य इत्यंतं । इति ऐकाहिकचातुर्मास्यहोत्रं ॥ छ । शुभंभवतु ।
ऐकाहिकचातुर्मास्य
Aikābikacāturmāsyaहौत्रप्रयोग
hautraprayoga according to aiatza
according to Bodhāyana
127 No. 109
1887-91 Size - 8f in. by 4 in. Extent -- 12 leaves; 8 lines to a page; 28-30 letters to a line. Description - Modern paper with water-marks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in right
hand margins; country paper used for foll. 2 and 3; complete. Age -/Modern Autor - Not montioned Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ बोधायनीयकल्पमवलंग्यकाहिकचातुर्मास्यप्रयोगः ॥ फाल्गुन्यादि पौर्णमासीनां सांवत्सरिके प्रयोगे सूत्रोक्तानां मध्ये । कस्यामपि पौर्णमास्या
वारुणप्रघासिक पैतृक च विहारं युगपत्संपाच समारोपादिविधिनोदवसाय ...13

Page #113

98
Kalpasūtras
कृतवपनादिः पश्चाद्गार्हपत्यस्य पत्न्या सह दर्भेष्वासीनो दी धारयमाण: प्राणानायम्य देशकालौ संकीर्त्य याः पुरस्तादिनिविष्टमित्यंतं जपित्वा श्रीपरमेश्ररप्रीत्यर्थ ऐकाहिकैरैष्टिकचातुर्मास्यैर्यक्ष्ये इति त्रिरुपांशु त्रिरुच्चै
वंदेत् । etc. Ends - fol. 110
___ वार्चनावाज्यभागौ नव प्रयाजा: नवानुयाजाः प्रे ... अग्न इमो अग्न इति संयाज्ये अध्व! आस्येथां विश्ववारा इति मंत्रोहः युगादापने प्रधाने गृहमेधसहितानां नित्यवद्याज्यानुवाक्ये । पिठ्या हौत्रे न विशेषः । यथादैवर्तसूक्तवाकः ।।
इत्यैकाहिकचातुर्मास्यहोत्रं समाप्तं ॥ ॥ श्रोः॥ References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :-i, 3780;
iii, 17a (the present Ms.) B - Descriptive Catalogues :- R. Mitra, Notices
No. 1556.
ऐकाहिकहौत्र
Aikāhikahautra
18(8) No. 110
1899-1915 Size -81 in. by 4 in. Extent - 4 leaves; 9-10 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, legible and uniform; incomplete. Age - Not very old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीमहागणपतये नमः ॥ ऐकाहिकहौत्रप्रारंभः॥ होतरेहीत्यामंत्रितः । होता तीर्थेन विहारं प्रविश्य पश्चाहापौर्णमासिकाया वेदेरूपविश्य निरसनोपवेशने कृत्वा होता भूर्भुवः स्वरों प्र देवं देव्याधिया भरता जातवेदसं। हच्या नो वक्षदानुषो मिति प्रथमां ऋचं सप्रणवा
निरन्वाह । etc. Ends abruptly – fol.40
कवत्पुरोडाशादि सौर्यांतानामवदायाभिारयतीत्यादिदक्षिणपुरोडाश चतुकिरणदानांतं वरुणप्रघासवत् । दक्षिणादानसमयेर्वा ...

Page #114

A.
rauta Worke
99
ऐष्टिकप्रायश्चित्तानि
Aistikaprāyaścittāni
108 No. 111
A/1881-82 Size - 94 in. by 5 in. Extent-21 leaves ; 10-12 lines to a page; 30-35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear and legible but not uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges slightly worn out; foll. 5-9 and 22 missing; in
complete. Age - Appears to be old Author - Not mentioned
Begins — fol. 1a
श्रीगजाननाय नमः ।। ऐष्टिकानि प्रायाश्चित्तानि लिख्यते ॥
अथेमाबहिषोः पतने ब्रह्मप्रतिष्टेति स्थापनं तेनैव युवाहुतिः सर्वत्र सांगतार्थ सर्वप्रायश्चित्तं च ॥
प्रणीताप्रोक्षण्योः सशेषस्कंदने भापो हि छेति तृचेनाभिपूर्यत तं भाप
इरेति स्रुवाहुतिः अशेषस्कंदने तु पुनरुत्पाद्य ।। Ends-fol. 270
प्रायश्चित्तविना काष्ठमथने चोदितं विना॥ लौकिकस्यादतो लुप्तादारभ्यावर्तते पुनः ॥ यदि नावर्तयेद्वन्हौ तादृशेन जुहोति चेत् ॥ हुयमानोपि लुप्येत होमकालाष्टकात्परं ॥१॥ शवानुमने चैव शवसंस्पर्शने तथा । पुनरेवाग्निमादध्यादिति शातातपोब्रवीत् ॥१॥
ऐष्टिकप्रायश्चित्तानि
Aistikaprāyaścittāni
109 A/1881-82
No. 112
Size-- 8f in. by 3} in.

Page #115

100
Kalpasūtras
Extent -14 leaves; 8-9 lines to a page; 25-30 letters to a line. Description - Country and modern paper; Devanāgari characters; not
old in appearance; handwriting somewhat careless and not quite uniform but clear and legible; borders ruled in double red lines; edges of some folios slightly worn out; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; country paper used for the first seven folios and for the rest modern
paper is used; complete. Age - Śaka 1677 Author - Not mentioned Begins — fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ आश्वलायनमवलंब्य कानिचित् एष्टिकानि प्रायश्चित्तान्यभिधीयते ॥ अन्वाधानानंतर । दक्षिणाग्निनाशे शुचिर्भवा विहारं प्रविश्य गार्हपत्याक्षिणाग्निं प्रणीप पूर्वा० अन्वाहितदक्षिणाग्निनानिमित्तं प्रायश्चित्तं करिष्ये । etc.
Ends - fol. 14a
___ नमो दिवे नमः पृथिव्यै स्वाहा ॥ वाचस्पते ब्रह्मण इदं० ॥ चत्वार ऋत्विजः ॥ यत्संख्यया भाभावस्तत्संख्यया व्याहृतिहोम ाज्यभागानंतरं कार्य । हुतं इविर्यदा अनग्नौ पति चेत्तदा त्वंनो अग्ने इत्येताभ्यां वाहुती स्वा पुनरवदाय यजेत् ॥ इति सर्वप्रायश्चित्तं समाप्तं ॥ ॥ श्रीशिवार्पणमस्तु । शके १६७७ युवासंवत्सरे फाल्गुनवद्यनवमी सौम्यवासरे तहिनी समाप्त ।। शालेग्रामोपनाम्ने त्र्यंबकभट - अग्निहोत्रीस्येदं पुस्तकं ॥ पत्रसंख्या १४ चतुर्दश । छ। छ ।
॥ ऐष्टिकप्रायश्चित्तानि ॥
ऐष्टिकप्रायश्चित्तानि No. 113
Aistikaprāyaścittāni
57 1899-1915
Size -73 in. by 3 in.
Extent -16 leaves%3; 10-11 lines to a page3; 30-32 letters to a line. Description - Modern paper: Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders of the

Page #116

A. Srauta Works
last few folios ruled in double red lines; folios numbered in both margins; complete.
Age Modern
Author Not mentioned
Begins fol. 10
Ends - fol. 160
॥ श्री महागणपतये नमः ॥
आश्वलायनस्य बौधायनमवलंव्य दर्शपूर्णमासादीनि कर्माणि कुर्वतः । सुगमपक्षमत्रलंग्य ऐष्टिकानि प्रायश्चित्तानि कानि विलिख्यते ॥ अन्वाधानानंतरं दक्षिणाग्निनाशे शुचिर्भूत्वा विहारं प्रविश्य गार्हपत्यात्तं प्रणीय प्राणानायम्य दक्षिणाग्निनाशनिमित्तप्रायश्चित्तं करिष्ये । etc.
—
ऐष्टिकै काहिक चातुर्मास्यप्रयोग
स्वकालादुत्तरो गौण इति न्यायान्नभक्षणा प्रागेतदनुमंत्रणं नावमनाशुद्धत्वात् । भेदेन मार्जनं कृत्वा क्रमेण सर्वं कुर्यात् । अन्वाहार्थं पृथक् पृथक् प्रतिगृहीयात् । यजमाने कर्तरि नान्वाहार्यः तत आसीन अनुयाजानिष्टय - ग्विमोकांत कृत्वा स्वयमेव वेदमादाय पत्नी संयोज्यानिष्ट्वा पूर्वदाज्येलां प्राश्यत्शेषं समापयेत् ।। हेरंबार्पणमस्तु
No. 114
Size
Extent
-
Description
12 in. by 37 in.
12 leaves; 7 lines to a page; 35-40 letters to a line.
Modern paper with watermarks; Devanagari characters; new in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; complete.
-
Age
Author
Begins - fol. 16
- Modern
101
Not mentioned
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
Aiştikaikāhikacāturmāsya
prayoga
394
1883-84

Page #117

102
Kalpasūtras
अथ ऐष्टिकैकाहिकचातुर्मास्यप्रयोगो लिख्यते ॥
तत्र शाखांतरसूत्रं ॥ अथवाप्येकपर्वण्येकपशौ चैद्राग्नेयं पराचिहवींप्युपकूतेला पित्र्यां त्र्यंबकावं अनुयाजप्रभृतिमनोतादि पशुना वा ॥ etc. fol. 8° समासान्यैष्टिकानि चातुर्मास्यानि ॥ छ ।
fol. 114 इत्यैकाहिकहौत्रं समाप्त ।। Ends - fol. 110
भूरसीति मंत्रेण भूमिं ॥ यस्य कर्मेति कर्म ॥ इदं विष्णूरित्यनंतं ॥ विश्वकर्मन्द विषेति विश्वकर्माणं ॥ ततो ध्युक्तलाजासक्तुभिः पृथिव्यै बलिं दद्यात् ॥ भूमिरसि. सीहि ॥ भूम्यै नमः दध्युक्तलाजसक्तुबलिं समर्पयामि ततो गंधाक्षतपुष्पतांबुलादिभिर्ब्राह्मणान्पूजयेत् ।।
अन्वाहार्यश्च सप्तैव गावः षट् ऋषभस्त्रयः॥ सीरं तु षडगवं चैव श्वेतोश्वः सौर्य उच्यते ॥ चातुर्मास्ययागे तु दक्षिणाः परिकीर्तिताः॥
कात्यायनपशुबन्धसूत्र
Kātyāyanapaśubandhasūtra
360 No. 115
1883-84 Size -9 in. by 38 in Extent -4 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; red pigment used for
marking; yellow pigment used for corrections; incomplete. Age -Modern Author - Kātyāyana
Begins -- fol. 1a
श्री॥ हरिः ॐ३॥ पश्विज्या संवत्सरे संवत्सरे प्रावृष्टयावृत्तिमुखयो । गृहेषु पूपाहुतिं जुहोति चतुर्ग्रहीत स्रवेण वोरुविष्णवित्याज्यशेषमादाय सतक्षा गच्छति यूपमभिमृशत्यत्यन्यानिति प्रातिष्ठनभिमंत्रयते वा पालाशं बहुलपर्णमनुष्काप्रमूर्ध्वसकलशाख

Page #118

4. Srauta Works
103 मध्यानोपनतमव्रणमभावे खदिरबिल्वरोहीतकान खदिराभावे सोम इतरा ...
... etc. Ends abrupty - fol. 40
मनकृति हृदयमभिधार्य शवं पश्वसीव पावहृत्वा दक्षिणतः प्रतिप्रस्थातो वेद्यां प्तक्षशाखास्ववद्यति जुहपभृतोरुपस्तृणीते वसाहोमहवा पायां च मनोतायै हविषोवदीयमानस्यानुबूहीत्युक्ते चोरवद्यति यथोक्त द्विढिरवशेषे
गुदतृतीये वपावद्धिरण्य रेडसीति वसां गृहीत्वा द्विरभिधार्य प्रयुतमिति पार्श्वन ... ... स५ सृजत्यसिना वा शेषमिडापात्यामा ......
Reference -Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 9103; (the
present Ms.).
कात्यायनपशुबन्धसूत्र
व्याख्या
Kātyāyanapaśubandhasūtravyākhyā
361 1883-84
No. 116
Size -8 in. by 4g in.
Extent-3 leaves; 12 lines to a page; 34 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting careless but clear, and legible; incomplete.
A Commentary on Kātyāyanapaśubandha sūtra. Age — Appears to be old Author - Not mentioned
Begins - fol. 1a
श्रीसितारामचंद्र हनुमान् ॥ तस्मात्कौसोन्य एव । अंगान्यबत्यभंजन् । ततः पशुशरीरादध्वर्युरंगानि हृदयादीन्यवद्यति अवखंडने । शरीरात्पृथ
करोतीत्यर्थः etc. Ends-fol. 36
पशुदेवतायै पुरोडाश एकादशकपालः । अत्र पशुदेवतायै एकादशकपालः पुरोडाशो भवंति । यद्देवत्यः पशु भवति तद्देवत्यं पुरोडाशमनु निर्वपतीति श्रुतत्वायद्देवत्यपशुस्तद्देवत्य एव ......

Page #119

104
कात्यायनयज्ञसूत्र
No. 117
Age
Author —–
Size - 103 in. by 43 in.
Extent —- 95 leaves; 7 lines to a page ; 30 letters to a line.
Description—Thick country paper; Devanāgari characters with पृष्ठमात्राs ; very old in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges worn out; and slightly moth-eaten; fol. 1 missing; folios numbered in right-hand margins only; red pigment used for colophons etc.; the Ms. contains Adhyāyas 1-12.
Samvat 1538
-
Ends
Begins abruptly
Katyāyana
—
- fol. 96a
Kalpasūtras
Katyāyanayajñasūtra
-
fol. 20
ख्यास्यामः द्रव्यं देवता यागस्त..... मितरत्समभिव्याहारप्रकरणाभ्यां यजतयश्चाफलयुक्तास्तदंगं यजति etc.
fol. 78 इति कात्यायनयज्ञसूत्रे प्रथमोध्यायः ॥
fol. 17° इति कात्यायनीययज्ञसूत्रे द्वितीयोध्यायः ॥
9
1883-84
ब्रह्मन्वा ....
यच्छेति प्रायणीयेद्यसुत्यामेके प्राप्तकालत्वान्नपूर्वंशे बाद चोदितत्वाच्च तस्माच्च श्वोभावादग्निमद्येति च प्रायणीयादुत्तरमहाश्वः काला भावाच संपच्छुतेः कालो वचनात्कालो वचनात् ।
इति कात्यायज्ञसूत्रे द्वादशोध्यायः ॥ एयुकोडिका । ११२ ।। छ संवत १५३८ वर्षे आषाढवदि ६ अपरं ७ दिने भूमे अथेह श्रीविद्यमोढशा ... अग्निहोत्रीदुवे रत्नागरसुतदुवे पठनार्थं ॥ समस्तपुत्रपठनार्थं । भवाडी शंकरसुतभवाडीदेवरषिकेन पुस्तिका लिखिताः ॥ शुभं भवतु ॥ लेखक पाठकयोः कल्याणं भूयादिति ॥ छ ॥ श्रीः ॥ श्रीः ॥
राडीवरदुवे कालासुत देवासुतदामोदरसुतरघुनाथसुत वाछडापठनायें स्वस्ति भणित्वा

Page #120

105
A. Srauta Works
Kātyāyanaśrautasūtra
कात्यायनश्रौतसूत्र No. 118
47
1879-80
Size - 101 in. ty 48 in.
Extent - 164 leaves; 8 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters with occasional
पृष्ठमात्राs: handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; red pigment used for verse-numbers and colophons; yellow pigment used for corrections; motheaten; edges of some folios slightly worn out; the Ms is divided into two parts; the first part foll. 1-84 contains 1-11 Adhyayas and the second part foll. 1-80 contains 12-26
Adhyāyas. Age - Samvat 1648
Author - Katyayana Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ . अथातोधिकारः ।।
फलयुक्तानि कर्माणि सर्वेषामतिर्शषान्मनुष्याणां वारंमसामदिंगहीना श्रोत्रियपढशूद्रवज ब्राह्मणराजन्य ... ना श्रुते ... चा विशेषाद्दर्शनाच रथकार
स्थाधाने नियतं वनाभावादिति वा... fol. 840 इति कात्यायनसूत्रे एकादशोध्यायः समाप्तः ॥ ज्योतिष्टोमधर्मा एकाह
द्वादशाहयोः ॥ संवत् १६४८ समये भाषाढवदि ७ गुरुवासरे लिषितं वाराणस्यां जगदीसेन ॥ ॥ श्रीविश्वनाथाय०॥॥ गोपीजनवल्लभाय॥ ॥
रामकृष्ण ॥ छ ॥ छ। Ends -- fol. 790
महाव्रतीये चात्वाले मार्जन शांतिकरणमायंतयोः : स्वाध्यायदर्शनारम्बाध्यायदर्शनात् ॥७॥
इति कात्यायनसूत्रे षडविंशोध्यायः ॥ रजुसमासं वक्ष्यामः॥ संवत् १६४८ वर्षे आषाढशुदि ५ पंचम्यां तिथौ बुधवासरे लिखितं वाराणस्या जगदीशेन ॥ ॥ श्रीविश्वनाथायः ॥ श्रीगोपीजनवल्लभाय ॥ रामकृष्ण ॥छ। श्रीः॥छ । श्रीमन्नपूर्ण सत्य छ। कालभैरवसत्य छ। चंद्रे लांछनताहीं

Page #121

106
Kalpasutras
माहिमगोरौ पारं जलं सागरे रुध्याश्चंदनपादपावि दवे जेकृष्णनी पोथी कात्यायनना अध्याय २० पत्र १५२ संवत १७...
कात्यायन श्रौतसूत्र
No. 119
Size - 10 in by 44 in.
Extent – 156 leaves; 9 lines to a page 30-32 letters to a line.
Description
Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders of the first eleven folios only ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. contains Adhyāyas 1-26; complete.
Age – Samvat 1838
Author
Begins - fol. 10
Katyāyana
Katyāyanaśra utasūtra
67
A/1881-82
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वय नमः ॥
अथातो-धिकारः । फलयुक्तानि कर्माणि etc as in No. 6 / 1892-95. fol, 62 इति प्रथमोध्यायः ॥
fol. 130 इति द्वितीयोध्यायः ॥ ६छ
Ends - fol. 1550
पूर्णाहुतिमायामुत्तमां etc. upto स्वाध्यायदर्शनात्स्वाध्यायदर्शनात् ॥ ७ ॥ छ ॥ as in No. 6/1892-95 followed by श्रीगुरवे नमः ॥ छ ॥ छ ॥ इति कात्यायनसूत्रे षडविंशतिमोऽध्यायः ॥ श्री ॥ श्री ॥ छ ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ इति संपूर्ण ॥ ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ छ ॥ खं ॥ संवत् १८३८ कार्तिककृष्णः १ भोमवासरे इति ब्राह्मणगंगारामेण लिखितं ॥ श्रीगंगानमः ॥ छ ॥ छ ॥ छ ॥ श्रीदुर्गादेव्यै नमः ॥
॥
श्री संकष्टदेव्यै नमः ॥ श्री ॥ छ तदिने पुस्तकं संपूर्ण ॥ श्री ॥ छ देव्यै नमः ॥ छ श्रीमनपुरनादेव्यै
॥
छ ॥ छ ॥ छ ॥
Reference – See No. 271 / 1884-86.

Page #122

Age
Author
Begins – fol. 16
कात्यायनश्रौतसूत्र
No. 120
Size 8 in. by 4 in.
Extent – 35 leaves; 11 lines to a page; 24 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting somewhat careless but clear and legible; borders ruled carelessly in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; edges extremely worn out and moth-eaten ; the Ms. contains Adhyāyas 1-5.
Saka 1662
Ends
Katyāyana
Reference
—
A. Srauta Works
श्री ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
कात्यायनसुत्रप्रारंभा ।। ॐ अथातोऽधिकारः ॥ फलयुक्तानि कर्माणि etc. as in No. 6 / 1892-95
fol. 68 इति कात्यायनसूत्रे प्रथमोध्यायः ॥ छ ॥ छ ॥ fol. 130 इति कात्यायनसूत्रे द्वितीयोध्यायः ॥ छ ॥
- fol. 350
उत नो ब्रह्मन विषश्रेष्ट उ... षु देवहूत्तमः । शनः शोचा मरुद्वधोने सहस्रसात्तम इति दश दक्षिणा सहस्रं वा सहस्रं वा ॥ १३ ॥
1
कात्यायन श्रौतसूत्र No. 121
Size
107
Katyayanasrautasūtra
507
1882-83
इति कात्यायनसूत्रे पंचमोध्यायः ॥ प्रथमः पादाः कंडिका ५४ शके १६६२ रौद्र नाम संवत्सरे || आषाढशुद्ध ३ तृतीया चंद्रे तदिनि वैराटक्षेत्रस्थमाणिकदैवज्ञात्मज - केशवदैवज्ञेन लिखितं ॥ शुभं भवतु ॥ छ ॥ पश्विज्या संवत्सरे संवत्सरे प्रावृष्या वृतितिमुखयोर्वा गृहेषु मूपाहुति जुहोति चतुगृहीत‍ वेण घोरु विष्णवित्याज्यभादाय सतक्षा गच्छति यूपमभि
See No. 71/1884-86.
121 in by 4 in.
Katyāyanasrautasūtra
364 1883-84

Page #123

108
Kalpasūtras
Extent - 206 (94+112 ) leaves; 5 lines to a page; 40 letters to a life. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters; new in appearance; handwriting beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines and edges in double; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. is divided into two parts the first part or gaf contains Adhyāyas 1-11 and the second part or उत्तरार्द्ध contains Adhyāyas 12-26; separate pagination for each part; complete. The Ms. copied by one Śivarama Kṛṣṇa Parkhi.
Age -
Saka 1753
Author -- Katyāyana
Begins -
Ends
fol. 1b
श्रीगथेशाय नमः ॥
॥ अथातो धिकारः फलयुक्तानि कर्माणि सर्वेषामविशेषान्मनुष्याणां वारंभमामर्थ्यादंङगहीना श्रोत्रियखं ... शूद्रवजें ब्राह्मणराजन्यवैश्याना श्रुते स्त्रीन्वाविशेषादर्शनाच्च रथकारस्याधाने नियतं च नाभावादिति वात्स्यो etc. fol. 936 इति कात्यायनसूत्रे एकादशोध्यायः । इति पूर्वार्द्ध समाप्तमिति ॥ छ शुभं भवतु ॥ छ रामचंद्राय नमः
--
fol. 110o (2048)
महाव्रतीये चत्वाले मार्जनं शांतिकरणमाद्यंतयोः स्वाध्यायदर्शनात्स्वाध्यायदर्शनात् ॥ ७ ॥ छ ॥
इति कात्यायनसूत्रे षडविंशतितमोध्याय
॥ छ ॥ छ ॥ शके १७५३ खरनाम संवत्सरे उत्तरायणे शशीऋतौ मासोत्तम पौष कृष्ण ११ मंदवासरे भुलेश्वरसविधे मुंबईक्षेत्रे प्रथमप्रहरे समाप्तं ॥ छ ॥ इदं पुस्तकं सखाराम बाबाजी वहारे अग्निहोत्री पुणेकरस्येदं ॥ छ ॥ हस्ताक्षर शिवराम कृष्ण पारखि कसबे कडूस हल्लि वस्ती मुकाम मुंबई ॥ ॥ तैलाद्वक्षे... यत्नेन परिपालयेत् । यथा दृष्टं तथा लिखितं लेखकेनास्ति दूषणं ॥ छ ॥ छ ॥
Reference - See No. 71 / 1884-86.

Page #124

Å. Srauta Works
109 कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra
_365 No. 122
1883-84 Size — 9} in by 3} in. Extent -- 79 leaves; 7-8 lines to a page; 32-36 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari Characters; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; folios numbered in the right-hand margins only; edges of some folios slightly worn out; yellow pigment occasionally used for corrections; foll.
25, 26, 47, 48 missing; the Ms. contains Adhyāyas 12–26. Age -- Does not appear to be very old Author - Kātyāyana Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ ||ज्योतिष्टोमधर्मा एकाद्वादशाहयोस्तदणदर्शनात्प्रथमस्य वात्यस्तोमः साद्यः क्रेषु वचनादप्रिष्टुत्सु चैके द्वादशाहः सत्रमहीनश्चासत उपयंतीति सबलिंग fol. 50 इति श्रीकात्यायनसूत्रे द्वादशोध्यायः ॥ १२ ॥
fol. 7° इति श्रीकात्यायनसूत्रे त्रयोदशोध्यायः ।। १३ ॥ छ Ends - fol. 83a
सविता प्रथमेहन्निति च प्रत्यहमवकाश्यस्य प्रज्यान प्रथमयज्ञे ॥ यावती द्यावापृथिवी इति दधिधर्मग्रहणं मयित्यदितिभक्षणं त्विषः संवृगिति च महाव्रतीये ॥ चावाले मार्जन शांतिकरणमायं तयोः स्वाध्यायदर्शनास्वाध्यायदर्शनात् ।। ७॥ छ । ॐ ब्रह्म ॥
॥ इति श्रीमत्कात्यायनसूत्रे षइविंशतिमोध्यायः ॥ २६ ॥ शुभमस्तु जगतः ॥ ॥ श्रीगणेशाय नमः ।।
पार्थिवे वत्सरे काश्यां श्रीकृष्णतनयेन च ।
अनंतपाठकाख्यस्यानुजेन लिखितं त्विदं ॥ fol. 830 रामकृष्णसुतशंकरसूनुकृष्णसूनुतनयो निजवंशे ॥
रामकृष्ण इति कीर्त्तिततेजास्तस्य पुस्तकमिदं श्रुतिसारं ॥१॥
पुण्यग्रामनिवास्यनंतपाठकानामिदं कात्यायनसूत्रमुत्तरार्द्धम् Reference - See No. 71/1884-86.
-
-
-

Page #125

110
Kaupasatras
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra No. 123
366
1883-84 Size - 8 in by 34 in. Extent -48 leaves • 8 lings to a page3; 28 letters to a line. Description--Country paper; Devanāgari characters; old in appearance;
handwriting careless but bold, clear, and legible; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges worn out; the folios are numbered as 1-6 (Adhyāya 1) and then 1-42
(Adhyayas 2-5). Age - Śaka 1545 Author — Kātyāyana Begins -- fol. 1a
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथातोधिकारः फलयुक्तानि कर्माणि etc. as in No. 52/1895-1902 fol. 6b कात्याय(न)श्रौतसूत्रे प्रथमोध्यायः ।।
समाप्त श्रीरस्तु । श्रीमहाराज ।। छ। fol. 100 (16) इ(ति)श्रीकात्यायनश्रौतसूत्रे द्वितीयोध्यायः॥ छ Ends - fol. 424 (484)
त्वष्टा रूपाणा etc. up to सहस्रं वा सहस्रं वा ॥१३|| as in No. 52/1895-1902 followed by पंचमोध्यायः समाप्तः कात्यायनसूत्रस्य प्रथमः पादः ॥ कंडिकानि ।। ५४ ॥ शके १५४५ रुधिरोद्वारिसंवत्सरे दक्षिणायने भाद्रपदशुद्धदशमि पुस्तकं संपूर्ण जाहा ।। शुभं भवतु॥ श्रीयज्ञमूर्तिजयति
श्रीरामा श्रीकृष्ण । छ । छ । छ। Reference - See No. 71/1884–86.
कात्यायनश्रौतसूत्र No. 124
Kātyāyanaśrautasūtra
71
1884-86
Size -7 in. by 31 in.

Page #126

A. grāuta Works
Extent – 18 leaves; 6 lines to a page; 17 letters to a line.
Description Country paper; Devanāgarī characters; old in appearance; handwriting careless but bold, clear and legible; borders ruled in triple red lines; red pigment used for marking; edges worn out; folios uumbered in both margins; fol. 145 blank; the Ms. contains the 2nd Adhyāya of the Pūrvārdha.
Appears to be old
Age
-
Author - Katyāyana
Begins – fol. 18
-
श्रीगणेशाय नमः ॥
पूर्वां पौर्णमासोमुत्तरां वोपवसेत्
दम्यान्वाधानमध्वर्युर्थ जमानो वा ॥ माझे वर्षो विवेष्वस्तु वयं त्वे धानास्तन्वं पुषेम ॥ मह्यं नमंतां प्रदिशश्वतनस्वयाध्यक्षेण पृतना जयेमेत्याहवनीये समिधमादधाति तूर्णी द्वितीया ॥ मेवमितरयोभौ ॥ etc.
Ends - - fol. 18a
पू... स्तान्यपि वृत इद्रवायु विमुचता ति तूष्णीं वा संक्ययोद्वासयति प्रियेण धाम्नेति हवींषि वेद्यां कृत्वा धुवा असदंनिति सर्वाण्यालभते पाहि. ममित्यात्मावमंत्रवावृतो पायनमत्र वावृतोपायनं इति द्वितीयोध्यायः कात्यायनः पूर्वार्धेषु ॥ ८ ॥
References
111
-
- (1) Mss - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 914, 17b; ii, 1920, 1904; iii, 200.
कात्यायनश्रौतसूत्र
No. 125
B - Descriptive Catalogues : - I. O. Cat. Nos. 318-19.
(2) Printed Editions : - Ed. by A. Weber with extracts from the commentaries of Karka and Yajñikadeva Berlin and London, Williams and Norgate, 1859.
Katyayanasrautasūtra
Size 11 in by 52 in.
Extent - 27 leaves; 10 lines to a page; 36 letters to a line.
19
1886-92

Page #127

112
Kalpasūtras
Description - Country paper; Devanāgari characters with पृष्ठमात्राs; very old in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruied in double black lines; red pigment used for marking; edges extremly worn out ; slightly motheaten; the Ms. contains Adhyāyas 1-5.
Age -
Fairly old
Author - Katyāyana
Begins - fol. 16
॥ ॐ नमः श्रीगणेशाय ॥
॥ ॐ अथातोधिकारः फलयुक्तानि कर्माणि सर्वेषाम ... षान्मनुष्याणां etc. as in No. 6 / 1892-95.
fol. 40
इति प्रथमोध्यायः समाप्तः ॥
fol. 100 इति कात्यायनसूत्रे द्वितीयोध्यायः ॥ छ ॥
Enhs - fol. 27b
॥ इति कात्यायनसूत्रे पंचमोध्यायः ।।
|| पश्चिया संवत्सरे संवत्सरे प्रावृष्यावृत्तिमुखयोर्वा गृहेषु यूपाहुति जुहोति चतुगृहीत स्रुवेग वाहविष्णवित्याज्यशेषमादाय सतक्षा गच्छति यूपमभिमृशत्यन्यामिति ॥ प्रातिष्टान्नभिमंत्रयते वा पालाशं बहुलपर्णम शुष्काप्रमूर्द्धसकलशाखं मध्याप्रोपनतमव्रणमभावे चेदिरविल्वरौहीतकान् खदिराभावे सोम इतरान् स्रुवेणोपस्पृशति विष्णवेन्वेत्यौषध इति कुश ... Reference — See No. 71 / 1884-86.
Katyayanasrautasūtra
कात्यायनश्रौतसूत्र
No. 126
Size - 11 in by 48 in.
Extent – 50 leaves; 10 lines to a page ; 42 letters to a line. Description -
63
1887-91
1 – Country paper; Devanāgarī characters; old in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; but handwriting on fol. 2b and 50b seems to be in a different hand; borders ruled in triple black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges worn out and moth-eaten; the Ms. contains Adhyāyas 1-11.

Page #128

A. Srauta Works
Age – Appears to be old Author - Kātyāyana Begins - fol. 10
सिद्धि श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीयज्ञपुरुषाय नमः॥ भथातोधिकारः॥ फलयुक्तानि कर्माणि सर्वेषामविशेषान्मनुष्याणां etc. as in No. 6/1892-95. fol. 4b इति कात्यायनसूत्रे प्रथमोध्यायः॥
fol. 90 इति कात्यायनसूत्रे द्वितीयोध्यायः॥ Ends -- fol. 500
पूर्वेण यूपं परीत्यापरेण चेत्प्रशास्तुदक्षिणत भास्ते परेण विष्ण्यानितरे नेष्टा च विसस्थिनसंचरः प्रशास्तृधिष्ण्यं वोत्तरेणापवमाने स्वर समितरे स्वामितरे ॥१॥ श्रीः ॥ छ ।
इति कात्यायनकृतश्रौतसूत्रे एकादशोध्यायः ॥ १॥ सर्वाबाधेति मंत्रेण संपुटोय ... दासतः । सर्वोपद्रवनाशाय भक्तः शीघ्रतरं पठेत् ॥ १॥ इति च मत्कारतरंगिण्यां ।। पत्रं स्वर्णमयं कार्यमंगुलैस्त्वेकविंशतिः॥ माषैः खरसमिदुश्च ज्ञेयं तंत्र विदो विदुः ॥ २॥ निष्कं सुवर्णपाठे च प्रत्येकं दक्षिणा दिशेत् ॥ भोजयेच शतं विप्रान् भक्ष्यभोज्यैः पृथविधैः ॥ ३ ॥ यत्र दिनियमो नास्ति जपहोमादिकमंसु॥
तिनस्तत्र दिशः प्रोक्ता ऐंद्री सोम्यापराभिता ॥३॥ Reference - See No. 71/1884-86
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanasrautasūtra No. 127
1892-95 Size - 8t in. by 5, in. Extent - 146 leaves; 12 lines to a page; 25-28 letters to a line. Description -- Thick country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; ...15

Page #129

114
Age
Author
Begins
: - Samvat 1862
yellow pigment occasionally used for corrections; folios numbered in both margins; moth-eaten in the left-hand margins of foll. 132-146; complete.
The Ms. contains Adhyāyas 1-26.
Ends -
Katyāyana
Kalpasutras
- fol. 16
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अथातो धिकारः फलयुक्तानि कर्माणि सर्वेषामविशेषान्मनुष्याणां वारंभसामर्थ्यादगहीनाश्रोत्रियषंढशूद्रवजं ब्राह्मणराजन्यवैश्याना श्रुतेः श्री चा विशेषादर्शनाच्च etc.
fol. 7a इति कात्यायनसूत्रे प्रथमोध्यायः fol. 130 द्वितीयोध्यायः ॥
fol. 146b
यावती द्यावापृथिवी इति दधिधर्मग्रहणं मयि त्यदिति भक्षणं त्विषः संवृगिती महाव्रतीये चात्वा . मार्जन शांतिकरणमाद्यंतयोः स्वाध्यायदर्शनास्वाध्यायदर्शनात् ॥ ७ ॥ ॥ इति कात्यायनश्रौतसूत्रे षडविंशतितमोध्यायः ॥
...
कात्यायन श्रौतसूत्र समाप्तः ॥ शुभं भवतु ॥ वर्षे शाके १७ ॥ ... मि आश्वनशुक्ल २ संवत् १८६२ ॥ श्रीरामरही ॥
Reference — See No. 71 / 1884–86.
कात्यायन श्रौतसूत्र
No. 128
Size - 74 in. by 43 in.
Extent - 89 leaves; 10 lines to a page; 25 letters to a line.
Katyāyanasrautasūtra
11
1895-98
Description — Thin country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders of the first 25 folios ruled in double red lines and the edges also in double red lines; folios numbered in the right-hand margins only; red pigment very rarely used; the Ms, contains the gaf Adhyayas 1-11.

Page #130

A. Šrauta Works
iis
Age - Saka 1762 (1722) ? Author - Kātyāyana Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः। .
अथातोऽधिकारः फलयुक्तानि कर्माणि etc. as in No. 6/1892-95. _fol. 70 इति कात्यायनसूत्रे प्रथमोध्यायः ___fol. 160 इति कात्यायनसूत्रे द्वितीयोध्यायः समाप्तः ।। Ends - fol. 89b
पूर्वेण यूपं परीत्यापरेण चेत्प्रशास्तुईक्षिणत आस्ते परेण धिदम्यानितरे ने... ष्टा चविस ५ स्थितसंचरः प्रशास्तृधिष्ण्यं चोत्तरेणा पवमाने स्व५ स्वमितरे स्वर स्वमितरे ॥१॥
इति कात्यायनसूत्रे एयादशोध्यायः । ११॥ इति पूर्वार्द्ध समाप्तः : ॐ ज्योतिष्टोमधर्मा एकाहद्वादशाह ॥ सके १७०२२ रौद्रनामसंवत्सरे भाषाढे मासे सिते पक्षे द्वितीयायां इंदुवासरे तहिने लिखितं ग्रंथं कुलदेच्या
प्रसादतः ॥ छ छ छ Reference - See No. 71/1884-86.
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra No. 129
.52
1895-1902 Size - 9t in by 5t in. Extent - 34 leaves; 10 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Thick country paper; Devanagari characters; old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; folios numbered in right-hand margins only; leaves slightly
brittle; the Ms. contains Adhyāyas 1-5. Age - Appears to be old Author - Kātyāyana Begins - fol. 10
___श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ श्रीकात्याय नमः । ॐम् ॥ .

Page #131

116.
Kaipasutras
अथत्तोधिकारः फलयुक्तानि कर्माणि सर्वेषा भविशेषान्मनुष्याणां वारंभसामर्थ्याऽदंगहीनाश्रोत्रियर्षढशूद्रवज्यं ब्राह्मणराजन्यवैश्याना श्रुतेः etc. fol. 12° इति कात्यायनसूत्रे द्वितीयोध्यायः ।। २ ॥ Ends - fol. 34a
___ त्वष्टा रूपाणी रूपकृद्रपपती रूपेण पशूनमस्मिन्यज्ञे मयि दधातु स्वाहेति वा राजो संयाज्य सहस्रवत्यौ वा नू नो रास्व सहस्रवत्तोकवसुष्टिमद्वसु॥ घुमदग्नेसवीर्य वर्षिष्ठमनुपक्षितं । उत नो ब्रह्मविष उक्थेषु देवहूतमः॥ शन्नः शोचा मरुधोग्ने सहस्त्रसातभ इति दश दक्षिणा सहस्रं वां सहस्रं वा॥
इति कात्यायनीये श्रौतसूत्रे पंचमोध्यायः समाप्तः॥ ६॥ छ । छ ।
श्रीकृष्णार्पणमस्तु । श्रीरामचंद्रार्प(ग)मस्तु Reference -See No. 71/1884-86.
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra
41 No. 130
1919-24 Size — 83 in. by 4 in. Extent-118 leaves; 8 lines to a page; 22 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand
margins; moth-eaten; the Ms, contains Adhyāyas 12-26. Age-Samvat 1678 Author — Kātyāyana Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ज्योतिष्टोमधर्माऽएकाहद्वादशाहयोः ॥ तद्गुणदर्शनात्प्रथमस्य व्रात्यस्तोमसायष्कृषु वचनादग्निष्टत्सु चैके द्वादशाहः सत्रमहीनश्चासत उपयंतीति सत्र
लिंग etc. fol. 74 इति कात्यायनसूत्रे द्वादशोध्यायः ॥ १२ ॥ fol. 100 इति कात्यायनसूत्रं त्रयोदशोध्यायः ॥१३॥

Page #132

Ends
Reference
fol. 118a
सविता प्रथमेहनतिपप्रत्यहमवकाश्यस्य प्रवृंज्यान प्रथमयज्ञे यावती द्यावापृथिवी इति दधिधर्म्मग्रहणं मयि त्यदिति भक्षणविष गिति महाव्रतीये चत्वाले माजन शांतिकरणमा... कयोः स्वाध्याय दर्शनात्स्वाध्यायदर्शनात् ॥ ७ ॥ इति कात्यायनसूत्रे षट्विंशोध्यायः ॥ २६ ॥
-
कात्यायनसूत्र समाप्ता ॥ श्रीः ॥
संवत् ॥ १६ ॥ ७८ वर्षे कार्तिकमासे कृष्णपक्षे द्वितियायां तिथौ शनिवासरे लीषितं वृदावतिस्थित् चोविशाज्ञातिभट्टविश्वनाथतत्पुत्रेन लिषितं भटगंगाराम श्रीराम
See No. 71/1884-86.
कात्यायनश्रौतसूत्रपद्धति (अग्निष्टोमपद्धति)
No: 131
Size – 81⁄2 in. by 33 in.
Extent – 91 leaves ; 11 lines to a page; 40 letters to a line.
Description
A. Brauta Wokr's
--
Age
Author
Begins - fol. 16
Samvat 1685
-
...
Country paper; Devanāgari characters; old in appear. ance; handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking colophons etc.; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins; edges slightly worn out; the Ms. contains Adhyāyas 7-10 of Katyāyanasūtrapaddhati.
117
Devayājñika, son of Prajapati
Katyāyanaśrautasūtrapaddhati (Agnistomapaddhati )
76
1891-95
॥ ॐ नमो गणपतये नमः ॥ अग्निष्टोमस्य पद्धतिर्लिख्यते ॥
स्वकाले कृताधानस्य पूर्व दर्शपूर्णमासाभ्यां यागः । तदनंतरं विकृतिभूता इष्टिपशुसोमयागा भवंति । न ततः प्राक् । अग्निहोत्रहोमस्तु प्रागपि दर्शपूर्ण

Page #133

118
Ralpasūtras मासाभ्यां भवत्येव । यजते रेव निषेधात् !! अग्निहोत्रांतभूता नैमित्तिक्य इष्टपत्र
Haifa Il etc. fol. 184 महाया० श्रीजापतिसुतया. देवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ ससमो
ध्यायः॥ fol. 430 इति श्रीविरग्निचित्संम्राटस्थपतिमहायाज्ञिक - श्रीप्रजापतिसुत - याज्ञिक
श्रीदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ अष्टमोध्यायः ।। fol. 704 इति या० । देवकृतायां सूत्रपद्धतौ नवमोध्यायः॥ Ends -- fol. 910
अस्थाग्निष्टोमस्य समृद्धये यथा संपनेन भोजनं पर्याप्तनाभेन सान ब्राह्मणनहं तर्पयामीति । ततो मांगल्यं । तदानीमेव पुनरुद्धृत्य स्वयमेवानि. होत्रहोमः प्रात)मस्तु स्वकाल एव । तत उद्धं संध्यातर्पणवैश्वदेवादि नित्य क्रिया नातःप्राक् ॥
॥ इति याज्ञिक श्री श्री श्री देवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतामिष्टोमः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु॥
यादृशं पुस्तके ...... योन परिपालयेत् ॥छ । श्रीः॥ शुभं भवतु॥ झ॥ कल्याणमस्तु ॥ छ । श्रीरस्तु ॥छ । श्रीः॥ छ संवत् १९८५ वर्षे फागुण व ५ सो अद्येह श्रीवाराणसीवास्तव्य ...... पठनानार्थ पुस्तकं लिखितं ।।। श्री ॥ छ । श्री॥ छ ।
कात्यायनश्रौतसूत्र
पद्धति (दर्शपौर्णमासपद्धति)
Kātyāyanasrautasūtra
paddhati (Darsapaurnamasapaddhati)
92
No. 132
A1881-82 Size - 123 in. by 4g in. Extent - 19 leaves; 12-13 lines to a page; 45-50 letters to a line. Description - Modern paper with water-marks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and unform; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins; the Ms.
contains Adhyāyas 2 and 3. Age-Saka 1714 Author - Yājñikadeva

Page #134

A. Srauta Works
119
119
Begins - fol. 10
श्रीगणपतये नमः॥ अथ दर्शपौर्णमासयो पद्धतिलिख्यते ।।
कृताधानस्याधानानंतर प्रथमपौर्णमास्यां मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिक श्राध। ततो मुख्यायामेव पौर्णमास्यां सद्योन्वारंभणीयेष्टिः ॥ तदनंतरं पौर्णमास
स्यारंभः etc. fol. 110 इति श्रीअनिचित्संम्राटस्थपतित्रिंशत्क्रतुकृन्महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतं
याज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ द्वितीयोध्यायः ॥ २ ॥छ । छ । छ । Ends- fol. 19a
ब्रह्मवरणानंतरं येन मार्गेण स्वासनं प्रत्यागतो भवति माहवनीयं पूर्वेण वाऽपरेण वा तेनैव मार्गेण प्रत्यागत्यय नमः कृतायेति स्वाहाकारांतेन मंत्रेणाहनीये प्रादेशमात्री समिधमादधाति । अथवा स्थाल्याः सकृद्गृहीतेन जुम्हा भनेनैव मंत्रेण जुहोति ॥ अथवा अनेनैवाहवनीयमुपतिष्ठते ॥ इति पौर्णमासेष्टिः समाप्ताः ॥८॥
इति श्रीत्रिरग्निचित्सम्राहस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतयाज्ञिकदेवकृतानां कात्यायनसूत्रपद्धतौ तृतीयोध्यायः ।। छ
रूपकालोनुनिर्वापो देवताश्रपणं हविः ।।
भादौ ये विस्ताः पक्षाः स्त इमे सर्वदा मृताः। ॥ ____ स्वस्ति श्रीमन्नृपशालिवाहनशके १७१४ परिधावनाब्दे उदगयने ग्रीष्मऋतौ भाषाढमासे वद्यपक्षे सप्तमी भौम्यवासरे शुभनक्षत्रे शुभयोगे शुभकर्णसुमुहूर्ते इदं पुस्तकं समाप्तः ॥ श्रीरस्तु । श्रीयज्ञेश्वरार्पणमस्तु ।। छ । छ ।
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraपद्धति
paddhati (दर्शपौर्णमासपद्धति) (Darsapaurnamāsapaddhati)
528 No. 133
1882-83 Size-8} in. by 4g in. Extent-40 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Modern paper with water-marks; Devanagari characters%B
new in appearance; handwriting clear legible and uniform; borders ruled in single black lines; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; edges of some

Page #135

120
alpasutras
folios slightly worn out and moth-eaten; the Ms. contains Adhyāyas 2 and 3 of Kātyāyanasutrapaddhati.
The Ms. copied by one Gangādharadaivajña son of
Narayanadaivajfia. . Age - Saka 1667
Author - Yājñikadeva, son of Prajāpati
Begins — fol. 10
॥ श्रीगणपतये नमः॥ अथ दर्शपौर्णमासयोः पद्धतिलिख्यते ॥
कृताधानस्याधानानंतरं प्रथमपौर्णमास्यां मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिक श्रा। ततो सुभ्युदख्यायामेव पौर्णमास्यां सयोन्वारभणीयेष्टिः । तदनंतरं पौर्णमास.
स्यारंभः I etc. fol. 234 इति श्रीअग्निचित्संभ्रादस्थपतित्रिंशत्क्रतुकृन्महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुत
याज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ द्वितीयोध्यायः ॥ २ ॥ Ends - fol. 390
अथवा स्थाल्याः सकृद्गृहीतेन जुम्हा भनेनैव मंत्रेण जुहोति ॥ अथवा अनेनैवाहवनीयमुपतिष्ठते ।। इति पार्णमासेष्टि समाप्ता ॥८॥छ॥ इति श्रीत्रिरग्निचित्सम्राइस्थपति-महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतयाज्ञिकदेवकृतानां कात्यायनसूत्रपद्धतौ तृतीयोध्यायः ॥ छ । ___ स्वस्ति श्रीमन्नृपशालिवाहनशके १६६७ क्रोधनान्दे श्रावणमासे सुदि २ शुके तदिनी श्रीमदिराजनगरस्थनारायणदैवज्ञात्मजगंगाधरदैवज्ञेन लिहितमिदं । श्रीरस्तु॥ श्रीयशेश्वराणोस्तु ॥छ॥ इदं पुस्तकं रामदैवज्ञैबालदीक्षिता ऽयाचिता यदत्तमस्ति ।
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra' पद्धति
paddhati (पौर्णमासेष्टि)
(Paurņamāsesti)
25(2) No. 134
1886-92 Size -83 in. by 4, in. Extent - 24 leaves; 9 lines to a page; 25 letters to a line,

Page #136

A. Srauta Works
121
Description-Country paper; Devanagari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; folios numbered in right-hand margins; the Ms. contains the third Adhyāya only.
Age --- Samvat 1868 Author - Yajnikadeva Begins – fol. 10
श्रीगणेशाय नमः। अथाध्वर्यु:तुरासनं ... दर्भास्तृतं गाईपत्याहवनीययोरंतरालदेशस्य मध्यभागे वेदेः पश्चादथवा वेदिश्रोणिमुत्तरेण स्थापयित्वा...हि होतरिति होतुरामत्रणं करोति ॥ ततो होतर्याचम्यागते सति अध्वर्युः इध्मादेका समिधमादाय होतारं प्रति अग्नये समिध्यमानायानुहोति ब्रवीति होता च ब्रह्मत्लामिधेनी
रनुवक्ष्यामि इति ब्रह्माणं पृच्छति ॥ etc. Ends - fol. 24a
___ अथवा स्थाल्याः सकृद्गृहीतं जुन्हा अनेनैव मंत्रेण जुहोति । अथवा अनेनैव आहवनीयमुपतिष्ठते ॥ ॥ अष्टमी कंडिका ॥ इति पौर्णमासेष्टिः ।। संवत् १८६८ चैत्रकृष्ण ७. सौरौ दीक्षितसदाशंकरतनुजेन भद्रशंकरेणालेखि । शिवमस्तु । ।
कात्यायनश्रौतसूत्र
_पद्धति निरूढपशुबन्धपद्धति No. 135
Kātyāya nasrautasūtra
paddhati Nirūdhapaśubandhapaddhati
86
A/1881-82
Size - 11g in. by 4g in.
Extent -22 leaves; 9 lines to a page; 36 letters to a line.
Description -- Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; modern paper used for foll. 16-22; borders of these folios ruled in double red
lines; the Ms. contains Kardikās 1-10. ...16

Page #137

122
Kalpasūtras
Age - Not very old Author - Yājñikadeva, son of Prajāpati Begins - fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ निरूढपशुबंधस्य पद्धतिलिख्यते ॥ ___ स च इन्द्राग्निदेवतो वा सूर्यदेवतो वा प्रजापतिदेवतो वा प्रतिवर्षे वर्षास्वृतौ श्रावण्यादिचतुर्णां पर्वणां मध्ये अन्यतर(म)स्मिन् भवति ।। अथवा दक्षिणायनदिने उत्तरायणदिने । अस्मिन्पक्षे एकस्मिन्वर्षे पशुद्वयं
भवति ॥ तत्र प्रथमप्रयोगे मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं । etc. fol. 20b अन्यत्प्रैषादिकमूह्यं । ऐंद्रानादीनामादिविकल्प इति केचित् । नेत्यपरे ॥
इति श्रीयाज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ निरूढपशुबंधः॥ Ends - fol. 220
यत्पाकयज्ञेषु कथमपि न भवंतीति त एव विदुः ॥ जैमिनिमते सर्वाः शतरुद्रिया जुहोतयो पूर्वाऽए। भवंति न दर्शपूर्णमासधर्मकाः ॥ १०॥ दशमी कंडिका ॥
इति श्रीनिरग्निविपनादस्थपतिमहायाज्ञिक • श्रीप्रजापतिसुतयाज्ञिकश्रीदेव कृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ षष्टोध्यायः ।। छ । ग्रंथसंख्या ।। ४०० ।। शुभमस्तु ।।
श्रीगणेशाय नमः । अथाग्निष्टोमस्य पद्धतिर्लिख्यते । स्वकाले कृताधानस्य पूर्व दर्शपूर्णमासाभ्यां यागः ॥ तदनंतरं विकृतभूता इष्टिपशुसोमयागा भवंति । न ततः प्राक् । अग्निहोत्रहोमस्तु प्रागपि दर्शपूर्णमासाभ्यां भवत्येव । यजतेरेव निषेधात् । अग्निहोत्रांगभूता नैमित्तिक्य इष्टयश्च भवंति सोमयागाथ संभृतधान्यवृतदक्षिणादिसंभारस्य सोमयागचिकीर्षया सोमयागसंनिधौ कृताधानस्य सोमया ......
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraपद्धति
paddhati No. 136
87
A/1881-82 Size - 121 in. by 5f in. Extent - 220 leaves; 10-11 lines to a page; 35 letters to a line, Description - Country paper; Devanāgari characters with occasional
पृष्ठमात्राs; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders

Page #138

À. Srauta Works
123
ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges of some folios
slightly worn out; foll. 216-224 missing; incomplete. Age – Does not appear to be very old Author - Padmanabha Begins - fol. 10
॥ ॐ नमो विघ्नराजाय ।। विघ्नराजं नमस्कृत्य देवी सरस्वतीं तथा। शिष्याणामुपकाराय लिख्यते श्रौतपद्धतिः ।। कृताधानस्य प्रथमपौर्णमास्यां मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं ।।
तोन्वारभणीया प्रतिपदि पुनःस्वरस्थाने तिलेपः ॥ etc. Ends - fol. 2290
संवृगिति महाव्रतीये भक्षणं चात्वाले मार्जनं । शांतिकरणमुक्तं तत्रैव । ऋचं वाचमित्यध्यायः॥
विद्वजनविनोदाय । कातीयसूत्रमध्यतः शिष्याणामुपकाराय लिखिता पद्धतिर्मया ॥
इति कात्यायनसूत्रपद्धति समाप्तः । ग्रंथ संख्या ६१५० References -- Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 919.
B-Descriptive Catalogues :- Bikaner Catalogue
No.311.
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrauta sūtraपद्धति
paddhati
367 No. 137
1883-84 Size - 118 in. by 48 in. Extent -305 leaves; 5 lines to a page; 32-38 letters to a line. Description - Modern paper with water-marks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting beautiful, clear, legible and uniform; borders of some folios ruled in double red lines and of some in two double red lines and the edges in double red lines; folios numbered in both margins; fol. 1100 blank; complete; the Ms. contains commentary on the 25th Adhyaya of the Kātyāyanaśrautasūtra.

Page #139

124
.
Ralpasūtras
.
At the beginnir g of the Ms. we have an index (foll. 1-10)
of the several topics dealt with in the Ms. Age -Saka 1757
Author - Devayājñika
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीभुलेश्वराभ्या नमः ।। दर्शपौर्णमासादीनि सत्रांतानि कर्माण्ट क्तानि ॥ अधुना तेष्वेव कर्मस कर्मविनाशे प्रायश्चित्तान्यभिधीयते ॥ कर्मविनाशचतुःप्रकारः । अकरणं न्यूनकरणं अतिरिक्तकरणमयथाकरणं च अथवा एक एव प्रकार:॥ etc.
Ends - fol. 304a
___ एक एव सौर्यः पशुः सर्वा वा दाशतयोरनुब्रूयाद्यावत्सूर्यो दृश्यते ॥ अस्मिन् पक्षे न सौर्यस्यालंभ इति । चतुर्दशी कंडिका ॥ १४ ॥ छ । इति त्रिंशत्क्रतुकृन्महायाज्ञिक - श्रीप्रजापतिसूतेन सम्राटस्थपति-महायाज्ञिकश्रीदेव. कृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ पंचविंशतितमोध्यायः ॥२५॥ __ शके १७५७ मन्मथनाम संवत्सरे माधमासं पंचम्यां तिथौ। हस्ताक्षर रावजिमैराळ-चांदवडकर वास्तव्य पुणे जुना कसबा श्रीगणपति सन्निध ।। एवं पुस्तकं संपूर्ण शुभं भवतु ॥
हे पुस्तक सखाराम बाबाजी भनोत्री वेवहारि ॥
कल्याणगस्तु । श्रीरस्तु। छ.। Reference -- See No. 6(i)/1887-91.
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra
paddhati
पद्धति
92
No. 138
1884-86 Size - 83 in. by 51 in Extent -64 leaves; 10-12 lines to a page; 25 letters to a line. Description-Country paper; Devanāgari characters; old in appearance;
handwriting of folios 1-31 careless but from fol. 32 onwards beautiful, clear, legible and uniform; borders of folios 32 to 64 ruled in double red lines; edges slightly worn out; fol. 40

Page #140

A. Srauta Works
125
blank; folios numbered in right-hand margins; some of the
folios moth-eaten; the Ms. contains the 4th Adhyāya only. Age - Samvat 1781 Author - Devayajnika, son of Prajapati Begins — fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ पौर्णमासेष्टिरुक्ता ॥ अथ दर्शष्टिरुच्यते ।
तत्र चतुर्दश्यां रात्रौ सायं प्रातर्दधना होमो नान्यथा ॥ अमावास्याय पंचभूसंस्कारपूर्वकं पूर्वान्ह एवाग्योद्धरणं । ततोड्यन्वाधानं । ततो मांसमैथुनसंकल्पः । वपनं वा। ततो वैश्वदेवः। ततोपरान्हे पिडपितृयज्ञः। ततो
दर्शश्राद्धं । etc. Ends - fol. 64a
उन्मादे प्रसवे चत्तौं कुर्वीतानुज्ञया विना। सर्वदा यजमानो वा त्यजेत्तद्विमुखः शुचिरिति ।
तथा गपस्तंबः । प्रवसविराभिमुखो याजमानं जपति । प्रांचो विष्णुक्रमान् क्रामतीति ।।
मंडनत्यागं तु सर्वथा कुर्यात्तथाप्यन्यतरस्तयोः । उभावप्यसमर्थो चेत् नियुक्तः कश्चन्यत्येत् ।। इति पंचदशी कंडिका ॥ १५॥
इति . विरग्निचित्सम्राटस्थपति - याज्ञिकप्रजापतिसुतयाज्ञिकश्रीदेवकृतकात्यायनपद्धतौ चतुर्थोध्यायः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु । संवत् १७८१ वर्षे कार्तिकमासे शुक्लपक्षे १३ सोमे समाप्तिमगमत् ॥ छ ।। छ । छ ।
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraपद्धति
paddhati
93 No. 139
1884-86 Size - 113 in. by 41 in. Extent - 48 leaves; 12 lines to a page; 38 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old and yellowish
in appearance; handwriting small and closely written but clear and legible; borders ruled in double black lines; yellow pigment used for corrections%3; edges worn out; Ms. extremely

Page #141

126
Kalpasutras
moth-eaten; folios numbered in both margins; foll. 1-25 missing; the Ms. contains commentary on the 3rd and 4th
Adhyāyas of the Kātyāyanasūtra. Age - Samvat 1625 । Author - Yājñikadeva, son of Prajāpati Begins abruptly - fol. 260
... मत्रे अयं विशेषः । ततः सुवेण सर्वाणि कालान्याज्येनाभ्यनक्ति। उपधानक्रमेण तूष्णीं । etc. fol. 264 इति श्रीनिरग्निचित्संम्राटस्थपतित्रिंशक्रतुकृन्महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुत
याज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौं द्वितीयोध्यायः ।। Ends - fol. 730
तथा चापस्तंबः। ॥ प्रवसन्विहाराभि ... धो याजमानं जपति प्राचो विष्णुक्रमान् क्रामतीति ॥ ॥ मंडनः ।
त्यागं तु सर्वथा कुर्यात्तत्राप्यन्यतरस्तयोः उभावप्यसमर्थो चेन्नियुक्तः कश्चन त्यजेत् ॥ १५॥ ...
पंचदशी कंडिका च समाप्ता। ॥ इति विरग्निचित्सम्राट्स्थपतित्रिंशक्रतुकृन्महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतेन याज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ चतुर्थोध्यायः समाप्तः ॥ ॥ संवत् १६२५ वर्षे भादपदवदि ८ रवी उदीच्य. ज्ञातीयकेशवेन लेखितं श्री शुभमस्तुः । श्रीः॥ अथसंख्या २२०० ।।
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraपद्धति
paddhati
23 No. 140
1886-92 Size -98 in. by 51 in. Extenț - 51 leaves ; 11-15 lines to a page; 28–32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari Characters; old in appear
ance; handwriting clear and legible but not uniform ; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; white chalk also used; edges worn out; foll. 3a,8a, 13a, 17a blank; the Ms, contains
the 4th Adhyāya only. Age -- Appears to be very old . Author - Yajnikadeva

Page #142

A. Srauta Works
127
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ ततोऽपराण्हे पिंडपितृयज्ञः । ततो दर्शश्राद्धं । तदुक्तं । , पक्षांतं कर्म निर्वयं वैश्वदेवं च साग्निकः । पिंडयज्ञं प्रकुर्वीत ततो चाहार्यकं बुध इति ।
पक्षांतं कर्मापन्वाधानं । अथ पिंडपितृयज्ञमुच्यते । etc. Ends - fol. 266 (510)
उन्मादे प्रसवे चा etc. up to चतुर्थोध्यायः as in No. 92/1884-86
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanasrautasūtraर पद्धति
paddhati
24 No. 141
1886-92 Size -81 in. by 5 in. Extent -- 14 leaves; 12 lines to a page ; 26 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old
in appearance; handwriting careless but clear and legible; borders ruled in double black lines; red pigment used for
marking; edges worn out and slightly moth-eaten; folios numbered in right-hand margins; the Ms. contains the first
Adhyāya only. Age -- Samyat 1798 Author - Yājõikadeva, son of Mahādeva (?) Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ प्रणम्य विघ्नहतर गुरुंश्र श्रीपतीस्तथा। कात्यायनस्य सूत्रस्य पद्धतिः क्रियते मया।
तत्राग्याधेयादिसर्वकर्मसु ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यानां अधोतवेदानां वेदार्थज्ञानवतां अंगहीनाश्रोत्रियषंढशूद्रवर्जितानां पत्नीसहितानामधिकारो
भवति । etc. Ends - fol. 140
रुद्रदेवतं रक्षोदेवतमसुरदेवतं अभिचरणिकं पितृदेवत्यं च मंत्रमुक्त्वा एतद्देवत्यममंत्रकं कर्म च कृत्वाऽत्मानमालभ्यापां स्पर्शनं हस्तेन कुर्यात् ।। दशमी कंडिका ॥ .

Page #143

128
Kaipasutras
इति श्रीयाज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ आदिमोऽध्यायः समाप्तः॥ ॥ श्री ॥ छ ।
संवत् १७९८ वरषे पौषमासे शुक्लपक्षे दशम्यां तिथौ सोमवासरे ऽयेह श्रीसूर्यपुरवास्तव्य - आभ्यंतरनागरज्ञातीय - ईश्वरजीदीक्षितेन लिषितं ॥ शिवमस्तु । श्रीयज्ञपुरुषः प्रीयतां ॥ श्रीरस्तु॥ ॥ ॥
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraपद्धति
paddhati
25(1) No. 142
1886-92 . Size - 81 in. by 4g in. Extent -30 leaves; 9 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform ; folios numbered in right-hand margins; the Ms. is divided into two parts. The first part contains the commentary on the 2nd Adhyāya of the Kātyāyanasūtra and the second contains the commentary on the 3rd Adhyaya; separate pagina
tion for each. Age - Samvat 1868 Author - Yājñikadeva, son of Prajāpati Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ दर्शपौर्णमासयोः पद्धतिलिख्यते ॥ ‘कृताधानस्याधानानंतरं ॥ प्रथमपौर्णमास्यां मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिक श्राद्ध।। ततो मुख्यायामेव पौर्णमास्या सद्योन्वारंभणीयेष्टिः तदनंतरं पौर्ण
मासस्यारंभ।। etc. Ends - fol. 30a
ततोऽध्वयुः पाहि मामिति स्वात्मानं हृदये आलभते ॥ तत उदकोपस्पर्शनं ॥ अस्मिन्काले वा यजमानस्य व्रतग्रहणं॥
इति श्रीविरग्निचत्संम्रांटस्थपति-त्रिंशत्क्रनुकृन्महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ द्वितीयोध्यायः ॥ संवत् १८६८ प्रथमवैशाख

Page #144

A. Srauta Works
129
शुक्ल ५ गुरौ दीक्षितसदाशंकरात्मज-भद्रशंकरेणालेखि ।। त्रिपाठी-हरीनारायणसुत-गिरिजाशंकरपठनार्थ
पद्धति
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanasrauta sūtrapaddhati
26 No. 143
1886-92 Size - 83 in. by 4g in. Extent --- 96 leaves; 9 lines to a page; 24 letters to a line. Description -- Country paper; Devanagari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in the right-hand margins only; fol. 660 blank; edges slightly worn out; moth
eaten; the Ms. contains the 5th Adhyāya only. Age- Samvat 1869. Author-Yajnikadeva, son of Prajapati.
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ चातुर्मास्यानां पद्धतिर्लिख्यते ॥
तत्र प्रथमप्रयोगे मातृपूजापूर्वक आभ्युदयिकं श्राद्धं ॥ तेषामारंभः फाल्गुन्या पौर्णमास्यां वा ।। शाखांतराच्चैध्यां वैशाख्यां वा ।। तत्र पौर्णमास्या
इच्छयान्वारंभणीया ॥ etc. fol. 124 इति श्रीयाज्ञिकश्रीदेवकृतपद्धतौ वैश्वदेवपर्व समाप्तं ॥ fol. 39b इति याज्ञिकश्रीदेवकृतौ कात्यायनकपद्धतो वरुणप्रघासाः समाप्ताः॥ fol. 724 इति विरग्निचित्सम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतयाज्ञिकदेवकृतौ
कात्यायनसूत्रपद्धतौ ऐष्टिकानि प्रतिपर्व चातुर्मास्यानि समाप्तानि ।
Ends - fol. 956
भाज्यभागानंतरं अग्निः सोमो वरुणो मित्र इंद्रो बृहस्पतिः सविता पूषा सरस्वती त्वष्टा । उपांशु । हविरजुषतावीवृधंत महो ज्यायोक्रत देवा
भाज्यप इत्यादि । छ॥ त्रयोदशी कंडिका। --17

Page #145

130
Kalpasūtras
इति विरग्निचित्संम्रादस्थपति-महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुत-याज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनपद्धतौ पंचमोध्यायः समाप्तः। ॥ संवत् १८६९ वर्षे ज्येष्टसित दशम्यां भूमिजे लिखितं सूर्यपुरे ईनजातटे वृद्धनगरस्थनागरज्ञातीय. दीक्षितसदाशंकरतनुजेन भद्रशंकरेण ॥ शिवो जयतु ।।
॥श्लोकसंख्या १२७८ ।।
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraपद्धति
paddhati
64 No. 144
1887-91 Size -94 in. by 4k in. Extent - 16 leaves; 8 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders . ruled in two double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; edges slightly worn out and motheaten; folios stuck together; the Ms. contains the commentary
on the 10th Adhyāya of Kātyāyanaśrautasūtra. Age -- Does not appear to be very old. Author - Devayājñika. Begins -- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ।। अथाऽत्यग्निष्टोमो लिख्यते ।। तत्र हिरण्यशतगवदक्षिणेन वासोश्वदक्षिणेन
चतुष्टोमेन रथंतरपृष्ठेनाऽत्यग्निष्टोमसंस्थेन ज्योतिष्टोमेनाहं यक्ष्य etc. Ends - fol. 16a
तत्र प्रतिपर्यायारंभ सर्पणं ॥ ततः सर्पर्ण ॥ संधिस्तोत्रं । तत आश्विन शर्म । सोमस्य परिशेषांगं । सूर्योदयानंतरं चतुर्थो रात्रिपर्यायः ॥ तत्र च प्रतिस्तोत्रं सर्पणं । अन्यत्सर्व रात्रिपर्यायवत् । इदमश्विभ्यामिदमनय इति त्यागौ। ततोऽनुयाजादि । इत्यप्तोर्यामः ।।
इति य शिकदेवकृतसूत्रपद्धतौ दशमोध्यायः ॥ अथ सोमे ब्रह्मत्वमुच्यते ॥
अथ सर्वपृष्ठाप्तोर्यामः ।। तत्र सर्वस्तोमो नाम यस्मिन् कृतौ त्रिवृदादयस्वयस्त्रिंशत्पर्यताः षडहस्तोत्रिया भवं ते स सर्वस्तोमेत्युच्यते । तथा च त्रिवृत्पंच

Page #146

Reference See No. 68(i)/1887-91.
कात्यायनश्रौतसूत्रपद्धति
No. 145
Size -
A. Srauta Works
131
दश दशक विंशत्रिणवत्रयस्त्रिंशस्तोमाः ॥ सर्वपृष्टशब्देन रथंतरादीनि रैवतपर्यंतानि बटू सामानि यस्मिन्भवंति स सर्वपृष्ठ इत्युच्यते ॥ तथा च रथंतरबृद्दत्वैरूपशाकररैवतेति षट् पृष्टाः ॥
Age
—
8 in. by 5 in
Extent – 585 leaves; 12-14 lines to a page; 20-25 letters to a line. Description Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting somewhat careless and not uniform but clear and legible; borders of some folios carelessly ruled in double black lines and of some folios in double red lines; edges worn out and moth-eaten; the Ms. contains Adhyayas 1-4, 5, 7, 11, 13, 14, 15, 16-18. 20, 21, 22, 23 and 24 and folios numbered as 1-85, 1-65, 1-28, 1-24, 1-44, 1-22, 2-22, 1-91, 1-43, 1-25, 1-54, 1-19, 1-64; foll. 33, 34 of 3rd Adhyāya and fol. 1 of the 15th Adhyāya missing while foll. 15 and 16 of 22nd Adhyāya are repeated; incomplete..
Author -
Begins
Katyayanasrautasūtrapaddhati
Samvat 1782, 1788. At the end of the 5th colophon, the date of the Ms. is given as Samvat 1752 but at the end of the Ms. the date is given as Samvat 1788.
Yajñikadeva
1
12
1895-98
- fol. 10
ॐ श्रीगणेशाय नमः ॥
प्रणम्य विघ्नहर्त्तारं गुरूंश्च श्रीपतीं तथा ।
कात्यायनस्य सूत्रस्य पद्धतिः क्रियते मया ॥ १ ॥
तत्रायाधेयादिसर्वकर्मसु ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यानामधीतवेदानां ज्ञानवतां अंगहीनाश्रोत्रियषंढशूद्रव जितानां पत्नीसहितानामधिकारो भवति ||
वेदार्थ
etc.

Page #147

- 132
Kalpasūtras
fol. 130 दशमी कंडिका ।' इति श्रीत्रिरग्निचित्संम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकप्रजापति
सुत्याग्निकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ प्रथमोध्यायः समाप्तः ।। fol. 65b ( 1500 ) इति याज्ञि रुदेवकृतप्सूत्रपद्धतौ पंचमोध्यायः ॥ ५॥ संवत्
१७८२ शाके १६४७ प्रवर्त्तमाने उत्तरायने भानौ वसंतऋतौ चैत्रमासे शुक्लपक्षे ११ शनिवासरे लिखितं जोशी-लालतीत्रवाडी मेवाहा ॥
मा पुस्तक दीक्षितजीश्रीरविनंदनजी नु छै ।। शुभमस्तु ।। लेखकपाठकयोः । Ends -- fol. 640
एवं विधेः पंचभिरहोभिः प्रतिमासं षडवारमभ्यस्तैकरुम्रशन्षण्मासान्पूरयेत् । अस्यत्रस्य नारायणपुरुषसत्रमित्येव संज्ञा ॥ इति सत्राणि समाप्तानि ॥७॥ सप्तमी कंडिका ॥ इति श्रीसंम्राटस्थापतिविरग्निचित्रिंशत्क्रतुकृन्महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतेन याज्ञिकदेवेन कृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ चतुविंशोध्याय: समासः ॥ संवत् १७८८ वर्षे फाल्गुणवदि १ बुध्ये श्रीमुथुरांमंडलश्रीभूतेश्वरक्षेत्रे लिखितं । दीक्षश्री ५ रविनंदनकस्य पुस्तिका पुत्रपौत्रादिपठनार्थे ।
लि । वो। प्रांगजी सोरठी ॥ Reference - See No. 68(1)/1887-91.
13
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kátyāyanaśrauta sūtraपद्धति
paddhati No. 146
1895-98 Size --- 83 in. by 6s in. Extent - 109 leaves; 12 lines to a page; 28 letters to a line. Description --- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in single black lines; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; the Ms. contains Adhyāyas 8 and 9 and a chapter called 'Agnistoma'.
A commentary on Kātyāyanasutra. Age – Appears to be old Author - Yājñikadeva, son of Prajāpati Begins - fol. 10
ॐम् ॥ अथातिथ्येष्टिः ।। ॥ तत्र वैष्णवो नवकपाल: पुरोडाशो भवति ।

Page #148

A. Srauta Works
133
अत्रातित्वरया पदार्थाः कार्य चनुरासनं ॥ ब्रह्मोयवेशनं ॥ प्रणीताप्रणयनं ।। आवाहनीयस्यैव परिस्तरणं :। etc. fol. 410 इति श्रीरग्निचित्सम्राटस्थपतिमहायाज्ञिक - श्रीप्रजापतिसुतयाज्ञिकदेव
- कृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतौ अष्टमोध्यायः समाप्तः ॥ fol. 80b इति याज्ञिकदेवकृतायां सूत्रपद्धतौ नवमोध्यायः । Ends — fol. 109a
तदानीसेवपूनरुद्धत्य स्वयमेवाग्निहोत्रहोमः । प्रात)मनुस्वकाल एव । अनऊर्द्ध सधातर्पण वैश्वदेवादि नित्यक्रिनोतः प्राक् ।। श्री ॥ इति निरग्निचिमहायाज्ञिकश्रीप्रापतिसतयाज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रपद्धतावग्निष्टोमः समाप्तः॥ । शुभं भवतु ॥ श्री। श्री। श्री।
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanasrautasūtraभाष्य
bhāsya
137 No. 147
1880-81 Size - 111 in. by 5 in. Extent - 52 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description -Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; old
in appearance; handwriting somewhat careless but clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; extremely moth-eaten; folios numbered from 939-990 in the right-hand margins and from 1-52 in the left; the Ms. contains text and commentary on the 12th Adhyāya of the
Kātyāyanaśrautasūtra. Age - Samvat 1651 Author of Text - Kātyāyana ___ , , Comm. - Devayajnika Begins ( Text)- fol. 10 (993b)
ज्योतिष्टोमधर्मा एकाहद्वादशयोस्तद्गुणदर्शनात् । etc Begins (Comm.)- fol. 10 (939b) ........ ॥ ॐ नमः सरस्वत्यै । नमो गजवदनाथ ॥

Page #149

134
Kalpasútras
। ज्योतिष्टोम उक्तः। इदानीं श्रुतिमंत्रपाठक्रमप्राप्तो द्वादशाहोभिधीयते। तत्र श्रुतिपाठक्रमः । सर्वे ह वै देवा अग्रे सदृशा आसुरित्यत्र ब्राह्मणेतिग्राह्यविधानं द्वादशाहे तान्दै पृथ्ये षडहे गृण्हीयादिति । तथा ज्योतिष्टोममंत्रानंतर
अग्ने पवस्व स्वपा इत्यादयोतिग्राह्यमंत्राः। तत्र तावद्धर्मातिदेशार्थमाह | etc. Ends ( Text)- fol. 989a
कालो वचनात् etc. . Ends (Comm.)- fol. 989b
य भाहिताग्नयो भवत्यथ येनाहितानयो गृहपतिमेव त उपासते सकाममेव पृष्ठशमनीयेन यजते काम न यजते यदि तु यज्ञेनैत एवास्यासत्रेण ऋविजः स्युरित्यारण्यके ॥ ९॥ छ।
इति श्रीविरग्निचित्सम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीश्रीप्रजापतिसुतेन द्विरग्निचित्सम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीश्रीदेवेन कृते कात्यायनसूत्रव्याख्याने द्वादशोध्यायः । छ । . स्वस्ति श्रीमत्संवत् १६५१ वर्षे कार्तिकमासे शुक्लपक्षे ४ चतुर्थी तिथी सोमवासरेऽयेह श्रीमत्स्तंभतीर्थे वास्तव्य श्रीगौडज्ञातिभूषणविरग्निचित्समाटस्थपतिमहायाज्ञिकदीक्षितश्रीश्रीनृसिंह - तत्सुतद्विरग्निचित्समाटस्थपतिमहा याज्ञिक़दीक्षितश्रीश्रीजयदेवस्य स्वयमेवावलोकनाय चान्ये जी विद्वजनानामुपकाराय लिखापितोयं द्वादशोऽध्यायः ॥ छ । श्रीः ॥
अपरं पुस्तकं वीक्ष्य शोधनीयं सदा बुधैः । हीनाधिकैः स्वरैर्वर्णैरस्माकं दूषणं न हि ।। छ।
यादशमिति न्यायान मे दोषः ॥छ । छ । Reference - See No. 68(i)/1887-91.
कात्यायनश्रौतसूत्र
भाष्य (कातीयसूत्रभाष्य)
Kātyāyanaśrautasūtra
bhāsya (Katiyasutrabhāsya)
68
No. 148
A/1881-82 Size - 128 in. by 5 in. Extent -- 314 leaves; 9 lines to a page; 40-42 letters to a line.
Description - Thick country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for correc

Page #150

A. Srauta Works
___135
tions; folios numbered in both margins; the Ms. contains the text and the commentary. It contains the call or Adhyāyas 1-11.
Age - Samvat 1837 Author of Text - Kātyāyana
,, Comm.-Karkopadhyaya Begins ( Text)- fol. 16
__ अथातोधिकारः etc. Begins (Comm.)- fol. 1b
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ प्रयीसुसंवित्तिविवेकनिर्मलाः समग्रनिःश्रेयससिद्धिहेतवः ॥ समस्तशास्त्रार्थसुतत्वबोधका जयन्ति कात्यायनपादपांसवः ॥ १॥
अथातोधिकारः॥ व्याख्यास्यत इति सूत्रशेषः । शास्त्रप्रयोजनं संबंधा- भिधानं दर्शपूर्णमासादौ कृतं इदानीं पदार्थमात्रव्याख्यानं क्रियते ॥ etc.
fol. 440 इति उपाध्यायकर्ककृतौ कात्यायनसूत्रविवरणे परिभाषा समाता ॥ १ ॥ Ends (Text)- fol. 314
स्वर मितरे स्व५ मितरे Ends (Comm.)- fol. 3130
विसर स्थितसंचरः प्रशास्तधिष्ण्यं वोतरेणावमाने । विसस्थितसंचरः । अपरिसमाप्तसवनसंचरः अपवमाने प्रशास्त्रधिष्ण्यवोतरेणेति । वा दक्षिणेन । पवमानार्थ तु समाप्तेव सवने दक्षिणेनैवति॥ स्वस्वमितरे इतरे पुरुषा यथास्वं. धिष्ण्यानेवमेवागच्छति ।। उपाध्यायकर्ककतो कातीयसत्रभाष्ये ज्योतिष्यशेमः ।। समाप्तः एकादशोध्यायः ॥ समाप्तः पूर्वाद्ध समाप्तमिति ॥ श्रीरस्तु॥ शिवमस्तु सर्वजगतः ॥छ॥छ । छ। संवत् १८३७ अगहनसूकलपक्षे ६ बुधवासरे।
श्रीमस्तु ॥ छ । छ । छ । छ । Reference - See No. 370/1883-84.
कात्यायनश्रौतसूत्र
भाष्य No. 149
Kātyāyanaśrautasūtrabhāşya
69 A/1881-82
Size — 10} in, ty 44 in,

Page #151

136
Kalpasūtras
Extent --- 186 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line.
Description-Country paper; Devanagari characters; old in appearance%3B
handwriting somewhat careless but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges slightly worn out; moth-eaten; folios numbered in the right-hand margins only; fol. 101 missing; the Ms. contains both text and commentary. It contains Adhyāyas 12-26.
Age - Samvat 1669
Author of Text - Kātyāyana
, , Comm. - Karkopadhyaya Begins (Text)- fol. 10
ज्योतिष्टोमधर्मा एकाहद्वादशाहयो etc. Begins - (Comm.) fol. 10
॥ ॐ नमो यजुर्वेदाय ॥ __ इदानीं श्रुतिमंत्रावसरप्राप्तौ द्वादशाहोनुविधीयते ॥ तत्र श्रुतिपाठः॥ सवें ह वै देवा अग्रे सदृशा आसुरित्यतिग्राह्यग्रहविधान द्वादशाहे ॥ तान्
वै पृष्टे षडहे गृण्हीयात् । पूर्वे यह इत्येवमादिः I etc. fol. 130 कर्कोपाध्यायकृते कात्यायनभाष्ये द्वादशाहः समाप्तः ॥ छ ।
fol. 190 उपाध्यायकर्ककृतौ कात्यायनभाष्ये गवामायनः समाप्तः । छ । Ends (Text) - fol. 1879
स्वाध्यायदर्शनात् । Ends (Comm.) - fol. 187a
एतच्च द्वाराविधानोत्तरकालं पूर्वम् । पूर्वमासंद्यां करोतित्यतः प्रागत्यं । समाप्ते हि प्रवग्ये पुनः क्रियते तत्र क्रियमाणमुत्तरार्थ भवति ॥ स्वाध्यायदर्शनादिति ॥
इति कात्यायनसूत्रभाष्ये उपाध्यायकर्ककृतौ षड्विंशतिमोध्यायः ॥ शुभमस्तु ॥ संवत् १६६७ वर्षे श्रावणशुदि १३ सोमे लखितं ॥ कर्कभाष्य समाप्तः॥
॥ श्रीः ॥ Reference - See No. 378/1883-84.

Page #152

1. कात्यायनश्रौतसूत्रभाष्य
No. 150
Size 11 in by 4g in.
Extent
Description
-
Age Saka 1717
-
93
Author of Text
25
37 leaves; 9 lines to a page 40 letters to a line.
—
- Modern paper with watermarks; Devanagari characters; new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; fol. 42 blank ; foll. 3-7 missing; the Ms. is divided into two parts, the first part contains the text and the commentary on the 1st Adhyāya of Katyayanasutra and the second contains text and commentary on the third and fourth Adhyaysa; separate pagination for each part.
Katyāyana
Comm. - Not mentioned
1
A. grauta Works
Begins (Text).
Ends (Text)
- fol. 1b
अथातो धिकारः । फलयुक्तानि कर्माणि etc.
Begins (Comm.) - fol. 1b
Katyāyanasrautasūtrabhāṣya
दप उपस्पृशेदप
Ends (Comm.) - fol. 41b
137
503(1)
1882-83
प
श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥,,
॥ श्रीगणेशाय नमः श्री कुलदेवताभ्यो नमः ॥
प्रणतसुरासुरभासुर किरीटकोटिप्रभृष्टचरणाय ॥
गजवदनाय नमस्ते सिद्धेः सदनाय विघ्नकदनाय ।। १ ।।......
भाष्याणि सम्यगालोच्य विचार्य च पुनः पुनः ॥ क्रियते बालबोधार्थ सूत्रभाष्यमतिस्फुटं ॥ ५ ॥ ete. fol. 410
रौद्रराक्षसमासुरमाभिचरणिकं मंत्रमुक्त्वा पित्र्यमात्मानं चालभ्योपस्पृशे
रौद्रादिकं मंत्रमुक्त्वा पठित्वा पितृदेवत्यं मंत्रमुक्त्वा चकाराद्रौद्रदेवत्यममंत्रकं कर्म कृत्वा आत्मानं चालभ्याप उदकानि उपस्पृशेदालभेत क्वचित्पा
...18

Page #153

138
Kalpasūtras
स्थित पो हस्सेन स्पृशतीत्यर्थ :। द्विरभ्यासोध्यायपरिसमातिसूचना ॥ इति कात्यावनसूत्रभाष्ये प्रथमोध्यायः समाप्तः ।।
शके १७१७ राक्षसनाम संवत्सरे आषाढवद्य ४ चतुर्थी रविवासरे तदिने इदं पुस्तकं समाप्तिकृतं । श्रीगजाननार्पणमस्तु ।।
सधूमश्च विधुमश्च सगर्भश्चाप्यगर्भकः ॥ सलक्षवाघ्यलक्षश्च प्राणायामस्तु षड्विधः ॥ सधूमः श्वाससंयुक्तो विधूमः श्वासवर्जितः ।। सगर्भो जपसंयुक्तो गर्दा ध्यानमात्रकः॥ ॥
' कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtrabhāșya
503(2) ---No. 151
1882-83 Size - 11f in by 4} in. Extent - 61 leaves. 9 lings to a page; 44 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwritirg clear, legible and uniform; red pigment used for marking; folios numbered in right-hand margins; the Ms. cor.tains the text and commentary on the
third and fourth Adhyāyas of Kātyāyanasūtra. Age -- Śaka 1717 Author of Text - Kātyāyana
,, , Comm.-Not mentioned Begins (Text) - fol. 1a
___होतरिति चैके etc. Begins (Comm.) -- fol. 12
.......रं प्रत्याह । ब्रवीति ॥ ॥ होतरिति चैके। एके शाखिनोऽप्रये समिध्यमानाय होतरनुब्रूहीत्येवंविधं प्रेष कुर्वति ॥ प्रथमस्थानेन प्रारु स्विष्ट
कृतः॥ स्विष्टकृतः प्राक् सर्वे मंत्राः प्रथमस्थानेन प्रयोक्तव्याः etc. fol. 18° इत्यतिकात्यायमसूत्रभाष्ये तृतीयोध्यायः॥ Ends (Text) - fol. 610
उपक्सथे नियम उपवसथे नियमः ।

Page #154

A. Srauta Works
19
Ends (Comm.) – fol. 610
अतश्च सूतकेपि तत्कालमेव स्नात्वा स्वयमेव होमः कार्यः । नियमसामर्थ्यात् ॥ ौते कर्मणि तत्कालं स्नातः शुद्धिमवाप्नुयादिति वचनाच ॥ द्विरभ्यासोध्यायपरिसमाप्तिसूचनार्थः ॥
इतिकात्यायनसूत्रभाष्ये चतुर्योध्यायः समातः॥
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśra utasùtraभाष्य
bhāsya
506 No. 152
1882-83 Size - 111 in by 4} in. Extent — 50 leaves; 8 lines to a page; 50 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devánāgari Characters;
new in appearance%3; handwriting beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; red pigment used for marking the portion; the Ms. contains both text and commentary on the 3rd
Adhyāya; incomplete. Age - Modern Author of Text - Kātyāyana
» » Comm. - Yājõikadeva Begins (Text) -- fol. 10
॥श्रीव्यंकटेशाय नमः । होतृषनं कृत्वापरेण वेदि५ श्रोणि वोत्तरेणेध्यारसमिधमादायाप्नये
समिध्यमानायानुब्रूहीत्याह । etc. Begins (Comm.)- fol. 10
अध्वर्युर्वेदिमपरेण वेदेः पश्चाबार्हपत्याहवनीययोरंतराले होतृषदनं कृत्वा होतुरूपवेशनार्थ वरणादिवृक्षजं शुष्कक्रशैरास्तीर्यमासनं स्थापयित्वा अथवा
वेदिश्रोणिमंतरेण होतृषदनं स्थापयित्वा तत एवाह होतरित्वेवं etc. Ends (Text) - fol. 50b
आहवनीयमुपतिष्टते तूष्णीं।

Page #155

140
Ralpasūtras
Ends (Comm.) – fol. 500 ..
आहवनीयोपस्थावतादीनिति चेत् इति ज्ञापकात्। प्रयोजनं विष्णुक्रमा न क्रियते सवविध तत्राहवनीयोपस्थानांतं कर्म निवर्तते ।नक्रमणमात्र ।
यत्र च विधीयते विष्णु ....... Reference - See No. 68(6)/1887-91.
OPP
AJI
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra- भाष्य
bhāsya
508 No. 153
1882-83. Size - 13 in. by 5 in. Extent --- 26 leaves; 11 lines to a page; 52 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking; the Ms. begins abruptly on fol. 51 and ends abruptly on fol. 77; fol. 54 missing; edges worn out; incomplete.
The Ms. contains text and commentary on the 4th
Adhyāya of Kātyāyanaśrautasütra. Age – Appears to be old Author of Text - Kātyāyana
,, , Comm. - Not mentioned Begins (Text)- fol. 510
वैणवो ग्रीष्मेः etc. Begins (Comm.)- abruptly fol. 51a
...... सोम्यः सोमदेवस्येति भवति चहः । तेनाग्रयणयागः कार्यः । अन्नपाकनिमित्तन ज्ञतुकाताद्यपेक्षते ॥
पूर्वमुक्तमिहाप्येतदग्रपाकनिमित्ततः ॥ etc. . Ends (Sext) - fol. 770
... वर्षासु । मध्ये दिने वा । Ends abruptly - fol. 770
पुनर्वस्वोराधेयम् ॥ पुनर्वस्वो पुनरादधेयमादधीतेति वचनात् ॥ सामान्यात्पुनराधेयं श्रुत्या संबध्यते यतः ॥ ततः सर्वेषु पक्षेषु पुनर्वस्वोरिदं मतं ।
सोमवार
... ........ सोम्यः

Page #156

A. Srauta Works
141
वर्षास ॥ ॥ क्रतनियमोयं ॥ ॥ मध्ये दिने वा। वर्षाभिर्विकल्पोयं वर्षास्वाधानं
विधायमध्यदिनस्यापि तत्वं संपाच ......
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra'भाष्य
bhāsya
368 No. 154
1883-84 Size - 113 in. by 43 in. Extent - 65 leaves; 11 lines to a page; 50-55 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; old in appear
ance ; handwriting small and closely written but clear and legible; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; the Ms. contains commentary on the 5th Adhyāya
of Kātyāyanaśrautasūtra. Age - Samvat 1752 Author - Devayajnika Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ आचार्येण श्रुतिमंत्रपाठक्रमेण पौर्णमासादीन्यग्निहोत्रांतानि कर्माण्युक्तानि ।
इदानीं श्रुतिमंत्रपाठक्रमेणैव चातुर्मास्यानि वक्तुं तेषामारंभकालमाह ॥ ॥ ...... चातुर्मास्यप्रयोगः फाल्गुन्यां ॥ चातुर्मास्यशब्देन वक्ष्यमाणानि वैश्वदेववरुण
प्रघासप्ताकमेधशुनासीरीयसंज्ञानि चत्वारि पर्वाण्यभिधीयते। etc. Ends - fol. 650
स्मृतिष्वियमिष्टिश्चांद्रायणप्रत्याम्नायत्वेनापि श्रूयते । तदापि यजनीयेहनि श्राद्धान्वारंभणीयापूर्विकानुष्ठेया॥ १३ ॥ ___ इति श्रीत्रिइग्निचित्संम्रादस्थपतिमहायाज्ञिकश्रोप्रजापतिसुतेन याज्ञिकश्रीदेवेन कृते कातीयसूत्रव्याख्याने पंचमोध्यायः॥ संवत् १७५२ भाद्र..सु
पुण्यग्रामनिवासनंतविदुषो भाष्यं सुभाज्यं महत् श्रीमद्देवकृतं सुधारसरसं श्राव्यं परं याज्ञिकैः ।। नानासूत्रकथं कथाश्रतियुतं सूत्रार्थयुक्त सदा द्रष्टव्यं सुधिया सभासु सुधियां यद्गौरवं शृण्वतां ॥१॥

Page #157

142
Kalpasutras
Reference - See No. 68(i)/1887-91.
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanasrautasūtraभाष्य
bhāsya
22 No. 155
1886-92 Size - 108 in. by 4g in. Extent -84 leaves; 12-13 lines to a page; 40 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small and closely written but clear and legible; edges worn out; folios numbered in right-hand margins fol. 70 blank; incomplete.
The Ms. contains commentary on the 25th Adhyāya of
Kātyāyanaśrautasūtra. Age - Aypears to be old Author -Yajnikadeva Begins — fol. 10
॥ॐ नमः श्रीगणेशाय ॥
दर्शपूर्णमासादीनि सत्रांतानि कर्माण्युकानि | as in No. 367/ .. 1883-84. Ends abruptly - fol. 84a
तदुक्तं सूत्रांतरे। अथ चेदनेको ग्रावा विशीर्यंत पूर्वस्मिन्वाभिषावेऽपि कोभयोरुभयोर्या सर्पगयोः प्रतिहर्ता विछियत यूपैकादशिन्यां वाऽनेको यूपो
विरोहे Reference - See No. 68(/1887-91.
कात्यायनश्रौतसूत्र
भाष्य No. 156 Size - 11l in. by 4g.in.
Kātyāyanaśrautasūtrabhāsya
66(2) . 1887-91

Page #158

A. Srauta Works
143
Extent -40 leaves; 11 lines to a page; 50 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters; old in appearance%3
handwriting beautiful, clear and uniform; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; complete.
The Ms. contains commentary on the third Adhyāya of Kātyāyanaśrautasūtra.
Age – Appears to be old Author - Devadattayājfika, son of Prajāpati Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः। होतृषदं कृत्वापरेण वेदि श्रोणिं वोत्तरेणेमा समिधमादायानये समिध्यमानायानुहोत्याह । मध्वर्युर्वेदिमपरेण वेदेः पश्चागार्हपत्याहवनीययोरतराले होतृषदनं कृत्वा होतुरुपवेशनार्थ वरणादिवृक्षजं शुष्ककुशेरास्तीर्णमासनं स्थापयित्वा अथवा वेदिश्रोणिमुत्तरेण होतृषदनं स्थापयित्वा तत एव हि होतरित्येवं होतारमामंध्य होतरि तत्रागते सतीमादेको समिधमादाय इस्ते
गृहीत्वाग्नये समिध्यमानायानुबुहीत्येवं होतारं प्रत्याह etc. Ends - fol. 40b
ननु तर्हि तनूहविषामेव सर्वेष्टिप्रकृतिस्वं कृत्वा तान्येव पूर्व कस्मान्नोपदिष्टानि । सत्यं । किंतु तेवितिकर्तव्यताकृत्यदर्शनात्सर्वप्रकृतित्वं न संभवति । तस्मात्पौर्णमासयाग एवं पूर्वमुपदिष्टः॥
इति श्रीनिरग्निचित्संम्रास्थपत्तिमहायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतेन याज्ञिकश्रीदेवदत्तकृते कात्यायनभाष्ये नृतीयोध्यायः ॥ ॥ समाप्तः ॥ ॥ शुभमस्तु ।
शुभं भवतु ॥ कल्याणमस्तु ॥छ । छ॥ Reference -- See No. 68(i)/1887-91.
कात्यायनश्रौतसूत्र
भाष्य No. 157
Kātyāyanasrautasūtra. bhāsya
60 1887-91
Size -113 in by 51 in.
Extent -72 leaves; 12 lines to a page; 35 letters to a line,

Page #159

144
Kalpasūtras
Description --Country paper; Devanāgari characters; old in appearance;
handwriting somewhat careless but clear, legible and uniform ; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking; edges on the right extremely worn out; foll. 108-111 missing; the Ms. begins and ends abruptly on foll. 50a and 1260 respectively; it contains a commentary on the Kātyāyana
śrautasūtra; incomplete. Age - Appears to be fairly old Author — Karkopādhyāya Begins abruptly - fol. 50°
... प्रपेति। पत्रवासस्तत्रैवावहरणं न प्राग्वसतेः । एवं ह्याह । सपदि पुरा वसत्यै विमुंचेताडनस्येवाऽग्नि ... दिति । वसत्यां तु उत्तरतोनीनवतायं
समिदाधानं प्रपेति ॥ etc. fol. 654 इति उपाध्यायकर्ककृतौ कात्यायनसूत्रभाष्ये नौ द्वितीयोध्यायः समाप्तः ॥
fol. 844 इति उपाध्यायकर्ककृती कात्यायनयज्ञसूत्रभाष्ये सौत्रामणी समाप्ता।।
२९॥ fol. 1164 इति उपाध्यायकर्ककृतौ कात्यायनविवरण एकाहाः समाप्ताः ॥ छ ।
२२॥ Ends - fol. 1260
कुंडपायिनाम ... नं पौर्णमासीदीक्षां कुंडपायिनामयनमिति सत्रस्य संज्ञा।' तस्य पौर्णमास्यां दीक्षा भवति ॥ छ।। च ... या वा परपक्षस्येति ।। विकल्पः।' छ । मासं दीक्षाः ॥ तस्य भवंति ॥छ । सोममुपना सुत्पास्त्वा ... समग्निहोत्रं जुम्हति । सोमोपनहनं कृत्वा यानि सत्यास्थानानि तेष्वग्निहोत्र
होमः।।...... Reference - See No. 370/1883-84.
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanasrautasūtra. भाष्य
bhāsya
65 No. 158
189-91
1887-91 Size -98 in. by 36 in. Extent - 32 leaves; 10 lines to a page; 35 letters to a line,

Page #160

A. Srauta Works
145
Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting samewhat careless but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges slightly worn out; folios numbered in both margins; the Ms, contains both text and commentary;
contains the 5th Adhyāya only. Age - Appears to be old Author of (Text) - Kātyāyana ... ,, (Comm.)-Karkopadhyaya Begins ( Text) – fol. 10
चातुर्मासप्रयोगः फाल्गुन्यां etc. Begins (Comm.)- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ अग्निहोत्रांतानि कर्माण्यनुविहितानि । इदानीं श्रुतिमंन्त्रपाठक्रमेण चातुमस्यिानामनुविधानं क्रियते। श्रुतिक्रमः । प्रजापतिह वा इदमग्र एक एवास इति मंत्रक्रमः ।। प्रघासिनो हवामह इति च । तत्रेदमाचं सूत्रं । चातुर्मास्यप्रयोगः
फाल्गुन्यामिति । Ends (Text) --- fol. 32a
दश दक्षिणा सहस्रं वा। Ends (Comm.) - fol. 32b
हुवा स्थाल्याः सुवेणोपजुहोत्यग्निरमादोन्नपतिरित्येवमादिभिर्मत्रैः प्रतिमंत्रं । प्रद्धो भग्न इमो अन्न इति विराजौ संयाज्ये । संगाज्याशब्देन च स्विष्टकृष्ागस्य याज्यानुवाक्ये भिधीयते ॥ सहस्र व्रत्यौ वा । नू नो राव सहस्रवदित्येवमादि॥ दश दक्षिणा सहस्रं वा॥ सहस्त्रं वेति विकल्पः ।।
इति कात्यायनसूत्रे कोपाध्यायविरचिते पंचमोध्यायः समाप्त ॥ ॥
चातुर्मास्यानि समाप्तानि ॥ ॥ श्रीशुभमस्तु । ॥ श्रीकल्याणमस्तुः ॥ Reference - See No. 370/1883-84.
- - -
कात्यायनश्रौतसूत्र. भाष्य No. 159
Kātyāyanaśrautasūtrabhāşya
66(6) 1887-91
Size - 11m in. by 4g in.
...19

Page #161

146
Ralpasūtras
Extent - 63 leaves; 11 lines to a page; 50 letters to a line.
Description-- Country paper; Devanāgari characters; old in appearance;
handwriting beautiful, clear and unform; borders ruled in two double black lines; red pigment used to mark the beginnings of the sutras%3; (pratika); yellow pigment used for corrections%3B folios numbered in both margins; complete.
The Ms. contains the commentary on the 2nd Adhyāya of Kātyāyanaśrautasūtra.
The Ms. is divided into two parts. The first contains the 2nd Adhyāya while the second contains the third Adhyāya; separate pagination for each.
Age - Appears to be old
Author - Devadatta Yājñika
Begins ( Text) -- fol. 16
॥ पूर्वां पौर्णमासीमुत्तरी वोपवसेदिति । Begins (Comm.)- fol. 1b
श्रीगणेशाय नमः । '। उक्ताः परिभाषा ॥ इदानीं श्रुतिक्रमं मंत्रक्रम चानुसरबाचार्यः प्रथम पौर्णमासेष्टिमुपदिदिक्षुस्तस्या उपक्रमकालमाह ।।
द्वे पर्णमास्यौ। पूर्वा २त्तरा च । तत्र पंचदशी पूर्वा प्रतिपदुत्तरा । कुतः एषाह संवत्सरस्य प्रथमा गत्रियः फाल्गुनी पौर्णमासी योत्तरैवोत्तमा या पूर्वेति श्रवणात् । तत्र पंचदशी मुख्या । प्रतिपद्गौणी कुतः । अनेकशक्तिकल्पनादिदोषप्रसङ्गादुभयोर्मुख्यार्थत्वानुपपत्तेः । उपवसेदित्यनेनात्रानशनं न विधीयते कुतः I etc.
Ends ( Text) - fol. 63a
अत्र वा व्रतोपायनमत्र वा व्रतोपायनं । Ends (Comm.)- fol. 63a.
अत्रास्मिन्नवसरे वा व्रतोपायनं व्रतग्रहणं भवति शाखांतरात् ॥ द्विरभ्या. सोध्यायपरिसमाप्त्यसूचनार्थः ॥ ॥ महायाज्ञिकश्रीश्रीदेवदत्तकृते कात्यायनभाष्ये
द्वितीयोध्यायः समाप्तः ॥ Reference See No. 68(i)/1887-91.
-
-
-

Page #162

कात्यायनश्रौतसूत्र
भाष्य
A. Srauta Works
1
Age.
: - Samvat 1640
Author Devadatta Yajnika, son of Prajapati
Begins
- fol. 1b
Katyāyanasrautasūtra
bhasya
No. 160
Size - 113 in by 5 in.
Extent – 85 leaves; 10-11 lines to a page; 35 letters to a line. Description. 1- Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in the right-hand margins; edges worn out; the Ms. is divided into two parts: the first part contains the commentary on the 9th Adhyāya of Kātyāyanaśrautasūtra; the second part contains the commentary on the 10th Adhyāya; separate pagination for each.
Ends - . fol. 850
147
68(1)
1887-91
|| ॐ नमः महागणपतये नमः ॥
उक्तमपस्थं कर्म । अधुना सौत्यं कर्मोपदिशति ॥ || अपररात्र ऋत्विजः प्रबोधयंति । रात्रेरपरो भागोपररात्रः । पूर्वापराधरोत्तरमिति समासः । रात्राण्हाः पुंसीति पुल्लिंगत्वं । अपररात्रे रात्रेरपरस्मिन्नागे यजमानपुरुषाः सुप्तानृत्विजः प्रबोधयंति जागरयंति ॥ etc.
एवमेव निष्क्रम्य पृथस्तोत्रेभ्यः समस्तोनो पतिष्ठेरन्यान्यूर्द्ध व मुच्छ्येभ्य इतिथा । पर्यायेभ्यस्तु रात्रिरिति । द्विरभ्यासोध्याय समाप्तिसूचनार्थः ॥ १४ ॥ श्रीः ॥
इति श्रीश्रीसंम्राट्स्थपतित्रिरग्निचिन्मह । याज्ञिक श्री श्रीप्रजापतिसुतेन महायाशिक श्री श्रीदेवदत्तेन कृते कात्यायनसूत्र व्याख्याने नवमोध्यायः ॥ समाप्तः । ॥ श्रीसंवत् १६४० शाके १५०५ प्रवर्त्तमाने उत्तरायनगते श्रीसूर्ये वसंतऋतौ महामांगल्यप्रद फाल्गुन मासे कृष्णपक्षे ४ चतुर्थ्यांयां तिथौ । सोमवारे ॥ छ । ॐ मंगलमूर्त्तिश्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः ॥ शुभमस्तु ॥ || लेषकपाठकयो शुभं भवतु ॥ छ ॥ ग्रं० ३०००

Page #163

148
Kaipasutras
References - Mss.-A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 914.
B - Descriptive Catalogues:- I. O. Cat. Nos.
322-48; B. B. R. A. S. Cat. of Mss. No. 514; Bod. Nos. 864 (4), 1043, 1044 (2).
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraभाष्य
bhāşya
68(2) No. 161
1887-91 Size - 113 in. by 5 in. Extent -- 67 leaves; 9 lines to a page; 35 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; edges worn out; the Ms. contains the commentary on the 10th Adhyāya of Kātyāyana
śrautasūtra; complete. Age - Samvat 1640
Author - Devayājnika, son of Prajāpati Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐनमः । । ॐ प्रातःसवनमुपदिष्टं । अथ माध्यंदिनसवनमुपदिशति सर्पणादि माध्यंदिनं सर्पणमादौ प्रथमं क्रियते यस्मिन् तत्सर्पणादि माध्यंदिन सवनं
सर्पणादि भवति । तस्यादौ प्रथम सर्पणं कर्त्तव्यमित्यर्थः । etc. Ends - fol. 67a
यदान्यांश्चमसानुन्नयंत्ययतमुन्नयंति यदेतां जुहोत्यर्थनं कुशतरुणेनोपहत्य जुहोतीति शाखान्तरे श्रवणात् । ततो हुतशेषस्य वैश्यराजन्ययोर्भक्षणमिति द्विरभ्यासोध्यायसमातिसूचनार्थः ॥ ९ ॥ ____ इति श्रीविरग्निचित्सम्राइस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतेन याज्ञिक
देवन कृते कात्यायनसूत्रव्याख्याने दशमोकार:॥ ' Reference ---- Sce No. 68(i)/1887-91.

Page #164

A.
Brauta Wories
149
भाष्य
74
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanasrautasūtra
bhasya No. 162
1891-95 Size - 10g in. by 41 in. Extent - 16 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges slightly worn out; incomplete.
The Ms. contains commentary on the 5th Adhyāya of
Kātyāyanaśrautasūtra. (inc. ). Age — Appears to be old Author - Devayajnika Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। आचार्येण श्रुतिमंत्रपाठक्रमेण पौणमासादीन्यग्निहोत्रांतानि कर्माणि उक्तानि ।। etc. as in No. 368/1883-84.
Ends - fol. 162
___ उद्वासनकाले डकाभिरुवर्णाभिर्मेषप्रतिकृती लोमशौ कुरुतस्तदभावे कुशो
भिरिति । एष वै प्रत्यक्षं वरूणस्य यन्मेष इति वाक्यशेषात्मयस्यावदानाभ्यां सहस्त्रव्यवधानवचनामेषमेष्योर्यागार्थत्वमवसायते ॥ तेन युक्तं तयोः समंत्रमेव
कजिर्षपणादि । कुर्वतातिबहुव ...... Reference - See No. 68(i)/1887-91.
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāye naśrautasūtraभाष्य
bhāsya No. 163
1892-95 Size -- 9. in. by 4: in. Extent - 93 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line.

Page #165

150
Kalpasūtras
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for the text; folios numbered in both margins; edges worn out and moth-eaten; the Ms. contains the text and the commentary on the 22nd
Adhyāya; incomplete. Age - Appears to be old Author of the Text – Kātyāyana
,, . Comm. - Yājõikadeva, son of Prajapati Begins (Text) - fol. 10
- अथैकाहाः। अवचने मिष्टोमः ॥ etc. Begins (Comm.) – fol. 10
ॐ नमो श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ दर्श पूर्णमासादीनि पितृमेधांतानि याजुवैदिकानि कर्माण्युक्तानि अधुना सामवेदविहितान्येकाहाहानसत्राणि वक्तुं प्रतिज्ञा करोति ॥ अथैकाहाः ॥ व्याख्यास्यंत इति शेषः । अथानंतर एकाहा एकसुन्याः क्रतवः । अभिधास्यते ।
etc. Ends (Text) - abruptly fol. 93a
वैश्यस्तोमदक्षिणालिंगो मरुस्तोमाक्षिगणयज्ञोभ्रातृणा सखीनां च ॥ Ends (Comm.)- fol. 930
भत्र ज्येष्टस्य गार्हपत्यस्य माध्य इतर गार्हपत्यायाः संति वायं कृत्वा तस्मादाहवनीयमृत्य यूपाहुतिः पुनस्तस्मादसमारोपार्थमृत्य ज्ये ... रण्योः साधारणीकृतस्य ......
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraभाष्य
bhāșya No. 164 Size - 10d in. by 3, in. Extent - 160 leaves; 8 lines to a page ; 45 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; old in appear
ance; handwriting small, closely written and uniform but not
1893-95

Page #166

A. Srauta Works
151
quite legible on some folios; borders ruled in double and triple black lines; red pigment used for marking; edges slightly worn out; slightly moth-eaten; folios numbered in both margins; foll 66, 146 and 150 missing; fol. 95 repeated; the Ms. contains both text and commentary on Adhyāyas 12-24 of Kātyāyanasūtra.
Age-Samvat 1612
Author of (Text) - Kātyāyana
,, ., (Comm.)- Karkopādhyāya Begins (Text) - fol. 10 ... ज्योतिष्टोमधर्मा एकाहद्वादशाहयो etc. Begins (Comm.)- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ ॐ श्रुत्यर्थविमनुविधित्सताचार्येण ज्योतिष्टोमोनुविहितः । इदानीं श्रुतिमंत्रपाठावसरप्राप्तो द्वादशाहोनुविधीयते । तत्र श्रुतिपाठः । सर्वे ह वै देवा भने महशा भासुरित्पतिग्राह्य ग्रह विधानं द्वादशाहे । तान्दै पृष्टपे षडहे गृण्हीया
त्पूर्वे यह इत्येवमादि। fol. 136 इति कर्कोपाध्यायकृतौ द्वादशोध्यायः॥ समाप्तः ।।
fol. 190 उपाध्यायकर्ककृतौ कात्यायनसूत्रभाष्ये प्रयोदशोध्यायः॥ Ends (Text) - fol. 1620
एतत्पुरुषस्य नारायणस्योत्तमं - Ends (Comm.)- fol. 1620
॥ विष्वजिज्योतिष्ठोमा चत्वारोभिजितैः षण्मासात्तयेयुः व्रतं विषुवस्थाने भवति । विश्वजिज्योतिष्ठोमाश्चत्वारस्त्रै उत्तरात् षण्मासान्नयेत् । एतत्पुरुषस्य नारायणस्योत्तममेतत्पुरुषस्य नारायणस्योत्तमं ॥ नारायण । सवामित्यस्य संज्ञा ।
इति उपाध्यायकर्ककृतौ कात्यायनसूत्रभाष्ये चतुर्विशोध्यायः ॥ समाप्त । सूत्राणि समाहानि ॥ ॥ शुभं भवतु ॥ सं १६१२ समये पूससूदि रविवार १३... यध्याय १९ त्रयोदश्या २८ चतुर्दशो ४५ पंचदशो ६३ षोडशो ७९
सप्तदशो ८९ अष्टाद १०५ एकोविंश १५१ विंशति १४३ द्वाविंशति १२७ . एकविंश Reference -- See No. 370/1883-84.

Page #167

152
कात्यायनश्रौतसूत्र
भाष्य
No. 165
"
Size - 10g in by 4g in.
Extent – 90 leaves; 9-11 lines to a page; 30-35 letters to a line,
Description
93
Age -Does not appear to be very old
Author of (Text)
Katyāyana
(Comm.) – Yajnikadeva, son of Prajāpati
Begins
-
Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting careless and not uniform but clear _and_legible; borders ruled in double black lines ; folios num - bered in right-hand margins; yellow pigment used for corrections; the Ms. contains the text and the commentary on the 5th Adhyāya.
fol. 1b
Kalpasūtras
Katyayanasrautasutrabhasya
Ends – fol. 900
-
14
1895-98
छ ॥
श्रीगणेशाय नमः ॥
आचार्येण श्रुतिमंत्र पाठक्रमेण पौर्णमासादीन्यग्निहोत्रांतानि कर्मान्युक्तानि । इदा श्रुतिमंत्र पाठक्रमेणैव चातुर्मास्यानि वक्तुं तेषामारंभकालमाह ॥ छ ॥ चातुर्मास्यप्रयोगः फाल्गुन्यां ॥ छ ॥ चातुर्मास्यशब्देन वक्ष्यमाणानि वैश्वदेववरुणप्रघाससाकमेधशुनासीरीयसंज्ञकानि चत्वारि पर्वाण्यभिधीयते ॥ etc.
अस्यामिष्टौ दश गावो दक्षिणा भवति ॥ दश दक्षिणा इति श्रुते ॥ सहस्रं वा सहस्रं वा ॥ वाशब्दो विकल्पार्थः ॥ सहस्रं गावोस्यामिष्टौ दक्षिणा ॥ स होवान सहस्रं भो याज्ञवल्क्यो इद्य इत्यादिश्रवणात् ॥ शाखांतरे द्वा । द्विरभ्यासाध्यायपरिसमाप्तिज्ञापनार्थः ॥ स्मृतिस्त्वियमिष्टिश्वांद्रेोषणप्रत्याम्नायत्वेनापि श्रूयते । तदवि यजनीये हविश्राद्धान्त्रारभणीय । पूर्विकानुष्ठेया ॥
इति त्रिरग्निचित् संम्राटस्थपतिमहायाशिक श्रीप्रजापतिसुतयाज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रव्याख्याने पंचमोध्यायः । समाप्तः ॥

Page #168

A. Brauta Works
153
33
कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtra.. :: भाष्य
bhāsya : No. 166
1895-1902 Size — 114 in. by 41 in.. . Extent - 63 leaves; 10 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Thick country paper ; Devanagari characters; not very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; red pigment used for marking; folios numbered in both margins only; moth-eaten
- in the margins and elsewhere; the Ms. contains commentary .......... on the 16th Adhyāya of Kātyāyanaśrautasūtra. Age -- Does not appear to be very old Author - Devayajnika Begins - fol. 16
श्रीगणेशाय नमः । उपदिष्टो राजसूयः ॥ इदानीं श्रुतिमंत्रपाठक्रमेणाग्निमुपदिदिक्षुस्तस्य सोमांगत्वमाह ॥ अग्निः सोमांगं तद्गुणव्यतिषंगात् । अत्राग्निशब्देनाग्निसंबंधार दयधिकरणभूत इष्टकाचितयः पंचचितिकः स्थल उच्यते लक्षणया। न ज्वलनः
कुतः । इष्टकाभिरग्निं चिनोतीति श्रुतत्वात्। तथा । etc. Ends - fol. 636
पृथुत्वं तु किचिद्धनं सप्तांगुले एकषष्टे शते इत्यस्मिन्पक्षे । चतुर्णवतानि ......... वा त्रोण्यस्मिन्पक्षे तु सार्द्ध चत्वायंगुष्ठानि किंचिदधिकानि द्विरभ्यासोध्याय- समाप्तिज्ञापनार्थः॥ ...... इति श्रीविरग्निचित्संम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीश्रीदेवेन कृते कात्यायन. सूत्रव्याख्याने षोडषोध्यायः समाप्तः ॥ श्री ॥ श्री ॥ Reference - See No. 68(i)/1887-91.
कात्यायनश्रौतसूत्रटीका . called याशिकवल्लभा No. 167
Kātyāyanaśrautasūtratikā called Yājõikavallabhā
146 A/1882-83
Size - 10 in. by 38 in
....20

Page #169

154
Kalpasūtras
Extent-51 leaves; 7-8 lines to a page; 30 letters to a line. . Description - Country paper; Devanagari Characters with पृष्ठमात्राs; old
in appearance; handwriting bold, clear and legible; borders carelessely ruled in double black lines; edges extremely worn out; red pigment used for marking the portion; fol. 31
missing; incomplete. Age - Samvat 1578 Author - Yajnikadeva, son of Mahadeva
Begins - fol. 10
....... दशैं विशेषः तत्र पूर्वाहनेग्निविहरणं । भनिन्वाधानं । पौर्णमासव ... मंतराज्येनेति विशेषो हौत्राम्नानात् । अथवा अग्नीषोमीयः। .........
द्वादशकपालेनेति । मांसमैथुनमंकल्यः । वपनं विकल्पेन । etc. fol. 5b इति सर्वसास्त्रविशारददीक्षितमहावदेवसूनोः कृतौ याज्ञिकवालगावां
दर्शः समाप्तः ।। fol. 100 इति सर्वशास्त्रविशारददीक्षितमाहववेदेवसूमोः कृतौ अग्निहोत्रहोमः
समाप्तः।। Ends - fol. 520
नाभावेस्यप्रतिनिधिरभावांतरमिष्यते। तापि प्रतिनिधा ... निषिद्धं चस्तु कुत्रचित् । श्रोत्रियाणामभोज्यं यत् द्रव्यं हि तदाशर्षतः । ग्रामं प्रतिनिधि ... न होमकार्येषु न क्वचित् ।
इति सर्वशास्त्रविशारददीक्षितमाहवदेवसूनोः कृतौ याज्ञिकवल्लभायो तृतीयोध्यायः समाप्तां ॥ संवत् १५७८ वर्षे मार्गशीर्ष च ... प्रतिपत्तियो गुरुदिने भयेह श्रीशुक्लतीर्थवास्तव्यश्रीश्रीमलज्ञातीयउपासनीसूरसुत-विश्वभरयज्ञेश्वरेण लिषितं । आत्मपठनार्थ तथा परोपकारार्थ ॥ छ ॥श्री। लेषकपाठकयो ।
कल्याणमस्तु॥ References (1) - Mss - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- i,
. 910; ii. 17b, 1920; iii, 20a. B - Descriptive Catalogues :- 1. O. Cat. No. 322
48: R. Mitra, Notices, Nos. 666 and 780%; Bik.
297 etc. (2) Printed Editions:- 1, Ed. by A. Weber with extracts
from the commentaries of Karaka and Yājñikadevą,

Page #170

A.
rauta Works
___155
London, 1859; 2. Ed. by Pandit Sri Vidyāsāgara Śarmā, Benares, Chowkhambha Skt. Series 1953,
कात्यायनसूत्रव्याख्यान
Kātyāyanasūtravyākhyāna
70 No. 168
A/1881-82 Size - 11m in. by 43 in Extent - 133 leaves; 9 lines to a page; 38 letters to a line. Description - Country paper; Devarāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pigment used for marking the text; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. contains the text and the commentary on the 1st Adhyāya of Kātyāyana
sutra. Age - Saka 1735 Author of (Text) — Kātyāyana
,,, (Comm.)-Yajnikadeva, son of Prajapati Begins (Text) - fol. 2b
अथातोधिकारः ॥ etc. Begins (Comm.) — fol. 10 ......
॥ श्रीगणेशाय नमः॥
ॐ ब्रह्माणमथ विष्णुं च etc. as in No. 20/1886/92. Ends (Text) - fol. 132a
रौद्रराक्षसमासुरमाभिचरणिकं मंत्रमुक्ता पिश्यमात्मानं चालभ्योपस्पृशेद
पस्पृशेदथः। । Ends (Comm.)-fol. 1330
रौदादिकं मंत्रमुक्ता etc. upto परिसमाप्तिसूचनार्थः ॥ १० ॥ as in No. 20/1886-92 followed by इति श्रीकात्यायनसूत्रव्याख्याने अग्निचित्संम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीश्रीप्रजापतिसुत् - अग्निचित्संम्राटस्थपति-महायाज्ञिकश्रीश्रीदेवकृते प्रथमोध्यायः। शके १७३५ श्रीमुखीनामसंवत्सरे फाल्गुनशद्धभोमवार
तहिने इदं पुस्तकं समाप्तं ॥ कल्याणं भूयात् शोभनमस्तु ॥ छछ Reference - See No. 68(i)/1887-91.

Page #171

156
Kalpasūtras
कात्यायनसूत्रव्याख्यान
Kātyāyanasūtravyākhyāna
71(1) No. 169
A/1881-82 Size - 11 in. by 4g in. Extent — 97 leaves; 10 lines to a page; 38 letters to a line. Description-Modern and country paper; Devanāgari characters; not old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; modern paper used for the first 30 folios and country paper used for the rest; the Ms. contains the text and the commentary on the 4th, 5th and 6th Adhyāyas of Kātyāyanasūtra; separate pagination for each Adhyāya; this part contains the text and commentary on the 4th Adhyaya.
Age --- Not old
Author of Text -- Kātyāyana
,, ,, Comm. -Yajnikadeva, son of Prajapati Begins (Text) - fol. 10
अपराण्हे पिंडपितृयज्ञश्चंद्रादर्शनेमावास्यायामिति । Begins (Comm.) -- fol. 16
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ श्रुतिक्रमानुसारिणाचार्येण प्रथमं पौर्णमासमनुविहितं । अधुना दर्शम्यानु. विधानं कष्यंस्ततः प्राक्कालीनं पिंडपितृयज्ञमनुविदधाति ॥ अपराण्हे पिंडपितृ
यज्ञश्चंद्रादर्शनेमावास्यायामिति। etc. * Ends (Text)-fol. 976
उपवसथेनियम उपवसथेनियमः । Ends (Comm.)- fol. 97b .
__अतश्च सूत के मृतकेपि तत्कालमेव स्नात्वा स्वयमेव होमः कार्यः । नियमसामर्थ्यात् । श्रोते कर्मणि तत्कालं स्नातः शुद्धिमवाप्नुयादिति वचनाच्च॥ सूत्रस्य द्विरभ्यासोपायपरिसमाप्तिसूचनार्थः ॥ १५॥
इति श्रीविरग्निचित्संम्राट्स्थपतिमहायाज्ञिक - श्रीप्रजापतिसुतमहायाज्ञिकश्रीदवकृते कात्यायनसूत्रव्याख्याने चतुर्योध्यायः समाप्तः ॥ छ। छ ।.....

Page #172

: कात्यायन सूत्रव्याख्यान
No. 170
Size – 11 in. by 4g in.
Extent
Description
-
-
90 leaves; 10 lines to a page; 38 letters to a line.
A. Srauta Works
Country paper used for the first of 33 folios and then modern paper used for the rest; Devanagari characters; not old in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; yellow pigment used for corrections.
Begins (Text) - fol. 1b
Age
Author of (Text) – Kātyāyana
,' ',, ( Comm.) - Yajñikadeva, son of Prajāpati.
The Ms. contains the text and the commentary on the 5th Adhyaya of Katyāyanasūtra.
Not old
Katyāyanasūtravyākhyāna
चातुर्मास्यप्रयोगः फाल्गुन्यां ॥ etc.
Begins (Comm.) – fol. 1b
157
-Ends (Text) -
- fol. 90a
सहस्रं वा सहस्रं वा ।
71(2)
A/1881-82
Ends (Comm.) - fol. 90°
श्रीगणेशाय नमः
आचार्येण श्रुतिमंत्र पाठक्रमेण पौणमासादीन्यग्निहोत्रांतानि कर्माण्युक्तानि ॥ इदानीं श्रुतिमंत्र पाठक्रमेणैव चातुर्मास्यानि वक्तुं तेषामारंभकालमाह ॥ चातुर्मास्यप्रयोगः फाल्गुन्यां ॥ चातुर्मास्यशब्देन वक्ष्यमाणानि वैश्वदेववरुणप्रवाससाकमेधशुनासीरीयसंज्ञानि चत्वारि पर्णान्यभिधीयते ॥ etc.
"
अस्यामिष्टौ दश गावो दक्षिणा भवंति । दश दक्षिणा इति श्रुतेः । सहस्रं वा सहस्रं वा । वा विकल्पार्थः । सहस्रं गावोस्यामिष्टौ दक्षिणा स होवाच सहस्रं भो याज्ञवल्क्यदन्न इत्यादिश्रवणात् । शाखांतराद्वा द्विरभ्यासोध्यायपरिसमाप्तिज्ञापनार्थः । स्मृतिष्टिय मिष्टिश्चांद्रायणप्रत्याम्नायत्वेनापि श्रूयते । तदा यजनीयेद्दनि श्राद्धात्वारंभणी या पूर्वकानुदेया ॥ १३ ॥
इति श्री त्रिरभिचित् संम्रायछपतिमहा याज्ञिक श्री देवेन कृते कात्यायन

Page #173

158
Kalpasūtrds
सूत्राख्याने पंचमोध्यायः समाप्तः ॥छ।। श्रीरामकृष्णार्पणमस्त॥ ॥श्रीरस्तु॥ श्रीयज्ञनारायण प्रियतो भव ॥ छ । छ ।
कात्यायनसूत्रव्याख्यान
Kālyāyanasūtravyākhyāna No. 171
71(3)
A/1881-82 Size - 12t in. by 4} in. Extent -- 64 leaves ; 9 lines to a page; 44 letters to a line. Description -- Modern paper; Devanāgari characters; not old in
appearance; handwritng clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; country paper used for foll. 45 to the end; the Ms. contains the text and the commentary on
the 6th Adhyāya of Kātyāyanasūtra. Age -- Not old Author of (Text) - Kātyāyana
, , (Comm.)-Yajnikadeva, son of Prajapati Begins (Text) – fol. 10
__ पश्विज्या संवत्सरे संवत्सरे प्रावृषि । Begins (Comm,) - fol. 10
ॐ नमो श्रीगणेशाय नमः॥ श्रुतिमंत्रक्रमानुसारिणाचायणा चातुर्मास्यान्युक्तानि तदनंतरं ज्योतिष्टोमस्यावसरस्तं प्रोत्सार्य हविर्यज्ञत्वसामान्यान्मित्रविदोक्का भय इविज्ञस्वसामान्यादेव पाशुकेषु चातुर्मास्येषु हवियज्ञविधपशूनामुकत्वाच निरूढोपि
हविर्यज्ञेविधः पशुर्बुद्धावागतो तस्तमुपदिदेक्षुः प्रथमं तस्य कालमाह | etc. . Ends (Text) - fol. 64b
वरो वा वरो वा॥ Ends (Comm.)- fol. 64°
यावता बहुभोक्तस्तु तृप्तिः पूर्णेन विद्यते । नावराद्धर्यामतः कुर्यात्पूर्णपात्रमिति स्थिरिति ॥ वरो वा वरो वा ॥ अथवा पाकयज्ञेषु पक्षाचादिकेषु वरो दक्षिगा भवति । वरशब्देन यस्मै दीयते तदभिलषितं यजमानेन यदात्तुं

Page #174

A. Srauta Works
159 शक्यते धान्यस्पदव्यहिरण्यादिकं गत्वादिकं तक्षभिधीयते ॥ द्विरभ्यासाध्यायपरिसमातिज्ञापनार्थः ।।
इति श्रीसम्रादस्थपतिविरग्निचित्रिंशस्क्रतुकृन्महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतेन याज्ञिकश्रीश्रीदेवेन कृते कात्यायनीयसूत्रव्याख्याने षष्टोध्यायः । छ॥ छ।॥छ । छ ।
Kātyāyanasūtravyākhyāna
कात्यायनसूत्रव्याख्यान No. 172
504 1882-83
Size — 104 in. by 44 in. Extent — 65 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters with occasional
पृष्ठमात्राs; old in appearance; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders of foll. 1-30 only ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges worn out; folios slightly brittle; foll. 1 and 2 missing; fol. 30 repeated; incomplete.
The Ms. contains text and commentary on the 10th Adhyāya of Kātyāyanasūtra.
Age - Samvat 1696 (1626 ?) Author of (Text) - Kātyāyana
,, ,. (Comm.)- Yajnikadeva, son of Prajapati Begins abruptly (Text)- fol. 3a
... तुर्णतृतीयः। भविलंबितस्थानउत्तमे बृहदब्रहदिति । etc.
Begins abruptly (Comm.)-fol. 3a
..... योऽविलंवितो विलंबितमंत्र ... वति । पूर्वसूत्र त्रिमात्रस्य पठितस्वाद द्विमानोऽविलंबित इह पवनीय इहा ३ इत्येवं दीर्घपवेत्यर्थः । इहाविळ.
बितग्रहणात्पूर्वो विलवित इत्यवलीयते ॥ etc. Ends (Text) -- fol. 650
हूयमानेषु कुशतरुणे न जुहोत्यहं स्वमस्मीत्यहं त्वमस्मीति।

Page #175

160
Ends (Comm.) - fol. 65b
यदन्याश्चमसानुनयं ह्यथैतमुन्नयंति यदैतान्जुहोत्यथैनं कुशतरुणेनोपहत्य जुहोतीति शाखांतरे श्रवणाततो हुतशेषस्य वैश्यराजन्ययोर्भक्षणमिति । द्विरभ्यासोध्यायपरिसमाप्तिसूचनार्थः ॥
Kalpasūtras
॥ इति त्रिरभिचित्संम्राट्स्थपतिमहायाज्ञिक श्री श्रीप्रजापतिसुतेन महायाज्ञिकश्री श्रीदेवेन कृते कात्यायनसूत्रव्याख्याने दशमोध्यायः ॥ समाप्तः ॥ संवत् १६५६ वर्षे मावशुदि ७ शुक्रे अद्येह वाराणसीवास्तव्या ७ जईनसुत उ० गोविदेन लिषितः दशमोध्यायः ॥ शुभमस्तु लेषकपाठकयोः ॥ ३५ ॥ ॥ श्री ॥ यादृशं ........ दोषो न दीयते ॥ छ ॥ कल्याणं भूयात् ॥ श्रीविश्वनाथाय नमः ॥ सरस्वत्यै नमः ॥ श्री ॥ श्लोक १३७० । द्विवेदी उद्धवस्येदं पुस्तकं Reference - See No. 68(i)/1887-91
कात्यायनसूत्रव्याख्यान
505
No. 173
1882-83
Size - 12 in. by 4 in. (fol. 1-73) and 10 in. by 4 in. (fol. 61-126) Extent – 73 + 66 (139) leaves ; 12-14 lines to a pege;
""
Katyāyanasūtravyākhyāna
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in appearance; handwriting clear and legible but not uniform; the Ms. is written in two hands and is numbered as foll. 1-73 and 61-126; red ink used for the text; edges of folios 1-73 slightly worn out; borders of folios 61-126 ruled in two double black lines; yellow pigment used for corrections; folios num - bered in both margins; the Ms. contains the 25th Adhyāya only; both text and commentary.
Age – Samvat 1848
Author of the Text -- Kātyāyana
40-42 letters to a line. (fol. 1-73) 11 lines to a page; 40 letters to a line. (fol. 61-126)
Begins (Text) - fol. 10
-
Comm. - - Yajnikadeva, son of Prajāpati
कर्मोपपाते प्रायश्चितं तत्कालं |

Page #176

A. Srauta Works
161
Begins (Comm.)-fol. 10
__ श्रीगणेशाय नमः॥
॥ भाचार्येणाध्वर्युर्वेदविहितानि पौर्णमासादीनि पितृमेधांतानि नित्यांगोपेतानि कर्माण्युक्तानि ॥ तदनंतरमुद्गातृवेदविहितान्येकाहाहीनसत्राणि च ॥ इदानीं तेष्वेव कर्मसु विहितान्यथाकरणदोषनिवृत्यर्थानि नैमित्तिकांगानि
प्रायश्चित्तापरपर्यायाणि वर्नु पूर्व तेषामनुष्ठानप्रकारमाह ॥ Ends (Text)- fol. 124a
___ ब्रह्मा प्रायश्चित्तानि जुहुयादनादिष्टानि ब्रह्मा विलिष्ट संदधातीति श्रुते
स्त्रिदेवसंयोगाच्च त्रिदेवसंय्योगाच्च ।। Ends (Comm.) - fol. 1250
अस्तु तं चेत्पर्यायैरभिन्युच्छेत्पंचभिः स्तोमै होकेभ्यः स्तुवते स्तोत्रियानुरूपांच्छस्त्वोच्छमुखानां जगतीनां च द्वे दे शंसेयुन्नित्याः परिधानीयाः कृत्स्ना पर्यायहोने वा प्रथमानां प्रथमैः पर्यायानां । मैत्रावरुणाय ब्राह्मणाच्छ सिनेतुमद्धयमानामच्छावाकायोत्तमानां त्रीण्याश्विनं षष्टिशतानीति ॥छ। ।।१४ ॥
इति श्रीत्रिरग्निचित्सम्राटस्थपतित्रि शत्क्रतुकृन्महायाज्ञिकश्रीश्रीप्रजापति पुत्रेण याज्ञिकश्रीदेवकृते कात्यायनसूत्रव्याख्याने पञ्चवि५ शतिमोध्यायः॥२५॥ समाप्तम्: ।। संवत् १८४८ ज्येष्टकृष्णत्रयोदशी १३ चंद्रवासरे लेखकपाठलिखितं प्रल्हाददासश्रीरामदासस्य दासः भन्नपृष्टिकटिग्रीवा ...... एवं वदति पुस्तकं २
74
। कात्यायनश्रौतसूत्र
Kātyāyanaśrautasūtraव्याख्यान
vyākhyāna No. 174
1884-87 Size - 138 in. by 4g in. Extent — 57 leaves; 8 lines to a page; 48 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform: folios numbered in both margins; yellow pigment occasionally used for corrections; the Ms. contains both text and commen
tary; it contains the third Adhyāya only, Age-Saka 1808
..21

Page #177

162
Kalpasūtras
Author of (Text) - Kātyāyana
, , (Comm.)-Devayajnika, son of Prajapati ? Bégins (Text) — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। होतृषदनं कृत्वापरेण घेदि५ श्रोणिं वोत्तरेणेध्मात्समिधमादायान ये समि
ध्यमानायानुबूहीत्याह | etc. Begins (Comm.) -- fol. 10
अध्वर्युः वेदिमपरेण वेदैः पश्चाद् गार्हपत्याहवनीययोरंतराले होतृषदनं कृत्वा होतुरुपवेशनार्थ वरणादिवृक्षंजशुष्ककुशैरास्तीर्णमासनं स्थापयित्वा अथवा वेदिश्रोणिमुत्तरेण होतृषदनं स्थापयित्वा तत एहि होतरित्येवं होतारमामय होतरि तत्रागते सतीध्मादेको समिधमादाय हस्ते गृहीत्वाऽग्नये समिध्यमाना.
यानुब्रूहीत्येवं होतारं प्रत्याह प्रबोति !: etc. Ends (Text) — fol. 550
ब्राह्मणं तर्पयितवै ब्रूयाद्यज्ञमेवैततर्पयतीति श्रुतेस्तर्पयतीति श्रुतेः॥ Ends (Comm.)-fol.57a
विहितद्रव्याद्यलाभे नित्यलोपो न कार्यः ।। तदाह बौधायनः ॥ यस्य नित्यानि लुप्तानि तथैवागंतुकानि च । विपापस्थोपि न स्वर्ग गच्छेत्तु पतितो हि सः॥ तस्मात्कंदः फलैर्मूलमधुनाथ रसेन वा॥ नित्यनित्यानि कुर्वीत न च नित्यानि लोपयेदिति ॥ ८
इति श्रोत्रिरग्निचित्सम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीपतिसुतमहायाज्ञिक श्रीदेव. कृते कात्यायनसूत्रव्याख्याने तृतीयोध्यायः समाप्तः ॥ श्रीयज्ञेश्वरार्पणमस्तु।
छ । छ। शक १८०८ Reference - See No. 68(i)/1887-91.
-
-
-
20
कात्यायनसूत्रव्याख्यान
Kātyāyanasūtravyākhyāna No. 175
. 1886-92 Size - 100 in. by 43 in. Extent - 121 leaves; 11 lines to a page; 40 letters to a line.
Description-Country paper; Devanagari characters; not old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; edges on the

Page #178

A. Srauta Works
163
left slightly worn out; folios numbered in both margins; red ink used for the text; the Ms. contains both the text and
the commentary. It contains the first Adhyāya only. Ag:-Samvat 1909 Author of Text - Kātyāyana
„ „ Comm. -- Yājõikadeva, son of Prajāpati Begins (Text) - fol. 2a
अथातोधिकारः ॥ etc. B:gins — (Comm.) fol. 1°
॥ *म् नमो गणेशाय ॥ ॐम् नमो यज्ञपुरुषाय ।। ॐम् ब्रह्माणमथ विष्णुं च शिवं गणपतिं तथा। अंबिकां शारदां चापि वंदे विघ्नोपशांतये ॥१॥ कात्यायनं नमस्कृत्य गुरून् श्रीश्रीपतींस्तथा ॥ पितरौ भाष्यकर्तृश्च पितृभूत्यादिसंज्ञकान् ॥ २ ॥ कात्यायनप्रणीतेस्मिन्सूत्रे यज्ञप्रकाशके ॥ प्रजापतेस्तनुजोहं कुर्वे व्याख्यामा स्फुटं ॥३॥ जयंति ते गुरोवद्याः श्रोपतेः पादपांसवः ॥ येषां प्रसादादज्ञोपि चापलं कर्तुमुद्यतः । ४ । भालोच्य सूत्रभाष्यादि क्रियते संग्रहो यतः ।
स्वकल्पितत्वशंकात्र न कार्या विबुधैरतः । ५ । etc. Ends (Text)- fol. 121a
रौद्र राक्षसमासुरमाभिचरणिकं मंत्रमुक्त्वा पित्र्यमात्मनं चालभ्योप
स्पृशेदप उपस्पृशेदपः॥ Ends (Comm.)- fol. 1210
स यत्प्राशित्रमवद्यति यदेवाशविद्धं यज्ञस्य यदद्रियंवदेवै समिर्मिमीतेथाप उपस्पृशति शांतिरापः स्तदनिः शमयतीति । तथा त्र्यंबकानंतरं ... रेत्याप उपस्पृशंति रुद्रियेणेव वा एतदवारिषुः शांतिरापस्तदभिः शांत्या शमयंत इति । द्विरभ्यासो ध्वाप ... समाप्तिसूचनार्थः॥१०॥
इति श्रीकात्यायनसूत्रव्याख्याने अग्निचित्संम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीश्रीप्रजापतिसुत् - अग्निचित्संम्राट्रस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीश्रीदेवकृते प्रथमोध्यायः ॥ स्वस्ति संवत् १९०९ वर्षे महामांगल्यप्रदे पौषमासे कृष्णपक्षे ९ सौम्यवासरे समाप्तः । वाडी - लालशंकरसुत् - गुलाबसंकरस्येदं पुस्तकं ॥ फकिरभट्टेनेदं लि०॥ श्रीरस्तु । शुभं भवतु ।।

Page #179

164
Kalpasutras
Kātyāyanasūtravyākhyāna
कात्यायनसूत्रव्याख्यान No. 176
21
1886-92
Size - 105 in. by 4 in
Extent - 142 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; edges slightly worn out; slightly moth-eaten; folios numbered in right hand margins only; the Ms. contains text and commentary on the 5th Adhyāya of Kātyāyanasūtra.
Age -Samvat 1869. Author of Text - Kātyāyana.
, Comm - Yājñikadeva
Begins (Text) -- fol. 10
चातुर्मास्यप्रयोगः फाल्गुन्यां etc. Begins (Comm.) -- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ आचार्येण श्रुतिमंत्रपाठक्रमेण पौर्णमासादीन्यग्निहोत्रांतानि कर्माण्युक्तानि ।। इदानीं श्रुतिमंत्रपाठक्रमेणैव चातुर्मास्यानि वक्तुं ते...रंभकालमाह । छ.. चातुर्मास्यप्रयोगः फाल्गुन्यां ।। छ । चातुर्मास्यशब्देन वक्ष्यमाणानि वैश्वदेव
वरुणप्रघाससाकमेधशुनासीरीयसंज्ञकानि चत्वारि पर्वाण्यभिधीयते ॥etc. Ends (Text) - fol. 1424
सहस्रं वा सहस्रं वा etc. Ends (Comm.) - fol. 142a
___ दशदक्षिणा इति श्रुते ॥ सहस्रं वा सहस्रं वा ॥ वाशब्दो विकल्पार्थः ॥ सहस्रं गावोस्यामिष्टी दक्षिणा ॥ सहोवाच सहस्त्रं भो याज्ञवल्क्यो इघ इत्यादि. श्रवणात् ॥ शाखांतरे द्वा द्विरभ्यासोध्यायपरिसमाप्तिज्ञापनार्थः ।। स्मृतिस्वियमिष्टिश्चांदोषणप्रत्याम्नायत्वेनपि श्रूयते ॥ तदपि यजनीये हविश्राद्धान्वारंभणीयापूर्विकानुष्टेयाः ॥ छ ।
इति त्रिरग्निचित्-संम्राटस्थपति-महायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुत-याज्ञिकदेवकृतायां कात्यायनसूत्रव्याख्याने पंचमोध्यायः ॥ समाप्तः ॥ संपूर्ण ॥ श्रीगुरु

Page #180

Reference See No. 68(i)/1887-91.
A. Srauta Works
वौ
प्रसादात् गृहे चिरं तिष्टतु ।। संवत् १८६९ ना जेष्ट वद ६ परं ७ अथेह श्रीसूर्यपुरवासी आभ्यंतर नागरज्ञाती दवे गणपतरामसुत् दुलभरामेण लिखितं ॥ श्रीहाटकेश्वरो जयतु ॥ श्रीरस्तु ॥ श्री ॥ ॥ शुभं भवतु ॥ कल्याणमस्तु || राम ॥ कृष्ण ॥ त्रवाडी लालशंकर गीरजाशंकरनां पत्र छे ॥ श्रीकृष्णाय नमः ॥ श्री ॥ छ ॥
कात्यायनसूत्रव्याख्यान
No. 177
Size -
118 in by 4g in.
Extent – 66 leaves; 12 lines to a page; 55-60 letters to a line.
Description
-
Country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting small and closely written but clear, and legible; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking; edges slightly worn out; folios numbered in both margins; folios numbered as 1-17 and then 1-66 but foll. 20-36 missing; incomplete.
Age
Author - • Devayājñika.
- Samvat 1787
The Ms. contains commentary on the 4th Adhyaya of Katyāyanaśrautasūtra.
Begins – fol. 16
165
Katyāyanasūtravyākhyāna
67
1887-91
॥ ॐ नमो श्रीगणेशाय ॥
Ends — fol. 666
॥ श्रुतिक्रमानुसारिणाचार्येण प्रथमं पौर्णमासमनुविहितं । अधुना दर्शस्यानुविधानं करिष्यंस्ततः प्राकालीनं पिंडपितृयज्ञमनुविदधाति || अपराण्हे पिंडपितृयज्ञचंदादर्शनेमावास्यायामिति। etc.
अतश्व सूतकेमृताका तत्कालमेव स्नात्वा स्त्रयमेव होम: । कार्यः । नियम सामर्थ्यात् ॥ श्रौते कर्माणि तत्कालं स्वातः शुद्धिमवाप्नुयादिति वचनाच्च ॥ सूत्रस्य द्विरभ्यासाध्युपपरिसमाप्ति सूचनार्थः । इति श्रीत्रिरग्निचित्संश्रादस्थपतिमद्दायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतमहायाज्ञिकश्रीदेवकृते कात्यायन सूत्रव्याण्याने

Page #181

166
Kaupasutras
चतुर्थोऽध्यायः ॥ शुभं भवतु ॥ संवत् १७८७ वर्षे मार्गशिरशुध ९ सोमे
गरज्ञातीयऽव्यवपुरुषोत्तमसुतसदाशिवको ... रार्कन्यलिखितं ॥ ॥ श्रीविश्वनाथाय नमः।
यादृशं पुस्तकं दृष्टवा ... दोषो न दीयते ॥१॥ कल्याणमस्तु ॥ श्री॥
श्री ।। ग्रंथसंख्या २२६८ ॥ श्री॥ ग्रंथसंख्या २६५ भाषारिणीदत्तं ॥ Reference - See No. 68(1)/1887-91.
कात्यायनीयसूत्रविवरण
Kātyāyaniyasūtravivaraña
73 No. 178
1891-95 Size - 101 in. by51 in. Extent — 187 leaves; 21 lines to a page; 45-50 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; old
in appearance; handwriting very small and somewhat careless but clear, legible and uniform; borders carelessly ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges slightly worn out; the Ms. contains both text and commentary;
it contains Adhyāyas 1-26; complete. Age - Samvat 1613 Author of Text - Kātyāyana
,, , Comm. - Karkopādhyāya Begins ( Text)- fol. 10
___अथातोधिकारः etc. Begins (Comm.)- fol. 10
॥ ॐ नमो विघ्नराजाय । त्रयीसुसंवृित्तिविवेकनिर्मलाः समग्रनिःश्रेयससिद्धिहेतवः । समस्तशास्त्रार्थसतत्वबोधिका जयंति कात्यायनपादपांसवः ॥ १ ॥ छ ।
अथातोधिकारो व्याख्यास्यत इति सूत्रशेषः । शास्त्रवतारसंबंधप्रयोजना. भिधानं पौर्णमासादौ कृतमिदानी पदपदार्थमात्रव्याख्यानं क्रियते । etc. fol. 204 इति कात्यायनीयसूत्रे विवरणे परिभाषा समासः प्रथमोध्यायः ॥ १॥ fol. 431 इति कात्यायनीयसूत्रविवरणे कर्कोपाध्यायकृतौ द्वितीयोध्यायः समाप्तः ॥
२॥

Page #182

A. Srāuta Works
167
Ends (Text)- fol. 187b
स्वाध्यायदर्शनात् Ends (Comm.)- fol. 1870
स्वाध्यायदर्शनादन भवति । दृष्टं हि शांत्यकरणे । ऋचं वाचं प्रपद्य इत्येवमादि। तस्मादत्र भवति । एतच्च द्वारापिधानोत्तरकाल पूर्व। सर्वमासंधी करोतीत्यतः प्रागंत्यं । समाते हि प्रवर्ये पुनः क्रियते । तत्र क्रियमाणमुत्तरार्थ भवति । स्वाध्यायदर्शनादिति ॥ छ । छ ।
इति कर्कोपाध्यायकृतौ कातीयत्र विवरणे ॥ षड्विंशतिमोध्यायः छ । शुभं भवतु ॥छ ।
Then follow two verses and then श्रीयज्ञपुरुषाय नमः । श्रीरामाय नमः॥ छ ॥ श्री॥ संवत् १६१३ वर्षे चैत्रशुदि ८ रवौ श्रीश्रीमालज्ञातीय दुबे भातीयात्मज
स्यनीकाकेन लिखितं पुत्रपौत्राणामध्ययनार्थ । छ Reference - See No. 370/1883-84.
कात्यायनसूत्रव्याख्यान
Kātyāyanasūtravyākhyāna
75
No. 179
1891-95 Size - 11s in. by 4g in. Extent-38 leaves%3; 12 lines to a page; 42 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters; yellowish in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; folios numbered in right-hand margins only; the Ms. contains commentary on the 20th Adhyāya of Kātyāyanaśrautasūtra.
Age - Appears to be old Author - Devadattayājñika, son of Prajāpati Begins - fol. 10
॥श्रीः ॥ नमः श्रीदुण्ढिराजाय नमः ।। ___ श्रुतिमंत्रपाठानुसारिणा आचार्येण सौत्रामण्यनुविहिता । इदानीं श्रुति. मंत्रपाठानुसारेणैवाश्वमेधमनुविधत्तं ॥ छ ॥ राजयज्ञोश्वमेधः सर्वकामस्य ।

Page #183

168
Kalpasūtras
अभिषेकादिक्षेत्रियो गुणवान्क्षत्रियो राजेत्युच्च्यते । राज्ञो राज्ञो राजराशा सर्व कामयतः इति सर्वकामः सर्वकामस्य राज्ञोश्वमेधसंज्ञो यज्ञो भवति ।
etc. Ends — fol. 38a
__ ऐंद्रावैष्णवानिंद्राविष्णूदेवतान्षद पशून्हेमंते । ऐंद्राबार्हस्पत्त्यान् इंद्रावृहस्पतिदेवतान शिशिरे । एवं वर्षेण षट्त्रिंशत्पशवो भवंति । अथोत्तर संवत्सरमृतुपशुभिय्यजत इति उपक्रम्म्यैवमेव सर्वस्य श्रुतत्वात् ॥ ॥ इति विरग्निचित्संम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतेन देवदत्तेन कृते कात्यायन
सत्रव्याख्याने विंशोध्यायः समाप्तः ।। ।। श्रीरस्तु। Reference - See No. 68(1)/1887-91.
कात्यायनहोत्रपरिशिष्ट
Kātyāyanahautraparisista
____72 A/1881-82
No. 180
Size — 98 in. by 4} in.
Extent -- 27 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line.
Description - Thick country paper; Devanagari characters; not very
old in appearance; handwriting beautiful, clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; the Ms. contains Adhyāyas 1-5.
Age - Samvat 1838
Author - Katyayana Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः। हौत्रं करिष्यन्संचरेण प्रविश्यापरेणाहवनीयं प्राइविष्टबध्वर्युप्रेषितो ब्रह्मत्सामिधेनीरनुवक्ष्यामोत्युकवा तस्मात्प्रसवमाकांक्षे ब्रह्मप्रसूतोंगुलिपर्वाप्रमार, ससहितहृदयदेशेंजलिं प्रतिष्टाप्य दक्षिणं च पादं वेद्याः श्रोणिसमं कृत्वा
द्यावापृथिब्योरंतरमीक्षमागो नमः–दं जपेनमः प्रवक्त्रे नम उपवक्त्रे etc. fol. 7a इति कात्यायनहौत्रसूत्रे प्रथमोध्यायः ॥ fol. 134 इति कास्यायनहोत्रसूत्रे द्वितीयोध्यायः ॥ छ ।' छ ।

Page #184

A. Srauta Works
169
Ends-fol. 27a
यदंतवैदिगतास्तत्तृतीयसवनं यमध्वर्युरग्निचित्पामाश्रावयेत्प्रतिशृणुयास उत्तमो यस्मिन्मंद्रादयो न विज्ञायते न स्वरो न म्यंजनं वलमेवोष्टचालन श्वासो वा तदुपा झु तदुपा ५ ॥५॥छ।
इति कात्यायनहोत्रपरिशिष्टे पंचमोध्यायः ॥ छ । छ।।
ब्राह्मणगंगारामेण लिखितं ।। श्री संवत् १८३८ मार्गशीरशकृष्ण ५ तदिने संपुर्ण ॥
अनुक्तविषये हौत्रमाश्वलायनमेव तु । आध्वर्य ... याजमानं माद्यं बौधायनीयकं । १।। श्रीकाशीविश्वेश्वर On fol. 27° we have | यस्य नास्ति त्रयः पुत्रा लक्षं लक्षार्धमेव वा ॥
स कथं मत्तमातंगमग्निहोत्रमुापसते ॥१॥ References -(1) Mss - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i,
7704; ii, 2379; iii, 1596. B - Descriptive Catalogues :- R. Mitra, Notices
2062; Bikaner Mss. Cat. No. 290..
कात्यायनहोत्रपरिशिष्ट
भाष्य
Kātyāyanahautraparisista
bhāşya
73
.
No. 181
A/1881-82 Size - 11 in. by 4g in. Extent -- 18 leaves; 9-10 lines to a page; 35-38 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pig. ment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in the right-hand margins; there is a शोधपत्र after the third folio; the Ms. contains Adhyāyas 1-5.
Age - Does uot appear to be very old Author - Karkopādhyāya

Page #185

170
Kalpasūtras
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ यजुर्वेदसमधीतमाऽध्वर्यवमभिहितं इदानीं तदधीतमेव हौत्रमभिधेयं । तदध्वनं च हिंकृत्यान्वाहेत्येवमादि दर्शपूर्णमासप्रकरणेधीतं ॥ ततश्च तद्विकारे
ज्वपीष्टिपशुबंधेषु प्रवर्तते ॥ etc. fol. 54 इत्युपाध्यायकर्ककृतौ हौत्रभाष्ये प्रथमोध्यायः fol. 90 इति कात्यायनीयहौत्रिकभाष्ये द्वितीयोध्यायः॥ fol. 130 इति हौत्रिकस्य कर्कभाष्ये तृतीयोध्यायः॥
fol. 154 इति कर्कोपाध्यायकृतौ हौत्रिकभाष्ये चतुर्थोध्यायः ॥ Ends - fol. 186
अछंदस्य ।प्लुतस्वरविवृत्तं प्रणवेनोच्चारयेत् । यथेंद्राय इंदधुरिति ॥ ऋग्गणेषु चैवं प्रणवे परत्रावस्थिते स्वरप्रभृति लुप्यतेऽत्याक्षरं लुप्तस्वरं चापृथ -भूतं प्रणवेनोच्चारयेत् ॥ इति श्रीकर्कोपाध्यायकृतौ हौत्रपरिशिष्टभाष्ये पंचमोध्यायः ॥ ॥ ॥छ ।
References -Mss. -A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i,7704%3;
ii, 1850, 2376; iii, 159b. B - Descriptive Catalogues :- Bikaner Mss. Cat.
No. 289.
काम्येष्टिप्रयोग
Kāmyestiprayoga
395 No. 182
1883-84 Size - 123 in. by 4g in. Extent - 28 leaves; 8 lines to a page; 32-36 letters to a line. (foll, 1-20)
5 , , 35 , , (foll. 21-28) Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; borders of foll. 21-28 ruled in two double red lines; foll. 1-20 are blue in appearance, while foll. 21-28 are white in appearance; complete.
Same as No. 396/1883-84. Age - Modern

Page #186

A. Šrauta Works
171
171
Author - Mahādeva, son of Nārāyana Begins — fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः । श्रीवेदपुरुषाय नमः॥
वीरेशं विघ्नहर्तारं लक्ष्मीनारायणौ गुरून् ॥ etc. Ends - fol. 28a
राजन्ये जाते ॥ इष्टया यक्ष्ये जातः पुत्रो देवैरप्रतिबद्धशक्तिको जायतां वैरिणो मारयन्नेव चरत्विति ॥ इंद्राबृहस्पतिभ्यां जुष्टं ऐंद्रामविकारः ॥ इदं वामास्ये हविरिति याज्यानुवाक्ये ॥ हिरण्मयं, दाम दक्षिणा । सिद्ध संतिष्ठते ॥ १३४ । इति काम्येष्टिप्रयोगः ॥ समाप्तः ॥छ । छ
काम्येष्टिप्रयोग
Kāmyeștiprayoga according to
according to हिरण्यकेशिसूत्र
Hiranyakeģisātra
396 No. 183
1883-84 Size - 8 in by 4 in. Extent - 43 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; edges of some folios slightly worn out;folios numbered in both margins; the Ms. ends with the
Mrgarestiprayoga. Age - Does not appear to be very old Author - Mahadeva, son of Narayana Begins -- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसीतारामाभ्यां नमः॥ वीरेशं विघ्नहर्तारं लक्ष्मीनारायणौ गुरून् ।। सत्याषाढमुनि वंदे अष्टापदशिरोरुहं ॥१॥ नारायणात्मनेनाथ महादेवेन यज्वना।
काम्येष्टीनां यथासूत्रं प्रयोगः क्रीयते मया ॥२॥etc. Ends - fol. 43a.
अद्भ्यः शुधनीभ्यः यदा यो नक्तं०॥

Page #187

172
Ralpasūtras
अदभ्यो हिणय० इमं मे वरुणः ॥ तत्वा यामि. त्वनो अग्ने त्वमग्ने अयासि.॥ गृहपतियादिगायजमानभागप्राशने इद हविरिति यस्यायाः॥ कपालविमोके यां धर्मे स्थाली. पूष्णस्तामपि. पुनरालंभवर्ज सतिष्ठत राष्टिः ।। छ । सत्याषाढीयसूत्रानुसारी मृगारेष्टिप्रयोगः॥ श्रीरस्तु ॥ शुभं भवतु ।।
कल्याणमस्तु ।। छ। छ । छ । शिवराम दीक्षोत लेले ॥ श्री ॥ छ ।। References – Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 946;
ii, 192a B - Descriptive Catalogues :- Ulwar Mss. Cat. 111.
Ex. No. 33.
कारीरीष्टि
Kāriristi
18(4) 1899-1915
No. 184
Size – 8in by 4 in.
Extent-4 leaves; 10-11 lines to a page; 30-35 letters to a line.
Description - Modern paper wlth watermarks; Devanāgari Characters
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; complete.
Age – Śaka 1700
Author - Not mentioned
Subject -- A manual for the performance of the Vedic rite called
Kāririşti for invoking rain Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः।। अथ कारिरीष्टिप्रयोगः॥ तत्र प्रथमे प्रयोगे पूर्वेधुर्वृद्धिश्राद्धं प्रतिसराः ॥ श्वः स्नानादिपंचकं याः पुरस्तादित्यादिवृष्टिकामः कारिया यक्ष्ये इति त्रिरुपाशुः ॐ तथेत्यंते कारिरीष्टिसंबंधि हविः कृष्णमिश्रकरीरसक्तुमय्यः पिंडयः व्रीहिमयाः पुरोडाशाः मरुतः पिंडदेवताः पंच प्रयाजाः अग्नीषोमावाज्यभागी अग्निर्धामच्छतूमरुतः सूर्य इति प्रधानदेवताः अग्निः स्विष्टकृदित्यादि० सांगेन कर्मणा यक्ष्ये । etc.

Page #188

A. Srauta Works
173
Ends - fol. 40
आश्वलायनस्य स्वसूत्रोक्त एव प्रकारः । वा–नौ भग्निर्मू. भुव इति । ततो और्षभृगुदित्यादि. कृष्णाजिनावधूननांतं समानं । आपस्तंबानां कृष्णवासः कृष्णाश्वः कृष्णाविरिति दक्षिणा ॥ इति कारिरीष्टिप्रयोगः समाप्तः ।
पौष शुक्ले द्वितीया च हेमंते रविवासरे ॥ विलंबीत्युत्तराषाढा दक्षिणायनमेव च। हेरंबभक्तरघुणा लिखितं पुस्तकं त्विदं॥ शके १७०० । ॥ हेरंब ॥
कारीरीष्टिहौत्र
Kāriristihautra No. 185
___18(3)
1899-1915 Size - 8% in by 4io in. Extent - 2 leaves. 10 lings to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform;
complete. Age - Modern Author – Not mentioned Begins - fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ करिरेष्टिहौत्रप्रयोगः ॥
नमः प्रवक्त्र इत्यादि सामिधेनी विशेषः ॥ शोचिष्केशस्तमीमहों प्रती त्यं
चारुमध्वरं गोपीथाय प्र हूयसे । मरुद्भिरग्न भा गहो etc. Ends- fol. 2a
इष्टो सस्थितायां प्रतिदिशं अच्छा वद तवसं गीर्भिराभिरिति सूक्तेन पूर्वादिदिशोपस्थानं कुर्यात् । प्रतिदिशं सूक्तावृत्तिः ॥ अथवा अच्छा वदेति चतसृभिसंभिः चतुर्दिगुपस्थान ॥ सं तिष्ठते कारिरेष्टिः॥ रघुना(थ)स्येदं पुस्तकं । छ ।
Kāriristihautraprayoga
कारीरीष्टिहौत्रप्रयोग
No. 186 Size - 98 in. by 3, in.
27 1886-92

Page #189

174
Kalpasūtras
Extent -2 leaves; 11-12 lines to a page: 32-34 letters to a line.
Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting careless but clear and legible; borders ruled in double black lines; edges slightly worn out; com
plete; same as No. 98/1887-91. Age - Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीः । अथ कारीरीष्टिहौत्रं ॥
नमः प्रवक्त्र इत्यादि शोचिष्केशस्तमीमहो३प्रति त्यं चारुमध्वरं गोपी
थाय प्र हयसे । मरुद्भिरग्न आ गहो३ etc. Ends - fol. 2a
रथीवन् शपाश्वा अभिक्षिपन्नाविर्द्धता चूणुते वर्षा ३ अहं । दूरा सिहस्य स्तनया उदीरते यत्पर्जन्यः कृणुते वर्षा १ नमः ।। प्र वाता वांति पतपंति विद्युतः उदोषधीर्जिहतेपि च ते स्वः। इरावि ... स्मै भुवनाय जायते यत्पर्जन्यः पृथिवीं रेतसावति ॥छ । छ । छ ।
कारीरीष्टिहौत्रप्रयोग
Kāriristihautraprayoga
98
No. 187
1887-91
Size -91 in. by 4 in.
Extent -- 2 leaves; 12 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniformy borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; complete.
Copied by one Jivanarāma Dvivedi. Age -Samvat 1821 Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
॥ श्रीगुरुभ्यो नमः॥ अथ कारीरीष्टेहौत्रं लिख्यते ॥

Page #190

A. Srauta Works
175
नत्र नमः प्रवक्त्र इत्यादि। सप्तदश सामिधेभ्यः | शोचिष्केशस्तमीमहों प्रति त्यं चारुमध्वरं गोपीथाय प्रहयसे । मरुद्भिरग्न आ गहो मीले अग्निं स्ववसं नमोभिरिह प्रसत्तो विचयत्कृतं नः ॥ रथैरिव प्रभरेवा जयद्भिः प्रदक्षिणिन्म
रुतां स्तोममृध्यों ३ समिद्धो अग्न आहुतेत्यादि | etc. fol. 20 इति कारीरीष्टिहौत्रप्रयोगः ॥
Ends-fol. 26
___ कृष्णं नियानं हरयः सुपर्णा नियुत्वंतो ग्रामजितो यथा नरोग्ने बाधस्त्र विमृधो विदुर्गहा। यं त्वा देवापिः शुशुचानो अग्न इति संयाज्ये ऋचोनूच्य यजुभिरेके यजति संस्थितायां सर्वा दिश उपतिष्टेताच्छा वद तवसं गीर्भिराभीरिति चतसृभिः प्रत्यचं सूक्तेन सूक्तेन वा ॥ १॥ ___ इत्याश्वलायनसूत्रं ॥ संवत् १८२१ मार्गशीर्षकृष्ण ५ बुधे लिखितं द्विवेदी जीवनरामेण
Kraturatnamālā
क्रतुरत्नमाला No. 188
138
1880-81
Size -93 in. by 4g in.
Extent - 83 leaves; 10 lines to a page; 40-45 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters with TEATATS; old
and musty in appearance ; handwriting uniform but not quite clear at times; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking topical headings and colophons; edges extremely worn out; foll. 19, 2,37,43,49,57, 68,76, 78, 87 missing while fol. 56 repeated; incomplete.
Age - Appears to be old
Author - Agnihotra Harihara
Begins - fol. 10
ॐ नमः शिवायः॥ ॥ अथेदा। सूत्रक्रमप्राप्त्यग्याधेयपद्धतिलिख्यते ।।

Page #191

176
Kalpasūtras
तत्तझ्यावे ... जातेच्छो यजमानः चंद्रतारानुकूले पुण्येहनि निर्दोषशुचिभूभागस्थितस्य शमीगर्भस्याश्वत्थतरोः प्राचीमुदीचीमर्दाचाधुणकीटादिदोषरहितां रलाशाखां ... पित्रा ... य तस्या मूलखडेन चतुविंशत्यंगुष्टापर्वदीर्घा षडंगुष्पर्वा...तां चतुरंगुष्ठपर्यो ... धाम ... रारणिं... रणिमुत्तरखंडे नब्वटयेत् ।
etc. fol. 10° इति मिष्टा ग्निहोत्रहरिहरविरचितायां ऋतुरत्नमालायामन्यायप्रयोग
रत्नगुंफः ॥ छ। fol. 23b इति पक्षहोमविधिः।। Ends -- abruptly fol. 92b
ततोर्तुत्वा आहवनीयं वा उपस्थाप हृदयशूलमादार्य ऋत्विग्यजमानाः पत्नी च नद्यादिजलं प्रतिगच्छंति । तत्राध्वर्युः शुष्काईयोः संधौ युगसितमभिशोवयोस्मा द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः मापोमौषधीर्हि ... मंत्रद्वयेन हृदयशूलमुपगृहनि । नाद्यादिगमने ... तदा ... उदपात्रं निविच्य तत्र ...ई संधी
युगसितमित्यादिना ... द्वयेन हृद... References - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- 1, 132%;
___ii. 264, 1950
गोपालकारिका
Gopālakārikā No. 189
397
1883-84 Size - 103 in. by 41 in. Extent -- 15 leaves; 9 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear but somewhat careless and not uniform; borders ruled in double black lines; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; complete.
This work is quoted by Sāyana in his commentary on the Baudhāyanaśrautasūtra.
Age - Appears to be old Author - Not mentioned
Subject - A manual on soma rites,

Page #192

A. Srauta Works
Begins - fol. 10
__ श्रीगणेशाय नमः । श्रीभार्गवाय नमः । सोमेन यक्ष्यमाणस्य यस्य पित्रादयस्खाया। नेजिरे सोमयागेन स स्याद्विच्छिन्नसोमपः ॥ १ ॥ आलभेत स ऐंद्राग्नमवशीर्णगवं पशुं। यस्य वेदश्च वेदी च विछियेते त्रिपूरुष ॥ २॥ स वै दुर्ब्राह्मणो नाम यश्चैव वृषलीपतिः ।
विछिन्न सोमपानो वा दुर्ब्राह्मणमुदाहृतः ॥ ३ ॥ etc. Ends - fol. 150
कुर्याच्चोभयतःपाशां रज्जु मध्ये च लक्षणं ।। पाशावंतिमयोः क्षिप्त्वा दक्षिणाकृष्य लक्षणं ।। २५५ लक्षणे लक्षणं कृत्वा पाशौ मध्यमके क्षिपेत ॥ लक्षणं दक्षिणाकृष्य शंकुरिष्टावधेर्भवेत् ॥ एष त्रिंशकुमार्ग स्यात् धिष्ण्योपरवकादिषु ।। ॥ इति श्रीसोमे गोपालकारिका समाप्ता॥
॥ श्रीभार्गवार्पणमस्तु । Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- For described
Mss. of this work see I. O. Cat. No. 440 and B. B. R. A.S. Cat. Vol. II No. 572.
143
चातुर्मास्यानि
Cāturmāsyāni No. 190
1880-81 Size - 8} in. by 3 in. Extent - 80 leaves; 8 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; edges of some folios slightly worn out; complete.
The Ms. has been copied by one Harikrsna son of Dāmo
dara of Sudamapuri. Age-Samvat 1748
...23

Page #193

178
Author Not mentioned
Begins – fol. 16
fol. 124 इति वैश्वदेवं पर्व समाप्तं ॥
Ends -- fol. 804
श्रीगणेशाय नमः ||
॥ अथ चातुर्मास्यान्युच्यते ॥
॥ तत्र फाल्गुन्यां पौर्णमास्यामारभ्य । प्रथमप्रयोगे मातृपूजाभ्युदयिकचतुर्द्दश्यामेव कृत्वाऽन्वारंभणीयेष्टिं कुर्यात् । etc.
fol. 350 इति वरुणप्रघासाख्यं द्वितीयं पर्व समाप्तं ॥ fol. 620 इति सामकमेधाख्यं तृतीयं पर्व समाप्तं ॥
Age
Kaipasutras
Size -
चातुर्मास्यानि
No. 191
-
अग्निः सोमो वरुणो मित्र इंद्रो बृहस्पतिः ॥ सविता पूषा सरस्वती त्वष्टा ॥ इदं हविः अजुषंतावीवृधत ॥ मद्दो ज्यायाशक्रंत देवा इत्यादि सिद्धमिष्टि संतिष्ठते ॥ यंयष्टौ मित्रविदेष्टिः समाप्ता ॥ ॥ संवत् सप्तदशअष्टचत्वारिंशत्तमे वर्षे फाल्गुनसितनवम्यां तिथौं भोमवासरे अथेह श्री सुदामापुरीवास्तव्ये सारस्वतज्ञातीयभट्टश्री ५ दामोदर सुतहरीकृष्ण लिखितं ॥
पिस्सोरानागरज्ञातीयव्यासश्री ५ केशवसुत -अग्रिहोत्रीव्यास श्री५ रामजी पठनार्थं ॥ शुभं भवतु || मंगलमस्तु सर्वजगत् ॥ श्री ॥ ॥ छ ॥
91 in. by 4 in.
Extent – 11 leaves ; 13 lines to a page; 45 letters to a line.
Description 1 - Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking: folios pasted with paper-slips; complete.
Appears to be old
Author Bhavasvamin
Căturmāsyāni
14
1883-84

Page #194

A. Srauta Works
19
Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ दर्शपूर्णमासानंतरं चातुर्मास्येषु प्राप्तेषु अग्निहोत्रं वै दशहोतुर्निदानमित्यने क्रमेण प्रयोजनवाम् पशुबंध उक्तः अधुना क्रमाचातुर्मास्यान्युच्यते तेषां चत्वारः प्रयोगप्रकाराः आचार्येणोक्ताः एकस्तावत् यावज्जीवप्रयोगः यावजीवप्रयुक्तान्येव चातुर्मास्यानीति. द्वितीयः सांवत्सरिकाण्येव खलु चातुर्मास्यानि
ब्रह्मचर्यवंति भवंतीति etc. fol. 36 समाप्तं वैश्वदेवपर्व Ends - fol. 11a
अथोत्तरं परिग्राहमित्याद्यन्यत्र वाजिनात् इंद्रस्य शुनासीरस्याहं येंद्रियावी भूयासं वायोरहंः येद्रियावी सूर्यस्याहं. वृत्रहा. उभयो ले ... नं प्रतिष्टांगमेयं सुदशीको भूयासमिति वा. सोमांतपक्षेऽग्निष्टोमः प्रकृतिः अथेमे एकाहा इत्युक्तत्वात्. पश्वंतपक्षे ऐंद्रानः पशुः। सवनेष्टिः प्रसिद्धैव भयैतां सवनेष्टि. मित्यादि षष्ठः समाप्तानि चातुर्मास्यानि भाषाशनेमसिगिपं ...
Then follows some other portion. On fol. 1a we have:संक्षिप्तश्चातुर्मास्यप्रयोगः भवस्वामिकृतः । केशवरायस्य पत्रे १५
चातुर्मास्यानि
Căturmāsyāni
66 No. 192
1895-1902 Size -83 in. by 33 in. Extent - 50 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters%3; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; white chalk used for corrections; edges slightly worn out; almost
every folio more or less moth-eaten; incomplete. Age - Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। अथ चातुर्मास्यान्युच्यते।

Page #195

180
Ralpadutras
चातुर्मास्यानीति कर्मसमुदायनाम । तेषां चतुर्दा प्रयोगः । यावज्जीव. सांवत्सरिक-द्वादशाह-यथा-प्रयोग इति । एषु पूर्वः पूर्वः श्रेयान्पक्षः। तत्र यावज्जीव-सांवत्सरिकयोवैश्वदेववरुणप्रघाससाकमेधशुनासीरीयाणां यथाक्रम फाल्गुन्याषाढी-कार्तिकी-फाल्गुषु पौर्णमासीषु । चैत्री-श्रावणी-मार्गशोर्षी चैत्रीषु
वा प्रयोगः ।। etc. Ends - fol. 50b
एतदायग्नीदितनिहरेत्यंत वैश्वदेववत् । इयं हेद्युत्तरवेदिकं करोति । तस्मिन्पक्षेप्यथा
चातुर्मास्यानि (ऐष्टिकानि)
Cāturmāsyāni (Aistikāni)
_94
No. 193
A/1881-82
Size -91 in. by 4g in.
Extent -33 leaves; 13 lines to a page; 32 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
beautiful. clear and uniform; borders ruled in triple red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins; complete.
The Ms. has been copied by one Vidyādhara, son of śivapāthaka,, at Benares in Śaka 1694.
Age — Samvat 1749; Śaka 1614
Author - Not mentioned Subject - A manual re-sacrifices to be performed in the Cāturmāsa.
Begins - fol. 10
ॐ नमो श्रीगणपतये नमः॥ भथ चातुर्मास्यानि।
प्रथमप्रयोगे मातृपूजनपूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं ॥ ऐष्टिकैः पंचारिकचातुर्मास्यैरहं यक्ष्ये ॥ etc. fol. 6 इति वैश्वदेवपर्व समाप्त। .

Page #196

A. Srauta Works
181
Ends - fol. 330
ॐजुहोमि त्वा० । संस्नवहोमादिपत्नीसंयाजादिदक्षिणाग्निहोमांतं । वेदयोक्त्रविमोकः । आवेदेस्तरणं । एक समिष्टयज्ञः । ॐ देवा ११ बर्हिोमादिकर्मापवर्गांतं पौर्णमासवत् ।
इति सूत्रोक्तानि ऐष्टिकानि चातुर्मास्यानि । अन्वाहार्याश्च सप्तैव गावः षष्ट षभास्त्रयः । सीरंतु षडगवं चैव श्वेतोश्वः सौर्य उच्यते । १ चातुर्मास्येषु यागे च दक्षिणापरिवर्तिताः॥
इति सूत्रोक्तानि ऐष्टिकानि चातुर्मास्यानि पद्धतिः समाप्तः॥ संवत् १७४९ शके १६१४ चित्रभानुनाम संवत्सरे दक्षिणायने शरदऋतौ कार्तिकमासे शुक्लपक्षे प्रतिपद्यां भानुवासरे अनुराधादिवसनक्षत्र वृश्चिकस्थिते चंद्रे तुलस्थिते सूर्थे मिथनस्थिते देवगुरौ एवं पंचांगशुद्धौ तदिने अविमुक्तिवाराणसीक्षेत्रे भागीरथ्याः पश्चिमे तीरे विश्वेश्वरसंनिधौ पिलपाठकसुतशिवपाठक तस्यात्मजेन विद्याधरेणेदं पुस्तकं लिखितामगमत् ॥
भग्नपृष्टि ...... यत्नेन परिपालयेत् ।।
चातुर्मास्यकौमुदी
Cāturmāsyakaumudi
141 No. 194
1880-81 Size -7 in. by 5 in. Extent --- 17 leaves; 12 lines to a page; 24 letters to a line. Description - Coultry paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, legible and uniform; edges slightly worn out; complete. Age - Samvat 1813 Author - Balabhadra Sukla, son of Sthāvara, wrote in 1624 (cf. Cat
Cat. i, 367). Also see p. 713 of Kane's History of Dharma
śāstra. Begins - fol. 10
श्रीगणप(ती) सरस्वतीभ्यां नमः॥ गणेशं गोपति गंगां गिरिजेशं गिरां पतिं ॥ नत्वैतान्पद्धतिं वक्ष्ये चातुर्मास्यप्रकाशिकां । १॥ इष्टवा द्वादशसत्कपालहविषा ह्यग्निं सुवैश्वानरं पर्जन्यं चरुणाहते च वसने द्वाभ्यां विधेये पृथक् ।। प्राचीनप्रवणे विहत्य च यजेदग्निं च सोमं तथा सावित्रं च सरस्वतीमथ यजेत्पौष्णं हविभिबुधः १ etc.

Page #197

182
Ralpasūtras
Ends - fol. 17a
विज्ञाय सिश्रीगुरुसिंधुचंद्रं सद्वंशगोत्रो बलभद्र शुक्लः॥ लक्ष्मीनृसिंहाद्रियुगं प्रगत्वा विरच्य संयच्छति याज्ञिकेभ्यः ॥ १०।
इति श्रीबलभद्रशुक्लविरचिता चातुर्मास्यकौमुदी समाप्ता ॥ संवदष्टादशशतन्त्रयोदशवर्षे प्रवर्तमाने दक्षिणायनगते सहसि मासि कृष्णसर्यदसंगमे वटपत्तनस्थशुकुयज्ञेश्वरौ रसगोविंदरामात्मजेन दयारामेण लिखितेयं चातुर्मास्यकारिका स्वपरोपकारार्थ ।। शुभमस्तु ।। वाग्वादिनी जयतु ॥ ___ आमोथीपा नरोतमद्या भाइनी पोथी छे चातुर्मास्यकौमुदि नु छ दवे
अंबाशंकरपासेथी प्रतीग्रहकरीलोघुछे Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 1850%3B
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
चातुर्मास्यपद्धति
Cāturmāsyapaddhati
100 No. 195
1892-95 Size - 104 in. by 41 in. Extent - 16 leaves; 9 lines to a page; 32 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters; old in appearance3B
handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both
margins; complete. Age - Appears to be old Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
॥ॐ श्रीगणेशाय नमः ।। अथ चातुर्मास्यान्यभिधीयते । चातुर्मास्यप्रयोगः फाल्गुन्यां प्रारब्धव्य इति शेष । अत्र चातुर्मास्यस्य प्रयोग उत चातुर्मास्यान्यामिति । etc.
Ends - fol. 16a
___ खरे पुरस्तात्करोत्युद्धतावोक्षिते सिकतोपकीर्ण चतुरस्रमिति सोमनहसादनार्थ वाचनिकं न त्वम्यर्थे । उल्लेखनं स्फ्येन सर्वत्र इष्टत्वात् विद्या विरुलिख्य

Page #198

चातुर्मास्यपद्धति
No. 196
Size
Extent
A. grauta Works
तत्र स्फ्येनेत्यनुवृत्तेः । तद्दक्षिणेनोल्लिखतीत्यत्र सकृदुल्लिखति तद्वेदिभाजनमिति भाजनं वेदिस्थानापन्नं तेनापि स्पयेनैव । तथा प्रतिप्रस्थाता रुपये ॥ १ ॥ शुभं भवतु ॥
11
-
10 in by 4g in.
-
Description
22 leaves ; 11 lines to a page; 40 letters to a line.
-
-
Căturmasyapaddhati
Modern country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwritng clear and legible but not quite uniform; borders of some folios ruled in double black lines; foll. 1-21 missing; yellow pigment used for corrections; incomplete.
183
72
1895-98
Ends – fol. 430
Age - Samvat 1787
Author — Vaidyanatha Miśra
Begins
abruptly fol. 220
.... अत्र शूर्प जुव्हां निधाय व्यूहनमिति कर्कग्रंथैरुपेक्षितं कर्कस्तु प्रकृतौ स्थापयांचकार । मरुतां उज्झेतिमिति मरुतस्तपमनुदंत्विति प्रस्थातुः ।
etc.
fol. 250 इति श्रीवैद्यनाथ मिश्रवरुणप्रघासपर्व समाप्तम् । छ ॥
चातुर्मास्यानां सकृत्करणपक्षे फाल्गुन्यां पौर्णमास्यां चैत्र्यां वैश्वदेवे तस्यां वैशाख्य तौ तस्यां वा चातुर्मास्यानुसृजमा ... मेनाग्निष्टोम संस्थेनाभीषोमीयेण पशुनाग्नेय्येष्टवा वाहं यक्ष्य इति संकल्य तेषामन्यतमं कुर्यात् । पशुसोमो यथाक्रममभिषोमीयाग्निष्टोमप्रती । अग्नेयी ष्टिसूद्धरण्यादिकर्मापवर्गा तकविषा पौर्णमासवत् । इति श्रीमान्मिश्रवैद्यनाथकृतप्रतिपर्वै ष्टिक चातुर्मास्यपद्धति समाप्ताः ॥ 11 eft 11:1
श्रीविघ्नेशो जयतितरां ॥
यादृशं पुस्तकं...... दोशो न विद्यते ॥ शुभमस्तु ॥ ॥ श्रीरस्तु । संवत् १७८७ ना वर्षे माघशुद्धपौर्णमास्यां आभ्यंतर नागरज्ञाती दिक्षित् कृपारामेण लिखितमिदं पुस्तकं ॥ ॥ श्री ॥

Page #199

184
Kalpashtras
चातुर्मास्यपद्धति
Cāturmāsyapaddhati
101(1) No. 197
1892-95 Size - 121 in. by 4g in.. Extent -- 52 leaves; 11 lines to a page; 48 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; edges slightly worn out; complete.
The Ms. contains another work viz:- Vaisvanariyesti,
The work was composed in Samvat 1743. Age – Appears to be old Author - Ganapati Rāvala. son of Harišamkarasuri Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ श्रीमत्सांबशिवं प्रणम्य मनसा वाग्वादिनी सद्गुरुं तातं श्रीहरिशंकर गणपतिर्लब्धप्रसादे गिरां आलोक्य श्रुतिसूत्रभाष्यमखिलं सत्संप्रदायं तथा
चातुर्मास्यविधिःस्तु पद्धतिभिमां ब्रूते शुभां प्रस्फुटां १ etc. Ends - fol. 55a
याज्ञिका अनुगृण्हंतु शोधयंतु यथार्थतः ततो मेस्तु प्रसन्नात्मा यज्ञभोक्ता महेश्वरः ४ शतपथविकरेषु श्रौतमार्गे वदंतो विविधविधिविकल्पानल्पसंकल्पभाजः अधिनिगंधमिदानीं याशिका निर्विशंक गणपतिरचितायां पद्धतौ संचरंतु ॥५॥
इति श्रीदग्निहोत्रीचातुमास्ययाजिसमासादितसकलपुरुषार्थरावलहरिसंकरसूरिसनुरावलगणपतिविरचिता चातुर्मास्यपद्धतिः समाता ॥ श्री।। श्री। श्री॥ श्री। ___This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
चातुर्मास्यप्रयोग No. 198
Cāturmāsyaprayoga
129 1887-91
Size - 10 in. by 41 in.

Page #200

A. Srauta Works
185
Extent -58 leaves; 9 lines to a page; 42 letters to a line. Description - Country paper ; Devanāgari characters; not very old in
appearance%3; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; folios numbered in both margins; leaves slightly brittle; complete.
Same as No. 17/1899-1915 Age - Samvat 1839 Author - Anantadeva, son of Apadeva Begins - fol. 10
नवनीतकरो वालो नवनीरधस्प्रभः कमनीयं मनः कुर्याच्छन्नो विष्णुरुरुक्रमः ५
आश्रलायनस्य बौधायनमतमवष्टभ्य चातुर्मास्यानि चिकीर्षतो यथाप्रयोग
पक्षमवलंब्य प्रयोग उच्यते etc. Ends - fol. 58a
सहस्रं भोजयेत्सोमे ब्राह्मणानां शतं पशौ चातुर्मास्ये तु चत्वारि शतान्यथ सुराग्रह
इति सोमेन समाप्तिपक्षेऽग्निष्टोमः पशुपक्षे ऐद्राग्नः इष्टिपक्षे भाग्नेयमष्टाकपालं ऐद्राग्नमेकादशकपालं वैश्वदेवं द्वादशकपालं च निर्वपेदिति कैशवः आश्वलायनोक्ते चातुर्मास्यानि वा पुनरिति पक्षे तु नैषामन्यतरत्कार्य॥ इति श्रीमदनंतदेवसुतापदेवतनयेनानंतदेवेन रचितश्चातुर्मास्यप्रयोगः संपूर्णः ॥ शुभं भवतु ॥
संवत् १८३९ ज्येष्ठमासे कृष्णपक्षे तृतीयां ३ बुधवासरे
चातुर्मास्यप्रयोग
Cāturmāsyaprayoga
81 No. 199
1891-95 Size - 976 in. by 4 in. Extent -65 leaves; 10 lines to a page: 30-35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting beautiful, clear and uniform; borders ruled in triple red lines; folios numbered in both margins;
complete. Same as No. 17/1899-1915, Age - Not very old
...24

Page #201

186
Kalpasūtras
Author - Anantadeva, son of Apadeva Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः
नवनीतकरो बालो नवनीतधरप्रभः etc. as in No. 17/1899-1915. Ends - fol. 65a
शतं विवाहसंस्कारे etc. up to नैषामन्यतरत्कार्य ॥ as in No. 17/ 1899-1915 followed by || इति श्रीमदनंतदेवसुतापदेवतनयेनानंतदेवेन रचित चातुर्मास्यप्रयोगः॥ छछ
चातुर्मास्यप्रयोग
Cāturmāsyaprayoga
17 No. 200
1899-1915 Size - 101 in. by 4hd in. Extent - 57 leaves; 10-12 lines to a page ; 35-40 letters to a line. Description-Country paper; Devanāgari characters; old in appearance;
handwriting clear and legible but not quite uniform; yellow pigment used for corrections; edges worn out; folios brittle; complete.
Age - Appears to be old
Author - Anantadeva, son of Apadeva
Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ सरस्वत्यै नमः। नवनीतकरो बालो नवनीरधरप्रभः ।। कमनीयतमः कुर्याच्छंनो विष्णुमुरुकमः।।१॥
माश्वलायनस्य बौधायनमतमष्टभ्य चातुर्मास्यानि चिकीर्षतो यथाप्रयोग
पक्षमवलंब्य प्रयोग उच्यते ॥ etc. Ends - fol. 574
सहस्रं भोजयेत्सोमे ब्राह्मणानां शतं पशौ। चातुर्मास्ये तु चत्वारि शतान्यधसुराग्रहे
इति सोमेन समाप्तिप: अग्निष्टोमः । पशुपक्षे ऐद्रानः इष्टिपक्षे भाग्नेय. मष्टाकपालं । औंद्राममेकादशकपालं वैश्वदेवं द्वादशकपालं निर्वपेदिति केशवः ।

Page #202

A. Brauta Works
187
अश्वलायनोक्ते चातुर्मास्यानि वा पुनरिति पक्षे तु नैषामन्यतरत् कार्यं ॥ इति श्रीमदापदेवसूनुनानंतदेवेन रचितश्चातुर्मास्यप्रयोगः संपूर्णः ॥
References – Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- ii, 37b; iii, 400.
चातुर्मास्यप्रयोग
No. 201
Size – 13 in. by 43 in.
Extent – 174 leaves; 9-10 lines to a page ; 40-42 letters to a line. Description-Modern paper; Devanagari characters; not old in appearance; handwriting careless but legible; yellow pigment used for corrections; edges of some folios slightly worn out; fol. 12 missing; fol. 115b blank ; incomplete.
The Ms. is copied by one Gulabaśaṁkara at Suryapur.
The author of the present treatise seems to have used Kātyāyanaśrautasūtrabhāṣya of Yajñikadeva while composing
his treatise.
Samvat 1909; Śaka 1774
Gulabśamkara
Age --
Author
Begins – fol. 10
Caturmasya prayoga
101 1887-91
श्रीगणेशाय नमः तत्राथ चातुर्मास्यप्रयोगः ॥
तत्र प्रथमप्रयोगे मातृपूजापूर्वकं आभ्युदयिकं श्राद्धं । ऋत्विजां वरणं । प्रधानसंकल्पः । आहवनीयदक्षिणाखरे पंचभूसंस्काराः । वेश्वानरपार्जन्येष्टयथं गार्हपत्यादाहवनीयमुद्धरामि । etc.
fol. 24b इति श्री गर्गमतानुसारेण कात्यायनसूत्रप्रयोगे
समाप्ता ॥
Ends – fol. 1750
वैश्वानर पार्जन्येष्टिः
अथ चातुर्मास्यानामावृत्तिपक्षे विशेष उच्यते । आवृत्तिपक्षे फाल्गुन्यां पौर्णमास्यां नासीरीयं कृत्वां प्रातर्वैश्वदेवपर्व कुर्यात् । चैत्र्यादावारंभेप्येवमेव

Page #203

188
Kaipa sütras
एवं प्रतिवर्ष यावज्जीवं कर्त्तव्यं । भावृत्तिपक्षे इष्टिपशुसोमाभावः । इति विरग्निचितसंम्राटस्थपतिमहायाज्ञिकश्रीप्रजापतिसुतयाज्ञिकदेवकृतकात्यायनसूत्रभाष्यतदनुसारीयपद्धति निरीक्ष्य सूर्यपुरस्थवृद्धनगरीयनागरज्ञातीय त्रिपोष्युपाख्य लालशंकरात्मज-गुलाबशंकरेण सरलीकृतः प्रतिपर्वचातुर्मास्यैष्टिकः प्रयोगः समातः ॥ संवत १८०९ ना शके १७७४ प्रवर्त्तमाने कार्तिककृष्णनवम्या सूर्यवासरे त्रिपाटयुपनामक गुलाबशंकरेण लिखितमिदं पुस्तकं ।।
65.
चातुर्मास्यप्रयोग
Cāturmāsyaprayoga No. 202
1895-1902 Size -8 in. by 4 in. Extent -37 leaves%3; 10-12 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description -- Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
handwriting clear and legible but not quite uniform; borders ruled in double black lines; edges worn out;some of the folios torn; foll. 1-6, 19, 20 and 33 missing; incomplete.
Aufrecht gives only one reference to this work in his Cat.
Cat. i, 1850. Age -- Modern Author -Dhundhiraja Begins — abruptly fol. 7a
...गार्हपत्ये हस्तौ प्रतितपेत् । या ते अग्ने यज्ञिया तनूस्तयेह्यारोहात्मात्मानंमच्छावसूनि कृण्वनर्या पुरूणि । यज्ञो भूत्वा यज्ञमासीद योनि जातवेदो भुव
आजायमानः । etc. Ends - fol. 450
चातुर्मास्यैरिष्ट्वा सोमेन पशुना वा जपेत । आश्वलायनमते चातुर्मास्यानि वा। बौधायनमते सवनेष्टिा कार्या । तस्यां आग्नेयोष्टकपालः । ऐंद्र एकादकपालः। वैश्वदेवो द्वादशकपालः । अन्यत्समा । पशुसोमस्थाने वैश्वानरी वा कायेति स्मृतिः। इदं समाप्य प्रयोगपक्षो नारचंडप्रयोगपक्षे । संतिष्ठते चात. र्मास्यानि ॥ ॥
बौधायनावलंबेन बव्हचानामनुष्ठितौ। रचिता ढुंढिराजेन चातुर्मास्येषु पद्धतिः॥ चातुर्मास्यप्रयोगः समाप्तः॥

Page #204

___171
A. Srauta Works
189 चातुर्मास्यप्रयोग Caturmasyaprayoga (According (हिरण्यकेशिसूत्रानुसारि) to the Hiranyakesisātra ) No. 203
1880-81 Size -101 in. by4t in. Extent - 36 leaves; 12 lines to a page; 42 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari Characters; old in appear
ance; handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; edges slightly worn out; red pigment used for marking; yellow pigment and white chalk used for corrections; folios numbered in both
margins; foll. 1 and 24 missing; incomplete. Age -- Appears to be old Author - Mahādeva Somayājin Begins (abruptly ) -- fol. 24
वृणे एवं ब्रह्मादीन्वृत्वाईयेत् । गतुर्मास्यांगत्वेन कूश्माडैोष्यामि । अध्वर्युः उद्धरणपक्षे आहवनीयमुद्धृत्य स्मात्तवदाज्यं संस्कृत्य जुहवं च संमृज्य स्तुवेणाहवनीये कूश्मांडहोमं वरदानांतं कृत्वा। ततः चातुर्मास्यान्पालभमानः
पंचहोतार सग्रह होष्यामि । etc. Ends -- fol. 382
__ एवं यजमानमात्री चतरलिमितादिशुकोणवतो किंचित्संनता महापितृयज्ञवेदिर्भवति तस्यां मध्य एवाहवनीयायतने चतुरस्रकं कर्मणि स्वभावतः सिद्धा एव प्रागादिदिशो ज्ञेयाः दक्षिणकोणं दक्षिणेन ब्रह्मयजमानयोः स्थान प्राक् पश्चिमकोणयोरंतरालं त्रेधा विभज्य पूर्वतृतीयभागे स्तंबयजुः तत उत्तरतो द्विपद उत्करः । पश्चिमतृतीयभागेसो प्रोक्षणीरासादनं पश्चिमकोणादुत्तरती होतृस्थानं तत्पुरतोवर्योः इति पैतृको विहारः .. इति हिरण्यकेशिसूत्रानुसारि तहादेवसोमयाजिविरचितश्चातुर्मास्यप्रयोगः समातिमगमत् । श्रीविश्वेश्वरार्पणमस्तु ।। जो ॥ श्रीरामजी ॥ ग्रंथसंख्या ११२८।। सत्य ॥ छ ।।
चातुर्मास्यप्रयोग
No. 204 Size -93 in. by 4 in.
Cāturmāsyaprayoga
399 1883-84

Page #205

190
Ralpasūtras
Extent - 56 leaves; 8-9 lines to a page; 36 letters to a line. Description -- Thick country paper; Devanāgari characters; old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the colophons; white chalk used for corrections; edges of some
folios slightly worn out; complete. Age - Appears to be old Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः। अक्षय्य ह वें सुकृतं चातुर्मास्ययाजिनः । भवतीति शेषः । चातुर्मास्यानि नित्यानि । अग्निहोत्रं दर्शपूर्णमासौ चातुर्मास्यानीति नित्येषु पाठात् । प्रति
संवत्सरं सोम इत्यादि स्मृतेश्च । तेषां सांवत्सरिकः प्रयोगः सूत्रे स्पष्टः । etc. fol. 150 समाप्तं वैश्वदेवपर्व ॥ fol. 350 समाप्तं वरुणप्रधासंपर्व
Fnds - fol. 56a
___ अग्नि). सोमः सोमस्य पुरोगा । शुक्रः शुक्रस्य पुरोगाः । श्रातास्त इंद्र सोमाः । वातापेर्हवनः श्रुतः स्वाहा । यथाप्रयोगपक्षे प्रतिपर्वणि निवर्तनमानं पयनत्वंत एवेति भारद्वाजः । सर्वपक्षासाधारण्येनाद्योत्तमयोर्वपनमुक्तमाश्वलायनेन । वैश्वदेवादिपर्वसु अंतरालिकवतान्युच्यते । नानृतं वदति । न मारसमश्नाति । न स्त्रियमुपैति । मंचकाधुपरि नास्ते । प्राङशिराः शेते । ऋतुष्यतिरिक्तं नाक्ते । नाभ्यक्त। प्रमादादिनैतेषु कस्यचिद्वा लोपे बातयतीष्टि पूणा हतिर्वा संख्या १२००
चातुर्मास्यप्रयोग
Cāturmāsyaprayoga
100 No.205
A/1881-82 Size - 8} in. by 4 in Extent - 9 leaves; 9 lines to a page; 25 letters to a line. Description --- Modern paper with watermaks; Devanagari characters;
new in appearance%3; handwriting clear, legible and uniform;

Page #206

A. Srauta Works
191
yellow pigment used for corrections; foll. 1, 2 missing; incom
plete.. Age - Modern Author - Not mentioned
Begins -abruptly fol. 3a
...... मंत्रवतरणमधुपर्वसोः शोनकेन स्थालीपाकांगत्वोक्तः ॥ हेमाद्यादि
महादानांगत्वोक्तेश्च ।। योयं चातुर्मास्यसंकल्पः स यावजीवसंकल्पः॥ etc. Ends — abruptly fol. 110
यत्तत्कपालं तप्यस्वेत्येकनोहं विचक्षणैः यिते कपाले तप्येथामिति द्वित्वे तदहनं ॥ यत्तत्कपालशब्दानामह नेति केचनेत्याग्रयणे कल्ष्यः ॥ चिन्वंतिपदे चिनोतीत्यूहो ......
चातुर्मास्यप्रयोग
Cāturmāsyaprayoga
526 No. 206
1882-83 Size - 111 in. by 41 in. Extent -26 leaves; 7-8 lines to a page; 28-30 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; handwriting
careless but legible; borders carelessly ruled in single black lines; red pigment used for marking; edges worn out; incom
plete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ चातुर्मास्यप्रयोगः फाल्गुण्यां चैत्र्यो वसंते वा। अयं पर्वपक्ष:
पांचाहिके फाल्गुणशुक्कैकादश्यामन्वारंमणीयादिकरंभपात्रांतानि | etc. Ends-fol. 26b
उत्तरपरिग्रहः प्रोक्षणीप्रैषः वेद्यां प्रोक्षणी निधानं स्फ्येदकप्रहरः अपरेण प्रणीतानां स्फ्ये बर्हिगसादनं विदाग्रनिष्पत्तिः वो जुहुपलाशपत्र उपभृति ध्रुवाभृतावदानं पुरोडाशपात्री सम्मार्जनापासनं । पलीसन्नहनं ।।

Page #207

192
Kalpasūtras
चातुर्मास्यप्रयोग
Cāturmāsyaprayoga
398 No. 207
1883-84 Size - 9din. by 5t in. Extent — 52 leaves; 12 lines to a page; 24 letters to a line.
Description -Country paper; Devanagari characters; not very old
in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; folios numbered in right
hand margins; complete. Age - Not very old
Author - Not mentioned
Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ चातुर्मास्यानि फाल्गुन्यां चैत्र्यां वसंते वा॥ तत्र प्रथमप्रयोगे
मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं कृत्वा ॥ etc. Ends - fol. 520
बर्हिोमादिकर्मापवर्गांतं पौर्णमासवत् ॥
वपनाभावः ॥ शतब्राह्मणभोजनसंकल्पः ॥ इति शुनासीरीयपर्व ॥ गृहमध्ये गार्हपत्यस्थाने पंचभूसंस्कारान्कृत्वा अग्निं स्थाप्य ॥ छ ।
तेषां वा उभयतो नमस्कारा अन्येन्यतरतो नमस्कारा अन्येते हते घोरतरा अशांततराज. उभयतो नमस्कारा उभयत एवैनाने तद्यज्ञेन नमस्कारेण शमयति ॥ छ । .
चातुर्मास्यप्रयोग
Cāturmāsyaprayoga
80 No. 208
1891-95 Size - 12s in. by 53 in Extent - 60 leaves; 9 lines to a page; 40-45 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
blue in appearance; handwriting clear, and legible but not

Page #208

Age Modern
Author
A. Brauta Works
uniform; borders of some folios ruled in double red lines; yellow pigment used for corrections; foll. 1-30 brittle; incomplete.
-
Begins — fol. 16
Not mentioned
1
Ends — fol. 600
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ चातुर्मास्यप्रयोगः ॥ फाल्गुन्यां चैत्र्यां वसंते वा तत्र प्रथमप्रयोगे मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं कृत्वा । अद्य पूर्वो शुभपुण्यतिथौ ॐ तत्सत्परमेश्वरप्रीतये ऐष्टिकपांचा हिकचातुर्मास्यैरहं वक्ष्ये तत्र प्रथमप्रयोगे निर्विघ्नार्थ गणपतिपूजनं etc.
चातुर्मास्यप्रयोग No. 209
25
ॐ गुनासीरौ यज ॥ ॐ इदं शुनासीराभ्यां न. ॥ दोहः ॥ ॐ उपसृष्टयं ॐ उपसृ. ॥ प्रोक्ते धौर ॥ ॐ द्यौर ॥ अधिश्चयणाभायः ॥ वसोः यविः ॥ ॐ वसोः प. ।।
Size
11 in. by 4g in.
Extent – 49 leaves ; 11 lines to a page; 40-42 letters to a line. Description
193
-
Caturmasyaprayoga
82
1891-95
Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting careless and not quite clear; borders ruled in triple black lines; red pigment used for marking the portion; edges worn out ; slightly moth-eaten ; folios numbered in both margins; incomplete.
...
Age - Appears to be old
Author Not mentioned Begins — fol. 1b
॥ ॐ नमो
राजाय ॥
आचार्येण श्रुतिमंत्र पाठक्रमेण पोमयासादोम्यग्निहोत्रांतानि कमसयुक्तानि ।

Page #209

194
Kaupasutras
इदानीं श्रुतिमंत्रपाठक्रमेणैव चातुर्मास्यानि वतुं तेषामारंभकालमाहः॥ छ।
चातुर्मास्यप्रयोग फाल्गुन्यां ।। etc. Ends - abruptly fol. 490
अयमेव सर्वेषां भाटाकृतां सिद्धांतः । भस्मिन्पक्षे केचिदेवमाहुः । समारो ... दव... य गार्हपत्यन्निने ... स। कमेधार्छमावसाधारणावग्नी विहत्यानीकवत्यादिव्यंबकांत्वं तस्मिन्नेव विहारे कर्तव्यं । न प्रतीष्टिष्टथग्निहारः महाहविर्थमपि तत एवाइवनीयादतिप्रणय.. तावन्मात्रा ... त्वाच्चेतदततस्यातिप्रणीतस्य ...
चातुर्मास्यमन्त्राः
Cāturmāsyamantrāḥ
18 No. 210
1902-1907 '-Size -8 in. by 31 in. · Extent - 25 leaves; 9-10 lines to a page; 30-35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old and musty
in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in single black lines with a thick red line also; edges worn out and moth-eaten; foll. 1-3 missing; incom
plete. Age - Śaka 1545 Author - Not mentioned Subject — Recitation of Mantras to be used during the performance of
five daily sacrifices. Begins -abruptly fol. 4a
....... पात्रासादने । स्फ्यं च कपालानि च चरुस्थाळीश्च मेक्षणानि चाग्निहोत्रहवी. जुहुँ चोपभृतं च पृषदाज्यग्रहणीं च स्तुवं च० भाज्यस्थाली च दधिस्थाली च वेदं च दारुपात्री च व्युव्हरणपात्रीं चाशपात्रं च योक्तं च वेदपरिवासनं च पृष्टिं चोपवेषं चेमवश्चनं च निर्वपणे देवस्य त्वा०
हस्ताभ्यामनये जुष्टं निर्वपामि । etc. Ends - fol. 290
येन मासा अर्द्धमासाः। ऋतवः परिवत्सराः। येन ते ते प्रजापते। ईज नस्य न्यवर्तयन् । तेनाहमस्य ब्रह्मणाः निवर्तयामि जीवसे । अग्निरस्ति-मेन शो. ध्यासं। अनुवत्तरोणा स्वस्तिमाशास्ते ॥

Page #210

A. Srauta Works
195 इति शुनासीरपर्व ॥
॥ इति चातुर्मास्यानां पचपदार्थस्तत्रोक्तमंत्राः संपूर्णाः ।। शके १५४५ रुधिरोद्गारिणि वत्सरे भाषाढे मासि कृष्णे सप्तम्यां चातुर्मास्यपुस्तकमिदं लिखितं काशिनासमाप्तिमगमत् ॥ शुभं भवतु॥ ॥ श्रीयज्ञपुरुषाय नमः। ॥
चातुर्मास्ययाजमान
Cāturmāsyayājamāna
98 No.211
. A/1881-82 Size - 10 in. by 43 in. Extent - 12 leaves; 8-9 lines to a page; 28 letters to a line. Description-Modern paper; Devanagari characters; new in appearance%3;
handwriting bold, clear and legible; borders ruled in double red lines; folios numbered in both, margins; edges of some
folios slightly worn out; complete. Age - Śaka 1734 Author - Not mentioned Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ चातुर्मास्ययाजमानं ॥
गार्हपत्यस्य पश्चात्प्राक्कुलान्दर्भानास्तीर्य तेषु पत्न्या सह यजमान उपविश्य याः पुरस्तादिति जपित्वा स्वर्गकामश्चातुर्मास्यैर्यक्ष्य इति त्रिरुपांशु त्रिरुच
रुक्त्वा । अस्मिन्कर्मणि अध्वयुं त्वामहं वृण इत्येवं सर्व वृत्वा ।। etc. Ends - fol. 110
सूर्यायेदं ॥ सूर्यस्याहं देवयज्यया सुहशीको भूयासं ॥ स एसोया रहस्यत्यायेदं ॥ अनुवत्सरीणा स्वस्तिमाशास्ते॥ इति याजमानं ।। शके १७३१ अंगिरानाम संवत्सरे अधीकवैशाखमासे कृष्णपक्षे द्वितीया भौमवासरे समाप्तं ॥ श्रीयज्ञेश्वरार्पणमस्तु ।।
Then follows Beginning - श्रीगणेशाय नमः ॥ याः पुरस्तादित्यादि श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ व्रीहिश्यामा
काग्रयणाभ्यां तंत्रेण यक्ष्य इति संकल्प्य तन्म ऋध्यतामित्यादि ॥ etc. End - प्रजां पुष्टिं रयिमस्मासुधेह्यथा भव यजमानाय शंयोः॥

Page #211

196
चातुर्मास्य
No. 212
—
Size
8 in by 4g in.
Extent — 24 leaves; 9 lines to a page; 24 letters to a line.
Description
Age –
Appears to be old
Author - Not mentioned
Kalpasutras
Begins – fol. 16
Country paper; Devanagari characters with occasional पृष्ठमात्राs; old in appearance; handwriting bold, clear and legible but not quite uniform; red pigment used for marking; edges of some folios slightly worn out; folios numbered in both margins; complete.
Ends -
Subject A manual of Hotṛ's duties during the performance of the seasonal sacrifices.
Caturmasyahautra
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीदक्षिणामूर्त्तिभ्यां नमः ॥ अथ चातुर्मास्यहौतां लिख्यते ॥
अन्वारंभणीया ॥ वैश्वानरपार्जन्येष्टिर्वा ॥
दश सामिधेन्यः ॥ etc.
fol. 8 इति वैश्वदेव पर्व समाप्तं ।
fol. 130 वरुणप्रघास समाप्तः ॥
चातुर्मास्हौत्र
No. 213
Size - 81 in by 4 in,
142
1880-81
नमः प्रवक्त्र इत्यादि ॥ पंच
fol. 240
अथ सरस्वतः ॥ पीपिवास सरस्वतस्तनं यो विश्वदर्शतः । भक्षीमहि प्रजामिषों ३ इत्यनुवाक्याः ॥ ये यजामहे सरस्वतं दिव्यं सुपणं वा वायसं वृहतमपो गर्भं दर्शतमोषधीनां ॥ अत्रीपतो भिस्तर्पयत से जोहवीमी ३ व ३ षट् ॥ श्री ॥
... सरस्वत मव
...
Caturmasyahautra
97 A/1881-82

Page #212

A. Śráuta Works
1974
Extent - 29 leaves; 8 lines to a page; 24 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari (haracters, new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in the right-hand margins%3B
complete. Age-Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ चातुर्मास्यहोत्रं । छ ।
तत्रान्वारंभणीयाख्यवैश्वानरः पर्जन्यश्च प्रधानदेवते स्थानाचमनादि ।
पंचदश सामिधेन्यः ।। etc. Ends - fol. 29a
इंद्रः गुनासीर इदं० कृत । वायुः कृतः ॥ सूर्य इदं० कृत्त । देवा माज्यपा इत्यादि संस्थाजपांतं ।। छ । संतिष्टते ॥ चातुर्मास्यहोत्रं समाप्तं ॥
इदं पुस्तक स्वार्थ च परोपकारार्थ च लिखित्वा ॥ श्रीगजानन प्रसंन् ॥ ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ छ ।
चातुर्मास्यहोत्र
Cāturmāsyaha utra
84 No. 214
1884-87 Size -- 8 in. by 3}k in. Extent - 13 leaves; 12 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered
in both margins; fol. 9b blank; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥श्रीवेदव्यासाय नमः ॥ भथ चातुर्मास्यहोत्रप्रयोग उच्यते ।

Page #213

198
Ends -
Kalpasūtras
तत्र चैत्रयां पौर्णमास्यां फाल्गुन्यां वा प्रयोगः । तस्याः पूर्वेद्युश्चतुर्द्दश्यामन्वारंभणेष्टिः । नमः प्रवक्त्र इत्यादि पंचदश सामिधेन्यः । etc.
fol. 13a
इदं वयं शुनासी० अश्वायंतो गव्यं तो इंद्र शुनासीरस्य । शुनपक्षे । शुनं हुवेम मघवान मिंद्रमस्मिन्भरे नृतमं वाजसातौ । श्रृण्वंतमुप्रभूतये समत्सु नंतं वृत्राणि संजितं धनानों ३ ॥ ये ३० हे शुनमश्वायंतो गव्यं तो० वेमा ३ वौ ॥ सूर्यः । तरणिर्विश्व० चित्रं देवाना० ॥ ॥ इति चातुर्मास्य हौत्रं समाप्तं ॥
होतृस्थाभिगहोत्राख्यकृपो दैवततृप्तिकृत् ।
इज्यते यः पूर्णकृपः समे प्रीणातु माधवः ॥ १ ॥
॥ श्रीहनुमद्भीमानंदतीर्थ श्रीमच्चरणार्यांतर्गश्रीकृष्ण द्वैपायनद्दयानन गोविंदात्मकश्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
चातुर्मास्य हौत्रप्रयोग
No. 215
Size - 111⁄2 in by 4g in.
Extent
18 leaves; 9-10 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description Country paper; Devanagari Characters; not very old in appearance; handwriting somewhat careless but clear and legible; edges worn out; folios numbered in both margins; complete.
-
Age
Author Not mentioned
Begins -- fol. 1b
Caturmasyahautraprayoga
The Ms. has been copied by one Viśvanathabhatta Lele. Śaka 1696
400
1883-84
etc.
fol. 70 इति वैश्वदेवपर्व ॥
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥ अथ चातुर्मास्यप्रयोगप्रारंभः ॥ तत्रान्वारंभणीयाख्यवैश्वानपार्जन्यायाविष्टौ ॥
अग्निवैश्वानरपर्जन्यश्व प्रधानदेवते ।। स्थानाचमनादि पंचदश सामिधेन्यः ॥

Page #214

A. Srauta Works
199
Ends - fol. 18a
तत्राप्यशक्तस्य सवनेष्टिः ॥ अग्निरिंद्रो विश्वे देवा इति तिस्रो देवताः ।। पौर्णमासवत्तत्रं । प्रधानस्य ।। अग्निमूधा भुवो यज्ञस्येत्यग्नेः ॥ एंद्र सानसिं रयिं प्रससाहिषे पुरुहुतेर्तीदस्य ॥ विश्वे देवास आगतं ये के च ज्मा महिनो अहि पहि माया इति विश्वेषां देवानां ।। शेषं प्रकृतिवत् ॥ इति चातुमास्यहोत्रं समाप्तं॥ ॥ शके १६९६ जयनामसंवत्सरे श्रावणे मासि शुप्लपक्षे तृतीयायां तिथो सोमवासरतदिने इदं पुस्तक लेलेत्युपनामक-विश्वनाथभटसेदं श्रीगजाम्मार्पणमस्तु ।।
चातुर्मास्यहोत्रप्रयोग
Cāturmāsya hautra prayoga No. 216
A/1883-84 Size — 84 in. by 3} in. Extent - 19 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; handwriting
small but clear and legible; borders ruled in triple red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges worn out; some of the folios being torn pasted with paper slips; complete.
__Same as No. 400/1883-84. Age - Modern
Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ अथ चातुर्मास्यहोत्रप्रयोगः ।। ___ तत्रान्वारंभणीयाख्यवैश्वानरपार्जन्यायामिष्टौ अग्निवैश्वानरः पर्जन्यश्च प्रधान
देवते । स्थानाचमनादि पंचदश सामिधेन्यः । etc. fol. 6a इति वैश्वदेवपर्व॥ Ends - fol. 19a
तत्राप्यशक्तस्य सवनेष्टिः सवनेष्टौ अग्निः इंदो विश्वे देवा इति तिस्रो देवताः पौर्णमासवत्तंत्रं प्रधानस्य । अग्निर्मूर्द्धा भुवो यज्ञस्येत्यग्नेः । एंद्र सानसिं प्रससाहिष

Page #215

200
Kalpasūtras
इतींद्रस्य । विश्वे देवास आ गत ये के च ज्मा महिनो अहिमाया विश्वेषां देवानां । प्रकृतिवदितरत् ।। ॥ इति चातुर्मास्यहोत्रं समाप्तं ॥ ॥ भट्टगोविंदस्य ।
चातुर्मास्यहोत्रप्रयोग
Cāturmāsyabautraprayoga
85 1884-87
No.217
Size - 7} in by 4 in.
Extent -25 leaves. 8 lines to a page; 20-22 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting careless but clear and legible; borders ruled in double black lines; folios numbered in both margins; folios
brittle; edges worn out; incomplete. Age — Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥
श्रीसरस्वत्यै नमः । श्रीयज्ञेश्वराय नमः ॥ अथ चातुर्मास्यहोत्रप्रयोगः ।।
तत्र पूर्वेधुर्वैश्वानरपर्जन्यहोत्रप्रयोगः ।। etc. Ends ( abruptly) - fol. 256
अथा अदितिः । सप्तदश सामिधेन्याः॥ अग्निः सोम० अदिति मा ३...ह. । स्वाहानि. सो
चातुर्मास्यहोत्रप्रयोग
Cāturmāsyahautraprayoga
102 No. 218
1887-91 Size - 103 in. by 3d in. Extent -16 leaves%3; 7 lines to a page; 35 letters to a line. ... Description - Country paper; Devanāgari characters with occasional
पृष्टमात्राs; not very old in appearance; handwriting clear, legible

Page #216

A. Śrauta Works
201.
and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges
on the right-hand side of folios worn out; complete. Age — Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins — fol. 16
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ चातुर्मास्यानां हौत्रप्रयोगो वक्ष्यते ।
तस्य पूर्वेधुरन्वारंभीयेष्टिः ॥ नमः प्रवक्त्र इत्यादि । पंचदश सामिधेन्यः ।
आवाहने अग्निमग्न आवह । सोममावह । etc. Ends - fol. 160
इति चातुर्मास्यहोत्रं ॥
इंद्रशुनासीरस्यानुवाक्या ॥ इंद्रं वयं शुनासीरमस्मिन्यज्ञे हवामहे । स वाजेषु प्रसनो विषों ३ । ये ३० मह इंद्रं गुनासीरमश्वायंतो गब्यंतो वाजयंतो हवामहे स्वोपगंतवा उ । आभूषस्ते सुमतौ नवायां वयमिंद्र त्वा शुन हुवेमा ३ वो ३ ! इंद्रस्य 'गुनासीरस्यानुवाक्या। शु हुवे मद्यवानमिंद्र. मस्मिन्भरे नृतमं वाजसातौ । शृण्वंतमुग्रसूतये समत्सु नंतं वृत्राणि संजितं धनानों ३ । याज्या पूर्ववत् ॥ इति ॥ माणकर्युत्तरे रोधसि श्रीवाराणस्यामवस्थिते भटश्रीगोपीनाथात्मजे अ
तैत्रा मैत्राः कठाः काण्वाःश्वरका वाजसनेयिकाः ।। देहादुत्तार्य सूत्रं तु कुर्यु वै क्षालनं बुधाः ॥ १ ॥ बव्हृचा सामगाथा ये चान्ये यजुःशाखिनः । देहादुत्तार्य सूत्रं तु पुनः संस्कारमर्हति ॥ २ ॥ उच्छिष्टोपि वरो दर्भो न दी जान्हवीतटे ॥ स्वज्ञातिपरो मूर्षो यथा कन्या तथा हविः ॥ १॥
चातुर्मास्याध्वर्युप्रयोग Cāturmāsyādhvaryuprayoga
99 No. 219
A/1881-82 Size -81 in. by 38 in. Extent - 48 leaves; 11 lines to a page; 25-28 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear and legible but not uniform; borders ...26

Page #217

202
Kalpasutras
of some folios ruled in two double red lines and of some in two double black lines while some folios have no borders ruled; red pigment used for marking; yellow pigment occasionally
used for corrections; complete. Age - Śaka 1710
Author - Not mentioned
Subject -A manual of sacrifices according to Apastamba school (?)
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ चातुर्मास्यानां काल उक्तः कौस्तुभे॥
तत्प्रयोगाश्चत्वारो बोधायनोक्ताः यावज्जीव संवत्सरौ द्वादशाहो यथाप्रयोगश्चेति ॥ तत्र फाल्गुन्यां चैत्यां वा वैश्वदेवं ततश्चतुषु मासेषु आषाढयादिप्वेकैकं पर्व इति । etc.
Ends-fol. 470
येन ते ते प्रजायते ईजानस्य न्यवर्तयत् तेनाहमस्य ब्रह्मणा निवर्तयामि जीवसे अग्निस्तिम्मेनेत्यादि पूर्ववत् अनुवत्सरीणा स्वस्तिमाशास्ते इति विशेषः संतिष्ठते शुनासीरीयपर्व ।।
इति चातुर्मास्यावर्युप्रयोगः समाप्तः ॥ Then after 7 verses we have अदृश्यभावा ... खलु लेखके च ॥ १ ॥
शके १७१० किलकादे चैत्रवद्यत्रयोदश्यां मंदवारे रेवत्यां सत्यां लिखित समाप्तं ॥ छ। छ। श्रीरस्तु
25
चातुर्मास्येष्टिकारिका
Cāturmāsyeștikārikā No. 220
1883-84 Size - 8 in. by 3, in. Extent - 26 leaves; 10 lines to a page; 35-40 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
arce; haridwriting small and closely written but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment

Page #218

A. Srauta Works
203
used for marking verse-numbers and colophons; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; foll. 1-4 missing; incomplete.
The present portion forms part of author's larger work
called Prayogaratna. Age - Samvat 1742 Author - Nțsimhayajvan
Begins (abruptly)-fol. 5a
......... च्छब्दा अजुषतादयः ।। ७३ ।। उपांशुयाजवचना आहौच्चस्तानुपाशु वा। य ... वतोपांशु तत्राद्यत्वप्रयुक्तितः ७४ प्राप्तं ब्रूयादग्निशब्दमुच्चैरावाहनादिषु । ।
उच्चे ... गूर्वषटकारों प्रणवश्चातुवाक्यगः। ७५ ॥ etc. fol. 104 इति श्रीनरसिंहयज्वकृते प्रयोगरत्ने दर्शपूर्णमासहौत्रकारिकाः ॥ Ends- fol. 290
समाप्य चातुर्मास्यानि सोमेन पशुनाऽथ वा ॥ यजेत कुर्यादेतानि चातुर्मास्यानि वा पुनः ॥ १॥ सवनेष्टिमशक्तश्चेत्कुर्याद्वौधायनोदिताम् ।। अग्निरिंद्रस्तथा विश्वे देवा इत्यत्र देवताः ॥ २ ॥ एषां याज्यानुवाक्यास्तु प्रकृत्याग्रयणोदिताः ॥ ३ ॥
जयति सहोसलेत्यादि० चातुर्मास्यानि सम्यगुक्तानि ॥ ॥ इति श्रीनृसिंहयज्वकृताश्चातुर्मास्येष्टिकारिकाः समाप्ताः ॥ ॥ संवत् १७४२ ज्येष्टशकुपंचम्यां सिगिपनिबंखोहिबेम ॥ शुभमस्तु सर्वजगतः ॥ ॥ श्रीयज्ञपुरुषार्पणमस्तु ।। ॥श्रीशः शंदिश्यात् ।।।श्रीः ।।
छागलक्षण
Chāgalaksana
103 | No. 221
1887-91 Size -81 in. by 38 in. Extent - 1 leaf; 11 lines to a page: 28 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters%3 old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders carelessly

Page #219

204
Kalpasutras
ruled in double black lines; red pigment used for marking
verse-numbers; edges worn out; complete. Age - Samvat 1561 Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
ॐ नमो विघ्नहर्त्रे ॥ एकवर्णो भवेच्छागो यच्चान्येव बह भवेत् । प्रवोचामसंछागो दीनमन्युहनं कु...।" श्वेतमुखच्छागः कृष्णश्रीवसितोदरः। भस्त्रमुखो नाम छागः सहस्रेणापि तं कृणु। २ etc.
Ends - fol. 10
त्रिपिछमिद्रिय क्षीणांगतयून्निनूगाभिनं । तंतुवा ... ण संविद्या ... वृद्धमजापति ॥ १४ तस्मादेवं विदित्वा तु लक्षणं पशुयूपयोः। यज्ञवित् यज्ञकमाणि सो ... युः कर्तुमर्हति । १५ इति छागलक्षणं समाप्तं ॥ सं. १५६१ वर्षे मा शुदि ६ गरौ म ... देवता गोमयस्वर्णतुलशीकुशमृत्तिका । अप्रोक्षितानि शुद्धति प्रोक्षणा ब्रह्महा भवेत् ।
Chāndogyasūtravṛtti
छान्दोग्यसूत्रवृत्ति No. 222
20
1899-1915
Size - 12 in by 4g in.
Extent - 203 leaves; 9 lines to a page; 36 letters to a line.
Description -- Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in app'arance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered
as 1-72 and 1-131; complete. Age - Saka 1745

Page #220

A. Srauta Works
205
Author - Varadarāja Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीलक्ष्मीकांताय नमः॥ ___ॐ अथार्षेयकल्पो व्याख्यातन्य ... सर्वक्रतुप्रतिभूतस्यत्र पर्वणो ज्योतिष्टोमस्य सर्वाहर्गणस्य प्रकृतिभूतस्य व्यूढस्य द्वादशाहस्य ब्राह्मणेनैव क्लप्तिरुक्तेति तदपजीवनेन क्रत्वंतराण्योवकल्पितानि अस्माभिस्तस्य प्रबंधस्य कात्स्ार्थ तयोस्तावत्प्रयोगः सूत्रब्राह्मणानुसारेण प्रदश्यते ।। तत्राग्निष्टोमसंज्ञकस्य ज्योति
टोमस्यैव प्रयोगः॥ etc. fol. 73b इति कल्पव्याख्यायां द्वितीयोध्यायः ॥ छ । Ends - fol. 203b
अथ संवत्सरसत्राणि षद अतिरात्रश्चतुर्विशं प्रायणीयमहरित्यारभ्य संवत्सरब्राह्मणं। ब्राह्मणमित्यंतेन गवामयनमुक्तं ॥ तस्य क्लप्तिः प्रमेवोक्ता ।। छ ।
इति कल्पव्याख्यायां सूत्रेषु प्रथमोध्याय आदितो नवमः शके १७४५ सुभानुनामसंवत्सरस्य ज्येष्ठ शुक्लत्रयोदश्यां तिथौ मंदवासरे तहिनेदं पुस्तकं
लिखितं समाप्तं ... fol. 1a अथ छांदोग्यसूत्रवृत्तिप्रारंभः वरदराजकृत
Aufrecht records no Mss. of this commentary in his Catalogus Catalogorum.
जातेष्टिप्रयोग
Jāiestiprayogo (बौधायनीय)
( Baudhāyaniya )
23 No. 223
1883-84 Size - 8t in. by 3is in. Extent - 1 leaf; 10 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; old in appear
ance; handwriting discoloured and not quite clear: red pigment used for marking; yellow pigment used for correc
tions; edges worn out; complete. Age - Samvat 1742 Author - Not mentioned

Page #221

206
Kalpasatrar
Subject - A sacrificial manual. Begins — fol. 19
श्रीर्जयति ॥ पूर्वेधुन दीश्राद्धं रात्र ... प्रतिसरबधं च कृत्वा परेयुः पवनमंत्राचमनमत्रप्रोक्षण ... पुण्याहवाचनानि च कृत्वा बोधायनश्चेदन्वारंभणीयां कुर्यात् ।। पुत्रे जाते जातकमीनुष्टानात्पूर्वस्मृतिप्रसिद्धा शोचेऽतिक्रांते वा वैश्वानरद्वादशकपालं निर्वपेत् ।। याः पुरस्तादित्यादि निविष्टमित्यंते इष्टया यक्ष्ये । etc.
Ends - fol. 14
__ अन्वाहार्यो दक्षिगा ... ब्राह्मणतर्पणांतं सर्व प्रकृतिवत् ... शौदनाः स्यु. रिष्टीनामित्युक्तेदेशब्राह्मणा भोज्याः ।. बोधायनीयजातेष्टिप्रयोगः ॥ संवत् १७४२ आश्विनकृष्णचतुर्थ्यां ....
On fol. 10 we have
वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेत्पुढे जात इति स ह माह बोधायन उस्थितायां निर्दशायां निर्वपेत्संस्रावस्य च कुमारं प्रलेहयेदिति जातमेव विदित्वेति शालीकिन च संस्रावस्य कुमारं प्रलेयहयेदिति । काम्येष्टिसूत्रे वैश्वानरं द्वादशकपालं निर्वपेत्पुत्रे जात इति तस्या एते भवतो वैश्वानरस्य द सनाभ्यो बृहज्जातो यदन्न इति वासो दक्षिणाः काम्या इष्टय इति कर्माते
ज्योतिष्टोम No. 224
Jyotiştoma
527 1882-83
Size - 123 in. by 4g in.
Extent - 25 leaves; 9 lines to a page; 45-48 letters to a line.
Description-Modern paperwith watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; fol. 1 missing; yellow pigment used for corrections%3 complete.
Age - Modern
Author - Not mentioned

Page #222

A. Srauta Works
207
Begins -- abruptly fol. 2a
श्री॥ अथोत्तरार्ध ज्योतिष्टोमधर्मा एकाहे द्वादशाहे च। प्रथमस्य व्रात्यस्तोमस्य धर्म उत्तरेषु व्रात्यस्तोमेषु प्रथमस्य साधस्क्रस्य उत्तरेषु
साद्यस्वेषु धर्मासु । ज्योतिष्टोमधर्माः सर्वक्रतुषु भवंति अग्निष्टुत्सु चैके etc. fol. 8a इत्यग्निष्टोमः॥ Ends-abruptly fol. 260
___ अथ महानीरकरणं । अंतःपात्मयेदादीनां निधानादि अजापयसावसेकांतं प्रकृतिवत् । ततो यूपछेदनं। यूगहुत्यादि यूपाहरणातं अग्निष्टोमवत् । अस्तमिते मस्मद्वपतं पात्रेनिसर्गप्रेमः। व्रतकरणाप्रैष । व्रतकरणं । वाग्विसर्गः अध्वर्यः समिदाधानं रात्री ५ रात्रीमप्राव भरंतु नो रिषाम स्वाहा । मेहणमंत्रेण मेहनं । स्वपनं । अपरराने व्रते प्रतेन्यज्य समिदाधानमध्वर्योः। ...
103
ज्योतिष्टोमपद्धति
Jyotiștomapaddhati No. 225
1892-95 Size - 81 in. by 4g in. , Extent -84 leaves; 6 lines to a page; 24 letters to a line. Description--Country paper; Devanāgari characters; old in appearance;
handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges slightly worn out; folios numbered
in right-hand margins; complete. Age - Samvat 1883 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। अथ ज्योतिष्टोमस्य पद्धतिर्लिप्यते ॥
तत्रादौ ज्योतिष्टोमे अधिकारार्थ अधिकारपशुरुच्यते ॥ तत्र वचनं ॥ यस्य पिता पितामहः सोमं न पिबेदब्राह्मण इति वचनात ।। मातश्राद्धं समारोपः। मंथानं विअहरणं ॥ अयाधानं ॥ इंद्राग्नि पशुपुरोडाशेन च वनस्यतिपृषदा
ज्येन ।। सद्योहं यष्ये ॥ etc. Ends - fol. 836
__ अत्र परेण द्वारेण प्रवेशनं प्रशास्तुर्दक्षिणत ... स्त्रकाले अन्ये ब्रह्मपुरुषाः स्वस्वधिष्ण्यापरेण अ... ष्टाचस्वधिष्ण्यमपरेणास्ते । ॥ इत्यग्निष्टोमपतिः ।।

Page #223

- 208
Kaipasutras
संपूर्ण। संवत् १७७३ ।। वर्षे चैत्रवदी ४ चतुर्थी सोमवासरेण लिषितं दुबे धनेश्वर दुवे जयनंदे भटरामानंदात्मविरनंदभ्रातृकरविरनंदसो मनंदपठनार्थं ॥ शुभं भवतु ॥
ज्योतिष्टोमशस्त्राणि
No. 226
Size - 113 in by 4g in.
Extent Description
-
—
Jyotistomasastrāṇi
16 leaves; 6 lines to a page; 32 letters to a line.
Modern paper with watermarks; Devanagari characters; new in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; folios numbered in right-hand margins only; incomplete. Age Modern
Author Not mentioned
Begins – fol. 16
Ends - fol. 160
401
1883-84
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ ज्योतिष्टोमस्य शस्त्राण्यारंभः ॥ सुमत्पद्वन्दे पिता मातरिश्वा ॥ अछिद्रापदाधादछिद्रोक्था कवयः शंसन् || सोमो विश्वविन्नोथा निनेषद् बृहस्पतिरुक्था मदानि शंसिषद्वागायुर्विश्वायुर्विश्वमायुः क इदं शंसिष्यति ।। etc.
अथ होताग्निमारुतं संज्ञकं सत्वरितं शंसेत् ॥
स्तोत्रायः करणकालादारभ्य प्रावृतशिरस्को भवेत् ॥
अथाग्निमारुतं शस्त्रं समाप्तः ॥ हिंभूर्भुवः स्वरों ३ उ अध्वर्यो शोशों ३सावों ३ वैश्वानराय पृथुपाजसे
Jyotistomasamhitā
ज्योतिष्टोमसंहिता
No. 227
Size - 92 in by 48 in.
Extent – 141 leaves; 9-10 lines to a page; 25 letters to a line.
402
1883-84

Page #224

A. Srauta Works
Description - Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting careless and not uniform but clear and legible; yellow pigment used for corrections; folios num - bered in right-hand margins; foll. 1-3 missing; the Ms. contains an extra leaf bearing the number 7; incomplete.
Age : - Does not appear to be very old.
Author
Not mentioned
Begins abruptly - fol. 4a
Ends
—
वत्वेति न वक्तव्यं । सुगृहपतिसूत्रं यजमानस्यादनेन सुन्वता यजमानेनेत्यूहः बहुवचनानि सुत्रे भक्षणकाले यत्रासीनो याज्यामुक्तवास्तत्र प्राङ्मुख आसीनो वषट्कारनिमित्तं भक्षयति । etc.
abruptly fol. 17b
तदा निर्माद्भिदूर्वा मिश्राभिरिति केचित् । एवं शिल्पविधानात् ॥
दर्शपूर्णमास
No. 228
-
Size
98 in by 4 in.
Extent - 43 leaves ; 10 lines to a page; 32 letters to a line.
Description
209
-
Darsapūrṇamāsa
145 1880-81
Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins; edges of some folios slightly worn out; complete.
Age - Does not appear to be very old
Author Not mentioned
Begins – fol. 16
श्रीगणेशाय नमः । ॐ ॥
हितानन्वाधानदिने प्रातरग्निहोत्रं हुत्वा श्मश्रूपपक्ष के शलोमनखानि वापयित्वा कृतस्नाननवनीताभ्यं जननां जनोहतवाससः स्नातैः पत्न्यध्वर्यंवादिभिः सह प्रत्येकं सप्तभि: सप्तभिर्दर्भपिजूलर्मुख नाभिं गुल्फौ च संमृज्य दर्भाहसमु
...27

Page #225

210
Kalpasūtras
ञ्चित्य प्रोक्ष्योदनिरस्यत्यप उपस्पृश्य तत्पवनं ॥ आपो हि ष्ठेति तिसृभिनिरपः पिवेद व्याहृतिर्मुखमुन्मृजेदेतद्वा विपरीतं तन्मंत्राचमनं तत शेषं समाप्य मंत्र
प्रोक्षणं करोति ॥ etc. Ends - fol. 43a
स देवानामधिपतिबभूव यो अस्मा अधिपतीकरोतु वय५ स्याम पतयो रयीणां ।। प्रगुह्यडीयत्य गोमती जपति ।। गोमार अग्नेविमार अश्वी यज्ञो नृवत्सखा सदमिदप्रमृष्यः ।। इडावा एषो असुर प्रजावां दी? रयिः पृथुबुध्नः सभावान् उपविश्य ।। ब्राह्मणा५ स्तर्पमितवै०. इत्यात्मानं संप्रेष्यति ॥ ततोश्यर्चनादि ब्राह्मणतर्पणांतं कुर्यात् ॥ ॥ संतिष्टते दर्शपूर्णमासौ।
॥ इति दर्शपूर्णमासी समाप्तौ ॥ श्रीरस्तु ॥ ॥ यज्ञेश्वरार्पणमस्तु ॥ छ ।
दर्शपूर्णमास
Darsapūrņamāsa
20 No. 229
1892-951 Size -81 in. by 4g in. Extent -- 52 leaves; 9 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for correction; edges extremely worn out; many folios being torn pasted with paper-slips; foll. 3, 6-9, 53,
54 missing; incomplete. Age - Fairly old Author - Not mentioned Subject - Sacrifices relating to Amāvāsyā and Paurnimā according to
___ the Apastamba School. Begins -- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथातो दर्शपूर्णमासौ व्याख्यास्यामः ।।
प्रतिग्निहोत्र हुत्वा दर्भेष्वासीनो दर्भा धारयमाणः पवित्रपाणिः पत्न्या सह प्राणाना(य)म्य दर्शन यक्ष्ये पूर्णमासेन यक्ष्य इति संकल्प्य विद्युदति

Page #226

A. Srauta Works
211
विद्य में पाप्मानमृतात्सत्यमुपैमि। यक्ष्यमाणोप उपस्पृशति । अस्यां पूर्णमासेष्टया
मध्वयुं त्वां वृणीमहे। etc. Ends - fol. 59a .
' भूः स्वाहाः। भुवः स्वाहा । सुवः स्वाहा ।। भूर्भुवः सुवः स्वाहा ॥ छ । इति आपस्तंबशाखायां दशैपौर्णमासौ समाप्तौं । छ॥ ॥छ । श्रीरामार्पणमस्तु॥ छ । लिखितमिदं पुस्तकं ॥ छ । यदकर्म यदस्य यत इंद्र स्वस्तिदा भाभिगीर्भिरनाज्ञातं ५
Darśapūrņamāsa (Apastamba)
दर्शपूर्णमास (आपस्तम्ब)
No. 230 Size - 8 in. by 4g in.
86
1884-87
Extent -- 33 leaves; 13 lines to a page; 35 letters to a line.
Description - Coultry paper; Devanāgari characters; old and musty
in appearance; handwriting careless and sometimes illegible; edges worn out; red pigment used for marking while chalk used for corrections; torn folios pasted with paper-slips%; leaves brittle; folios numbered in both margins; the Ms. contains Prasnas 1-4.
Age — Saka 1581
Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः ।। अथातो दर्शपूर्णमासौ व्याख्यास्यामः प्रातरग्निहोत्र हुत्वा दर्भेष्वातीनो दर्भान् धार...ण. पवित्रपाणिः पत्न्या सहे प्राणानायम्येवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्यतिथौ दर्शन यक्ष्ये .. न यक्ष्मे इति संकल्प्य विद्युदसि विद्य मे पाप्मान
मृतात्सत्यमुपैमि यक्ष्यमाणोप उपस्पृशति etc. fol. 9b इति दर्शपूर्णमासे प्रथम प्रश्नः समाप्तः॥ छ । fol. 210 इति दर्शपूर्णमासे द्वितीयः प्रश्नः समाप्तः ॥

Page #227

212
Kalpasūtrus
Ends -- fol. 34a
...... यज्ञस्विष्टोमे सति ... स्वयज्ञारिष्टौ ने संतिष्टस्व ।। वृष्टिरसि वृश्च मे पाप्मानमृता ... मुपा ... ग॥ ब्राह्मणा स्तर्पयतवै। इति संप्रयाति ॥ ... नय सुपथा राय अस्मान् ॥ छ । छ ।
इति श्रीदर्शपूर्णमासे चतुर्थः प्रश्नः समाप्तं ॥ छ ॥ श्रीशके १५८१ प्रवर्त.. माने विकारीसंवत्सरे श्रावणशुकुपंचम्यां गुरुवासरे तहिने मल्लिकार्जुनसनिधी दर्शपूर्णमासं समाप्तं । श्रीपार्वतीसंगमेश्वरार्पणमस्तु ।। छ ।।
दर्शपूर्णमास
Darsapūrņamāsa (बोधायनानुसार)
(According to Baudhāyana )
403 No. 231
1883-84 Size- 74 in. by 3 in. Extent -- 74 leaves: 7-9 lines to a page; 20-25 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; not very old in
appearance; handwriting clear and legible but uniform ; borders ruled in double red lines; folios numbered in both
margins; yellow pigment used for corrections; complete. Age-Saka 1709 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः ।। __ भाहितामिरम्वाधानदिने प्रातरग्निहोत्र हुत्वा इमश्रूपपक्षकेशनखानि वापयित्वा कृतस्नाननवनीताभ्यंजनांजनोहतवासाः स्नातै परन्यध्वर्यादिभिः सह प्रत्येक सप्तभिः सप्तभिर्दर्भपिंजूलैर्मुखं नाभिं गुल्फो च समृज्य दर्भान्समुचित्य
प्रोक्ष्योदनिरस्यति ॥ etc. Ends - fol. 74a
गोमा अग्ने विमा५ अश्वी यज्ञो नृवत्सखा सदभिदप्रमृष्यः । इडावा एषो असुरप्रजावान्दी? रयिः पृथुत्रुघ्नः सभावान् ।। उपविश्य ब्राह्मणाः स्तर्प. यितवै इत्यात्मान५ संप्रेप्यति ॥ ततोग्यचनादि ब्राह्मणतर्पणांतं कुर्यात् ॥संतिष्ठते । दर्शपूर्णमासी ॥ शके १७०९ प्लवंगनामाब्दे उतरायणे ज्येष्ठ ष्णद्वादश्यां भौमे पूर्वार्द्ध सीतारामचंद्रेण लिखितं उत्तरार्दै ... धुपकरकमलाकरेण लेखनीय

Page #228

A. Srauta Works
2:3
समाप्तम् स्वार्थ परोपकारार्थ च ॥ श्रीसीतारामचंद्रार्पणमस्तु ।। मोघे इत्युपनामकरामकृ.
--- दर्शपूर्णमासपद्धति -
Darsapurnamasapaddhati
204 No. 232
1886-92 Size - 10s in. by 4g in.
Extent -30 leaves; 7 lines to a page; 32 letters to a line.
Description -- Country paper; Devanagari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; folios numbered in right-hand margins only; edges slightly worn out and moth-eaten; complete.
Age - Samvat 1831
Author - Not mentioned
Subject - An annonymous treatise on the performance of Darśa
pūrāņamāsa sacrifices.
Begins -- fol. 16
__ श्रीगणेशाय नमः ॥
हषे वेत्वादि खं ब्रह्मांतं विवस्वान पश्यत्परमेष्टी प्राजापत्यो दर्शपूर्णमास. मंत्राणामृषिर्दैवा वा प्राजापत्याः।। २ । गार्हपत्यमुत्तेणोदपात्रं निधायालभतोsभूतस्त्वाभूतकरिष्यामि ब्रह्मन्नपः प्रणेष्यामि यजमान वाचं यच्छ । ॐ प्रणणेति
ब्रह्मा जपति । etc. Ends -- fol. 300
पवाय पुरोडाशकपालेन कणानपास्यत्यधः कृष्णाजिन ५ रक्षसामिति । ॐ रक्षा भासि । उ. । इदं रक्षोभ्यः । पूर्णपात्रं यजमानाय प्रयच्छति । पूर्णपात्रं गृहीत्वा यजमानः। पूर्णपात्रमभिमृश्य ।। इति पद्धति समाताः॥ ॥ संवत् १८३१ वैशाखशुद्ध पंचम्यां भृगुवासरे लिखितमिदं पुस्तकं ।। आभ्यंतरनागरज्ञातीयवडनगरात्रव डीशंकरात्मजहरिनारायणेन लिखितं शुभदं ॥
यादशमिति न्यायान्त मे दोषः॥ ॥श्री ।। श्री। श्री। शुभ॥

Page #229

Kalpasútrds
214 दर्शपूर्णमासपद्धति No. 233
Darsapūrņamāsa paddhati
108 1892-95
Size -8 in. by 41 in.
Extent -52 leaves; 8 lines to a page; 24 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari character; old in appearanc;
handwriting clear and legible but not quite uniform; borders of some folios ruled in single black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges worn out; folios numbered in both margins; the Ms. contains Prasnas 1 and 2.
Age - Appears to be old
Author - Not mentioned
Begins — fol. 10
॥ ॐ ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ अथातो दर्शपूर्णमासौं व्याख्यास्यामः ॥
प्रातरग्निहोत्र हुत्वा दर्भेष्वासीनो दर्भान् धार्यमाणः पवित्रपाणिः पत्न्या सह प्राणानायम्य देशकालौ संकीर्त्यः दर्शेन यक्ष्ये पूर्णमासेन यक्ष्य इति संल्प्य ।। विद्युदसि विद्य मे पाप्मानमृतात्सत्यमुपैमि यक्ष्यमाणोप उपस्पृशति ॥ .ec. fol. 300 इति प्रथमः प्रश्नः ॥
.
Ends - fol. 510
अग्नये स्विष्टकृत इदं । अग्नेः स्विष्टकृतोहं देवयज्यवा युष्मान् । यज्ञेन प्रतिष्ठा गमय । प्रत्यक्रम्य जुन्हामप अमीय । वैश्वनरे हविरिदं जुहोमि सहस्रमुत्स शतधारमेतं । स नः परितरं पितामह प्रपितामह स्वर्गो लोके पिन्वमानो विभर्तु स्वाहा । अंतः परिधिनितपतिनि ।
इति द्वितीयप्रश्नः ॥ अग्नयवैश्वानरायेदं । शशित्रपात्र उपस्ती-ग्रेयं विरुज्याप उपस्पृश्य । अज्यायो यवमात्रादाव्याधात्कृत्यतामिदं । मा रुरूपाम यज्ञस्य शुद्ध ५ स्विष्टमिद हविा सर्वेभ्यः पुरोडाशेभ्यो यवमात्रमवद्यति ॥ यजमानः ।।

Page #230

A. Srauta Works
215 दर्शपूर्णमासप्रकरण
Darsapūrņamāsaprakarana
67 No. 234
1895-1902 Size -81 in. by 3 in. Extent -87 leaves%3; 8 lines to a page; 24 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; edges of some folios slightly worn out; slightly moth-eaten in the margins; folios numbered in both margins; foll. 5, 6 missing; yellow pigment used for
corrections; incomplete. Age - Saka 1696 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ बोधायनीयदशंपूर्णमासयोः ... च प्रयोगा उच्यते ॥ भाहिताग्निरन्वाधानदिने पुरा प्रातरग्निहोत्रादन्वाधानार्थमग्नीनां समीपे त्रीणि त्रीणि काष्ठानि स्थलान्यासाद्य विहरणपक्षे अग्निन्विहृत्य प्रातरग्निहोत्र हुत्वा श्मश्रूपपक्षकेशलोमानि वापयित्वा नखानि निकृतयित्वा स्नातौ पत्नीयजमानावहतवाससौ नवनीतेनाभ्यंजिनावंजनेनांजितो ऋत्विजश्च स्नाता अहतवाससो
लब्धब्राह्मणानुज्ञाः पवनादि कुर्युः॥ etc. Ends - fol. 880
यस्य स्मृत्या च नमोत्या तपोयज्ञक्रियादिषु ॥ न्युनं संपूर्णतां याति सद्यो वंद तमच्युतं ॥ ज्ञात्वा ज्ञात्वा कृतेनैव विधिना विधिनापि वा।। प्रीणातु भगवनीशः कर्मणा नेव शाश्वत ॥
॥ इति श्रीप्रयोगरत्ने दशंपूर्णमासप्रकरणं समाप्तिमगमत् ॥ स्वस्ति श्रीमच्छक १६९६ जयनाम संवत्सरे अधीकवैशाखशुक्लदशम्यां गुरुवासरे तद्दिनी थेटे इत्यु...
दर्शपूर्णमासप्रयोग
No. 235 Size - 94 in. by 3. in.
Darśapūrņamāsa prayoga
84 1891-95

Page #231

216
Kalpasūtras
Extent - 36 leaves; 9 lines to a page; 40 letters to a line.
Description - Country paper ; Devanāgari characters; not old in
appearance; handwriting small but beautiful, clear, legible and uniformn; borders ruled in triple red lines; folios numbered in both margins; yellow pigment used for corrections; complete.
The Ms. is copied by one Raghunātha Somana.
Age - Saka 1664
Author - Anantadeva, son of Apadeva
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः अविघ्नमस्तु अथ दर्शपूर्णमासप्रयोगः
तत्रभवः द्वैधकर्मातौ यानुवाक्योक्तविधयः कल्पप्रकरेणोक्तैर्विधिभिर्विकल्पंत इति केचि ... वते अपरे तु विशेषोक्तेन विकल्पते अविशेषोक्ता अनुत्ताश्च शेषत्वेन संबध्येत इति तथा याः पुरस्तात्प्रनवंतात्याद्याछिद्रिकादयो मंत्रा यथालिंग प्रणीताप्रणयनादौ इष्टज्याः न ह्यसति विशेषप्रकरणे आत्मानं युक्तमिति च कर्मातौ यानुवाक्यादौ ब्राह्मणे वा प्रदर्शितं विशिष्टमुपसंहार्यमविशिष्टं विकल्पते etc.
Ends - fol. 35a
पंचावत्तिनां विशेषः अग्निहोत्रहोमे चतुर्वारमुन्नीय तूष्णीं पंचममुनयेदिति वृत्तिकृत चतुर्थमंत्रेण पंचमसुन्नयेदिति यज्ञतंत्र दर्शपूर्णमासयोस्तु निर्वाप त्रियजुषा द्विस्तूष्णीं भाज्यग्रहे चतुर्ग्रहणमेवेति विकारण्याः आज्यभागयोः पंचवारं जुम्हां गृहीत्वेति कल्पः अवदानधर्मे तु दक्षिणपुरोडाशे मध्यात्पूर्वार्धात्पश्चार्धादवदाय यजेत् उपांशुयाजे पंचवारं गृहीत्वा यजेत् द्वितीयपुसेडाशादौ मध्यात्पश्चार्धात्पूर्वार्धादवदान स्विष्टकृति उत्तरार्धादेव द्विरवदानं इडावदाने पश्चार्धात्तृतीयमवयेत्
शके १६६४ दुंदुभीसंवत्सरे भाद्रपदकृष्णसप्तम्यां इदं पुस्तकं सोमणो
पनामकरघुनाथेन लिखित References --- Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- i, 2464%3B
___iii, 530. (The present Ms.)
-

Page #232

A. rauta Works
217
दर्शपूर्णमासप्रयोग
Darsapūrņamāsaprayoga (आथर्वण)
(Atharvana)
405 No. 236
1883-84 Size -73 in. by 4g in. Extent - 80 leaves; 8 lines to a page; 22 letters to a line.
Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
blue in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; folios numbered in both margin yellow pigment used for corrections; complete.
Age – Śaka 1754 Author - Not mentioneu Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। उक्तान्वाधानदिने यजमानः प्रातरग्निहोत्रं हत्वा केशश्मश्रुलोमनखानि वापयित्वा सपत्नीकः स्नात्वा कृतनवनीताभ्यंजनः कृतांजनश्चैकविंशतिर्दर्भपि
जुलैः पवनं कुर्यात् ॥ etc. Ends - fol. 79a
अस्मिन्कर्मणि संभावितेना बहिरादिस्थानातिक्रमाश्रावणप्रत्याश्रावणवषट्कारमंत्रवैगुब्यदेवतांनरोच्चारणप्रणीताप्रोक्षणी संस्रवणांगातिक्रमन्यूनातिरेकपवित्रेध्माबर्हिःप्रस्तरपरिधिविरतिवेदादिवैगुण्योपांशुमंद्रमध्योत्तमस्वरभ्रेषमंत्रवर्णपदस्वरादिभ्रेषानाज्ञातयज्ञभ्रषाग्युपघातहीनातिरिक्तदुरधीतादिमंत्रवैगुण्यवषट्कारसमकालाहवनाहुतिस्पंदनहोतृहीनस्वरहविगुण्यकपालवैगुण्यांतरागमनहविर्विपयसिऋत्विावैगुण्यकर्म विपर्यासपात्रवैगुण्यहविरास्कंदनभेदनछेदनभंजननाशनक्षामत्वविपर्यासोत्सेकन्यूनातिरिक्तत्वकेशकीटपतंगमक्षिकापिपीलिकाद्युपहतहविर्हनाधारवैगुण्याश्रावणप्रभृतिहोमपर्यंतपदचालनवाग्भेषपुरोडाशातिप्रथनानियमासनवानियमादिलोपजनितप्रत्यवायद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं ब्रह्म प्रतिष्ठेत्यादिमंत्रः प्रायश्चित्तहोमं करिष्ये ॥ इत्यथर्ववेदीययजमानस्यदर्शपौर्णमासस्य प्रयोगः ॥ हस्ताक्षर रामचंद्रात्मज-विष्णुभट-जोशीत्युपनामकेन लिखितोयं स्वयं ग्रंथः । श्रीकृष्णार्पणमस्तु । शके १७५४ भाद्रपदशुक्लएकादश्यां द्वितीयप्रहरेसमासः ॥ श्री॥छ
...28

Page #233

218
Kalpasūtras
दर्शपूर्णमासप्रयोग
Darsapūrņamāsa prayoga (आपस्तम्ब)
(Apastamba)
87 No.237
1884-87 Size -8 in. by4 in. Extent - 43 leaves; 11-12 lines to a page; 28 letters to a line. Description -Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance ; handwriting small but clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; yellow pigment used for corrections; complete.
Copied by one Madhava Keni, son of Govinda Age -- Saka 1710 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीवेदव्यासात्मक श्रीपरशुरामाय नमः ॐ अथातो दर्शपूर्णमाची व्याख्यास्यामः ।
प्रातरग्निहोत्र हुन्वा । दभेष्वासीनो दर्भान्धारयमाणः पवित्रपाणिः पत्न्या सह प्राणानायम्य देशकालो संकीर्त्य ।। दर्शन यक्ष्य इति दशे पौर्णमासेन यक्ष्य इति पौर्णमास्यां संकल्प्य । विद्युदसि विद्य मे पाप्मानमृतात्सत्यमुपैमि
यक्ष्यमाणोप उपस्पृशति । etc. fol. 12b इति प्रथम प्रश्नः । fol. 284 इति द्वितीय प्रश्नः ॥
___ on fol. 42b ॐ तत्सत् श्रीकृष्णार्पणमस्तु शके १७१० कीलकन्दे दक्षिणायने वर्षतौ नभशुक्लजयायां कृष्णाख्यां रवौ केण्युपनामक-गोविंस्थात्मज
माधवेन लिखितमिदं रामकृष्णस्येदं पुस्तकं ।। Ends-fol.430
यद्देवयाना उत पितृयाणाः सर्वान्पथो अनृणा क्षियेम। स्वरेण वर्णेन च यद्विहीनं तथैव हीनं क्रिययापि यच्च यच्चातिरिक्तं मम तत्क्षमस्व तदस्तु चाग्ने परिपूर्णमेतत् नाहं कर्ता हरिः कर्ता तत्पूजा कर्मचाखिलं तथापि मत्कृता पूजा त्वत्प्रसादेन नान्यथा
यस्य स्मृ० होमक्रिया. मंत्रही. हताशन यद्धतं तु. कायेन० वषट् ते. वद्धंतु त्वा० इति दर्शपूर्णः ममाप्तः केण्युपनामक-माधवेन लिखितं श्रीकृष्णापंणसस्तु ॥ छ । श्री श्री ॥

Page #234

A. Srauta Works
219 दर्शपूर्णमासप्रयोग
Darśapūrnamāsaprayoga (बौधायनीय)
(Baudhāyaniya)
404 No. 238
1883-84 Size - 94 in. by 4} in Extent - 30 leaves; 10-11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Modern paper witn watermarks; Devanagari characters%3
new in appearance%3; handwriting beautiful, clear and legble%3 . folios numbered in the right-hand margins only; complete.
Agrees with No. 403/1884. Age - Modern Author - Govindasesa (?) Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः अथ दर्शपूर्णमासप्रयोगः ।।
उक्तान्वाधानदिने यजमानः प्रातरग्निहोत्र हुत्वा केशश्मश्रुलोमनखानि दापयित्वा सपत्नीकः स्नात्वा कृतनवनीताभ्यंजनश्चैकविंशतिदर्भपिंजूलैः पवनं कुर्यात् ॥ पत्न्यपि वपनाभ्यजनवर्ज सर्व कुर्यात् ॥ पवनादि ऋत्विजश्व कुर्युः ।।
सप्तभिमुख संमृजीत ।। etc: Ends - fol. 30a
स देवानामधिपतिर्बभूव सो अस्मा५ अधिपतीन्करोतु वपर स्याम पतयो रयीणां ।। प्रान्डीय गोमती जपति ॥ गोमा अग्नेविमा५ अश्वो यज्ञो नवत्सखा सदमिदप्रमृष्यः ॥ इडावार एषो असुर प्रजावान्दी] रयिः पृथुबुनः सभावान् ॥ उपविश्य आत्मने संप्रेष्यति ब्राह्मणा स्तर्पयितवे ॥ ततोग्नीन परिसमुह्य पर्युक्ष्यालंकृत्याग्ने नयेत्यादिनोपस्थानं कुर्यात् ॥
॥ इत्याश्वलायनयजयानोपयोगी बौधायनदर्शपूर्णमासप्रयोगः समाप्तः। छ।
वर्शपूर्णमासप्रायश्चित्त
Darsapūrņamāsaprāyascitta
139
No.239
1886-92
Size - 9 in. by 5 in.

Page #235

220
Kalpasūtras
Extent -- 7 leaves; 16 lines to a page; 36 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; edges worn out; folios numbered in right-hand margins; complete.
The Ms. contains पुनराधेयपद्धति, अग्निहोत्रप्रायश्चित्तानि and
दर्शपौर्णमासप्रायश्चित्तानि. Age - Samvat 1774 Author -- Not mentioned Begins - fol. 10
ॐ नमो श्रीगणेशाय ॥ अथान्याघेयं ॥
तत्र प्रथमप्रयोगे मातृपूजापूर्वकं श्राद्धं । ततश्चतुणां ब्राह्मणानां पादप्रक्षालन . प्रामुखोपवेशनं । इष्टदेवतास्मरणं । संकल्पः । श्रीतकर्मसिध्यर्थमन्याधेयमहं
करिष्ये । etc. fol. 4b इति पुनराधेयपद्धतिः ॥ Ends — fol. 70
आग्नेयस्य स्थाने यत्राग्नीषोमीयानुवचनं । स देवताविपर्यासो भाष्यकृद्भिरुदाहृतः । ४ । आग्नेयक्रमेण तं अग्नीषोमीयकं । हवियोवदानविपर्यासः । एवं याज्यानुवाक्ययोः । यथास्वं पुष्कलं दत्वा यथोक्तं करणं पुनः॥ इति प्रायश्चित्तं दर्शपूर्णमासस्य ॥
संवत् १७७४ चैत्र वदी १ शुक्रे सूर्यपुरवास्तव्याभ्यंतरनागरज्ञातीयदी १ ईश्वरजिता लिषितं ॥ श्री॥ छ । श्री॥ ॥ श्रीयज्ञपुरुषो जयतुसुतराम् ॥ १।
- - -
95
दर्शपूर्णमासप्रायश्चित्तानि Darsapurnamāsaprāyascittāni No. 240
1891-95 Size - 7 in. by 4g in. Extent -35 leaves; 10 lines to a page; 28 letters to a line.

Page #236

A. Srauta Works
221
Description --- Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; red pigment used for marking the portion; folios numbered in both margins; complete.
According to the colophon on fol. 326 the work is ascrib
ed to Anantadeva. Age - Śaka 1664
Author - Baudhāyana
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः अथ बौधायनदर्शपूर्णमासयोः प्रायश्चित्तानि ।। तत्र अन्वाधानानतरं दक्षिणाग्निनाशे शुचिर्भूत्वा विहारं प्रविश्य गार्हपत्यात्तं प्रणीय प्राणानायम्य दक्षिणाग्निनाशनिमित्तं प्रायश्चित्तं करिष्य इति संकल्प्य गार्हपत्ये स्मार्त्तवदाज्यं संस्कृत्य सूत्र वनिष्टप्य संमृज्य स्त्रचि चतुर्गहीतं गृही
त्वाहवनीये कांश्चित्समिधमाधाय जुहोति ॥ etc. fol. 320 इत्यनंतदेवकृते प्रायश्चित्तेग्निहोत्रप्रकरणं Ends - fol. 340
आवश्यकमिदं प्रोक्तमन्यच्छद्धावशात् भवेत् इति कल्पः ततः परमिति हिरण्यगर्भाय. भृगूणां पतये०महाव्याहृतिभिश्च हुत्वा द्वादशगृहीतेन स्त्रचं पूर. यिन्वा जातवेदसे मनो ज्योतिरिनि एताभ्यां हुत्वा महाव्याहृतिभिर्जुहुयादिति तंत्रकृत् इति दर्शपूर्णमासप्रायश्चित्तकारिका शके १६६४ दुर्मतिसंवत्सरे अधिकश्रावणशुक्लअष्टम्यां तद्दिनेदं पुस्तकं सोमणोपनामक-रघुनाथेन लिखितं स्वार्थ परार्थ च श्रीगजानन श्रीभार्गवराम श्रीमादित्यनाथ योगेश्वरी श्रीमहा. लिंग श्रीराम कालभैरव
दर्शपूर्णमासप्रायश्चित्तानि from हिरण्यकेशिसूत्र
प्रयोगरत्न No.241
Darsapūrņamāsaprāyascittāni from Hiranyakeśisūtraprayogaratna
406 1883-84
Size -- 9 in. by 4 in.
Extent -- 52 leaves; 9 lines to a page; 34 letters to a line.

Page #237

222
Kupasutras
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking;
yellow pigment used for corrections; complete. Age -- Śaka 1669 Author - Mahādeva Somayāji Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ यदर्पितं कर्ममपीह फलायतेखिलं यदर्पितं न्यूनमपीह पूर्यते ॥ तस्मै परस्मै हरये नमोस्तु ते यज्ञेश्वरायात्मविभूतये सतां ॥१॥ यस्य स्मृत्या च नामोक्त्या तपोयज्ञक्रियादिषु ।। न्यून संपूर्णतां याति सथो वंदे तमच्युतं ॥ २ ॥ व्याख्यातौ दर्शपूर्णमासौ तत्र प्रायश्चित्तिरावश्यको स्यात् ॥ तां व्याख्यास्ये तत्र संघार्थमस्याः प्रायश्चित्या सूत्रमुत्कृष्य पाठात् ॥३॥
etc. fol. 64 इति आपस्तंबोक्तानि प्रावश्चित्तानि Ends - fol. 510
___ आदिष्टा द्वादशशतं दक्षिणेत्येवमाद्यादिष्टां दक्षिणां यद्यां तां कुर्यात् ।। अतिक्रमेत न दद्यादित्यर्थः उर्वरी दक्षिणां दद्यात्सा प्रायश्चित्तिः अत्राप्यादिष्टदक्षिणा तु तुल्यमृथा प्रतिष्टितां च भापस्तंबसूत्रे उर्वरा प्रतिष्टाब्दे येत्यत्रैवोकत्वात् ॥ ॥ इति महादेव-सोमयाजिविरचिते सप्ताषाढीयहिरण्यकेशिसूत्रप्रयोगरत्ने दर्शपूर्णमासप्रायश्चित्तानि समाप्तानि । ॥ शके १६६२ प्रभवनाम संवत्सरे वैशाख कृष्ण त्रयोदश्यां चंद्रवासरे तहिने इदं पुस्तकं पाटणकरोप
नाम्ना रामसुतश्रीधरेण लिखितं ॥छ । Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 2464
दर्शपूर्णमासप्रायश्चित्तानि
according to हिरण्यकेशिसूत्र No. 242
Darsapurnamāsa prayascittani
according to Hiranyakesisātra
42 1899-1915
Size - 8 in. by 4} in.

Page #238

A. Srauta Works
223
Extent - 22 leaves; 11-12 lines to a page; 20-25 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins.
The Ms. contains 'दर्शपूर्णमासप्रायश्चित्तानि and अग्निहोत्रप्रायश्चित्तानि. The Ms. ends with प्रवास विधि.
Age - Does not seem to be very old Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ दर्शपूर्णमासयोः प्रायश्चित्तानि हिरण्यकेशिसूत्रानुसारीणि लिख्यते ॥ आरंभात्प्रयाजोतकर्ममध्ये एकमनेक वा विस्मृत्याग्रिमकर्मकरणोत्तरं स्मरणे सति स्वन्नो अग्ने स त्वनो अग्ने भूर्भुवः सुवः इति हुत्वा अनाज्ञातत्रयजपं कृत्वा
विस्मृतं कर्म पुनः कर्तव्यं ॥ ऐष्टिकाज्ये सति नाज्यसंस्कार Metc. fol. 11 इति दर्शपूर्णमासप्रायश्चित्तानि
Ends - fol. 22a
दशरात्रातिप्रवासे मनस्वति हुत्वा गृहान्मा विभिनेत्यादि समानं । अत्र नास्ती मनस्व । ती होम इति। यस्मोनहनीयतस्मीनेवागते उपस्थानं कार्यमेव । इत्युनुपस्थि प्रवासविधिः । इति प्रवासविधिः ॥
दर्शपूर्णमासब्रह्मत्व- .
प्रयोग (अर्थववेदकौशिकसूत्र) No. 243
Darsapūrņamāsabramhatva
prayoga (Atharvavedakausikasutra)
407 1883-84
Size - 77 in. by 4} in Extent - 9 leaves; 8 lines to a page; 20 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in

Page #239

224
Kalpasūtras
triple red lines; yellow pigment used for corrections; folios
numbered in right-hand margins; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथाथर्वको शिकसूत्रस्थदर्शपौर्णमासब्रह्मत्वप्रयोगः॥
तत्र ब्रह्माचम्य प्राणानायम्य ॥ देशकालौ संकीर्त्य ॥ अमुकेष्टयां भात्विज्याधिकारार्थ स्नानपवनमंत्राचमनमंत्रप्रोक्षणानि करिष्ये ॥ इति संकल्प्य॥
सर्व बौधायनोक्तं कुर्यात् ।। etc. Ends - fol. 9a
आचम्य ॥ ब्रूयात् ॥ देव सवितरेतत्ते प्राह तत्प्र च सुव प्रच यज ब्रहः स्पतिब्रह्मा यज्ञं पाहि स यज्ञपति पाहि स मां पाहि स मां कर्मण्यं पाहि ॥१॥ इत्याह । इत्यथर्ववेदे कोशिकसूत्रे दर्शपूर्णमासयोब्रह्मत्वं प्रयोगः ॥ इदं पुस्तकं रामभटस्येदं ।। श्रीकृष्णावेणीप्रसन् ॥
दर्शपूर्णमास
Darsapūrpamāsaविहारकारिका
vihārakārikā
68 No.244
1895-1902 Size - 87 in. by 3 in. Extent - 11 leaves; 10 lines to a page; 25 letters to a line. Description-Modern paper; Devanāgari characters; new in appearance;
handwriting clear and uniform but careless; borders carelessly ruled in double black lines; folios numbered in both margins;
complete. Age - Saka 1665
Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ दर्शपूर्णमासविहारकारिकाविवरणं ।।

Page #240

A. Srauta Works
225
आपतनप्रमाणमाह । विंशत्यंगुलमानं वा चतुर्विशत्यथापि वा। षट् त्रिशदंगुलं वापि बाव्होरंतरमेव वा ।।
आयतनपरिमाणस्यैतावतो वैकल्पिकाः पक्षाः । चतुर्विशत्यंगुलमायतनं प्रकृम्योच्यते ॥ etc.
Ends - fol. 10a
एवं कोणत्रयं चेदाहवनीयो भवति ॥ आयामसूत्रपाशौ कृत्वाहवनीयायामस्य त्रिभागे मध्ये पुनस्त्रिभागे अंत्यभागे च पंच शंकून्दत्वा तत्पाशौ त्रिभागद्वयशंक्वोर्दत्वा रज्जुमध्यस्थचिन्हें दक्षिणणतोपकृष्टचिन्हस्थाने शंकु दत्वा एवमुत्तरे च शंकु दत्वा तत आदिशकौ दक्षिणमध्यशंकौ च पाशौ प्रतिमुचनि=तिदेशे लक्षणमाकृष्य चिन्हे कोणशंकुं दद्यात् ॥ एवं कोणत्रयं चेदाहवनीयो भवति ॥ ॥ इति श्रोतविहारलक्षणं संपूर्ण श्रीकृष्णार्पणमस्तु शुभमस्तु ॥रू॥ पूर्वसंस्था । आधान ।। १ । अग्रिहोत्र २॥ दर्शपूर्णमास ३॥ पिंडपितृयज्ञ॥ आग्रयण ५॥ चातुर्मास्य ६ पशु ७॥ उत्तरसंस्था॥ अग्निहो १ अत्यग्निष्टो २ अतित्र ३॥ अप्लोर्याम ॥ वाजपेय ५।। चयन ६ पौंडरीक ७ ॥ रुधिरोद्वारिसंवत्सरे शेके १६६५ वैशाख शुध १३ सोमे इदं पुस्तकं वैकुंठेन भात्मार्थ परोपकारार्था लिखितं लक्ष्मिनृसिंहसंनिधौ शुभं भवतु ॥ श्री। यज्ञांतरगतश्रीपशुरामार्पणमस्तु ।।
दर्शपूर्णमासहौत्र
Darsapūrņamāsahautra
529 No. 245
1882-83 Size -91 in. by 4 in. Extent -12 leaves%3; 8 lines to a page; 28 letters to a line. Description-Country paper; Devanāgari characters; not old in appear
ance%3; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; fol. 10
blank; complete. Age-Saka 1761 Author -- Naraharibhatta Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥
अथ दर्शपौर्णमासहौत्रप्रारंभः॥ .-29

Page #241

226
Kalpasūtras होत्रं करिष्यन् संचरेण प्रणीतोत्करावंतरेण प्रविश्यापरेणाहवनीयं प्राक्तिष्ठंनध्वर्यु प्रे ब्रह्मन्सांमिधेनीरनुवक्ष्यामि ॥ इत्युत्वा ॥ तस्मात्प्रसवमाकांक्षेद् ब्रह्मप्रसूतोंगुलिपर्वाग्रमा सस५ हित हृदयदेशेंजलिं प्रतिष्टाप्य दक्षिणं च पादं वेद्याः श्रोणिसमं कृत्वा द्यावापृथिव्योरंतरमोक्षमाणो नमः । क्रंदं जपेत् । नमः प्रवक्त्रे नम उपवक्त्रे नमो द्रष्ट्र नमोनुख्यात्र ।। etc.
Ends - fol. 120
_ उपहूतयं पल्युतरस्यां देवयष्यायामुपहूता भूयसि हविष्करणमुपहूता देवा म इद हविर्जुषतामिति तस्यामुपहरा शंम्यंतं चेच्छंयोकः सर्वेषु समिधमाधायाहवनीये वा यथेतं निष्क्रामेत् ॥
इति श्रौतनरसिंहे सप्तर्षिनरहरिभट्टविरचिते दर्शपौर्णमासहोत्रं संपूर्ण ।
छ।
___ अथ सानाये याज्यापुरोनुवाक्या । एन्द्र सानसि रयि: सजित्वान सदा. सहं घर्षिष्ठ भूतये भरों। ये ३ यजामहाइवं प्रससाहिषे पुरुहूत शत्रं जेष्ठस्ते शुष्मऽइह रातिरस्तु ॥ इंदाभ दक्षि गेनावसूनिपतिसिंधुनामप्ति रेवतीनां वो ३ षट् । श्री। शके १७६३ ... भ कृतनाम संवत्सरे अषाढवद्य ६ गुरौ लिखित स्वार्थ परोपकारार्थ ।। श्रोसांबार्पणमस्तु ।। शु।।
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
दर्शपूर्णमासहोत्र
· Darśapūrņamāsahautra
530 No. 246
1882-83 Size - 81 in. by 3 in. Extent -17 leaves; 6-7 lines to a page; 18-20 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting clear and legible but not uniform; borders of the first five folios ruled in double red lines and of the rest in double black lines; yellow pigment used for corrections;
complete. Age-Saka 1719
Author - Not mentioned
Begins - fol. 1a
॥श्रीगणेशाय नमः।

Page #242

A.
rauta Works
227
हौव्रं करिष्य संचरेण प्रणीतोत्करावंतरेण प्रविश्या परेणाहवनीयं प्रातिष्ठन्नध्वर्युप्रेषितो ब्रह्मन्त्सामिधेनी र नुवक्ष्यामि । etc.
Ends — fol. 160
देवानामुत यो मृत्यानां जजीष्टः स प्रयजातां मृतावों ३ । अथ याज्या । ये ३ यजामहेग्निं गृहपतिर हव्यवाडग्निरजरः पिता नो विर्भुर्विभावा सुदशिको अस्मे !! सुगार्हपत्याः समिपो दिदीह्यस्मयकू संमीमिहि श्रवा सा ३ वौ ३ षट् । पूर्वदिडांतं चेदिडा कुर्याद्यजमानस्थाने पति च विशेषः ॥ छ ॥ शय्यंतं चच्छंयोर्कः सर्वेषु समिघमाधायानिये वा यथेतं निष्क्रामेत् इति श्रौतनृसिंहे दर्शपौर्णमासहोत्र समाप्तं ॥ छ ॥ श्रीगजाननार्पणमस्तु ॥ छ ॥
इदं पुस्तक विनायक दिक्षितेन लिखीतं शके १७१९ पिंगल नाम संवत्सरे श्रावणकृष्ण ४ चतुथि इदं पुस्तकं समाप्तं ॥ छ ॥ श्रीगणेशार्पणमस्तु ।।
छ ॥ छ ॥
दर्शपूर्णमास हौत्र
No. 247
Size - 72 in. by 3g in.
Extent – 16 leaves; 8 lines to a page ; 20-22 letters to a line. Description - - Thin country paper; Devanagari characters;not very old in appearance; handwriting careless and not uniform but clear and legible; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; complete. Śaka 1708
Age
Author – Not mentioned
Darsapurṇamāsahautra
1
Subject A manual regarding the duties of a Hotṛ priest at the Newand Full-moon sacrifice
Begins fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ प्रयोग उच्यते ॥
408
1883-84
वृतोस्मि कर्म करिष्यामीत्युक्त्वा होतामंत्रित प्रागुदगाहवनीयादवस्थाय
प्राङ्मुखो यज्ञापवीत्याचम्य दक्षिणावृद्धिहारं प्रपद्यते पूर्वेणोक्तरमपरेण प्रणीता ३ ध्मपरेणाप्रणीते चात्वालं चात्वालवत्स्वेततीर्थमित्याचक्षते etc.

Page #243

228
Kalpasutras
Ends-fol. 16a
अतो देवा अवंतु नो यतो विष्णुर्विचक्तमे ॥ पृथिव्याः सप्तधामभिः स्वाहा। इदं विष्णुर्विचक्तमे त्रेधा निदधे पदं । समूळहमस्य पांसुरे स्वाहा ॥ भूऽस्वहा । भुवः स्वाहा ।। स्वः स्वाहा ।। भूभुवस्वः स्वाहा ।। ओं च मे स्वरश्च मे यज्ञोप च ते नमश्च ।। यत्ते न्यूनं तस्मै त उप यते अतिरिक्तं तस्मै ते नमः॥ संतिष्ठते दर्शपूर्णमासौ ॥ इति दर्शपौर्णमासहौत्र समाप्त ।।
॥शके स १७०८ पराभवनामसंवत्सरे पौषवद्यअष्टमी तद्दिने ।। मुद्गलोपनामकसीतारामेन लिखितं । हरिहरे०
- दर्शपूर्णमासहौत्र
No. 248 Size — 7 in by 4ią in.
Darśapūrņamāsahautra
409 1883-84
Extent -19 leaves. 8 lines to a page; 24 letters to a line.
Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand marginsonly ; complete.
Age - Modern
Author -- Not mentioned
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ ॥ होताकृतावशकक्रियः ॥ होतरेहीत्युक्ते ॥ अध्वर्यो देवता माचक्ष्व ता. सामानुपूर्यमुच्चैरुपांशुनां च यजमानस्य च प्रवर नक्षत्रनामधेयानि च प्रागुदा गाहवनीयादवस्थाय प्राङखो यज्ञोपवीत्याम्प दक्षिणावृद्धिहारं प्रपद्यते पूवेणोत्करमपरेण प्रणीता इध्ममपरेणाप्रगीते चात्वालं चावालवस्वेतत्तीर्थमित्याचक्षते etc.
Ends - fol. 19a
___अतो देवा अवंतु नो० स्वाहा ।। इदं विष्णुर्विचक्रमे त्रेधा० स्वाहा ।। भूः स्वाहाः । भुवः स्वाहा । स्वः स्वाहा ।। भूर्भुवः स्वः स्वाहा ॥ संस्था

Page #244

A. Srauta Works
229 जप इति होतुः ॥ ओं च मे स्वरश्च मे यज्ञोप च ते नमश्च ।। यत्ते न्यूनं तस्मै त उप यत्तेतिरिक्तं तस्मै ते नमः ॥ संस्थाजप इति होतुः । संस्थाजपेनोपस्थाय तीर्थेन निष्क्रम्यानियमः॥
यदक्षरपदभ्रष्टं मात्राहीनं तु यद्भवेत् ।। तत्सर्वक्षम्यतां देव प्रसीद परमेश्वर ॥ श्रीयज्ञनारायणार्पणमस्तु ॥ इति दर्शपौर्णमासहोत्रं
दर्शपूर्णमासहोत्र
Darsapūrpamāsabautra
410 No. 249
1883-84 Size - 8 in. by 3kin. Extent – 16 leaves; 8--10 lines to a page; 24 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting clear and legible but not quite
uniform; folios numbered in both margins; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। अथ दर्शपूर्णमासहौत्रप्रयोगः॥
इष्टेह विरासादनानंतरं अध्वर्युणा होतरेहोत्यामंत्रेवतो होता प्रागुदगाहवनीयादवस्थाय ॥ प्राङमुखौ यज्ञोपवीत्याचम्य दक्षिणावृत् प्रत्यङमुखो भूत्वा
ध्वयुं पृच्छेत् ॥ etc. Ends - fol. 166
___ अतो देवा अवंतु नो यतो विष्णु विचक्रमे ।। पृयिव्याः सप्तधामभिः स्वाहा । इदं विष्णुर्विचक्रमे वेधा निदधे पदं । समूळहमस्य पांसुरे स्वाहा ।। भूः स्वाहा ।। भुवः स्वाहा ॥ स्वः स्वाहा । भू स्वः स्वाहा ।। ओं च मे स्वरश्च मे यज्ञोप च ते नमश्च ॥ यत्ते न्यूनं तस्मै त उप यत्तेतिरिक्तं तस्मै ते नमः।।
इति दर्शपूर्णमासहौत्रं संपूर्ण

Page #245

230
Kaupasutras दर्शपूर्णमासहौत्र
Darsapūrņamāsahautra
205 No. 250
1886-92 Size - sin. by 41 in. Extent - 16 leaves; 8 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; edges .slightly worn out; folios numbered in right-hand margins%3;
complete.. Age - Samvat 1803 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ दर्शपौर्णमासहौत्र लिख्यते
ॐ एहि होतरित्यध्वर्युणा आमंत्रितो होता प्राङमुख आचम्य दक्षिणावृत् प्रणीतोत्करावंतरेण होवषदनमागत्य सव्यावद्वेदेः पश्चिमातेन तल्यं पादस्य पश्चिमभागं कृत्वा सव्यं पादं पश्चात्कृत्वा दक्षिणपादाग्रतलेन स्तीर्णस्य बर्हिष
आक्रमण कृत्वा तिष्ठेत् ।। etc. Ends - fol. 150
___ॐ एतेनाग्ने ब्रह्मणा वावृधस्व शक्ती वा यत्ते चकमा विदा वा ॥ उत प्रणेष्यभिवस्यो अस्मात्सं नः सृज सुमत्या वाजवत्या अयाडयज्ञं जातवेदाः अंतर पूर्वो अस्मिनिषद्य ॥ सन्व५ सनिरसु विमुच विमुच घेद्यस्मभ्यं द्रविणं जातवेदः।। इत्याभ्यां आहवनीयमुपस्थाय उपस्पृश्य शालात उत्सज्यते ।। श्री ॥ श्री। श्री। श्री ॥ इति दर्शपौर्णमासहोत्रं संपूर्ण ॥ समाप्तं ।।
॥ संवत् १८०३ ना वर्षे मार्गशीर्षमासे कृष्णपक्षे ९ मंदवासरे लिखितं नागरज्ञातीय - पाठकतुलजाशंकरात्मजचंद्रशंकरेणमिदं पुस्तकं शुभं भवतु कल्याणमस्तु ।। श्रीरस्तु ॥
यथा दृष्टं तथा लिखितं लेखके नास्ति दषणं॥ भोमस्यापि रणे भंगो मुनीनां च मतिभ्रमः ॥ श्री ॥छ श्री ॥ श्री।
Darsapūrņamāsahautra
दर्शपूर्णमासहोत्र
No. 251 Size -8 in. by 4 in.
130 1887-91

Page #246

A. Brauta Works
Extent – 12 leaves; 8-10 lines to a page; 25-30 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appearance; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders ruled in double red lines; white chalk used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
The Ms. was written by one Kṛṣṇambhatta Damle.
Age
• Saka 1735
Author - - Not mentioned
Begins - fol. 10
-
श्रीगणेशाय नमः ॥
होता मंत्रितः प्रागुदगाहवनीयादवस्थाय प्राङमुखो यज्ञोपवीत्याचम्य दक्षिणावृद्धिहारं प्रपद्यते पूर्वेणोत्करमपरेण प्रणीताऽइध्ममपरेणाप्रणीते चात्वालं चात्वालवत्स्वेतत्तीर्थमित्याचक्षते तस्य जित्याः प्रांश्श्रेष्टाऽअंकधारणा च यज्ञोपवीतशौचे च etc.
Ends – fol. 12t
अयाश्वाग्नस्यनभि० स्वाहा ॥ अतो देवा भवंतु नो० ॥ इदं विष्णु० ॥ भूः स्वाहा ॥ भुवः स्वाहा स्वः स्वाहा ।। भूर्भुवः स्वः स्वाहा ॥ संस्थाजपेनोपस्थाय तीर्थेन निष्क्रम्या नियमः ॥ ॐ च मे स्वर श्व मे यज्ञोप च ते नमश्च । यत्ते न्यूनं तस्मै त उप यत्तेतिरिक्तं तस्मै ते नमः ॥ इति हौत्रं समाप्तं ॥
शके १७३५ श्रीमुखनाम संवत्सरे आश्विन कृष्ण ११ सौम्यवासरे तद्दिनेदं पुस्तकं दामले - इत्युपनामक - कृष्णभटेन लिखितं स्वार्थं पराथं च । सखाराम जोशी यांचे पुस्तकमस्तु ॥ शुभमस्तु ॥
दर्शपूर्णमास हौत्र
No. 252
Size - 62 in by 43 in.
Extent Description
-
231
Darsapurnamasahautra
21 leaves ; 7 lines to a page; 20 letters to a line.
19
1892-95
-
- Modern paper; Devanāgarī characters; new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered in right-hand margins; complete.

Page #247

232
Ralpasūtras
Age-Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ ॐ नमो श्रीगणेशाय | ॐ नमो यज्ञपुरुषाय ॥ ॥ ॐ ३म् नमो ऋग्वेदाय ॥ दर्शपौर्णमासहौत्रं लिख्यते ।
एहि होतरित्यध्वर्युब्रूयात् ॥ आचम्य ॥ अंतरणोत्करं प्रणीताश्च प्रतिपद्य दक्षिणेन प्रपदेन बर्हिराक्रमणं वेद्यंतसंमिता पश्चात्पाणिय॑क्तम्य च स्थानं । अग्नये समिध्यमानायानुब्रूहीत्यध्वर्युर्च्यात् ॥ ब्रह्मन् सामिनिरनुवक्ष्यामि ।।
etc.
Ends - fol. 200
इत्यनेन मंत्रण वेदशेषमुपस्थानं । इमा आवहनीयस्य पश्चास्थित्वा ।। एतेनाग्ने ब्रह्मणा वावृधस्व शक्ती वा यत्ते चकृमा विदा वा ॥ उत प्रणेष्यभिवस्यो अस्मांन्सं नः सृज सुमत्या वाजवत्या । अयाड् यज्ञं जातवेदा अंतरः पूर्वो अस्मानिषद्य । सन्वं सनिं सु विमुचा विमुंच धेह्यस्मभ्यं द्रविणं जातवेदः । इत्येताभ्यामृग्भ्यां आहवनीयमुपस्थाय। उपस्पृश्योत्सृज्यते। येन संचरेण प्रसप्यते तेन निस्पृश्य यो वै जपेत् ॥
इति दर्शपूर्णमासहोत्रं समाप्तं ॥
दर्शपूर्णमासहौत्र
Darsapūrņamāsahautra (शांखायनसूत्रोक्त)
( from Sankhāyanasātra)
50 No. 253
1886-92 Size -6 in by 4g in. Extent - 22 leaves; 7 lines to a page; 20 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear legible and uniform except the first two folios which are written in a different hand; borders ruled in double red lines; edges slightly moth-eaten; folios numbered
in both margins; complete. Age - Modern Author - Not mentioned

Page #248

A. Srauta Works
233
Begins - fol. 16
॥श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ ततोध्वर्युः होतृषदनं कृत्वा । एहि होतः । ततो होता आचम्य अंतरेणोत्करं प्रणीताश्च प्रतिपद्य दक्षिणेन प्रपदेन बर्हिराक्रमणं तद्यंतसम्मितापश्चात्पाणि विक्रम्य च स्थानं । इध्मासमिधमादाय उप अग्नये समिध्य
मानायानुब्रूहीत्युक्ते होता ब्रह्मन् सामिधेनीरनुवक्ष्यामि । etc. Ends - fol. 22a
___ इत्येताभ्यामृग्भ्यां आहवनीयमुपस्थाय । उपस्पृश्योत्सृज्यते ॥ येन संचरेण प्रसृप्यते तेन निस्पृश्य त्रयो वै जपेत् ॥ त्रयो वै यज्ञे कामायः संपन्ने यो न्यूनेयोतिरिक्ते यद्वै यज्ञस्य संपंनं तत्स्वयं यन्यूनं तदनाचं यदतिक्रंतत्प्रजात्यै तदन्नैव यजमानः सर्वान्कामानामोति ॥ इति शांखायनसूत्रोक्तदर्शपूर्णमासहोत्रं समाप्तं ॥ वाडी-गुलाबशंकरस्येदं पुस्तकं ॥ ॥
दर्शपूर्णमासहौत्रप्रयोग Darsapūrņamāsahautraprayoga
51 No. 254
1886-92 Size -81 in. by 31 in. Extent — 20 leaves; 7 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Modern country paper; Devanagari characters; not very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for correc
tions; folios numbered in both margins; complete. Age – Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ अथ दर्शपौर्णमासहौत्रप्रयोगः ।
होता वृतोस्मि ।। कर्म करिष्यामीत्युक्ता ॥ कृतावश्यकक्रियः ॥ होतरेहीत्युक्ते प्रागुदगाहवनीयादवस्थाय प्राङमुखो यज्ञेपवीत्याचम्य दक्षिणावृद्धिहारं प्रपद्यते
पूर्वेणोत्करमपरेण प्रणीता इध्ममपरेणाप्रणीते etc. Ends-fol. 20a
अतो देवा अवंतु नो यतो विष्णुर्विचक्रमे ॥ पृथिव्याः सप्तधामभिः स्वाहा देवेभ्य इदं ॥ इदं विष्णुर्विचक्रमे त्रेधा निदध पदं । समूळहमस्य
...30

Page #249

234
Kalpasūtras
पांसुरे स्वाहा ॥ विष्णव इदं ॥ भू स्वाहा ॥ अग्नय इदं ॥ भुवः स्वाहा ॥ वायव इदं ॥ स्व. स्वाहा ।। सूर्यायेदं॥ भूर्भुवः स्वः स्वाहा ।। प्रजापतय इदं ॐ च मे स्वरश्च मे यज्ञोप च ते नमश्च ।। यत्ते न्यूनं तस्मै त उप यतेतिरिक्तं तरमै ते नमदः ।। संस्थाजपेनोपस्थाय तीर्थेन निष्क्रम्यानियमः॥ अनियमः॥ संतिष्ठते दर्शपौर्णमासहाँत्रं ॥ लिखितमिदं संपूर्णम् ॥
यज्ञेश्वरनमस्कारे तत्स्येदं पुस्तकं ॥ On fol. 10 । पत्रे २० ॥ अथ दर्शपूर्णमासहौत्र आश्वलायन प्रयोगप्रारंभः ।
Darsapūrņamāsești
दर्शपूर्णमासेष्टि
No. 255 Size - 8t in. by 4 in.
531
1882-83
Extent -21 leaves%; 8-9 lines to a page; 20-25 letters to a line.
Description --- Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting careless and not uniform but clear and legible; folios numbered in both margins; edges of some folios _slightly worn out and moth-eaten; fol. 3 missing; incomplete.
Age - Modern
Author - Not mentioned
Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ दर्शपूर्णमासेष्टिः ॥
पूर्वां पौर्णमासीमुत्तरां वोपवसेत् ॥ अद्यन्वाधान अध्वर्युर्यजमानो वा इति सूत्रं ।। श्रीयज्ञपुरुषाय नमः ॥ अ ... तो बद्ध शिखो दर्भपाणिः सकल्पोद्धरणविहारणादिस्मरणदेवताभिध्यानाग्यन्वाधान ब्रह्मवरणप्रणीताप्रणयनपरिस्तरणपात्रासादनानि कुर्यात् ॥ यजमानः ॥ श्रीपरमेश्वरप्रीतये पौर्णमासेष्टयाहं यक्षे॥ etc.
Ends (abruptly)- fol. 220
अध्वर्युः श्राव्य प्रत्याश्रावित आह यज वषदकृते जुहोति यज इदं तनुनपातेन मम द्वौ मम द्वे तस्य योस्मांव्देष्टि यं च वयं द्विष्मः अपचितिमान् भुयासं॥

Page #250

À. Srauta Works
235
वशिष्ठ शुनकवध्य ...... संकृतिराजन्यवैश्यकण्वात्रिकश्यपप्रजाकामपशुकामानां नाराशंसो द्वितियः प्रयाजाः ॥ अन्येषां तनुनपात् ।। आश्राव्य ...
104
दर्शपूर्णमासेष्टि
Darśapūrņamāsesti No. 256
1887-91 Size - 8 in. by 4g in. Extent -15 leaves; 11 lines to a page; 36-40 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small and closely written but clear and legible; folios numbered in both margins; yellow pigment used for corrections; edges slightly worn out and moth-eaten;
foll. 3-8 missing; incomplete. Age-Samvat 1816 : Saka 1681 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीमहागणपतये नमः ।। प्रात:मानंतरं पुनः उद्धरणं कत्या ॥ अद्यत्यादि मासे पझे तिथौ वारे श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ पौर्णमासे वा दर्शष्ट्याहं ज्यक्षे ।। तत्राग्निमष्टाकपालेन पुरुडाशेन अग्नीषोमावंतराजेन । उपांशु । अग्नीषोमावेकादशकपालेन पुरुढाशेन
सद्योइं ज्यक्षे ।। etc. Ends - fol. 20a
यद्वानेनैव मंत्रेणोपतिष्टते ॥ आहवनीयं । स्वाहा । कारसर्वत्र पक्षेषु ॥ इति प्रकृतेष्टयाः। पंचपदार्थ संपूर्णाः। श्रीरस्तु।'
चतुर्भिश्च चतुर्भिश्च द्वाभ्यां पंचभिरेवच ॥ हूयते च पुनाभ्यां तस्मै यज्ञोत्मने नमः ॥ १ ॥ श्रद्धां मेधा यश प्रज्ञा विद्या बुद्धिं श्रियं बलं॥ आयुष्यं तेज मारोग्यं देहि मे हव्वावाहन ।। २ ॥ आकृते वैश्वदेवे तु स्थालोपाकाः प्रकीर्तिता। अन्यत्र पितृयज्ञस्तु सोपरान्हे विधीयते ।
शुभं भूयात् ॥ संवत् १८१६ शाके १६८१ पासोजकृण . भृगुवासरे ॥ इदं पुस्तक रघुरामस्य ॥ श्रीरस्तु।

Page #251

236 .
Kalpasūtras
दर्शपूर्णमासेष्टि
Darsapūrņamāsești
109 . No. 257
1887-91 Size — 85 in. by 4 in. Extent - 28 leaves; 14 lines to a page 25 letters to a line. Description—Thick country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders of the fitst four folios only ruled in double red lines; folios numbe red in both margins; yellow pigment used for corrections; complete.
Composed in Samvat (?) 1770 Age -- Appears to be old Author - Ganapati, Raval, son of Harisamkarasuri Begins - fol. 10
। श्रीगणेशाय नमः ॥ कृताधानस्य प्रथमपौर्णमास्यामन्वारंभणीया प्रातः प्रतिपदि माहवनीयस्थाने पंचभूसंस्काराः दkः परिसमुह्य ॥ गोमयोनोपलिप्य ॥ वज्रेणोलिख्य ॥ अनामिकयांगुष्टेनोद्धत्य ॥ उदकेनाभ्युक्ष्य ।। एवं दक्षिणाग्नौ । गार्हपत्याहवनीय
स्योद्धरणं ॥ etc. Ends - fol. 284
पौर्णमासेजस्तदुदितिवायर
आधायाग्नीन् श्रुतिज्ञस्तदुदितिविधिना शंकरस्यात्नजातो यज्ञेशप्रीति हेतोर्गणपतिदनुच्छात्रबोधाय सम्यक् सर्व भाष्यं च हौत्रं श्रुतिसहितमदः संप्रदायः ... मुख्यान ग्रंथान्सान्विलोक्य व्यरचयदमला पद्धति प्राकृतेष्टेः यदत्र सोप्टव किंचित्तद्गुरोरेव केवलं यदत्रा...किंचितन्ममेव गुरोर्नहि ॥२॥ शतपथविकटेषु श्रौतमा ... टंती विवि ... वि ... विकल्पानल्पसंकल्प ... जः अधिनिगमिदानी या ... को निर्विशंक ग ... तिरचितायां पद्धितो संचरंतु ॥ ३ ॥ खाश्विशैलेंदुसंख्येन्दे ज्येष्टे शुक्ले हरेस्तिथौ ॥ रवेर शुभे ... णीमकरोदिष्टपद्धति ४ ॥
इति श्रीमदग्निहोत्रीदर्शपौर्णमास्य चातुमास्ययाजिसमासादितप्तकलपुरुषा ... रावल - हरिशंकरसूरिसूनु - गणपति - रचिता पौर्णमासेष्टि ... सपूर्ण ॥ शुभं भवतुः॥

Page #252

A. Srauta Works
237
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
दर्शपूर्णमालेष्टि
Darsapūrņamāsesti
No.2:8
57 1884-87
Size – 9f in by 4} in.
Extent - 11 leaves; 11 lines to a page; 28 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; very old in
app.'arance; handwriting discoloured and illegible; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; folios numbered in right hand margins; edges slightly worn
out; complete. Age - Samvat 1590 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ ॐ नमो गणेशाय ॥ अथ पौर्णमास्येष्टिर्छिम्यते ।
षडासनं ।। ब्रह्मवरणं ॥ अमुकसगोत्र अमुकशर्मन् पोर्णमास्येष्टयाहं यक्ष्ये
तत्र भूपते भुवनपते महतो भूतस्य पते ब्रह्माणं त्वा वृणीमहे ।। etc. Ends - fol. 110
ॐ त्रयो वै यज्ञे कामा य: संपन्ने यो न्यूने योतिरिक्त या ... यज्ञस्य संपन्नं तत्स्वयं य ... नाद्यं यदतिरिक्तं तत्प्रजायै तदत्रैव यजमानः सर्वान्कामानवाप्नोति। युष्मत्प्रसादात् दर्शपौर्णमास ... परिपूर्णो अस्तु नौ ॥ इति दर्शपर्णमासेष्टिः संपूर्णा श्री॥ छ । स्वस्ति संवत् १५५० वर्षे माघ शुदि ६ सोमे. अयेह श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्य - श्रीगुरुचरणप्रसादात् भारतीश्रीदामोदरेण श्रीकृष्णार्पणबुध्या ज्योतिषश्रीजगन्नाथस्य धर्मेण लिखापिता ।। शुभं भवतु सर्वजगतः ।।
यावल्लवणसमुद्रो यावन्नक्षत्रमंडितो मेरुः ॥ यावदास्करी चंद्रौ तावदयं पुस्तको जयतु ॥ छ । श्री॥ छ । छ ।

Page #253

238
Kalpasūtrus
58
दर्शपूर्णमासेष्टि
Darśapūrņamāsesti No. 259
1884-87 Size -9 in. by 61 in. Extent -- 41 leaves; 13 lines to a page; 18 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting careless but clear and legible; borders ruled in double black lines; edges worn out; red pigment used for marking; folios numbered in left-hand margins; yellow pigment used for corrections; leaves slightly brittle; moth-eaten in the centre of foll. 21-41; complete.
The Ms. copied by one Anandarama Raval, son of Raghupati.
Same as No. 109/1887-91. Age - Samvat 1860 Author - Ganapati Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ ॐ कृताधानस्य प्रथमं पौर्णमास्या ... रंभणीयः ॥ प्रातः प्रतिपदि आहवनीयस्थाने पंच ... संस्काराःर दर्भः परीसमुह्य । गोमयेनोपलिप्य । वजेणोल्लिख्य । अनामिकांगुष्टेनोश्त्य । उदकेनाभ्युक्ष्य ॥ एवं दक्षिणाग्नौ । गाहपत्यादाहवनीयस्योद्धरणं ॥ दर्शपर्णमास्येष्टये समृध्यर्थ गार्हपत्यादाहवनीयमुद्धरामि ॥
etc. Ends - fol. 410
स्वस्ति श्रद्धां मेधां यश प्रज्ञां विद्यांबु ... लं श्रियं । आयुष्यं तेज आरोग्यं देहि मे हव्यवाहन । नमस्ते गार्हपत्याय नमस्ते दक्षिणाग्नये ।। नमस्तयाहवनीयाय महावेधै नमो नमः ।। नमस्ते आवसस्थाय सभ्याय च नमो नमः ॥ इति पौर्णमासेष्टिः॥ आधाग्नीन् श्रुतियज्ञदुदितविधिना शंकरस्यात्मजातो यज्ञेशः प्रीतिहेतोगणपतिरनुजच्छात्रबोधाय संम्यक् ॥ सूत्रं भाष्यं च होत्रंश्रुतिसहितमदः संप्रदायप्रमुख्यात् ग्रंथान ... र्वान् विलोक्य व्यरचयदमलां पद्धति प्राकृ ... ।

Page #254

A. Srauta Works
239
इति समाप्ता शिवः शिवं करोतु ॥ संवत् १८६ मिति कार्तिक शुदि १ भौमवासरे लिखितं राजत्कुलरघुपतिसुतेन रावल आनंदरामेण स्वार्थ ॥
Dai sapūrņmāsest!
85
दर्शपूर्णमासेष्टि
No. 260 Size -8, in. by 41 in.
1891-95
Extent - 52 leaves; 9 lines to a page; 20 letters to a line.
Description-Country paper; Devanagari characters; old in appearance%3B
handwriting bold, clear and legible; borders ruled in triple red lines; folios numbered in both margins; edges worn
out and moth-eaten; some folios slightly torn; complete. Age - Appears to be old , Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥श्रीमन्महागणाधिपतये नमः ॥ श्रीयज्ञेश्वराय नमः ।। एवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्यतिथौ श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ दर्शपौर्णमासाभ्यामहं यक्ष्ये। तत्र तावत्पौर्णमासेनहं यक्ष्ये ॥ तत्राहवनीयस्योद्धरणं । ममान इत्यन्वाधानं । अद्धर्युकर्तृक स्वयं वा । वपनं वा । उत्तमे काले व्रतोपायनं etc.
Ends - fol. 510
यस्य स्मृत्या च नामोत्या तपोयज्ञक्रियादिषु न्युनं संपूर्णतां याति सद्यो वंदे तमुच्युतं ॥ १॥ छ ।
इति दर्शपौर्णमासेष्टि समाप्तः । हस्ताक्षर रामपाठकनुज गोविंदभट पाठकात्मज गणेश पाठकेन लिखितं आत्मकार्यार्थ ॥ श्रीभवानी प्रसनं ।। छ ।
प्रथमे दिवसे चैव शष्टं च दशमे तथा ॥ सूतकं न प्रकुर्वीत यदि स्यात्पुत्रजन्म च ॥१॥ उभयत्र दशाहानि कुलस्यान्नं न भूज्यते ॥ दानं प्रतिग्रहो होमः स्वाध्यायश्च निवर्त्तते ॥२॥ आद्यांता॥३॥

Page #255

240
Ralpasūtras
दर्शपूर्णमासेष्टिपद्धति
Darsapūrņamāsestipaddhati
81
No. 261
1895-98
Size-8 in. by 41 in.
Extent -31 leaves : 11 lines to a page; 25-26 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear but careless and not uniform; borders carelessly ruled in double black lines; edges of some folios worn out and moth-eaten; foll. 1-7 missing; incom. plete.
Same as No. !09/1887-91.
Age — Samvat 1826 Author - Ganapati, son of Harisankarasuri
Begins -- abruptly fol. 84
.......... चांगु०।' अग्ने ब्रह्म गृभ्णीष्य ॥ विश्वाभ्य इति दक्षिणतः ॥ ॐ विश्वाभ्यस्त्वाशाभ्य उपदधामि ।। सव्यांगु० ।। ॐ अग्ने ब्रह्म गृभ्णीष्व ।। समं
विभण्य द्वे दक्षिणतः एवमुतरतश्चितस्थेति ॥ etc. Ends - fol. 38a
शतपथविकटेबु श्रौतमार्गेष्वटतो विविधविधिविकल्पानल्पसंकल्पभाजः ॥ अधिनिगममिदानी याज्ञिको निर्विशंक गणपतिरचितायां पद्धितौ संचरंतु ॥४॥
इति श्रीमदग्निहोत्रीदर्शपौर्णमासचातुर्मास्ययाजिसमासादितसकलपुरुषार्थसार्थ - रावलहरिशंकरसूरिसूनुगणपतिरचिता ॥ पौर्णसासेष्टिपद्धति ॥ संपूर्ण ॥ सं १८२६ वैशाषवदी ६ गुरुवारेण लीषतमिदं पुस्तकं ॥ धात्मपठनार्थ ली ... शुभं ॥
Then follow a few verses
दर्शपूर्णमासेष्टिप्रयोग
No. 262 Size --- 10d in. by 4,8 in.
Darsapūı namāsestiprayoga
52 1886-92

Page #256

A. Śrauta Works
241
Extent - 42 leaves; 7 lines to a page; 28 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform ; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; slightly moth-eaten; edges of some folios slightly
worn out; complete. Age - Samvat 1908 Author - Not mentioned Regins - fol. 16
॥श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ अथ दशपौर्णमासेष्टिप्रयोगः ॥
आहवनीयदक्षिणानीखरे पंच भूसंस्काराः ॥ पौर्णमासेष्टयर्थ गार्हपत्या. दाहवनीयमुद्धरामीति संकल्प्य आहवनीयोद्धरणं पौर्ण० गार्हपत्याइक्षिणाग्नि माहरामीति दक्षिगाग्नेः ।। अड्यन्वाधानमध्वर्युर्यजमानो वा ।। तत्र षट् समिधोगृहीत्वा स्फ्यं सव्यहस्ते धृत्वा ॥ ॐ ३ ममाग्ने वर्षो विहवेष्वस्तु वयं त्वेंधानास्तन्वं पुषेम मह्यं नमंतां प्रदिशश्चतस्त्रास्त्वयाध्यक्षेण पृतना जयेम ॥ इत्याहव
नीये समिधमादधाति ॥ etc. fol. 35a इति श्रीगर्गमतानुपारेण कात्यायनसूत्रप्रयोगे पौर्णमासेष्टेस्तृतीयोध्यायः ॥ Ends - fol. 410
यदा परिध्यनुप्रहरणमध्वर्युः करोति तदा परिधिः सहैव विरोधादमीछाखामूलादुत्यादितमुपवेषं जुहोति जुहोमि खेति मंत्रेण ॥ ॐ जुहोमि त्वा सुभग सौभगाय पुरूतमं पुरुहत श्रवस्य शेषं सर्व पौर्णमासवत्कर्मापवर्गांतम् ।
॥इति सानाययाजिनः ।। संवत् १९०८॥वाडी गलाबशंकरलालशंकरस्येदं पुस्तकं ॥ लेखकपाठयोः शुभं भवतु ॥ ॥ यादृशमिति न्यायान मे दोषः॥ ॥श्री॥ ॥ श्री । छ॥ ॥
93
दर्शष्टि
Darsesti No. 263
A/1881-82 Size -94 in. by 43 in. Extent - 9 leaves; 8 lines to a page; 30-32 letters to a line.
...31

Page #257

242
Kalpasūtras
Description -- Smooth country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; yellow pigment used
for corrections; complete. Age - Does not apper to be very old Author – Vaidyanātha Begins — fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ यो ययाचे कृशोस्मीति वृत्रस्य वधविस्मितः । तमिहेंद्रमहं नौमि सर्वदाग्निपुरःसरम् ॥ ३॥
अथ दर्श विसा सोमयाजिनः सानाय्यवती ॥ इतरस्य सान्नायवती वा॥ अत्र सर्व कर्म पौर्णमासवत् विशेषस्तूच्यते ।। etc. fol. 4a इति पिंडपितृयज्ञः॥ Ends - fol.80
____ अग्नीषोमाभ्यां विष्णवे वा अनुब्रूहि ॥ अग्निषोमौ विष्णुं वा यज । इंद्राग्निभ्यामनु. ॥ इंदाग्नी यज । यथास्त्वं त्यागाः ॥ व्यूहने अमेरग्नीषोमयोविष्णोर्वा उजिति० प्र०॥ इंद्राग्नोरुजितिं ।। अग्निर्विष्णुरग्नीषोमौ वा इंद्रामी तमपनुदंतु ॥ शेषं पोर्णमासवत् ॥
हति श्रीवैद्यनाथकृतपद्धतौ दर्शेष्टिः समाप्तं ॥ शुभं भवतु ॥ छ ।
देवत्रातभाष्य
Devatrātabhāşya
87
No. 264
1887-91
Size - 8f in. by 44 in.
Extent -800 leaves; 1 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
handwriting clear, bold, beautiful, and uniform; borders unruled; edges worn out; it is a Bhāsya on Āśyalāyana sūtra;
complete. Age-Saka 1812-14
Author - Devatrata

Page #258

Á. Srauta Works
243
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ एषोसावत्रासावमुत्र त्रातेति
अथ एव सर्वाणि कर्माणि अर्थान्यथाधीत्यैषतदर्थमुद्गृह्योद्गृह्य अथा पयति यजते याजयति च अथानंतरं ब्राह्मणैर्यज्ञो विधीयते यज्ञेन चैहिकं फलमत्राद्यादि भामुष्मिकं च फलं स्वर्गादि ब्राह्मणस्य अन्नाद्यमेवेति संपादयंते यस्य
पांचयोक्त्रायामुष्मै चोभाभ्यामिति ब्राह्मणं etc. fol. 1754 सूत्रव्याख्यायां वाराहीदेवत्रातस्य कृतौ द्वितीयोध्यायः समाप्तः ।।
fol. 532b इति वराहे देवत्रातस्य कृतौ सूत्रव्याख्यायां षष्ठोध्यायः समाप्तः ॥ Ends - fol. 31b
प्राचि दिशो तु होतुर्दक्षिणा ब्रह्मणः प्रतीच्यध्वर्योः उदीच्युद्गातुः अत्र संदेहः होत्रकाणां दक्षिणोत्तरे स्वेदमाइ । एता एव होत्रका सम्वायत्ता एता एव दिग्विदिशि दक्षिणाः अत्र होत्रका अनुभागिन्यो भवंति ॥ होतारमन होत ब्राह्मण मन ब्रह्मपुरुषाः अनेन प्रकारेण द्वितीयेभ्यः यथाचोदिता दक्षिणः ॥ द्विवचनमध्यायपरिसमाप्तिलक्षणां ।
इत्याश्वलायनसूत्रे उदाहरणबहुलायां देवत्रातस्य कृतौ सूत्रव्याख्यायां दशमोध्यायः ॥ शके १८१४
Drāhyayanasātradhanvibhāsya
द्राह्मायणसूत्रधन्विभाष्य No. 265
86
__1891-95
Size -93 in. by 51 in.
Extent - 106 leaves; 13 lines to a page; 40 letters to a line.
Description-Modern paper; Devanagari characters; new in appearance%3B
handwriting beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in single pencil lines; folios numbered in right-hand margins only; colophons marked by pencil lines; the Ms. contains commentary on the Drāhyāyanasūtrasprapāthakas 1-5. The commentary is called Chăndogyasūtradipa.
Age - Modern
Author - Dhanyin

Page #259

244
Begins - - fol. 10
Kalpasutras
श्रीगणेशाय नमः अविघ्नमस्तु ||
ॐ सामवेदाय नमः ॥
॥ ॐ मिति ब्रह्म परमं प्रपद्ये पुरुषोत्तमं ॥ छंदोगसूत्रं व्याचष्टे धन्वी श्रद्धार्थमंजसा ॥ १ ॥
अथ भगवान् सूत्रकारः प्रथमंः तावत्परिभाषां करोति अथातो विध्यव्यपदेशे सर्वक्रत्वधिकार इति भथात इति पदद्वयं वाक्योपक्रमे लोकवेदयोईष्टं यथा वाक्यसमाप्तावितिशब्दस्तद्यथा अथातोनंता द्वादशाहा इति प्रति दिशति अथातः सामांतानां अथातः संहितोपनिषद इत्यादि भानंतर्यहेत्वर्थता तु वाक्यस्य परिभाषापरत्वान्न संभवति etc.
fol. 50 इति प्रथमे प्रथमः खंडः ॥ १ ॥
fol. 7a प्रथमस्य द्वितीयः खंडः ॥ २ ॥
fol. 326 इति प्रथमस्य द्वादशखंड: १२ द्रायणकृते सूत्रे यथामति यथागमं
तृतीयं पटलं व्याख्यं धन्वी कश्यपनंदनः ३ इति प्रथमः प्रपाठकः १
fol. 550 इति द्वाह्यायणसूत्रस्य धन्विकृतभाष्ये द्वितीयः प्रपाठकः २
Ends – fol. 1060
आत्मार्थमेव हिरण्यस्थालीं निदधीतेति त्रिष्टुपछंदसा सर्वभक्षं चमसं भक्षयेदिति सोमचमस्य दक्षिणार्थत्वादप्राप्तमेव मंत्रेण भक्षणं विधीयत इति गौतममतेनैव चमभक्षणे मंत्रांतमाह करत्वा ददाति स त्वा ददाति कस्मै स्वा
पति तस्मै त्वा ददाति कस्त्वा कं भक्षयामीति भक्षयेदिति वाग्देवी सोमस्य तृप्यत्विति वेति उभाभ्यां वोभाभ्यां वेति । गौतमस्य मतेन मंत्रद्वयमिति इति पंचमस्य द्वादशः खंडः १२
दाह्यायणकृते सूत्रे दीपे धन्विविनिर्मिते
द्वितीये दशके वृत्तः पंचमः पटलोधुना ५
इति द्वाह्यायणसूत्रस्य धन्विभाष्ये पंचमः प्रपाठकः समाप्तः ५ शके
१८१४ छ छ छ छ.
References ( 1 ) - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i,
264 ; ii, 574; iii, 57b.
B - Descriptive Catalogues : - I. O. Cat. Nos. 269 and 4573; Mad. Des. Cat. No. 10381 and Mad. Tri. Cat. Nos. 634, 644, 646, 650, 2148, 4269.

Page #260

A. Srauta Works
245
(2) Printed Editions:- Edited by J. N. Reuter, Part I,
Luzac and Co. 1904.
द्वादशाहप्रयोग
Dvādaśāhaprayoga
105 No. 266
1887-91 Size -8 in. by 41 in. Extent -- 32 leaves; 10 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear and legible but not quite uniforin; folios numbered in right-hand margins only; edges
slightly worn out; foll. 29-42 missing; incomplete. Age – Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins - fol. 16
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ सर्वाहीनानां प्रकृतेरहीनस्य द्वादहस्य प्रयोग उच्यते । तत्र प्रथम व्यूलस्योच्यते । प्रत्यक्षब्राह्मणत्वाद्वादशोपसदः सुत्यानि प्रातरनुवाकादि पत्नीसंयाजांतानि। अंत्यमहरुदवसानीपतिं । तत्रैव द्रप्सप्राशनसख्यविसर्जने । तत्प्रथमं ज्योतिष्टोतिष्टोमोतिरात्रः । तत्र विशेषः। भाग्नेयः पशुः। आग्नेयं
प्रायणीय मालभतेति वचनात् ' प्रातःसवने मैत्रावरुणस्य । etc. Ends - fol. 466
__ अथ वाणे सशाख छंदोगेभ्यः प्रयच्छति भूतेभ्यस्त्वेति । प्रेखस्य पश्चाईफल. केयाणी प्रतिष्ठापयति । प्रणमनुखस्वेति प्राचं प्रेखं प्रणयति। म्यानमनुवीः स्वस्वेतिर्यचं । अयानं मनुवी स्वस्वेत्यभ्यात्म । ततः भूर्भुवः स्वरिति
Dvadasahamahāvrataprayoga
87
द्वादशाहमहावत ग्योग No. 267 Size - 103 in. by 4g in.
1891-95

Page #261

246
Kalpasūtras
Extent -- 43 leaves; 7 lines to a page; 35 letters to a'line.
Description-Country paper; Devanagari characters; old in appearance;
handwriting clear, legible and uniform; borders carelessly ruled in double black lines; folios numbered in both margins; edges
slightly worn out and moth eaten; complete. Age - Samvat 1768
Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। द्वादशाहे अतिरात्रप्रभृतिविशेषा लिख्यते ।
बृहत्पृष्टोतिरानः। हारिप्रयोजने प्रागुत्तमादन्हः । पराया हि मघवन्निति पुरोनुवाक्या। धानासोमानामिति प्राकृतः प्रेषः । अयं यज्ञो देवयेति याज्या।
ततो वषटकते असंप्रेषितो मैत्रावरुणः I etc. Ends - fol. 436
___ माध्यंदिने । तरोभिर्वो विदद्वसुं २ तरिणिरिसिषासति २ इति प्रगायौं ककुवुत्तराकारौ स्तोत्रिपानुरूपौ। कदून्यस्य २ अर्द्धर्चशः । उरुं नो कोकं १ आरंभ शासद्वन्हिः २२ पछः अभितष्टेव १० अहरहः शस्यं पछः । उत्तमामुद्धरेत् । नूनं सा ते परिधाय नित्यजपोपाज्या च ॥ इति महा ... तेच्छावाकपदार्थः॥ ___इति द्वादशाहस्य महावतस्य सहितस्य होतृहोत्रकपदार्थ. शुभमस्तु ॥ ॥ संवत् १७६८ मिति ज्येष्ठशुक्लदशमी बुधे ।
द्वादशाहमैत्रावरुण. प्रयोग
Dvādaśāhamaitrāvarunaprayoga
88 1891-95
No.268
Size - 10 in, by 41 in.
Extent - 59 leaves; 7 lines to a page; 32 letters to a line. । Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pig. ment used for marking; yellow pigment used for corrections;

Page #262

A. Srauta Works
247
folios numbered in right-hand margins only; fol. 580 blank;
complete. Age - Samvat 1798
Author - Raghunatha, son of Rudrabhatta (surnamed Ayacita)
Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः ॥ द्वादशाहस्य मैत्रावरुणप्रयोगो लिख्यते ॥
तस्य वरणप्रभृति मनीषोमीयांतमग्निष्टोमवत् ॥ प्रथमसुत्यायां आग्नेयः पशुः॥ प्रयाजादि पूर्ववत् । fol. 54 इति माध्यंदिनं सवनं ।' Ends — fol. 590
तृतीयपर्याये ॥ आ त्वेता निषीदतेत्यादि। तिरोन्ह्ये। इमे सोमासस्तिरो. होता यक्षदश्विना सोमानां ॥ तिरोअहन्यानामिति प्रेषः ॥ अग्निमयेत्यादि प्रकृतिवत् हारियोजने। अपाः सोममस्तमिंद्र दक्षिणा वोत्रधानासोमानामिति प्रेषः । अन्यत्राहू उत्तमात् ॥ इति वचनात् ॥ अतिप्रेषो न भवति ॥ यज्ञपुच्छादि सर्वमग्निष्टोमवत् ॥ श्रीमत्-अयाचितोपनामकेन रुद्रमहात्मजरघुनाथेन द्वादशाहस्य मैत्रावरुणप्रयोगे विरचितः॥ श्रीअन्नपूर्णायै नमः । श्री श्री।
श्री ॥ सं० १७९८ References - Mss. - A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 265a;
___ii, 574. B - Descriptive Catalogues :- Cal. Sans. College
Cat. Vol. I, No. 353.
-
नक्षत्रसत्र
Naksatrasatra
412 No. 269
1883-84 Size - 12d in. by 38 in Extent - 26 leaves; 5 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3;
new in appearance; handwriting beautiful, clear, legible and
uniform; borders ruled in double red lines; white chalk used . . for corrections; folios numbered in both margins; complete,

Page #263

248
Ralpasutras
Age -Saka 1757 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ अथ नक्षत्रेष्टयो वक्ष्यते ॥ इह प्रायश्चिप्रकरणे नक्षत्रेष्टीनामुपदेशः॥ पुरोडाशभेदनादौ प्रायश्चित्तार्थ ॥ आयुष्मत्यस्तु कर्तव्या इत्याचार्येणोक्तत्वात् ॥
नज्ञवेष्टयोप्यायुष्मत्यः ॥ प्रयोगो वक्ष्यते ॥ etc. Ends - fol. 26a
एवमौपवसथ्येन सह नक्षत्रे हविषां द्वात्रिंशदहानि भवंति नक्षत्रेष्टिमध्यपातिन्यो दर्शपूर्णमासेष्टी स्वे स्वे काले कर्तव्ये सत्रसमाप्त्यनंतरं वातिपनवायश्चित्तार्थ पाथिकृतीमिष्टि कृत्वाऽतिक्रांतदर्शपूर्णमासेष्टी कुर्यात् ।। नक्षत्रसत्रेणेष्ट्वा पापं निर्गुद्य ज्योतिष्ट्वमुपपद्यते ॥ अपमृत्युं जयतीति ॥ इति नक्षत्रसत्रं समाप्तं ॥ राम ॥ ॥ शके १७५७ मन्मथसंवत् भाद्रपदकृष्ण. प्रतिपदौमवासरे इदं पुस्तकं समाप्तं ॥ छ ।
नक्षत्रसत्र
Nakşatrasatra
18(6) 1899-1915
No.270
Size -8 in. by 4 in
Extent-16 leaves; 10-11 lines to a page%3; 32 letters to a line. Description -- Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform;
borders ruled in double red lines; complete. Age - Saka 1700 Author - Not mentioned
Subject -- A sacrifice in connection with the stars. Begins -- fol. 1b
श्रीमहागणपतये नमः अथ नक्षत्रसत्र प्रयोग उच्यते ॥ तत्र कालः ।
चैत्राममावास्यायां भरणीयोगे तस्यामारंभः । पूर्वेधुर्नादीश्राद्धं राबावुदकशांति प्रतिसरबंधं च कृत्वा श्वोभूते प्रातरग्निहोत्र हुत्वा स्नानादिपंचकं कृत्वा

Page #264

A. Śrauta Works
249 पुण्याहे अन्यादयः । कृत्तिकादिननक्षत्रदेवताः प्रीयंतां । अजस्त्रैः समारोप्योदवसाय मथित्वामीन्विहृत्य मनस्वी हुत्वा या पुरस्तादित्यादि श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ
नक्षत्रेष्टिभिर्यक्ष्ये । etc. Ends - fol. 16a
सर्वासां नक्षत्रेष्टीनां विकृतौ पर्वनिर्णयवत् । नक्षत्रनिर्णयो ज्ञातम्यः ॥ तत्र दिनद्वये नक्षत्रवृद्धौ एकस्मिन् दिने विरामः । नक्षत्रक्षये एकस्मिन्दिने इष्टिद्वयं कर्तव्यमिति प्रसिद्धं ॥ श्रुतिसूत्रानुसारेण नक्षत्रेष्टिनिरूपणं ॥ इदं नक्षत्रसत्रं समाप्तं ॥
पौषे शुक्लभूते च हेमंते भृगुवासरे॥ हेरंबभक्तरघुणा लिखितं पुस्तकं स्विदं ॥ शके १७००॥ यांचे असे
-
-
-
or
नक्षत्रसत्रप्रयोग
Nakşatrasatraprayoga or नक्षत्रसूत्रभाष्य
Nakșatrasūtrabhāșya
106 No. 271
1887-91 Size-98 in. by 4 in. Extent — 110 leaves; 7 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Modern country paper; Devanāgari characters; not old
in appearance%3; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Composed in Samvat 1812 i. e. A. D. 1756. The work is also called Sahautranaksatraprayoga. Karka and Yājñikadeva
are quoted frequently. Age - Samvat 1860 Author - Devabhadra, son of Balabhadra, surnamed Pāthaka Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः श्रीगुरुभ्यो नमः बोधायनोक्तनक्षत्रसत्रसंज्ञाध्वरस्य तु 1 सूत्रभाष्य पुरा कृत्वा श्रुतिसूत्रादिसंमतः,
-32

Page #265

250
Kalpasūtras
कात्यायनानुसारेण कर्कदेवमतेन तु
हौत्रमंत्रैश्च संयुक्त प्रयोगो रच्यतेऽधुना २ etc. Ends - fol. 1090
प्रयोगेस्मिन्भसत्रे वै देवभद्रकृते वरे॥ तत्वो आर्कशतीपूर्णा ग्रंथसंख्येयमीरिता ॥ ७ ॥ अपरिष्कृतममेतस्य पुस्तकं याम्यदिग्गतम् । अस्त्यतोऽनेन साकन्तच्छोध्यमेष ममाञ्जलिः ।। ८॥ लिखितं ब्राह्मण-गुजराति-मोटचातुर्वेदीराजमंदिरश्रीकाशीमध्ये ॥
इति श्रीमन्महायाज्ञिकनागरज्ञातीयपाठक-श्रीरामचंद्रसूनुगङ्गाधर-पाठकवंशसंभूत-पाठकश्रीबलभद्रात्मजदेवभद्रकृतौ बोधायनोक्तः कात्यायनसूत्रानुगतस्सहोम्रो नक्षत्रप्रयोग समाप्तः ॥ शुभं भवतु ॥ संवत् १८६० वर्षेश्रावणकृष्ण
अष्टमि भौमवार दिने काश्यां सभाष्यप्रयोगोऽयं लिखितं रिखजी ब्राह्मण Reference - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :-i, 274,4
705a; ii, 59a; iii, 59a B - Descriptive Catalogues :- R. Mitra, Notices
4180; Cal. Sans. Coll. Des. Cat. Vol. I No.
326.
नक्षत्रसत्रयज्ञ
Nakşatrasatrayajña with भाष्य
with Bhāsya (बौधायनप्रायश्चित्तसूत्रान्तर्गत ) from Baudhāyanaprayascittasutra
5 No. 272
1868-69 Size -- 68 in, by 5% in.
Extent - 49 leaves; 15 lines to a page; 28 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; folios numbered in both margins; the Ms. contains the text and the commentary on the 1st khanda of 3rd Adhyāya and 2nd khanda of the 4th Adhyāya.

Page #266

A. Srauta Works
251
Age -Saka 1777 Author of the Text - Baudhāyana
, , Comm. -Devabhadra Pathaka Subject - A commentary on the rules of Baudhāyana on the Nakşatra
___ rite. Begins (Text)- fol. 1a
(सूत्र ।। अथातो नक्षत्रेष्टि व्याख्यास्यामः ॥) Begins (Comm.) - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीविघ्नेशं मुनि ... बौधायनं कात्यायनं ॥ भस्य द्वद्दजनना सद्गुरुं च हरिशंकरं ॥१॥ गंगाधरपाठकं च यागकालविवेचकं ॥ भागेरथीमातरं च पितरं बद्रकं ॥२॥ गर्गादियाज्ञिकास्वीयान्कपर्चादीन्परानपि ।'
प्रणम्य मनसा वाचा कर्मणापि च भक्तितः ॥३॥ etc. fol. 240 इति श्रीमन्माहायाज्ञिकनागरज्ञातीयपाठकश्रीरामचंद्रसूनुगंगाधरपाठक
वंशसंभूतपाटकश्रीबलभद्रात्मजदेवभद्रकृतो बौधायनमुनिप्रणीत प्रायश्रितसूत्रांतर्गतनक्षत्रयज्ञस्य सूत्रभाष्ये प्रथम खंडमध्यायस्य तृतीयं ।
Ends-fol. 480
अपरिष्कृतमेतस्य पुस्तकं याम्यदिग्गतम ॥ अस्थातोन्येन साकं तल्लोध्यमेष ममांजलिः ॥९॥
इति श्रीमन्महायाज्ञिकनागरजातीयपाटकश्रीरामचंद्रसुनुगंगावरपाटकवंश. संभूतपाटकश्रीबलभद्राजदेवभद्रकृतो बोधायनमुनिप्रणीतप्रायश्चित्तसूत्रांतर्गतनक्षत्रसत्रयज्ञस्य सूत्रभाष्ये द्वितीयं खंडमध्यायस्य तुरीयं समाप्तस्य नक्षत्रसत्रयज्ञस्य सूत्रभाष्यम् ।
बोधायनोक्तनक्षत्रसत्रसंज्ञाध्वरस्य तु ।। सूत्रभाष्यं पुरा कृत्वा श्रुतिसूत्रादिसंम्मत ॥१॥ कात्यायनानुसारेण कर्कदेवमनेन तु । होत्रमंत्रैश्च संयुक्तः प्रयोगो रच्यतेधुना ।।
सत्रं ॥ शके १७७७ क्षयनामसंवत्सरे कात्तिकमासे कृष्णपक्षे तियो षष्टया गुरुवासरे तद्दिनं समाप्त । श्री।। श्री॥ श्री॥ हस्तक्षर लक्षुमणात्मज श्रीधरदीक्षिते लिखितम् ।। श्री मोहनीराज प्रसन् ॥ श्री ॥ श्री। श्री।

Page #267

252
Kalpasūtras
References - Mss.-A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 274a;
ii, 59a. B - Descriptive Catalogues :- R. Mitra, Notices
No. 4180; Cal. Sans. Coll. Cat. Vol. I.
नक्षत्रसत्रहोत्र
Naksatrasatra hautra
413 No. 273
1883-84 Size - 94 in. by 5} in. Extent - 16 leaves; 12 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; red pigment used for marking the portion; fol. 1 torn; folios numbered in right-hand margins only; complete.
Age -- Does not appear to be very old
Author - Not mentioned
Subject - On the duties of the Hotę priest in the Nakşatrești sacrifice.
Begins -- fol. 10
श्रीग(ज)पतये नमः॥ अथ नक्षत्रसत्रहोत्र ॥ होता सामीधेनीपटनकाले ॥ आवपेत् ॥ शोचिषकेश
स्तमोमहो ३ स्वारुहाषस्य श्रियो दृशे रयिवीरवतो यथा ॥ etc. Ends - fol. 164
सूक्त वा० अग्निरिद ५० सोम इद० अग्निः पथिकृत इद० त । देवा भाज्य० इत्यंतं प्रकृतिवत् ।। इति पाथिकृतीष्टिः ॥ इति नक्षत्रसत्रहोत्रं समाप्त
॥छ । Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- 1, 2749%;
ii, 590.

Page #268

A. Srauta Works
253
नक्षत्रसत्रेष्टिप्रयोग
Nakşatrasatrestiprayoga
415 No. 274
1883-84 Size - 12s in. by 41 in. Extent -8 leaves; 6 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting bold, clear, legible and
uniform; folios numbered in both margins; complete. Age - Śaka 1758 Author – Anantadeva, son of Āpadeva Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ नक्षत्रेष्टयः ॥ ताश्च पुरोडाशभेदनानि निमित्ते ॥ भायुष्मस्यः कर्तव्या ॥ इति नैमित्तिकविधिविषयत्वलाभाय प्रायश्चित्तप्रकरणे बौधायनेनोका अपि काम्या अपि भवंति ॥ अंते तेनैव नक्षत्रसत्रेण युतिरानंत्याय ज्योतिषा
मयनेनेष्ट्वा पापं निर्णय ज्योतिष्ट्रवमुपपद्यते ।। etc. Ends-- fol. ga
___ याः पुरस्तादित्यादि । अमुककामो रोहिणीनक्षत्रेष्ट्या यक्ष्ये ॥ प्रति स्विकसंकल्पे तु ॥ प्रियसंगमकाम इति विशेषः ।। पात्रासादने भष्टौं कपालानि द्वे स्थाल्यौ समेक्षणे । आग्नेयं निरुप्य । प्रजा ॥ ___इति श्रीमदापदेवसूनुना अनंतदेवकृते नक्षत्रसत्रप्रयोगे कृत्तिकेष्टिः ॥ शके १७५८ वैशाखकृष्णअष्टम्यां भृगुवासरे इदं पुस्तकं समाप्तं ।
नक्षत्रेष्टि
Nakşatrești
414 No. 275
1883-84 Size — 10} in, by 4} in. Extent -2 leaves; 8 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used; incomplete.

Page #269

254
Kalpasútras
Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ ॐ तत्सत्परमेश्वरप्रीतये ।। नक्षत्रेष्टिभिः यक्ष्ये ॥ वा नक्षत्रसत्रेण यक्ष्ये । तदंगस्वस्तिपुण्याहवाचनं मातृकापूजनं नांदीश्राद्धं क. ॥ तानि कृत्वा
ऋत्विग्वरणं ।। etc. Ends - fol. 2a
अन्वाहार्येण सह रुद्रगौर्दक्षिणा ब्रह्मादि ऋ० ॥ व्यूहने ॥ अग्नेः भन्ने कृत्तिकायामनुमत्यारुजितिम. ॥ अग्निः अग्निः कृतिका अनुमतितम
नक्षत्रेष्टिनिरूपण No. 276
Naksatreștinirūpaņa
6 A/1883-84
Size -7 in by 3, in.
Extent - 12 leaves; 13–14 lines to a page; 44 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small and clear except in some places where it is discoloured; red pigment used for marking%3; folios numbered in both margins%3 complete.
Age - Appears to be old
Author - Ananta
Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ भथ नक्षत्रेष्टयः।
ताश्च पुरोडाश ... नादिनिमित्त आ ... कर्त्तव्या इति नैमित्तिकविधिविषयत्वलाभाय प्रायश्चित्तप्रकरणे बौधायनेनोक्ता अपि काम्या अपि भवंति अंते तेनैव नक्षत्रसत्रेण द्युतिरानंत्याय ज्योतिषामयतेनेष्ट्वा पापं निर्णय ज्योतिष्ट्वमुपपद्यते अप पुनर्मत्युं जयतीति फलसंकीर्तनात् । etc.

Page #270

A. Srauta Works
255.
Ends - fol. 12a
वैश्वानरीष्टिः ॥ ततः सतिमकृत्यतिक्रमे पाथिकृतमिष्टिं तत्स्थाने पूर्णाहुति वाहुत्याऽतिक्रांत दर्शपौर्णमासौं कुर्यात् ॥ श्रुतिसूत्रानुसारेण नक्षत्रेष्टिनिरूपणं अकारी ... नंतेनवकारिस्तेन तुष्यतु । युधनल्पु॥
On fol. 120 चितामणिभट्टदत्तनक्षत्रसत्रप्रयोगपत्रे १२ केशवरायस्य पुस्तकं
नवान्नहोत्र No. 277
Navānnahautra
105 A/1881-82
Size -
8} in, by 4 in.
Extent -2 leaves; 9 lines to a page; 25 letters to a line.
Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; complete.
Age - Modern
Author - Not mentioned Begins — fol. 14
श्रीगणेशाय नमः॥ नवाबहौत्रप्रारंभः ॥
शोचिष्केशस्तमीमहों पृथुपाजा अमयो तनिर्णिक् स्वाहुतः ॥ अग्निर्यज्ञस्य
हव्यवों तं सबाधो यतस्रुच इच्छा धिया यशवंतुः ।। etc. Ends - fol. 20
___ अग्निरिदं हविरः सोम इद० इंद्राग्नी इदं हविरजुषतामवीवृधेतां महो ज्यायोक्रातां ॥ विश्वे देवा इदं० हविरजुषंतावीवृधतं महो ज्यायोक्राता। सोम इदं हविरजुषता वीवृ. कृत ॥ हावापृथिवी इदं हविरजुषतामवीवृधेता महो ज्यायोक्रातां ॥ देवा भाज्यपा इत्यादि०॥
इति नवान्नहोत्रं समाप्तं ॥

Page #271

256
Kalpasutras
नित्यहोम etc. No. 278
Nityahoma etc.
104 A/1881-82
Size -88 in. by 4 in.
Extent -17 leaves; 9 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting clear and legible but not uniform; folios numbered in both margins; foll, 1-2 missing;
incomplete. Age -Modern Author - Not mentioned Begins (abruptly) -- fol. 3a
....... जायमाने वन्हो होमकाले अल्पीयसि अवशिष्टे लौकिकाग्निस्थापन कृत्वा अनुद्धरणप्रायश्चित्तेन सह होमं समाप्य मंथनादि कुयादिति हिरण्यकेश्यादिग्रंथेषु ।। विहरणानंतरं आहवनीये ध्रियमाणे गार्हपत्यनाशे भस्मना भरणी संस्पृश्य इतो ... जज्ञ इति मंत्रेण मथित्वा गार्हपत्यायतने निधायाहव
नीयमनुगमयेत् ॥ etc. fol. 7a इति नित्यहोमः ॥ Ends - fol. 19a
तत एष्वग्निषु मैत्रं चरुं सौर्यमेककपालं च निर्वपेत् ॥ अभि यो महिना दिवं प्रस मित्रेति मित्रस्य ॥ तरणिविश्वदर्शतः ॥ चित्रम् देवानामिति सूर्यस्य ।। याज्यानुवाक्ये संस्थितायामिष्टौ पन्या सह वाग्यतो भूत्वाप्नीन् ज्वलतो हरनश्नन्नुपासीत ॥ अथ सायंकाले द्वयो । पयसाग्निहोत्रं जुहुयात् ॥ तत्रैकस्या गोर्दुग्धं अभिश्रित्य तस्मिन् ॥ द्वितीयं गोर्दुग्धववनीय तेनाग्निहोत्रहोमः ।। ततो होमांतेन्योलौकिकत्वं ॥ ततः प्रातविहृत्याग्निहोत्रं हुत्वा पुनर्विहृत्याग्नेर्वतभृत इष्टि कुर्यात् ॥
90
निरूढपशुबन्धप्रकरण Nirūdhapaśubandhaprakaraņa No. 279
1891-95 Size- 9g in. by 4g in.. Extent - 31 leaves : 9 lines to a page; 34 letters to a line.

Page #272

Description
Ends
A. Srauta Works
257
Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform 1 borders ruled in triple black lines and sometimes in double; folios numbered in right-hand margins only; the Ms. contains the Niruḍhapaśubandhaprakarana only from Andhayasti prayogavrtti.
Age -Does not appear to be very old
Author Not mentioned
Begins
fol. 18 (1638)
Size
1
-
1
॥ ॐ ॐ नमः ॥ श्रीयज्ञपुरुषायः ।।
अथ निरूढपशुप्रयोग उच्यते ॥
॥ पश्चिज्या संवत्सरे प्रावृष्यावृत्तिमुखयोर्वेति ॥
प्रतिवत्सरं श्रावणे भाद्रपदे वा पौर्णमास्याममावास्यायां वा पशुः कर्त्तव्यः ॥ यद्वा उत्तरायणमुखे दक्षिणायनमुखे कर्त्तव्यः ॥ पशुपत्ययनमिति वचनात् । तत्र प्रथमप्रयोगे मातृपूजापूर्व कमाभ्युदयिकं श्राद्धं विधाय ऋत्विजो वृणीते । निरूढपशुनाहं यक्ष्ये etc.
fol. 318 (1938)
ततो यजमानो यथोत्साहं अध्वर्यवे ददाति ॥ अरण्योरनी समारोप्य निर्मथ्य वा वैष्णव्याहुतिः । अस्मिन्पक्षे आहुति होमनिधानेनौ शेषप्रतिपत्तिः ॥ समारोपनिर्मथनाभावपक्षे मध्यमाहवनीये वैष्णव्याहुतिमात्रमेव ॥ शेषप्रतिपत्तिरग्निहोत्र होमश्चोत्तमौ एवाग्निहोत्रहोमः ॥ भागप्राशनादिब्राह्मणतर्पणांतं ॥ ब्राह्मणतर्पणांते पशुशेषसमाप्तिः ॥ कर्मापवर्गा ॥ तदंते रूढपशुसद्गुण्यार्थं स्मृतिविद्दितं ब्राह्मणानां शतमेकमहं भोजयिष्य इति स्मृतिविद्दितशतब्राह्मणभोजनदानं ॥
निरूढपशुबन्धप्रयोग
No. 280
...33
इत्यंधयष्टिप्रयोगवृत्तौ निरूढपशुबन्धप्रकरणं संपूर्ण समाप्तं ॥ ॥ शुभं भवतु ॥ ॥ श्रीरामाय नमः ॥ यादृशं पुस्तकं दृष्टा ॥ ताहसं लिखी
92 in by 42 in.
Nirudha paśubandhaprayoga
424 1883-84

Page #273

258
Kai pasūtras
Extent - 52 leaves; 7 lines to a page; 25 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; folios numbered in right
hand margins; fol. 1 missing; incomplete. Age - Not very old Author - Śivarāma Pāthaka
Begins (abruptly)-fol. 2a
.........पनार्चनं सर्वेषां ॥ अग्निषोमीयप्रकृतित्वानान्वारंमणीयाः ॥
अयं तेषोरिति समारोपः। गतश्रीपक्षे प्रत्यक्ष एवामयः ॥ etc. Ends - fol. 520
___समारोपनिर्मथनं नाभावेप्याहुतिमात्रं मध्यमे ॥ ब्राह्मणतर्पणप्रेषः ॥ शतब्राह्मणभोजनं स्मृत्युक्तं ॥ भापरे विहारे एवाग्निहोत्रहोमः॥ इति पशुबन्धः समाप्तः॥ अथ ज्योतिष्टोमपयोगः ॥ इति श्रीश्रोतवल्लभे निरूढपशुबन्ध समाप्तः॥ श्रीमहायाशिकवेदवेदार्थसंपनदीक्षितन्यंबकशुक्लात्मज- शिवरामपाटककृत-श्रौत. वल्लभ षट्पदार्थप्रयोगः।।
Nirūdhapasubandhaprayoga
निरूढपशुबन्धप्रयोग No. 281
89
1891-95
Size -8 in. by 4 in.
Extent - 25 leaves; 10 lines to a page; 28 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; folios numbered in both margins; complete.
Copied by one Kāśinātha Bhairava Gharpure. Age - Saka 1671 Author - Not mentioned

Page #274

A. Srauta Works
Begins - fol. 16
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ पशुबन्धप्रयोगः तस्य उदगयने पूर्वपक्षे देवनक्षत्रे रेवत्यां वाऽभमावास्यायां वा यजनीये वानुष्ठानं तस्याये प्रयोगे पूर्वेधुनोंदीमुखं रात्रावुदकशांतिप्रसरबन्धं च कृत्वा श्वः स्नानादिपंचकं कुर्यात् पुण्याहे पशुदेवतामनुदुत्य प्रियतामिति वदेत् गार्हपत्यस्य पश्चात्सपत्नीको यजमानो दर्भाधारयमाणो दर्भेषूपविश्य
याः पुरस्तादित्यादि स्वर्गकाम ऐंद्रामेन निरूढे पशुबन्धेन यक्ष्य इति etc. Ends - fol. 250
एके आचार्यः पशुबन्धेम्वाधानं व्रतोपायनं पृष्ट्या प्रणीतां यजमानमाज्यभागौ प्राशित्रं यजमानब्रह्मभागौ चतुर्धाकरणं विष्णुक्रमणमित्येकादश धर्मानुत्सृजति ॥
पाशुके वितते तंत्रे होमकाल उपस्थिते । अपरे तु विहारे स्यात्स वै वौत्तरवेदिके॥१ सद्यस्काले पशोः पक्षे होमकाल उपस्थिते ॥ समाप्यव तु होतव्यं काल एव जुहोति तु ॥
इति निरूढपशुबन्धप्रयोगः समाप्तः॥ श्रीनाथार्पणमस्तु शके १६७१ शुक्लसंवत्सरे माश्विनशुद्ध-पंचमीभृगुवासरे घारपुरे-इत्युपनामक-भैरवसूनोः काशिनाथेन लिखितं ।।
निरुढपशुबन्ध
Nirūdhapaśubandhaमैत्रावरुणप्रयोग
maitrāvaruņaprayoga
103 No. 282
A/1881-82 Size -8 in. by 38 in. Extent -- 8 leaves; 9 lines to a page 26 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Age - Does not appear to be very old Author - Not mentioned

Page #275

260
Kalpasūtros
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः। -
अथ निरूडपशोमैत्रावरुणप्रयोगः ॥
अध्वर्युवरणानंतरं अमुकगोत्र अमुकशर्मन् निरूढपशुबन्धेनाहं यक्ष्ये तत्र
मे त्वं मैत्रावरुणो भव भवामीति प्रतिवचनं ॥ ततो मधुपर्कः ॥ etc. Ends-fol. 8a
उभौ सह संयोर्वाकमनुब्रूतः ॥ तच्छंयो० पदे ॥ तदंते दंडमाहवनीय आदधाति ॥ शूलावभृथादेत्य प्रणीयानो समिदाधानं ॥ यथेतं निःष्क्रामेत् ॥ पर्यग्निकरणीयास्तोक्यामनोत्तासूक्तमनुवाक्याः प्रैषाश्च मैत्रावरुणस्य ॥ अत्तो भन्थद्धोतुः॥
॥ इति निरूढपशुबन्धे मैत्रावरुणप्रयोगः ॥ छ ॥ छ ।
निरूढपशुबन्धमैत्रावरुणप्रयोग
No. 283 Size — 85 in. by 33 in.
Nirūdhapaśubandhamaitrāvaruņaprayoga
533 1882-83
Extent - 11 leaves; 9 lines to a page; 24 letters to a line.
Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting boldclear, legible and uniform; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Same as No. 103/A1881-82.
Age – Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ निरूढपशोमैत्रावरुणप्रयोगः ॥
अध्वर्युवरणानंतरं अमुकगोत्र अमुकशर्मन् निरूढपशुबन्धनाहं यक्ष्ये तत्र मेवं मैत्रावरुणो भव । भवामीति प्रतिवचनं । ततो मधुपर्कः ।। etc. .. . .

Page #276

A. Srauta Works
1261
Ends - fol. 100
तदंते दंडमाहवनीय मादधाति ॥ शूलाषभृथादेत्य प्रणीयानौ समिदाधानं ॥ यथेतं निःष्क्रामेत् ॥ पर्यग्निकरणस्तोक्यामनोतासूक्तमनुवाक्याः प्रैषाश्च मैत्रावरुणस्य । अतो अन्यद्धोतुः॥ इति निरूढपशुबन्धे मैत्रावरुणप्रयोगः। छ ।
Then follow a few verses
निरूढपशुबन्ध
Nirūdhapasubandhaमैत्रावरुणप्रयोग
maitrāvaruņaprayoga
416 No. 284
1883-84 Size - 83 in. by 38 in. Extent -4 leaves; 10 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description --- Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance%3; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections;
folios numbered in both margins; complete. Age -Saka 1708 Author - Not mentioned Begins -fol. 1a
॥श्रीगणेशाय नमः॥ मित्रावरुणयोस्त्वा बाहुभ्यां प्रशास्त्रोः प्रशिषा प्रतिगृहाम्यवक्रोविथुरो भूयासं ॥ प्रामुखो दक्षिणोत्तराभ्यां पाणिभ्यां दंड प्रतिगृह्य ॥ उत्तरेण होतारमतिव्रजेद्दक्षिणेन दंडं हरेन चानेन संस्पृशेत् ॥ समिद्भ्यः प्रेष्येत्युक्ते वेद्या
दंडमवष्टभ्य ब्रूयात् ॥ etc. Ends - fol. 4a
भापो अद्यान्वचारिषस्सेन समगस्महि ॥ पयस्वानन मागहि तं मा सं सृज वर्चसा॥ इत्योत्तरवेदिकमग्निमुपतिष्ठते ॥ ततो ग्रहणक्रमेण समोध्यादधाति ॥ भन्नेः समिदसि तेजो सितेजो मेदाः स्वाहा ॥ सोमस्य समिदसि 'दुरिटेर्मा पाहि स्वाहा ॥ पितृणां समिदसि मृत्योर्मा पाहि स्वाहा ॥ ॐ च मे स्वरश्च मे. तस्मै ते नमः ॥ इति संस्थाजपेनोपस्थाय तीर्थेन निष्कामेत् ।।
10

Page #277

262
Kalpasutras इति निरूढपशुबन्धमैत्रावरुणप्रयोगः समाप्तः ॥ ॥शके १७०८
निरूढपशुबन्ध
होत्रप्रयोग
No. 285 Size -8 in by 3d in.
Nirūdhapasubaudhahautraprayoga
102 A1881-82
Extent - 8 leaves: 9 lines to a page; 28 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small, clear, legible and uniform; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Same as No. 532/1882-83.
Age - Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ निरूढपशोः हौत्रप्रयोगः॥
ब्रह्मवरणानंतर होतृवरणं ॥ अमुकगोत्र अमुकशर्मन् निरूढपशुबन्धेनाहं यक्ष्ये ॥ तत्र मे त्वं होता भवेत्युक्ते भवामीति प्रतिवचनं ॥ ततो यथोक्तो मधुपर्कः॥ अग्निं प्रणयिष्यन् स्थानाचमने कृत्वा संचरेण प्रविश्य जघनेन
गार्हपत्यं तूष्णीमात्मानमालभ्य सदनास्तूष्णीमेव तृणं निरस्योपविशति etc. Ends - fol. 80
भस्यामृधेद्धो. अयं यजमान । निरूढपशुबन्धयाजी उत्सरां देव. नमो देवेभ्यः ॥ तच्छंयो० पदे ॥ ततः पत्नीसंयाजादि वेदविमोकांतं पूर्ववत् ॥ शूला. वभृथादेस्य प्रणीतायामौ समिदाधानं ॥ यथेतं निष्कामेत् ॥ इति निरूडपशुबन्धे हौत्रप्रयोगः ॥छ।

Page #278

. A. Srauta Works
263 निरूढपशुबन्ध
Nirūdhapasubandhaहोनप्रयोग
hautraprayoga
532 No. 286
1882-83 Size - 87 in by 318 in. Extent-9 leaves; 10 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear legible and uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for correc
tions; folios numbered in both margins; complete. Age - Saka 1712 Author - Not mentioned Begins - fol. 1a
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ निरूढपशोः हौत्रप्रयोगः ।।
ब्रह्मवरणानंतर होत्रवरणं अमुकगोत्र अमुकशर्मन् निरूढपश्बन्धेगाह यक्ष्ये तन मे स्वं होता भवेत्युक्त भवामीति प्रतिवचनं ॥ ततो यथोक्को मधु
पकः ॥ etc. Ends -fol.90
इंद्रामी इद ५ हविरजुषेतामवीवृधेता महो ज्यायोक्रातां । वनस्पतिरिद " हवि० कृत ॥ देवा मा० कृत ॥ अग्निर्होत्रेणेद ९६०कृत ॥ अस्यामृधेद्धो० भयं यजमानः ॥ निरूढपश्बन्धयाजो उत्तरां देव० नमो देवेभ्यः॥ तच्छंयोः पदे ततः पत्नीसंयो दिवे दवि मो जातं पूर्ववत् ॥ शूलावभृथादेत्य प्रणीयानो समिदाधान ॥ यथेतं निष्कामेत् ॥
इति निरूढपशुबन्धे हौत्रप्रयोगः ॥ छ । शके १७१२
नृसिंहकारिका (हात्रकारिका) No. 287
Nșsimhakārikā (Hautrakārikā)
122 1887-91
Size-83 in. by 4 in.(Not uniform)
Extent - 65 leaves; 11 lines to a page; 30-35 letters to a line.

Page #279

264
Ralpasūtras
Description - Country paper; Devanāgari characters, old in appear.
ance; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders of foll. 3-42 ruled in double black lines and the rest ruled in double red lines; edges of folios slightly worn out; folios numbered in both margins; foll. 1, 2 missing; incomplete.
The present portion appears to be a part of the author's
larger work called Prayogaratna. Age — Appears to be old Author - Nrsimha Begins — abruptly fol. 3a
......स्यवोंता हिनश्वतईलतहत्थाविप्रासलतये । सवाधोवीजसातयोंतावांगीमिविपन्यवः प्रयस्वंतो हवामहे मिधसाता सनिष्यवो शों० पत्सोम मासुले नर इद्राग्नी अजोहवुः । सप्तीवंता सपर्यवोमिहेद्राग्नी उपन्दये तयोरिस्तोम
मुश्मसि | etc. Ends - fol. 676
याज्यस्मैवमित्येषा भवेदनुवषट्कृतिः ॥ याज्याथवायुवांदेवस्त्रय इत्यादिका भवेत् ।। नाधीता वालखिल्यश्चेदश्विना वायुनतिसा॥ अनुयाजादिकं सर्व कुर्यादत्रानिराभवत् ॥ ८७ ॥ जयति सहोसलदेशयामवरोनासतोषयुर्वालुः । पत्र श्रीनृसिंहो जातत्ससूनुरनुगतः काशी ॥ अन्यन्वपवतंसो नारायभट्टसंज्ञकः काश्यां अंमार्द्रच सुपुत्रं गोपीनाथं विपश्चितं सुषुवे ॥ गोपीनाथबुधानुजज्वा श्रीमन्नृसिंहविरस्मिन् श्रौतप्रयोगरत्ने भाप्तोर्यामप्रशास्तृकक्तिं ।। इति नृसिंहकारिका समाप्ताः ॥ शुभं भवतु
417
नेष्टुप्रयोग
Nestrprayoga No. 288
1883-84 Size -8 in. by 38 in. Extent -5 leaves; 8 lines to a page; 32 letters to a line..

Page #280

A. Srauta Works
265
Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; folios numbered in both marginsj complete.
Age - Modern
Author -- Not mentioned Begins - fol. 16
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ॐ॥ सोमप्रवाकोत्यनंतरं ॥ को यज्ञः क ऋजः का दक्षिणेति स्पृष्ट्या महन्मे वोचो भर्गो मे वोचो यशो मे वोचः स्तोमं मे वोचः क्लप्ति मे वोचो भुक्ति मे वोवस्तृप्ति मे वोचःसर्व मे वोचस्तन्मामवतु तम्माविशतु तेन भुक्षिषीय ॥
यजमानो मधुपर्को निवेदित: स्तं प्रतिगृण्होयात् ।। etc. Ends - fol. 50
आग्नीध्रीये दधिद्रप्सान्भक्षयंति॥दधिक्ताव्णो भ० षत् ॥ आचम्य सख्यविसर्जनं जपति ।। उभा कवी युवाना सत्यादा धर्मणत्यती। परि सत्यस्य धर्मणा वि सख्यानि सृजामहे ॥ अवभृतार्थ गच्छति ॥ इति नेष्ट्राप्रयोगः॥ लघाटोपनामक आबाभट्टेन लिखितं ।
98
पन्नविधसूत्र
Pañcavidhasūtra No. 289
1879-80 Size - 63 in. by 3 in. Extent - 13 leaves; 9 lines to a page; 18 letters to a line.
Description - Country paper; Devanagari characters%3; old in appear
ance; handwriting clear legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellcw pigment used for corrections; folios numbered in both margins;
The Ms. contains Prapāthakas 1 and 2 and belongs to the Samaveda.
...34

Page #281

266
Kalpasutras
Age - Samvat 1723 Author - Not mentioned Subject - A work treating the five kinds of Saman viz. (1) Prastava
(2) Udgitha (3) Pratihāra (4) Upadrava and (5) Nidhana Begins - fol. 10
॥ ॐ नमः सामवेदाय ॥ ॐ प्रस्तावोद्गीथप्रतिहारोपद्रवनिधनानि भक्तयस्तस्यां च विध्य५स्मृतं व्याख्यास्यामः | etc. fol. 76 इति पंचविधसूत्रे प्रथमः प्रपाठकः ॥ छ । Ends - fol. 130
दिक् शब्दः स्वरेषु हृदये निरुक्तं प्राग्वाच भानंदप्रतिनंदयो॥ विरुक्तमत्यमुद्गीथोन्य उपायो यस्मानोवं प्रतिहारो निधनं प्रत्यंगमितरेषां यथोक्तं यथोक्तम् ॥७॥
इति पं(च)विधसूत्रे द्वितीयः प्रपाठकः ॥ ॥ पंचविधसूत्र समाप्तम् ।। छ ।
॥ संवत् १७२३ वर्षे चैत्रवदि १ गुरौ लिखितं त्र। सूरजी सूत् माधवजी
लिखीतं ॥ केशवजीपठनार्थ Reference - (1) - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
i, 3166; ii, 690, 2094; iii, 68a. B - Descriptive Catalogues :- Oxf. Cat. No.
375%; Des. Cat. of Cal. Mss. Vol. I No. 499; Ulwar Mss. Cat No. 258 Extr. No.
72. (2) Printed Editions :- Ed. by Prof. Dr. Richard Simon
Breslau, 1913.
__ पदार्थादर्श
i Padārthādarsa - (ऐष्टिकानि चातुर्मास्यानि) (Aistikāni Caturmāsyāni)
44 No. 290
1884-86 Size -14 in. by 58 in. Extent -46 leaves%3; 11 lines to a page; 45 letters to a line.

Page #282

A. Srauta Works
Description — Modern country paper; Devanāgari characters; not very old in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; folios numbered in both margins; complete.
Age Samvat 1942
Author - Not mentioned
Subject
-
Begins -
For a described Ms. of this work see No. 391 of I. O. Catalogue.
;
--
A manual of the sacrificial ceremonial.
- fol. 1b
श्रीगुरुचरणकमलेभ्यो नमः श्रीवरदमूर्त्तिर्जयति कातीयं कल्पसूत्रं च होत्रं कातीथमेव च अनयोः कर्कभाष्यं च संप्रदायादिनोनयात् १ एतान्विलोक्य यत्नेन शिवं सांबं प्रणम्य च पदार्थादशसंज्ञं तु ग्रंथं कुर्वे स्वभक्तितः दर्शपौर्णमासाद्याग्निहोत्रांतानि कर्माणि अनुविहितानि etc.
Ends - fol. 460
267
अग्निं वैश्वानर सामपनुदंतु यम० दक्षिणादाने ब्रह्मादिवाक्ये ऋत्विजो इदं कृष्णवासः यथाविभागं प्रतिगृह्यतां बृहस्पतये त्वाममत्यं वरुणो ददातु सोममृत्तकृतमकायित्वग्दात्र एधि मसोमह्यंयतिगृहीत्रे सूक्तवाके अग्नि समान अभि वैश्वानरं इदं वीरजुषतावीवृधत महो ज्यायोकृत देवा भाज्यपा आज्यमजु० पताकृतं
इति वैश्वानरया समाप्तः
इति पदार्थादर्श ऐष्टिकानि चातुर्मास्यानि समाप्तानि लियकृप्तं लिछमी नारायण ब्राह्मणगौड सम्वत् १९४२ ग्रंथसंख्या १४२५ पदार्थादर्शः
पदाथादर्श
(ऐष्टिकानि चातुर्मास्यानि )
No. 291
Size - 118 in by 4k in.
Extent ~ 78 leaves ; 8-9 lines to a page; 30-32 letters to a line.
Padarthādarśa
(Aiştikāni Cātūrmāsyāņi)
91
1891-95

Page #283

268
Kalpasūtras
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting somewhat careless but clear and legible; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; folios numbered in right-hand margins; edges slightly worn out; moth-eaten in the right-hand margins; complete.
Same as No. 44/1884-86.
Age — Appears to be old
Author - Not mentioned Begins - fol. 16
॥ श्रीगणपतये नमः ॥ श्रीवरदमूर्ति यति ॥
#tatti FTFE ialaia ! etc. as in No. 44/1884
86. Ends — fol. 786 379 TETTE#9
etc. up to fa anatuf FATÆT: THRET as in No. 44/1884-86 followed by TË AFA JEN द्वादश्यां तिथौ सोमे काश्यां च पदार्थदशे ऐष्टिकानि चातुर्मास्यानि समाप्तानि श्रीरामचन्द्रस्यात्मजेन दीक्षित-आनंदरामेणेदं पुस्तकं लिखितं । शुभमस्तु ।।
पर्यायशस्त्राणि
( Paryāyasastrāņi)
440 No. 292
1883-84 Size – 9; in. by 3 in. Extent - 26 leaves; 6 lines to a page; 28 letters to a line.
Description - Thick country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform, folios numbered in both margins; complete.
Age -- Does not appear to be very old
Author - Not mentioned

Page #284

A. Srauta Works
269
Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः। मथातिरिक्तो शस्त्राण्युच्यते ॥
हिंभूर्भुवस्वरोंशो ३ सावो ३न् जराबोध तद्विवि ... विशे विशे यज्ञियाय ॥ स्तोमं रुद्राय हशीकों ३ त्रिः स नो महां अनिमानो धूमकेतुः पुरुश्चंद्रः ।।
धिये वाजाय हिन्वतों ३ सरेवाऽइव विश्यतिर्दैव्यः केतुः शृणोतु नः | etc. fol. 10a इति प्रथमपर्याया समाप्तः॥ Ends - fol. 260
ये ३ यजामहे प्रोद्रेण हरयः कर्माग्मन्युनानासऋज्यतो अभूवन् ।। इंद्रो नो भस्य पूर्व्यःमपीयाद्यक्षो मदस्यस्य सोम्यस्य राजा ३ वौषट् ॥ ॥ अनामिक्यां रात्री पन्यंपन्यमित् त्तोतारः पन्य इज्ञपग्गयत आ त्वा विशस्विदव इति प्रथमयोत्तमयोः पर्याययोरच्छावाकस्य स्तोत्रियानुरूपाः तेषामंत्यपदाभ्यासः ॥ मा त्वा विंशत्विदवः मैत्रावरुणवद्भक्षविधिः । एते पर्यायाः पर्यासावर्ज गाय सा॥छ ॥ छ।
पवित्रेष्टि
Pavitrești
421 No. 293
1883-84 Size-121 in. by 4 in Extent -4 leaves%3; 5 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform%3B borders ruled in triple red lines and edges in double; incom
plete. Age -Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 1a
श्रीगणेशाय नमः ॥ अद्यपू० थौ । ॐ तथ्ये । पवित्रेष्ट्याहं यक्ष्ये ।। संकल्पोद्धर्ण ॥ षट् समिधो गृहीत्वा ॥ अग्निं पावमानमष्टाकपालेन पुरोडाशेन ॥ उ०॥ सरस्वतीं प्रियां। उचे। आज्येन । भग्निं पावकमष्टाक. न | etc.

Page #285

270
Kalpasūtras
Ends - fol. 4b
इदम दभ्यो हिरण्यवर्णाभ्यो न०१६ इदं वरुणाय न०१७ इदं वरुणाय न० २८ इदमनीवरुणाभ्यां न० १९ इदमनीवरुणाभ्यां न० २० इदमनये न.
पवित्रेष्टि
Pavitreşti
422 1883-84
No. 294
Size - 128 in. by 33 in.
Extent -- 15 leaves%; 6 lines to a page; 32 letters to a line.
Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in doule red lines; folios numbered in both margins; complete.
Age - Modern Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ पवित्रेष्टिः सा च पर्वणी कार्या ॥ सा सर्वपापक्षयाय ॥ वैश्वानरी व्रातपती पवित्रेष्टिंमृतावृतौ ॥ मृगारेष्टिं च कुर्वाणः पुनात्याविंशतिं कुलं । ,
इति यज्ञगाथा ॥ दशपूर्वां दशापरानात्मानं चैकविंशति पंक्तिं च पुनाति
इति भगवता बौधायनेनोक्तं ॥ etc. Ends - fol. 15a
सत्वनो अग्ने वमोभवोती नेदिष्ठो अस्या उषसो न्युष्टौ ॥ अव यक्ष्व नो वरुण रराणो ब्वीहि मृडीकर सुहवो न एधि स्वाहा ।। इदमनीवरुणाभ्यां न मम ॥ १९ ॥ त्वमग्ने अयास्ययासन्मनसा हितः ॥ यासन्हव्यमूहिषेया नोधेहि भेषजए स्वाहा।। इदमग्नये न मम ॥२०॥ ततो गृहपतियागादि ब्राह्मणतर्पणांता इष्टिः शेषं पौर्णमासवत् ।। इति पवित्रेष्टिः समाप्तः॥छ ।

Page #286

A. Srauta Works
271
92
पवित्रेष्टि
Paritrești No. 295
1891-95 Size - 84 in. by Ad in Extent - 6 leaves; 12 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges on the left slightly worn
out; complete. Age — Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ पवित्रेष्टिः॥
सा च पर्वणि कार्या ॥ खंडपर्वणि तु प्रकृत्यनंतरं सद्य एव ।। खंडपर्वण्यपि पूर्वेधुरेव विकृतिं कृत्वा प्रकृत्यन्वाधाने कार्य कार्यमित्युक्तं ।। तत्र तत्वोदगयन
आपूर्यमाणपक्षे कृत्तिकादिविशाखांतेषु देवनक्षत्रेषु रेवत्यां वा कार्या । etc. Ends - fol. 6a
. भग्निरिदं० सोम इदं. अग्निः पवमानः इदं सरस्वती प्रियाः इदं. अग्निः पावकः इदं कृत। सविता सत्यप्रसवः इदं० कृत । अग्निः शुचिः इदं कृत। वायुर्नियुत्वान् इदं. अग्निव्रतपतिः इदं० कृत। दधिक्राणेदं० कृतः । अग्निवैश्वानरः इदं कृत। विष्णुः शिपिविष्टः इदं. कृत । देवा भाज्यपामित्यादि संस्थाजपांतं प्रकृतिवत् ॥ संतिष्टते पवित्रेष्टिः॥ यद्वो वयं प्रमिनाम व्रतानि विदुषां देवा अविदुष्टरासः। अग्निष्टद्विश्वमापृणाति विद्वान्येभिर्देवां ऋतुभिः कल्पयाति ॥ वक्रतुंडार्णमस्तु ।
Pavitresti
पवित्रेष्टि No. 296
93
1891-95
Size -91 in. by 4g in.

Page #287

272
Kalpasutras
Extent - 2 leaves; 17-18 lines to a page; 48 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्टमात्राs; old
in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment occasionally used for corrections;
edges worn out and slightly torn; complete. Age - Fairly old Author - Not mentioned Begins - fol. 1b
अथ पवित्रेष्टिः। ___ अन्यन्वाधानं । अग्निं पवमानमष्टाकपालेन पुरो०। सरस्वती प्रियां आज्येन । अग्निं पावकमष्टाः । सवितारं सत्यप्रसवं आज्येन । अग्नि शुचिमष्टाः । वायं नियत्वंतं आज्येन । अग्निं व्रतपतिमष्टा । दधिक्रावाणं आज्येन I etc.
Ends-fol. 20
अग्निरिदं हवि. कृत | सोम इदं कृत। अग्निः पावमान इदं. कृत। सरस्वतीप्रिया इदं कृत । अग्निः पावक इदं. कृत । सविता सत्यप्रसवः इदं कृत । शुचिरिदं कृत । वायुर्नियुक्तवा इदं हवि. कृत । अग्निर्वतस्पतिरिदं कृत। दधिक्रावा इदं कृत । अग्निर्वैश्वानर इदं कृत । विष्णुः शिपिविष्टः इदं कृत । देवा आय्य आज्य कृत। शेष प्रकृतिवत् । इति पवित्रेष्टिहीन।
-
पवित्रेष्टिप्रयोग
Pavitrestiprayoga
423 No.297
1883-84 Size - 8 in. by 4g in. Extent -6 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; foios numbered in both margins; complete.
The Ms. is copied by one Rāmabhtta Joshi. Age - Saka 1755 (विजयसंवत् ) Author - Not mentioned

Page #288

A. Srauta Works
273
Begins -- fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ पवित्रेष्टिः ॥
अथ प्रयोगः पूर्वेयुः नांदीमुखं परेधुः केशादि वापयित्वा स्नानादिपंचक कृत्वाऽन्वारंभणीयां कृत्वा तदानीमेव याः पुरस्तादित्यादि संवत्सरमभिप्रवासप्रायश्चित्तार्थ पवित्रेष्ट्या यक्ष्य इति पापक्षयकामस्य पापक्षयार्थ पविष्टया यक्ष्य
इति संकल्पः ।। etc. Ends - fol. 6b
गृहपतियागादिब्राह्मणतर्पणाताः संतिष्ठते ॥ अभिशस्तोभिशस्तस्यमानो वैतयैव यजेत ॥ एतयेष्ट्वा
दश पूर्वान् दश परान् आत्मानं चैकविंशति पंक्ति च पुनाति भथाप्युदाहरंति ॥ वैश्वानरी वातपति पवित्रेष्टिं तथैव च ॥ ऋतावृतौ मृगारेष्टिं पुनात्याविंशतिः कुलं ॥१॥ वैश्वानरी व्रातपती पवित्रेष्टिं तथैव च ॥ ऋतावृतौ प्रयुजानः पुनाति दशपौरुषमिति ॥२॥
इति पवित्रेष्टिः प्रयोगः ॥ ॥ शके १७५५ विजयसंवत् जोशी इत्युपनामकरामभट्टेन लिखितं ।
पवित्रेष्टिप्रयोग
Pavitrestiprayoga
52 No. 298
1899-1915 Size - 8} in. by 4 in. Extent – 4 leaves; 11-12 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; complete. Age-Modern Author - Not mentioned.
Begins - fol. 1a
श्रीमहागणपतये नमः ।। पवित्रष्टिप्रयोगः।
...35

Page #289

274
Ralpasūtras
उदगयने शुक्लपक्षे कृत्तिकादिविशाखांतनक्षत्रे चंद्राद्यानुकूले कुर्यात् । पूर्वेधुः पुण्याहवाचनं कृत्वा नांदीमुखादि अपरेधुः केशादि बापयित्वा स्नानादिपंचकं कृत्वा अम्बारंभणीयां कुर्यात् । पवित्रष्टया यक्ष्यमाणोन्वारंभणीयेष्ट्या
यक्ष्ये ।। etc. Ends - fol. 4°
अग्नेर्वैश्वानरस्याहमु विष्णोः शिविष्टस्याहमु. । देवा आज्यपा इत्यादि । कर्म पत्नीसंयाजात् । पुरस्ताद् गृहपतेस्तुवाहुतीरुपजु x पि x होति । यद्देवा देवहे...नमित्यछिद्रानुवाकेन प्रत्यचं गृहपतीयागादिब्राह्यणतर्पणांता संतिष्ठते॥ पवित्रेष्टिः समाप्तः॥ ॥ रघुनाथस्येदं पुस्तकं लिखित ॥ ॥ लेखकपाठकयोः शुभं भवतु ।। छ॥ छ ।
पवित्रेष्टिप्रयोग
Pavitreștiprayoga
20 No. 299
1902-1907 Size -8g in. by 4 in. Extent -4 leaves; 10 lines to a page; 26 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting somewhat careless but clear and legible; borders of the first two folios ruled in double red lines; folios
numbered in both margins%; fol. 3a blank; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 1a
॥ श्रीगणेशाय नमः ।। अथ पवित्रेष्टिप्रयोगः । पवित्रकामः कुर्यात् । वैश्वानरी वातपती पवित्रेष्टिं तथैव च ।
ऋतावृतौ प्रयुजानः । पुनाति दशपूरुषाननितिं वचनात् । ऋतावृतौ कर्तव्यं । अमावस्यायां वा यःर्णमास्यां वा। अन्यस्मिन्शुमे दिने पुण्ये नक्षत्रे प्रातरग्निहोत्रं हुत्वा दर्भेष्वासीनो दर्भाधारमाणः पत्न्या सह प्राणाना
यम्य समस्तपापक्षयार्थ पवित्रेष्टया यक्ष्ये । etc. Ends-fol. 4a
- गृहपतिं इष्ट्वा । यद्देवा देवहेडनमिति अछिद्रानुवाकोक्तै ॥ कविंशतिम. त्रैर्जुहुयात् ॥ प्राक् समिष्टयजुपः ॥ एकेषां मते यद्देवा देवहेलन मिति आरण्यक

Page #290

पवित्रेष्टिप्रयोग (बौधायनयजमानोपयोगी )
Size -
A. Srauta Works
275
परितैस्त्रिभिरनुवाकैर्जुहोति । यज्ञो बभूव यज्ञश च वर्ज ॥ हिरण्यं दक्षिणा ॥ अग्नये हिरण्यमिति प्रतिग्रहः ॥ सिद्धमिष्टिः संतिष्ठते ।
No. 300
इति पवित्रेष्टिः समाप्तः ॥
जाम स्विष्टकृतमयालग्निरग्मै प्रिया धामान्ययाद सोमरयधावकवतः प्रिया धामान्ययाळग्नेः पवमानस्य प्रिया धामान्ययाट् सरस्वत्याः प्रियायाः प्रिया धामान्ययाळ पावकस्य प्रियाद्याप्रान्ययाट् सविता सत्यप्रसवस्य प्रिया धामान्ययानं शुचः प्रिया द्यामान्ययाद् वापोर्निपुलतः प्रिया द्यामाम्यया लग्नर्ब्रतपतेः प्रिया धामान्ययाद दधिक्रावणोः प्रिया धामान्ययालग्नेर्वैश्वानरस्य प्रिया द्यामान्ययाद विष्णोः शिपिविष्टस्व प्रिया धामान्ययाद् देवानामाज्यपानां प्रिया द्यामनि
-
Begins
74 in by 4g in.
Age Saka 1715
Author Not mentioned
Extent – 1a to 3a leaves; 13 lines to a page; 22 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; edges slightly worn out; complete.
The Ms. contains another work viz., मित्रविदामहावैराजीष्टि Same No. 92/1891-95.
s - fol. 10
Paritreştiprayoga (Baudhāyanayajamānopayyogi)
71(1)
1895-1902
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ पवित्रेष्टिः ।
सा च पर्वणि कार्याखंडपर्वणि प्रकृत्यनंतरं सद्य एव । अखंडपर्वणि पूर्वेरेव विकृति कृत्वा प्रकृत्यन्वाधानं कार्यं इत्युक्तं तंत्ररत्ने । उदगयन आपूर्यमाणपक्षे कृत्तिकादिविशाखांतेषु देवनक्षत्रेषु रेवत्यां वा कार्या । प्रथमोपक्रमेऽरंभणीया कार्या । अत्र वृत्तिकारस्तु विकृतिषु नासौ कार्येत्याह || द्व्यहकालवं सद्यो वास कार्या सद्यस्कालत्वमवलंब्य प्रयोगो लिख्यते ॥ etc.

Page #291

276
Kalpasutras
Ends - fol. 30
वैश्वानरी व्रातपतिं पवित्रेष्टिं तथैव च ॥ ऋतावृतौ प्रयुंजानः पुनाति दशपौरुषमिति ।। बौधायनयजमानोपयोगी पवित्रेष्टिप्रयोगः ॥
शके १७१५ प्रमादीनामसंवत्सरे वैशाखशुद्ध १३ गुरुवासरे तहिने इदं पुस्तकं गंधोपनाम्नः मुरारेः सनना जनार्दनेन लिखितं ।
पवित्रेष्टिहौत्र
Pavitrestihautra No. 301
A/1883-84 Size -84in. by 38 in. Extent-5 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters; old in appearance;
handwriting small but clear and legible; borders ruled in triple red lines; red pigment used for marking; folios being torn pasted with paper-slips; edges slightly worn out; com
plete. Age - Samvat 1756: Saka 1621 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः। मथ पवित्रेष्टिहोत्रम् ॥
नमः प्रवक्त्र इत्यादि ॥ सप्तदश सामिधन्यः ॥ शोचिष्केशस्तमीमहो ३ मपामिदम्ययन स ... स्य निवेशनम् ॥ etc.
Ends - fol. 50
अग्निवैश्वानरऽइदं हविरजुषतावीवृधत महो ज्यायोकृत ॥ ... वेदं हविरजुषतावी... हो ज्यायोकृत ॥ देवाऽआज्ययाऽआ ... वीवृधंत महा ज्यायो .. ग्निहोणेदं हविरजुषतावीवृधत महो ... कृतेस्यादि शेषं प्रकृतिवत् ॥ छ ।। इति पवित्रेष्टिहौत्रं संपूर्णम् ॥ छ । संवत् १७५६ शके १६२१ विरोध्यब्द ज्येष्टकृष्ण ११ समाप्तितो बालकृष्णेन ॥ छ ॥ छ।

Page #292

53
A. Srauta Works
277 पवित्रेष्टिहौत्र
Pavitresțihautra No. 302
1899-1915 Size - 7% in. by 4 in, Extent -2 leaves; 10 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting careless but clear and legible; complete.
Same as No. 90/1884-87. ।
Age — Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीमहागणपतये नमः । अथ पवित्रेष्टिहौत्रं ।
नमः प्रवक्त्र इत्यादि शोचिष्केशस्तमीमहोमपामिदं न्ययनर समुद्रस्य निवेशनं । अन्यते अस्मत्तपंतु हेतयः पावको अस्मभ्यर शिवो भवों ३ नमस्ते हरसे शोचिषे नमस्ते अस्त्वचिषे । अन्यं ते अम्वों ३ समिद्धो भन्न इत्यादि...
वाहने आज्यभागांते । अग्निं पवमानमा ३ वह । etc. Ends - fol. 2a
अग्निः पावक इ० कृत । सविता सत्यप्रसवः इ० कृत । अग्निः शुचिरि० कृत। वायुर्नियुत्वान् इ० कृत । अग्निव्रतपतिरि०कृत । विष्णुः शिपिविष्ट इ. कृत। अग्निर्वैश्वानर इ. कृत। दधिक्रावा इ. कृत ॥ देवा आज्यपा इत्यादि संस्थाजपांतं समानं ।
पवित्रेष्टिहौत्रप्रयोग
Pavitreşțihautraprayoga
90 No. 303
1884-87 Size -8 in. by 33 in. Extent -3 leaves; 13 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; complete.
The Ms. is copied by one Madhava Keni.

Page #293

278
Kalpasūtras
Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 1b
श्रीवेदव्यासाय नमः ॐ नमः प्रवक्त्र इत्यादि । शोचिषकेशस्तमीमहो ३ मपामिदं न्ययन समुद्रस्य निवेशनं । अन्यते अस्मत्तपंतु हेतयः पावको अस्मभ्यं शिवोभवों ३
नमस्ते हरसे शोचिषे नमस्ते अस्त्वर्चिषे । etc. Ends - fol. 30
अग्निरिदं० सोम इदं. अग्निः पवमान इदं. सरस्वती प्रिया इदं. अग्निः पावकः इदं. सविता सत्यप्रतवः इदं. अग्निः शुचिरिदं वायुर्नियुत्वात् इदं. अग्निवतपतिरिदं० विष्णुः शिपेविष्टः इदं. अग्निवैश्वानर इदं. दधिक्रावा इदं. देवा भाज्यपा इदं. संस्थाजपांतं प्रकृतिवत् ।
इति पवित्रेष्टिहोत्र समाप्तः केण्युपनामकमाधवेन लिखितं तत्सत् हरणीपतिपरशुरामात्मकश्रीसीतारामचंद्र. प्रीयतां प्रीतो भवतु ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु॥ श्रीः श्रीः श्रीः श्रीः ।। .
पशुबन्धप्रयोग
Pasubandha prayoga No. 304
.91
1884-87 Size — 8} in, by 4} in. Extent -24 leaves; 10 lines to a page%3; 28 letters to a line. Description - Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; complete.
Same as No. 107/1887-91. Age - Saka 1717 Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
श्रीवेदव्यासाय नमः पशुबंधप्रयोग उच्यते

Page #294

A. Srauta Works
279
प्रावृषि पर्वणि प्रातरग्निहोत्र ५ हुत्वा प्राणानायम्य ऐंद्राग्नेन निरूढपशुबंधेन यक्ष्ये इति संकल्प्य ॥ समारोप्य देवयजनं गत्वा विहारं कल्पयित्वा उद्धृत्यावोक्ष्य पुण्याहं कृत्वा लौकिके वा उपावरोद्धायतने निधाय विद्युदसि. अप
उपस्पृश्य अस्मिन्पशुबंधे अध्वयु त्वामहं वृणे । एवं ब्रह्मादीन्वृणीते etc. Ends-fol. 24a
बृहस्पतिना राया स्वाकृतो मह्यं यजमानाय तिष्ठा वायवेषते वायौ । यूपमुपस्थाय । यज्ञ शं चम इति जपति । वृष्टिरसि । ब्राह्मणा ५ स्तर्पयितवै । प्राजहित समारोप्य गच्छति। संतिष्ठते पशुबन्धः पशुबन्धप्रयोगः इति श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्री छ
श्रीशके १७१७ राक्षसनामसंवच्छरे वैशाखमासे शुक्लपक्षे प्रतिपद्यां इंदुवासरे प्रातःकाले समाप्ताः विठलात्मजमाधवेन लिखितं इदं पुस्तकं वेदशास्त्रसंपन्न पांडुरंगाचार्य सागर अग्निहोत्रितेर्दतं कृष्णार्पणमस्तू लेखकपाठकयोः
पशुबन्धप्रयोग
Paśubandhaprayoga No. 305
107
1887-91 Size — 104 in by 34 in. Extent-21 leaves; 8 lines to a page; 34 letters to a line.
Description - Country paper; Devanagari characters; old in appear.
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges
worn out; folios numbered in both margins; complete. Agt — Appears to be old Author- Nilakantha Somayāji (?) Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ पशुबन्धप्रयोग उच्यते ।
प्रावृषि पर्वणि प्रातरग्निहोत्र हुत्वा प्राणानायम्य ऐंद्राग्नेन निरूढपशुबन्धेन यक्ष्ये इति संकल्प्य समारोप्य देवयजनं गत्वा पुण्याहं कृत्वा ... थित्वा लौकिके वा उपावरोह्यातने निधाय विधुदसि अप उपस्पृश्य अस्मिन्पशुबन्धे अध्वयु त्वामहं वृणे । एवं ब्रह्मादीन्वृणीते । etc,

Page #295

280
Kalpasūtras
Ends - fol. 216
अग्निना देवेनेत्यादि गोमजपांते । नमः स्वरुभ्यः समात्मावगातपश्चादद्यानं भूयासं । शृगाणीवे शृगिणां ... संददधिरेवषालवंतः स्वरवः पृथिव्यां । ते देवासः स्वरवरत्तस्थिवा सो नमः संसात्मावगाता आशासानः सुवीर्य रायस्योष र स्वश्वियं । बृहस्पतिना राया स्वगाकृतो महायजमानायतिषु । यूपमुपस्थाय यज्ञ शं च म इति जपति वायवेषने वायो वृष्टिरसि ब्राह्मणा स्तर्ययतवे । प्राजहित समारोप्य गच्छति । संतिष्ठते पशुबन्धः ॥ श्रीः ॥ नीलकंठसोमयाजिनेदं॥
पशुहौत्र with
Pasuhautra with मैत्रावरुणप्रयोग
Maitrāvarunaprayoga
101 No.306
A/1881-82 Size - 53 in. by 3 in. Extent - 24 leaves; 7 lines to a page; 16 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters with T&Hifts; old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; folios
numbered in right-hand margins; complete. Age -- Samvat 1568
Author - Not mentioned
Begins — fol. 10
॥ ॐ नमो विनायकाय ॥ श्रीयज्ञपुरुषाय नमः॥ अग्निप्रणयनं ॥ प्रेषितो यूपायाज्यमानाय । हुं भूर्भुवः स्वरों । अंजंति त्वामध्वरे देवयंतो वनस्पते मधुना दैव्येन । यदूर्द्धवस्तिष्ठा द्रविणे अधत्ता। चद्वा क्षयो मातुरस्या उपस्थो ३ मुच्छ्रयस्व वनस्पते वर्मन् पृथिव्या अधि। सुमितीमीयमानो व]धा यज्ञवाहसों। समिदस्य श्रयमाणः पुरस्ताद् ब्रह्म वन्वानो अजरं सुवीरं । etc.
Ends-fol. 24a
एष मे देवेषु वसु वार्यायक्षत इति ताया देवा देव दानान्यद्रस्तांन्यस्मा भाच शास्वा च गुरस्वेषितश्च होतरसि भद्रवाच्याय प्रेषितो मानुष सूक्तावाकाय सूक्ता ब्रूहि । शूलावभृथं शुंगसीतिमंत्रेण अग्ने समीदसीति मंत्रेण समिदाधानं

Page #296

A. frauta Works
281 होतृवत् संस्थाजपांतं कुर्यात् ।। छ ॥ इति पशुहौत्रं मैत्रावरुणसहितं समातं । छ । संवत् १५६८ वर्षे चत्रवदि ६ बुधे लिषितं । शुभं भवतु ॥ समाप्ति
60
पाशुकानि चातुर्मास्यानि
Pāśukāni Cāturamāayāni No. 307
1886-92 Extent - 14 leaves; 11 lines to a page; 36 letters to a line.
Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठात्राs; old
in appearance%3; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges slightly worn out; folios numbered in right-hand
margins; complete. Age - Samvat 1739 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
। ॐ नमः शिवाय ॥ अथ चातुर्मास्यानि हौत्रं लिख्यते ।
वैश्वानरपार्जन्येष्टिः । सप्तदश सामिधेन्यः ।। आवाहने अग्निमग्न भा ३ वह । सोममा ३ वह। अग्नि वैश्वानरमा ३ वह पर्जन्यमा३ वह । देवां भाज्यपानित्यादि । पंच प्रयाजाः उत्तमे प्रयाजे स्वाहाग्निं स्वाहा सोमं स्वाहाग्निं वैश्वानरं
स्वाहा पर्जन्यं स्वाहा देवा इत्यादि । etc. fol. b वैश्वदेवपर्वहौत्र समाप्तः ॥ छ ।
fol. 6° वरुणप्रघासः समाप्तः ॥ Ends -- fol. 140
पशुपुरोडाशमनु पौष्णांतानि वैश्वदेविकानि । शुनासोरौं । वायुः सूर्यः याज्यानुवाक्याः पूर्ववत् । विराजो स्विष्टकृतः इलोपव्हा । नादि सर्व समानं । सूक्तवाके अग्निः सोमः शुनासीरौ हविः । षताः । थरतां क्रातां । वनस्पतिः । देवा आज्यपा इत्यादि । नात्र वाजिनः । पत्नीसंयाजादि पूर्ववत् । हृदय ... लोतं कर्म ॥ इति पाशुकानि चातुर्मास्यानि समाप्तानि ॥ संवत् १७३९ वर्षे फाल्गुन शुदि १ शनौं लिखितं । दी। अनंतेन ॥ छ।।
.-36

Page #297

282
Ralpasūtras
23
पिण्डपितृयज्ञविधि
Pindapitryajñavidhi No. 308
1871-72 Size -8 in. by 3g in. Extent - 2 leaves; 9 lines to a page; 32 letters to a line. Description --- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; complete.
The Ms. is copied by one Visvanātha. Age -- Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ ॐ अथ सूत्रोक्तपिंडपितृयज्ञविधिरभिधीयते ॥ अथाग्नौ जुहोति यथोक्तं पुरस्तादिति गृह्ये सापेक्षत्वेनोक्तत्वात् । तत्र कारिका।
एकाग्निरपि कुर्वीत पितृयज्ञः स उच्यते । अथ दर्शे पराण्हे च प्रज्वाल्यौपासने तत इति ।
इदमत्र सूत्रं । अमावास्यायामपराण्हे पिंडपितृयज्ञ इति । etc. Ends - fol. 2a
पिंडान्वाहार्यकं श्राई क्षीणे राजनि शस्यते । वासरस्य तृतीयं ... का इति । स्मृत्यंतेरपि । पक्षांतं कर्म निवृत्य वैश्वदेवं तु साग्निकः । पिंडयज्ञं ततः कुर्यात्ततोन्याहार्यकं वुधः॥ पितृयक्षं तु निवृत्य तर्पणस्य तु योनिमान् । पिडान्वाहार्यकं कुर्यात् श्राद्धमिवंक्षयेहनि । खंडतिथिविषये हेमाद्रौ हारितेनोक्तं । मुहुर्तमप्यमावास्या प्रतिपद्यपि चेद्भवेत् ।। न दत्तमक्षयं ज्ञेयं पर्वशेषं तु पर्ववत् इति ॥ विश्वनाथेन लिखितं शुभमस्तु ।। छ ।।
पिष्टपशुमीमांसा
No.309 Size - 94 in. by 4} in.
Piştapasumināmsā
534 1882-83

Page #298

A. Srauta Works
283
Extent -15 leaves; 11-12 lines to a page3; 30-32 letters to a line. Description - Rough country paper; Devanāgari characters; old in
appearance; handwriting somewhat careless but clear and legible; borders ruled in single black lines; yellow pigment used for corrections; edges on the right-hand side worn out
and moth-eaten; complete. Age — Appears to be old Author - Nārāyanapandita, son of Viśvanāthasüri Subject - On sacrifices to be performed with effigies of animals made
with flour, instead of living animals. Begins - fol. 10
श्रीवेदव्यासाय नमः॥ श्रीमत्पूर्णगुणार्णवस्य वदनात्साक्षात्परब्रह्मणो निर्याता चतुराननादिदिविषं ... दैः शिरोभिः धृता ।। ... लोकत्रितयं निजेष्टविषये सम्यनियुक्ते तथानिष्टाद्वावयति स्वकेव जननी सा मे प्रमाणं श्रुतिः ॥१॥
इह खलु नानाविधदुखसंकटदुर्गमे संसारकांतारे निमग्नानामल्पास्थिरसुखखद्योतिकासु द्योतमानासु अपि मनःप्रसादमनासादयतामधिकारिणां तन्निवृत्तये परमानंदावाप्तये च सकल श्रुतिस्मृतीतिहासपुराणानां तदुपकरणीभूतब्रह्ममीमांसायाश्च सकलपुरुषार्थोत्तममोक्षप्रदभगवत्स्वरूपज्ञापनार्थ प्रवृत्तिरिति
तत्वं etc. Ends - fol. 140
इत्यादि सर्वपरिहास भाष्यमुन्मृद्य शाक्यादिस्मृतीनामेव श्रुतिविरोधादप्राण्यमिति स्थापितमिति संक्षेपः । तदेतत्सर्व निर्मस्सरैरेव सहृदयैर्भगवद्भक्कैराकलनीयं तेषामेवेदं हृदयंगममस्त्वित्यखिलमतिमंगलं ॥
सर्वयज्ञेश्वरानेन सर्वयज्ञफलप्रदः ।। सर्वय कभुग्विष्णुः प्रीयतां पुरुषोत्तम ॥
इति श्रीमद्विद्वन्मुकुटरत्नश्रीविश्वनाथसूरिसूनुनारायणपंडितोचीता पिष्टपशुमीमांसा समाता ॥ श्रीरस्तु । श्री। छ ।
जयाख्ये वत्सरे चैत्रे मासि तुष्पगिरेरुप ।। ग्रामे कडपसंज्ञे तु वासदेवो लिखति ...।
श्रीमदनंतगिरथे नमः Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 3384%3B
ii, 750; iii, 720.

Page #299

284
Kaipasutras
Hall.
p. 192;
R.
B- Descriptive Catalogues:-
Mitra, Notices No. 4219.
पिष्टपशुमीमांसा No. 310
Pistapasumimāmsā
666 1883-84
Size — 7} in. by 3
in.
Extent - 20 leaves; 9 lines to a page; 25–30 letters to a line.
Description -- Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in single black lines; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins; edges slightly worn out; complete.
Ag - Does not appear to be very old Author --- Nārāyanapandita, son of Viśvanāthasūri.
"Bagins - fol. 10
श्रीवेदव्यासाय नमः॥ श्रीमत्पूर्णगुणार्णवस्य वदना साक्षात्परब्रह्मणो निर्याता चतुराननादि दिविषद्बदैः शिरोभिर्धता॥ या लोकत्रितयं निजेष्टविषये सम्पनियुक्ते तथा निष्टादावयति स्वके वजननी सा मे प्रमाणं श्रुतिः ॥ १ ॥
इद खलु नानाविधयुःखरूंकटदुर्गमे संसारकांतरे निमग्नानामल्पास्थिरसुखखद्योतिकासुद्योतमानस्वपि मनप्रसादमनासादयतामधिकारिणां तनिवृत्तये परमानंदवाप्तये च सकलश्रुतिस्मृतीतिहासपुराणानां तदुपकरणीभूतब्रह्ममीमांसायाश्च सकलपुरुषोोत्तममोक्षप्रदभगवत्स्वरूपज्ञापनार्थ प्रवृत्तिरिति तत्वं । etc.
Ends - fol. 20a
तदेतत्सर्व निर्मस्सरैरेव सहृदयर्भगवद्भाक्तिराकलनीयं तेषामेवेदं हृदयंगमममस्त्वित्यखिलमतिमंगलं ॥
सर्वयज्ञेश्वरोनेन सर्वयज्ञफलप्रद्रः ।। सर्वयज्ञैकभुग्विष्णुः प्रीयतां पुरुषोत्तमः ।।

Page #300

A. Srauta Works
285
इति श्रीमद्विद्वन्मुकुटरत्नश्री विश्वनाथसूरिसूनुनारायणपंडितौनीता पिष्टपशुमीमांसा समाप्तः ॥ छ । छ । छ ।
॥ उपेद्राचार्यात्मज अनंताचार्याणां पुस्तकं ॥ Reference - See No. 584/1882-83.
पिष्टपशुसाधकग्रन्थ
Pistapaśusādhakagrantha also called
also called यज्ञपशुमीमांसा
Yajñapaśumimāṁsā
24 No. 311
1883-84 Size - 8 in. by 41s in. Extent - 13 leaves; 22-24 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins; edges slightly worn out;
moth-eaten; incomplete. Age — Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 11
॥श्वोगणेशाय नमः॥ अथ यज्ञपशुमीमांसा
अग्नीषोमीयं पशुमालभेत सप्तदश प्राजापत्यान्पशूनालभत इत्याद्यनेकश्रुतितन्मूलकल्पसूत्रविहितेषु तेषु कर्मसु तत्तत्पश्वालभने तत्तत्कर्म विधिबोधितस्वर्गपुत्रपश्वादिफलकामस्यैवाधिकार उतापवर्गार्थ यावन्नित्यनैमित्तिकै । श्चित्तशुद्धिं कामयमानस्यापि विधिवेधितफलकामस्यैव पशुहिंसायामधिकार इति पक्षेपि किं सर्वयुगेषु सर्वेषामधिकार उत युगविशेष इत्याद्यनेकप्रकाराननु
विवदिषंति ब्राह्मणा etc. Ends - fol. 130
दोषत्रयं परिसंख्यायां नात्र दोषाय स्मृत्यैव परिसंख्यातत्वादिति नारायणसर्वज्ञेन मांसभक्षणेच्छा चेत्तदा यज्ञशेष भक्षणीयमिति प्रोक्षितं भक्षये. मांसं तथैव द्विजकाम्ययेति

Page #301

286
Kalpasūtras
On fol. 10 we have पिष्टपशुसाधको ग्रंथ:
Putrakāmyesti
पुत्रकाम्येष्टि No. 312
425 1883-84
Size -81 in by 41 in.
Extent – 2 leaves; 8 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters;
new in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; complete.
Age - Modern Author - Not mentioned Subject - Sacrifice for obtaining a son. Begins - fol. 19
श्रीगणेशाय नमः ॥ ___ॐ तत्सत्परमेश्वरप्रीतये पुत्रकाम्येष्ट्या यक्ष्ये ॥ अग्निं पुत्रवतमष्टाकपालेनु
पुरोडाशेन ।। इंद्रं पुत्रिणमेकादशकपालेन पुरोडाशेन ॥ सद्योहं यक्ष्ये ॥ etc. Ends - fol. 20
अस्याः अयमन्वाहार्यो हिरण्यं दक्षिणा ॥ व्यूहने ॥ भग्नेः पुत्रवतेः॥ इंद्रस्य पुत्रिण उजितिमनुजय० ॥ अग्निः पुत्रवतः इंद्रो पुत्रिणस्तमपनुदंतु ॥ सूक्तवाके ॥ अग्निरिदं ॥ सोम इ०॥ अग्निं पुत्रवतं इदं. ॥ इंद्रं पुत्रिणमिदं ह०॥ देवा आज्य० । इष्टिः संतिष्ठते । पत्नीसंयाजस्य तृती देवता पश्चानभ्यातानहोमाः ॥
पुनराधेयहोत्रप्रयोग
Punarādheyahautraprayoga
131 No. 313
1887-91 Size -61 in. by 3g in. Extent - 2 leaves; 10 lines to a page; 15 letters to a line.

Page #302

A.
rauta Works
287
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in
single black lines; seems to be incomplete. Age — Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः। अथ पुनराधेयहोत्रप्रयोगः॥
नमः प्रवक्त्रत्यादि। पंचदश सामिधेन्यः॥ आवाहने । अग्निमग्न आ ३ वह । अग्नि पवमानमा ३ वह । अग्निमा ३ वह ॥ देवां भाज्यपामित्यादि।
उपाशुमंद्रस्वरेण । प्रयाजेषु विशेषः । etc. Ends-fol. 2a
सूक्तवाके अग्निरिदं ह० अग्निः पवमानः इदं० अग्निरिदं हवि:०॥ देवा आज्यपा इत्यादि प्रकृतिवत् ॥ संस्थाजपांतं प्रकृतिवत् ॥
पुष्पसूत्र
Puspasūtra
29 No. 314
1870-71 Size - 9din. by 4g in. Extent --- 63 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Thin country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs%3B
old in appearance%3; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portions; folios numbered in right-hand margins%3 edges of some folios slightly worn out; the ms. contains
Prapathakas 1-10. Age -Samvat 1574 Author -- Not mentioned Begins — fol. 16
॥ॐ नमः श्रीसामवेदाय ॥ श्रीशुकदेवाय नमः ॥ ॐ ॥ पुष्पसूत्रं लिख्यते ॥

Page #303

288
kalpasutras
उच्चामहीपुना २ वजये प्रत्वोशनं कया देव्यं तं बोधसंतरोलेय ५ स्यादिहितं पवस्वेंद्रमत्ससफः कलेपुरः श्यावागवेभिप्रिकावर स्वासुज्ञीयमेह्यसाकं वयंभर
मधाम्र्मेधं पांत हव्यं प्रवः शाक्त्यं वयं कण्वे प्रथमः ॥१॥ etc. fol. 6° इति पुष्पसूत्रे प्रथमः प्रपाठकः ॥ छ । Ends - fol. 63a
प्रथमेष्वध्यासपुरीषेषु च यथोपदिष्टं वै छंदसेषु गीतं प्रास्ताविकमेवस्याध एवादीनामप्रस्ताव्या उत्तरा प्रस्ताव्ये वासंतनिनः प्रस्ताव्ये वासंतनिनः ॥११॥ इति पुष्पसूत्रे दशमः प्रपाठकः।। समाप्तोयं ग्रंथः ।। श्रीः॥ छ ।। संवत् १५७४ वर्षे श्रावण शुदि ८ रवौऽयेह श्रीव्यासतीर्थे श्रीश्रीमालज्ञातीयत्रवाडोजीवाकस्य पुत्रपौत्राणामध्ययनार्थं ॥ छ । श्रीमालज्ञातीयत्रिवाडीमाडण लिखत् ।। श्रीः॥
छ ।। श्रीः ॥ शुभं भवतु ॥ श्रीः ॥ छ ।। ॐ ब्रह्माऽर्पणमस्तु ॥ छ । Reference - See No. 99/1879-80.
पुष्पसूत्र
Puspasūtra
99 No. 315
1879-80 Size - 10ld in. by 4g in. Extent — 66 leaves; 8 lines to a page 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for colophons; edges worn out; folios numbered in right-hand margins; the
Ms. contains prapathakas 1-10. Age - Samvat 1751 Author - Not mentioned Subject - Aphorisms on accents and modulations of the voice in
chanting the Sāmaveda. The work is ascribed to Gobhila. In the south the work is called Phullasūtra and is ascribed to
Vararuci. Begins - fol. 10
॥ॐ॥ ॐ नमः सामवेदाय ॥ ॐम् ।। उद्वामहीपुनारवजये प्रत्वौशनं कया देव्यंत बोधसंतरोलेय स्वदिहितं पवस्वेंद्रमच्छसफः कले पुरः श्यावागवेभिप्रिकाव स्वासुज्ञीमेयमेधूमाकं वयं भरममाधामेंधं पांत हव्यं प्रवः शाक्यं वयं काण्वे प्रथमः॥१॥ etc.

Page #304

A. Śrauta Works
289 fol. 6b इति प्रथमः प्रपाठकः ॥ fol. 130 इति द्वितीयः प्रपाठकः ॥
fol. 32b इति पुष्यसूत्रे पंचमः प्रपाठकः ॥ श्री। Ends-fol. 666
वृषेत्रिर्वापदस्तोत्रेष्विलांदाधेत्रिरुक्तं यथोक्तमितरेष्वंत्येवाद्वयक्षरो महानाम्नीषु द्विपदास प्रस्तावः शाक्करप्रथमेष्वध्यासपुरीषेषु च यथोपदिष्टं वे छंदसेषु गीतं प्रास्ताविकमेव स्याद्य एवादीनाम प्रस्ताव्या उत्तराः प्रस्ताव्ये वासंतनिन: प्रस्ताव्ये वासननिन ॥ ११॥ इति पुष्पसूत्रे दशमः प्रपाठकः॥ समाप्तोयं ग्रंथः ॥ स्वस्ति श्रीसंवत् १७५१ वर्ष कार्तिक्शुदि ७ रविवारेण शुक्ल. श्री ५ वीरात्मज.
चतुभुजेन लिखितं ॥ शुभं भवतु ।। References (1)- Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i,
34343; ii, 760, 2100%; iii, 736. B - Descriptive Catalogues :- Bikaner Mss.
Cat. Nos. 324-25; Stein 17. (2) Printed Editions :- 1. Edited by Satyavrata Sama
śramin, Calcutta, Satya Press, 1890; 2. in German by Richard Simon, 1909.
पुष्पसूत्र
Puspasūtra
64
No.316
1886-92 Size — 91 in. by 41 in. Extent - 63 leaves; 8 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines and edges in single; folios numbered in both margins; red pigment used for marking
the colophons etc.; the Ms. contains Prapathakas 1-10. Age -Saka 1739: Samvat 1874 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः । श्रीसामवेदाय नमः॥ .-37

Page #305

290
अथ पुष्यसूत्र लिख्यते ॥
उच्च महीपुनारवजयेत्वौशनं कयादेव्यं तं बोधसंतरोलेयर स्वादिद्दितं पवस्वेंद्र मच्छसफष्कले पुरः श्यावागवेऽभिप्रिका स्वासुशीयमेह्यू साकंवयंभरुमधा
पति हव्यं प्रवः शाक्त्यं वयं काण्वे प्रथमः ॥ १ ॥
Ends - fol. 630
Kalpasūtras
प्रथमेष्वभ्यास पुरीषेषु च यथोपदिष्टं वै छंदसेषु गीतं प्रास्ताविकमेव स्याद्य एवादीनामप्रन्या उत्तराः प्रस्ताव्ये वासंतनिनः प्रस्ताव्ये वासंतनिनः ।।
99 11
इति पुष्पसूत्रे दशमः प्रपाठकः ।। १० ।। समाप्तोयं ग्रंथः ॥ श्रीरस्तु ॥ श्री कल्याणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ संवत् १८७४ शाके १७३९ दक्षीणायणगते कार्त्तिकमासे शुकु ३ भौमे वडोदरामध्ये श्रीमालिज्ञातिब्राह्मणत्र ... ण शंकर - उदेशंकरस्य इदं पुस्तकं स्वहस्तेन लिखितं पुस्तकं पुत्रपौत्रादिपठनार्थं ॥ शुभं भवतु ॥ श्री ॥ श्री
Reference - See No. 99 / 1879-80.
पुष्पसूत्र
No. 317
Size – 10 in. by sin
Extent - 55 leaves; 10 lines to a page; 30 letters to a line. Description-Thick country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for markings the portion; folios numbered in right-hand margins; the Ms. contains Prapāthakas 1-10.
Age — Samvat 1828
Author
Begins - fol. 1b
Not mentioned
Puspasūtra
65
1886-92
॥ ॐ नमः सामवेदाय ॥
॥ उच्चामही । पुनारव । जये । प्रत्वौशनं । कयादेव्यं । etc. as in No. 63/1886-92.

Page #306

A. Bruta Works
291
Ends - fol. 55a
प्रथमेष्वध्यासपुरीषेषु च यथोपदिष्टं छंदसेषु गीतं प्रास्ताविकमेव स्याद्य एवादीनाम प्रस्ताब्या उत्तराः प्रस्ताव्ये वासंतनिनः । प्रस्ताये वासंतनिनः ।
इति पुष्पसूत्रे दशमः प्रपाठकः॥ ॥ समातोयं ग्रंथंः ॥ संवत् १८२८ वर्षे आषाढमासे कृष्णपक्षे तृतीयायां भृगुवासरे श्रीसूर्यपुरवास्तव्य आभ्यंतर नागरज्ञातीय वडनगरात्रवाडीशंकरात्मज हरिनारायणेन लिखितं इदं पुस्तक द्विवेदीशामात्मजशंकरेण त्रिपाठी शामलज्यात्मज अंबारामस्य दत्तं शिवार्पणं॥
लेखकपाठकयोः शुभं भवतु । ॥ श्री ॥ छ । श्री॥ छ । श्री ॥ छ । Reference - See No. 99/1879-80.
पुष्पसूत्रभाष्य
Puşpasūtrabhāşya
24 No. 318
1871-72 Size - 9 in by 3} in. Extent — 155 leaves; 10 lines to a page; 30 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters witb LATTIS; old
in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; edges worn out; folios numbered in right-hand margins; foll. I and 62 missing; the Ms. contains a commentary on the Puspasūtra on Adhyāyas 1 to 6 upto the 10th kandikā; incomplete.
Same as No. 71/1881-82. Age - Appears to be old Author — Ajātaśatru Begins-abruptly fol. 2a
... अकारः प्रतिषेधार्थः। एतेषां त्रयाणामुदाहरणानां यदाद्यमुदहरणं परिधीरति तस्य वृद्धिन भवति । इति योधाजये ॥छ । श्यावाश्वे च । यदधिकृतं तद्भव ... नि । किं चाधिकृतं । दीव चतुर्थमक्षरं । वृद्ध भवतीति । उदाहरणं ।
etc.
fol. 60 इति प्रथमस्व प्रथमकंडिका ।।

Page #307

292
Kalpasūtras
fol. 1556 इति षष्ठस्य दशमी कंडिका समाप्ता॥छ ।। Ends ( abruptly) - fol. 1570
......प्रस्ताविकं गानं गृहीतव्यमित्यर्थः । यथा विरा......
पुष्पसूत्रभाष्य
Puspasūtrabhāsya No.319
71
1881-82 Size - 11 in. by 5} in. Extent - 34 leaves; 10 lines to a page; 42 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters with TEHTITS;
handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges extremely worn out; many folios missing but it is difficult to note down the missing numbers as the edges being worn out the numbers cannot be seen; some folios torn; moth-eaten also; the Ms. contains Prapāthakas 1-6; incomplete.
Age - Appears to be fairly old
Author - Upādhyāya Ajātaśatru Subject - A commentary on the Paşpasūtra attributed to Gobhila. Begins - fol. 10
नमः श्रीसामवेदाय ॥ जितं भगवता येन हरिणा लोकधारिणा। भजेन विश्वरूपेण निर्गुणेन गुणात्मना । १
सौभ ... जयानं । वृद्धं तुरीयं । सौभर अभीवर्त्तजयानां साम्नां तुरीयं चतुर्थमक्षरं धं दीर्घ यत्तवृद्धं भु... ति। तुरीयशब्देन ... ग्रते ... । दीर्घ द्विमात्रमुच्यते । वृद्धं त्रिमानं । etc.
Ends -
एवं संतनिन्यपि प्राप्त। तस्मिन् विकल्पमाह। वा प्रस्ताव्ये उ इति विकल्पः॥ उत्तरयोरिति सिद्धं । इत्युपाध्यायाजातशत्रुकृते पुष्पभाष्ये षष्टस्यकादशमी कंडिका समाप्ताः॥छ । इति षष्टः प्रपाठकः प्रपाठकः समाप्तः।। श्री । छ । श्रीशिवमस्तु सर्वजगतः ॥ श्रीः ।। इति द्वितीयस्य कंडिका । समाप्त......

Page #308

A. Srauta Works
293
Reference -
Catalogus
Catalogorum:- 1, 343a%3;
Mss. - Aufrecht's
ii, 760.
-
पूरणश्लोकाः
Pūranaślokas
30 No. 320
1892-95 Size - 94 in. by 5 in. Extent -3 leaves; 16 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small and uniform but somewhat careless; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; left-hand edges extremely torn; folios numbered in
right-hand margins; complete. Age – Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ अथ पूरणश्लोकाः। अर्द्धपद्यांतरां पद्यामनूकांते तु पूर्वतः । षोडशैवाभितः पद्या कर्ण त्यक्त्वांतरास्ततः । १। पंच दक्षिणतो लग्ना अनूकस्योत्तरास्तु षट् । अर्द्धपद्यास्ततस्तिस्रो दक्षिणे द्वे तथोत्तरे । २। षत्रिंशत्तु प्रदेया स्युः कर्णेपद्यास्तु सर्वतः ।
बर्द्धपद्ये च पादूने मातृणायास्तु कर्णतः । ३ । etc. ___fol. 10 प्रथमा चितिरित्युक्का सूत्रपूरणयुक्तितः ॥ छ । Ends – fol. 30
दक्षिणांसोत्तरश्रोण्योरुदीच्य इतराः पुनः । प्राच्यं सक्त्ये गता अत्र सर्वा अस्यामिति श्रुतेः । २८ । उत्तरांसे ... णि सस्र ... संयुताः ।
उदक्सर्वास्तथा प्राध्य अन्याः केचि ... वदंल्विहि । इति पूरणश्लोकाः समाप्ताः ॥ छ ।
Then follow some 8 verses

Page #309

294
Ralpasūtras
31
पूरणश्लोकव्याख्या
Pūranaślokavyākhyā No. 321
1892-95 Size - 108 in. by 5, in. Extent -10 leaves; 19 lines to a page; 45 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small and uniform but at times not quite clear; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; edges worn out; folios numbered in
the left-hand margins; complete. Age – Appears to be old Author - Ananta Subject -A commentary on the preceding work (No. 30/1892-95). Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ गुरुभ्यो नमः ।। नत्वेदं गणाध्यक्षं मुनि कात्यायनं तथा । प्रसंनसर्वशास्त्रं च विश्वनाथं गुरुं च तं ।। आनंतः पूरणश्लोकासंन्यनक्ति यथार्थतः । गुरोः सत्संप्रदायाच्च विदितार्थस्तु करणे । २ ।
तत्र तावद्विघ्नध्वंसकामो मंगलाचरेदिति विधेमंगलस्य विदितदुरितध्वंसकारणकाः संतो ग्रंथारंभाद्यभोष्टादावभीष्टदुरितध्वंसमुद्दिश्य मंगले प्रवृत्तास्ते
दानींतना अपि तत्कामनया तदाचरंति । etc. fol. 3a भट्टपुंजात्मजः श्रीमान्विश्वनाथो बुधाग्रणीः ।
तज्जेनानंतनानषा विवृता प्रथमा चितिः। इति प्रथमा चितिः समाताः।
fol. 104 भट्टपुंजात्मजः ... विवृता पंची चितिरिति । Ends - fol. 100
__दक्षिणांसेत्यादिना इति । होत्रादिधिष्ण्योपधाने मंत्रोपि विशेष उच्यते। वारद्वयं तासु दशसु मंत्रः पुनरेकस्यां । ब्राह्मणाच्छंस्ये च दशसु मंत्रः पुनरेकस्यो अष्टेष्टम्यां मंत्रः। षडिष्टके षष्टयामिति । इतिधिक्यानि ॥
उां संविवि शारदाः सुमनसोऽमेयास्युरच्छास्त्रकास्ते पुंजात्मजविश्वनाथतुलनां प्राप्तास्तु विधया।

Page #310

A.
-
Brauta Works
तेन प्राप्तानिह देश एव सुवराभूपा अपिख्यातितः सकलवनौ सुचतुरः सौजन्यराशिर्यतः ॥ १ ।
शुभं भवतु ॥ कल्याणं भूयात् ॥
पूर्ण भाष्य
No. 322
Size - 10g in by 48 in
Extent – 19 leaves ; 9 lines to a page; 35 letters to a line. Description
Age
Author – Yajnikadeva, son of Prajapati
Begins (abruptly) -. fol. 29a
Ends - fol. 470
—
- Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; left-hand edges slightly worn out; foll. 1-28missing; incomplete.
Samvat 1817
295
Pūrṇabhāṣya 132
1887-91
...... तीया या लोकंपृणा ॥ पद्या द्वे शते अष्टात्रिंशदधिके विंशतिरर्द्धपद्या चतस्रो बृहत्यः अष्टाशीत्यधिकानि षोडश शतानि पादभागाः । एवं पंचाशदूनं सहस्रं द्वयं भवति ॥ द्विसाहस्री प्रथमा लोकंपृणानां पंचाशदूनोतराचेत्युक्तत्वात् ॥ ५
इति पूर्णभाष्ये पंचमी कंडिका ॥
अथ शास्त्रांते मंगलमाचरति ॥
अयुतं च सहस्रं च शतं च सप्ततिं तथा ॥
संख्यैका शांडिलस्याग्नेस्तस्मै च मुनये नमः ॥ १० ॥
इति श्रीसंत्रादस्थपतित्रिरग्निचितयाज्ञिक श्री प्रजापतिसुतयाज्ञिकदेव कृतायां पूर्ण भाष्यं समाप्तं ॥ श्री ॥
वर्षे १८१७ मीति भाषाढमासे कृष्णपक्षे तिथो सप्तम्या ७ गुरुवासरे लिखितं || श्री || श्रीरस्तु ॥ श्री ॥ श्रीरस्थिति ।। श्री । श्रीरस्तु ॥ श्री ॥

Page #311

296
Kalpasutras
पोतृत्वप्रयोग .
Potrtvaprayoga
426 No.323
1883-84 Size -- 8 in. by 4g in. Extent - 7 leaves; 8-9 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered
in both margins; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins — fol. 16
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ पोतृत्वप्रयोगः।
सोमप्रवाई प्रतिपरिच्छेत् । को यज्ञः । क ऋत्विजः । का दक्षिणा । आपो मे होत्राशंसिन्यस्तामे होत्राशंसिन्य अमुकशर्माशं पोतारे त्वां वृणे ।
स वृतो जपेत् । etc. Ends - fol. 60
प्रेयुदेद्युतस्य वारम्वग्निस्तेयं नयत्वदितिर्मह्यं ददता गुरु द्रावसिष्ठासि युवा नाम मा मा हिरासीः । प्रागषा गुदगधराक्तास्त्वादिशऽाधावंतं बनिष्टर । विश्वस्येते विश्वावतो वृष्णियावतस्तवाने चामीरनुसंदशिविश्वारेतार सिधिषीयागं देवान्यज्ञोनि देवीदेवभ्यो यज्ञमसिषं तस्मित्सुन्वंति यजमान भाशिष स्वाहा कृताः समुद्रष्टा गंधर्वमातिष्टतानु । वातस्य ... त्मनिड ईडिता ॥ नेष्टुः ।।
फडके इत्युपनामक उपाध्याधिकारी निलकंठसुतस्य वासुदेवेन लिखितं ।। छ ।
108
पौण्डरीकसप्तहोत्र
Paundarikësaptahautra No. 324
1887-91 Size-- 9 in. by 4 in. Extent-35 leaves : 9-10 lines to a page; 20 letters to a line.

Page #312

A. Srauta Works
297
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting careless but clear and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; edges worn
out; folios numbered in right-hand margins only; complete. Age - Samvat 1797 Author - Candracudabhatta Subject -A manual of the Paundarika sacrifice. Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ समूल्हपृष्यस्य प्रथममहः ॥ उपप्रयंत इत्याज्यं ॥ प्रउगमग्निष्टोमवत मैत्रा. हुं. रोंशों० मा नो मित्रावरुणा. वृधों ३ शो. मित्रं वयं हवामहे सुराधसों शों . मित्रं हुवे. भ ... सों प्रति वा सूर उ. मित्रं सातयों शों तेस्यामित्रिः ॥ जपादि
प्राकृतं । etc. Ends - fol. 350
रथेन पादमादधू रायस्कयो पितरं दुवों शों मिंद्रमिद्देवतातय २ इंद्रे सुवानास इंदवो ३ शों तदिदास भुवनेषु ७ हिस्वति च शवसा वर्द्धयति चों ३ मिदस्य नु वीर्याणीत्यादि अजिरिक्तोंथवर्ज सर्वपृष्ठोप्तोर्यामवत् ॥ तृतीयससवने नाभा ॥ नेदिष्ठवालखिल्यवृषाक ... एवयामरुत् ॥ शुभमस्तु ।। संवत् १७९७ मीति वैषाखशुद ७ रवि लि. पंडया भोलानाथ ॥ शुभं भवतु ॥ पौंडरीकहौत्र समाप्तः ॥ कल्याणमस्तु । . धन्वारोपनामकविश्वनाथभट्टसुतचंद्रचूडभट्टकृतप्रथमपक्षसंक्षिप्तपौडरीकसप्तहोत्रप्रयोगः । २। __सरस्वती कृष्णभट्टस्य पुस्तकमिदं ॥ भाग्नेयः १ सारस्वतः २ सौम्यः ३ पौष्णः ४ वार्हस्पत्यः ५ वैश्वदेवः ६ ऐंद्रः ७ मारुतः ८ ऐंद्रामः ९ सावित्रः १. वारुणः ११॥
Then follows on fol. 356 समल्हप्रष्टयस्य होनप्रयोग
पौर्णमासेष्टि No. 325
Paurņamāsesti
535 1882-83
Size -98 in. by 41 in.
.
...38

Page #313

298
Kalpasūtras
Extent -- 27 leaves; 9 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance%3; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; folios numbered in both
margins; edges slightly worn out; complete. Age - Samvat 1834
Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ ॥ विघ्नराजन्नमस्कृत्य देवी सरस्वतीं तथा ।। शिश्याणामुपकाराय लिख्यते श्रोतपधति ॥१॥
कृताधानस्य प्रथमपोर्णस्यां मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं । ततो ... वारंभणीया। प्रतिपदि पुनः स्वरस्थाने निर्लेपः । पंचभूतसंस्काराश्च । पुन
रुद्धरणं | etc. Ends - fol. 274
यस्य स्मृत्या च नामोक्त्या तपो यज्ञः क्रियादिषु । न्युनं संपूर्णतां याति सद्यो वदे तमच्युतं ।
अच्युताय नमः ॥ गयायै नमः । गदाधराय नमः॥ पुडीकाक्षाय नमः ॥ विष्णवे नमः ॥२॥ अनेन यथाज्ञानेन पौर्णमासेष्ठिः कृतेन ॥ श्रीभगवान यज्ञपुरुषः प्रिय । तां न मम ॥ ॐ तत्सद्ब्रह्मार्पणमस्तु ॥२॥ इति पौर्णमासेष्टिः । संपूणम् । श्रीतुरुसत्य छे ॥ संवत् १८३४ कातीकमासे कृष्णपक्षे । ८वार शुकरवार केलीप्पा ॥ श्रीगणेशाय नमः
प्रजाकामेष्टि and
Prajākāmesti and two other works
two other works
54 No. 326
1899-1915 Size - 8 in. by 36 in. Extent -3+5 leaves%3 10 lines to a page%3; 30 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders of the first three folios ruled in double red

Page #314

A. Brauta Worice
lines; yellow pigment used for corrections; the Ms. contains प्रजाकामेष्टि and जातेष्टि and another anonymous work which has separate pagination; this work is incomplete.
Age Modern
Author — Not mentioned
Begins – fol. 1b
श्रीमहागणपतये नमः ॥
अथ वै भवति वैश्वानरं चरुं निर्वपेद्वारुणं चरुं दधिक्राव्णं चरुं प्रजाकाम इति । याः पुरस्तादित्यादि प्रजाकामेष्टया यक्ष्ये । प्रजाकामेष्टिसंबंधि हविः ॥ व्रीहिमयश्वरुः । पंच० गौ । वैश्वानरश्वरुः । दधिक्राव्णः श्वरुः । इति प्रधानदेवताः । etc.
fol. 29 संतिष्ठते प्रजाकामेष्टिः ॥
Begins
Ends — fol. 34
!
i
अन्वाहार्यमासाद्य शतमानं हिरण्यं ददाति ॥ अग्नये हिरण्यमिति प्रति ग्रहः ॥ समानमन्यत् ॥ संतिष्ठते जातेहिः ।। चातुर्मास्यलोपेपीयमेव अकृताप्रयणनवान्नप्राशने तु अनुवाक्याभेदेन इयमेव ॥ रघुनाथस्येदं पुस्तकं ॥ हेरंब ॥
299
Then follows another anonymous work the beginning and end of which is as follows :
fol. jo
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐम् ॥ अनिद्दवेद्धः । अग्निर्मन्विद्धः ॥ अग्निः सुषमित् । होता देववृतः । होतामनुवृतः etc.
Ends - fol. 50
अग्नियज्ञं नयतु प्रजानम्मैनं यज्ञहनो विदन् । देवेभ्यः प्रब्रूताथज्ञं प्र प्र यज्ञपति तिरस्वाहा । अग्नये यज्ञपतय इदं । वायुर्यज्ञं नयतु० । वायवे यज्ञपतय इदं । सूर्यो यज्ञं नयतुं । सूर्याय यज्ञपतय इदं । यज्ञो यज्ञं नयतुः ।
O Y
प्रतिप्रस्थातृप्रयोग
No. 327
Size 9 in. by 43 in.
Extent – 9 leaves ; 7-8 lines to a page ; 24 letters to a line.
Pratiprasthātṛprayoga
32
1892-95

Page #315

300
Kalpasūtras
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting careless but clear and legible; edges slightly worn out; moth-eaten in the left-hand margins; folios num
bered in right-hand margins; complete. Age - Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ प्रतिप्रस्थातुः पदार्थः।
आसादितपात्राणां दक्षिणतो दक्षिणाग्नेरुत्तरतः एवं तान्येव पात्राण्यास्यादयति । पात्रासादनं । शूर्याग्निहोत्रहयणी । स्फ्यः महत्कपरं। शभ्या कृष्णा
जिनं । उलूखलमुसलं । दृषदुपलं । etc. Ends - fol.96 .
ॐ ऋतूनां त्वा वाजिनां वाजिनं भक्षयामि । परिधीन० ... यं परि० । इतरा च युग। अग्नेः प्रि०। सस्रनभागा। सं. स्त०। घृताधीस्थो। प्रतिप्रस्थाता तूष्णीमेव त्रीणि समिष्टयजुर्जुहोति । अवभृथः। बर्हिः संव।* सं बर्हिः । स हैष यज्ञः। - इति प्रतिप्रस्थातुः पदार्थः ।
TOI.96
प्रतिहारभाष्य
Pratihārabhāsya
45
No.328
1884-86
Siz: - 13} in, by 56 in
Extent — 59 leaves, 10 lines to a pages 50 letters to a line. Description - Modern country paper; Devanāgari characters; not
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform, folios numbered in both margins; complete; the Ms. contains Khandas 1-15.
sabse and uniform
Age — Samvat 1943
Author - Varadarāja

Page #316

A. Srauta works
301
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ वागीशायाः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे यात्वा कृतकृत्याः स्युस्तं नमामि गजाननं १ नमोस्तु तस्मै देवाय यः प्रसूदग्रजन्मनाम् कृत्स्ने च वेदे शृणुयो यं साक्षादेवकीसुत २ योसौ वामनाचार्यमग्र्यादनंतनारायणज्वसुतात् अजनि कुशिकान्ववाये सांगेधीती च सामवेदेयं ३ । रचयति स वरदराजः प्रतीहारार्षेयकल्पयोवृति वीक्ष्य ब्राह्मणसूत्रोपग्रंथनिदानतद्व्याख्याः ४ इदंताप्रत्ययः साम्रामृषिच्छंदोधिदैवतं भक्तयः पंचयज्ञेषु विनियोगं च संक्रमः ५ इति मे दर्श दुष्यंते दशार्था दृष्ट यत्नतः नाम्ना दशतपीत्येव वृत्तिरेषा प्रदिश्यते
अथ भगवान्कात्यायनो वक्ष्यमाणं वस्तु निविंशति छ भथातः प्रतिहारस्य न्यायसमुद्देशं व्याख्यास्यामः etc. fol. 6a इति प्रतिहारवृत्तौ प्रथमः खंडः Ends- fol. 59a
अत्रेदंतावगमः साम्नामृषयः स्वभक्तयश्चोक्ताः कल्पब्राह्मणसूत्रैसंहृत्य ऋतुषु विदितानां अपि चैकाईयाणामि ... दैवतयोश्च न्याय्योस्माभिः प्रदर्शितः पूर्वका ... मच्छंदोदेदैवतविनियोगानां तु दर्शयिष्यामः आर्षेयकल्पवृत्ति ... नुसारेण क्रमा १ इति श्रीवरदराजकृतौ प्रतिहारभाषोपच दशमः खण्डः इति प्रतिहार
भाष्यं समाप्तम् संवत् १९४३ का लिखतं नानुरामवाझणदाधिचः॥ गुभं
- भवतु॥ References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 3500;
iii, 74b. B - Descriptive Catalogues :- Oxford Cat. No.
394; Burnells Cat. of Tanjore Mss. No. LXI p. 100.
प्रयोगरत्न
No. 329 Size -8 in. by 31 in.
Prayogaratna
50 1895-1902

Page #317

302
Kalpasūtrus
Extent - 135 leaves; 7-8 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders ruled in double black lines; some in double red lines; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; almost every folio more or
less moth-eaten; the Ms. contains several kārikās etc. Age -Saka 1623 Author - Nrsimha Subject - According to Asvalāyana and Saunaka. Begins – fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ प्रणमामि गणाधीशं विघ्नध्वांतदिवाकरं ॥ दंतावलमुखं सांदसिंदूरारुणविग्रहं ॥ वंदे विष्णुजगद्वंद्यनिलाचलनिवासिनं । यत्कटाक्षैकदेश स्युः कृतकृत्याः सुरा अपि ॥ष्ट । मीमांसायुगलव्याख्यानिपुणं श्रौतकर्मणां ॥ विज्ञातारं गुरुं नोमि मतिमीश्वरभारतिं ॥३॥ प्रणम्य पंचाननवाहनामुमामृर्षीस्तथा शौनकमाश्वलायनं ।।
करोति तत्सूत्रविबोधितार्थ प्रयोगरत्नं नरसिंहयज्वा ॥ ४ ॥ etc. fol. 16° इति दर्शपूर्णमासहौत्रकारिका । Ends -- fol. 135a
याज्यस्मै वयमित्येषा भवेदनुवषट्कृतिः । याज्याथ वायुरादेवास्त्रय इत्यादिका भवेत् । नाधीता वालखिल्यश्चेदश्विना वायुनेति सा। अनूयाजादिकं सर्व कुर्यादत्रातिरानव... जयति सहोतलदेसे यामवरोचामतोरसु ... लुः। यत्र श्रीनृसिंहोजातस्तसूनुरनुगतः। अत्र्यन्वयावतंसो नारायणभट्टसंज्ञकः काश्यां अं ... ई च सुपुत्रं गोपीनाथं विपश्चितं सुषुवे ।
गोपीनाथबुधानुज य ... मनृसिंहविरचितेस्मिन् । श्रौतप्रयोगरत्ने आतोर्यामप्रप्रशास्त्यकमुक्तं ॥ इति नृसिंहकारिका समाप्ता ॥ विश्वेश्वरचरणार्पणमस्तु । । श्रीशके १६२३ वृषसंवत्सरे उत्तरायणे ग्रीष्मत्तौं ज्येष्ठकृष्ण-एकादश्यां शनी
तहिने श्रोतकारिका समाप्तं ॥

Page #318

A. Srauta Works
303
References - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :-i, 3564
प्रायश्चित्तप्रदीप
Prāyaścittapradipa (चातुर्मास्यप्रायश्चित्तानि) (Caturmasyaprayascittāni)
52 No. 330
Visrama (i) Size - 101 in. by 43 in. Extent — 107 leaves; 8 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders of some folios ruled in double red lines and of the rest in double black lines; red pigment used for marking; folios numbered in right-hand margins; edges on the right worn out and
moth-eaten; complete. Age - Does not appear to be very old Author - Not mentioned Subject - Regarding expiations to be performed in the four monthly
___sacrifices.
Begins-fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ मत्वा बौधायनाचार्य तेनोक्त श्रौतकर्मणा ॥ विध्यतिक्रमपो प्रायश्चित्तदीपः प्रकाश्यते ॥१॥ ौते बौधायनोक्तानि प्रायश्चित्तानि यानि तु॥ उक्तानि सूत्रभाष्ये च वर्षे गोपालसूरिणा ॥२॥ व्यासोक्तानि प्रकीर्णानि तैरनुक्तानि यानि च ॥ भवस्वामिमतात्तेषां विस्तारानिर्णय बुवे ॥३॥ पंचप्रकरणान्यत्र तेष्वाधानाग्निहोत्रके।
दर्शाद्याग्रयणाद्यत्र सोमश्चेति यथाक्रमं ॥४॥ etc. fol. 9b इति प्रायश्चित्तप्रदीपे आधानप्रकरणं समाप्तं ॥ fol. 37a इति प्रायश्चित्तप्रदीपेग्निहोत्रप्रकरण समाप्तं ।।

Page #319

304
Ralpasutras
Ends -- fol. 1076
___ संवत्सरावं व्रातपतीष्टिं कृत्वा तदूर्व दार्शपौर्णमासिकमेव व्रतं चरेत् प्रयोगे द्वादशाहे च यावत्प्रयोग व्रतचरणं चातुर्मास्यांतराल व्रतातिकमेव्रातपतीष्टिप्रायश्चित्तं वैश्वदेवादिपर्वणा स्वकालातिक्रमनापादे गौणकाळात्पये च व्रातपतीष्टिः प्रायश्चित्तं ॥ .
इति प्रायश्चित्तप्रदीपेचातुर्मास्यप्रायश्चित्तानि ।। ग्रन्थसंख्या १७५०॥ शुभं भवतु । श्रीभवानीशंकराय नमः ॥
प्रायश्चित्तानि
Prāyaścittāni (श्रौतकर्म)
(Srautakarma)
537 No. 331
1882-83 Size -9 in. by 3 in. Extent – 135 leaves ; 10 lines to a page; 38 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting legible and uniform but not quite clear on some folios; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges worn out and moth-eaten; brittle leaves; foll. 1-4 missing; incomplete.
On fol. 850 the work Dvādaśāhapaddhati by Somesśvara has been complete. The work deals with different kinds of
sacrifices. Age - Fairly old Author - Not mentioned Begins (abruptly)-fol. 50.
...... माने । ......भ्रषडवन्तसमर्पणं । तत्प्राशनं भेदेनं । उत्तरस्यां देवयज्यायामित्युच्यमाने यजमानस्य ... टमिति ... । etc. fol. 32° इति पशुवचः समाप्तः ॥ छ । fol. 58b इति अग्निष्टोमः समाप्तः ॥ छ । fol. 85° इति नागरसोमेश्वरविरचितो द्वादशाहपद्धतिः समाप्तः॥छ ।। fol. 113° इति अश्वमेधः समाप्तः ।। छ । fol. 1140 इति पुरुषमेधः समाप्तः ॥ छ । ,

Page #320

Ends fol. 139a
प्रैषाध्यायः
No. 332
...
पूर्व निचायत समा गच्छे दक्षिणा प्येतदेवा दूरा वर्त्तते । प्रसादात्सौमे प्रायश्चित्तानि समाप्तागि
Size -
Age – Saka 1696
Author
Begins
A. Srauta Works
-
•fol. 16
92 in. by 32 in.
Extent – 6 leaves; 11 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; moth-eaten ; complete.
Not mentioned
दश्यादाम्यु ... क .... वशिष्टेन निमित्तेन भौमवरे || शुभमस्तु ॥
Ends - fol. 60
39
...
The present Ms. is identical with Ms. No. 111 described in Weber's Catalogue of Berlin Mss. There the work is ascribed to Bhaṭṭanārāyaṇa.
305
यः । सूत्रे -
...
Praiṣādhyāya
37(8)
1895-1902
श्रीगणेशाय नमः ॥
ओं ॥ होता यक्षदग्निं समिधा सुषमिधा समिद्धन्नाभा पृथिव्याः संगथे वामस्य ॥ वं दिव इळस्पदे वेत्वाज्यस्य होतर्यज ॥ १ ॥ etc.
इति प्रैषाध्यायः समाप्तः ॥
होता यक्षदश्विना सोमानां तिरोझानां त्रिर्वर्त्तिर्यात त्रिरिह मादयेथा
तो तुरीयं नासत्या वाजिनाय धेनूः सजूरनी रोहिदश्वो घृतस्नुः ॥ सजूरुषा अरुणीभिः सजूः सूर्यं एतशेन सजोषावश्विनादंसोभिः करत एवाश्विना जुषेता मदेतां वीतां पिबतां सोमं होतर्यज । १ ॥ श्री ॥
इत्याश्विनप्रैषः समाप्तिमगमत् ॥
होता यक्षदश्विना सरस्वतीमिदं सुत्रामाणं सोमानां सुराणां जुषंतां व्यंतु पिबन्तु मदंतु सोमान्सुराम्णो होतर्यज ॥ १ ॥ इति सौत्रामणिप्रैषः
समाप्त

Page #321

306
Kaipasutras
वृहतीसहस्रशस्त्र
Brhatisahasraśastra
110 No. 333
1887-91 Size - 94 in. by 4 in. Extent -- 54 leaves; 9 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; edges worn out; leaves slightly brittle; folios numbered in right-hand margins; fol. 46a blank; complete.
Same as No. 35/1892-95. Age - Samvat 1796 Author - Not mentioned Begins — fol. 1
Il sitotar a: 11 बृहतीसहस्रं । हुम् भूर्भुवः स्वरोमध्वों शोसावों वाक् । इति जपति
etc. as in No. 35/1892-95. Ends — fol. 546
: FEITO # FTAET 99: 1 etc. up to gfà matag FAT&T 11 as in No. 35/1892-95 followed by HEX 298€ Turसुदि १०
35
बृहतीसहस्रशस्त्र
Brhatisahasrasastra No. 334
1892-95 Size - 98 in. by 4 in. Extent — 51 leaves; 11 lines to a page: 32 letters to a line. Description - Thick country paper; Devanāgari characters; not very old
in appearance; handwriting clear and legible but not uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; folios numbered in both margins; fol. 46 missing; incomplete.

Page #322

A. Srauta Works
307
Age – Does not appear to be very old Author - Not mentioned Subject - The principal Sastra on the Mahāvrata day of sacrificial
session. Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ बृहतीसहस्रं । हुम् भूर्भुवः स्वरो अध्वर्यो शोसावों वाक् । इति जपति तदिदास भुवनेषु ज्येष्ठं पुनदंव ॐदतीनां ॥ यतो जज्ञ उग्रस्त्वेष नृम्णोर नदं
योयुवतीने । सद्यो जज्ञानो निरिणाति शत्रुन्पतिं वो मध्यानां ।। etc. Ends - fol. 52b
ॐ मक्थशा यज सोमस्येति प्रैषः । बे यजामहे पिवा सोममिद्रं मंदतु स्वा . यं ते सुषाव हर्यश्वादिः । सोतुहुर्बाभ्यां सुयतो नावा ३ नौषट् ॥ सोमस्याने वीहि वौषट् ॥
अनुच्छवस्यानुवषट्कारं कुर्यात् ।। इति बृहतीसहस्रशस्त्र समाप्तां ॥
लिखितं दीक्षित हरीरामेण ॥ देवरामपठणार्थमिदं पुस्तकं लेखनीयं शम भवतु॥
तैलाद्रक्षे ... एवं वदति पुस्तका॥ श्री ॥ References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 37543
iii, 804. B - Descriptive Catalogues :- I. O. Cat. No. 434.
बौधायनकर्मान्तसूत्र
Baudhāyanakarmāntasūtra
15 No. 335
1883-84 Size - 97 in. by 4 in. Extent — 7 leaves; 12–13 lines to a page; 44 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance ; handwriting small, clear and uniform; folios being torn
pasted with paper-slips; incomplete. Age - Appears to be old

Page #323

308
Ralpasutras
Author - Not mentioned Begins - fol. 10
अन्वाहिताश्चेद्रग्नय उद्वायेयुः सवनीयं गार्हपत्यस्याहवनीय उद्वाते भस्मो
द्वाप्य शकृत्पिडा परिलिप्य ज्वलंतमाहवनीयमुद्धृत्य न्युप्पोपसमादधाति etc. Ends - fol. 70
प्रतिकृष्यैनामग्रेण दक्षिणानि हवींष्यनभिधारितामद्वासयेदथैतां पुन ... श्रि ... भिधारितामुद्वास्यांतर्वेद्या सादयेदेवमेतान्यव्यवेतानि भवत्यथा ... प्रतिप्रस्थाता मारुत्यै दैवत ... वानुवं । चयेत्सकृदाश्रावयेदधान्यत्राद्धयोः कृतानुकारो भवतीति ...
बौधायनकर्मान्तसूत्र
भाष्य No. 336 • Size - 118 in. by 7t in.
Buudhāyanakarmāntasūtrabhāsya
11(5) 1866-68
Extent - 113 leaves; 13 lines to a page; 35 letters to a line.
Description - Modern paper; Devanāgari characters; blue in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; yellow pigment used for corrections;
folios numbered in both margins; complete. Age-Saka 1789 Author - Bhavasvamin
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ पंचतयेन क० यमवेक्षतेत्यादि कमांत इत्यर्थसंज्ञा कर्मणामंत इति समाप्तिरत्र कर्माणि समाप्यते किंचिदविशेषेणोक्तविशेष्यते पूर्वार्धादवदाया
पराधांदिति अंगुष्ठपर्वमात्राणीत्यादि किंचिदनुक्तं कल्पे उच्यते ॥ etc. fol. 6a प्रथमोध्यायः ।। १ । fol.70 इति द्वितीयः ॥२॥छ fol, 90 तृतीयोध्यायः ॥३॥

Page #324

Ends
1 fol. 113
भक्षणमंत्र आध्वयंव एव साधारणवचनेषु आयुर्दा अग्न इति हुते प्रकृतिवदाहवनीयमुपस्थाय निष्क्रामति ॥ शूलोद्वासने गच्छति अत ऊर्ध्व प्रकृतिवदेव सिद्धं ॥
Size -
बौधायनकल्पव्याख्या
No. 337
A. srauta Works
१७८९
॥ इति श्रीभवस्वामिविरचितः समाप्तोभिब्रोमः ॥ शुभं भवतु ॥ छ ॥ शके प्रभवनाम संवत्सरे मिति आश्विनकृष्ण १४ चतुर्दश्यां मंदवासरे तारीख २६ माहे अकटंबर सन १८६७ इसवी रोजी नकल समाप्त झाली ॥ नकल लिहिणार श्रीकण्हाटकक्षेत्रस्थघळसाशी इत्युपनामक व्यंकाजी नारायणेन लिखितं || स्वार्थं परोपकारार्थं च | श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ ग्रन्थसंख्या ॥ बत्तीस अक्षराचा श्लोक ॥ या प्रमाणे मोजून अक्षरे येकंदर ।। १२८००० ।। त्याचे श्लोक संख्या ४००० ।। चार हजार असे ॥ समाप्तं ॥ छ ॥ छ ॥ छ ॥ छ
The present Ms. appears to be a rare Ms. of Bhavasvaamin's commentary on the Bauddayanakarmāntasūtra.
11 in by 4g in.
309
-
Baudhāyanakalpavyākhyā
Extent – 110+1 leaves ; 10-12 lines to a page; 32-40 letters to a line.
Description
Country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; edges worn out; leaves slightly brittle; extremely moth-eaten especially from folio 73 onwards to the end; foll. 80-100 missing; there is a stray folio following fol. 14; incomplete. Age - Appears to be old
Author - Sāyaṇācārya Begins
- fol. 1b
श्रीगणेशाय नमः ॥
वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे ||
यं नत्वा कृतकृत्याः स्युस्तं नमामि गजाननं ॥ १ ॥
त्रयी मंगत्रयी कल्पलताया यनिरूपितं ॥ दोहयेच्छ्रियमादत्ते मीमांसासंग्रहृद्वयं ॥ २ ॥
74
1895-1902

Page #325

310
kalpasūtras
यः सायणाचार्यपदाभिषिक्तः श्रीशिंगणानार्यसुताग्रगण्यः॥
प्रसन्नगभीरमतिः स्फुटार्थ बोधायनं कल्पमथो विधास्यन् ।। ३ ॥ fol. 150 प्रथमे प्रश्न प्रथमोऽध्यायः ॥ Ends abruptly - fol. 1310
. अथ वै भवति पौर्णमासीमेव यजे ......
बौधायनकाम्येष्टिसूत्रव्याख्या
Baudhāyanakāmyești
sūtravyākhyā
No. 338
1899-1915 Size -8 in. by 4 in. Extent-14 leaves; 10 lines to a page; 24 letters to a line. Description -Modern paper; Devanagari characters; new in appear
ance; handwriting somewhat careless but clear and legible; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; incomplete.
Age - Modern Author - Mahādeva * Begins -- fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः श्रीगुरुभ्यो नमः नक्षत्रेष्टिषु येनैव व्याख्याता पृथगाशिषाः ॥ सत्याषाढेन यत्स्मार्ताः स्पष्टब्राह्मणकल्पकाः॥१॥ आयुष्कामत्रिवारं वा स्वनक्षत्रे यजेदिति ॥ बौधायनोब्रवीत् तत्राप्येकस्यामेव कामना ॥२॥ समुदायात्फलं त्वेकमप्युक्तमनुनैव तु ॥
तत्र प्रयोगः क्रियते महादेवेन यज्वना ।।३॥etc. Ends- abruptly fol. 14b
प्रजापतिरसि। विहव्यादि आग्नेयेन प्रचर्य ॥ सोमाय मृगशीर्षायानुब्रूहि ॥ सोमं मृगशीर्ष यज । सोमो राजा मृगशीर्षेण भागनित्यनुवाक्या ।। यत्ते नक्षत्रं मृगशीर्षमस्तीति याज्या ॥ सोम

Page #326

A.
rauta Works
311
56
बौधायनचातुर्मास्य .
Baudhāyanacāturmāsya No. 339
1899-1915 Size - 8 in. by 4 in. Extent-6 leaves; 12 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting somewhat careless but clear and legible;
folios numbered in both margins; incomplete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins – fol. 10
॥ श्रीमहागणपतये नमः ॥ हरिः ॐ वैश्वदेवहविभिर्यक्ष्यमाणो भवति फाल्गुन्यां वा चैत्र्यां वा पौर्णमास्यां
नक्षत्रे प्रयोग इत्येक आहुरुदगयन मापूर्यमाणपक्षस्य पुण्याहे प्रयुंजीतेति etc. Ends - fol. 60
हवी व्यभिधारयत आग्नेयप्रभृतीन्येवाध्वर्युरभिधारयति प्रसिद्धमैंद्रानान्मारुती प्रतिप्रस्थाता वारुणीमध्वर्युः कार्य चैककपालमथानये सोमायेत्याज्यभागाभ्यां चरतो प्रतिप्रस्थातो परमत्यध्वर्युरानुपूर्व्यहविभिश्चरति प्रसिद्धमैंद्रानादधाध्वर्युरुपरमति ॥१०॥
बौधायनचातुर्मास्यप्रयोग Baudhāyanacaturmasyaprayoga
18(1) No. 340
1899-1915 Size -81 in by 4 in. Extent-37 leaves%3; 10-11 lines to a page%3; 32-36 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; complete; the Ms. contains the following works in addition to this:
1 मृगारेष्टिप्रयोग 2 कारिरेष्टिहौत्र

Page #327

312
Kalpasutras
3 कारीरिष्टि 4 अन्वारम्भणीयेष्टिहौत्रप्रयोग 5 नक्षत्रसत्रप्रयोग 6 कुण्डकौमुदी
7 ऐकाहिकहौत्र Age - Modern Author - Śesa Subject - A manual of seasonal sacrifices according to the Baudhā
yana school. Begins-fol. 10
श्रीमहागणपतये नमः ॥ हेरंब ॥ ओम् ॥
अथ चातुर्मास्यान्युच्यते ॥ चातुर्मास्यानीति कर्मसमुदायनाम द्वादशाह । यथा प्रयोगयोः पर्याप्तकालः यावजीवसांवत्सरीकयोवैश्वदेववरुणप्रघाससाक
मेधशुनासीर्याणां यथाक्रमफाल्गुन्याषाढीकार्तिकीफाल्गुनीमार्गमासेषु चैत्रश्रावणी
मार्गशीर्षचैत्रीषु वा प्रयोगः ।। etc. Ends - fol. 370
इति बौधायनचातुर्मास्यप्रयोगः समाप्तः। अथानुयाजानुमंत्रणानि । देवाय बर्हिषट् इदं। बहिषोहं देवयज्यया प्रजावान्भूयासं। देवीभ्यो द्वायं इदं। द्वारामहं दे० प्रजावा० । देवीभ्यामुषासानक्ताभ्यामिदं ।...
On fol. 1a we have:अथ शेषकृत बौधायनचातुर्मास्यप्रयोग प्रारंभः ॥
बौधायनचातुर्मास्यव्याख्या (सुबोधिनी)
Baudhāyanacāturmāsyavyākhyā (Subodhini)
11(3) 1866-68
No.341
Size - 11m in. by 71 in.
Extent - 83 leaves; 13 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; blue in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins : complete,

Page #328

A. Srauta Works
313. Age - Saka 1789: A. D. 1867 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐनमः॥ अथ चातुर्मास्यान्युच्यते तानि चतसृषु मासेषु संपूर्यते चत्वारि पर्वाणि तानि वैश्वदेवं वरुणप्रधासाः साकमेधाः शुनासीर्य मिति ॥ तेषामेकस्मिन्फले
चोदनात् एककयं ॥ etc. Ends - fol. 82a
सर्वमेवाद्याधेयछंदो याजमानमझ्याधेयो छंदो मंत्रः ।। अत्रापि प्रधानमंत्रमानं भूर्भुवो धर्मः शिर इत्यादि याजमानं नेतरदित्येतदर्थमध्याधेयग्रहणं ।। उद्धननप्रभृति विराजक्रमोपस्थानांतं यजमानो वदेदिति केशवादयः ॥
इति चातुर्मास्यबौधायनसूत्रस्य व्याख्या सुबोधिनी समाप्तः॥ छ ॥ शके . १७८९ प्रभवनामसंवत्सरे अषाढवद्य ३ तारीख १९ माहे जुलई सन १८६७
इसवी रोजी नकल लिहिणार व्यंकाजी नारायण घळसासी कन्हाडकर याने
लिषितं ॥ ग्रंथसंख्या २५२५॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ छ ।। fol. 330 इति बौधायनसूत्रे चातुर्मास्यव्याख्या समाप्तं ।। Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 378".
77
बौधायनदर्शपूर्णमास
Baudhāyanadarsapūroamāsaभाष्य
bhāșya No. 342
1884-87 Size — 11' in. by in. 54 in. Extent -134 leaves%3 11 lines to a page; 32-36 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance%3; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders of some folios ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; from fol. 58 onwards the numbers seem to have been wrongly put as 68, 69 etc.;
edges of some folios slightly worn out; complete. Age – Does not appear to be very old
.-40

Page #329

314
Kaipasutras
Author - Sāyaṇācārya Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः । ॐम् ॥ वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे
यं नत्वा कृतकृत्यास्युस्तं नमामि गजाननं १ etc. fol. 184 प्रथमे प्रश्ने प्रथमोध्यायः Ends - fol. 144b
एतयोरनय इदं यदस्मिन् कर्मणि० अवसतां घृतेन स्वाहा देवेभ्य इदं यदस्य कर्मणोत्परोरिचं० समर्द्धयित्रे स्वाहा अग्नये स्विष्टकृत इदं प्रजापते न त्वदेता स्वाहा प्रजापतय इदं धौवात् सुवेणोपहत्य ब्रह्मप्रतिष्टमनस इत्यनेनानुवाकेन प्रतिमंत्र जुहोति सप्तदशः श्रीभवानीशंकरार्पणमस्तु श्रीसांबसदाशिवाय सिद्धेश्वरार्पणमस्तुं इदं पुस्तकं यशवंत नरसिंह मजुमदार वास्तवलेतले ग्रामनगर
श्रीसिद्धेश्वरार्पणय ...... Reference -Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-5, 2450
( ascribed to Vidyāranya).
बौधायनदर्शपूर्णमास
Baudhāyanadarśapūrņamāsaव्याख्या (सुबोधिनी)
vyākhyā (Subodhini)
11(2) No. 343
1866-68 Size - 11 in. by 73 in. Extent - 184 leaves; 13 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Moderal paper; Devanāgari characters; blue in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; yellow pigment used for corrections;
folios numbered in both margins; complete. Age - Saka 1789 Author - Mahādeva Vājapeyin Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ नमस्कृत्य गुरून्सम्यम्भाष्यार्थमवधार्य च ॥ बोधायनीयसूत्रस्य कुर्वे वृत्तिं सुबोधिनीं ॥१॥

Page #330

Å. Srauta Works
315 अमावास्येन वा पौर्णमासेन वा हविषा यक्ष्यमाणो भवति स पुरस्तादेव
हविरातंचनमुपकल्पयत इति ॥ etc. Ends - fol. 1830
॥ बौधायनकृतस्यासौ वृत्तिः सूत्रस्य तायते ॥ दर्शश्च पूर्णमासश्च संपूर्ण: प्रीयतां शिवः ॥ केदं बोधायनं सूत्रं क्व मेल्पविषया मतिः । गुरोः कटाक्षस्तनुते वृत्तिमेवं सुबोधिनीम् ॥ श्रीरस्तु ॥ छ ।।
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ शके १७८९ प्रभवनाम संवत्सरे श्रावणकृष्ण ७ सप्तम्यां तारीख २१ माहे अगष्ट रोजी नकल समाप्त झाली असें॥छ।
नकल लिहिणार व्यंकाजी नारायण घळसाशी कन्हाडकर याने लिपितं ॥ ग्रंथाची संख्या केली ती सुमारें ॥५०८८८॥ पांच हजार आठशे अठ्याऐशी
असे ॥ छ। fol. 1840 इति बौधायनदर्शपूर्णमासब्याख्या सुबोधिनी समाप्तः Reference - Mss. - A Aufrecht's Catalogus Catalogorum: i, 37843;
iii, 800. B - Descriptive Catalogues:- R. Mitra, Notices No.
152.
बौधायननक्षत्रेष्टि
Buudhāyananaksatrești
111 No. 344
1887-91 Size - 8} in. by 34 in. Extent - 2 leaves; 12 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for colophons; yellow
pigment used for corrections; complete. Age - Appears to be old . Subject - A manual treating of sacrifice with regard to the Nakshatras
according to the Baudhāyana school. Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अगातो नक्षत्रेष्टि ब्याख्यामो

Page #331

316
Kalpasütras
अग्निर्वा अकामयतान्नादो देवाना स्यामिति ता ब्राह्मणेन व्याख्याताः सा या वैशाख्या: पौर्णमास्याः पुरस्तादमावास्या भवति सा सकृत्संवत्सरस्याभरणीभिः संपद्यते तस्यामारभेतेति etc.
Ends - fol. 20
पशुपथिकृत्येष्टयेष्ट्वा दर्शपूर्णमासाभ्यां यजेत् नक्षत्रसत्रेण सुतीनंत्याय ज्योतियामयनेनेष्ट्वा पाप निर्णय ज्योतिष्ट्वमुपजायतेऽपपुनर्मृत्युं जयतीति ह माह बौधायनः ॥ २ ॥
इति बौधायननक्षत्रसत्रसूत्रं समाप्तं ॥ शुभं ॥
बौधायनप्रायश्चित्तकारिका
No. 345
Size - 83 in. by 4 in.
* Extent - 22 leaves ; 15 lines to a page; 45-46 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; not old in appearrance; handwriting small but clear, legible and uniform ; red pigment used for marking verse-numbers and colophons; edges of some folios slightly worn out; some folios pasted with paper-slips; complete.
Samvat 1739
Rules of expiation according to the Baudhāyana school.
-
Age
Subject
Begins - fol. 10
Baudhāyanaprayaścittakārikā
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
॥ श्रौते वौधायनोक्तानि प्रायश्चित्तानि यानि तु ॥ व्याख्यातृननुसृत्यैषां समाहारो निगद्यते ॥ १ ॥ मंत्राम्नात गणाम्नात भेदोक्तानि द्विधाब्रवीत् ॥ मंत्रसामर्थ्यसिद्धानि मंत्रास्नातानि भाष्यते ॥ २ ॥ ब्रह्म प्रतिष्ठा मनसो ब्रह्मेत्यादीनि तानि च ॥ मंत्र मंत्रगगास्नाता गणाम्नातत्वमिष्यते ॥ ३ ॥ etc. fol. 120 इत्युक्तः प्रथमो प्रभो
27
1883-84

Page #332

Ends – fol. 220
Size
Extent
-
बौधायनश्रौत प्रयोगप्रायश्चित्त
No. 346
-
Ends
नमो बोधायनायास्तु वेदविद्यांबुराशये ॥ आचार्या या खिलाचार्य कर संपीडितांध्रये ॥ ५८ ॥
इति बोधायनसूत्रोक्ताः प्रायश्चित्तकारिकाः ॥
।। संवत् १७३९ श्रावणकृष्णाष्टम्यां सिगिपनिवंरवोहिबेम || शुभमस्तु ॥ स्पृक्षाणि सर्वशः । यावन्नापैति लौहित्यं तावत्सायं त हूयते १ इति छंदोगपरिशिष्टे होमकाललक्षणं पुनर्लाजांतरं कृत्वा कर्मशेषं समापयेत् इति कायांत दशभिमंत्रैर्जुहुयात्प्रत्यृचं घृतं इति केचित् वदति केशवरायस्य प्रायश्चित्तकारिका गोपालकृ ...
-
A. Srauta Works
......
-
......
9 in by 5 in.
43 leaves; 8 lines to a page; 25 letters to a line.
317
Baudhayana śrautaprayogaprayaścitta
Description 1 - Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting bold, clear and legible ; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in right-hand margins; incomplete.
Age Appears to be old
Subject
Begins
85
A/1881-82
Rules for expiation accotding to Baudhayana school.
fol. 1b
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ श्रौतकर्मणि बौधायनप्रयोगेऽजस्त्रपक्षे आश्वलायनोपयोगिप्रायश्चितानि विध्यपराधे प्रायश्चितिः विधिर्विद्दितं तत्करणं तद्यथा स्वयं पर्वणि जुहुयात् etc. •fol. 43b
अत्र प्र० यद्याहिग्निर्ग्रामांतरे मृतः वद्वार्ताश्रवणानंतरं पत्नी ऋत्विग्हारा... थिकृतीं कृत्वा तत्रैव मृतवत्सगोः पयसा तुष्णीमग्निहोत्रं सर्वहुतं कारयेत् प्रधानद्रव्येपि प्रजापतिर्देवता तुष्णींहोमत्वाद्भक्षणादेः शेषकर्मणो लोपः नापराभिहोमः सर्वहुतत्वात्

Page #333

318
बौधायन श्रौत प्रयोगप्रायश्चित्त
No. 347
Size – 7ž in. by 4 in.
Extent — 9 leaves; 10 lines to a page; 25-28 letters to a line.
Description
-
Age - Modern
Author Not mentioned
Begins – fol. 10
-
Modern paper with watermarks; Devanagari characters; new in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; incomplete.
Same as No. 85/A-1881-82.
Kalpasutras
Ends (abruptly) - fol. 8°
Baudhayanasrautaprayogaprāyaścitta
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ श्रौतकर्मणि बौधायनप्रयोगेऽजस्त्रपक्षे
भाश्वलायनसूत्रानुसारिणि
प्रायश्चित्तानि विध्यपराधे प्रायश्चित्तिः विधिर्विहितं तत्करणं तदकरणमन्थाकरणं वाऽपराधः तत्र प्रायश्चित्तिः प्रायो विनाशः तस्य चित्तिः संधानं कर्त्तव्यं etc.
No. 348
84
A/1881-82
धनश्रौतसूत्र
अधारणिगतानां मथनेन कालेयनुत्पने आश्व० अग्निहोत्राय कालेनावजायमानेष्यन्यमानीय जुहुयुः लोकिकाग्नि गार्हपत्ये निधाय तत उभौ ...
'अथाश्वलायनसूत्रप्रधानप्रायश्चित्तानुक्रमणिका लिख्यते
On fol. 9a
Then foilows the list of the Prayaścittas.
Baudhāyanaśrautasūtra
10
1866-68
Size — 123 in. by 72 in.
Extent – 346 leaves ; 13 lines to a page; 38 letters to a line.
Description Modern paper with watermarks; Devanagari characters; blue in appearance; handwriting clear, legible and uniform ;

Page #334

A. Srauta Works
319
borders ruled in two double red lines; yellow pigment occa. sionally used for corrections; folios numbered in both margins; separate pagination for each sutra. The Ms. contains the following sūtras :
1 अश्वमेधसूत्र 2 द्वैधसूत्र
औपानुवाक्यसूत्र 4 शुल्वसूत्र 5 प्रायश्चित्तसूत्र 6 द्वैधसूत्रप्रवय॑स्य प्रश्नं 7 श्रौतसूत्रदर्शपूर्णमास
8 सोमसूत्र Age - Saka 1789: A. D. 1868 Author - Baudhāyana Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ हरिओम् ।। अश्वमेधेन यक्ष्यमाणो भवति राजविजिनी सार्वभौम स एतद्देवयजनं जोषयते आश्विनं प्रागाश्विनं दक्षिणाश्विनं प्रत्यगाश्विनं मुदक् छिंदंति वृक्षान प्रस्थलनिभिदंति प्रति निम्नान् पूरयंति कि शारूणि निरण्यंति नदीनां तीर्थानि
सर्वप्रवणानि पल्वलानि कुर्वति etc. fol. 20 प्रथमोध्यायः fol. 4b द्वितीयोध्यायः॥
fol. 164 इति अश्वमेधसूत्र समायः ॥ पंचदशप्रश्न समाप्तः ॥ Ends - fol. 112a
सर्वेषामभिगमयन्नवद्यतीति तस्या एते भवतः सं वां कर्मणो भाजिग्यथुरित्यन्वाहार्यमासाद्य सहस्रं ५ हिरण्यं तार्थप्यं धेनुमिति ददाति ॥ अथ वै भवति प्रजापतिरकामयत प्रजाः सृजेयति ॥ ४२ ॥ छ ।।
॥ इति बोधायनकाम्येष्टिसूत्रे त्रयोदशप्रश्नः समाप्तः । श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥छ ॥ शके १७८९ प्रभवनाम संवत्सरे मिति माघशुक्ल १४ चतुर्दश्यां तारीख ७ माहे फेबरवारी सन्म १८६८ इसवी रोजी नकल समापितं ॥ नकल लिहिणार काहाटक्षेत्रस्थ घळसासी इत्युपनामक व्यंकाजी नारायणेन लिखितं । स्वार्थ परोपकारार्थ च॥ ग्रंथसंख्या १००।। चार हजार असे ॥

Page #335

320
Kalpasūtras
References (1)-Mss.-A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i,
___3770; ii, 850, 2134; iii, 806. ____B - Descriptive Catalogues:- I. O. Cat.
284-85, 4608-18. (2) Printed Editions:- Ed. by Dr. W. Caland 3 vols.
Calcutta, Asiatic Society of Bengal 1904-24.
बौधायनश्रौतसूत्र
Baudhāyanasrautasūtra
148 1895-1902
No.349
Size -- 9
in. ty 4, in.
Extent - 66 leaves; 9 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters, not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; every folio more or less moth-eaten; red pigment used for marking%3B folios numbered in both margins; incomplete.
Age - Does not appear to be very old Author - Baudhāyana Begins - fol. 10
॥श्री गणेशाय नमः ॥ अथ वै भवति श्रद्धामेवारभ्येति यज्ञो वा आपो यज्ञमेवारभ्येति वनो वा आपो वनमेवर्धेतृव्येभ्यः प्रहृयेत्यापो वै रक्षोनी रक्षसामपहत्या इति etc. fol. 14 प्रथमः प्रश्नः ॥
fol. 156 द्वितीयोध्यायः॥ Ends — abruptly fol. 666
पितरः प्रोयंतामिति वाचयित्वाभिवाद्य स्वधायैस्थाने दक्षिणं जानु निधाय सव्यमुद्धत्येडा देवपूरिति जापत्वा नांदीमुखाः पितरः प्रीयंतामित्यग्नो निनीय ब्राह्मगानुन्थाप्य प्रसाधप्रदक्षिणीकृत्य शेषमनुज्ञाप्य दैवतं विसृभदक्षिणेनाग्निप्रागग्रेषु नांदीमुखेभ्यः पितृभ्यः स्वाहेति संक्षालनं प्रदक्षिणं परिषिच्यों वहतीरिहापि जराद्यथैन कालहोमासृषदाज्येन पूर्ववद्धोम केचिदामनंतीत्युक्तेमेत...

Page #336

.
A. Śrauta Works
321 बौधायनश्रौतसूत्र
Baudhāyanaśrautasūtra
58 No. 350
1899-1915 Size -11 in. by 58 in. Extent -138 leaves; 11 lines to a page; 40 letters to a line.
Description - Thick country paper; Devanāgari characters; noi very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform: borders ruled in double red lines; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; almost every folio more or less moth-eaten; fol. 3 missing.
The Ms. contains Praśnas 1-9. Age - Not very old Author:- Baudhāyana Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ॐ अमावास्येन वा पौर्णमासेन वा हविषा यक्ष्यमाणो भवति स पुरस्तादेव हविरातंचनमुपकल्पयत एकाहेन वा ग्रहेन वा यथर्वथ वै ब्राह्मण भवति दनातनक्ति सेंद्रत्वायाग्निहोत्रोच्छेषेणमभ्यातनक्ति यज्ञस्य संतत्या
इति चंद्रमसं वा निर्माय संपूर्ण वा विज्ञायानीन्वादधाति etc. . . fol. 17° इति बौधायनसूत्रे प्रथमप्रश्नः॥
fol. 32b इति बौधायनसूत्रे द्विणीयः प्रश्नः ।। Ends fol. - 139a
॥अथारण्योनग्नीन् समारोह्य ॥ यावदेवाध्वर्युश्चेष्टति ॥ वरुणायानुबूहीति अत्रैतमवभृत रस २ सादयति ।। अपामसोममभृता अभूम । इष्टयजुषे देव सोमा अथ संप्रैषमाह ॥ होत्र एषोत्तमेति प्राहुः ॥
अथ होतारं पृच्छति ॥ अथ प्रजन्नाह ।। होतृश्चमसमन्बयध्वं ॥ इद तृतीय सवनं कनीनां ॥ ___ समुद्रादांतरिक्षात् ॥ प्रसर्पति तृतीयाय सवनाय ॥ इति तृतीयसवनं समाप्तं ॥
इति बौधायनसूत्रे नवमः प्रश्नः॥

Page #337

322
बौधायन श्रौतसूत्र
No. 351
Size - 88 in by 4 in.
Extent
-
Age • Saka 1599
—
Author
Begins - fol. 16
30 leaves; 9-10 lines to a page; 25 letters to a line.
Description - Modern paper; Devanāgari characters; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; edges slightly worn out; the Ms. contains Praśnas 1-3.
Baudhāyana
Kalpasūtras
श्रीगणेशाय नमः ॥ अथोपव्याहरणं विज्ञावते
Baudhāyanasrautasūtra
Ends - fol. 298
13
Viśrama (i)
वृत्त्रादौ क्रतुकामं कामप्रीत यशांगादौ यज्ञांगकाममिति प्राक्कूलां दर्भान्स स्तीर्यं तेषु प्राङ्मुखो यजमान उपविश्य जपति याः पुरस्तात्प्रस्रवंस्युपरिष्टात्सर्वतश्च याः । ताभि रश्मिपवित्राभिः श्रद्धां यज्ञमारभे ॥ etc. fol. 11° इति बौधायनसूत्रे प्रथमः प्रश्नः ॥
fol. 17 इति बौधायनसूत्रे द्वितीयः प्रश्नः ॥
संतिष्ठत एषेष्टिः संपूर्णपात्र विष्णुः क्रमाविसृजते व्रतमथ पौर्णमासवैमृधाभ्यां यजते संतिष्ठतेप्रयाधेयं संतिष्टतेभ्याधेयं ॥ २१ ॥
इति बोधायनसूत्रे तृतीयः प्रश्नः ॥ ॥ ग्रंथसंख्या ४३५ शिवाय गणेशकवीश्वरसूनुना जनार्दनेन लिखितं । शुभवतु शके १५९९ परिधावी संवत्सरे चैत्रवद्यां एकादस्यां समाप्तं ॥ || शुभवतु ॥ श्रीरस्तु ॥ ॥ परोपकारार्थ च ॥
बौधायन श्रौतसूत्रभाष्य
No. 352
Size - 81 in by 62 in
Extent – 145 leaves; 13 lines to a page; 25-30 letters to a line.
Baudhayanasrautasūtrabhāṣya
78
1884-87

Page #338

A.
rauta Works
323
Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; folios numbered in both margins.
The Ms. contains commentary on Baudhāyanasūtra up
to Agnistomakānda ohly. Age -Saka 1809 Author -- Bhavaswāmi Begins — fol. 10
॥श्रीढुंढिराजाय नमः । श्रीमद्विश्वेश्वराय नमः॥ श्रीगोपालं गुरुं भजे ॥ ब्राह्मणानां बहुत्वादेकैकस्यां शाखायामपरिसमा. सित्वादर्थस्य च दुर्बोधत्वादसावत्रेत्वाच्च संहृत्य विवरणार्थ सुखं वुध्वा कर्ससीगमनुष्टाय फलं सर्वे प्राप्नुयुरिति फलकल्प मारप्ध आचार्येण वाक्यसंबंश्च गर्भाधानादिसंस्कारैः संस्कृतोधीत्य वेदात् न्यायतः कृतदार अमावास्येन वेति चोदित स्वकर्मभिरधिकारः तानि च कर्माणि नानाविधानि । तत्र दर्शपूर्ण
मासाग्निहोत्रज्योतिष्टोमप्रवाण्यपूर्वाणि | etc. fol. 7a प्रथमोध्यायः॥ Ends-fol. 1450
भक्षणमंत्र आध्वर्यः एव सर्वसाधारणवचनेषु आर्युदा भग्न इति हुते प्रकृतिवदाहवनीयमुपस्थाय निष्कामतिः शूलोद्वासने गच्छति अत उर्वप्रकृतिवदेव सिद्धं ॥ इति श्रीभवस्वामीविरचितः समाप्तोग्निष्टोमः ॥ शुभं भवतु॥ शके १८०९ व्ययनामाब्दे मार्गशीर्षकृष्ण ७ भृगुवासरे लेखनं संपूर्णम् ।।
श्रीकृष्णाय नमः ॥ छ ।। छ। References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 378a;
ii, 85b; iii, 800. B - Descriptive' Catalogues:- I. O. Cat. Nos.
286-88, 4619-21.
बौधायनश्रौतसूत्रव्याख्या
Baudhāyanaśrautasūtravyākhyā
11(4) No. 353
1866-68 Size - 11t in. by 71 in. Extent -44 leaves%3; 13 lines to a page; 35 letters to a line.

Page #339

34
Kalpasūtras
Description - Modern paper; Devanāgari characters; blue in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform ; borders ruled • in two double red lines; yellow pigment used for corrections%3; folios numbered in both margins; complete.
A commentary on the Baudhāyanasutra by Bhavasvami. Age -Saka 1789 Author - Bhavasvami Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः श्रीगुरुभ्यो नमः ब्राह्मणाना बहुत्वादेकैकस्यां शाखायामपरिसमासिवादर्थस्य च दुर्बोधस्वादसार्वत्रेत्वाच्च संहृत्य विवरणार्थ सुखं बुध्वा कर्ससांगमनुष्टाय फलं सर्वे प्राप्नुयुरिति फलकल्प आरब्ध आचार्यणावाक्यसंबंधश्च गर्भाधानादिसंस्कारैः संस्कृतोधीत्य वेदान् न्यायत: कृतदार आमावास्येन नवेति चोदितस्वकर्मभिर
धिकारः तानि च कर्माणि नानाविधानि || etc. fol. 30 इति भवस्वामिकृते कर्मातविवरणे प्रथमस्य कर्मातस्य प्रथमोध्यायः ॥१॥
fol. 4a इति प्रथमस्य कर्मांतस्य द्वितीयोध्यायः॥ २॥ छ । Ends - fol. 43a
यथावकाशमिति देवताप्रयुक्त माग्रयणाग्रेष्विति ग्रहणाधर्मत्वं वाचंयम इति विसृष्टवागिति यस्थानधर्मत्वं विलुप्य सशेषे सति माने पृष्टपषडह इति संघातधर्मत्वं न कुर्यादिति धर्मत्वं कुर्यादिति एवमादि सर्व अंकितमिमित्येतप्रतिपादि यज्ञे यज्ञमुपलक्षयतेत्यभ्यासः समाप्तितुष्टिमंगलार्थः ।
॥ इति भवस्वामिकृते कर्मांतविवरणे । तृतीयस्य कर्मातस्य विंशोध्यायः ॥ २०॥ समाप्तांश्च मूलकल्पाद्वैधकर्माताः॥ व्यंकाजी नारायणेन लिखितं ॥
ग्रन्थ सं० ।। १५०० ॥ fol. 44b इति बौधायनकर्मसूत्रस्य भवस्वामिव्याख्या समाप्तः ॥ छ । Reference - See No. 78/1884-87.
बौधायनसूत्रव्याख्या called सुबोधिनी
No. 354 Size — 113 in. by 74 in.
Baudhāyanasūtravyākhyā called Subodhini
11(1) 1866-68

Page #340

Age
Author
Begins
-
Extent - 86 leaves; 13 lines to a page; 35 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters; blue in appearance; handwriting beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; separate pagination for each work; complete.
A commentary on the Baudhāyanasūtra.
The Ms. contains the following works in addition :
1 बौधायनदर्शपूर्णमासव्याख्या
2 बौधायनचातुर्मास्यव्याख्या
3 बौधायन सूत्र व्याख्या
4 बौधायन कर्मान्त सूत्रभाष्य
—
A.
śaka 1789 : 1867 A. D.
Not mentioned
fol. 1b
Brauta Works
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
शुक्लांबरधरं शीघ्रं शशिवर्णं चतुर्भुजं ॥ प्रसन्नवदनं ध्यायेत्सर्वविघ्नोपशांतये ॥ १ ॥
Ends - fol. 854
325
अथोपहरणमिति ॥ अथ दर्शपूर्णमासयोर्निरूपणानंतरं उपव्याहरणमुच्यत इति शेषः । ननूपव्याहरणस्य दर्शपूर्णमासानंतरं निरूपणं कथं भविष्यति ॥ यतः सर्वकर्मणामाधानपूर्वकत्वादाधानमेव वक्तव्यमिति चेत् ॥ ' उच्यते ॥ सर्वेषां कर्मणामाधानस्य चोपव्याहरणपूर्वकत्वात् उपन्याहरणमेवानंतरं निरूप्यते
etc.
वृत्तिराधानसूत्रस्य दक्षिणामूर्त्यनुझहात् ॥ सुबोधिनी वृत्तिरेषा तुष्यंतु प्रीयतां शिवः ॥
इति श्रीबौधायनसूत्रस्य व्याख्या सुबोधिनी समाप्तः ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ छ ।। शके १७८९ प्रभवनाम संवत्सरे मित्ति आषाढशुद्ध १ प्रतिपदां भोमवारे तारीख १ माहे जुलई सन्न १८६७ इसवी रोजी नकल समाप्त केली ॥ श्री कन्हाटक क्षेत्रस्थ घळसाशी इत्युपनामक व्यंकाजी नारायणेन लिपितं ॥ स्वार्थं परोपकारार्थं च ॥ शुभं भवतु ॥ ग्रन्थसंख्या २५२५ ।। समाप्तं ॥ छ ॥। fol. 860 इति बौधायनसूत्रव्याख्या आधानसुबोधिनी समाप्तः ॥

Page #341

326
Kaipasutrai
बौधायनसोमप्रयोग No. 355
Baudhāyanasomaprayoga
25 1879-80
Size -81 in. by 4g in.
Extent -152 leaves%3; 11 lines to a page%3 38 letters to a line.
Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
The Ms. is copied by one Annatabhatta Kşirasāgara.
Age -Saka 1654
Author - Baudhāyana
Subject - A ritual for the performance of the Soma sacrifices accord
ing the rules of Baudhāyana.
Begins — fol. 10
श्रीणेशाय नमः ॥ ॥ यस्य ज्ञानमनंतं दानं यस्य चानंतं । भक्तिर्यस्यानंते तमनंतं गुरुं नौमि ॥ १ ॥
आश्वलायनशाखिनो यजमानस्य बौधायनसोमप्रयोगः etc. Ends -- fol. 1524
तेन सायंकालं प्रतीक्ष्य तत्र हुत्वात्ततः पश्चात्तातोमः स्वशाखीयानुष्ठाने ऽशक्तस्यापेक्षायां शाखांतरीयेधिकारात् । अत एव शांखायनेन सोमांगधत्वेनोतेऽपि सायमग्निहोत्रेऽस्येषामनाधिकार इति ॥ ॥ इति बौधायनसूत्रे सोमप्रयोगः समाप्तः ॥
श्रीयज्ञपुरुषार्पणमस्नु । अदृश्यभावान्मतिबिभ्रमत्वात्पदार्थहीनं लिखिते मयात्र । तत्सर्वमार्यैः परिशोधनीयं कोपं न कुर्यात् खलु लेखकस्य ॥ १॥
॥ शके १६५४ परिधावी नाम सं. रे चैत्रवदि १४ सौम्यवासरे तहिने क्षीरसागरोपनामकअनंतमहस्येदं पु. लि.

Page #342

A. Srauta Works
References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 379b. B - Descriptive Catalogues :- R. Mitra, Notices No. 16.
बौधायन सोमप्रयोग
No. 356
Size - 11 in by 4 in.
Extent - 62 leaves ; 11 lines to a page; 36 letters to a line. Description
-
Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; folios slightly brittle; folios numbered in both margins; foll. 2-11 and 57-58 missing; incomplete. The Ms. contains Somaprayoga only (inc. ) from Baudhayanasūtra.
Same as No. 25 / A 1879-80.
Age - Does not appear to be very old
Author
Baudhāyana
Begins fol. 1°
Ends
Baudhāyanasoma prayoga
660
Viśrama (i)
327
॥ श्रीगणेशाय नमः श्रीसरस्वत्यै नमः यस्य ज्ञानमनंतं दानं यस्य चानंतं भक्तिर्यस्यानंते तमनंतं गुरुनौमि १
आश्वलायनशाखिनो यजमानस्य बौधायनसोमप्रयोगः तत्राधानपूर्वके सोमेनतुन नक्षत्रादिनियमः अन्यत्र सोमे वसंते पौर्णमास्याममावास्यायां वा यजनीये वामुत्पातदनुसारेण दीक्षादिकरूपनं etc.
fol. 740
ततोच्चर्युप्रतिप्रस्थातारौ आहवनीप्रतिप्रस्योपस्थानादि अवेक्षणांत सह कुरुतः अध्वर्युर्दक्षिणां । द्वाहुं साश्रीतः प्रत्यङ्मुख उपविशति एवमुत्तरं प्रतिप्रस्था ततो होतृमैत्रावरुणा ब्राह्मणाच्छंसियो तृनेष्टानीधाः सह ततः सह सर्व उद्गातारः ततो ब्रह्मा सदस्यश्च आहवनीयेत्यस्थानादि

Page #343

328
Kalpasatras बौधायनसोमसूत्र
Baudhāyanasomasūtra No. 357
1899-1915 Size - 103 in. by 4g in. Extent - 72 leaves; 9-10 lines to a page; 30-32 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear and legible but not quite uniform; borders of folios 1-30 ruled in double red lines while those of the remaining folios not ruled; folios numbered in both margins; moth-eaten; brittle leaves; incomplete.
The Ms. contains Adhyāyas 1 and 2 and some portion of the 3rd Adhyāya.
Age - Not very old
Author - Baudhayana
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ ओम् ॥ अग्निष्टोमेन यक्ष्यमाणो भवति स उपकल्पयते कृष्णाजिनं च कृष्णविषाणां च वासश्च मेखलां च सैषा पृथ्वी वेणीकार्या भवति etc. fol. 30° इति प्रथमः प्रश्नः ॥ ग्रन्थसंख्या ६१६ बौधायनसोमसूत्र ॥
fol. 540 इति बौधायनसोमसूत्रे द्वितीयोध्यायः ॥ छ । Ends - fol. 720
. ॥ अथारण्योरग्नीन्समारोह्य ॥ यावदेवात्राध्वर्युश्चेति ॥ वरुणायानुब्रूहीति अत्रतमवभृथ५ सर सादयति अपामसोमभृता अभूम । इष्ठयजुषस्ते देव सोम। अथ संप्रेषमाह ॥ होत्र एषोत्तमेति प्राहः ॥ अथ होतारं विपृच्छति।। अथ प्राङायन्नाह ॥ होतुश्चमसमन्नून्नयध्वं ॥ इदं तृतीयं सवनं कवीनां ॥ था समुद्रादांतरिक्षात् ।। प्रसपैति तृतीयसवनाय ॥ छ ।
Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- i, 3790;
Oppert II, 8989.

Page #344

ब्रह्मत्वमञ्जरी
from आश्वलायन सूत्र
No. 358
Size -
. 92 in. by 4 in
Extent - 27 leaves; 12 lines to a page; 30-32 letters to a line.
Description
Age • Saka 1725
-
Ends -
-
A. Brauta Works
--42
Brahmatvamañjari from Asvalāyanasūtra
Country paper; Devanagari characters; not very old in _appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; folios numbered in both margins; edges slightly brittle; complete.
Author - Jagannatha Dikṣita also called Cipalonkar
Subject A guide to the performance of duties of the Brahmā priest at the sacrifice according to the Aśvalayana school.
Begins - fol. 18
fol. 27b
133
1887-91
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः ॥ श्री योगेश्वर्ये नमः ॥
यद्दर्शितपथा गच्छन्मूढोपि ब्रह्मविद्भवेत् ॥ तमाश्वलायनं नौमि ब्रह्मिष्ठं पितरं गुरुं ॥ १ ॥ जननीं ब्रह्मरूपां तां कृष्णां साक्षात्सुधा वहां ॥ यस्याः सानिध्य संबंधाजगन्नाथो भवेन्नरः ॥ २ ॥ वेदार्थ सूत्रभाष्याणि वृत्तिमालोच्य कृत्स्नशः ॥ आश्वायनसूत्रस्थां कुर्वे ब्रह्मत्वमंजरीं ॥ ३॥
329
ब्रह्मण इत्यादिना भगवताऽश्वालवनेन श्रौतसूत्रे ब्रह्ममुक्तं तस्य प्रयोगोभिधीयते ॥ etc.
जगन्नाथस्य संतुष्टयै यज्वोपकृतये सतां तथा मुदे प्रबोभूयाज्जगन्नाथकृतोद्यमः । ।
इति श्रीमत्सकलविद्याविशारद आत्रेय कुलोत्पन्नचिपोळणकरो पाव्हयादवसोमयाजितनूज जगन्नाथ दीक्षित विरचितायामाश्वलायन सूत्रस्थ ब्रह्मत्वमंजय सप्तसोमसंस्थाब्रह्मत्वं संपूर्ण समाप्ता च ब्रह्मत्वमंजरीति ॥ श्रीः ॥ श्रीलक्ष्मीनृसिंहार्पणमस्तु ॥ शके १७२५ रुधिरोद्वारी नाम संवत्सरे भाद्रपद शुक्ल सप्तम्यामिदं

Page #345

330
Kalpaeitraa
पुस्तकं संगमेश्वरकरज्योतिर्विदुपनामकसंगमेश्वरप्रांतीयद्वितततिप्रामेषु ज्योतिष धर्माधिकरणपुराणदेशोपाध्यपणादिवृत्तिमतो भैरवदैवज्ञात्मजरघुनाथेन सप्तर्षिग्रामे लिखितं स्वार्थ परार्थ च ॥
यादृशं पुस्तकं ...... यत्नेन प्रतिपाल्यतां ॥ श्रीरस्तु । This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
ब्रह्मप्रयोग No. 359
Bramhaprayoga
26 1883-84
Size -88 in. by 38 in.
Extent -1 leaf%3; 12 lines to a page%3; 50 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; the folio is pasted with paper-slips; red pigment used; complete.
Age - Appears to be old Author - Not mentioned
Subject - On the duties of the Brahman priest at the Isti.
Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ ॥अथ ब्रह्मप्रयोगः ॥
ब्रह्मा कृतपवनमंत्राचमनप्रोक्षणकर्मागमाचम्य तीर्थेन प्रपथ समस्तपाण्यगुष्ठोग्रेणाहवनीयं परीत्य स्वासनातृणं निरस्याप उपस्पृश्य भासने उपविश्य वृहस्पतिर्ब्रह्मा ब्रह्मसदन आशिष्यते बृहस्पते यज्ञं गोपायेति जपेदेष ब्रह्मजपः etc.
Ends - fol. 1a
ॐ प्रतिष्ठ समिधमनुजानीयात् । सं। ततः सर्वसगादिप्रायश्चित्तं हुत्वा सर्वप्रायश्चित्तानि जुहुयात् । संस्थाजपेनोपस्थाय तीर्थेन निष्क्रम्यानियमः॥
इति ब्रह्मप्रयोगः॥ fol. 10 दर्शपूर्णमासीयो बव्हचब्रह्मत्वप्रयोगः केशवरामस्य

Page #346

331
Á. Srauta Works ब्राह्मणाच्छंसिप्रयोग
Brāhmaṇācchamsiprayoga
432 No. 360
1883-84 Size-9-in. by 58 in. Extent - 4 leaves: 12 lines to a page; 22 letters to a line. Description - Rough country paper; Devanāgari characters; old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; yellow pigment used for correc
tions; folios numbered in both margins; incomplete. Age - Appears to be old Author - Not mentioned Begins-fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अथ ब्राह्मणाच्छंसीप्रयोगः ॥
अमुकशर्मणः सोमो भविष्यति तत्र भवता ब्राह्मणाच्छंसीयं कर्तव्यं को यज्ञः क ऋत्विजः का दक्षिणेति तेन प्रतिवचने दत्ते यजमानेन वृतः संजपति etc.
Bads abruptly - fol. 46
__ उप ब्रह्माणि जुजुषाणमस्थों ३ वि बाधिष्ठस्य रोदसी महित्वा ।। इंद्रो वृत्रा. ज्यप्रती जघन्वोमा पश्चित्पिप्युस्तयों न गावः ॥
भारद्वाजसूत्र
Bhāradvājasūtra
79 No. 361
1884-87 Size — 13} in. by 4} in. Extent — 142 leaves; 8 lines to a page; 50 letters to a line.
Description--Modero country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; yellow pigment occasionally used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. contains Praśnas 1-9 and some portion of the 10th Prasna; incomplete.

Page #347

332
Kalpasutras
Age- Saka 1808 Author - Bharadvāja Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ दर्शपूर्णमासौ व्याख्यास्याम अमावास्येन हविषा यक्ष्यमाणएकस्याद्वयोर्वा पूर्वाहविनातंचन दोहयत्यपि वा पुरस्तादेव ब्यहे ज्यहे वानुगुप्तं दुग्धं दोहयित्वानुगुप्तेन दनातनक्ति संततमविच्छिन्न माभूदहंत्योपवसथ्यादहः पूर्णश्चंद्रमास्यात्ता पौर्णमासीमुपवसेच्छवः पूरीतेति वा यदहन दृश्येतामावास्या श्वो नोदेतीति वा तत्रैषोत्यंत प्रदेशो ये के च पौर्णमासीममावास्यां वा धर्मा भन्वारभ्याम्नायंत उभयत्रैव ते क्रियते etc.
Ends-fol. 141b
यत्र प्रातःसवनाय संप्रसर्पति तद्दक्षिणेन हविर्धाने दक्षिणेन मार्जालीयं दक्षिणेन सदः परीत्यापरया द्वारा सदः प्रविश्यापरेण प्रशास्त्रीयमतिक्रम्य दक्षिणत उपविशेदित्याश्मरथ्योपरेणोत्तरवेदिमतिक्रम्योत्तरेण हविर्धाने दक्षिणेन मार्जालीयं परीत्य पूर्वया द्वारा सदः प्रविश्याग्रेण प्रशास्त्रीयमतिक्रम्य दक्षिणत उपविशेदित्यालेखनः॥४॥ एतेनोत्तरयोः सवनयोः श. १८०८
महाग्निसर्वस्व
Mahāgnisarvasva No. 362
94
1891-95 Size -10 in by 51 in. Extent -- 158 leaves; 13 lines to a page; 40-42 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
uew in appearance; handwriting beautiful, clear and uniform; borders ruled in single pencil-lines; folios numbered
in both margins; complete. Age - Śaka 1815 Author - Väsudeva dikşita, patronized by the minister of Sahaji
Sarbhaji Tukoji Bhosla Subject - An exposition for the performance of a rite called Mahāgni
according to Baudhāyana school.

Page #348

Begins - fol. 16
*Ends
-
- fol. 157b
4. Srauta Worlce
श्रीगणेशाय नमः ॥
धर्मायनबोधाय नमिहध्वे यदितत् ब्रुवे किमपि ॥ बौधायन बौधायनमाचार्यमिमं मुहुर्नमत ॥ १ ॥ दुर्ज्ञेयं विरळप्रचारमलिनं बौधायनीयं महत् सूत्रं व्यस्त विशीर्णभाष्यशकलानन्विव्य संमृश्य च ॥ उत्धत्य स्फुटमक्लमेन विदुषां बौधाय बौधायन श्रौते व्याप्रियते महाभिविषये संतो दयंतामिह ॥ २ ॥ शाहजिशरभजितुक जिभोसलचोल क्षितींद्र सचिवस्य ॥ गरुडकूर्मरथचक्रछंदश्चिन्महितसंततमखस्य ॥ ३ ॥ आनंदरायविदुषः पंचमपुरुषक्रमागतोध्वर्युः ॥ श्रीवासुदेवयज्वा संप्रति तनुते महाभिसर्वस्वं ॥ ४ ॥ बौधायनं प्रणम्या कल्पसूत्रं यथामति ॥ द्वैधर्मांतसूत्राभ्या सह व्याख्यास्यतेतरां ॥ ५ ॥ etc.
333
संवत्सरं वा कालस्यानवस्थितत्वात् । न हि कालो व्यवस्थितः शास्त्रेण भवितव्यः तद्ब्रतश्रुतेश्च । अपि च तदूव्रतश्रुतिर्भवति । संवत्सरसंमिता वै व्रतचर्येति ॥ ५९
इति श्रीमत्संतत संतन्यमानश्येन कूर्मसाररथचक्राकाराद्यनेकगुणविराजमानमहानिविलसितप्रौढापनेकमद्दाध्वस्य श्रीशाद्दशरभतुलजाख्यचोलमहीपालनयामात्यधुरंधरस्य पदवाक्य प्रमाणपारावारीणस्य श्रीमत आंनदराय विद्वत्सार्थभौमस्य पंचपुरीषीपोष्येण तदयानिवर्तितसाग्निचित्याने कमहाध्वरेण तदध्वर्युणा महादेववाजपेययाजिसुतेन अन्नपूर्णागर्भजातेन वासुदेवदीक्षितविदुषा विरचिते महाग्निसर्वस्वे एकोनविशंतितमोध्याय ॥ १९ ॥ समाप्तिमगमत् ॥
॥ श्रीयज्ञनारायणार्पणमस्तु || शके १८१५ विजयनाम संवत्सरे
References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 4350 iii, 94a
B - Descriptive Catalogues : - Notices Vol. II No. 836; I. O. Cat. No. 4748 (It is stated that the I. O. Ms. was used by W. Caland for his edition).

Page #349

334
Kalpaintras
.
माध्यंदिनसवन
Mādhyamdinasavana
536 No. 363
1882-83 Size-103 in. by 4t in. Extent-2 leaves; 12 lines to a page; 40 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear.
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; seems to be incomplete.
Age – Appears to be old Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ प्रातःसवनमुपदिष्टं ॥ अथ माध्यंदिनसवनमुपदिशति । ॥ सर्पणादि माध्यदिनं । सर्पणमादौ प्रथम क्रियते यस्मिन् तत्सर्पणादि माध्यंदिनं सवनं सर्पणादि भवति । तस्यादौ प्रथम सर्पणं कर्त्तव्यमित्यर्थः । तच्च धिष्ण्योपस्थानादिधिष्ण्याभिमंत्रणांतं । सदोभिमर्शनादि वाधिष्ट्ण्याभिमंत्रंणांतमिति । तदुक्तं सदोभिम
र्शनादि वोत्तरयोः सवनयोरिति । etc. Ends - fol. 20
___ अन्यार्थत्वादनिवृत्तिरिति पितृभूतिः । इंद्रमेवेतेदाच्यावयतीति कार्यातरोपदेशादभिषवलिंगत्वात्रावाचास्य मंत्रस्य नामिषवार्थत्वं । यत्वभिषुणोतीति स कालार्थः संयोग इति । इहा ३ इहा ३ इत्यभिषुणोतीति श्रुतत्वात् । अविर्कवितो द्वितीयः । त्रयाणामण्यभिषवाणां द्वितीयः पर्यायः
134
मानवश्रौतसूत्र
Mānavaśrautasūtra No. 364
A/1882-83 Size - 101 in. by 4 in. Extent - 26 leaves; 8 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters with पृष्टमात्राs; old
and musty in appearance; handwriting bold, clear and legible

Page #350

A. iranata Works ..
335
borders ruled in double black lines; edges extremely worn out and moth-eaten; some folios torn; red pigment used for marking; the Ms. begins and ends abruptly; several folios
missing; incomplete. Age-Fairly old Author - Not mentioned Begins abruptly ...
....... स ... मझं लोक यजमानाय बिंदत्वछिद्र यज्ञं भूरिरेताः कृणोस्विति वेदमादत्ते । वेदेन विदिए विविदुः पृथिवीर सा पप्रथे पृथिवी पार्षिवाय
etc. fol. 180 मानसूत्रे द्वितीयोध्यायः ॥छ॥
fol. 270 मानवसूत्रे तृतीयोध्यायः ॥ छ॥ Ends ( abruptly) -- fol. 650
जातवेदोवयथाग ...... Reference - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 45103;
ii, 1040.
मित्रविन्दामहावैराजीष्टि
Mitravindāmahā
71(2) No. 365
1895-1902 Size -- 71 in. by 47 in. Extent-30 to 50 leaves; 13 lines to a page: 22 letters to a line. . Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; edges
slightly worn out; complete. Age-Not very old .'' Author - Not mentioned Begins — fol. 30
अथ मित्रविंदामहावैराजीष्टिः॥
श्रीकामो वायुष्कामो वा मित्रप्राप्तिकामो वा परमेश्वरप्रीतिकामो वा एतामिष्टिं कुर्यात् । इयं सार्वकालिका ॥ प्रथमप्रयोगे पूर्वेधुनांदीमुर्ख रात्रा

Page #351

336
Kalpasatras वुदकशांति प्रतिसरबंधं च कुर्यात् । श्वोभूते स्नानादिपंचकं कुर्यात् ।।
पुण्याहेम्यादयः प्रीयंतामिति विशेषः । ऋत्विग्वरणं अर्हणं च कुर्यात् । etc. Ends - fol. 50
अग्निस्विष्टकृतं यज । अन्वाहार्यमासाद्य दश गा ददाति । उज्विति. वाचने । बाह्मणतर्पणांतं समानं । संतिष्ठते मित्रविदेष्टिः॥
मित्रविन्देष्टि
Mitravindeşti
60 No. 366
1899-1915 Size -- 81 in. by 4 in. Extent - 3 leaves; 12 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3 ,'handwriting clear, bold and uniform; borders unruled; edges
slightly worn out; complete. Age - Appears to be old
Author - Not mentioned
Begins-fol. 1a
.. श्रीमहागणपतये नमः ।
श्री० र्थकामो वा मायुःकामो वा मित्रप्राप्तिकामो वा पत्तेषु निमितेषु पर्वणेष्टिर्भवति पूर्वेधुर्नादीश्राद्धादि कृत्वा रात्रावुदकशांति प्रतिसरबंधं च कृत्वा । श्वोभूते स्नानादिपंचकं कृत्वा पुण्याहं वाचयित्वा अग्न्यादयः प्रीयंतामिति
fão etc. Ends - fol. 20
समानमासूक्तवाकात् । सूक्तवाके । अग्निरि० सोम इ. स्वष्टा सरस्वती पूषा सविता वृहस्पतिरिंद्रो मित्रो वरुणः सोमो अग्निरिदं० कृत। त्वष्टः सरस्वत्या पूष्णः सवितुर्वृहस्पतेरिंद्रस्य मित्रस्य वरुणस्यामेरहमुजितिमित्यादि।
यज्ञो बभू० ब्राह्मणतर्पणांतं समानं ॥
इति मित्रविंदेष्टिः समाप्तः ॥ इदं पुस्तकं रघुनाथेन लिखितं याचे असे ॥ हेरंब ॥

Page #352

A. Srauta Works
337 मृगारेष्टि
Mrgāresti
433 No. 367
1883-84 Size - 12s in. by 3 in. Extent - 4 leaves; 6 lines to a page; 38 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters,
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform, borders ruled in double red lines; folios numbered in both
margins; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ मृगारेष्टिः पद्धतिर्लिख्यते ।। सा च पर्वणि देवनक्षत्रे वा कार्या ॥ प्रथमप्रयोगो मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं कृत्वा ततो अन्वारभणीया ॥ ॐ तत्सत्परमेश्वरप्रीत्यर्थ मृगारेष्ट्याहं यक्ष्ये ॥ अन्यन्वाधानादि ब्राह्मणतर्पणांते
fasta: etc. Ends - fol. 40
सह शाखया प्रस्तरानुप्रहरणं । वाजिनयागो भक्षातः ॥ परिधिभिः सहोपवेषहोमः॥ संस्रवाहत्यादि कर्मापवगांतं पौर्णमासवत् ॥ अयं विशेषः॥ प्रागृहपतियागात् सूवातीरुपजुहोति यद्दवा देवहेडन इत्येतेनानुवाकेनः प्रत्यचं।। अछिद्रपठित्तोविशत्यचोयमनुवाकः ॥ ततः अग्नये गृहपतयेनुब्रूहि इत्यादि शेषं कर्म समानं ॥ इति मृगारेष्टिः ॥ इदं पुस्तकं समाप्तं ॥ छ छ छ छ ।
मृगारेष्टिप्रयोग
Mrgārestiprayoga
18(2) No. 368
1899-1915 Size - 87 in. by 4 in. Extent -- 7 leaves; 9-10 lines to a page; 32 letters to a line.
Description -Modern paper with watermarks; Devanagari characters%3B
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform%3B borders ruled in double red lines; complete,

Page #353

338
Kalpasitngs
Age - Modern Author - Not mentioned Begins-fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥ अथ मृगारेष्टिः ॥ सा च पर्वणि कार्या । खंडपर्वणि प्रकृत्यनंतरं सद्य एवाखंडपर्वण्यपि पूर्वेधुरेव विकृति कृत्वा प्रकृत्यन्वाधानं कार्यमित्युक्तं तंत्ररत्ने
उदगयन आपूर्यमाणपक्षे कृत्तिकादिविशाखांतेषु देवनक्षत्रेषु रेयस्यां कार्या । etc. Ends-fol.7a
अत्र ऋत्विजव्यतिरिक्ता दश ब्राह्मणान्भोज्या। अस्याः फलं बौधायनसंत्रे उक्तं।
वैश्वानरी व्रातपतिं पवित्रेष्टिमृतावृतौ ।
मृगारेष्टिं च कुर्वाणः पुनोत्याविंशति कलमिति ॥ भर हाग ९ नो निबर्हणा अरह भाग एनोनिबर्हणमगमर्जना बकमृन्मयपात्रं । मृगारेष्टिसामग्री । शाखा दधि पयः पिष्टं । तंदळाः धाना भाज्यं प्रयोविंशति सादिध्मः ।। हिरण्यो । मृगारेष्टि सादिध्मः ॥
मृगारेष्टिसूत्र
Msgāreştisūtra
134 No. 369
1887-91 Size -91 in. by 47 in. Extent - 14 leaves; 12 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
. appearance; handwriting small but clear, legible and uni
form; borders ruled in triple red lines; folios numbered in both margins: edges worn out; folios slightly brittle ; complete.
Written by one Raghunātha Sangameshvarakar, son of
Bhairavadaivajña. Age -Saka 1729 Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः । श्रीलक्ष्मीनृसिंहाय नमः ॥ अथ मृगारेष्टिसूत्रं ॥ अथ वै भवति

Page #354

A. Srauta Works
339 यः पापयक्ष्मगृहीत स्याथो वा वरुध्येते देवेभ्य ऋषिभ्यः पितृभ्यो गोभ्यो ब्राह्मणेभ्यः पशुभ्यस्तेनोभिशस्तोभिशस्यमानो वा रहस्येष्ट्या यजेतेत्येतयेष्टया
यक्ष्यमाणे उपकल्पयते etc. fol. 124 इति मृगारेष्टिः समाप्ता॥ श्रीयज्ञपुरुषार्पणमस्तु । श्रीः ।। Ends - fol. 140
विहारकाले यदि कार्यदोषारपत्नीनुस्त्रीमानुमतीत्यगच्छेत् निःसंशयोग्निः खलु नाशमेति गृहस्थसीमात्र विवक्षितीर्थ ॥ इति मृगारेष्टिहौत्रं समाप्तं ।। श्रीशके १७२९ प्रभवाब्दे माघवदि १३ मिदं पुस्तकं संगमेश्वरकरज्योति
विदुपनामकभैरवदैवज्ञात्मजरघुनाथेन लिखितं । Reference - See No. 16/1883-84.
मृगारेष्टिसूत्र or
Mrgāreştisūtra or रहस्येष्टिसूत्र
Rahasyeștisūtra
16 No. 370
1883-84 Size -8 in. by 31 in. Extent - 1 leaf; 12 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; old in appear.
ance; handwriting small and clear but some of the letters cannot be deciphered; borders ruled in double red lines; edges slightly worn out; incomplete.
The beginning and end of the present Ms. does not agree with the beginnings and end of the Ms. described in the Des.
Cat. of Mss. of Cal. Sans. College Vol. 1 No. 289-90. Age - Appears to be old
Author - Baudhāyana Subject - A mannual treating of the Vedic rite called Mpgāreşti. Begins- fol. 10
- श्रीः अथ वै भवति यः पापयक्ष्मगृहीतः स्याथो वापरुद्येत देवेभ्य ऋषिभ्यः पितृभ्यो गोब्राह्मणेभ्यस्तेयेनाभिशस्तोऽभिशस्यमानो वा रहस्येष्टया यजेतेत्येतयेष्टया यक्ष्यमाण उपकल्पयते हिरण्यं तस्याः प्रज्ञात उपवसथोऽथ

Page #355

340
Kaipasutras
प्रातर्हुतेऽग्निहोत्रे पुराड्यां प्रणयनाद् गार्हपत्य आज्यं विलाये...त्पूय स्रुचि चतुगृहीतं गृहीत्वाऽऽहवनीये जुहीत्यन्वारब्धे यजमाने येन देवाः पवित्रेणात्मानं पुनते सदा। etc.
Ends – fol. 1b
तामेतां महापवित्रेष्टिरित्याचक्षते मृगारेष्टिरिति वा रहस्येष्टिरिति बोधायो रहस्येष्टिरिति बोधायनः ॥ १ ॥
होमुचेष्टाकपालः प्राय मुच एकादशकपालो मित्रावरुणाभ्यामागोमुग्भ्यां पयस्था वा यो सावित्र आगोमुग्भ्यां चरुरश्विन्यामागोमुग्भ्यां धाना मरुद्वय एनोमुग्भ्यः सप्तकपालो विश्वेभ्यो देवेभ्य एनोमुग्भ्यो द्वादशकपाले ... नुमत्यै चरु रमये वैश्वानरावद्वादशकपालो द्यावापृथिवीभ्याम होमुभ्यां द्विकपालः ॥ १ ॥
References
...
—- Mss. – A – Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 465a; ii, 107; iii, 100.
B - Descriptive Catalogues : - Des. Cat. of Mss. Cal. Sans. College, Vol. I No. 289-90.
मृगारेष्टिहौत्र
No. 371
"Size - 8 in by 30 in.
?
. Extent – 5 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line.
Not mentioned
Mrgarestihautra
28
1883-84
Description - Thick country paper; Devanagari characters; old in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; folios numbered in both margins; edges worn out; complete.
Age – Samvat 1756
Author Begins - fol. 1b
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ मृगारेष्टिहौत्रं । नमः प्रवक्त्र इत्यादि ॥ सप्तदश सामिधेन्यः । तत्र शोचिष्केशस्तमी महो ३ मपामिदं न्ययन समुद्रस्य निवेशनं । अन्यं ते अस्मत्त.

Page #356

A. Srauta Works
पंतु हेतयः पावको अस्मभ्य५ शिवो भवों ३ नमस्ते ह... से शोचिषे नमस्ते
मस्त्वर्चिषे ।। etc. Ends-fol. 5a
ततः अध्वर्युः ब्रह्मा वाग्नीध्रः। यजमानः । होतृप्रथमा ऋत्विजी जिग्रेण भक्षयंति तत्र मंत्रः यन्मे रेतः प्रसिच्यते यद्वा मे अपि गच्छति यद्वा जायते पुनः । तेन मा शिवमाविश तेन मा वाजिनं कुरु तस्य ते वाजिपीतस्योपहतस्योपहतो भक्षयामि । ततो यजमानः प्रत्यक्षं भक्षयति आश्वलायनस्य यजमानस्यायमेव मंत्रः॥
इति मृगारेष्टिहोत्रं लिखितं भट्टगोविंदेन ॥ संवत् १७५६ भाषाढे मासि On fol. 56 केशवराय ... मृगारेष्टिहौत्रं पत्रे ५ समाप्तः
मृगारेष्टिहौत्र
Mțgāreștihautra
434 No. 372
1883-84 Size - 12s in by 3d in. Extent-5 leaves; 6 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters!
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both
margins; complete. Age -Modern Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ भथ मृगारेष्टिहौत्रं ॥
नमः प्रवक्त्र इत्यादि सप्तदश सामिधेन्यः । तत्र । शोचिष्केशस्तमीमहो ३ मपामिदं न्ययन समुद्रस्य निवेशनं ।। अन्यं ते अस्मत्तपंत हेतयः पावको अस्मभ्यर शिवो भवों ३ नमस्ते हरसे शोचिषे नमस्ते अस्त्वर्चिषे । अन्यं ते भस्मत्तपतु होतयः पावको भस्मभ्यर शिवो भवों ३ समिद्धोऽभन्न आहुतेत्यादि। etc.

Page #357

342
Kalpasatras
Ends-fol. 5a
शं नो भवंतु वाजिनो हवेषु देवताता मितद्रवः स्वर्काः॥ जंभयंतो हिं वृकर रक्षा: सि सनेभ्यस्मधुयवन्नमीवों ३ ये ३ यजामहे वाजिनो वाजे वाजेवत वाजिनो नो धनेषु विप्रा अमृताऽऋतज्ञा अस्य मध्वः पिबत मादयध्वं तृप्ता यात पथिभिर्देवयानैर्वो ३०॥ वाजिनस्याग्नेवोही ३ वौ ३ अध्वर्य उपम्हयस्त्र ।। ब्रह्मन्नुपन्हयस्व ।। अग्नीदुपव्हयस्व ॥ यजमानोपव्हयस्व ॥
इति मृगारेष्टिहौत्रं ॥ छ॥ छ ॥ श्रीरस्तु ।
मृगारेष्टिहौत्र
Mţgārestihautra
61 No. 373
1899-1915 Size -8 in. by 4 in. Extent - 3 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters,
new in appearance; handwriting clear. legible and uniforms borders of the first folios ruled in double black lines; folios
numbered in both margins; complete. Age - Modern Author -Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीमृगारेष्टिहौत्रं ॥
शोचिष्केशस्तमीमहोम ३ पामिदं न्य नं समुद्रस्य निवेशनं । अन्य ते अस्मत्तपंतु हेतयः पावको अस्मभ्यं शिवो भवों ३ नमस्ते हरसे शोचिये नमस्ते अस्त्वर्चिषे । etc.
Ends - fol. 3b
अध्वर्य उपन्हयस्व । ब्रह्मन् । अग्नीन् । यजमानोपव्हबस्व। यन्मे रेतः प्रसिच्यने यद्वा मे अपि गच्छति यद्वा जायते पुनः। तेन मा शिवमाविश तेन मा वाजिनं कुरु । तस्य ते वाजिपीतस्योपहूतस्योपहूतो भक्षयामि ।
इति मृगारेष्टिहोत्रं समाप्तं ॥ हेरंब ॥ इदं पुस्तकं रघुनाथस्य असे

Page #358

A. Sranta Works
343
Maitrāyaṇiyasrautasūtra
मैलीयौतसूत्र No. 374
97 1880-81
Size -11 in. by 5 in.
Extent -28 leaves; 11 lines to a page; 42 letters to a line.
Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; red pigment used for colophons; edges worn out; foll. 1-26,31-40, 48, 55-61,67-87 missing; the Ms. begins and ends abruptly: incomplete.
Age — Appears to be old
Author - Not mentioned
Begins (abruptly) --- fol. 27a
....... दाव्हाने मिज्यैकत्वादवद्यमाहेंद्राग्निभ्यां पुरोडाशस्यानुबूहीत्युपभृति चावति स्विष्टकृतदिंद्राग्निभ्यां पुरोडाशमिति प्रेष्येति हुत्वा समानीयामये प्रदाय संगुणस्थाने गुणः सर्वविकार एकत्वाद्यथाम्नातं वा वचिभेदादिडामवद्यस्यक्रियान्यस्य समानार्थत्वां न चोदनाभेदाष्कालगणभेदाच पशुक्षिणा धेनवरो वा
॥७॥ etc. fol. 284 षष्ठोध्यायः॥
fol. 430 नवमोध्यायः समाप्तः॥ छ । fol. 474 इति दशमोध्यायः समातः ॥ छ ।
fol. 92b पंचविंशतितमोध्यायः ॥ छ ।
Ends — abruptly fol. 936
- परिकामंति पितृवहेववञ्च रुचिते वोत्तरमचिषि प्राप्त सुवर्णशतमानं निधामाज्येन महावीर परिषिंचति खुवेण प्रतिप्रणवर रोहिणावधिश्रयति तूष्णीं ग्रामपिष्टानामाज्यधर्मास्थानापत्तेरौपधधर्मा वा संस्कारशब्दादीदेद्यावापृथिवी इत्युच्चमाने परिधीन्परिधाय रोहिणा उद्वास्य चोरासा ......

Page #359

344
मैत्रावरुणप्रयोग
No. 375
Size – 8 in. by 33 in.
Extent - 24 leaves; 8 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanagari characters; new in appearance; handwriting small, clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking verse-numbers and colophons; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Age Modern
Author Not mentioned
Begins fol. 10
Kalpasūtras
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ ॐ वृतोस्मि करिष्यामि ॥ अनाधृष्टमस्यनाधृष्यं देवानामोजो अभिशस्तिपाः ॥ अनभिशस्त्यं जसा सत्यमुपगेषां स्विते मा धाः ॥
Ends – fol. 24a
Maitrāvaruṇaprayoga
इति तानूनअमभिमृशति ॥ अंशुरंशुष्टे देव सोमाप्यायतामिद्रायैकधनविद आ तुभ्यमिद्रः ध्यायतामा त्वमिंद्राय प्यायस्वाध्याय यास्मान्त्सखीन् ॥ सन्या मेधया स्वस्ति ते देव सोम सुत्यामुदचमशीय ।। स्पृष्ट्वोदकं राजानमाप्याययंति ॥
436
1883-84
मैत्रावरुणप्रयोग
No. 376
Size 8 in. by 4 in.
-
एतयाभिमृशति । आग्नीध्रोये दधिद्रप्सान्प्राश्य || दधिक्राव्णो अकारिषं जिष्णोरश्वस्य वाजिनः ॥ सुरभि नो मुखा कर ण आयूंषि तारिषत् ॥ सस्यानि विसृजते । उभा कवी युवा नासत्या धर्मणस्यती ।। परि सत्यस्य धर्मणा वि सख्यानि सृजामहे ।। होत्रा प्रायश्चित्ते क्रियमाणे अन्वारंभं कुर्यात् ॥
इति मैत्रावरुणप्रयोगः समाप्तः ॥ चमसानाद्योपायान् पूर्वयोः सवनयोः ॥ अस्यार्थः । द्विनाराशंसं प्रातः स० द्विनाराशंसं माध्यंदिनं० तृतीयसवने सकृत् ॥
|| प्रयोगः समाप्तः ॥ लघाटेत्युपनामकस्य पुस्तकं ॥
Maitrāvaruṇaprayoga
437 1883-84

Page #360

A. Srauta Works
345
Extent -8 leaves%3; 10 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting careless but legible and clear,
borders ruled in double red lines; incomplete. Age - Modern
Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणाधिपतये नमः ॥ॐ॥ अथाग्निष्टोमो मैत्रावरुणप्रयोगो लिख्यते । सोमप्रवाकोक्त्यनंतरं ॥ को यज्ञः क ऋत्विजः ।। का दक्षिणेत्यादि पृष्ट्वा ॥ महन्मे वोचो भर्गो मे वोचो भगो मे वोचो यशो मे वोचः स्तोमं मे वोचः क्लुप्ति मे वोचो भुक्ति मे वोच
स्तृप्तिं मे वोचः सर्व मे वोचस्तन्मामवतु तन् माविशतु तेन भुक्षिषीय | etc. Ends- fol. 80
होता यक्षदग्निं स्विष्टकृतमयालग्निरग्नराज्यस्य हविषः प्रिया धामान्ययाद सोभज्यास्य हविषः प्रिया धामान्ययालग्नीषोमयोश्छागस्य हविषः प्रिया धा ... fol. 80 हिरण्यकेशिमैत्रावरुथप्रयोगः
इदं पुस्तकं शिवराम दीक्षीत लेले ॥
-
-
-
मैत्रावरुणप्रयोग
Maitrāvarunaprayoga
438 No. 377
1883-84 Size - 8s in. by 3g in. Extent - 6 leaves; 10-12 lines to a page; 28 letters to a line. Description -Modern paper; Devanagari characters%3; new in appear
ance%3; handwriting clear, legible and uniform; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
The Ms. is copied by one Ganesa Sathe. Age — Śaka 1679 Author - Not mentioned

Page #361

346
Kalpasutras
Begins - fol. 19
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ अथ मैत्रावरुणप्रयोगः ॥
होत्रा प्रशास्तस्तीर्थेन प्रपद्यस्वेत्युक्ते ॥ चात्वालोत्करावंतरेणागत्य । मित्रावरुणस्त्वा बाहुभ्यां प्रशास्त्रोः प्रशिषा प्रतिगृण्डाम्यवक्रो विधुरो भूयासं। प्रत्यङमुखो दक्षिणोत्तराभ्यां दंड प्रतिगृह्य । उत्तरेण होतारमतिव्रजं दक्षिणेन
दंडं हरेन चानेन दंडं संस्पृशेत् ।। etc. Ends - fol. 60
एष मे देवेषु वसुवार्या यक्ष्यत इति तायादेवादेवदानान्यदुस्तान्यस्मा आ च शास्वा च गुरुस्वेषितच होतरसिभद्रवाच्याय प्रेषितो मानुषः सूक्तवाकाय सूक्ता ब्रूही ॥ दंडमग्नौ प्रहरेत् ॥ शूलोद्वासना हि सर्व होतृवत् ॥ समाप्तः ॥ इदं पुस्तकं गणेशसाठेन लिखितं शके १६७९ ईश्वर नाम संवत्सरे अधीक आश्वीन कृष्ण अमावास्या सोम्यवासरे ॥ श्रीवीरेश्वरार्पणमस्तु ॥ छ ।
मैत्रावरुणप्रयोग
Maitrāvaruņaprayoga
112 1887-91
No.378
Size -9 in. by 31 in.
Extent -16 leaves; 8-12 lines to a page; 30-35 letters to a line.
Description-Country paper; Devanāgari characters; very old in'appear.
ance; handwriting careless and illegible here and there; borders ruled sometimes in double black lines and sometimes in two double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges extremely worn
out; fol. 1 missing; fol. 16 extremely torn; incomplete. Age - Fairly old Author - Not mentioned
Begins abruptly-fol. 2a
....... प्रशिखा प्रतिगृहास्यवक्रो वीधुरो भूयासं । प्रत्युझ्मुखो दक्षिणोत्तराभ्यां पाणिभ्यां दंड प्रतिगृह्य ।। उत्तरेण होतारमतिव्रजन्दक्षिणेन दंडहरन चानेन संस्पृशेत् ॥ etc.

Page #362

A. šrauta Works
347
Ends - fol. 17a
सुरभि नो मुखा करत्न ण ायूंषि तारिषत् ॥ .. उधा कवी युवा...नो ... र्धा धर्मणस्पते ॥ परिसत्यस्य धर्मणा वि सख्यानि सृजामहे ॥होत्रा प्रा...ते क्रियमाणेन्वारंभं कुर्यात् ॥
॥ इति मैत्रावरुणप्रयोगः समाप्तः ॥ ॥ सोमस्य समाप्तः। लिखि ...
मैत्रावरुण
Maitrāvaruņa (द्वादशाह )प्रयोग
(dvadasaha)prayoga
76 No. 379
1895-1902 Size-88 in. by 41 in. Extent - 79 leaves; 11 lines to a page; 52-30 letters to a line. Description - Thick country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; moth-eaten in the margins; yellow pigment occasionally used for corrections; complete.
Age-Samvat 1802
Author – Raghunātha, son of Rudrabhatta, surnamed Ayācita Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ द्वादशाहस्य मैत्रावरुणप्रयोगो लिख्यते ॥
तस्य सर्व प्राकृतं ज्योतिष्टोमवत् ॥ ऋत्विक्वरणमधुपर्का मग्नीषोमीयवत् ॥ माग्नीषोमीयेण पशुवा सह केचित्यश्वैकादशनी कुर्वति ॥ समिचित्ये ऋतो इष्ट
कापशुं कुर्वति ॥ तत्र द्वादशप्रयाजी भवंति ॥ etc. fol. 9a इति श्रीमदयाचितोपनामकरुद्रभट्टात्मजरघुनाथकृते प्रयोगः ।। Ends - fol. 796
होता यक्षदश्विनीसोमानां तिरोअन्यानामिति प्रेषः । अग्निमत्यादि प्रकृतिवत् । हारीयोजने । अपाः सोममस्तमिंद्र दक्षिणावों ३ । धाना सोमानामिति प्रेषः। अन्यत्रान्ह उत्तमात् । इति वचनात् । मतिप्रैषो न भवति । यज्ञपुच्छादि अग्निष्टोमवत् ॥

Page #363

348
Kaipasūtrus
।। इति श्रीमदयाचितोपनामक - रुद्रभट्टात्मजरघुनाथेन द्वादशाहस्य मैत्रा - वरुणप्रयोगो विरचितः समाप्तः ॥ ॥ लिखित तानां संवत् १८०२
आश्विकृष्ण १० चंद्रे ॥ ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभं चास्तू ॥ श्रीः ॥
मैत्रावरुणशस्त्र
No. 380
Size - 72 in by 4 in.
Extent – 6 leaves; 8 lines to a page; 20-22 letters to a line.
Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters; new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in right-hand margins only; complete.
Age Modrn
Author Not mentioned
Begins fol. 10
Ends
******
-
Maitrāvaruṇaśastra
439
1883-84
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ शास्त्रं ॥
हिं ३ भूर्भुवः स्वरों ३ शों ३ सावों ३ मा नो मित्रावरुणा घृतैर्गम्यूतिमुक्षतं ॥ मध्वा रजांसि सुक्रतों ३ त्रिः मुरु शंसा नमो वृधामन्हा दक्षस्य
राजथः ॥ etc.
fol. 46 इषेंजरित्रे नद्यो न पीपो ३ मकारिते हरि वो ब्रह्म नव्यं ॥ धियास्यामरथ्यः सदासो ३ त्रिः समासं ॥
fol. 5a ( 14 ) श्रीगणेशाय नमः ॥ अथ शस्त्रं ॥
•fol. 60 (29)
आहुतयो मे कामांत्समयेतु भूः स्वाहो ३५ शो ३९ सावो ३ मिंद्रा याहि तूतुजान उप ब्रह्माणि हरिवः ॥ सुते दधिष्व नश्चनों ३ ॥ १८ ॥ मश्विना पिबतां मधु सरस्वत्या सपोषसा । इंद्रः सुत्रामा वृत्रहा जुषता सोम्यं मधो ३ मश्विना पिय० मधो ३ मश्विनापि मधों ३म् ॥ इति समाप्तं ॥ छ । श्रीराम ॥

Page #364

4. Srauta Works
349
यज्ञतन्त्रसुधानिधि
Yajñatantrasudhānidhi
____2600-80
No.381
A/1879-80 Size - 118 in. by 3 in. Extent - 55 leaves; 11 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear and legible except at certain places; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the topical headings; edges worn out and motheaten; folios numbered in right-hand margins; some of the folios extremely brittle; the Ms. contains several topics like -
1 कृष्माण्डहोम, 2 अश्याधान, 3 पवमानेष्टि, 4 अन्वारम्भण 5 अड्याधेयप्रकरण, 6 आधानप्रकरण, 7 पुनराधानप्रकरण, 8
अग्निहोत्रप्रकरण etc.; complete. Age — Śaka 14... Author - Sayanācārya Subject - An exposition of the ceremonial in accordance with the rules
of Baudhāyana and Āśvalāyana. Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः। वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे ॥ यं नत्वा कृतकृत्याः स्युस्तं नमामि गजाननं ॥१॥ सत्सूत्रान्वितशास्वतागममहारत्नं निधानं गिरा प्रत्यचित्तमुपास्महे वयममो बोधाय बौधायनं ॥ यद्वाक्नावमवंध्यबंधमहतीं प्राप्यावरांभोनिधेः पारं यांति मनीषिणो बहुविधै स्तंत्रस्ततस्योर्मिभिः ॥२॥ ......पूर्वे तु ग्रंथकर्त्तारो ह्येकैकत्र कृतश्रमाः॥ तत्रापि कात्य॑तो वक्तुं नैव यत्नं समाश्रिताः । १८ तदद्य बहुसंदेहे निवृत्तिकरणक्षम। विवाहि कृपयास्माकं यक्षतंत्रसुधानिधि । १९ तेषां तद्वचनं श्रुत्वा सायणार्यः कृपानिधिः वयीसूत्राणि संवीक्ष्य तन्निबंधांश्च कृत्स्नशः। संगृह्य सारं कृतवान् यज्ञतंत्रसुधानिधि ॥ छ।।

Page #365

2350
Kalpasutras
अग्नीनाधास्यमानः सर्वदुरितपूर्वपापक्षयकामः सर्वप्रायश्चित्तरूपं कूष्मांड
होमं कुर्यात् । etc. Ends fol. -- 550
अग्निहोत्रहोमद्रव्याणि ते ... दधि पयः सोमो यवागूरोदनं घृतं । तंदुळ मासमापन होमद्रव्याणि वै दश। तैळसर्पिषः अमृतमसीति दर्भागें प्रत्यस्येत् दधितंदुळसोमानामधिश्रयणसेवनेनस्त ... येन कर्मणा यद्धविः सिद्धं भवति तस्य तत्कर्म कुर्यात् ॥ छ । ॥ इति श्रीमद्राजाधिराजपरमेश्वरश्रीवीरहरिहरसकलसाम्राज्यधुरंधरस्य वैदिककर्ममार्गस्थापनाचार्यस्य श्रीसायणाचार्यस्य कृतौ यज्ञतंत्रसुधानिधौ अग्निहोत्रप्रकरणं ॥ छ । श्रीशके १४ ... आश्विनशुद्धप्रयोदश्यां भौमे स्मार्तगोपाळलिखितमिदं पुस्तकं आत्मकार्यार्थ परोपकारार्थ च ॥ छ ।
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ छ । छ । राम ॥ छ ॥छ । - References - Mss. - A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 4700%B
ii, 108b; iii, 1014. B - Descriptive Catalogues:- I. O. Cat., Nos.
374-377; R. Mitra, Notices No. 1391; Cal. Sans. College Cat., Nos. 284-86 (different portions).
याजमान
Yājamāna
113 No. 382
1887-91 Size - 123 in. by 5g in. Extent - 12 leaves; 10-12 lines to a page; 40-42 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear and uniform; borders ruled in triple black ]ines; yellow pigment often used for, corrections; folios
numbered in both margins; edges slightly worn out; complete. Age - Appears to be old Author - Not mentioned Begins -fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ वाजमानं व्याख्यास्यामः।।

Page #366

4. Srauta Works
351
कर्मार्थ द्रव्यमुपकल्प्य पत्नीयुक्तो दर्भेष्वासीनो ...र्भा धारयमाणः प्राणानायम्य देशकालौ संकीर्त्य दर्शन यक्ष्ये इति द” पौर्णमासेन यक्ष्ये इति पौर्णमास्या संकल्प्य केशश्मश्रु वापयित्वा स्नात्वा विद्युदसि विद्य मे पाप्मानमृता.
त्सत्यमुपैमीति यक्ष्यमाणोप उपस्पृश्य ॥ ऋत्विजो वृणीते | etc. Ends - fol. 120
ब्राह्मणास्तर्पयत वै इति संप्रेष्यति ॥ प्रवसन्काले विहारमभिमुखो याजमानं जपति ॥ प्राचो विष्णुक्रमाक्रामति । प्राडदेत्य गोमतीं जपति ।। संतिष्ठते याजमानं संपूर्ण ॥ पंचनदान्वयदीक्षितश्रीकृष्णबलरामाणां याजमान
पुस्तक
लाट्यायनश्रौतसूत्र
Lātyāyanasrautasūtra
100
No.383
1879-80 Size - 10 in. by 5t in. Extent -86 leaves%3; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting beautiful, clear and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for colophons etc; folios numbered in righthand margins only; The Ms. contains prapathakas 1-10.
The Ms. is copied by one Shankar Dvivedi. Age-Samvat 1828 Begins -fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ॥ श्रीसामवेदाय नमः ।।
॥अथ विध्यव्यपदेशे etc. as in No. 86/1886-92. fol. 100 प्रथमः प्रपाठकः ॥
fol. 18a द्वितीयः प्रपाठकः ।। Ends - fol. 850
तमानमानं न विद्यते etc. up to सहस्रसंवत्सरे॥२०॥ as in No. 86/1886-92 followed by इति लाव्यायनसूत्रे दशमः प्रपाठकः ।। समाप्तोयं ग्रंथः ॥ ॥संवत् १८२८ वर्षे वैशाखमासे कृष्णपक्षे रविवास चतुर्दश्यां रविवासर आभ्यंतरनागरज्ञातीय वडनगरात्रिपाठीशंकरात्मजहरि-- नारायणेन लिखितमिदं पुस्तकं ॥ शुभं भवतु ।।

Page #367

352
Kalpasutraa
॥ इदं पुस्तकं द्विवेदी शामात्मजशंकरेणशामलज्यात्मजत्रिपाठी अंबारामस्य दत्तं शिवार्पणं । श्रीरस्तु । लेखकपाठकयोः शुभं भवतु ॥
भन्नपृष्टकटिग्रीवा etc.... यत्नेन परिपालय ॥ यादृशं पुस्तकं............ दोषो न दीयते ॥१॥
श्री ॥छ । श्री॥छ । श्री।। Reference - See No. 86/1886-92.
लाट्यायनश्रौतसूत्र
Lātyāyanaśrautasūtra No. 384
56
1884-86 Size - 8t in. by 4 in. Extent -97 leaves%
39 lines to a page%3 30 letters to a line.
Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs;
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for colophons; yellow pigment used for corrections: edges worn out; the Ms. contains Prapāthakas 1-10.
Age-Samvat 1744
Begins -- fol. 10
॥ॐनमः श्रीसामवेदाय । श्रीयज्ञपुरुषाय नमः॥
अथ विध्यव्यपदेशे etc. as in No. 86/1886-92. fol. 11 इति लाठ्यायनसूत्रे प्रथमः प्रपाठकः ।।
fol. 20° इति लाठ्यायनसूत्रे द्वितीयः प्रपाठकः । Ends - fol. 960
तत्रानुमानं न विद्यते etc. up to सहस्रसंवत्सरे ॥२०॥ as in No. 86/1886-92 followed by इति छंदोगानां ... द्यावंधुपंचपठनार्थयनसने दशमप्रपाठकः समाप्तः ।।
संवत् १७४४ वर्षे ज्येष्ठशुदी २ सोमे पत्र १ लिखीतं भयाची श्रीकृष्ण
स्वहस्तेत्र. अखसूत्ववाडीन्यतुनि पोथी छे । Reference - See No. 86/1886-92.

Page #368

A. Srauta Works
353 Lātyāyanaśrautasūtra
साव्यावमश्रौतसूत्र No. 385
86 1886-92
Size -8 in. by 4g in Extent — 102 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description -Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs%3B
very old in appearance; handwriting legible but somewhat careless, also not uniform; borders ruled in double black lines; edges worn out; fol. 5$ extremely torn; red pigment used for marking; folios numbered in the right-hand margins%3B fol. 9 missing while fol. 93 repeated; the Ms. contains Prapāthakas 1-10.
Age - Samvat 1548
Author - Latyayana Subject - Lātyāyanaśrautasütra of the Sāmaveda Begins — fol. 10
।। श्रीगणेशाय नमः॥
अथ विध्यव्यपदेशे सर्वक्रत्वधिकारो । मंत्रविधिश्चादिग्रहणेनोत्तरादिः पूर्वोतलक्षणमेकश्रुतिविधानान्मंत्रान्कर्माणि चोदातैव कुर्यादनादेशे । यावद्यजुर.
नादिष्टांतान्मंत्रा। नृचश्चादिग्रहणेन । विंगारेयोनूचानः । etc. fol. 134 लाट्यायनसूत्रे प्रथमः प्रपाठकः
fol. 244 इति लाट्यायनसूत्रे द्वितीयः प्रपाठकः ॥ Ends - fol. 102°
प्रथमोत्तमौ संवत्सरौ व्यनिहरे दित्येकेभिप्लवस्तोमपृष्टयदेशरोहार्थ इति यथाम्नायमेचोपे ... मोवास्याप्रसवे सहस्रसंवत्सरे सहस्त्रसंवत्सरे ॥२०॥
इति लाट्यायनसूत्रे दशमः प्रपाठकः समाप्तः ।। श्रीरस्तु ।। छ । शुभं भवतु ।। छ ।
संवत् १५४८ वर्षे श्रावणवदिपंचमी रवौ त्र.... श्री मंगलमस्तु छ श्रीः
लिखितं लेखपाठकयोः शुभं भवतु References -Catalogus Catalogorum:-1, 5434; ii, 128b, 2230; iii, 115b.
Descriptive Catalogues :- 1. O. Cat 264-67; B. B. R. A.Ş. Cat. No. 539.

Page #369

354
Kaipasutras
The work is published in the Bibliotheca Indica series with the commentary of Agnisvāmi in.
लाट्यायनश्रौतसूत्र
Lātyāyanaśrautasūtra
87 No. 386
1886-92 Size - 10g in. by 4g in. Extent -77 leaves; 8-11 lines to a page; 32-34 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs;
very old in appearance; handwriting clear and legible but not uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used; edges on all sides extremely worn out; the Ms. contains
Prapathakas 1-10. Age - Samvat 1581 Begins - fol. 10
॥ॐ॥ नमः सामवेदाय ॥ अथ विध्यव्यपदेशे etc. as in No. 86/1886-92.
fol.86 इति प्रथमः प्रपाठकः ॥ छ ।
Ends - fol. 774
तत्रानुमानं न विद्यते etc. up to सहस्रसंवत्सरे ॥२६ || as in No. 86/1886-92 followed by इति लाट्यायनसूत्रे दशमः प्रपाठकः समाप्तः।। श्री संवत् १५८५ वर्षे प्रथमभाद्रवाशुदि ३ भूमे ॥ त्रवाडीयवराजेन लिखितं ।। श्रीः॥छ ।। श्रीः॥ छ। अद्येह श्रीमालीज्ञातीय। शुकलगौतमसुतः।। त्रवाडी
धनेसरेण आत्मपठनार्थं लिखितं । छ। Reference - See No. 86/1886-92.
Lātyāyanaśrautasūtra
लाट्यायनश्रौतसूत्र No. 387
88
1886-92
Size -91 in. ty41 in.

Page #370

A.
Srauta Works
355
Extent-65 leaves%3; 12 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters with pis old
in appearance; handwriting clear and legible; borders carelessly ruled in double black lines; edges extremely worn out; red pigment used for marking the portion; folios slightly brittle; foll. 30, 61, 62, 63 missing; the Ms. contains Pra
pathakas 1-10. Age -Samvat 1698 Begins – fol. 10
....... सूत्रमारभते ।। अथ विध्यव्यपदेशे etc. as in No. 86/ 1886-92. fol. 8° इति लाट्यायनसूत्रे प्रथमः प्रापाठकः ।।
fol. 16a इति द्वितीय प्रपाठकः ॥ छ ।। Ends - fol. 68b
तत्रानुमानं न विद्यते etc. up to सहस्रसंवत्तरे ॥ २०॥ छ । as in - No. 86/1886-92 followed by इति लाट्यायनसूत्रे दशमः प्रपाठक स्माहोयं ग्रंथः ॥ श्रीः॥ एवं खंडानां संख्या १२९ एकोनत्रिरशदधिकशतमेकं ।। श्रीस्वस्ति संवत् १६९८ वरषे वैशाषशुदि ८ बुधे अद्येह नटपद्रवास्तव्यं भाभ्यंतरवृद्धनागरं ज्ञातीयत्रिवाडी श्रीमजीत्मजकृष्णेन पुस्तिका लिषितमिदं सुत विष्णुजीकेन्यपठनार्थ लिख्यते भ्रातृषिभजीकेन्यपठनार्थ ॥ श्रीरस्तु ॥ कल्याणमस्तु ।। छ ।। शुभं भवतु ॥
लाट्यायनमनुपदं निदानं कल्पमेव च उपग्रंथाश्च क्षुद्राश्च तंडालक्षण एव च सूत्र पंचविधं ज्ञेयं सज्ञाकरणमुत्तमं । अनुस्तोत्रं च विज्ञेयं । सूत्राणां दशकद्विजै ॥
याशं पुस्तकं ...... एवं वदति पुस्तिका ॥३॥ ___ श्रीकांमेश्वरमस्तु । श्री॥ ॥ छ । श्रीनृसिंहप्रसादात् ॥ श्रीबुटजीप्रसादात्
॥श्रीरस्तु ।। श्री। छ । छ॥ श्रीः ।। Reference - See No. 86/1886-92.
लाट्यायनश्रौतसूत्र
Lātyāyanasrautasūtra
80
No. 388
1887-91
Size -98 in. by 41 in.

Page #371

356
Kaipasutros
Extent-74 leaves; 8 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters; with पृष्ठमात्रा's; old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in single thick red lines; red pigment used for marking colophons etc; folios numbered in right-hand margins only; edges worn out; foll. 1-20 missing; incomplete; the Ms. contains Prapathakas 3-10.
Age-Samvat 1668
Begins abruptly-fol. 21a
...... स्यां प्राङमुख इति शांडिल्यः कृष्णाभावे श्यावस्तदभावे यः कश्चाश्वो गोजोवाश्वाभावे यो यः सामांगं ब्रूयात्स हिरण्यं धारायदुद्वाता निधनमुपय
त्सु सर्वे वाभिमशेयुरवसर्पति etc. fol. 29b इति तृतीयः प्रपाठकः ॥ छ ।
fol. 394 इति चतुर्थः प्रपाठकः समाप्तः । छ । . Ends - fol. 944
तत्रानुमानं न विद्यते etc. up to प्रतिसंवत्सरे ॥२०॥as in No. 86/1886-92 followed by इति श्रीलाट्यायनसूत्रे दशमः प्रपाठकः समाप्त ॥ समाप्तमिदं लाट्यायनसूत्रं ॥ छ ॥ ॥ श्रीरस्तु ॥ संवत् १६६८ वर्षे पौषमासे कृष्णपक्षे द्वादशो १२ रज्यदीने लखोतां मयं ॥ श्री श्री माल...ती ।।
ॐ जाटूणा । सूत...इंद्रजीपठनाथ ॥ ॥ शुभं भवतु ॥छ। Reference - See No. 86/1886-92.
61
लाट्यायनश्रौतसूत्र
Lātyāyanaśrautasūtra ___with भाष्य
with Bhāsya No. 389
1884-87 Size - 10} in. by 4: in. Extent — 174 leaves; 8 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्रr's old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking certain portions of the text; edges extremely worn out; 2011.

Page #372

A.
Brasta works
357
1-42, 69, 70, 153-162, 173-181, 225-232 missing; fol. 129a blank; the Ms. contains both text and commentary; in
complete. Age- Fairly old Author of the Text - Lātyāyana
, , Comm. - Agnivesa Begins abruptly - fol. 45a
......येत् । परिहिते समाते प्रातरनुवाके परिधानीयायाशस्ताधामित्यर्थः। अपोनप्रीयं नाम शस्त्रं तस्मात्पूर्व पुरा विरम्येतां ताव...त्युक्त्वा आग्रयणस्य वानुहिंकारं भाग्रयणे ग्रहः । तस्य गृहीतस्य हिंकारस्य पश्चात् । आग्रघणं गृण्हन अध्व...हिंकरोति पवित्रं धारयन् । पवित्रं गृण्हति हस्तकार्यमेव तद्यज्ञक्रिय
इति । etc. fol. 470 इति प्रथमस्य नवमी कंडिका ।। fol. 574 इति प्रथमस्य द्वादशी कंडिका ॥ प्रथमः प्रपाठकः समाप्तः ।। छ । श्री। fol. 94a इति द्वितीयः प्रपाठकः समाप्तः ॥ छ ।
fol. 1320 इति तृतीयः प्रपाठकः समाप्तः ॥ छ । Ends abruptly -- fol. 2450
उक्तमुपायलक्षणं । सांप्रतं मध्ये निधनान्युच्यते । इहकारइडाथकारोगीतं च निधनस्वरं हीषीस्वरं ब्यक्षरं देवताश्चारण्थगेयेषु एतानि सर्वाणि अंतःसामनिधनानि भवंति। अंतरित्येतदव्ययं मध्याभिधायि एतानि सर्वाणि इह
कारादीनि सामध्ये निधनानि भवति । किंतु वाक्शब्दो... References- (1) Mss. -A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
i, 543a; ii, 128b; iii, 115b. B - Descriptive Catalogues :- I. O. Cat. No.
264; Cal. Sans. College Cat. Nos.
245-49. (2) Printed Editions:- Edited in the Bibliotheca Indica
Series (1872).
Lātyāyanasūtre Bramhatvam
54
लाट्यायमसूत्रे ब्रह्मत्वम्
No. 390 Size -8g in. by 4t in.
1892-95

Page #373

358
Kalpasutras
Extent - 3 leaves; 8 lines to a page; 20 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting bold, clear and legible; red pigment used; folios numbered in right-hand margins; edges worn out; complete.
Age - Appears to be old
Author - Not mentioned Regins - fol. 10
श्रीगणेशाय ॥ सामगानां लाट्यायनसूत्राभिप्रायेण ब्रह्मत्वं लिख्यते ॥ गोत्रशर्मन् पौर्णमासेष्टयाऽहं यक्ष्ये । तत्र भूपते० इत्यादि वृतो जपति कात्यायनोक्तं
मंत्रं । etc. Ends - fol. 36
आहवनोये उपस्थानं । अपो अद्यान्वचारिष रसेन समगस्महि । पयस्वा. नग्न आगमं तं मा ससृज वर्चसा ।। भागप्राशनं ! तूष्णीं ।।
॥ इति लाट्यायनसूत्रे ब्रह्मत्वं समाप्तं ।। श्रीत्रवाडी श्रीकृष्णसूनूनांहांनडीयानिपोथि पत्र ३ श्रेण्यछे ।
गानं भस्मसितं सितं च हसितं हस्ते कपालं सितं कंठे हारसितः सितश्च वृभकर्णे सितं कुंडलं ॥ गंगाफेनसितासिता हरजटा चद्रः सितो मस्तके सोयं सर्वसितः ... मम वैपाक्षयं शंकरः ॥१॥
441
वाजपेय-उद्गातृप्रयोग
Vājapeya-Udgātsprayoga No. 391
1883-84 Size - 61 in by 4ls in. Extent - 18 leaves; 10-11 lines to a page; 25 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance%3; handwriting small but clear, legible and uniforms borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios
numbered in both margins; complete. Age - Does not appear to be very old.

Page #374

4. Srauta Works
359
Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः ॥ ॐ महहिः । ॐ ॥ अथ वाजपेयप्रयोगः ॥
आप्तवाजपेयः । कुरुवाजपेयः। संस्थावाजपेयश्चेति त्रिविधः । मयूरवाजपेयः श्चतुर्थः । तत्र महन्मेवोच इत्यादि समिदाधानांतो विधिरनिष्ठोमवद्भवति ।
विशेषसूच्यते। etc. Ends fol. - 170
निष्क्रम्य समस्तोपस्थानादियजमानोपहवांतं कुर्युः । स्वामिद्धि हवामहेति स्वासु बृहद्वाजपेयसामस्तवनं । तस्य पंचदशस्तोमः । पंचभ्यो हिंकरोतीति पंचदशस्य विष्टुतिरुक्ता भक्ष आहते श्येन इत्यवेक्ष्यद्भविति त्रिष्टुप्छंदसा भक्षः। बृहतोन्यत्सर्व पूर्वमुक्तं ॥ श्री॥ ॥ इति संस्थावाजपेयः समाप्तः। ॥ हेरंबार्पणमस्तु ।। छ॥
वाजपेयप्रयोग
Vājapeyaprayoga
97 No. 392
- 1891-95 Size - 12g in. by 58 in. Extent - 28 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear and legible but not uniform; borders ruled in double black lines; folios numbered in right-hand
margins; edges slightly worn out; complete. Age - Samvat 1764 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः।
आप्तवाजपेयः कुरुवाजपेयश्चेति द्विविधो वाजपेयः ॥ तत्र आप्तवाजपेयस्य प्रयोग उच्यते ॥ सप्तदशदीक्षापक्षे शरइंशम्यामुपक्रमः । पर्वणि सुत्या भवति ।
अग्निहोत्रं हुत्वा परमेश्वरप्रीतये आप्तेन वाजपेयेन यक्ष्ये । etc. Ends - fol. 280
बृहस्पते युवमिति ततस्तोत्रं प्रवर्त्तते ।।

Page #375

360
Kalpasūdras
हुत्वा सौर्यमिति ग्राह्य उन्नेत्रा हनुमंत्रितः । बार्हस्पत्यमिति ग्राह्यं तद्भुतमनुमंत्र्य च। स्यादत्र सोमे मयि भक्षणं मंत्रयोः उक्थ्यादिक
समानं स्यादा समातेरशेषत इति । इति बृहस्पतिसधप्रयोगः॥ ॥ सं. १७६४ मीती फागुणसुदी ५ रवौ दीक्षतजी श्री ५ रत्नाकरजीकस्याज्ञया लिषितमिदं तुलारामेण ॥ ॥ श्रीरामापणमस्तु ॥ ॥ श्रीगंगायै नमः ॥
442
वाजपेयसर्वपृष्ठाप्तोर्या
Vājapeyasarvaprsthāptoryāमौद्गातृप्रयोग
maudgātsprayoga No. 393
1883-84 Size - 91 in, by 4} in. Extent -49+1 leaves; 10 lines to a page; 38 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms contains वाजपेयउद्गातृत्वप्रयोग
and सर्वपृष्टाप्तोर्यामउद्दातृत्वप्रयोग; complete. Age - Samvat 1897; Saka 1694 Author - Govardhana Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ अध वाजपेयउद्गातृप्रयोगः ।।
आप्तवाजपेयः कुरुवाजपेयः संस्थावाजपेश्चेति त्रिविधः मयूरवाजपेयश्चतुः तत्र महम्मे वोच इत्यादिसमिदाधानांतो विधिरग्निष्टोमवद्भवति ॥ विशेषस्तू
च्यते ॥ etc. fol. 17b इति वाजपेयः समाप्तः Ends - fol. 490
अथ स्तोमविमोचनादि सर्व प्रकृतिवत् । हारियोजनभक्षणेतिरोदयस्येति विशेषः।। इति गोवर्धनविरचितः सर्वपृष्टाप्तोर्यामः समाप्तः॥ ॥शुभं भवतु॥ ॥ कल्याणमस्तु ।

Page #376

On fol. 50b ॥ श्रीकाशी विश्वेश्वराय नमः ॥ शुभं ॥
॥ इति संस्था सर्वपृष्ठातोर्यामप्रयोगः || ॥ श्रीगणाधिपतये नमो नमः | शुभं ॥
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
विधुराधानप्रयोग
No. 394
Size 77 in. by 5‡ in.
—
A. grauta Works
361
इदं पुस्तकं कर्नाटकहुबळ्यो पनामगंगारांभटस्येदं पुस्तकं ॥ संवत् १८२७ शके १६९४ || भाद्रपद वद्य ८ सोमवार तद्दिने इदं पुस्तकं लिखितं सर्वपृष्ठातोर्याम - उद्गातृत्वप्रयोगः ॥ श्री ॥ श्री ॥ श्री ॥ श्री ॥ Then follows - हुं । हा उधामयद्धाद्दा उधामधामायद्धाद्दा etc.
Age
Author
Subject
1
Extent - 6 leaves ; 11 lines to a page; 26 letters to a line.
Description Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting somewhat careless and at times not quite legible; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; complete.
Does not appear to be very old
For a described Ms. of this work see R. Mitra, Notices, Vol. IX, No. 3203.
-
46
Vidhurādhānaprayoga
-
Dhundirāja
Agnyādhāna rites to be performed by a person whose wife is dead.
Begins - fol. 1b
115
1887-91
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अथ मृतपत्नीकस्य विवाहेष्यसमर्थस्य तदग्न्याधानप्रयोगो भिधीयते ॥ दारकर्मा संभवे आधानमग्निद्वारा पत्नीयजमानोभयार्थं तदसंभवे आत्मार्थ तदामदाहार्थमेव ॥ तथा चापस्तंबः ||
पत्नी य... गमरणे विधुरत्वं प्रपेदिरे । विवाहेष्यसमर्थस्यानाश्रमस्य निवृत्तये । आत्मार्थमेवमग्नीनां पुनः संगृह्य पूर्ववत् ॥ etc.

Page #377

362
Ends – fol. 56
Kalpasutras
Ends fol. 6b
इति काम्यबाधात्सत्रादीनां नापूर्वं विनियोजयेदिति सिद्धं ॥
विनाश्रमनिवृत्यर्थनाधानं हि चतुर्थकं ॥ प्रक्लृप्तं धुंडिराजेन विधुराहितकाम्यया
इति लल्लोपाख्यधुंडिराजकृत विधुराधान कृतप्रयोगः समाप्तः ॥ follow - - अथोपयुक्तिवचनानि ॥ त्रिकांडमडनः ॥
सौवर्णी कुशपत्नीं च पस्न्यभावेग्निहोत्रिणः || परन्युः प्रतिनिधिं कृत्वा पत्नी नैषं समाचरेत् ॥ etc.
उद्धरेन्निर्णयत्वेष कर्काद्यैः समुदाहृतः ॥ एकैवारणिरथवा समारोपेर णित्रयमिति ॥
Then
विध्यपराधप्रायश्चित्त
No. 395
Size 83 in. by 38 in.
Extent – 11 leaves; 10 lines to a page; 40 letters to a line.
Description — Country paper; Devanāgari characters; old in appearånce; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios nnmbered in both margins; edges slightly worn out; complete.
Age – Samvat 1741
Author - Ananta Begins
- fol. 1b
fol. 46 इत्यनुगमप्रायश्चित्तं ॥
fol. 50 इत्यनुद्ध रणप्रायश्चित्तं ॥
fol. 60 इति कालातिपत्तिप्रायश्चित्तं ॥
Vidhyaparādhaprāyaścitta
15
A/1883-84
श्रीगणेशाय नमः ॥
॥ अथाश्वलायनीयं || आहवनीये विद्यमाने यदि गाईपत्योनुगच्छेत् अवक्षाणेभ्यो मंथनं कृत्वाहवनीयोनुगमयितव्यः । समानयोनित्वे दक्षिणोपि । क्षामाभावे भस्मनारणीसंस्पृश्य मं- येत् । etc.

Page #378

A. Srauta Works
363 ।
Ends - fol. 110
वैद्युतेन संसर्गेऽनयेऽप्सुमत इष्टिः । अत्र याज्यानुवाक्याः सूत्रे द्रष्टव्याः॥ इष्टिस्थाने पूर्णाहुतयो वा ।। इत्यग्न्युपघात प्रायश्चित्तं । आश्वलायनमुन्युक्तमग्निगोचरमीरितं ॥ प्रायश्चित्तमनंतेन तुष्यतु यज्ञभुक ।। श्री। संवत् १७४१ माघकृष्णपंचम्यां सिगिपनि खोहि बेम ॥ तेन श्रीगृहपतिः प्रीयताम् ॥ शुभमस्तु ॥ श्रीरामः ॥ पूर्णाहुतौ द्वादशगृहीतमष्टगृहीतं चतुर्गृहीतं सुबाहुतिर्वेति चत्वारः पक्षाः॥ ॥ अग्निहोत्रभ्रेषे सति यजुष्टो भुव इत्येतदेव प्रायश्चित्तं कर्तव्यं ।। अग्निहोत्रस्याश्चर्यवत्वात् ॥ इति सिद्धांतभाष्ये ऋत्विजामेक इति सूत्रे प्रपंचित
मिति दिक्॥ References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 5760;
Aufrecht records only two Mss. of this work.
विध्यपराधप्रायश्चित्तविवृति
Vidhyaparādhaprāyaścitta
vivrti
107
No. 396
A/1881-82 Size -8 in. by 4hd in. Extent - 18 leaves; 12-13 lines to a page; 38 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; - handwriting clear, legible and uniforms red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
The Ms. was copied by one Bālakrsna Nārāyaṇa Puranik. ' Age - Saka 1741 Author - Not mentioned
Subject - An anonymous commentary on the Vidhyaparādhaprāya
Ścitta, a treatise on expiations for accidents and omissions
occurring during the performance of ceremonies. Begins - fol. 1a
श्रीगणेशाय नमः॥ विध्यपराधे प्रायश्चित्तिः प्रायश्चित्तिरित्यधिकारोयमाध्यायपरिसमाप्तः विधिशब्देन विहितमुच्यते अपराधोऽन्यथाभावः अभावो वा विहितस्याकरणे

Page #379

364
Kaipusutras
अन्यथाकरणे च प्रायश्चित्तिः कर्तव्या प्रायो विनाशः चित्तिः संधानं विनष्टसंधानं प्रायश्चित्तिरित्युक्तं भवति विध्यपराधे प्रायश्चित्तिरिति वचनादपराधे सति तदर्थतया विहितमस्ति चेत्तदेव कर्त्तव्यं etc.
Ends – fol. 18b
एतसांवत्सरं व्रतं यावज्जीविकं वा पूर्ववद्विकल्पप्रतिभासहेतुर्दष्टव्यः अग्नावनुगर्तेत राहुती हिरण्य उत्तरां जुहुयाद्धिरण्य उत्तरा जुहुयात् आहुत्योरंतरानावनुगते सति हिरण्यं निधाय तस्मि द्वितीयामाहुति जुहुयात् हिरण्य एव यथासंभवं शेषकार्याणि कुर्यात् न पुनरनिरुद्धर्तव्यः अभ्यासोन्यायपरिसमाभ्यर्थः १४ श्रीमत्पुराणीकोपनामक- नारायणभट्टस्यात्मज बाळकृष्णेन लिखितं श्रीमद्विश्वंभर गुरुचरणार्पणमस्तु ॥ श्रीबापू- अनगळस्येदं पुस्तकं ॥ शके १७४१ प्रमाथिनाम संवत्सरे ॥ श्रीराम
विहृतषोडशिशस्त्र
No. 397
Size 7‡ in. by 33⁄4 in.
Extent - 5 leaves ; 10 lines to a page; 25 letters to a line. Description
-
Modern paper; Devanagari characters; not old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; folios numbered in both margins; red pigment used for marking certain portions of the text; complete.
Vihṛtaṣoḍaśiśastra
Age – Saka 1718
--
For a described Ms. of this work see R. Mitra, Notices Vol. IX, No. 3204.
-
443
1883-84
Author Not mentioned
Subject Sixteen hymns pertaining to the Soḍaśi rite Begins - fol. 18
श्रीगणेशाय नमः
अथ षोडशीशस्त्रं हिंभूर्भुवः स्वरों ३ अध्वर्षो शोसावो ३ मिंद्रजुषस्व प्रवद्दायाहि शूर हरी दह । पिबा सुतस्य मतिर्नमध्वश्चकानश्चारुर्मदायो ३ त्रिः मिंद्र जठरं नव्यं न पृणस्व मधोर्दिवो न ॥ अस्य सुतस्य स्वर्णो पत्वामदाः सुवाचो अस्थो ३ मिंद्रस्तुराषामित्रो न जघान वृत्रं यतिर्न । etc.

Page #380

A. Srauta Works .
365
Ends - fol. 5a
मध्वः पीत्वा सचेमहि त्रिः सप्तसख्यः पदो ३ त्रिः उक्थं वाचींद्राय देवेभ्य आश्रुत्यै स्वा॥ये ३ यजामह एवाह्येवापाः पूर्वेषां हरिवः सुताना मेवाहींद्रमपो इदं सवनं केवलं ते ॥ ममधि सोम मधुमंत इंद्र सत्रावृषं जठर भावृष. स्वा ३ वौ ३ षट् । सोमस्याग्ने वीही ३ वौ ३ षट् इति षोडशीशस्त्रं समातं शके १७१८ नळनाम संवत्सरे श्रा० वद्य सप्तम्यां तहिने इदं पुस्तकं उपाध्याधिकारणापावसग्रामोयं फडके इत्युपनाम्ना नीलकंठसुत गोविंदेन लिखित
विहृतषोळशिशस्त्र
Vihrtasolasisastra
444 No. 398
1883-84 Size -8 in. by 38 in. Extent - 3 leaves; 10 lines to a page; 28 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters%3; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pigment used for marking; the portion ; folios numbered in both margins: fol. 3 missing; incomplete.
Same as No. 443/1883-84. • Age - Does not appear to be very old Author - Not mentioned Begins - fol. 1b
॥श्री॥ अथ होतुः॥ विहृतषोळशीशस्त्रं ।
हिं भू० रों अध्वर्यो शोशोसावो ३ मिंद्र जुषस्व प्रवहायाहि शूर हरि हह ।
etc. as in No. 443/1883-84. Ends - fol. 44 .
तस्य त इंद्र पीतस्यानुष्टुप्छंदस उपहूतस्योपहूतो भक्षयामीति भक्षजपः॥ इति विहृती षोळशी समाप्तः ॥ छ ।।
Vrşākapisastra
94
वृषाकपिशस्त्र
No. 399 Size - 10} in. by 4g in.
.. 1886-92

Page #381

366
Kalpasutras
Extent-15 leaves: 7 lines to a page%3; 34 letters to a line. Description -- Thick country paper; Devanāgari characters; not very old
in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders of folios 8-15 only ruled in double red lines; folios numbered in left-hand margins; yellow pigment used for
corrections; complete. Age - Does not appear to be old Author - Not mentioned Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः। अथ वृषाकपिशस्त्रं । हिं ३ भूर्भुवः स्वरों ३ त्रिः वाजे चित्रं हरामह उप स्वात्कर्मभूतये स नो युवा ॥ उग्रश्चक्रामयो धृषो ३ मुग्रश्चक्रामयो पृषत्वा
मिध्यवितारं चमहे ।। etc. Ends - fol. 140
आज्येन सोमायाज्येनाग्नये च्छागेनेंद्राग्निभ्या छागेनेंद्राय मेषः सरस्वत्यैमेष्येणेद्राय सोमेन हरिभ्यां धानाभिरक्षस्तान्मेदस्तः प्रतिपद्यताग्रभीषुर वीवृधंत पुरोडाशैरपादिंद्र० ॥ बहुभ्य आसंगयेभ्यः । एष मे देवेषु वसु वार्याय ॥ सूक्ता ब्रूहि ॥ इति वृषाकपिशस्त्रं समाप्तं ॥
186-71
वैतानसूत्र ( of the
Vaitānasūtra ( of the अथर्ववेद)
Atharvaveda) No. 400
1870-71 Size — 93 in. by 34 in. Extent -- 48 leaves; 8 lines to a page; 28 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges extremely worn out; some of the folios torn; yellow
pigment used for corrections; the Ms. contains Adhyāyas 1-8. Age - Fairly old Author -- Not mentioned

Page #382

___ A.
rauta worse
367
Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ . ___ अथ वितानस्य ब्रह्मा कर्मणि ब्रह्मवेदविदक्षिणतो विधिवदुपविशति वाग्यतो होमानादिष्टाननुमंत्रयते मंत्रानादेशे लिंगवतेति भागलिः प्रजापते न स्वदेतान्यन्य इति युवा कौशिको यथादेवतमिति मातरभूर्भुवः स्वर्जदो३॥ मित्याचार्याः प्रधानहोममंत्रात्पुरस्ताद्धोमसंस्थितहोमेष्वावपंत्येके वाचयति
यजमानं भृग्वंगिरोविदा संस्कृतमग्निराहवनीयः etc. fol. 6a इति श्रीअथर्ववेदे वैतानसूत्रे प्रथमोध्यायः समाप्तः ॥ छ ।
fol. 120 इति श्रीअथर्ववेदे वैतानसूत्रे द्वितीयोध्यायः समाप्तः ॥ छ । Ends- fol. 480
यज्ञास्ते प्रकृतिभियाख्याता य ... मो ब्राह्मणाद्विरिष्टः संधानं च यः इमौ कल्पावधीते य उ चैवं वेदे ...... बैंः क्रतुभिरिष्टं भवति सर्वाश्च कामानामोत्यथाप्युदाहरति यथा यष्टस्तथा ...... रेषा ब्राह्मी प्रतिश्रुतिरेषा बाह्मीप्रतिक्रतिरिति ॥ ५॥ छ । ४३ ॥
इति श्रीमथर्ववेदे वैतानसूत्रे अष्टमोध्यायः समाप्तः॥ छ ॥ इति वैतान
सूत्रं समाप्तम् ॥ छ । Reference - See No. 100/1880-81.
वैतानसूत्र (of the
Vaitānasūtra ( of the अथर्ववेद)
Atharvaveda)
100 No. 401
1880-81 Size – 9 in. by 5 in. Extent -38 leaves; 10 lines to a page; 30 letters to a line. Description -Country paper;. Devanagari characters with पृष्ठमात्राs;
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for
marking; yellow pigment used for corrections: edges slightly . worn out; folios numbered in right hand margins; the Ms. contains Adhyāyas 1-8.
Age - Samvat 1676

Page #383

368
Kalpasutras
Author - Not mentioned Subject — Ritual of the Atharvaveda Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥
ॐ श्रीगोपीजनवल्लभाय नमः ॥ ॐ नमो ब्रह्मवेदाय ॥ अथ वितानस्य ब्रह्मा कर्मणि ब्रह्मवेदविद्दक्षिणतो विधिवदुपविशति वाग्यतो होमानादिष्टाननुमंत्रयते मंत्रानादेशे लिंगवतेति भागलिः प्रजापते न त्वदेतान्यन्य इति युवा कौशिको यथादेवतमिति माठर भूर्भुवः स्वर्जनदोमित्या
चार्याः etc. fol. 6a इति प्रथमोध्यायः॥ fol. 110 इति श्रीअथर्ववेदे वैतानसूत्रे द्वितीयाध्यायः समाप्तः॥
fol. 230 इत्यथर्ववेदे वैतानसूत्रे तृतीयोध्यायः समाप्तः ॥ छ । Fnds - fol. 380
कामानंत्यादपरिमिता यज्ञास्ते प्रकृभिर्व्याख्याता यज्ञक्रमो ब्राह्मणाद्विरिष्टः संधानं च य ... मौ कल्पावधीते य उ चैवं वेद तेन सर्वैः क्रतुभिरिष्टं भवति • सर्वांन्श्च कामानाप्नोत्यथाष्युदाहरंति यथा यष्टुस्तथाध्येनुरेषा ब्राह्मी प्रतिश्रुतिरेषा ब्राह्मी प्रतिश्रुतिरितिरेषा ब्राह्मी प्रतिश्रुतिरिति ॥ ५॥ ४३ ॥ ___ इति श्रीअथर्ववेदे वैतानसूत्रे अष्टमोध्यायः समाप्तः ॥ इति वैतानसूत्रं समाप्त।
स्वस्ति संवत् १६७६ वर्षे द्वितीयश्रावणवदि ३ भौमे अहं श्रीस्तंभतीर्थवास्तव्यं श्रीमदाभ्यंतरनागरज्ञातीय पंचकल्पी श्री श्रीरामात्मजसदाचारशिरोमणिशुद्धसांगवेदाध्यापक श्रोतास्मार्ताकर्मनिरतपरमचतुर पंचकल्पी श्री. मुरारितदनुजनृसिंहेन स्वयं लिखिता नीलकंठादिसभ्रातृणां पठनार्थ लिखितं ।
श्रीरस्तु ।। शुभमस्तु ।। कल्याणं भूयात् ।। श्री ॥ श्री। References - (1) Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
i, 6100; ii 145%, 227a. B - Descriptive Catalogues:- Weber's Cata____logue 1491.
(2) Printed Edition :- 1 Ed. with critical notes, by Dr.
Richard Garbe, London, Trübner and Co., 1878; 2 ibid (in German ); 3 by W. Caland, 1910.

Page #384

A. Srauta Works
369
बैतानसूत्र (of the
Vaitānasūtra ( of the अथर्ववेद)
___Atharvaveda)
101 No. 402
1880-81 Size - 10s in. by 4, in. Extent -33 leaves%3; 8 lines to a page%3; 32 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters; old in appear
ance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges worn out; leaves brittle:
foll. 29-35 missing; incomplete. Age - Samvat 1753 Author - Not mentioned Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ ऐं नमः ॥ ॐ नमो अथर्ववेदाय ॥
ॐ अथातो याज्ञे कर्मणि प्रायश्चित्तानि व्याख्यास्यामो ॥ विध्यापराधे सर्वत्र पुनः कार्य कृत्वोत्तरतः । प्रायश्चित्तं प्रायश्चित्तं वाकृत्वोत्तरतः समाधान
यत्पूर्व प्रायश्चित्तं करोति गृहेः पशुभिरेवैनं समर्द्धयति यदुत्तरतः ॥ etc. fol. 50 इति यज्ञप्रायश्चित्तसत्रे प्रथमोध्यायः समातः ॥ fol. 16 श्रीअथर्ववेदे यज्ञप्रायश्चित्तसूत्रे द्वितीयोध्यायः समाप्तः ॥ छ । fol. 220 इति यज्ञप्रायश्चित्तिसूत्रे तृतीयोध्यायः समाप्तः ॥
fol. 39b अष्टोध्यायः समाप्तः ॥ Ends - fol. 40a
प्रायश्चित्तानां परिमाणं न यज्ञ उपलभ्यते ।। तस्मादृष्टः समासूत्र तंन्निबोधत याज्ञिकास्तन्निबोधत याज्ञिका
इति ॥ छ॥१॥ इत्यथर्ववेदे वैतानसूत्रे प्रायश्चित्तप्रसंगे चतुईशोध्यायः समाप्तः। छ । छ ।
संवत् १७५३ वर्षे चैत्रशुदि २ रवौ अद्ये श्रीमनहीलपुरपत्तने वास्तव्यं माभ्यंतरनागरज्ञातीय तुलापुरशब्रह्मांडमहीमहादानादि अतिरुद्रकर्ताऽहिताग्री पंचकृत्वचातुर्मास्याजि-त्रिपाठि-श्रीअनंतजीसुत-वभूषणेन श्रीसांबशिवार्पणबुध्या
लिख्यापितमिदं परोपकाराय ।। छ ।। Reference - See No. 11.0/1880-8..

Page #385

370
Kalpasūtras
वैतानसूत्र (of the
Vaitānasūtra ( of the अथर्ववेद)
Atharvaveda)
102 No. 403
1880-81 Size - 101 in. by 4in. Extent --- 48 leaves; 8 lines to a page; 30 letters to a line. Description -- Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges worn out: leaves brittle; folios numbered in right-hand margins; fol. 1 missing; the Ms. contains Adhyāyas 1-8.
Age - Samvat 1753
Author - Not mentioned
Begins abruptly - fol. 2a
...... मिधोन्वादधाति विभागं व्रतमुपैति व्रतेन त्वां व्रतपत इत्यनशनमित्यादि ममाग्ने वर्च इति वतसृभिर्दिवताः परिगृण्हाति सिनीवालि पृथुष्टुक इति मंत्रोक्तमन्वयन इति पौर्णमास्यां प्रातर्तुत्वाग्निहोत्रं कुंदेहूं देवीं यत्ते देवा
वास्यायां राकामहं पूपर्णा पश्चादिति पौर्णमास्यामथ पते भुवापते महतो भृतस्य पते ब्रह्माणं त्वा वृणीमह इति वृतो जपत्यह भूपतिरह भुवनपतिरहं भुवां पतिरहं महतो भूतस्य पतिस्तदहं मनसे प्रत्र
वीमि etc. fol. 5b इति श्रीस्थर्ववेदवैतानसूत्रे प्रथमोध्यायः समाप्तः ॥ छ ।
fol. 12a इति श्रीअथर्ववेदे वैतानसूत्रे द्वितीयोध्यायः समाप्तः । छ । Ends - fol. 480
पशु......स्वराज्यकामस्यातिरात्र etc. up to ब्राह्मीप्रतिश्रुतिरिति ॥छ॥ as in No. 100 / 1880-81 followed by इति श्रीअथर्वेदे वैतानसूत्रे अष्टमोध्यायः समाप्तः ॥ छ । श्रीरस्तु ॥ ॥ कल्याणं ब्रूयात् ।। लेषकपाठयो शुभं भवतु ॥ छ ।। श्री ।। संवत् १७५३ वर्षे चैत्रशुदि २ रवौ अधेह श्रीअनहीलपुरपत्तने वास्तव्यं आभ्यंतरनागरज्ञातीयतुलापुरशब्रह्मांडमहीमहादानादि अतिरुद्धकर्ताऽहिताग्नी पंचकृत्वचातुर्मास्याजित्रिपाठि-श्रीअनंतजीसुतव्रजभूषणेन श्री
सांबशिवार्पणबुध्या लिख्यापितमिदं परोपकाराय । छ । Reference -See No. 100/1880-81.

Page #386

'वैतानसूत्र of the अथर्ववेद
No. 404
-
A.
Begins - fol. 16
Srauta Works
Vaitānasūtra of the Atharvaveda
62
1884-86
Size - 10 in. by 4ğ in.
Extent – 39 leaves; 10 lines to a page ; 38 letters to a line.
Description Country paper; Devanāgarī characters; with पृष्ठमात्रा's old and musty in appearance; handwriting clear and legible but not uniform; borders carelessly ruled in double black lines; folios numbered in right-hand margins; edges slightly worn out; fol. 31 missing; the Ms. contains Adhyāyas 1-8.
Age - Samvat 1565
Author Not mentioned
371
॥ ॐ नमो अथर्ववेदाय ॥
ॐ अथ वितानस्य ब्रह्मा कर्मणि ब्रह्मवेदविदक्षिणतो विधिवदुपविशति वाग्यतो होमानादिष्टाननुमंत्रयते मंत्रानादेशे लिंगवतेति भक्तिः प्रजापते । न स्वदेतान्यन्य इति युवा कौशिको यथादेवतमिति etc.
fol. 50 इति श्रीअथर्वणे वैतानसूत्रे प्रथमोध्यायः ॥ छ ॥
fol. 10b इति श्रीवैतानसूत्रे द्वितीयोध्यायः समाप्तः ॥ छ ॥
fol. 25a इति श्रीअथर्ववेदे वैतानसूत्रे तृतीयोध्यायः समाप्तः ॥ छ ॥
Ends - fol. 404
कामनंत्यादपरिमिता यज्ञा । स्तप्रकृतिभिर्व्याख्याता यज्ञक्रमो ब्राह्मणाद्विरिष्टः संधानं च य इमौ कल्पावधीते य उ चैवं वद तेन सर्वैः क्रतुभिरिष्टं भवति सर्वांश्च कामानानोत्यथाप्युदहरंति यथा यष्टुस्तथा । व्यतुरेषा ब्राह्मी प्रतिश्रुतिरेषा ब्राह्मी प्रतिश्रुतिरिति ५
इति अथर्ववेदस्य वतानसूत्रं समाप्तं ॥ अष्टमोध्यायः ॥ छ श्रीः ॥ संवत् १५६५ वर्षे भाद्रपदमासे शुक्लपक्षे मद्याजषष्ठ्यां तिथौ भृगुदिने भपाह - णिथाप्रामे उदीच्यज्ञातीसुत लिखितं ॥ भग्नप्रुष्टिकटग्रीवा दोषो न दीयते ॥ श्रीशुभं भवतु ॥ Reference - See No. 100/1880-81.

Page #387

63
372
Kalpasutras वैतानसूत्र of the
Vaitānasūtra of the अथर्ववेद
Atharvaveda No. 405
1884-86 Size - 91 in by 4 in. Extent - 33 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs: old
in appearance; handwriting careless and illegible: borders carelessly ruled in single and double black lines; red pigment used for marking; edges worn out; the Ms. contains Adhyāyas
9-14. Age - Fairly old. Author - Not mentioned
Begins — fol. 10
......वेदाय॥ अथातो याज्ञेकर्मणि प्रायश्चित्तानि व्याख्यास्यामो विध्यपराधे सर्वत्र पुनः .......त्तरतः प्रायश्चित्तं प्रायश्चित्त वा कृत्वोत्तरतः समाधानं यत्पूर्व प्रायश्चित्तं...
वारो...पशुभिरेवैनं समर्थयति यदुत्तरतः स्वर्गेणवैनं तल्लोकेन समर्थयति etc. fol. 54 इति श्रीमथर्ववेदवैतानसूत्रे यज्ञप्रायश्चित्तिप्रसंगे नवमोध्यायः समाप्तः ।।
कंडिका ४८ ॥ fol. .34 इत्यथर्ववेदे वैतानसूत्रे प्रायश्चित्तिप्रसगे दशमोध्यायः समाप्तः ॥ Ends-fol.:3a
प्रायश्चित्तानां परिमाणं न यज्ञै...प...भ्यते ॥ तस्मा दृष्टः समासोत्र तं निबोधत याज्ञिकास्तं निबोधत याज्ञिका
इति ॥छ । १०॥ छ । इत्यथर्ववेदे वैसानसूत्रे प्रायश्चित्तिः प्रसंगे चतुर्दशमोध्यायः समाप्तः ॥ छ॥ एवं कंडिका ॥८८॥छ ।
___ अथातो याज्ञकर्मणि वाच ... होत्रा २ अथ योग्निहोनेणोदेति ३ मानो मेधा ४ अथ य स्वाहवनीयोनिर्यागया ५ अथ यस्य पुरोडाशे मेध्यमापद्य तदु अथातो दृष्टाभ्युष्णानीत्याचक्षते अथातौत्युदृष्टानीत्याचक्षते अथा... हृत्वा नव
प्राश्नीया ९ अथ यस्य व... Reference - See No. 100 / 1880-81.

Page #388

A. Šrauta Works
373
वैतानसूत्र of the
Vaitānasūtra of the अथर्ववेद
Atharvaveda
50 No. 406
1884-87. Size - 93 in. by 4g in. Extent -32 leaves; 10 lines to a page. Description -Country paper; Devanagari characters with पृष्टमात्राs; old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; edges extremely
worn out and torn; the Ms. contains Adhyāyas 1-8. Age - Samvat 1684 Author - Not mentioned Begins — fol. 10
॥ॐ ॥ नमो ब्रह्मवेदाय ॥
ॐ अथ वितानस्य ब्रह्मा कर्मणि ब्रह्मवेदविद्दक्षिणतो विवदुपविशति वाग्यतो होमानादिष्टाननुमंत्रयते मंत्रानादेशे लिंगवतेति भागलिः प्रजापते न
त्वदेतान्यन्य इति युवा कौशिको यथादेवतमिति etc. fol. 40 इत्यथर्ववेदे वैतानसूत्रे प्रथमोध्याय समाप्तः ।।
fol. 94 इत्यर्थवेदे वैतानसूत्रे द्वितीयोध्यायः ।। समाप्तः । Ends - fol. 32a
प्रजाकामस्य काम्यावेतौ etc. up to ब्राह्मी प्रतिश्रुतिरिति ॥ छ ॥ ५॥ as in No. 62/1884-86 followed by इत्यथर्ववेदे वैतानसूत्रे अष्टमोध्यायः समाप्तः॥ ॥ श्रीरस्तु ॥ संवत् : ६८४ वर्षे चैत्रवदि ९ दिने लिखितोयं पूर्वाद्धः ।
Reference - See No. 100/1880-81.
वैतानसूत्रभाष्य
Vaitānasūtrabhāşya
18
No.407
A/1883-84
Size - 15 in. by 6% in

Page #389

374
Kalpasūtras
Extent - 47 leaves; 14 lines to a page; 48 letters to a line. Description - Modern country paper; Devanagari characters%3; not old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; the Ms. contains a commentary
on Adhyāyas 1-8 of the Vaitānasūtra. Age - Samvat 1941 Author - Not mentioned
Begins - fol. 10
ॐ नमो अथर्वदाय ॥ गणपतये नमः ॥ ॥ ॐ अथेति संहिताविधिसापेक्षत्वद्योतमायतदानेतर्याथवितानस्येत्यधिकारार्थः । गार्हपत्याहवनीयदक्षिणानीनां विततिर्विधानं वक्ष्याम इति प्रतिज्ञा। ब्रह्मा कर्मणि । वक्ष्यति होमानादिष्ठानित्यादि । तत्र ब्रह्मणः कर्तृत्वं परि
भाषते | etc. fol. 5• कौशिकीये वैतानकल्पे सोमदित्यस्याःयानुविधौ प्रथमोध्यायः॥
fol. 110 कौशिकोये वैतानुकल्पे सोमादित्यसाक्षेपानुविधौ द्वितीयोध्यायः समाप्तः ॥ Ends - fol. 46b
यस्य किं बहुनोक्तेन बहुलामाजानतमन्यशक्ति बहुनोक्तेन सव्येया बहवोर्थभावा सौम्यनिदोषमद्भाषिनोमदित्यवश्रिता ॥ आक्षेपातुविधिर्नाम सोमादित्यस्य भाषितं ।। अर्चाक्षिप्तं यदेतेन विपद्यतु विधीयते ॥ अक्षेपानविधिस्तेमनासाभृवस्य योगिका हेम यस्य सुमेरोतहसूचहनेदोतद्वयक्त प्रोक्तं केचिहृदं कासौ मया ॥ इति समाप्तौं कौशिकीयककल्पे आक्षेपानुविधिरिति ॥
इति वैतानसूत्रभाष्यं समाप्तं ॥
शुभं भवतु ॥ कल्याणमस्तु । स्वस्ति श्रीविक्रमार्कसमयसमये संवत १९४१ श्रावणमासे शुक्लपक्षे तिथौ १४ भौमवासरे समाप्तोयं ॥ श्रीशुभं । लिप्यकृती ब्राह्मणपारीकहरगोविंदवाससवाइजयपूर ।। श्रीरामरामरामरामराम
वैतानसूत्रभाष्य No. 408
Vaitānasūtrabhāsya
64 1884-86
Size -87 in. by 43 in.
Extent-50 leaves; 18 lines to a page%3; 30-32 letters to a line.

Page #390

A. Srauta Works
375
Description -Country paper; Devanagari characters; old in appear
ance; handwriting careless and at times not quite clear; borders ruled in double black lines; folios numbered in both margins; all folios are not of equal size; foll. 1-5 and 12 missing; the Ms. contains commentary on the Vaitānasūtra -
Adhyāyas 2-8; incomplete. Age — Appears to be old Author - Not mentioned
Begins abruptly -- fol. 6a
....... नादीन् । छ । उपसि शांत्युदकं करोति चित्यादिभिराथर्वणोभिः कपुर्विपर्वारोदाकावृक्कावतोनाडानिर्दहतीभिरांगिरसीभिश्चातनैर्मातृनामभिर्वास्तोपत्यैरनुयोजितैः । संहिताविध्युक्तेति कर्तव्यतायाचित्यादिभिराथर्वणीभिरोष
धीभिः । etc. fol. 116 कौशिकीये वैतानकल्पे सोमादित्यसाक्षेपानुविधौ द्वितीयोध्यायः ।। छ । fol. 284 वैतानसूत्रभाष्ये तृतीयोध्यायः ॥ छ ।
fol. 564 अष्टमे चतुर्थी कंडिका ॥ Ends — fol. 566
___ एतानि दर्शपूर्णमास्यायनानि । एतानि दाक्षायणप्रभृतीन् अष्टादयनानि दर्शपूर्णमामाख्यानि भवति । दर्शपूर्णमायनत्वाच्च पृथक्कर्मता ॥छ॥ आग्रयणमनकामस्य । तत्कर्मानूकामस्य च भवति ॥ छ । चातुर्मास्यानि सर्वकामस्य । सर्वकामाप्तये चातु......
वैश्वदेवपर्वहौत्र No. 409
Vaišvadeva parvahautra
57 1892-95
Size - 75 in, by 4} in.
Extent-5 leaves%3 10 lines to a page 26 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; edges slightly worn out and
moth-eaten; complete. Age - Does not appear to be very old

Page #391

376
Kalpasatras
Author - Not mentioned Begins -- fol. 10
॥ ॐ नमः शिवाय ।। अथ चातुर्मास्यानि होनं लिख्यते ॥
वैश्वानरपर्जन्येष्टिः । सप्तदश सामिधेन्यः ॥ भावाहने अग्निमग्न आ ३ वह ॥ सोममा ३ वह ॥ अग्निं विश्वानरमा ३ वह ॥ पर्जन्यमा ३ वह ॥ देवां आज्यपानित्यादि॥पंच प्रयाजाः उत्तमे प्रयाजे स्वाहानिं स्वाहा सोमं स्वाहाग्निं
वैश्वानरं स्वाहा पर्जन्यं स्वाहा देवा इत्यादि | etc. Ends - fol. 5a
ततो वाजिनयागः । शनो भवंतु वाजिनो हवेषु दे० वोम् पुरोनु । भूर्भुवः ये ३ महे वाजिनो वाजेवाजेवत वाजिनो० वौ ४ षट् ।। याज्या ॥ उर्ध्वजुरनवानं यजति । भासने उपविश्य । वाजिनस्याग्ने वीही ३ वौ ४ षट् ॥ ततः शंयोर्वाकादि समानम् ।। इति वैश्वदेवपर्वहोत्रं समाप्तम् ॥
वैश्वानरीयेष्टि
Vaišvānariyesti
101(2) No. 410
1892-95 Size — 124 in. by 48 in. Extent — 520 to 58a leaves; 11 lines to a page; 48 letters to a line. Description - Country paper: Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; complete. Age -- Appears to be old Author - Not mentioned Subject - A manual of sacrifice in honour of the fire Vaiśvānara. Begins — fol. 520
___ देष्टयाहं यक्ष्ये तदंगभूतमातृकापूजनं आभ्युदयिकं श्राद्धं अन्वारंभणीयां च
करिष्ये etc. Ends - fol. 58a
__ अग्निवैश्वानर इदं हविरजुषत वीवृधत महो ज्यायोकृत् देवा आज्यपा इत्यादि अन्यत्सवं पौर्णमासवत् कर्मापवर्गातं ॥ इति वैश्वानरोजेष्टिः ॥ संपूर्णसमापता॥ ॥श्री।। ॐ ॥ छ॥ ॥ श्रीरामाय नमः ।।

Page #392

शाङ्खायनश्रौतसूत्र
No. 411
Size — 93 in by 4f in.
Extent
-
1
Age
Author
Begins - fol. 16
-
89 leaves; 8 lines to a page; 28 letters to a line.
Description Country paper; Devanagari characters with qg; old in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; edges worn out; folios numbered in right-hand margins; the Ms. is divided into two parts-qaf and the उत्तरार्द्ध, each containing 8 Adhyāyas; separate pagination for each part; this part contains Adhyāyas 1-8.
Samvat 1565
4. Brauta Worke
Sānkhāyana
Ends - fol. 894
...48
Sankhāyanasrautasūtra
377
॥ ॐ नमः श्रीसारदायै ॥
ॐ यज्ञं व्याख्यास्यामः स त्रयाणां वर्णानां ब्राह्मणक्षत्रिययोवैश्यस्य चासंयुज्य विधीयमानं साधारणं संयोगाद् व्यवतिष्ठते यज्ञोपवीती देवकर्माणि करोति प्राचीनापवीती पित्र्याण्याचमनप्रभृति येनाधिकरणेन संयुज्येत न तेन व्यावर्त्तेत etc.
fol. 13b प्रथमोऽध्यायः समाप्तः ॥ श्रीः
fol. 226 इति शाखायनसूत्रे द्वितीयोऽध्यायः समाप्तः ॥
91(1)
1869-70
इति शांखायनसूत्रे अष्टमोऽध्यायः समाप्तः ॥ छ ॥ शुभं भवतु ॥ कल्याणमस्तु ॥ स्वस्ति शुक्रे । अह लिखितं ॥ छ ॥ छ ॥ यादृशं स्वस्ति श्रीभाभ्यंतर नागरज्ञातीयपुत्रपौत्राणां लिखितं कल्याणमस्तु शुभं भ( व ) तु Reference - See No. 91 (2) / 1869-70.
अस्य मदे जरितरिंद्र इद्द श्रवदिद्द सोमस्य मत्सत् । प्रेमां देव इति समानमथोच्छवीर्यं । रोहोभ्यां रोहो ब्रघ्नस्य विष्टपं स्वग्र्यतिनूर्नाक इति नाक इति ॥ २५ ॥
संवत् १५६५ वर्षे आखाडयदि ५
परिपालयेत् ॥ १ ॥ श्रीः ॥ छ ॥ अध्यनार्थं पूर्वार्द्ध शांखायनसूत्र

Page #393

978
Kalpasutras
शायनश्रौतसूत्र
Sānkhāyanaśrautasūtra.
91(2) No. 412
1869-70 Size - 97 in. by 4} in. Extent — 103 leaves; 8 lines to a page ; 28 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform ; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking: edges worn out; folios numbered in right-hand margins; the
Ms. contains Adhyayas 9-16. Age - Samvat 1566 Author - Śāňkhāyana Begins - fol. 10
॥ ॐ नमः ऋग्वेदाय ॥ व्याख्यातोमिष्टोमः प्रकृतिर्द्वादशाहस्यैकाहानां च तस्य विकार व्याख्या स्यामः श्रूयमाणं प्राकृतं नामधेयमन्यस्मिन्द्रव्ये प्रकृति निवर्तयति etc. fol. 10a इति शांखायनसूत्रे नवमोध्यायः समाप्तः ।। छ॥
fol. 24b इति शांखायनसूत्रे दशमोऽध्यायः ॥ छ । Ends-fol. 103a
म्यूल्हच्छंदादशरात्रः सामूल्हिको वा वैश्वानरश्च बृहद्रथंतरपृष्ठयो वा विश्वजिदेकादशस्तं पौण्डरीक इत्याचक्षतेऽयुतं दक्षिणाश्च सहस्रमेकादशमित्येक। उक्तो द्वादशाहस्त एते पुरस्तादग्निष्टोमा उपरिष्टादतिरात्रा उत्तरोत्तरिण एको. त्तरा महीना उत्तरोत्तरीरिणीमेव तच्छ्रियं विराजयामन्नाद्यमानोति य एवं वेद य एवं वेद ॥३०॥छ।
इति शांखायनसूत्रे षोडशोध्यायः समाप्तः॥ छ॥
स्वस्ति संवत् १५६६ वर्षे श्रावणवदि २ गुरौ । लिखितं भयेह श्रीभाभ्यंतरनागरज्ञातीयभ्रातृपुत्रपौत्राणामध्ययनार्थ शांखायनसूत्रं लिखितं ॥ शुभं भवतु कल्याणमस्तु ॥ छ ॥ श्रीरस्तु ।। छ॥ कल्याणं भूयात् ।। यादृशं...
एवं वदति पुस्तिका ॥२॥ References-(1) Mss. -A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
___i, 6390%; ii, 1524, 229a%3; iii, 1320 B- Descriptivei Catalogues :- R. Mitra,
Notices 907.

Page #394

A. Srauta Works
379
(2) Printed Editions :- Published with the commentaries
of Anartiya and Govinda.
162
शालायनश्रौतसूत्रटीका
Śārkhāyanašrautasūtratikā called
called शाङ्खायनसूत्रपद्धति
Śārkhāyanasūtrapaddhati No. 413
1880-81 Size - 118 in. by 4g in. Extent - 115 leaves; 12 lines to a page; 40 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs%3 old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the colophons; edges worn out; leaves slightly brittle ; folios numbered in right-hand margins: foll. 12, 13, 14, 15, 34, 35, 36, 37, 39-54, 90, 92, 93, 109 missing; fol. 55 repeated; the Ms. contains Adhyāyas 1-7; It also contains some more
topics; incomplete. Age — Appears to be old Author - Nārāyaṇa Begins - fol. 10
॥ ॐ नमो भगवते वासुदेवाय ॥ कौषीतकिं प्रणम्यादौ शंकर पनजोद्भवं । शंखचक्रधरं वापि शांखायनमुनि प्रभुं । ब्रह्मदत्तमतं सर्व संप्रदायपुरस्सर।
श्रुत्वा नारायणाख्येन पद्धतिः कथ्यते स्फुटं। यद्यपि पद्धतिकारा वयं तत्रापि परिभाषासूत्राणि संक्षेपेण व्याख्यास्यामः । यज्ञं व्याख्यास्याम इति प्रथमसूत्रं यज्ञो देवतामविश्य द्रव्यपरित्याग। स्तथापि प्रयाजायंगयुग्या गोत्रांववक्षितः। यज्ञामित्येकवचनं जात्यपेक्षं। अधिकास्तत्रमेतत् । व्याख्याम इति प्रकटयिष्याम इत्यर्थः । बहुवचनं गुरावात्मनि
च शिष्टसंव्यवहारः॥ १ etc. fol. 11. शांखायनसूत्रे कौषीतकिमतानुकुलमलयद्देशोद्भवेनाष्टाक्षराभिधानेन विर.
चितायां पश्तो प्रथमोध्यायः समाप्तः ॥ छ ।।

Page #395

380
Kalpasūtrains __fol. 224 शांखायनसूत्रपद्धतौ कौषीतकिमतानुरक्तमलयदशोद्भवाष्टाक्षराभिधानविर
चितायां द्वितीयोऽध्याय समाप्तः ॥
fol. 634 इति ना(रा)यणेन पशुपतिशमणः सोमयाजिनः । पुत्रेण संप्रदायस्थापनैषा
विरचितायां शाखायनसूत्रपद्धतौ पंचमोध्यायः ॥ छ ।। fol. 66° नारायणविरचितायां शांखायनसूत्रपद्धतौ षष्टोध्यायः समाप्तः॥ छ । श्री॥
fol. 730 नारायणेन ......... सप्तमोऽध्यायः ॥ छ । Reference - See No. 60/1884-87.
शाजायनश्रौतसूत्रटीका
called शाङ्खायनसूत्रपद्धति
Śārikhāyanaśrautasūtratikā
called Śārkhāyanasūtrapaddhati
60
No. 414
1884-87 Size -91 in. by 41 in. Extent-43 leaves%3; 12 lines to a page; 45 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform: borders ruled in double black lines; left-hand edges extremely worn out; folios numbered in right-hand margins%3; foll. 1-8 missing; the Ms. contains Adhyayas 4 (incomplete) to9%3B
incomplete. Age-Samvat 1804 : Saka 1669 Author - Nārāyana, son of Somayājin Begins abruptly - fol. 9a
...... ह ऋत्विजश्चान्वारब्धेषु यजमानं मानुषेषु होम आधारावाज्यभागांतं कृत्वा । इमं जीवेभ्यः परिधिं ददामीत्येका । परैतु मृत्युरमृतं मा प्रागादित्येकाकल्पजा।अप नः शोशुचदधमिति सप्त ॥ अग्ने नय सुपथा राये अस्मानित्येका॥
etc. fol. 114 इति चतुर्थोध्यायः समाप्तः ॥ Ends — fol. 510
- ये यजामहे बृहस्पतिं तं शम्मी सो अरुषासो अश्वा याज्या ॥ यिश्वे देवास
भागत पुरोनुवाक्या । ये यजामहे विश्वान्देवान् स्तीर्णे बर्हिषि समिधाने भनौ

Page #396

4. Srauta Works
381 याज्या ॥ विष्णोर्नु कं वीर्याणि पुरोनुवाक्या ॥ ये यजामहे विष्णु प्रत विष्णुस्तवते वीर्येण याज्या ॥
इति साग्निचित्त्ये यज्ञे विशेषः ॥ संस्थितायां चोदवसानीयायं ॥ मैत्रा वरुण्या पयस्यया नानिष्ट्वाग्निचिनुमैथुनं चरेञ्चरेत् ॥ इति शाख्यायनसूत्रपद्धतिनवमोध्यायः ॥ छ ॥ संवत् १८०४ शाके १६६९ माघशुक्ल ६ रवौं शुभं
भवतु लेखकपाठकयोः कल्याणमस्तु ॥ Reference - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:- i, 6390;
ii, 152a. B - Descriptive Catalogues :-Weber's Cat, No. 110.
श्रौतकर्म
Śrautakarma (प्रायश्चित्तानि)
(Prāyaścittāni)
537 No. 415
1882-83 Size – 10 in. by 3} in. Extent -15 leaves%3; 10 lines to a page3 38 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; very old and
musty in appearance; handwriting small, clear, legible and uniform but handwriting on the last few folios is not quite clear, some of the letters having been effaced from the folios; edges extremely worn out and moth-eaten; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking folio numbers and
certain topical headings; foll. 1-4 missing; incomplete. Age — Appears to be very old Author - Not mentioned Begins abruptly - fol. 50
...... माने। ...... चेषडवन्तसमर्पणं । तत्प्राशनं भेदेनं । उत्तरस्यां देवयज्यायामित्युच्यमाने यजमानस्य ... टमिति जपः ... । चतुर्दाकरणादिसमर्पणेतं
यजमानस्य इ ... प्राशनं । etc. fol. 32b इति पशुबंधः समाप्तः ॥ छ । fol. 85° इति नागरसोमेश्वरविरचिता द्वादशाहपद्धतिः समाप्ता ॥ छ । fol. 97b इति गवामयनः समाप्तः ॥७॥

Page #397

382
Kalpasūtras fol. 1130 इति अश्वमेधः समाप्तः ॥ छ । Ends - fol. 1390 ,
सर्वमरणेच्छ ... गिरिभिन्नयं संबंधः। ... शैथाभ्यंतरेक अविद्विषाणयोर्वा विद्विषेपि सोमदाहे कालाहुतिय॑तः । पूर्वनिचायत ... समा पंच गावो दक्षिणा ... द्वादश्याहाभ्युनर्यः। सूत्रेप्येतदेवा ... र वर्तते । प्रसादात्सौमे ... क......... कालाहुतिवशिष्टेन निमित्तेन ....... ............ प्रायश्चित्तानि समाप्तानि ... ......... ............ भौमवरे ॥ शुभमस्तु ॥ ......
श्रौतपद्धति
Srautapaddhati
163 No. 416
1880-81 Size -8 in. by 4 in. Extent - 203 leaves: 7 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Modern country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders of the first 85 folios ruled in double red lines; red pigment used for marking the portion; folios numbered in both margins; yellow pigment used for corrections, edges of folios slightly worn out; some of the folios yellow in appear
ance; complete. Age – Does not appear to be very old Author -- Heramba (?) Subject — A treatise on Srauta rites Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ विघ्नराजं नमस्कृत्य देवी सरस्वतीं तथा ॥
शिष्याणामुपकाराय लिख्यते श्रौतपद्धतिः ।। कृताधानस्य प्रथमपौर्णमास्यां मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं श्राद्धं । ततोग्वारंभणीया प्रतिपदि । पुनः खरस्थाने निर्लेपः । पंचभूसंस्काराश्च । पुनरुधरणं ।
देवतावधारणं । वैकल्पिकपदार्थावधारणं । etc. Ends - fol. 2034
अस्य ज्योतिष्टोमस्याग्निष्टोमसंस्थितस्य क्रतोः समृध्यर्थ यथासंपन्नेनान्नेन तृतिपर्यतेन भोजनेन सहस्त्रं ब्राह्मणानहं तर्पयिष्ये तदंते पुनरुत्य सायमाहुतिः ।

Page #398

4. Braute Worke
383
बर्हिरादीपोलौकिकेनौ । स्वकाले प्रातर्होमः ॥ अस्य क्रतो कर्मम्यूनाति. स्तु । मांगल्यं अग्निष्टोमः संपूर्णः ॥ ग्रंथसंख्या ॥ २९० ॥ छ ॥ श्रीयज्ञपुरुषाय नमः ॥ छ ॥ छ ॥ छ ॥ यज्ञपवित्र समाप्तः ॥ छ ॥ छ ॥
पद्मनाभकाळेत्युपनामक - काशिनाथपाठकात्मज महादेवस्येदम् शुभमस्तु
-
श्री ॥
Age
Author Not mentioned
Begins abruptly fol. 34a
Ends
श्रौत पद्धति
No. 417
Size 10g in by 4g in.
Extent — 60 leaves; 14 lines to a page; 35-36 letters to a line. Description – Country paper; Devanāgarī characters with पृष्ठमात्राs ; handwriting small but clear, legible and uniform; edges worn out and moth eaten; red pigment used for topical headings; folios numbered in the right hand margins only; foll. 1-32 missing: incomplete.
The Ms. was written for the use of Viśvakarmā of Ilamurga. Samvat 1436
On fol. 1a we have हेरंब घनश्याम मिश्रस्य
-
fol. 360 भग्नौ पंच चितयः समाप्ताः ॥ छ ॥
fol. 416 श्रीकर्कपद्धतौ सकृत्स्निभिः समाप्तः ॥ छ ॥
fol. 450 सौत्रामणी समाप्ताः ॥ छ ॥
fol. 469 इति पितृमेधयज्ञः समाप्तः ॥ छ ॥
-
-
fol. 936
Śrautapaddhati
116
1887-91
...... चात्वालादीनीयमध्ये पुरोषनिवपनं । पूर्वमर्द्धानूकच्छादनं । प्रदक्षिणमात्मानं पक्षपु... नां च यथाचितं । एवं सर्वचितिषु पुरीषवात्याश्चितेरुपस्थानं । द्वितीयायामाश्विनीन्युपधानं । etc.
इति प्रायश्चित्तानि समाप्तानि ॥ छ ॥
संवत १४३६ वर्षे अश्विनवदि ७ शुक्रेऽद्येहमोढडवासके राठउड सढा... कुलश्रीग्याघ्रदेवविजेयराज्ये इलमुर्गेवसमानयाज्ञिकविश्वकर्माचरणानां पुत्रपौत्र

Page #399

384
Kalpasutras
संतान परंपरया पठनार्थ नागरज्ञातीय चांद्रचामदं वयं जलादवेन आत्मपरलोकमाप्त्यर्थं दोषो न दीयते लिखितं ॥ ........ तादृशं लिखितं—
पुस्तके दृष्टं ।
......
श्रौतपद्धति
No. 418
Size - 10 in. by 3 in.
Extent - 79 leaves; 6 lines to a page; 40-45 letters to a line.
Description
-
Ends
Age – Appears to be old.
-
Author Not mentioned
Country paper: Devanagari characters: old in appearance: handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; borders ruled in triple black lines; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; edges on the right worn out and moth-eaten ; foll. 1 and 38-61 missing; incomplete.
Begins abruptly – fol. 2a
.........
Śrautapaddhati
155
1892-95
fol. 150 द्वादशाहः समाप्तः ॥
fol. 17b गवामयनं समाप्तं ॥
fol. 220 वाजपेयः समाप्तः ॥
fol. 37b राजसूयः समाप्तः ॥
उभयार्थेन्वारंभः । ऊहश्च सर्वत्र सर्वेषां । पूपाहुत्यां यज्ञपतींस्तिरेति । उगने यज्ञपतींसुधातून्यज्ञपती देवयु... इति परिग्रहप्रसवे यजमानाः संतु । यजमानांश्च धेहीति । एवं सर्व प्रसवेषु । वेदवंधनेन्वारंभास्मभ्यं वेदो भूया इति स्वगार्हपत्यस्थानेषु सर्वाः । etc.
- fol. 104a
तत्र प्राजापत्यः पशुः । यजमामकर्तृकेयन्वाधाने । स्मिन्पक्षे गृहपत्यन्वारंभोस्माकमग्नेस्मः संनमंतामिति च विशेषः । स्वगार्हपत्यपूर्वकमितरेष्वपि । एकश्रेयथोक्तं वाचस्पतिप्रैषो गृहपतेरेव परार्थेषु सर्वत्र.......

Page #400

1. Srauta Works
385 श्रौतहोम
Srautahoma (सायंप्रातरग्निहोत्रहोम) (Sayamprātaragnihotrahoma No. 419
446
1883-84 Size - 128 in. by 4 in Extent - 6 leaves; 5 lines to a page; 40 letters to a line.
Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; folios numbered in both margins; complete.
Age - Modern Author - Not mentioned Subject – On kindling the daily morning and evening fire
On fol. 10 we have
॥अथ भग्निहोत्रहोमप्रारंभः ॥ श्री॥ Begins - fol. 1.
भीगणेशाय नमः॥ मथाग्निहोत्रिहोमः ॥ उररेति यजमानो भूयात् । अन्यकर्तृत्वपक्षे ॥ स्वयंहोमपक्षे प्रैषाभावः । अनस्तमिते गार्हपत्यात् आहवनीयदक्षिणान्योरुधरणं ॥ तवार्य क्रमः॥ द|ः परिसमुद्य ॥ गोमयेनोपलिप्य ॥ वनेणोल्लिख्य ॥ ममामिकांगुष्ठेनोवृत्य ॥ उदकेनाभ्युक्ष ॥ अग्निमुपसमाधाय ॥ ३॥ उदरणानंतर
संध्यावंदनं कृत्वा प्रथममग्निहोत्रं जुहुयात् ॥ etc... . . . Ends - fol. 6a
भनेन यथाज्ञानेन कृतेन सायमग्निहोत्रहोमाख्येन कर्मणा भगवान् पक्ष रूपी जगदात्मा श्रीनारायणः प्रीयतां न मम ॥ ॐ तत्सद्ब्रह्मार्पणमस्तु ।। .
यस्य स्मृत्या च नामोक्त्या तपोयज्ञक्रियादिषु । न्यून संपूर्णतां याति सद्यो वंदे तमच्युतं ॥ प्रमादात्कुर्वतां कर्म प्रच्यवेताध्वरेषु यत् ॥ ..
। स्मरणादेव तद्विष्णोः संपूर्ण स्यादिति शतिः॥ * तद्विष्णोः १ सदा पश्यंति सूरयः ॥ विवीव चक्षुराततं ॥३॥ .

Page #401

86
Kalpantras
* तद्विप्रासो विपन्यवो जागृवारसः समिंधते ॥ विष्णोर्यत्परमं पदं ॥२॥ इति श्रौतहोम समाप्तः ॥
-
.202
श्रौतसूत्रव्याख्या
Śrautasūtravyākhyā No. 420
1886-92 Size - 11 in. by 4g in. Extent - 21 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line.
(800 to 100%) Description - Country paper; Devanāgari characters; old in apnear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruted in single and double black lines; red pigment used for marking; extremely moth-eaten; as the Ms. begins and ends abruptly name of the work is not known; incomplete.
Age - Appears to be old
Author -Not mentioned
Begins abruptly-fol. 80a
......रंणोपभृतं सादयति ॥ दशमः ॥छ॥
अौतामाज्यस्थाली सखावा जघनेन वेद्यै निधाय प्रोक्षणीमन्महयन्नुपोत्तिहति। अपो देवी० वृनतूर्ये इति । एतामिति प्रकृतामाज्यस्थाली वेयजघनेन विशये तदभावेऽग्रेण गार्हपत्यमित्यर्थः। उन्महयनिति ...... यातं । अगिरेवापः
प्रोक्षति प्रोक्षतास्थ इति त्रिः व्याख्यातं । etc. Ends abruptly - fol. 1000
मध्वर्युर्वेदरुत्तर उपविश्य जुहूपभृतोर.........
श्रौताधानपद्धति
Śrautādhānapaddhati
88 No.421
A/1881-82 Size -8} in. by 4g in. Exteht - 12 leaves ; 10 lines to a page; 22 letters to a line,

Page #402

A. Srauta Works
387
Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear.
ance%3; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders of some folios only ruled in single black lines; red pigment used for marking; folios numbered in right-hand margins
only; complete. Age - Modern Author - Vidyadhara
Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ विघ्नेश्वरं नमस्कृत्य पितरौ गुरुमच्युतं । गिरं सीतापतिं चैव प्रवक्ष्येन्याविधिक्रमात् ॥ १॥
भामावास्यायामन्याधेयं ॥ कृत्तिकारोहिणीमृगशिरज्येष्ठाहस्तचित्राविशा. खापुनर्वसुपुष्यरेवत्युत्तरादिषु नक्षत्रेषु वसंतादि भदिने चंद्रताराचनुकूले ज्योतिषो यविष्टे काले कृतस्माधिानो यजमानः सुस्नातः मातृपूजापूर्वक
माभ्युदयिकं कृत्वा ॥ भझ्यागारे कुर्यात् etc. Ends -- fol. 120
उच्चैः इदर हविः उपा० अजुषतामवीवृधेता। उ. महो ज्यायः मतं द्यावापृथिवी उपां. मजुषतामविवृधेता। उ० महो ज्यायः उ. महो ज्यायः उचैः। अक्राता। देवा भाज्य. शेषं समानं । इत्याग्रयणेष्टिः ॥ ब्राह्मण तर्पयितवै । समिदाधानं ब्रह्मणः समालेष्टिः । इति विद्याधरण औताधानपद्धतिः समाप्तः ॥छ। छ।।
श्रौताधानपद्धति
Śrautādhānapaddhati (ब्रह्मत्व)
(Brahmatva)
325 'No. 422
1886-92 Size — 103 in. by 4* in. Extent - 14 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern country paper; Devanāgari characters; not very
old in appearance; handwriting bold, clear, legible and upi. form; edges slightly worn out and moth-eaten; folios numbered in right-hand margins : complete

Page #403

388
• Age - Samvat 1871
Author Not mentioned
Begins -
fol. 1b
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसामवेदाय नमः ॥
अथ ब्रह्मत्वमुच्यते ॥ तत्रादावेकाग्निसाध्याः पाकयज्ञा अष्टकापार्वणादयो केनोपविश्यादौ पुनहष्यत्सुतूष्णीमुपविशेदिति सौत्रिकोयं विशेषः ॥ इत्येकेषामपरे सोमांगभूतानामवैतद्विधानं मन्यते ॥ यथा गवामयने तद्देवस्यैः स्थालीपाकैरिति ॥ etc.
Ends — fol. 14b
fol. 46 इत्येवमाधानं समाप्तं ॥
fol. 56 इति वरुणघासपर्व समाप्तं ॥
Kalpasūtras
साधकप्रयोग
Age
निरोद्दाय स्वा निरोहं जिन्व सवितृप्रसूता बृहस्पतये स्तुत संरोहोसि संरोहाय त्वा संरोह जिन्व सवितृप्रसूता बृहस्पतये स्तुत प्ररोहोसि प्ररोहासप्रराब त्वा प्ररोहं जिन्व सवितृप्रसूता बृहस्पतये स्तुत अनुरोहोस्यनुरोहाय त्वानुरोह जिन्व सवितृप्रसूता बृहस्पतये स्तुत उत्तरेषामेवादि ऊहः इति ब्रह्मत्वं सर्व समाप्तं ॥ ॥ यादृशमिति न मे दोषः ।। संवत् १८७१ आषाढशुक्लदशम्यां सूर्ये लि० दी० भद्रशंकरेण
1 Samvat 1798
No. 423
Size— 9 in. by 42 in.
-
Extent – 13 leaves : 8-10 lines to a page; 20-25 letters to a line. Description-Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting careless and not quite uniform; but clear and legible; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; complete.
Ṣaṭsadyaskraprayoga
Author Not mentioned
Subject — A small treatise on a śraute rite.
117
1887-91

Page #404

.
A. Srauta Works
389 Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः । __ अथ छंदोगानुसारेण षट्साद्यस्क्रास्तेषां प्रयोगो लिख्यते । तत्र प्रथमस्तेयं क्लप्तिः। तस्यानुष्ठानक्रमः। मधुपर्कः । प्रकृतिवद्दीक्षणीया। प्रायणीया।सोमक्रयः। भग्निमंथनं । मातिथ्या। तानूनअं सोमाप्यायनं । निन्हवश्च । प्रवोत्र न
भवति । etc. Ends - fol. 130
अथैकत्रिकः षष्ठः। तत्र प्रातरनुवाकादिसंस्थाजपांतं प्रथमसाचस्क्रवत् । तत्र माध्यंदिने मरुत्वतीयनिष्केवल्ययोर्विशेषः। एकस्य चिन्मे विश्वस्त्वोज एकं नुत्वा सत्पति पाचजन्यमिति द्वे ऋचौं पछः यथासंख्य सूक्तमुखीये भवतः। अन्यत्सर्व पूर्ववत् ।
इति छंदोगानुसारेण षट्सायस्क्राः ॥ शुभमस्तु । स १७९८ ज्ये. " गुरौ पंडया नाथूरामेण स्वार्थ परार्थ वा लिखितं ॥
.
.
सप्तसोमसंस्थापद्धति
(अग्निष्टोम) No. 424
Saptasomasamsthāpaddhati (Agnistoma)
79 1895-1902
Size - 8
in. by 3 in.
Extent - 52 leaves ; 7 lines to a page; 30-32 letters to a line.
Description - Modern country paper; Devanāgari characters; new in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections;
folios numbered in both margins; moth-eaten; complete. Age - Not very old Author - Tripathi Govardhana, son of Tripathi Venidasa. Begins — fol. 10
॥ श्रीगणेशाय यमः ओं नमः शिवाभ्यां
अथानिष्टोमादिसप्तसंस्था लिख्यते भथ विध्यव्यपदेशे सर्वक्रत्वधिकारः ।। तत्रादौ मातृपूजावृद्धिश्राद्धं। एकश्रुतिविधानान्मंत्रान्कर्माणि चोदातैव कुर्यादनादेशे ॥ सर्वेषां यज्ञोपवीतोदका ... मने नित्यकर्मोपयतां ॥ भन्यवायोम्बावृत्तिश्च महांगैः॥ प्रामुखकरणं चामादेशे ॥ etc.

Page #405

390
Kalpasutras
fol. 40 इति प्रथममहः ॥
fol. 8a इति द्वितीयमहः॥ . Ends - fol. 52a
पूर्णाहुतिहोमपक्षेपि प्रस्तोतुः सामगानं । त्रिवृहिष्यवमानं । पंचदशाज्यानि । पंचदशो माध्यंदिनः पवमानः। सप्तदशानि पृष्ठानि। सप्तदश आर्भव एकत्रिशोग्निष्टोमः । द्वादशशतं. दक्षिणाः। प्रथमायां पूर्वपक्षस्य दोक्षेतैकाहेभ्यः॥ ष्ट्वा वा नक्षत्रयोगमिति दीक्षाकालः॥
॥ इति श्रीदीक्षितत्रिपाठीवेणीदाससूनुना दीक्षितत्रिपाठीगोवर्द्धनेन
विरचितायां सप्तसोमसंस्थापद्धतौ प्रथमोमिष्टोमः छ । श्री छ । References - Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :-i, 69643;
ii 1660%; B - Descriptive Catalogues :- R. Mitra, Notices
804; Des. Cat. Calcutta Sansk. College, Vol. I, No. 359.
-
-
-
सर्वतोमुखोदातृत्वप्रयोग
Sarvatomukhodgātrutvaprayoga
445 No. 425
1883-84 Size - 67 in, by 4} in. Extent -- 39 leaves ; 11 lines to a page; 20-22 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform%3; borders ruled in double red lines; red pigment used; yellow pigment used for marking; folios numbered in both margins;
complete. Age -- Does not appear to be very old Author -- Sadārāma, son of Tripāthi Deveśvara Begins - fol. 10
__ श्रीगणेशाय नमः॥ सर्वतोमुखस साम ॥ उपास्मै गायता नर इति त्रिः॥

Page #406

4. Sramota Worke
उपोपु जातमप्तुरोम् ॥ गोभिमंग परिष्कार्ता २ मिंदु देवा अया १२ १२ । हुँ भा २ । सायिषो। बा ३४५ ॥ ४ ॥ तमिद्वधतु मो गिरों। ॐ वात्सं संशिश्वरी रायि वा २ य इंद्रस्य तृदा १२१२ । हुभा । सानो। मा ३४५॥५॥ अर्षा गः सोम शंगवों। * धुक्षस्वपिष्युमायिषा २ वर्धा समुद्रभू
१९१२ । etc. fol. 10 इति प्रातःसवनं ॥
fol. 3a इति माध्यंदिनः पवमानः॥ Ends-fol. 38b
सर्वाणि स्तोत्राण्येकविर शतिस्तोमानि वैराजस्याभावेंद्र जुषस्वेति स्वराएन भवति यथाह निदानकारः ।। विराजमन्वावार स्वराजो अयोयुरिति शुभं।
॥ इति श्रीमन्नागरकुलावतंसत्रिपाठीसूरजीतनुज त्रिपाठीदेवेश्वरात्मजत्रिपाठीसदासेमकृतः सर्वतोमुखप्रयोगः ।। समाप्तः॥ ॥ हेरंबार्पणमस्तु ।।
॥ लघाटेत्युपनामकगणेशेन लिखितं ॥ स्वार्थ परार्थ च ॥ छ। ॥ श्रीः ।
References - Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-1, 7016;
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
सर्वपृष्ठाच्छावाकप्रयोग Sarvaprsthāchhāvākaprayoga No.426
63
1899-1915 Size -8 in. by 4 in. Extent - 5 leaves; 8-9 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear and legible but not quite uniform;
edges slightly worn out; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः॥ सर्वपृष्ठस्याच्छावाकस्य प्रयोग उच्यते ॥
सर्व ज्योतिरसोर्यामवत् ॥ प्रातःसवने विशेषः ॥ हिंभूर्भुवः स्वरों शोसावोमिंद्रामी भागतं सुतं ॥ • तं यतोंतमीळिध्वयो अर्षित्रावना.

Page #407

392
Kalpasteras विधा परिग्वजत् ॥ कृष्णा कृणोति जिह्वयोंय इत्य भाविबासति मुम्नमिंद्रन
मस्यः । etc. Ends - fol. 50
वितदैरयेथों त्रिः उक्थं वाचीद्राय देवेभ्यः ॥ इंद्रायिष्णू मदपती मदानामिति याज्या ॥ ॥ सर्वपृष्ठातूर्यामस्य आच्छावाकप्रयोगः समाप्तः॥ ॥ ऋतुजैनिधीतस्या अपस्परि पछः १३ ... हद्वदेम विदथे सुवीरों ३ नू मर्तो दयते सनिष्पन्० । पच्छः सदा नों३ भवा मित्रो न शेग्यो घृतासुतिः पछ ५ मा भजों ३ सं वां कर्मणा समिषा हिनोमि पछः हवं मों ३ शोसावो ३ मुभा जिग्यथुन परा जयेथे। पछः त्रिः परिधानीया। तृतीये पर्यायोचितदैरयेथा मौरयों
448
सर्वपृष्ठेष्टि
Sarvaprsthesti No. 427
1883-84 Size — 127 in. by 34 in. Extent-6 leaves; 6 lines to a page; 35-40 letters to a line. Description -Modern paper; Devanagari characters%3; bluish in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; incomplete.
Age - Modern
Author - Not mentioned Subject - A manual of sacrifice according to the Vājasaneyi school. Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः॥ अथ सार्वपृष्टेष्टि लिख्यते वाजसनेयकस्यानुसारेण ॥ इष्टिपूर्वदिने चतुर्दश्यां पर्वणि वाय इष्टयेति वचनात् ॥ याज्ञिकास्तु शुक्लपक्षे देवनक्षत्रेपि कुर्वति ॥ तत्र प्रातः यज्ञपात्राद्यपयुक्तानि चत्यंभृतसंभारान्कृत्वा ॥ ततः सपत्नीको यजमानः सुस्नातः । कृतनित्यक्रियानिणेजनांतं वैश्वदेवं विधाय ॥ दर्भेषपविश्य दर्भान्धारयमाणस्त्रिराचम्य ॥ ब्रीन्प्राणानायम्य विमानं प्रणवमुच्चार्य लक्ष्मीनारायणादीन्प्रणमेत् ॥ ततः श्चतुर्वेदविद्ब्राह्मणाः शांताध्यायं पठेयुः॥

Page #408

4. Srauta Works
393
Ends-fol.60
___ॐ भनिगायत्रनिद्रार्थतर इद्रष्टुभः पंचदशो बाईतो विश्वेषा जागताः सप्तदशा वैरूपा मित्रावरुवानुष्टुभावेकविऽगौ वैराजो बृहस्पतिः पांकत्रिणवः शाकरसवितौष्णिहस्त्रयस्त्रिाशौ रैवतः प्रजापतिरदितिर्विष्णुपत्न्यनिर्वैश्वानरोनुमतिनमपनुदंतु०॥
सर्वपृष्ठेष्टिहौत्र
Sarvaprsthestibautra No. 428
62
1899-1915 Size -8 in. by 4 in. Extent -3 leaves%3; 10 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear.
ance; handwriting clear, legible and uniform; folios numbered
in both margins; complete. Age - Modern Author - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीमहागणपतये नमः।
अथ सर्वपृष्ठेष्टिहौत्रं। नमः प्रवक्त्र इत्यादि सप्तदश सामिधेन्यः । आवाहने । भग्निमन आवह । सोममावह। अनि गायत्रं त्रिवृतं राथंतरं वासंतिकमा ३ वह । इंद्रं त्रैष्टुभ पंचदशं बार्हतं प्रैष्ममा३वह विश्वां देवां जागतात्सप्तदशा चैरूपान्वार्षिकाना
३ वह | etc. Ends-fol. 3a
सवितातिछंदात्रयस्त्रिंशो रैवतः शैशिर इदं कृत । अदितिर्विष्णुपत्नी इदं० कृत। अग्निवैश्वानर इदं कृत । अनुमतिरिदं ह. कृत। क इदं कृत । देवा आज्यपा इत्यादि । शयुवाकांते वाजिनयागः । सर्वपृष्ठेष्टिहौत्र समाप्तः। रघुनाथेन लिखितं।
सावित्रचयनप्रयोग
No. 429 Size -118 in. by 53 in.
-50
Sāvitracayanaprayoga
100 1887-91

Page #409

394
kalpaeutras
Extent -- 8 leaves; 11 lines to a page; 40 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; edges worn out; moth-eaten; folios
numbered in right-hand margins only; complete. Age - Appears to be old Author - Not mentioned Subject - A manual on preparing the fire-altar called Sāvitra. Begins - fol. 10
श्रीहरिः अथ सावित्रचयनमुच्यते । सावित्रममि चेष्य ना ... ज्य कल्पयते।
पंचाशीति शतमित्यादि ... चतस्रः स्वयमातृणः दधिमधुघृतोतपात्रसहस्रहिरण्यशकलांश्च । चतु ... प्रातरग्निहोत्र हुत्वा दर्भेष्वासीन इत्यादि विधुदसीत्पय उपस्पृश्या अथाग्निसंकल्पः । सावित्रमग्नि ... होनादियूपकरणांतं पशुवत् । etc.
Ends - fol. 8a
मदितिर्देवता । अदितिः सदिशा देवी देव सति । पुरुषो दिक्। पुरुषो मे कामास्समर्धयतु । अंधो । प्राणा असावेहिः। बधिरः पान असावोहि । उषसमुषसमशीय। अहमसोज्योतिरशीय । महमसोपोशीय । वयर स्याम । साहर ॥ शुभमस्तु मांगल्यं ददातु।। रामाय नमः ॥ श्री ।।
सुपर्णचित्यस्य ऋजुपक्षस्य व्याख्या No. 430
Suparnacityasya rjupaksasya vyākhyā
100 1891-95
Size-91 in by 38 in.
Extent-3 leaves; 13 lines to a page%3; 38 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear
ance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking the portion of the text; edges slightly worn out; incomplete.

Page #410

Age
Author
Subject
Begins
--
Appears to be old
Not mentioned
On some śrauta rite
fol. 16
ॐ अथातः सुपर्णचित्यस्याग्नेः कातीयसूत्रशेषमृजुपक्षस्यानुव्याख्यास्यामः स्तन्रष्टकाप्रमाणः समचतुरस्राणां यथापुरुषमंगुलैः षडंगुलं द्वादशाष्टादश चतुर्विशतिरिति पृथक्पृथक्यादभागपद्या जंग्वामात्री बृहतीनां । etc.
-
Ends -
fol. 30 इति पूरणं समाप्तं ॥
fol. 36 इति पूरणश्लोकाः समाप्ताः ॥ ॐ रज्जुसमासं वक्ष्यामः
A grasta Worke
लोमपदार्थकथानक
No. 431
Size - 11 in by 4g in.
Extent
Description
fol. 36
अंगुलैरथ संमितयाः प्रमाणं । तत्राष्टाशीतिशतमीषा समचतुःशत- मक्षः ।
-
-
Age – Samvat 1855 : śaka 1720.
Author Not mentioned
Begins - fol. 1b
395
107 leaves; 7 lines to a page; 32 letters to a line.
Country paper; Devanagari characters; not very old in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform ; red pigment occasionaly used for marking; folios numbered in both margins; edges of some folios slightly worn out; complete.
Somapadarthakathānaka
540
1882-83
श्रीगणेशाय नमः ॥
ॐ कात्यायनं नमस्कृत्य गुरुं च हरिशंकरं ॥ पदार्था अथ कथ्यते प्रथमं सोमसंज्ञकाः ॥
ज्योतिष्टोमे प्रथमप्रयोगे मातृश्राद्धं ॥ ब्रह्मोद्गात्रादिसूत्रोकानां षोडर्षाम्बरणं । तत्रादौ वैवर्टिबम्बरणं ॥ अभिर्मे होता ॥ भादित्यो मेध्वर्युः ॥

Page #411

396
Kalpasūtras
चंद्रमा में ब्रह्मा || पर्जन्यो म उद्गाता । आपो मे होत्राशंसिनः ॥ रश्मयो मे चमसाध्वर्यवः । etc.
Ends - fol. 1070
तदंतेमुनसष्टत्यसायमाहुति: बर्हिरादीप्य लौकिकामिना स्वकाले प्रातर्होमः । प्रत्यवरोह जानवेदः पुनस्त्वं देवेभ्यो हव्यं वह नः प्रजानन् ॥ प्रजां पुष्टिं रविमस्मासु धथ्या भव यजमानाय योः ॥ श्री ॥ इत्यग्निष्टोमः समाप्तः ॥ श्री ॥ छ ॥
छ ॥
संवत् १८९९ विक्रमशके १७२० कालयुक्त नाम संवत्से कार्तिक शुद्ध ५ रामदेवज्ञात्मज - बाळ ज्योतिषी अग्निहोत्री - धोमकर तस्यैदं पुस्तकं समाप्ति
मगमत् ॥
This is the only Ms. recorded by Aufrecht.
सोमपद्धति
No. 432
Size 9 in. by 4 in.
Extent – 66 leaves; 18-20 lines to a page; 35-40 letters to a line. Description—Country paper; Devanāgarī characters; old in appearance; handwriting small but clear and legible; borders carelessly ruled in double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges of some folios slightly worn out; folios numbered in both margins; complete.
Age
Appears to be old
Author
Nārāyaṇa
Subject – A manual on the Agnistoma.
Begins
- fol. 1b
Somapaddhati
62
1884-87
श्रीगणपतये नमः | श्रीसरस्वत्यै नमः । अथ सोमप्रयोगः ॥
पूर्वेद्युः रात्रावुदकशांति प्रतिसरबंधं च कृत्वा न वा श्वः करिष्यमाणसोमांगत्वेन पुण्याहवाचनं मातृकापूजनं नांदीश्राद्धं सोमपूजनं व करिष्ये । तदादौ निर्विघ्नतासिध्यर्थं गणपतिपूजनं च करिष्ये इति संकल्प्य etc.

Page #412

A. Srauta Works
390
न
.
Ends - fol. 660
इति नत्वा ५ गार्हपत्यस्य पश्चादुपविश्य
प्रमादाकुर्वतां कर्म प्रच्यवेताध्वरेषु यत्
स्मरणादेव तद्विष्णोः संपूर्ण स्यादिति श्रुतिः। कर्म परमेश्वरार्पणं कुर्यात् ॥ ॐ तत्सद्ब्रह्मार्पणमस्तु । गजानन श्रीमंगलकन्यै नमः ॥३॥
दंइस्यणयरानाकंस्तपुस्यख्यल्लाल ॥ श्रीनमः गुरवे नयस्म्य चित्तपावनज्ञातिस्थो लल्लाख्यहरिसूनुना । नारायणेन रचिता सौकर्या सोमपद्धतिः । बहप्रयोगाविलोक्य शास्त्राय च सुखाय च।
दौर्बाह्मण्यपरिहार्थरचिताग्निष्टोमस्य पद्धतिः ।। References - (1) Mss. - A- Aufrecht's Catalogus Catalogorum:
___ii 1770. This is the only Ms recordes by Aufrecht.
सोमप्रयोग (हिरण्यकेशी) Somaprayoga (Hiranyakesi)
449 No. 433
1883-84 Size - 11} in. by 4 in. Extent -73 leaves; 11 lines to a page; 42-44 letters to a line. . Description - Country paper; Devanāgari characters ; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform%3B borders ruled in two double red lines; red pigment used for marking; some of the folios slightly torn; yellow pigment used for corrections; edges of some folios slightly worn out; folios numbered in both margins; modern paper used for
some folios; complete. Age - Śaka 1648 Author - Not mentioned Begins -- fol. 16
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः॥ मथ ज्योतिष्टोमस्याग्निष्टोमस्य प्रयोग उच्यते ॥ तत्र व्रात्यतादौर्बाह्मण्यपरिहारार्थमासने पर्वणि ऐंद्रामाश्विनौ पशूस्कृत्वा निमित्ताभावे तु तावद् कृत्वा सोमारंभः । यजमानः । दर्भेष्वासीनो दर्भान्धारयमाणः

Page #413

398
Kalpasutras
पल्या सह प्राणानायम्य करिष्यमाणकर्मागत्वेन गणेशपूजनं पुण्याहवाचनं मातृकापूजनं नांदीश्राद्धं करिष्य इति संकल्प्य उक्तरीत्या कृत्वा राजानमाहार्य
पयोदनेन पूजयत्यहरहः तद्दीक्षासु निवर्तते। etc. Ends - fol. 73a
यत्र यत्र शसमध्ये प्रणवेनावस्यति तत्र ओथामो देवेतिमतिप्रणवांत एव प्रतिगरः। शस्त्रसमाप्तौ तु। ॐ ३ इति प्रणव एव इति साधारणाः । भाग्निमारुते स्वादुष्किलायानां भूदामो दैवमोदामो दैवोमिति यथाक्रमवसाने प्रणवे च प्रतिगरौ स्वादुष्किलाय स्वाहावोत्तरेपि प्रणवे मोदामो दैवोमित्येव प्रतिगरः। न प्रणवः प्रतिगरः।।
ग्रंथसंख्या २२५०... २२५ शके १६४८ पराभव संवत्सरेप ...... कं बापटोपनामक-जनाईनेन हिरण्यकेश' -
541
सोमप्रयोग
Somaprayoga (वाजसनेयिनाम्)
(Vājasaneyinām) No. 434
1882-83 Size - 111 in. by 44 in. Extent -84 leaves; 10 lines to a page; 30 letters to a line. . Description-Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs; old
in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; red pigment used for corrections; edges worn out; folios numbered in right-hand margins%3; foll.
1-46 missing; the Ms. begins and ends abruptly; incomplete. Age-Appears to be old. Author - Not mentioned Begins abruptly - fol. 47a
... भूयो वाग्रतः सोमो राजाहतीति सोमविक्रयी प्रत्याह ।। भूय एवातः सोमो राजार्हति महास्वेव गोर्महिमा गोवेप्रतिधुक्तस्यै शृतं तस्यै शरस्तस्यै दंधि तस्यै मस्तु तस्या आतंचनं तस्यै नवनीतं तस्यै धृतं तस्या आमिक्षा तस्यै वाजिनं भर्द्धन ते क्रीणानीत्यध्वर्युराह । ११ । भूष एवाखः सोमो राजाईति इति सोमविक्रवो प्रवाह । १२ । etc.

Page #414

Ends (abruptly ) -- fol. 130b
सोमयाग
No. 435
Ends
-
8 in. by 3 in.
इति सवनीय निर्वापमनोत्करोति ॥ अथोन्नतुः पात्रयोजनाख्यं कर्मोच्यते ॥ तद्यथा ॥ खरस्य उत्तरपूर्वाहें । उपांशुपात्रांतर्यामपात्रे द्वे उदकांस्थे स्थापयति । २ । तत्र दक्षिणत उपांशुपात्रं । उत्तरतोंतर्यामपाश्रमासादयति । तयोः पश्चिमतः द्विदेवत्यानि त्रीणि प्रत्यंचि उदक्संस्थान्यासादयति । तत्र प्रथमं रास्नावमैंद्रवायवपाश्रमासादयति । तदुत्तरतः अजकावं मैत्रावरुणपात्रं । तदुतरत भष्ठमाश्विनपात्रं । ३ । ततः खरस्य ......
Size
Extent – 20 leaves : 9-10 lines to a page; 25-30 letters to a line. Description - Modern paper with water marks Devanagari characters; new in appearance; handwriting clear legible but not uniform; folios numbered in both margins; moth-eaten in the right hand margins; edges slightly worn out; incomplete.
Age
Modern.
Author - Not mentioned
Subject
Begins
4. Brauta Works
-
A manual of Soma-sacrifice.
- fol. 1a
-
399
• fol. 20b
Somayāga
81 1895-1902
श्रीगणेशाय नमः ॥
सोमेन यक्ष्यमाणः पूर्वेद्युर्वृद्धिश्राद्धशांतिप्रतिसरबंधान् विधाय प्रातरभिहोत्रं हुत्वा । ऋत्विग्भिः सह स्नानादिपंचकं विधाय प्रागमेषु कुशेषु उपविष्टः सपत्नीको | याः पुरस्तादित्यादिनिष्टमित्यंतमुक्ता ॥ विछिनसोमपीथसंधानार्थ ऐंद्रानं पशुं दौर्ब्राह्मण्यपरिहारार्थं आश्विनं पशुं अग्निश्रेमीयेण पशुना समान तंत्रं कुर्वन्स्वर्गकामोहं द्वादशस्तोत्रेण द्वादशशस्त्रेण रथंतरसाम्ना द्वादशशतगवाद्यन्यतमदक्षिणेन ज्योतिष्टोमेनाग्निष्टोमेन संस्थेन चतुष्टमेन सोमेम यक्ष्ये । etc.
धोस्येधिषीमहि ॥ समिदसि समेधिषीमहि ।। तेजोसि तेजो मयि धेहि । आपो अन्यचारिष रसेन समसूक्ष्महि ॥ पयस्वा अग्न भागमं तं मा ससुज

Page #415

400
Kalpaaiitras
वर्चसा ॥/ इंद्रस्य योनिरसि यज्ञस्य त्वा योनौ सादयामि । सोमायेदं न० ३३
विश्वं
सोमयागद्वादशशस्त्र
No. 436
Size - 7f in. by 4g in.
Extent -42 leaves; 7-8 lines to a page; 22 letters to a iine. Description 1- Modern paper with watermarks; Devanāgarī characters; new in appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform; borders ruled in double black lines; folios numbered in both margins; complete.
Age
e - Samvat 1923
Author - Not mentioned.
Begins
fol. 1b
Somayāgadvādasasastra
॥ ॐ श्रीगणेशाय वक्रतुंडाय हुं फट् नमः ॥
श्री श्री श्री श्री ॥ ॐ श्रीमत्रिपुरसुंदय्यै प्रकटयोगिन्यादिपरापररहस्यपदापरातिरहस्ययोगिनीमयूखायै समस्तचक्रेश्वय्यै नमः ॥ १ ॥
Ends fol. 42a
43
1870-71
अथ सोमयागविहितशस्त्राणि लिख्यते ॥ अथ भाज्यशास्त्रम् ॥ अध्वर्युः प्राङ्मुखो भवति तदा होता जपति ॥ etc.
ज्योतिष्मतः पयो रक्ष धिया कृतो ३ मनुलवणं वयतऽजोगुवामपः ॥ मनुर्भवजनया दैव्यं जनो ३ मेवानss मघवाविर ... ॥ करत्सत्या चर्षणीध्ष्टदनव ३ त्वं राजा जनुषां धेह्यस्मै ॥ अधि श्रवो माहिनं यज्ञ्जरित्रों ३ त्रिः ॥
...
॥ इत्यग्निष्टोमे उतद्वादशशस्त्रं सम्यक् समाप्तम् ॥ श्रीमद्धरिकृष्णाय वेदपुरुषाय नमः ॥
॥ श्रीमत्संवत् १९२३ वैशाखमासे शुद्धपक्षे भृगुवासरे लिखितं ॥ श्रीशुक्लावटङ्कशस्त्र्युिपपदत्र्यंबकरामशर्मणा स्वार्थं पुत्रादीनामध्ययनार्थं परेषामुपकारार्थमिति ॥ यादृशतादृशमिति श्रीमत्त्रिपुरेश्वर्यै परदेवतायै नमः ॥ श्रीरस्तु || शुभमस्तु ॥
श्रीमत्सकल याज्ञिकशिरोमणि सोमांतिदीक्षित श्रीप्रेमानंदो जयतु विशेषतः ॥
७

Page #416

—
-
सोमयागप्रयोग
No. 437
Size - 12 in. by 57 in
Extent – 41 leaves; 12 lines to a page; 40 letters to a line. Description
Country paper; Devanāgari characters; old in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in two double black lines; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections; edges of some folios slightly worn out; foll. 37, 38-58 60, 62, 63 missing; incomplete. Age - Samvat 1716
Author Not mentioned Begins
fol. 1b
4. Srauta Worke
सोमयागविहितशस्त्र द्वादश संपूर्णम् । सू. शा. त्र्यं. स्व. प. ४९ ॥
Ends fol.
-
सोमयागप्रयोग
No. 438
Somayāgaprayoga
स्वस्ति श्रीगणेशाय नमः ॥
सोमप्रयोग उच्यते । सोमप्रवाकेण आघूर्यवं कर्त्तव्यं इत्युक्ते तं पृच्छति क ऋत्विज आधानादिषु कर्मस्थिति अथाधुर्युरस्मिन् क्रतौ के बाजयंति । क ऋत्विजो भविष्यतीति । अथाध्वर्युः कचिग्राहीन इति पृच्छति। etc.
-660
• 128 in by 5g in.
404
119
1887-91
वैष्णवीं पूर्णाहुतिमुदवसानीयायाः स्थाने वाजसनेयिनः समामनंति । द्वादशगृहीतेन स्रुचं पूरयित्वा । इदं विष्णुर्विचक्रम इत्यंतर्वेयूर्ध्वस्तिष्टम्जुहोति । सा यावद्रात्रेष्टिः संतिष्ठते । अथ सायमग्निहोत्रं जुहोति । काले प्रातर्होमं द्वितीयदिवसेइरुत्कर्ष प्रायश्चित्तं कुर्यात् । संतिष्ठतेनिष्टोमो ग्निष्टोमः ॥ ॥ संवत् १७१६ ज्येष्ठ सुदि पू १ गुरुदिने ॥ शुभमस्तु ॥
Size
Extent – 7 leaves ; 12 lines to a page ; 40 letters to a line.
...51
Somayāgaprayoga
120 1887-91

Page #417

402
Kalpasutrar
Description - Country paper; Devanāgari characters; old in appear.
ance; handwriting clear, legible and uniform; red pigment used for marking; yellow pigment used for corrections ; incomplete.
Age — Appears to be old.
Author -- Not mentioned. Begins - fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः ॐ दर्भेष्वासीनो दी धारयमाणः पवित्रपाणि पल्या सह प्राणानायम्ब विनिमसोमपीथसंधार्थमेंद्रानं पशदोर्ब्राह्मण्यपरिहारार्थमाश्विनं च पशंभपीटोमीयेणामानं तंत्रं कुर्वन् प्रवग्यं च करिष्यन् सोमेन यक्षे सोमेन यक्ष्ये ज्योति होमेनाग्निष्टोमेन रथंतरसाम्ना द्वादशशतदक्षिणेन तेन परमेश्वरप्रीणयानि विधुदसि भस्मि ज्योतिष्टोमेमिष्टोमे सोमप्रवाकं त्वामहं वृणे इति वृत्वा
मधुपर्कोदिभिरभ्यर्य सोमप्रवाक सोमं मे प्रवृत्विग्भ्य इत्याह etc. Ends - fol. 70
इमार सुनावमारह शतारित्राए शतस्थयां मछिद्रां पारविष्णु भाई दीक्षामरहमृतस्य पत्नी गायत्रेण छंदसा ब्रह्मणा चर्स५ सत्येधायि सत्यमृते. धाय्यूतं च मे सत्यं चाभूतां ज्योतिरभूवर सुवरगमार सुवर्ग लोकं नाकस्व पृष्ट ब्र...स्य विष्टपमगमं भारुढो जपति अध्वर्यः अत्र पत्नी शिरसि कुंबकुरीरमभ्यहते जालं कुबकुरीरमित्याचक्षते विष्णो शर्मासि शर्म जयमानस्य शर्म मे यच्छ दक्षिणमसं
सोमाभ्वर्यव
Somādhvaryava (सोमप्रयोग)
(Somaprayoga)
92 No. 439
1884-87 Size - 8% in by 4 in. Extent -122 leaves%3 10-12 lines to a page; 25-32 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting clear and legible but not quite uniform; red pigment occasionally used for marking the portion; folios numbered in both margins; the Ms. contains Prasnas 2-5%3B separate pagination for each;

Page #418

4. Srauta Works
403
The Ms. is copied by one Madhava Keni. Age - Modern.
Author-Not mentioned.
Begins-fol. 10
श्रीमन्महागणाधिपतये नमः मातिथ्यांते व्रतं । गाईपत्ये दीक्षितस्य व्रतमित्यादि। नाभ्यभिमर्शनातं । आतिथ्याया धौवामुचि चमसे वा। तानूनप्त्र र समवयति । चतुरवत्तं पंचवत्तं वा। आपतये स्वा
गृण्हामि । प्राणायेदं । परिपतये स्वा गृण्हामि । मनस इदं०1 etc. fol. 164 इति सोमप्रयोगे द्वितीयः प्रश्नः समाप्तः केण्युपाल्हय-गोविंदभवसुत.
माधवस्येति शेयं स्वार्थोपकारार्थ च श्रीकृष्णार्पणमस्तु ।। श्रीः श्रीः श्रीः fol. 160 इति सोमाध्वर्यवद्वितीयप्रश्नः समाप्तः
fol. 26 इति सोमतिसप्रश्न समाप्तः ॥ Ends - fol. 384 (12:4)
देवयजनं प्राप्य। पादौ प्रक्षाल्याचम्य । मधित्वोपावरोमायतने निधाय । वैष्णवी पूर्णाहुतिमुदवसानीयाया स्थाने पूर्णाहुतिं होण्यामि। द्वादशगृहीतेन सुवं पूरयित्वा। इदं विष्णुवि० रे स्वाहा । अंतर्वेयूर्वस्तिष्ठं जुहोति । विष्णव इदं। सा यावद्राष्ट्रीः संतिष्ठते । भथ सायममिहोत्रं जुहोति। काले प्रात)मः। संतिष्ठतेमिष्टोमोनिष्टोमः ।।
इति सोमपंचमप्रश्न समाप्तः॥ याशं पुस्तकं ......... दोषो न विद्यते ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु केण्युपाव्हयगोविंदस्यात्मजमाधवस्येति ॥
सौत्रामणिहौत्र
Sautrāmaņibautra
121 No. 440
1887-91 Size - 8} in. by 3} in. Extent - 3 leaves; 13 lines to a page; 32 letters to a line. Description – Country paper; Devanagari characters; not very old in
appearance; handwriting small and careless but clear and legible; borders ruled in double black lines; red pigment used

Page #419

404
Kalpasutras
for verse numbers; yellow pigment used for corrections%3; incomplete.
___The Ms. of Sautrāmanihautra described in the Cal. Sans. College Des. Cat. Vol. 1 No. 331 appears to be somewhat different.
Age -Does not appear to be very old. Author - Not mentioned. Begins -- fol. 10
॥ श्रीगणेशाय नमः। अथ सौत्रामण्याः होत्रं । तदस्य पशोहौंत्र लिख्यते ॥ सौत्रामण्यामिटिपशवो भिन्नतंत्राः कालभेदात् । सप्तदश सामिधेन्यः । वार्चनावाज्यभागौ। वृधन्वंतौ वा पशुषु साहाय्यविकारात् ॥ मामिक्षायां उपांशुदेवतेष्टिषु । विराजौ
संयाज्ये अविशेषोपदेशात् । etc. Ends - fol. 2a
ये...हे तस्य वय सुमतौ यज्ञियस्यापि भद्रे सौमनसे स्याम । ससुत्रामा स्ववाँ इंद्रो अस्मे भाराच्चिद्वेषः सनुतर्युयोत् ३ वौ० ।
Then follow 14 verses beginning with fol. 14 ॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
प्राची निश्चित्य मध्यात्पश्चान्मन्वंगुलेन तु ॥
सूत्रेण भ्रामयेत्तत्र गार्हपत्यः स उच्यते ॥ १ ॥ etc.. Ends - fol. 10
तथापूर्वत्रिकेपि स्यादुष्करः शुल्बमाननः॥ मायाममक्ष्णयायम्य मध्यायं तु विशिष्यते ॥ तृतीयेन सह द्वेधा मध्यचिन्हं कारयेत् ॥
स्वर्गद्वारीष्टिसत्रप्रयोग Svargadvārīstisatraprayoga
450 No. 441
1883-84 Size - 123 in. by 4 in. Extent -19 leaves; 5 lines to a page; 38-40 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
__new in appearance%3; handwriting beautiful, clear, legible and

Page #420

A.
Srauta Works
405
uniform; borders ruled in triple red lines and edges in double; folios numbered in both margins; complete.
The Ms is copied by one śivarāma Kṛṣṇa Parkhi. Age --Saka 1753. Author - Dhundhirāja. Subject - A manual of sacrifice to be performed for going to heaven
according to the Baudhāyana school. Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः। प्रणम्य रामं जमदग्निसूनुं गुरुं गणेशं गिरिजां गिरिं च ॥ तनोति सत्रस्य विधिप्रयोगं गुरोः प्रसादादिह दुढिराजः ॥१॥ .. सूत्रं बौधायनीये चातुर्हो त्रिये ॥
प्राग्दीक्षणीयायादिवश्येनीनुवितीः सप्लान्वहं निर्वपति॥पंचगपाघानुवितोश्व . केवलं स्वर्गानुविति कामो वा।। ता ब्राह्मणव्याख्याता इति ॥ मापस्तंबोपि ।
संचितेग्नौ सप्तैतानि हवीरध्यन्वहं निर्वपति यथा ब्राह्मणचोदितानि
पंचोत्तराणि च तत्तत्कामे यथाकामी भवतीति विज्ञायत इति ॥ etc. Ends - fol. 18a
तपस्युस्तप आदोनि सत्यानि द्वाएं पंचसु ॥ स्वर्लोके कामचारांत इत्यूचुर्वेदवे दिनः ।। ॥ इति बौधायनसूत्रानुसारी स्वर्गद्वारीष्टिसनप्रयोगः ॥ स्वर्गानंत्यदिवः प्राप्तिरायुः प्रजाः पशुवसूनि स्वर्गलोके कामचारश्च स्वाराज्यं भवतीत्याह भगवान्बौधायनः ॥ निरूढपशुबंधेन वैश्वानरेष्टया वा समापनं ॥ कृताना स्वर्गेष्टीनां सांगतासिध्यर्थ वैश्वानरेष्टया यक्ष्ये ॥
अग्नये वैश्वानराय द्वादशकपालः ॥ वैश्वानरो अजीजनत् ॥ पृष्टो दिवि पृष्टो अग्निः पृथिव्यामिति संयाज्ये ॥ अग्नेवैश्वानरा स्याहं०॥ सुचिः पूतो मेध्यो विपाप्मा ब्रह्मवर्चस्यबादः पुनरालंभवं संतिष्ठते ॥ इति स्वर्गसन समासः ।
प्रजापतेर्भाग स्थो स्वतः पयस्वतः प्राणापानौ मे पात समानव्यानौ मे पाते दानव्यानौ मे पात गोकंसालंकरणानि स्थोज मयि धताक्षितय स्थामामेक्षेढवमा मुत्राअमुष्मि लोकऽइह च ।। अस्याः आशेष्टेः समृध्यर्थ पष्टौ हि गोकंसालंकरणनिष्क्रयद्रव्यं दक्षिणां ब्रह्मादिभ्यो ऋस्विक्भ्यः समविभागेनाई संप्रददे । शके १७५३ खर नामाब्दे मार्गशीर्ष शुक्ल ७ रविवार तहिनि समाप्तः॥॥ पाय॒नाम्ना कृष्णभटात्मजशिवरामभटेन लिखितं ॥ पुस्तकं समाप्तमि॥ ॥शुभं ब्रूयात् ॥ छ छ॥छ ।

Page #421

406
Ralpasitras
तैलावेजलाद्रक्षेद्रक्षेस्थितलबंधनात् ।।
मूर्खहस्ते न दातव्यं एवं वदति पुस्तके ॥ छ । References-Mss. -A- Aufrecht's Catalogus Catalogorumi, 75103
ii, 180. B-Descriptive Catalogus :-R. Mitra, Notices
No.4254
स्वर्गद्वारेष्टिसत्रप्रयोग
Svargadvārestisatraprayoga
451 No. 442
1883-84 Size - 10F in. by 5 in. Extent - 7 leaves; 13 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description -Country paper; Devanagari characters%3; not very old in
appearance; handwriting small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for mark.
ing the portion; folios numbered in both margins; complete. Age - Saka 1774. Author-Dhundhiraja. Begins - fol. 10
॥श्रीगणेशाय नमः॥
प्रणम्य रामं जमदग्निसूनुं etc. as in No. 450/1883-84. Ends-fol. 70
दिवःश्येन्यनुवित्तीनां etc. up to स्वलोककामचारोंतरत्यूचु वेदवेदिनः ।
as in No. 450/1883-84. followed by भब्धिद्विषटकुयुक्शाके चित्रभांचंतिमे सिते॥
मकरोत्पद्धति धुंढि स्वर्गद्वारेष्टिसिदि। ॥ इति श्रीबोधायनसूत्रानुसारीस्वर्गद्वारेरेष्टिसनप्रयोगः ॥ ॥शके १७७४ परिधावीनामसंवत्सरे वैशाखण्ड ४ तरिनेदं पुस्तकं समाप्तं ॥ सप्रे इत्युपनामक-विश्वनाथभट्ठस्य ।।
श्रीलक्ष्मीनृसिंहप्र० . Reference-See No.450/1883-84.
-

Page #422

64
1. Srauta Works
407 स्वर्गद्वारीधिसत्रप्रयोग
Svargadvāriştisatraprayoga No. 443
1899-1915 Size - Hin. by 4 in. Extent -9 leaves; 11 lines to a page; 32 letters to a line. Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins; complete.
The work was composed in Saka 1624. Age-Saka 1701. Author-Dhundhiraja. Begins-fol. 10
श्री महागणपतये नमः ॥ओम् ॥
प्रणम्य रामं जमदग्निसूनुं etc. as in No. 450/1883-84 Ends - fol. 90
दिवःश्येन्यनुवित्तीनां etc. up to स्वों के कामचारोंत इत्यूर्वेद
वेदिनः॥ as in No. 450/1883-84 followd by माग्धिद्विषट्कुयुक्शाके चित्रभान्वंतिमेसिते॥
भकरोत्पद्धति ढुंढिः स्वर्गद्वारिष्टिसिद्धिदं । इति बोधायनसूत्रानुसारिस्वर्गद्वारिष्टिसनप्रयोगः समाप्तः ॥ शके १७०१ विकारी नाम संवत्सरे तरिने समासं ॥ माधिके शुक्लपक्ष प्रतिपत्सौम्यवासरे॥ हेरंबभतरघुना लिखितं पुस्तकं विदं ॥
एवं पुस्तक ॥ हेरंब ॥ रघुनायेना ॥ लिखित यांचे मसे Reference - Sto No. 450/1883-84.
हिरण्यकेशीसूत्रम्
Hiraṇyakesisūtram No. 444
__15
1866-68 Size - 12} in. by 51 in Extent - 30$ leavęs; 11 lines to a page; 50 letters to a line,

Page #423

408.
Kalpasutras
:
Description - Modern paper with watermarks; Devanāgari characters;
handwriting clear, bold, beautiful and uniform; borders unruled; yellow pigment used for corrections; corrections on
the margin; complete; it is a bound ms. Age – Appears to be old Author - Not mentioned
Begins- fol. 1a
॥ श्री गणेशाय नमः॥ भथ हिरण्यकेशीसूत्रे प्रथमप्रश्ने दर्शपूर्णमाससूत्रप्रारंभः ॥ यज्ञं म्याख्यास्यामः स त्रिभिदैविधीयत ऋग्वेदेन यजुर्वेदेन सामवेदेन सबै
यॊतिष्टोम ऋग्वेदयजुर्वेदाभ्यां दर्शपूर्णमासौ यजुर्वेदेनाग्निहोत्रं विधिलक्षणानि
कर्माणि मंत्रब्राह्मणयोर्वेदे नामधेयं etc. fol 14° इति हिरण्यकेशीसूत्र प्रथमप्रश्नेऽष्टमः पटलः ॥८॥
इति समाप्तः प्रथमप्रश्नः॥ fol 110 इति हिरण्यकेशीसूत्रे द्वितीयप्रश्नेऽष्टमः पटलः ८॥ Ends - fol. 60
यद्येतस्मिन्कृतेग्निभिरागच्छेद्धतकुंभानुन्मन्नस्य जातकर्मप्रभृति द्वादशरात्र - व्रतं चरित्वा येव जाययामीनादधीत व्रात्येन पशुना वा यजेत गिरिं गत्वा
प्रये कामायेष्टिं निर्वपेदीप्सितक्रतुभिर्यजेत क्रतुभिर्यजेत ॥१९॥ Ends - fol. 7a
इति हिरण्यकेशीसूत्रे परिगृहीतभारद्वाजसूत्रंत्येष्टिप्रकरणे अष्टमः पटलः ॥८॥ समाप्तः ॥ द्वितीयः प्रश्नः ॥ २९ ॥ ग्रंथ ३३८ ॥छ ।
हिरण्यकेशिसूत्रे
Hiranyakesisūtre प्रायश्चित्तविवरण
Prāyaścittavivarana No. 445
___172
1880-81 Size -9din. by 4 in. Extent -- 57 leaves ; 8 lines to a page; 30 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; folios numbered in both margins;

Page #424

A. Srauta Works
409
yellow pigment used for corrections%3; foll. 1-15 missings
incomplete. Age - Saka 1711. Author - Ganesa Somayājin. Begins abruptly - fol. 16a
गार्हपत्ये हुत्वाहवनीयं प्रणीय व्यान उदानमिति गार्हपत्ये हुस्वा - दक्षिणाग्नेः प्रणयनं ॥ एवं होमकाले सबै चेदनुगच्छेयुस्तदा गाईपत्यं मयित्वा
निधा यां दिशं प्रति वातो गच्छेत्ता दिशिमाहवनीयं प्रणीय वायवे स्वाहेति तस्मिनाज्याहुति हुत्वा विहारं साधयित्वा प्रांचमाहवनीयमुबृत्य दक्षिणाग्नि
माहवनीययावतंतोने होमं समापयेत् ॥ etc. Ends - fol. 712
पवित्रनाशे अग्नये पवित्रवत इष्टिः । हिरण्यनाशेनय हिरण्यवत इष्टिः॥ यदि 'प्रातरस्नातोग्निहोत्रं जुहुयात्तदानये वरुणायेष्टिवः ॥ द्वषदनभोजने शुचय इष्टिः ।
सूतिका न भोजने तंतुमतेष्टिरित्यादयः । इति हिरण्यकेशीसूत्रोक्ता इष्टयः समाप्ताः ॥ 'इति हिरण्यकेशीसूत्र ओकोपाम्हगणेशसोमयाजिविरचिते प्रायश्चित्तविवरणे प्रायश्चित्तविवरणं समाप्तम् ॥ हरिः ओम् ॥ श्वीमद्राजाधिराजश्रीरामचंद्राय नमः ॥ शके १७००११ सौम्यनामसंवत्सरे माघे मासे शुक्लपक्षे सप्तम्यां तिथौ भृगुवारे वैशंपायनोपनामक ।। स्वार्थ परोपकारार्थ च ॥ याइशं...दोषो न विद्यते ॥ श्रीकृष्ण
श्रीरामार्पणमस्तु । श्रीरामचंद्राय नमः ॥ ॥राम ॥ श्रीसत्याषाढमुनये नमः ॥राम ॥
कोरस्कागिशत ऊर्जनयेति धातुः का विष्णो गिरिशतनोः कथं तृतीया। मध्येणसति गलितेकमिस्तिखेदे सोमाजी सकलकळार्जसानसाहा ॥१॥ शूभ्ददोहविषये वेदभाष्ये प्रथमाष्टके तृतीयानुके ॥ पूर्वपाक्षमाह । शूद्र एवम दुद्यात् ।। असतो वा एष संभृतः॥ यछूद्रः ॥ अहविरेव तदित्याहुः ॥ यछूद्रो
दोग्धीति । असतो धमावयवात् ।। पादाज्जातः ॥ राद्धांतमाह ॥ अग्निहोत्रमेव २५ । न दुधाच्छूद्रः॥ तद्धि' नो सुवंति ॥ यदा खलु वै पवित्रमस्येति । अथ तद्धवि
रिति । अग्निहोत्रहविषः उत्पधनाभावात् नास्ति शूद्रस्पर्शशुद्धिः । इदं तुहवि. रुत्पवनस्य त्रिरापवृत्या पवित्रमतिशयेन प्राप्नोतीति शुदमेव करूपः।दोहनेफ भानीय संक्षालनमान ॥
...52

Page #425

Katl paentras हिरण्यकेशीसूत्रभाष्य
Hiranyakesisõikabhāsya (मातृदत्तीय)
(Matrdattiya) No. 446
1895-1902 Size — 81 in. by 4.6 in. . Extent -77 leaves; 9-10 lines to a page; 30-32 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; not old in appe,
arance; handwriting careless and not uniform; but clear and legible; borders ruled in double black lines; folios numbered in both margins; edges worn out; slightly moth-eaten in the margins%3; foll. 1, 2, 19,51, 67-70 missing; incomplete.
The Ms. contains commentary on the Satyasadha-sutrā
: nd patala of 1st prasna to 4th patala of the 4th prasna). Age - Not very old.
Author - Matrdatta
Begins abruptly - fol. 3a
......शंसह इति ॥ गाः प्रच्छापयति ॥ शक्यस्वाच तंत्रेणास्मिन्मंत्र । भघ्निया इद्राय देवभागमित्येके समामनंति महेद्रायेत्यन्ये तासंगे अनुष्यजे।
इद्रं निगदे मे याजिनः॥ या देवता नियमेन गम्यते स न गमो मंत्रः ॥ etc. fol. 7" इति सत्याषाढीयसूत्रस्य मातृदत्तीयभाष्ये द्वितीयः पटलः ॥ fol. 22 0 इति मातृदत्तीयायां प्रयोगवृत्तौ मनमाळायां प्रथमः प्रश्नः
समाप्तः॥ fol, 41 a......इति द्वितीक्प्रये ॥ भष्टमः पटलः इति सत्याषाढीयसूत्रस्य
मातृदत्तीयायां प्रयोगवृत्तौ द्वितीयः प्रश्नः । समाप्तः ॥ fol. 84 a चतुर्थे चतुर्थपटलः । Ends - fol. 856
हविष्याशेषानुद्वास्य अपिसृष्ट उल्मुके अग्नित्यदौमृद्धि । शामिदधाति ।
अंतरापूपमाहवनीयं च ब्रह्मयजमानौ दक्षिणे नीत्वा । अपरेण सर्वानीन् वेदिचा उत्तर दधीति । परिस्तृणंति । चानीध्र । प्रतिप्रस्थानोपसीदति । अंगारमार्मेण गुदं ...... Reference -(1) Mss. - Aufrecht's Catalogus Catalogorum:-i, 7666%3;
. iii, 1580

Page #426

4. Brauta Works
( 2 ) Printed Editions :- A part of this commentary is published in the Anandashram Sanskrit Series No. 53.
हिरण्यकेशीश्रौतसूत्र
व्याख्या
Hiranyakeśiśrautasūtravyākhyā
No. 447
:- Shivner - 128 in by 7 in.
Extent -- 420 leaves; 13 lines to a page 36 letters to a line. Description
16
1866-68
411
—
- Modern paper with watermarks : Devanāgari characters; new in appearance; handwriting beautiful, clear, legible and uniform; borders ruled in two double red lines; yellow pig ment used for corrections; separate pagination for each praśna; folios numbered in both margins; complete.
Age - Śaka 1789: A. D. 1867. Author - Vancheśvara. Begins - fol. 10
Commentary on the Hiranyakeśiśrautasūtra written by Vancheśvara at the request of Sakhararm Anant Limaye and Jog the ministers of the Patwardhan Sardars of the Southern Maratha Country.
Vanchesvara began to write the present commentary in Saka 1738i. c. in A. D. 1816.
श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसदानंद प्रसन् ॥ बंदे दुर्दि महालिंगं विश्वेशं मणिकर्णिकां ॥ ईश्वरः श्रीनिवासार्याहोबलाख्य गुरूत्तमान् ॥ श्रीमत्कावेरजातीरं विद्वद्वृदोपशोभितं ॥
अत्युत्तम शिवक्षेत्रं विष्णवादिस्थानमस्ति हि ॥ etc.
fol. 46 b (111) इति श्री वांछेश्वरसुधीविरचिते श्रौतसूत्रव्याख्याने द्वितीयोध्यायः समाप्तः ॥ छ ॥ ॥ छ ॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ शके १७८८ नामसंवत्सरे मिती फाल्गुन वद्य ५ पंच तारीख २५ माहे २०६७ इसवी रोजी नकल लिहिणार व्यंकोजी-नारायण मळोशी-कन्हाडकर
क्षय
मार्च सन

Page #427

412
Ralpasutras
... याने मेहरबान् वुलटसाहेब यांचा हुकुमाने तयार केली मासे ॥ ग्रंथसंस्था ।।
१५०० श्रीराम ॥ छ । fol. 750 (186) इति हिरण्यकेशीश्रौतसूत्रव्याख्या भाधान समातं ।। fol. 370 ( 2230 ) इति हिरण्यकेशीश्रौतसूत्रपशुव्याख्या समाप्त fol. 440 ( 2670) इति हिरण्यकेशीश्रौतसूत्रव्याख्या चातुर्मास्थ समाप्तः fol. 390 ( 3066 ) इति याजमानषट्प्रश्न सभाप्तम् fol. 586 (364b) इति हिरण्यकेशीश्रौतसूत्रव्याख्या सोमसप्तमप्रश्न समाप्तः॥ Ends - fol. 56a
येन मार्गेण पूर्व प्रसृप्ता ऋत्विजः तेनैव पथा निर्गध्छेयुः तथा चापस्तंबः
येन प्रसर्पति तेन निःसपंतीति संतिष्ठत इत्यादि व्याख्यातं ॥ २४ ॥छ। इति श्रीवांछेश्वरसु० हिरण्यकेशी० व्याख्याने अष्टमप्रश्ने अष्टमः पटलः ॥८॥ इति श्रीवांछेश्वरसुधीविरचिते हिरण्यकेशीश्रौतसूत्रव्या० अष्टमः पटलः समाप्तः ॥९॥छ शके १७८९ प्रभव नाम संवत्सरे वैशाखवध २ तारीख २१ माहे मे सन १८६७ इसवी रोजी समापितं ॥ नकल लिहिणार व्यंकाजी नारायण घळसाशी क-हाडकर याने लिखितं ॥ अथसंख्या। १९३८ ॥ श्रीराम ॥छ। छ मत्कावेरीतीरविराजमानचोळदेशाग्रपूज्यमानशहीदपरनिवासी होशनि कर्णाटक
वस्यन्यद्रि क्षितिमिते शके वांछेश्वरः सुधीः॥
हिरण्यकेशिनां सूत्रं व्याख्यातुमुपचक्रमे ॥ Reference-Mss -A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :-i,7666
B - Descriptive Catalogues :- Burnell's Cat. of
Tanjore Mss. p. 214; I. O. Cat. No. 4680%3B Cf. also Hultzsch's Report ii. p. 74 and vi. . .
हिरण्यकशिश्रौतसूत्रव्याख्या Hiranyakesisrautasātravyakhya ___called वैजयंती
called Vaijayanti
41 No. 448
1899-1915 Size — 111 in. by 44 in. Extent - 228 leaves; 10 lines to a page; 35-40 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in ... appearance; handwriting small but clear, legible and uniform;

Page #428

A. Srauta Works
5413
borders ruled in double red lines; red pigment used for marking the colophons etc. and yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. contains commentary on Praśnas 1 and 2.
Age - Not very old. Author - Mahādeva. Begins — fol. 10
श्रीगणेशाय नमः श्रीगुरुभ्यो नमः ॐ ॥ यदर्पितं कर्मफलाय कल्पते यदर्पितं बंधविमुक्तयेपि च ॥ सच्चिरसुखानंतमतन्त्रमीश्वरं वंदे नृसिंह दुरितेभदारणं ॥१॥ वेदत्रयात्मन्नमलत्रयात्मम्नीशत्रयात्मन्प्रकृतेर्गुणात्मन् ॥ जंतोरवस्थात्रितयानुबिंबबिंबत्रयात्मन्नव मामनर्थात् ॥ २॥ श्रीमद्भगवतो विष्णोरवतारेण सूत्रितं ।।
सत्याषाढेन तद्वयाख्या महादेवेन रच्यते ॥६६॥ etc. fol. 65a इति सत्याषाढहिरण्यकेशिसूत्रव्याख्यायां प्रयोगवैजयंत्यां महादेवकृतायां
प्रथमप्रश्ने प्रथमः पटलः ।। fol. 870
इति हिरण्यकेशिसूत्रे प्रथमप्रश्नम्याख्यायां प्रयोगरत्नमालायो महादेव
कृतायां द्वितीयः पटलः ।। fol. 954 इति ...... तृतीयः पटलः ॥ Ends — fol: 228a
मत एव ज्ञायते यत्र जुहोति चोदना नास्ति तत्र स्वाहाकारः ॥ कुत्रापि नास्तीति ययास्ति पाठेन स्वाहाकारस्तेपि दर्विहोम एवान्यन स्वाहाकारे श्रद्धाजाढयमनेन परिहृतं सूत्रांतरे किंचिन्मूलं ष्ट्वा कल्पपंति । पयापस्तंबेन सूक्तवाकेन स्वाहाकार इत्युक्तं तदस्मत्सूत्रकारस्य पक्षे तु न चाशंका न चोत्तरस्त्विति यथेत प्रतिनिष्क्रामति गतं । एवं विहितमिष्टिपशुबंधानां ब्रह्मत्वं । आध्वर्यवे ति देशो ब्याख्यास्यते तत्रताशिवव्याख्येयं नास्तीति सूचर...द्वितिः प्रश्नपरिसमाप्त्यर्थः ॥ इति ॥ श्रीहिरण्यकेशिसूत्रं व्याख्यायां महादेवकतामा द्वितीयप्रश्नेष्टमः पटलः ॥ ॥ द्वितीयप्रश्नश्च समाप्तः ॥ सत्याषाढमुनेजयंति विपुला वाचो विमर्शेण या ...... यं पावमभीक्ष्णशोमृतरतास्तृप्ति न जग्मुर्बुधाः॥
तुष्टायाभिरुदास्तुद्धय इमे सूत्रेपदेशर्जना
नुत्तुं जडतापसंतमसतो वेदस्य गुप्त्यै स्थिताः ॥ ? स्मारं स्मारमनेकशो मुनिवरान्व्याख्यानसंस्फूर्तये । ::. प्राप्तो पधियापि संस्फुटतरा व्याख्यास्य सुत्रस्य-सारा

Page #429

Kalpasatras विष्णौ यवतनौ पुरुषे प्रत्यर्पितानां हसाबोम्याग्मितिभिः प्रसादविशब्दैः सङ्गिः पुनश्यतां ॥२॥
इति दर्शपूर्णमासौ पिंडपितृयज्ञोः ब्रह्मत्वं च तयोः समासानिमगमत् ॥ ॥ श्री गजानन् ॥ हरिः मोम् ॥
पदर्पितकर्मफलाय कल्पते यदर्पितं बंधविमुक्तमि सञ्चित्सुखानंतमनन्यमीश्वरं नमामि विष्णुं दुरितेभदारणे ॥१॥ वेदत्रयात्मबमलत्रयात्मनीशत्रयात्मन्प्रकृतेर्गुणात्मम् ॥ मंतोरवस्थानितयानुबिंबबित्रयात्मभव मामनर्थात् ॥ २ ॥ मोंकारप्रतिपादितं सुरनुतं भक्कानुकंपायुतं पोपने वरतं दतं हरयुतं चैत्यं भजतं तनौ । शामाच्छादितमोपहं कविमई सोहं विमा गां मनरें ध्येयं देहभृतां भयच्छिदभज लक्ष्म्या भजामीश्वरं ॥३॥
गंगाधरोदारशरीरभाग्यया यया हरिश्रीपतिसंReferences-Mss. -A-Aufrecht's Catalogus Catalogorum :-1,766 :
iii, 1580
- हिरण्यकेशीय-आधान.
Hiranyakesiya-adiiane याजमानप्रयोग
yājamānaprayoga
30 . No.449
Visrama (iak Size - 74 in. by. 44 in. Batent -- 10 leaves; 7 lines to a page; 24 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters; not very old in
appearance; handwriting clear and legible but not quite uni. . form; folios numbered in both margins 3 incomplete. : -Does not appear to be very old.
Apthor - Not mentioned Begins - fol. 10
श्रीगणेशाय नमः भथ हिरण्यकेशीयाइयाधानयाजमामप्रयोगः ग्रामोदनिकहनि प्रातः कृतनितालिया बायगाराणि शाकायं गोमयेनोपपरिया तोरणादिमालंकल

Page #430

A. Brawa Worice
शिष्टान् ब्राह्मणानृत्विजश्चामं भ्येष्टदेवादीन्वृद्धान् शिष्टांश्च संपूज्य
पत्थितः श्वाऽवरे नोपासनाभिं दर्भे वासीमो दर्भान् धारयमाणः पत्न्या समाधानायम्य देशकालौ संस्मृत्याम्नीनाधास्यमानस्तदनत्येन गणपतिपूजन पुण्याहवाचनं मातृकापूजनं नांदीश्राद्धं करिष्ये इति संकरणं कुर्यात् ॥ etc. - fol. 100
Ends
होतुः पर्यायशास्त्राणि
in the अतिरात्र
होतनुं ते ददामि इति गार्हपत्यदेशे होत्रे धेनुं अध्वर्थोर्नड्वाहं ते ददामि भावनीयदेशे ध्वर्यवे र्नड्वाहं ऋत्विजः रथं वासश्चतुर्विंशतिगाः युष्मभ्यं ददामि भवाहायस्य प्रकृतिवत् इद हिरण्य ५ सहस्रधारमुत्समक्षीयमाणं तदाधार पृथिवी मंतरिक्षं दिवं च तेन हिरण्येनातितराणि मृत्यु प्रजापतेरित्यविकृतं प्रजापतेर्भागोस्यूर्जस्वा
No. 450
Size - 87 in. by 4g in.
Extent - 72 leaves; 10 lines to a page; 32 letters to a line.
Age
Description Country paper; Devanagari characters; not very old-it appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in triple red lines; red pigment used for marking; folios numbered in both margins; complete.
-
• Saka 1665.
Hotuḥ paryayasastrāņi in the Atiratra
Author Not mentioned
Degins fol. 10
102
1891-95
श्रीगणेशाय नमः ॥
अथातिरात्रे होतुः पर्यायशास्त्राणि ॥
हिं ३ भूर्भुवः स्वरों ३ शों ३ सावों ३ पतिमावो अंधल इंद्रमभिप्रगायत || विश्वासाहं शतक्रतुं मंहिष्ठं चर्षणीनों ३ त्रिः ॥ etc.
fol. 30
होतुः प्रथमपर्यायः ॥
fol 50
द्वितीयः पर्यायः ॥

Page #431

4116
Endey fol. 710
उक्थं वाचीति शस्त्वा जपेत् । ये ३ यजामहे प्र वामंधांसि मद्यान्यस्थुररं गतं हविषो वीतये मे तिरो अर्यो हवनानि श्रुतं न उभा पिबतमश्विनोभा नः शर्म बच्छतं । अविद्रियाभिरूतिभी ३ व ३ षट् ॥ सोमस्याने वीही३ वौषट् ॥
होतृप्रयोग also called प्रकृतिहौत्र
इत्यातिरात्रे अश्विनशस्त्रसहितानि होतुः पर्यायशास्त्राणि समाप्तानि ॥ - श्रीमहालक्ष्मीर्पणमस्तु ॥ श्रीअंबादेव्यैर्पणमस्तु ॥ श्री ॥ ५. सां ॥ ब ॥ स ॥ दा ॥ ॥शि ॥ र्प ॥ ण ॥ म ॥ स्तु ॥ छ ॥ छ ॥ छ ॥ शके १६६५ रुधिरोद्वारी नामसंवत्सरे कार्तिके मासे शुक्लपक्षे प्रतिथौ आश्विनशस्त्रं समाप्तं ॥ छ ॥ छ ॥ याद्दशं पुस्तकं......ग्रंथं यत्नेन प्रतिपालयेत् ॥ छ ॥
-
Kalpasutras
No. 451
Size - 81 in. by 4 in.
Extent -- 11 leaves; 10 lines to a page; 28 letters to a line.
Description
1
Age
- Śaka 1710 (?)
Author - Not mentioned.
Begins – fol. 10
Hotṛprayoga also called Prakṛtihautra
Modern paper; Devanāgarī characters; new in appearance; handwriting clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; yellow pigment used for corrections; white chalk also used for the same; fol. 98 blank; complete.
Copied by one Śrinivasa, son of Kesavācārya.
88
1884-87
Ends - fol. 10
DA
ॐ श्रीवेदव्यासाय नमः ॐ श्रीपरशुरामाय नमः । हरिः ॐ होतरे ई इति श्रुत्वा ॥ होता शुचिः सन् प्रागुदगाहवनीयादवस्थाय: प्राङ्मुखो यज्ञोप बीत्याचम्य दक्षिणोत्तरेण पादेन गत्वा वेदिश्रोण्योत्तरया पाणी समां निधाय प्रपदेन बर्हिराक्रम्य संहितौ पाणी धारयन्नाकाशवत्यंगुली हृदयसंमितावकसंमितौ वा द्यावापृथिव्योः संधिमीक्षमाणः ॥ अभये समिध्यमानायानुब्रूहि ॥ इति श्रुत्वा । ओं नमः प्रवक्त्रे नम उपद्रष्टे नमोनुख्यात्रे क इदमनुवक्ष्यति ॥ eic.
यजमानेन त्यागः आहवनीये समिधमभ्यादधाति । वेत्थाहि वेधो अध्वनः पथश्च देवांजसा अभे यज्ञेषु सुक्रतों ३॥ ये ३ । यजामहेनि पथिकृतमा देवानामपि

Page #432

होतृप्रयोग
A. Srauta Works
417
पथामगन्म यच्छक्नुवाम तनु प्रवोळ्हुं ॥ अग्निर्विद्वात्स यजात्सेदु होता सो अध्वत्सिऋतून्कल्पयाति व ३ षट्
इति प्रकृतिहोतृप्रयोगः समाप्तः ॥ श्रीशके १७ प्लवंग संवत्सर फाल्गुन अमावास्यायां रवौ अभिजित्समये केशवाचार्यात्मज - श्रीनिवासेन लिखितपठनार्थः ॥
Ends
..
श्रीवेंकटेशार्पणमस्तु । छ छ छ ः
No. 452
Size - 8 in. by 4 in.
Extent – 10 leaves; 12 lines to a page; 28 letters to a line.
Description
53
नमस्ते गार्हपत्याय नमस्ते दक्षिणा मये
नमो भनीयाय तुभ्यं त्रेधात्मने नमः १ ॥
—
Age
-- Modern.
Author – Not mentioned.
Begins – fol. 10
Modern paper; Devanagari characters; new in appearance; handwriting clear legible and uniform; folios numbered in both margins; edges slightly worn out; complete.
Hotṛprayoga
89
1884-87
Copied by one Madhava-keni, son of Govinda; same as No. 88 of 1984-87.
श्रीवेदव्यासात्मक श्रीपरशुरामाय नमः ॥
हरिः ॐ ॥ होतरेहि । इति श्रुत्वा etc. as in No. 88 / 1884-87
fol. 10a
followed by नमस्ते गार्हपत्याय नमस्ते दक्षिणाये |
नमो भवनीयाय महावेद्यै नमोनमः ॥
आहवनीये समिधमभ्यादधाति । ete. up to
इति प्रकृतिहोतृप्रयोगः समाप्तः ॥ as in No. 88 / 1884-87
ओं मे स्वरश्च मे यज्ञोप च ते नमश्च । यत्ते न्यूनं तस्मै त उपयत्तेतिरिक्तं तस्मै ते नमः ॥
इदं किलके श्रावण शुक्ल ३ यायां कुजावारे केण्युपनामक - गोविंदस्यात्मज - माधवेन लिखितं रामकृष्णस्येदं पुस्तकं श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥

Page #433

418
Katipastra होत्रा
Hautra
78 No: 453
1884-86 Size - 64 in. by 34 in. Extent - 11 leaves; 9 lines to a page; 24 letters to a line. Description-Country paper; Devanāgari characters with THTT18;
old in appearance; handwriting small, but clear, legible; and uniform; borders ruled in double black lines%3; red pigment used for marking; folios numbered in the right-hand margins
only; edges slightly worn out; complete. Age - Appears to be old Author - not mentioned. Begins — fol. 18
॥ॐ नमो यजुर्वेक्षय ॥
एहि होतः॥ प्रपद्ये तं प्रपथे। यत्ते प्रजापते शरणं छव । स्तापये। यावत्ते विष्णो वेद । तावत्ते करिष्यामि । देवेन सवित्रा प्रस्त भास्वियं
करियामि etc. Ends-fol. 11a
एतेमाने ब्रह्मणा वावृधस्व शक्तीवायत्ते...तमाविदावा। उत प्रणेष्यभिवस्यो भस्माशं नः सृज सुमत्या वानवत्या। भघायशं जातवेदा अंतरः पूर्वो मस्मिविषयासंबंसनि सु विमुक्या विमुंच धेझस्ममं देविण जावेदः । उदकोपः ।। संचर' उत्सृज्यते । होत्रं समातं श्रीः ॥ श्री ॥ ॥
Hautra
103 1891-95
No. 454
Size - 11f in. by 41 in.
Extent - 13 leaves ; 7 lines to a page; 32 letters to a line.
Description - Modern paper; Devanāgari characters; not old in
appearance; handwriting bold, clear, legible and uniform;

Page #434

A. Srauta Works
419
yellow pigment used for corrections; folios numbered in both
margins%3; edges slightly worn out; complete. . Age Modern. Author - Not mentioned
Begins — fol. 10
। श्री गणेशाय नमः । श्रीमल्लारये नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः।।
प्रमः प्रबके गम उपद्रष्ट्रे नमोनुख्याने क इदमनुवक्ष्यति स इवमनुवक्ष्पति पण्मोरिंहसास्यांतु योश्च पृथिवी चाहश्वरा त्रिश्चापौषधयश्च वाक् समस्थितयह साधु छंदांसि प्रहमेव मां होतृशर्माणं भूते भविष्यति जाते जनिष्यमाण
भाभजाम्यपाम्यं वाचोभशाति वा etc. Ends-fol. 13a
भयास्या उत्तानम ... लिंमधस्तायोक्त्रस्य निधायात्मनश्च सम्यं दक्षिणेन पूर्णपात्रं निनयन्वाचयति ॥ माहं प्रजा परासिचं या नः सयावरी स्थन । समुद्रे वो निनयानि स्वं पायो अपीथेति वाचयेत् ॥ वेदतृणान्यग्रे गृहीत्वा विधन्व. संततं स्तृणं सम्येन गार्हपत्यादाहवनीयमेति ।।
तंतुं तन्वत्रज० ॥ अयाश्चाने आतो देवा० इदं वि० भू. भुवः स्वस्वहा. भूर्भुवः स्वस्वाहा. ॥ ओं च मे स्वरश्च मे नमः ॥ इति हौत्र समातः ॥ इदं पुस्तकं भावानिहरि । शार्दूलेन । लिखितं ॥ भवतु ॥ छ ।
-
-
-
होत्र
Hautra
___ 104 No. 455
1891-95 Size - 8 in. by 31 in. Extent – 4 leaves; 9 lines to a page; 28 letters to a line. Description - Country paper; Devanagari characters with पृष्ठमात्राs%3B
old in appearance%3; handwriting; clear, legible and uniform%; borders ruled in double black lines; red pigment used for marking; folios numbered in right-hand margins only; edges
worn out; seems to be incomplete. Age — Fairly old Author - Not mentioned

Page #435

420
Kaipasutras
Begins - fol. 10
॥ ॐ नमो गणेशाय ॥ .. साक्षाय्यवति दर्श चतुर्दश्यां दध्नाग्निहोत्रं हुत्वा प्रातहुंतशेषस्यानं । अमावास्यायां पूर्वान्हे अम्युद्धरणं । अट्यन्वाधानादौ विशेषः । षट् समिधो गृहीत्वा अग्निमष्टाकपालेन पुरोडाशेन । विष्णुमुपश्चिाज्येन । इंद्रं साक्षायेन
भसाबायपक्षे । इंद्राग्नी द्वादशकपालेन पुरोडाशेन । प्रातरहं यक्ष्ये etc. .. Ends - fol. 4a
सूक्तवाके भनिरि. उपांशु विष्णुः श्राव्यः इदं हविः उपांशु भजुषता. बीवृधत । श्राव्यः । महो ज्यायः । अकृत । इंद्र इदं हविरजुषतावीवृध ... हो ज्यायोकृत । असा इंद्रानी इदं हविरजुषेतामवीवृधेतां महो ज्योयोक्रातां । देवा इत्यादि । परिधिभिः सहोपवेषं जुहोति अग्नीनू .. .
होत्र
Hautra
65 No.456
, 1899-1915 Size - 8} in. by 4 in. Extent - 11 leaves; 12 lines to a page; 28–30 letters to a line. Description - Modern paper; Devanāgari characters; new in appear
ance; handwriting somewhat careless but clear and legible; folios numbered in both margins; edges slightly worn out;
complete. Age - Modern Author - Not mentioned Bgins - fol. 1a
श्रीगणेशाय नमः ॥ हिं भूर्भुवस्वरों अध्वर्यो शोशोंसारोमेछु षु व्रवाणि तेग्न इत्थेतरग्गिरः ।। एभिर्वर्धास इंदुभों त्रिः ।। अर्धर्चशः ऋक् ।। यत्र क्व च ते मनो दक्षं दधस उत्तरं ॥ तत्रासदः कृणवत्सों न हिते पूर्तमक्षिपद्भवन्नेमामा वसो ॥ अथादवो
वनवसोमनेत्वंनो अंतमः छ । ete. Ends - fol. 110
__ अयासा वयसा कृतो या सहव्यमूहिषे या नो धेहि भेषजं स्वाहा ॥ आतो. भिः स्वाहा । इदं० रे स्वाहा । भूस्वाहा ।। भुवस्वाहा ॥ स्वस्वाहा ।। भूर्भुवस्व

Page #436

A. Srauta Works
421 स्वाहा ॥ओं च मे स्वरश्च मे यज्ञोप च ते नमश्च । यत्ते न्यूनतर नैत उप बत्त
तिरिक्तं तस्मै नमः ॥ संस्थाजपेनोपस्थाय तीर्थेन नि...ग्थानियमः ॥ fol 11 इति हौत्र समाप्तः ॥ छ ॥ .
होत्रमअरी
Hautramañjari
452 No. 457
1883-84 Size - 9f in. by 44 in. Extent -36 leaves%3; 11 lines to a page; 32-35 letters to a line. Description - Country paper; Devanāgari characters ; not very old in
appearance; handwriting clear, legible and uniform; red pigment used for marking the portion; yellow pigment used for corrections; folios numbered in both margins; the Ms. con
tains several Mantras and Istis. Same as No. 79/1884-86. Age - Does not appear to be very old Author - Jagannātha Dikṣita Begins - fol. 16
श्रीगणेशाय नमः । ॥ हरिः ॐ म् ॥
यस्तीर्थेन कर्म कत्तुं विहारं प्रपंनः ॥ etc. as in No. 79 / 1884-86 fol 19• इति वीजगनाथदीक्षित. आधानहोत्रं समाप्तं ॥ fo1 27b इति जगनाथदीक्षितविरचितायां हौत्रमंजयाँ काम्येष्टिप्रकरणमिष्टययनं च
समाप्तं ॥ Ends - fol. 360
हविरिमो अग्ने० व्यंतू ३ वौषट् ॥ इळोपाव्हानादिसूकवाके ॥ भनिरिद० सोम इदं अग्निः सोमो वरुणो मित्र इंद्रो बृहस्पतिः सविता पूषा सरस्वती त्वष्टा इदं० । देव। भाज्यपा इत्यादि संस्थाजपति समानं पौर्णमास. वदन्यत् ॥ इति सर्वपृष्टेष्टिः ।।
Hautramañjari
79
होत्रमञ्जरी
No. 458 Size - 138 in by 51 in.
1884-86

Page #437

Kalpasitras
Extent. 48 leaves; 11 lines to a page; 45-46 letters, to a line.
Description 1- Modern country paper; Devanagari characters; new in appearance; handwriting small and closely written but clear, legible and uniform; folios numbered in both margins; the Ms. contains different kinds of Mantras from पशुहौत्र to चरकसौत्रामणिहोत्र.
422
The Ms. is copied by one Kāšināthaśarmā at Savai *Jayanagara.
Age - Samvat 1943
Author Jagannatha Dikṣita
Degins
- fol. 10
•
॥ श्रीगणेशाय नमः श्रीसरस्वत्यै नमः
तीर्थेन कर्म कर्तुं विहारं प्रपन्नः तस्य प्राकृनिष्क्रमणात् मनोवाक्काययंत्र• णादयो नित्या स्युरिति सर्वत्र वेदितव्यं सर्वदा यज्ञोपवीतो स्यात् यत्र निवीतप्राचीनावीते विधीयते तत्रैव ते भवतो न मानुषं पैतृकं वा कर्मति वेदितव्यं etc.
fol 1a इति श्रीजमंगनाथदीक्षितवि० द्विपशुहौत्र समाप्तं fol 150 इति हौत्रमंजर्यामन्वारंभणीयेष्टिहौत्र समाप्तं
Ends — fol. 480
ततः पादा उदकांते वदध्यात् नमो व० आचामति भक्षस्याव० भक्षं कृ० प्रोथ्य प्रथमेन प्रष्ठीत्युत्तराभ्यां प्रगिलति प्रत्येकं शुध्यर्थमाचमनं तत नाचम्प स्नायात् आपो अ० इदमा० सुमिध्या० उद्वयं समसस्यरीत्युदेत्य ब्रूयात् समिग्रहणादि समानमतऊर्ध्व हृदयशूलेना संस्थाजपात् संस्थाजपेनोपस्थाय-तीन निष्कामेदिति साभिचित्यायां पशूक्तो विशेषः
इती श्रीजगन्नाथ दीक्षितविरचितायां हौत्रमंजय चरकसौत्रामणी हो तं । श्री श्रीराहा श्रीरामहाश्री श्रीराछै ॥ संवत् १९४३ का श्रावण कृष्ण २ रविवासरे लिपीकृता काशिनाथशर्मणा सवाई जयनगरे शुभं भवतु श्री ॥ References – Mss. - A - Aufrecht's Catalogus Catalogorum :- i, 7708,
ii, 237b.
B - Descriptive Catalogues :- Ulwar Mss. Cat. 51. Extr. No. 8.

Page #438

423
A. Srauta Works
SUPPLEMENT भग्निष्टोम-अच्छावाकप्रयोग Agnistoma-Achhāvakaprayoga
54(b) No.2A
1884-87 Size-91 in. by 38 in.
Extent - 4 leaves; 12 lines to a page; 42 letters to a line.
Description - Country paper; Devanāgari characters; handwriting
small but clear, legible and uniform; borders ruled in double red lines; red pigment used for marking; yellow pigment used
for cortection; complete. Age - Samvat 1799 Author - Not mentioned Begins - fol. 10
॥श्री गणेशाय नमः॥ भयाच्छावाकप्रयोगः॥ वरणं चेत् ।
महन्मे वोचो भर्गो मे वोचो भगो मे वाचो पशो मे वोचस्तोमं मे वोचः क्लूप्ति मे चोचो भुति मे वोचस्तृप्ति मे वोचः सर्व मे वाचः तन्मामवतु तन्मा
विशतु तेन मुक्षिषीय Metc. Ends-fol.4a .
मन्त्र पितरो मादयध्वं यथाभागमावृषायध्वं ॥ सव्यावृत मामीत्रीये विरुच्छिष्ट प्राश्याचम्य प्रतिप्रसृप्या मृगतीर्थसर्पणं । विसंस्थितसंचरेण निष्कम्यामीनिये विनिसृत्याहुतीत्यादि होतृवत्समापयशः ।

Page #439


Page #440
_