________________
ધર્મ શા માટે કરવો? મોક્ષ માટે જ
યથાર્થ અર્થ આ પ્રાર્થનાગર્ભિત એવો પણ તપ સંગત છે; કારણ કે એ “આગ્સબોરિલાભ સમાવિરમુત્તમં રિંતુ આવા પ્રકારની આરોગ્યબોધિલાભાદિની જે પ્રાર્થના હોય છે, તેનાથી ગર્ભિત ચિત્તતુલ્ય છે. | તસ્વાભાં અર્થ (પૃ. ૨૩૬) આથી આ તપ પ્રાર્થનાપૂર્વકની હોવા છતાં પણ સર્વથા સંગત છે; કારણ કે આ તપમાં કરાતી પ્રાર્થનાથી યુક્ત ચિત્ત
એ આરોગ્ય ધિલાભાદિની પ્રાર્થનાયુક્ત ચિત્ત જેવું જ છે. ' અર્થમાં ફેરફાર - ગ્રન્થકારે તપને ચિત્તતુલ્ય કહ્યો છે, જ્યારે તત્ત્વાવલોકનમાં તપમાં કરાતી પ્રાર્થનાથી યુક્ત ચિત્તને ચિત્તતુલ્ય કહ્યું છે. પંચાલક મૂળ કે વૃત્તિ કશામાં તપસંબંધી ચિત્તને જણાવનાર કોઈ શબ્દ-પ્રયોગ છે નહીં, સીધી તપની જ વાત છે. (૧) વિનોમિતિ સમજ્યા, પ્રફ થોડા ' - રાયના બ૬ વાવાળાના છાણ / દવારા ૮૮ાા છે
યથાર્થ અર્થ : દ્રવ્યથી ગ્રહણ કરાતું પણ આ પચ્ચખાણ “આ શ્રી જિનેશ્વરદેવે કહેલું છે એવી સદૂભક્તિના પ્રભાવે બાધ્યમાન હોય છે (એની દ્રવ્યરૂપતા બાધા પામે છે, અને તેથી એ ભાવપચ્ચકખાણનું કારણ બને છે.
' તત્તામાં અર્થ (પૃ. ૨૮૪-૨૮૫) : દ્રવ્યથી ગ્રહણ કરાતું પચ્ચકખાણ પણ “આ જિનનું કહેવું છે' - એ પ્રકારની સદૂભક્તિના યોગે તેની દ્રવ્યરૂપતા બાધિત થઈ જાય છે અને તેથી બાધિત થયેલું એ દ્રવ્યપચ્ચકખાણ, ભાવપચ્ચખાણનું કારણ બને છે.
અર્થમાં ફેરફાર -પ્રન્થકારે બાધ્યમાન એવા કર્મણિ વર્તમાન કૃદન્તનો ઉપયોગ કર્યો છે, જ્યારે તત્ત્વાવલોકનમાં અર્થ કરવામાં “બાધિત એમ કર્મણિ, ભૂતકૃદન્તનો ઉપયોગ કરાયો છે. અનર્થ કેવો થઈ જાય છે કે જો પચ્ચખાણનું દ્રવ્યપણું બાધિત થઈ ગયું હોય, તો એ ભાવ પચ્ચ” જ બની ગયું હોય છે, પછી એને ભાવપચ્ચ૦નું કારણ બનવાનું રહેતું નથી.
