________________
અર્થ-કામ માટે શું કહ્યું?ધર્મ જ]
[૧૨૩
વળી પૃ. ૨૧૩ પર xxxઆવા જીવોને ઊંડી સમજ ન હોવાના કારણે - તેઓ અનાગ્રહી એટલે વાળ્યા વળે તેવા હોય છે. આવું તમે જે લખ્યું છે તે પણ અવિચારિત રમણીય છે. ઊંડી સમજનો અભાવ = જડતા એ કાંઈ અનાગ્રહી પણાનું કારણ નથી કે જેથી તે હોવા માત્રથી જીવમાં અનાગ્રહીપણું આવી જાય. એમ હોય તો તો બુદ્ધિશાળી વર્ગને ઉપદેશ આપ્યા કરવા કરતાં જડજીવોને શોધી શોધીને તેઓને જ ઉપદેશ આપી સન્માર્ગે વાળવાનો પ્રયત્ન કર્યા કરવાની આપત્તિ આવે. વળી, જેટલા જીવો જડ જોવા મળે છે તે બધા કોઈ આગ્રહ - પકડવાળા હોતા નથી એવું કાંઈ જોવા મળતું નથી. ઊલટું, એમાંનો મોટો ભાગ એવો જ હોય છે કે ગમે તેટલું સમજાવો, તોય સમજે જ નહિ. પોતે જેમ કરતા હોય - પોતાના મનમાં જે બેઠું હોય તે જ કર્યા કરે. માટે તો કહેવાય છે ને કે જાણે કાંઈ નહિ ને તાણે ઘણું?
વળી, પૃ. ૨૧૫ પર તમે લખ્યું છે કે xxxમુગ્ધ જીવોને કરાવાતા તપમાં પણ પહેલાં કષાયનિરોધ પર ભાર મૂકીને ક્રોધ, માન અને લોભવૃત્તિ ઉપર નિયંત્રણપૂર્વકનો તપ હોવો જોઈએ તેવું જણાવ્યું. બ્રહ્મચર્યની આવશ્યકતા જણાવીને ઈન્દ્રિયોના વિકારથી પર થવાનું જણાવ્યું. એ જ બતાવે છે કે આ તપ વિષય અને કપાય, અર્થ અને કામની લાલસા તોડવા માટે કરવાનો છે, નહિ કે તેની વૃત્તિઓને પોષવા માટે આમાં એ જ બતાવે છે કે...” ઈત્યાદિ તમે જે કહ્યું છે તે તેનો ફલિતાર્થ શું થાય એ સમજ્યા વગર જ તમે - કહ્યું હોય એવું મને લાગે છે. “સાધનભૂત તપમાં વિષય અને કષાયની, અર્થ- કામની લાલસા તોડવાની છે. એ જ બતાવે છે કે તપને લાલસા તોડવા માટે કરવાનો છે.
આવા તમારા લખાણનો ફલિતાર્થ એ થાય છે કે “સાધનભૂત ઉપાયમાં જેની જેની આવશ્યકતા હોય, તે તે પ્રયોજન માટે જ તે સાઇનનો ઉપયોગ કરાતો હોવો જોઈએ. કેમ કે એવું હોય, તો જ સાધનભૂત તાપમાં તોડાતી લાલસા તમે કહેલી વાતને બતાવી શકે. પણ આવો ફલિતાર્થ તો લોકમાં અને લોકોત્તર શાસનમાં બંનેમાં બાધિત થતો દેખાય જ છે. લૉટરી ખરીદવા માટે રૂપિયો છોડવો આવશ્યક છે. એ વાત કાંઈ આ વાતને બતાવી દેતી નથી કે તો પછી લૉટરી રૂપિયા છોડવા માટે જ ખરીદવી જોઈએ. સાવનભૂત ચારિત્રમાં ઉપસર્ગ-પરિષહ સહવાના કહ્યા છે, એ વાત કાંઈ આ વાતને બતાવી
