________________
અર્થ-જમ માટે શું કરવું? વર્ષ જ].
[ ૨૦૦ , એમ જ્યારે આશયશુદ્ધિ પર ભાર આપવાનો હોય, ત્યારે “ધર્મ મોક્ષ માટે જ કરવો જોઈએ, એમાં બીજી કોઈ આશંસા રાખવી ન જોઈએ, “અર્થકામની આશંસા ઘર્મને નિષ્ઠાણ બનાવી દે છે.” ઈત્યાદિનું સબળ નિરૂપણ પણ અમે કરીએ જ છીએ. અર્થ-કામની ઈચ્છાથી પણ ધર્મ જ કરો એવું પ્રતિપાદન કરનારા અમારે, આવું પ્રતિપાદન કેમ કરાય ? એવું પ્રતિપાદન કરવાથી અમારી વાત નબળી પડી જશે ! સામા પક્ષની વાત સાચી હોવાથી જ અમે પણ એ પક્ષની વાત કરીએ છીએ, એવું લોકો માનશે ઈત્યાદિ વિચારો કરી, આશયશુદ્ધિ માટે ધર્મ મોક્ષ માટે જ કરવો જોઈએ ઈત્યાદિ પ્રતિપાદન કરવાનું ટાળી દેતા નથી; પણ અનેક યુક્તિઓ સહ એનું પ્રતિપાદન કરીએ જ છીએ.
આશયશુદ્ધિ પર ભાર આપવા માટે જ અમે પણ ધર્મ મોક્ષ માટે જ કરવો જોઈએ, આદિ પ્રતિપાદન જોરશોરથી કરીએ છીએ એમ કહીને તમે પણ એકાન્તવાદના કૂર પંજામાંથી છૂટી શકો છો; પણ તો પછી અનેકાન્તવાદને જાળવી રાખવા માટે, જ્યારે શ્રોતાને ધર્મમાં જોડવાનો અને વધુ દૃઢ કરવાનો અભિપ્રાય હોય, ત્યારે અર્થ-કામના ઈચ્છકે પણ ધર્મ જ કરવો જોઈએ ઈત્યાદિ ઉપદેશ આપવો શાસ્ત્રમાન્ય છે એમ તમારે સ્વીકારવું પડશે.
ઉપસંહાર : આ બધી વિચારણા પરથી છેવટે મારે લોકોને પણ એ જ કહેવું છે કે જે તમને કોઈ પણ ભીતિક ચીજની આવશ્યકતા કે ઈચ્છા ઊભી થઈ હોય (જો ઈચ્છા ઊભી થઈ હોય તો એને જ શાંત કરી દેવાનો પ્રથમ ઉપાય કરવો એ વધુ હિતાવહ છે, અત્યંત અભ્યદય સાધી આપનાર છે, અને તેથી તમે એ આવશ્યકતા કે ઈચ્છાની પૂર્તિ માટે જો અચાન્ય ભૌતિક ઉપાયો અજમાવવાના જ છો, તો મારી સલાહ છે કે “એ બીજા ત્રીજા ઉપાયો અજમાવવા કરતાં ધર્મ પર દઢ શ્રદ્ધા રાખી ઘર્મને જ આચરજો. ધર્મને આચરતાં આચરતાં મોહનીયનો ક્ષયોપશમ જઈ જશે તો ઈચ્છા ખસી જશે. * કદાચ નહિ ખસે તોપણ ઘર્મના પડેલા અભ્યાસના કારણે અને ઈષ્ટની પ્રાપ્તિ થવાથી, પછી ધર્મ પર વધેલ રુચિ આદર-અહુમાન-શ્રદ્ધાના કારણે તમે જીવનમાં ધર્મ જ ઉત્તરોત્તર વધારતા જવાની શક્યતા ઊભી થશે અને તમે ધર્મને વધારતા જશો, તો તમારો મોહનીયાદિનો ક્ષયોપશમ થઈ આત્માનો અભ્યદય અલ્પકાળમાં થઈ જશે.બાકી ઘર્મને છોડીને જો બીજ ત્રીજા ભૌતિક -
