________________
અર્થ-કામ માટે શું કરવું ? ધર્મ જ]
[ ૧૯૧ નવી ઈચ્છા ઊભી કરાઈ રહી નથી, કિન્તુ ચેત્યવદન કરવા પૂર્વે જ ઈહલૌકિક આ ચીજની પહેલેથી આવશ્યકતા – ઈચ્છા ઊભી થયેલી છે, જેના કારણે ચિતૌસૂક્ય એમાં રક્ષા કરવાથી ચિત્તસ્વાચ્ય બન્યું રહેતું નથી. વળી, આ એવી ઈહલૌકિક ચીજ છે, જેની પ્રાપ્તિ થવાથી ચિત્ત સ્વસ્થ બને છે.ચિત્ત સ્વસ્થ બનતાં જ્ઞાન-દર્શનચારિત્ર સ્વરૂપ મોક્ષસાધનોની આરાધના વધુ સારી રીતે થાય છે, માટે એ નિયાણારૂપ નથી. કારણ કે નિયાણાથી મળેલી સામગ્રી તો સામાન્યથી, દુર્ગતિગમનહેતુ બને છે. સંગરંગશાળામાં કહ્યું છે :
मुहमुहुरमंतविरसं भोक्तुं च सुहं नियाणवसलखें।
नरयावडम्मि निवडइ बहुदुक्खे बम्भदत्तोब ॥ ९१४२॥ ' અર્થ નિયાણું કરીને મેળવેલું સુખ કે જે પ્રારંભે મધુર અને અંતે વિરસ હોય છે, તેને ભોગવીને બ્રહ્મદત્તની જેમ જીવ બહુ દુઃખમય નરકરૂપી ખાડામાં પડે છે (અહીં નિયાણા તરીકે જે નિષેધ કરવો છે તે અપ્રશસ્ત નિયાણારૂપે. બાકી શ્રીજયવીયરાયસૂત્રમાં આવતી માગણીઓને પ્રશસ્ત નિયાણારૂપ માનવું હોય તો પણ પ્રસ્તુતમાં કોઈ વાંધો નથી; કેમકે એ તો માત્ર નિરભિવંગ સાધુઓને જ નિષિદ્ધ છે, સરાગી જીવોને નહીં. સંગરંગશાળામાં કહ્યું છે કે
સત્તાનિવારં પાચમ િ નિવા િપતા .: : तं निरभिसंगमुणिणो पहुच नेयं न उण इयरे ॥११३८॥
दुक्खक्खय-कम्मक्खय समाहिमरणं च बोहिलाभोय।
एमाइपत्थणं वि हु साभिस्संगाण संभवइ ॥११३९॥ અર્થ : પુરુષપણું વગેરેનું નિયાણું પ્રશસ્ત હોવા છતાં અહીં (આ અધિકારમાં) જે નિષેધ્યું છે, તે નિરભિવૃંગ મુનિઓની અપેક્ષાએ જાણવું, બીજાઓની અપેક્ષાએ નહીં. દુઃખક્ષય, કર્મક્ષય, સમાધિમરણ અને બોધિલાભ... આવી બધી (પ્રશસ્ત) પ્રાર્થનાઓ પણ સરાગીઓને જ સંભવે છે. (નિરભિમ્પંગ જીવોને નહીં). (લલિતવિસ્તરાલોગસસૂત્રવૃત્તિમાં આરોગ્યબૌધિલાભની પ્રાર્થનાને અનિયાણારૂપે જ કહી છે) I૯૧૩૮-૩લા ' શંકા : ઈઝફળસિદ્ધિ પદથી માગેલી ચીજથી તો પરિણામે ધર્મઆરાધના સુદઢ થાય છે, માટે એ નિયાણારૂપ નથી એ તો બરાબર છે, પણ આનાથી એ પણ સૂચિત થાય છે ને કે હકીકતમાં આ માગણી મોક્ષના
