________________
૧૯૮]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ મોક્ષ માટે જ કરવો જોઈએ, મોક્ષના આશય વિનાના ધર્મની કોઈ કિંમત નથી, એ આત્મહિત કરી શકતો નથી. ઈત્યાદિ જગ્નાવનાર જે વચનો મળે છે એ બધાં પણ આશયશુદ્ધિ પર ભાર મૂકવાના ઉદ્દેશ્યથી બોલાઈ રણાં છે એમ માનવું જોઈએ.
હવે, બનાવટી ઘર્મ શીર્ષકવાળો જે લેખ છે એમાં, ઘર્મ બે રીતે ન્યાય છે : મોહના ઉદયથી અને મોહના ક્ષયોપશમથી - એમ જણાવીને જે ધર્મ મોહના ઉદયથી થઈ રહ્યો છે, એને બનાવટી ઘમ' તરીકે જણાવેલ છે. હું હમણાં જ પૂર્વે બતાવી ગયો કે જેને અર્થ-કામની એવી આવશ્યકતા ઉભી થઈ છે એવો જીવ પ્રબળ શ્રદ્ધાપૂર્વક જે ઘર્મ કરે છે, એ કાંઈ મોહના ઉદયથી - થયો હોતો નથી, કિન્તુ મોહના ક્ષયોપશમથી થયો હોય છે. જિનભતે જે નવિ થયું તે બીજાથી નવિ થાય રે...આવી પ્રબળ શ્રદ્ધા કે જેને સમ્યકત્વની શુદ્ધિ કહેવાય છે,એ મોહનીય કર્મનો ક્ષયોપશમ છે કે ઉદય એ શું જાણી શકાય એમ નથી ?
વળી, એ લેખમાં લખ્યું છે કે xxx આમાં કષાયની પ્રેરણાથી કરાતો ધર્મ એ બનાવટી છે. એમાં ધર્મના ઓઠા હેઠળ આત્માનો મોહ મસ્ત બને છે. એવો ઘર્મ સેવવા છતાં આત્માને શાંતિ, ગુણસંપત્તિ કે ઉન્નતિ મળતી નથી. જ્યારે સાચા ભાવઘર્મની સેવના આત્માને પરમ શાંતિ, સમાધિ અને ઉન્નતિ આપે છે. xxx
અભવ્ય જીવ કે અચરમાવર્તવતી જીવ જે ધમનુષાનો કરે છે એ તો એનો ભાવાભિવંગ તીવ્ર હોવાના કારણે, એનું અમે પણ સમર્થન કરતા જ નથી. અને તેથી એ આપણી ચર્ચાનો વિષય જ નથી.ચરમાવર્તવર્તી ભવ્ય જીવ, મોક્ષ પ્રત્યેના કંઈક અનુરાગ અથવા અષ સાથે બાધ્ય કક્ષાની ફળાપેક્ષાથી જે ધર્મ કરે છે, એ ઘર્મનો અર્થકામની ઈચ્છાથી કરાયેલો ઘર્મ ભૂંડો છે, સંસારવર્ધક છે, રિબાવી રિબાવીને મારનારો છે ઈત્યાદિ પ્રચાર દ્વારા તમે નિષેધ કરો છો અને અમે સમર્થન કરીએ છીએ. માટે એ જ આપણી ચર્ચાનો વિષય છે.
હવે, આવો જે ધર્મ હોય છે, તે ભલે અર્થ-કામ માટે કરાયેલો હોય, છતાં એના દ્વારા આત્માનો મોહ મસ્ત બનતો નથી; કિન્તુ મોળો જ પડે છે. તેમજ
