________________
અર્થ-કામ માટે શું કરવું ? ધર્મ જ]
[ ૧૨૫
ફેલાવવા માંડી છે કે અમે (સ્વાલાદસિદ્ધાન્તપ્રરૂપક આચાર્ય ભગવંત શ્રી ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજી મહારાજા વગેરે) તો અર્થ-કામ માટે જ ધર્મનો ઉપદેશ આપીએ છીએ અને તેથી લોકોને ઊંધા માર્ગે દોરી રહ્યા છીએ. પણ ભલા! વષોંથી નીકળતા “દિવ્ય દર્શનના સેંકડો અંકો જોવા બેસો, તો બધાને સ્પષ્ટ ખબર પડી શકે છે કે મોક્ષ-કર્મક્ષયગુરપ્રાપ્તિ વગેરે માટે જ ઘર્મ કરવાનો ઉપદેશ એમાં અપાયો છે અને આજે પણ અપાય છે. પૂજ્યપાદ ગુરુદેવશ્રીનાં વૈરાગ્યરસ તરબોળ વ્યાખ્યાનોમાં આજે પણ એ વાત ધ્વનિત થતી હોય છે.
પ્રશ્ન:પણ દિવ્યદર્શન વગેરેમાં વર્ષોથી માર્ગસ્થ લખાણ થતું આવ્યું છે, તે તો અમને બધાને માન્ય છે જ અને તેથીસ્તો તત્ત્વાવલોકનના પૃ. ૫૫૫૬ ઉપર ધર્મ તો કેવળ આત્માની શુદ્ધિ અર્થે જ કરવાનો છે? ઈત્યાદિ લખાણનો આખો ઉતારો આપ્યો છે... પ્રશ્ન તો એટલો જ છે કે આવું માર્ગસ્થ લખાણ કરનાર વ્યક્તિ પણ હવે તે વિધાનોથી વિપરીત આલેખનો વગેરે કરે છે, ત્યારે નિશ્ચિત રીતે શું એવું ન લાગે કે તેઓને દષ્ટિવ્યામોહ થયો છે ?
ઉત્તર : અન્યત્ર દેખાડ્યું છે એ મુજબ ઉક્ત લખાણ અને અર્થ-કામ માટે પણ ઘર્મ જ કરવો જોઈએ. એમાં વિપરીતતા નથી. તેમ છતાં તમને :વિપરીતતા લાગતી હોય, તો આ પ્રશ્નનો જવાબ વિચારતાં પહેલાં એક વાસ્તવિકતા જાણી લો કે કોઈ પણ વ્યક્તિ ધર્મ તરીકે જે જે ચીજનું પ્રતિપાદન કરતી હોય તેની પરીક્ષા કરવી હોય તો પરીક્ષામાં તે પરીક્ષાને અનુકૂળ (કારણરૂ૫) કોઈ મુખ્ય ચીજ હોવી આવશ્યક હોય તો તે માધ્ય છે. આ માધ્યચ્ય હોય તો જ પરીક્ષક સાચી પરીક્ષા કરી શકે છે, અન્યથા નહિ. ધર્મપરીક્ષા ગ્રન્થમાં પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજા ફરમાવે છે કે -
सो धम्मो जो जीवं पारेइ भवण्णवे निवडमाणं ।
तस्स पस्क्यिामूळ मात्वत्तं चिय जिणुत्तं ॥२॥ ગાથાર્થ: તે ધર્મ છે જે ભવસમુદ્રમાં પડતા જીવને ઘારે છે (પડતો અટકાવે છે). તેની પરીક્ષાનું મૂલ (કારણ) માધ્યસ્ય જ છે, એવું શ્રી - જિનેશ્વરદેવોએ કહ્યું છે.
આમ, પરીક્ષક મધ્યસ્થતા ગુણવાળો મધ્યસ્થ હોવો જરૂરી છે તે જંણાવ્યું. એ પછી એ મધ્યસ્થ કેવો હોય તે જણાવવા તે જ ગ્રન્થમાં આગળ પૂપ ઉપાધ્યાયજી મહારાજા ફરમાવે છે –
