________________
૧૮૦]
[[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ તેને બિનજરૂરી વિસ્તાર ખડો કરી, “આવું કહેનારા ઉપદેશક શું ઘનસદ્ધિ માટે ઘર્મ કરવાની પ્રેરણા કરે ખરા?? એવો નાદાન પ્રશ્ન માત્ર ખડો કરી,તમે જેમ, જઈ ઈચ્છહ ઘણરિદ્ધિ વગેરે શ્લોકો (એનો જે સીધો અર્થ છે કે – ધન
દ્ધિની ઈચ્છા હોય તો પણ ધર્મ જ કરવાની પ્રેરણા કરવી, - તેનાથી સાવ વિપરીત એવો) એવી પ્રેરણા કરનારા નથી એમ પ્રતિપાદન કરી દો છો, એમાં અમે પણ તમારા જેવું કરી શકીએ છીએ. એટલે કે ધર્મ મોક્ષ માટે જ કરવો જોઈએ ઈત્યાદિ જણાવનારાશાસ્ત્રપાઠો તમે જે ટાંક્યા હોય,એના તો શબ્દોને કે અર્થને સ્પર્યા વિના જ,“ “અર્થ-કામની ઈચ્છા હોય તો પણ ધર્મ જ કરવો. જોઈએ” ઈત્યાદિ જણાવનારા પણ જે ઢગલાબંધ શાસપાઠ મળે છે તેનો વિસ્તાર ખડો કરીને, અર્થ-કામ માટે પણ ઘર્મ જ કરવાની પ્રેરણા કરનારા શાસ્ત્રકારો, ધર્મ ખાલી મોક્ષ માટે જ કરાય એવું કહે ખરા?” એવો પ્રશ્ન માત્ર ઉઠાવી ‘તમેં ટાંકેલા એ શાસ્ત્રપાઠો પણ માત્ર મોક્ષ માટે જ ધર્મનું વિધાન કરનારા નથી એવો અધ્ધરિયો જવાબ અમે પણ આપી શકીએ છીએ. પણ, અમારે એવું કરવાની જરૂર જ નથી; કારણ કે અમે તો એ શાસ્ત્રપાઠોનો યથાર્થ અર્થ પણ સ્વીકારીએ જ છીએ. અર્થાત્ “ધર્મ મોક્ષ માટે જ કરવો જોઈએ એવો અને અર્થ-કામ માટે પણ ઘર્મ જ કરવો જોઈએ એવો... આ બન્ને પ્રકારનો ઉપદેશ શાસ્ત્રાનુસારી છે એવું અમે સ્વીકારીએ જ છીએ, એટલે અમારે કોઈ પણ શાસ્ત્રપાઠની કદર્થના કરવી આવશ્યક રહેતી નથી. તમે પણ “મર્યાગાણિણિનાગ ઈ વ તિવ્ય ઈત્યાદિ શાસ્ત્રપાઠોના કે આધારે અપાતા અર્થકામના ઈચ્છકે પણ ધર્મ જ કરવો જોઈએ ઈત્યાદિ સ્વીકારી લ્યો તો તમારે પણ આવું બધું દર્શાવનાર શાસ્ત્રવચનોની કદર્થના કરવી ન પડે. - પ્રશ: પણ એ શાસ્ત્રવચનોના યથાશ્રુત અર્થરૂપ “અર્થ-કામ માટે પણ ઘર્મ જ કરવો જોઈએ આ વાતને સ્વીકારી લઈએ, તો ધર્મ મોક્ષ માટે જ કરવો જોઈએ એવું જણાવનાર શાસ્ત્રવચનોનો વિરોધ થાય છે તેનું શું? એનો વિરોધ ન થાય એ માટે તો “પર્યાનમાળા પ... ઈત્યાદિ શાસ્ત્રવચનોનો અર્થ બદલવાનો અમે ફાંફાં મારીએ છીએ!
ઉત્તર : આ બન્ને પ્રકારનાં શાસ્ત્રવચનો વરચે પરસ્પર વિરોધ હોવો અલ્પોને ભલે ભાસે વિદ્વાનોને ભાવો ન જોઈએ, કારણ કે શ્રી જૈનશાસનનાં
