________________
અર્ણનામ માએ ? વર્ષ જ). કામના સાઘનરૂપે પણ કરીને ખોટે માર્ગે દોરવાઈ જાય તે સંભવિત છે.એવી સંભાવનાને ટાળવા માટે શાસ્ત્રકારશ્રીએ “મોક્ષમાર્ગ એ ધર્મરૂપ હોવા છતાંય, “ધર્મ' શબ્દનો પ્રયોગ ન કરતાં, “મોક્ષમાર્ગ શબ્દનો પ્રયોગ કર્યો છે. xxx - ઉત્તર: “નક્કે ૨૦'આ વચન તત્વાર્થરિકાનું છે.તત્ત્વાર્થકારિકા પર ' શ્રીદેવગુણસૂરિ મહારાજે અને શ્રી સિદ્ધસેનગણિ મહારાજે વૃત્તિઓ રચેલી છે. જો તમારા જણાવ્યા પ્રમાણેના ઊંડા વિમર્શપૂર્વક મોહામાર્ગ” શબનો પ્રયોગ પ્રત્યકારે કર્યો હોય અને એ શબ્દ આટલા બધા મહત્વનો હોય, તો બેમાંથી એકેય વૃત્તિકાર એના પર કોઈ પ્રકાશ ન ફેંકે? ધર્મ-પદથી જેને જે અર્થ કરવો હોય તે કરીને અનર્થો સર્જી શકે છે. આવી તમે દર્શાવેલી સંભાવના તો “મોક્ષમાર્ગ શબ્દ માટે પણ કયાં અશકય છે? કુતર્કો દોડાવીને વાંકોચૂંકો ગમે તેવો અર્થ કાઢી અનર્થ જ જેને ફેલાવવો છે, એ તો ગમે તે શબ્દ પરથી ગમે તે અર્થ કાઢી શકે છે. તેઓ “મોક્ષમાર્ગ શબ્દનો અર્થ “અર્થકામનો માર્ગ એવો શા માટે ન કાઢે?
શંકા : અરે! “મોક્ષ' શબ્દનો અર્થ કોઈ પણ રીતે અર્થ-કામ થોડો - થઈ શકે?
સમાધાન:તમે “અર્થકામ' શબ્દનો અર્થ “મોક્ષ કરી શકો છો તો અન્ય દ્રષ્ટાઓ “મોક્ષશબ્દનો અર્થ “અર્થકામ શા માટે ન કરી શકે? જુઓ ને, તમે તમારા તેરમા અવલોકનમાં ઈજામાજિ' નો રહસ્યાર્થ શો કાઢ્યો છે. ? પૃ. ૧૮૧ પર તમે, “સાચું સુખ શાથી મળે ?? એવું શીર્ષક બાંધી, એમાં ?
જણાવ્યું છે કે સ્ત્ર જીવો અર્થકામની અભિલાષા સુખ માટે કરે છે; પરંતુ ' અર્થકામમાં સુખ આપવાની તાકાત છે નહિ. તેનાથી દેખીતું જે સુખ મળે છે, તે સુખ નથી પણ સુખાભાસ છે; કારણ કે વાસ્તવમાં તે દુઃખરૂપ છે. એના ફળરૂપે પણ દુઃખ મળે છે અને એનાથી દુઃખની પરંપરાનું સર્જન થાય છે. સાચું સુખ આપવાની તાકાત તો એકમાત્ર ધર્મમાં જ છે. માટે અર્થકામના અર્થાત કે સુખના અભિલાષીએ... અહીં અર્થકામનો તો તમે સુખ તરીકે નિષેધ કર્યો છે, એટલે સુખ તરીકે સાચું સુખ–મોક્ષ જ બાકી રહે છે. તેથી અર્થ કામના અભિલાષીનો અર્થ “સાચા સુખના અભિલાષી એવું જણાવવા દ્વારા મોક્ષના અભિલાષી એવો અર્થ ઉપસ્થિત કરવાનો તમારો પ્રયાસ છે એ સ્પષ્ટ છે. એટલે જેમ તમે “અર્થકામ શબ્દનો અર્થ “મોક્ષ કાઢી શકો છો,એમ અન્ય
