________________
૧૪૦]
[ધર્મ શા માટે કરવો? મોક્ષ માટે જ એવો તો કોણ મૂર્ખ હોય કે પોતાની ઈચ્છિત વસ્તુના સચોટ રામબાપા ઈલાજને જાણવા છતાં અને તે ઉપાય અજમાવવાનું પોતાનું સામર્થ્ય - સ્થિરતા વગેરે હોવા છતાં તે સચોટ ઉપાયને અજમાવે નહિ?
પ્રશ્ન: કોઈ સજ્જનને કામવાસના જાગી. ખીસામાં પૈસા છે. પોતે જાણે છે કે વેશ્યાને પસા આપીશ તો મારી કામવાસનાની પૂર્તિ થઈ જશે. તેમ છતાં એ વેશ્યાગમન નથી કરતા, કેમ કે એ જુએ છે કે અહીં મારી વાસના શાંત થઈ જશે, પણ ભવિષ્યમાં દુર્ગતિ વગેરેમાં મારે ભયકર દુઃખો સહન કરવાં પડશે, તેથી ભલે થોડી વહેલી મોડી વાસનાપૂર્તિ થાય; તો પણ મારે એ સ્વસ્ત્રથી જ કરવી જોઈએ. આમ, ઈચ્છિત વસ્તુને શીઘ આપનાર ઉપાય દેખાવા છતાં સજ્જન એ ઉપાય અજમાવતો નથી, એટલા માત્રથી કાંઈ એ મૂર્ખ બની જતો નથી.એમ સમ્યગ્દષ્ટિ વગેરે જીવ પણ ધર્મને પોતાની ઈચ્છિત વસ્તુરૂપ લાખ રૂપિયા વગેરેના સચોટ ઉપાય તરીકે જાણવા છતાં આવી. ઈચ્છાની પૂર્તિ કરવા ઘર્મ કરીશ, તો મારે ભવિષ્યમાં ભયંકર દુઃખો સહન કરવાં પડશે એવું જાણવાથી એ ઉપાય અજમાવતો નથી... અને તેમ છતાં એ મૂર્ખ શી રીતે કરે?
ઉત્તર : આવો પ્રશ્ન ઉઠાવીને મુનિવર ! શું તમે એવું સિદ્ધ કરવા માગો છો કે વાસનાની પૂર્તિ કરવા માટે સ્વસ્ત્રીના વિલાસ કરતાં વેશ્યાગમન એ જેને બદતર ચીજ છે અને તેથી એનાથી ભયંકર દુર્ગતિઓ ઊભી થાય છે, એમ ધન મેળવવા માટે વેપાર કરવો, આરંભ-સમારંભાદિ યુક્ત ધંધા કરવા કે જૂઠ-અનીતિ વગેરે કરવી કે ચોરી-લૂંટફાટ કરવી એના કરતાં ઘર્મ કરવો એ વધુ બદતર ચીજ છે? અને તેથી લૂંટફાટ વગેરે કરી ધન મેળવવાથી એને જે દુઃખો ઊભાં થાત, એના કરતાં પણ આ ઘર્મ કરીને તે ધન મેળવવાથી એને વધુ દુઃખો ઊભાં થાય છે?
જો તમે આવું સિદ્ધ કરવા માગતા ન હો, તો પુણ્યાત્મનું! તમારે કહેવું જ જોઈએ કે ધન મેળવવા માટે પણ વેપાર-ધંધો કરવો, ચોરી-લૂંટફાટ વગેરે કરવાં તેના કરતાં તો ધર્મ કરવો જ વધુ સારો છે. અને તો પછી સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ વગેરે પણ ધન વગેરેની ઈચ્છાથી ઘર્મ તો ન જ કરે એ વાત નિઃશંક ખોટી ઠરી જાય છે, અને તમે “ધન વગેરે માટે ઘર્મ કરવો એ બદતર ચીજ છે એવું પણ સિદ્ધ કરવા માગતા જ હો, તો છોડવા જેવો
