________________
અર્થ-કામ માટે શું કરવું ? ધર્મ જ]
સ્થાપના કરવા આ શ્લોકને વારંવાર આગળ કરવામાં આવે છે. પણ એટલા માત્રથી મોક્ષના આશયની કંઈ ઠેકડી થઈ જતી નથી કે ગૌણતા થઈ જતી નથી. કોકને બંધાઈ ગયેલા અવાસ્તવિકતાના ખ્યાલો દૂર કરવા માટે વસ્તુસ્થિતિનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવે તો એમાં કશાયની ઠેકડી કે ગૌણતા થતી હોતી નથી.
(૧) કેવળીને દ્રવ્યહિંસા હોય જ નહિ એવા પકડાઈ ગયેલા ખોટા અભિનિવેશનું પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજાએ ધર્મપરીક્ષામાં વિસ્તારથી ખંડન કરી કેવળીને પણ દ્રવ્યહિંસાની હાજરીની સિદ્ધિ કરી. પણ એટલા માત્રથી કંઈ કેવળીઓની ઠેકડી ઉડાવી છે, એમની લઘુતા દર્શાવી છે એવું કહી શકાતું નથી. '
(૨) એમ આરાધક વિરાધક ચતુર્ભગીમાં જિનોક્ત સાધુસામાચારીનું પરિપાલન કરવામાં તત્પર એવા પણ દ્રવ્યલિંગીને તે ક્રિયાના આધારે દેશઆરાધક મનાવવાના પૂર્વપક્ષીના અભિનિવેશનું ખંડન કરીને પૂ.ઉપાધ્યાયજી મહારાજાએ કિયાના બળે પણ તે જીવોમાં દેશ આરાધકતા નથી એવું સિદ્ધ કર્યું છે. પણ એટલાં માત્રથી તેઓશ્રીએ જિનોક્ત સાધુ-સામાચારીની ઠેકડી ઉડાવી છે એવું થોડું કહેવાય? (જિનોક્ત સાધુ-સામાચારીનું પરિપાલન એવું મહિમાવંતું છે કે એનાથી દ્રવ્યલિંગી પણ દેશઆરાધક બને છે.” આવી અસત્ય વાત દ્વારા એ પરિપાલનની મહત્તા દર્શાવવી એ બિલકુલ અનુચિત છે, એનું પણ શું ઉપાધ્યાયજી મહારાજે કરેલા એના ખંડનથી સૂચિત નથી થતું?) એમ. (૩) “જિનોક્ત સાધુ-સામાચારીના પાલન વિના આરાધતા હોય જ નહિ એવા કદાગ્રહનું ખંડન કરવા સાધુ-સામાચારીશૂન્ય એવા પણ બાળતપસ્વીમાં દેશ-આરાધકત્વ હોવાની સિદ્ધિ પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજાએ કરી છે. પણ એટલા માત્રથી પણ કાંઈ તેઓશ્રીએ જિનોક્ત સાધુ-સામાચારીની ઠેકડી ઉડાવી છે એવું કહી શકાતું નથી. એમ મોક્ષના આશયપૂર્વક કરાયેલા ઘર્મથી જ અમેય ફળ મળે, એ સિવાય નહિ.” એવા પકડાયેલા ખ્યાલને દૂર કરવા “મોક્ષનો આશય કદાચ ન હોય, તો પણ લજ્જા વગેરેથી કરેલા અસમ (અજોડ) ધર્મથી અમેય ફળ મળે છે એવી સિદ્ધિ કરવામાં આવે, તો એટલા માત્રથી કાંઈ મોક્ષના આશયની ઠેકડી થઈ જતી નથી.
