________________
અર્થ-કામ માટે શું કરવું? ધર્મ જ]
[ ૧૦૧ કે ઉપર દેખાડી ગયો છું કે જીવોને નવા જોડવા માટે અપાતા ઉપદેશમાં • આશયશુદ્ધિ વગેરેની વાતો લાવવી એ હિતકર નહિ, પણ અહિતકર છે).
વળી માત્સર્ય વગેરે ૧૩ મલના અભાવની અપેક્ષાએ કે આશયશુદ્ધિ વગેરેની અપેક્ષાએ જે શુદ્ધ ધર્મરૂપ હોય તેની જો વાત હોય, તો આપત્તિ એ આવશે કે શ્લોક અયોગ્ય ઠરી જશે. કઈ રીતે? આ રીતે –
- આચાર્ય શ્રીમદ મુનિસુંદરસૂરિ મહારાજે માત્સર્ય, ક્રોધ, અનુતા૫,ગર્વ અવિધિ વગેરે તેર દોષો અધ્યાત્મકલ્પકામમાં બતાવ્યા છે, જે ધર્મને મલિન કરે છે. અર્થાત્ આવા કોષોવાળા જીવનો ધર્મ અમલ નથી બનતો, પણ મલિન બને છે. જે જીવો આવા દોષોથી શૂન્ય હોય તેઓનો ધર્મ અમલ બને. હવે જો આવા જ અમલ ધર્મની પ્રસ્તુત શ્લોકમાં વાત હોય તો અર્થમાં વિરોધ ઊભો થાય એ સ્પષ્ટ છે. તે આ રીતે – શ્લોકમાં લજ્જા વગેરેની જેમ માત્સર્ય, ગર્વ, માન વગેરે પણ પદો છે, તેથી અર્થ આવો નીકળે છે, જેઓ માત્સર્યથી અમલ ઘર્મ (માત્સર્ય વિનાનો ઘર્મ) કરે છે તેઓ અમેય ફળને પામે છે, જેઓ ગર્વથી-માનથી માનશૂન્ય ઘર્મને કરે છે કેમ કે અમલ ધર્મમાં ઉક્તા વ્યાખ્યા મુજબ માનશૂન્યતા પણ આવશ્યક છે), તેઓ અમેય ફળને પામે છે.” આમાં સ્વવચનવિરોઘ (વદતોવ્યાઘાત દોષ) સ્પષ્ટ જ છે.
* આવો દોષ ઊભો ન થાય એ માટે કદાચ એમ માની લઈએ કે આ લજ્જા, - માત્સર્ય, ગર્વ વગેરે ધર્મપ્રાપ્તિનાં કારણોરૂપ છે, પછી કંઈ ધર્મ કરતી વખતે . સાથે હોતાં નથી, તેથી આવો વિરોધ આવતો નથી (જો કે આવું માનવું યોગ્ય
નથી, એ આ જ વિચારણામાં અન્યત્ર સિદ્ધ કર્યું છે, તો પણ એક વાર તમારા - સંતોષ ખાતર માની લઈએ), તો પણ એવા દોષો ઊભા થાય છે કે – ' (૧) ઉપર કહી ગયો એ મુજબ,આવા શુદ્ધ ઘર્મનો ઉપદેશ તો ઘર્મમાં
જોડાઈ ગયેલા જીવોને જ આપવો યોગ્ય હોઈ, શ્રોતા તરીકે તેવા જ જીવો લેવા પડે. અને તો પછી તેઓ આગળ ધર્મપ્રાપ્તિનાં આટલાં બધાં નિમિત્ત કારણો દર્શાવવાની કોઈ આવશ્યકતા રહેતી ન હોઈ, એ નિરર્થક ઠરે.
(૨) અમલ” ઘર્મની મહાનતા સ્થાપવા માટે અને ધર્મમાં જોડાઈ ગયેલા જીવો હવે પોતાના ધર્મને એવો બનાવે એ માટે,એ લોનું પ્રતિપાદન, એ દૂર કરવાનો ઉપદેશ વગેરે જે વધુ આવશ્યક ચીજરૂપ બને છે, તેની કોઈ
