________________
૧૦]
[ ધર્મ શા માટે કરવો? મોક્ષ માટે જ અર્થ : જેમ રાજ્યપ્રસાદ, દિવ્યાસ, હસ્તી અને રત્નનું વાણિજ્ય મહાલાભ માટે થાય છે, તેમ એક પણ જૈનધર્મ મહાલાભ માટે થાય છે.
ધર્મોપદેશ” નામક આ પાંચમા તરંગમાં આવા કુલ બાર શ્લોકો પ્રાથમિક કક્ષાના જીવોને ઉદ્દેશીને ધર્મનો મહિમા ગાવા માટે અને એ દ્વારા શ્રોતાજીવને ધર્મમાં આકર્ષિત કરી જોડવા માટે તેમ જ જોડીને સ્થિર કરવા . માટે કહેવાયા છે.
વળી, પ્રસ્તુત “Mાતો નયતો..” શ્લોકનો ઉપસંહાર કરતાં ઉપદેશ તરંગિણીકારે જે શ્લોક ટાંક્યો છે, તે પણ આ જ વાતને પુષ્ટ કરે છે -
धर्मः श्रुतोऽपि दृष्टोऽपि कृतो वा कारितोऽपि वा ।
अनुमोदितोऽपि राजेन्द्र ! पुनात्यासप्तमं कुलम् ॥ અર્થ સાંભળેલો પણ, જોયેલો પણ કરેલો પણ અથવા કરાવેલો પણ કે અનુમોદના કરાયેલો પણ ઘર્મ, હે રાજેન્દ્ર કે સાત કુલને પવિત્ર કરે છે. .
જે જીવ ઘર્મમાં સ્થિર થઈ ગયો છે તેવા આશયશુદ્ધિ વગેરેનો ઉપદેશ આપવા માટે શું આવું કહેવું પડે ?
વળી, આ બધા શ્લોકોમાં એ પણ જોવા મળે છે કે સર્વત્ર શ્રીજિનકથિત ધર્મને સુધર્મ -અમલ ધર્મ અત્યંત મહાલાભ કરી આપનાર ઘર્મ વગેરે તરીકે કહેવામાં આવ્યો છે. આશયશુદ્ધિ વગેરેની તો કયાંય વાતેય કરી નથી. ખરેખર, અમલ ધર્મ - શુદ્ધ ઘર્મ તરીકે જો આશયશુદ્ધિ વગેરેયુક્ત ધર્મનો ગ્રંથકારને અહીં અભિપ્રાય હોત ને તો પ્રતના અઢાવીશ પૃષ્ઠ જેટલા આ વિસ્તૃત અધિકારમાં આશય-વિધિ વગેરેનું પણ વિસ્તારથી પ્રતિપાદન કર્યું હોત ! પણ ઉપદેશતરંગિણીના આ વિસ્તૃત અધિકારમાં એવું જોવા મળતું નથી. જ્યારે શ્રી સર્વપ્રણીત ધર્મ, શ્રીજૈનધર્મ વગેરે તરીકે એનો વારંવાર ઉલ્લેખ જેવા મળે છે. એક આ બાબત પરથી,તેમ જ ઉપર જે શ્લોકાર્યો કહી ગયો છે તેમ જ ઉપદેશતરંગિણીના પ્રસ્તુત અધિકારમાં અન્ય જે શ્લોકો છે; તેના અર્થો વિચારીએ તો જે બાબત મળે છે કે આ બધા શ્લોકો નવા જીવોને ધર્મમાં જોડવા. અને સ્થિર કરવા માટે બોલાયેલા છે. તે બાબત પરથી જણાય છે કે પ્રસ્તુતમાં અમલ, વિશુદ્ધ ધર્મ તરીકે ગ્રંથકારોને, કેવલિભાષિત જૈનધર્મ એવો અર્થ અભિપ્રેત છે, ઘર્મીની શુદ્ધિની અપેક્ષાએ કહેવાતો “અમલ ધર્મ નહિ (કેમ
