________________
૧૨૦]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ
ઉલ્લેખ કર્યો છે. બાકી મુગ્ધતર જીવોને આ રોહિણી વગેરે તો હિતકર છે. જનહિ એવું માનનારા તમે, વર્ષોથી જિનવાણી સાંભળનારાં પરિચિત શ્રાવકશ્રાવિકા કે જેઓ મોક્ષ વગેરેને સમજી ગયાં છે; તેઓને આ રોહિણી વગેરે તપનું પચ્ચખાણ લેવા આવે, તો શું ના કહી દો છો કે તમારે માટે આ તપ હિતકર નથી, તમારે એ કરવો ન જોઈએ, કરશો તો ડૂબશો વગેરે ? શ્રાવકશ્રાવિકા સંઘમાં અનેક સમજુ જીવો પણ રોહિણી-અક્ષયનિધિ વગેરે તપ આરાધતા હોવાની પરમ્પરા અવિચ્છિન્નપણે ચાલી આવે છે, પણ આજ સુધી કોઈ ગીતાર્થે તેમને નિષેધ કર્યો નથી.
મુગ્ધ જીવો કોને કહેવાય? આ બાબતમાં તમે પૃ. ૨૧૩૫ર એવું લખ્યું છે કે સ્ત્ર આ જ ગાથાની ટીકામાં મુગ્ધ કોને કહેવાય? એની સ્પષ્ટ વ્યાખ્યા આપતાં જણાવ્યું કે જેની હિનો વિકાસ થયો હોય, અર્થત કોઈ પણ વસ્તુનો વિરોષ ખ્યાલ આવે. એવી જેનામાં શનિ જ ન હોય તે મુધ કહેવાય. વળી,પૃ. ૨૧૭ પર તમે લખ્યું છે કે ટીકાના આ શબ્દો પણ સ્પષ્ટ કરે છે કે મુગ્ધ જીવો વિશેષ જ્ઞાન-શક્તિથી વિકલ હોવાના કારણે પ્રારંભમાં કષાયનિરોધાદિવાળા રોહિણી વગેરે તપમાં જ પ્રવૃત્તિ કરે છે. કષાય-નિરોધાદિવાળા આ તપના અભ્યાસથી તથા પ્રકારનો ક્ષયોપશમ પ્રગટ થતાં તે જીવોની જ્ઞાનશક્તિનો પણ વિકાસ થાય છે. xx
તમારું આવું બધું લખાણ એ વાતનું સૂચન કરે છે કે શી પંચાશકશાસ(૧૯૨૩)ની વૃત્તિમાં “મુઘગનાન' શબ્દની વ્યુઝબુદ્ધિહોવાનો' એવી જે વ્યાખ્યા કરી છે, તેનો તમને એવો અર્થ માન્ય છે કે જેને જ્ઞાનાવરણ કર્મના ઉદયનું પ્રાબલ્ય હોય તે મુગ્ધ અને જેને તેનું પ્રાબલ્ય ન હોય, અને તેથી અનેક વસ્તુઓનો વિશેષ ખ્યાલ હોય (પછી ભલે ને મોક્ષનો વિશેષ ખ્યાલ ન હોય તોપણ)એ અમુગ્ધ (મુગ્ધતર).હવે આવો અર્થ કોઈ શાસ્ત્રમાં લખેલો નથી, તો પછી એ અર્થ માનવામાં શી આપત્તિ છે એ જોઈએ.
ઉપદેશપ્રાસાદ શાસમાં રોહિણી તપ માટે જે જીવોનાં દષ્ટાન્ત આવે છે, તે જીવો જ્ઞાનાવરણીય કર્મની પણ પ્રબળતા ધરાવતા હતા એવું માનવાને કોઈ પ્રમાણ મળતું નથી. જુઓ એ અધિકારો –
