________________
પ-કામ માટે શું
વર્ષ જ]
[ ૬૫
વિચારે કે હું તો સમ્યકત્વી છે એટલે છાપાં વગેરે પણ મારે માટે “સમ્યક બુત બનવાનાં છે, એટલે હવેથી મારે છાપાં વગેરે વધારે વાંચવાં તો આ શું ઉચિત છે?
આ રીતે ધર્મને પણ અમલ, નિર્મલ”, “શુદ્ધ વગેરે જેવિશેષણ લાગ્યું હોય છે, તેના શાસ્ત્રકારોએ જ બે અથો બતાવ્યા છે –
. (૧) કપ-તાપ-છેદ પરીક્ષામાં પાસ થઈ જતો એવો કેવલિભાષિત જે ઘર્મ છે, તે શુદ્ધ અને એ સિવાયના અન્ય બધા વૈદિકાદિ ઘમ અશુદ્ધ. . (૨) ધર્મ કરનારને જેના બદલામાં ભૌતિક ચીજ મેળવવાની ઈચ્છા નથી, તેવો ઘર્મ અથવા તો પૂ. મુનિ સુંદરસૂરિ મહારાજે શિથિલતા વગેરે જે ૧૩ દોષો કહ્યા છે તે દોષોથી શૂન્ય વ્યક્તિએ કરેલો ઘર્મ એ અમલ-શુદ્ધ ઘર્મ અને એનાથી વિપરીત જીવે કરેલો ધર્મ એ અશુદ્ધ ધર્મ.
આ બન્ને વ્યાખ્યાઓમાં પણ ઉપર કહ્યા મુજબનો તાત્ત્વિક ભેદ રહ્યો છે પ્રથમ વ્યાખ્યા ધર્મનો સ્વામી (ધર્મી) કેવો છે, (શિથિલતા વગરે દોષોવાળો કે એ દોષોથી સહિત) એની વિવેક્ષા વગર માત્ર ધર્મના સ્વરૂપની અપેક્ષાએ જ કરવામાં આવી છે, જ્યારે બીજી વ્યાખ્યા ધર્મના સ્વરૂપને ગૌણ કરીને એનો સ્વામી કેવો છે એની અપેક્ષાએ કરવામાં આવી છે. એટલે કે પ્રથમ વ્યાખ્યામાં ધર્મના આશય વગેરેને મહત્તા આપવામાં આવી નથી અને બીજી વ્યાખ્યામાં ઘર્મીના આશય વગરેની મહત્તા છે. * [જે કે તમને તો શું થયું છે, મહાત્મનું! એ જ ખબર પડતી નથી. પૃ. ૧૫૦ ૫ર તમે લખ્યું છે કે ૪૪ અમલ-વિશુદ્ધ ધર્મ કોને કહેવાય તે વાત શાસ્ત્રવાર્તાના ૧૧ મા શ્લોકમાં આચાર્યશ્રી હરિભદસરિ મહારાજે સારી રીતે સ્પષ્ટ કરેલ છે.xxx આમ લખીને ટીપ્પણમાં પૃ. ૫૮ થી ૬૧ જોવા કહ્યું છે. પૃ.૫૮ પર ટીપામાં આ શ્લોક ટાંક્યો છે –
उपादेया संसारे धर्म एव युः सदा ।
विशुद्धो मुक्तये सर्व यतोऽन्यद्वकारणम् ॥११॥ “ઘ' શબ્દ પછી પુર્વકાર(“જકાર)ના પ્રયોગવાળા આ શ્લોકનો અર્થ આવો થાય છે કે - સંસારમાં ડાહ્યા માણસોએ મુક્તિ માટે હમેશાં વિશુદ્ધ ધર્મ જ ઉપાદેય = આદરવાયોગ્ય છે, કેમ કે બીજી બધી વસ્તુઓ દુઃખના કારણભૂત છે?
