________________
અર્થકામ માટે શું કરવું? ધર્મ જ]
[ ૩૯
અધિકારમાં ધર્મની જ મહત્તા સ્થાપી છે અને છેલ્લે પણ એમ જ કહ્યું છે કે - “તું સુપાત્રોને યથાશક્તિ દાન કર, સમસ્ત પાપોથી કે સ્થૂલ પ્રાણાતિપાપ વગેરે પાપોથી અટક (શીલ પાળ), યથાશક્તિ તપ કર અને નિરંતર ભાવનાઓ ભાવ કે જેથી તને નિ:સંશયપણે આલોક-પરલોકમાં સકલ કલ્યાણની પ્રાપ્તિ થાય.” આ વચનપ્રયોગ શ્રોતાને આલોક-પરલોકની ચીજની પ્રાપ્તિની ઈચ્છાથી દાનાદિ કરવા પ્રેરે છે, એ સ્પષ્ટ જ છે.
પ્રશ્ન: પણ આ અધિકારમાં તો આલોક-પરલોકમાં કલ્યાણની પ્રાપ્તિની વાત છે અને કલ્યાણ તો એને જ કહેવાય છે કે જે મોક્ષના હેતુભૂત હોય. ઘનધાન્યાદિ ભૌતિક ચીજો કલ્યાણરૂપ નથી, એ અમારાં અવલોકનોમાં બતાવી જ ગયા છીએ. તો તમે કેમ એમ કહો છો કે સદ્ધર્મગુરુઓએ આ અધિકારમાં સંસારી જીવને ઈહ-પારલૌકિક ચીજ માટે ધર્મ કરવાની પ્રેરણા કરી છે ?
ઉત્તર : તમે શાસ્ત્રકારને કલ્યાણ શબ્દથી શું અભિપ્રેત છે, એની તમારી માન્યતાને પુષ્ટ કરે એટલી જ વ્યાખ્યાઓ (પૃ. ૧૯૪૫૨) આપી છે. તમારી માન્યતાથી વિપરીત જાય એવી શાસ્ત્રોમાં ઠેરઠેર જે વ્યાખ્યાઓ મળે છે, તેને છુપાવીને એવો જે અર્થ ઉપસ્થિત કરવા પ્રયાસ કર્યો છે કે કલ્યાણ એટલે “મોક્ષના કારણભૂત સમ્યકત્વાદિ જ.” તે શું અન્ય શાસ્ત્રવચનોના અ૫લાપરૂપ અને નર્યા પક્ષપાતરૂપ નથી ? શ્રીકલ્પસૂત્રની સુબોધિકાવૃત્તિમાં પૂજ્ય વિનયવિજયજી મહારાજાએ એક સ્થળે કલ્યાણનો અર્થ સમૃદ્ધિ કર્યો છે. બીજે ઉપદ્રવાભાવ કર્યો છે. એમ યોગબિન્દુ મહાશાસ્ત્રમાં જ એક સ્થળે કલ્યાણનો અર્થ શૈવેયકાદિમાં ઉત્પત્તિરૂપ કર્યો છે તે આ રીતે - તયા
પાળબાપા = પ્રવેશવાયુત્પત્તિવઃ સ્થાન માનતિ અર્થાત્ તથા કલ્યાણ. ભાગિન: = શૈવેકાદિકરૂપ શ્રેય: સ્થાનને પામેલા. તથા શ્રીવાસુદેવ હિંદીમાં
કલ્યાણ - બાળ' શબ્દ લગ્નના અર્થમાં વપરાયો છે. જુઓ, ત્યાં કહ્યું છે કે “માતાપિતાના કુલ-શીલને અનુરૂપ અને તે જ નગરમાં રહેલા ઘનવસુ સાર્થવાહની ધનદત્તા પત્નીની યશોમતી નામની પુત્રી હતી, જે કમલ વિનાની લક્ષ્મી જેવી અને લક્ષ્મીને સમાન વેશવાળી હતી.તેણીની સાથે નવયૌવનમાં આરૂઢ થયેલા તેનું મિલનું) કલ્યાણ (લગ્ન) થયું. १. उवारुहंतनवजोव्वणस्स य से अम्मापिऊहिं कुलसीलसरिसाणुरूवा तम्मिचेवनयरे धणवसुस्स सत्यवाहस्स भञ्जाए धणदत्ताए धूया निययमेहुणयाजसमती नाम दारिया सिरी विव पऊमरहिया सिरिसमाणवेसा । तीसे सह कल्लाणं से वत्तं ।
