________________
અર્થકામ માટે શું કરું? ધર્મ જ].
[ ૨૧ તમે અહીં તથા મનોરમાકથા, શ્રીઅજિતશાંતિસ્તવ, શ્રીઉત્તરાધ્યયન સૂત્રવૃત્તિ વગેરેનાં વિધાનો આદિ સ્થળે સ્વમતની પુષ્ટિનો અને શાસ્ત્રીય મતને તોડવાનો જે પ્રયાસ કર્યો છે તે સાવ અનુચિત છે.
વળી, તત્ત્વાવલોકનના પૃષ૪૧ પર કુમારપાળ મહારાજાનું ઈચ્છિત આવા શીર્ષક હેઠળ એમણે રચેલા શ્રીસાઘારણ જિનસ્તવનના શ્લોકો ટાંકી, છેવટે ઉપસંહાર કરતાં તમે લખ્યું છે કે xxx તેમના આવા પ્રકારના હૈયાના ભાવો વાંચ્યા પછી હવે તો એમનું ઈતિ, ઐહિક અને આમુમ્બિક' શબ્દથી - સંસારના સુખનું હતું - એવી કલ્પના શાસગર્ભિત છે કે કદાગ્રહગર્ભિત ? એ મધ્યસ્થભાવે વિચારણીય છે. xxx
સમીક્ષા : શ્રીપ્રભાચન્દ્રસૂરિ મહારાજે ઐહિક-પારલૌકિક એવી જ વ્યાખ્યા કરી છે અને તમે અમાન્ય તો કરી જ શકતા નથી. તો તમારે માટે મહત્વની ફરજ એ હતી કે આ શબ્દોનો તમે શો અર્થ કરો છો એની છણાવટ કરવી. જ્યારે તમે એને તો સ્વર્યા જ નથી ને બીજી ઘણો ઘણો વિસ્તાર ખડો કરી દીધો. હવે એ શ્લોકોમાં એમના હૈયાના ભાવો જે વાંચવા મળે છે, એના પર થોડો વિચાર કરીએ. * * * *
હું એમ કહું છું કે એમના હૈયાના ભાવો પરથી પણ “એ વખતે એમને - ઈહલૌકિક-પરલૌકિક ચીજની ઈચ્છા નહોતી એમ સિદ્ધ થઈ શકતું નથી. - પ્રબં: અરે ! આ તમે શું કહી રહ્યા છો ? એ સ્તવનની ૩૩મી ગાથાનો અર્થ કરતાં, તત્વાવલોકનના પૃ.૪૨ પર કહ્યું છે ને કે xxx “તેથી હે નાથ! હવે કોઈ એવી વસ્તુ નથી કે જેની હું માગણી કરું! પરંતુ ભવોભવમાં મને તારી આજ્ઞા પ્રત્યેનો આદર વધતો જ રહે એવી પ્રાર્થના કરું છું. xxx શું આનાથી નથી જણાતું કે તેમને કોઈ વસ્તુની ઈચ્છા નહોતી ?
ઉત્તર: મહાત્મન્ ! એક સામો પ્રશ્ન પૂછું? એ ગાથામાં અતઃ પરમ્' આટલો જ અંશ છે તેનો અર્થ તમે કેમ લખ્યો નથી તેથી ખરો અર્થ આવો છે કે દેવ તરીકે વીતરાગ પરમાત્મા અને ગુરુ તરીકે શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય જે મળ્યા છે તેનાથી વધીને કોઈ વસ્તુ નથી, જેની હું માગણી કરું દુન્યવી કોઈ પણ ચીજ દેવ અને ગુરુ કરતાં વધુ તો નથી જ કે જેની હું માગણી કરું. આવો એમના હૈયાનો ભાવ અહીં પ્રકટ થાય છે. પણ એટલા માત્રથી એમને કોઈ ,
