________________
૨૨ ]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ
વસ્તુની ઈચ્છા પણ નહોતી એમ કહી શકાતું નથી. ખાવું-પીવું એ રાજ્યપ્રાપ્તિથી વધુ ન હોવા માત્રથી, ચક્રવર્તી પાસે શક્યતા જોઈને, નાનામોટા રાજ્યની માગણી કરનારા વાચક–ને ખાવાપીવાની ઈચ્છા હોય જ નહીં, એવું કાંઈ છે નહીં. હકીકત તો એ છે કે “કયારે (૧) મમત્વ વગેરેને છોડી આત્માને જ સાર માનનારો બનું, (૨) આત્મસ્વરૂપમાં આનંદ કરનારો બનું, (૩) સંયમનું પાલન કરનારો બનું...” ઈત્યાદિ એમની ભાવનાઓ જણાવે છે કે મમત્વ વગેરે છોડવાની એમની ભાવના છે. હજુ એ છૂટ્યાં નથી...ને મમત્વ વગેરે ઊભાં છે એટલે કાંઈને કાંઈ ઈચ્છા તો થવાની જ.શ્રાવક એવી ભાવનામાં તો રમતો હોય કે હે પ્રભો ! ક્યારે આ ધનસંપત્તિનો ત્યાગ કરી સાધુ બનું; પણ એટલા માત્રથી એને, જ્યાં સુધી એ સાધુ બન્યો નથી, ત્યાં સુધી ધનપ્રાપ્તિની ઈચ્છા ન જ થાય એવું ક્યાં છે?
કુમારપાળ મહારાજા સાધુ નહોતા કે જેથી એમને આલીંક-પરલોક સંબંધી કોઈ ઈચ્છા જ ન રહે. પ્રત્યાખ્યાનાવરણ કષાયોના ઉદયનું કાર્ય જ આ કે એવી ઈચ્છાઓ ઊભી કરાવ્યા કરે. શું કુમારપાળ મહારાજાને પોતાના નામનો સંવત્સર ચલાવવાની ઈચ્છા નહોતી જાગી ?
એટલે, શ્રી કુમારપાળ મહારાજાને ઈહલૌકિક-પારલૌકિક કોઈ ઈચ્છા નહોતી એમ કહી શકાતું નથી. તેમજ શ્રીપ્રભાચન્દ્રસૂરિ મહારાજે કરેલી વ્યાખ્યા પરથી ગીતાર્થ આચાર્યભગવંતો ઐહિક આમુમ્બિક ચીજના આશીવદ ન જ આપે એવું નથી” એ વાત તમારે સ્વીકારવી જોઈએ. શું ગીતાર્થ સંવિગ્ન મહાત્માઓ પણ “બૃહતુંશાંતિમાં “અલીખોશોઠારા નરપતવા જવનું વાહ'-“રાજાઓ ધન-ધાન્યના અખૂટ ભંડારવાળા થાઓ એમ નથી બોલતા?
તત્ત્વાવલોકનમાં અનેક શાસપાઠો આપેલા છે. ઢગલાબંધ શાસ્ત્રોના આધારપૂર્વક કહેવાયેલી વાતો શું ખોટી હોઈ શકે ?
મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી મહારાજે “ધર્મપરીક્ષા ગ્રન્થ દ્વારા એ સૂચન કર્યું છે કે કોઈ વ્યક્તિ શાસ્તવચનોને ટાંકવાપૂર્વક પોતાની વાત કરતી હોય, એટલામાત્રથી એની વાતોને બેધડક સાચી માની લેવી ન જોઈએ; કારણ કે પોતાના કુતર્કોના જોરે શાસ્તવચનો પરથી પણ અનર્થ ફેલાવી શકાય છે.”
