________________
૨. મનનું પાપ ]
[ ૧૧
પ્રણયના માર્ગે પ્રયાણ કરવાને બદલે ભરયૌવન અવસ્થામાં લક્ષ્મણા હુવે વૈરાગ્યના પંથે પડી. માનવજીવનના મુખ્ય હેતુ ભાગ નહિ પણ ત્યાગ છે, એ વસ્તુ તે સમજતી હતી. ત્યાગજીવન માટે તેણે તૈયારી શરૂ કરી દીધી અને પછી તેા દીક્ષા ગ્રહણ કરી અહિંસા, સંયમ અને તપને માગ સ્વીકાર્યાં.
દીક્ષા લીધા પછી જ્યાં જ્યાં લક્ષ્મણા જતી, ત્યાં ત્યાં મહાસતીજી તરીકે પૂજાતી હતી. તેના અપૂર્વ સૌની સાથેાસાથે સંયમ અને તપનું તેજ એવુ તા ીપતું હતું કે બાળક, યુવાન કે વૃદ્ધ, શ્રી કે પુરુષ જે કાઈ એને જુએ તેનું મસ્તક તેને નમી પડતું. વિકૃત કે વિલાસી વૃત્તિવાળી વ્યક્તિ પણ લક્ષ્મણાને જુએ કે પાણીથી જેમ અગ્નિ શાંત થઈ જાય, તેમ તેની વિકૃત અને વિલાસી વૃત્તિએ શાંત થઈ જતી. લક્ષ્મણાની કીતિ ચારે ખાજુ ફેલાઈ ગઈ હતી. અને દૂર દૂર પ્રાંતના પ્રવાસીએ પણ તેનાં દર્શોનના લાલ લેવા ચૂકતા નહીં.
વસંતઋતુમાં એક વખતે ઉપાશ્રયમાં આહારપાણી વાપરી લક્ષ્મણા સાધ્વી આરામ લઈ રહ્યાં હતાં. તે વખતે તેની દૃષ્ટિએ ચકલા-ચકલીનું એક જોડકું પડયું. અને પક્ષીએ એકબીજાની ચાંચ એકબીજાની ચાંચ સાથે જોડી ગેલ કરી. રહ્યાં હતાં. મૈથુનની ક્રિયા કદી પણ ન સેવી હોવા છતાં. માનવહૃદયમાં સામાન્ય રીતે રહેલા લગ્ન-પ્રણય-કામક્રીડાના સંસ્કારનાં ખીજ તેા લક્ષ્મણામાં પણ સુષુપ્ત અવસ્થામાં