________________
૪. તપ અને શીલ ].
[ ૨૯વસુગુપ્ત ગુરૂદેવ પાસે પહોંચે ત્યારે તેઓ શિષ્યોને. નીચેને કલેક સમજાવી રહ્યા હતા.
'तपस्विनां तपः सर्व वतिनां यत् फलं व्रते। दाने फलं च दातॄणां सर्व तासु सुसन्ततम् ॥'
અર્થાત્ તપસ્વીઓનું સર્વ તપ, વ્રતીઓનાં વ્રતનું ફળ અને દાતાના દાનનું ફળ, એ સર્વ સતી સ્ત્રીમાં નિરંતર રહેલું છે. - ગુરુદેવનું આ વિવેચન સાંભળી કાંઈક કુતૂહલપૂર્વક વસુગુખે પૂછ્યું: “ભદંત! આવી કેઈનારી આ નગરીમાં વર્તમાન કાળે હોવાની શક્યતા ખરી કે આ બધું માત્ર એક પ્રકારની ફિલસૂફી જ છે?”
સમગ્ર સ્ત્રી જાતિને ધૃણા અને તિરસ્કારની દષ્ટિએ જેનાર વસુગુપ્તના આવા પ્રશ્નથી આશ્ચર્ય ન પામતાં આચાર્યશ્રીએ કહ્યું : “વસુગુપ્ત ! શાની વાતે માત્ર કલપનાના. આધારે કે ફિલસૂફીની દષ્ટિએ લખાયેલી નથી હોતી, પણ નક્કર હકીકતના આધારે જ શા લખાયેલાં છે અને તેમાં લખેલી બાબતને પ્રત્યક્ષ પુરા ન મળી શકે તે તેમાં શંકા માત્ર કરવાને કશે અર્થ નથી. થોડાં વર્ષો પહેલાં અહીં સુજાતા નામની એક શ્રાવિકાના પરિચયમાં હું આવ્યું હતું અને તેનામાં આવી સતી સ્ત્રીનાં દર્શન મને થયાં હતાં. અત્યારે તે ક્યાં છે તેની તે મને માહિતી નથી.”
- ગુરુદેવની વાત સાંભળી પ્રથમ તો વસુગુપ્ત ધ્રુજી ઊઠયો, પણ પછી પોતાની જાત પર કાબૂ મેળવી તેણે કહ્યું