________________
૧૬. પાપના બાપ
ધારાનગરીના રાજા વિદ્વાનાના પૂજક હતેા. તેના રાજ્યમાં પડિતા અને જ્ઞાનીજનાનું અનેખું સ્થાન હતું. રાજપુરાહિતના પુત્ર દેવદત્તને ધર્મશાસ્ત્રાના અભ્યાસ અર્થે કાશી મેકલવામાં આવ્યે હતા. તે ખાર વર્ષ ત્યાં રહી હિંદુધ, ૌદ્ધધમ, વેદાંત અને અન્ય દનાને અભ્યાસ કરી પાછે આવ્યેા હતેા.
રાજસભામાં દેવદત્તનું ભવ્ય સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું અને પડિતા તેમજ વિદ્વાનેા તેનું શાસ્ત્રીય જ્ઞાન જોઈ આશ્ચય ચકિત થઈ ગયા હતા. રાજાના મુખ્ય મંત્રી ભાર ચતુર અને વિચક્ષણ હતા. તે સમજતા હતા કે માત્ર ભણતર કે ઉપાધિ મેળવવાથી સંપૂર્ણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત નથી થઈ શકતું; ભણતર સાથે ગણતર ન હાય તા એવું જ્ઞાન માટા ભાગે ભારરૂપ જ થઈ પડે છે. દેવદત્તને રાજ્યના મુખ્ય પુરાહિતનું સ્થાન આપવાનું હતું. તે સબધમાં પડિતા અને અન્ય વિદ્વાનાની પરીક્ષા પૂર્ણ થતાં મંત્રીએ તેને પૂછ્યું : · દેવદત્ત ! રાજપુરોહિત માટે ધમ શાસ્ત્રનુ જે જ્ઞાન જોઈએ તે તે સંપાદન કયુ" છે, પરંતુ રાજપુરાહિતને શાસ્ત્રાના જ્ઞાન સાથે વ્યાવહારિક જ્ઞાન પણ હાવુ જરૂરી છે. વ્યાવહારિક જ્ઞાન સંબંધમાં મારે તે માત્ર એક જ પ્રશ્ન પૂછવાના છે અને તે પ્રશ્નના ઉત્તર પણ તમારે માત્ર એક શબ્દમાં આપવાના છે.
