________________
૨૪. બંધન અને મુક્તિ ]
[ ૨૪૭ માંસને કૂકડે કે લેહીને જરા પણ સ્વાદ આપે, કે પછી તે વિના તેને ચાલી જ શકતું નથી. ભેગો અને વિષયની બાબતમાં પણ પરિસ્થિતિ કાંઈક આવી જ છે. વિદ્યુમ્માલીની બાબતમાં પણ વિવેકભ્રષ્ટ થયેલા માનવીઓનું જેમ ચારે તરફથી પતન થાય છે, તેમ પતન થયું. વિદ્યાની સાધના ભુલાઈ ગઈ અને કામની સાધના શરૂ થઈ
સાધનાને સમય પૂરો થતાં મેઘરથે પિતાના મોટાભાઈ પાસે આવી કહ્યું: “મોટાભાઈ! આપણે સાધનાને કાળ સમાપ્ત થશે અને વિદ્યા સિદ્ધ થઈ એટલે હવે વૈતાઢય પર્વત પર જઈ આપણે આરામ અને વૈભવપૂર્વક જીવન જીવીએ, મને તે આ નર્કગાર પર કંટાળો આવી ગયો છે.”
- મેઘરથની વાત સાંભળી લજજાપૂર્વક નીચે જોઈ વિદ્ય
ન્માલીએ ખેદપૂર્વક કહ્યું મેઘરથ ! તું તે વિદ્યા સિદ્ધ કરી કૃતકૃત્ય થયે, પણ તારી ભાભીના સહવાસમાં હું વ્રતપાલન નથી કરી શક્યો, અને પરિણામે તે બિચારી બે જીવવાળી થઈ છે તું વૈતાઢ્ય પર્વત પર જા અને બીજા વર્ષને અંતે મને અહીં પાછો લેવા આવજે. થયેલી ભૂલનું ફરીથી પુનરાવર્તન ન થાય તેની હું કાળજી રાખીશ.” 1 વિદ્યુમ્માલીની વાત સાંભળી મેઘરથ દિગમૂઢ થઈ ગયે અને વિચારવા લાગે કે દેવાંગનાઓ જેવી વિદ્યાધરીઓને મૂકી આવી કાણ, કદરૂપી અને ડેલ સ્ત્રીમાં મોટાભાઈ શું જોઈને મેહી પડ્યા હશે? મેઘરથ નિરાશ હૃદયે વૈતાઢય
