________________
૨૨૦ ]
[ શીલધર્મની કથાઓ-૧. સંગીતની કળામાં તે અત્યંત પ્રવીણ હતી. રાજભવનમાં ગોરક્ષનાથનું સાંનિધ્ય સાધવા તે મથતી, પણ તેઓ બંને ભેગા થતાં ત્યારે ગોરક્ષનાથ પિતાના હાથ જોડી માત્ર તેને -વંદન કરતે. વંદનથી આગળ વાત કરી જતી નહીં. ચાર આંખને સેતુ રચવા કલિંગા મથતી, પણ ગેરક્ષનાથ ઊંચી આંખે કદી કઈ સ્ત્રી સામે દષ્ટિ જ ન કરતા, પછી સેતુ
ક્યાંથી રચાય? હમેશાં નવા નવા શણગાર અને આભૂષણ સજી કલિંગા ગેરક્ષનાથને મોહ પમાડવા પ્રયત્ન કરતી, પણ તે તે આ નારીની યૌવનસભર કાયાને કાષ્ઠની એક પૂતળી સમાન જેતે. કલિંગાએ તેની મુશ્કેલીની વાત એક દિવસે તિલેમાને કહી એટલે તેણે કહ્યું: “મયેન્દ્રનાથ અને ગોરક્ષનાથના જન્મ આ અવનિ પર સ્ત્રી-પુરુષના કામજન્ય ભોગના કારણે નથી થયા. તેથી કામ અને વાસનાનાં બીજ તેમનામાં ઉત્પન્ન કરાવવા એ તે પથ્થરની મૂર્તિમાં પ્રાણ મૂકવા જેવું મુશ્કેલ કાર્ય છે પણ તેમ છતાં એક વાત યાદ રાખજે–પુરુષમાં એક પ્રકારની નબળાઈ રહેલી જ છે. સ્ત્રી તેને એક જ વાર પકડી શકે, માત્ર એક જ વાર પુરુષને ચંચળ બનાવી શકે, તે ભમરો જેમ કમળની પાંખડીમાં પુરાઈને જ મરવાનું પસંદ કરે છે, તેમ પુરુષ પણ સ્ત્રીરૂપી કેદખાનામાં જ મરવામાં પિતાનું અહેભાગ્ય માનતે થઈ જાય છે.'
એક વખત તિલોત્તમા શર્કરા, બદામ, પીસ્તાં અને કેશરવાળું દૂધ ગોરક્ષનાથને આપતાં બોલીઃ “બ્રહ્મચારીના ભાગ્યમાં આવું દૂધ હેતું નથી, માત્ર સંસારીઓ જ આવા
