________________
૨૪, બંધન અને મુક્તિ
પૂર્વ વૈતાઢય નામે પ°ત પર દેવને પણ માહ પમાડે એવુ' ગગનવલ્લભ નામે નગર હતું. તે નગરમાં ચુવાવસ્થાને પામેલા અને પરસ્પર અત્યંત ગાઢ પ્રીતિવાળા મેઘરથ અને વિદ્યુઝ્માલી નામના એ વિદ્યાધર ભાઈ એ રહેતા 'હતા. અને ભાઈ એ વિદ્યાના રસિયા અને ભારે સંયમી હતા. તેમના ગુરુદેવના સાંનિધ્યમાં તેએ એક મહત્ત્વની વિદ્યા સાધતા હતા. એ વિદ્યાની સાધના અર્થ ચંડાલ કુલમાં ઉત્પન્ન થયેલી કન્યા સાથે લગ્ન કરી તેના સહવાસમાં આ પૃથ્વી પર એક વર્ષ સુધી રહી અખંડ બ્રહ્મચર્ય પાળવાના વિધિ હતા.
અને વિદ્યાધર ભાઈ એ માટે આવી સાધના કાંઈ મુશ્કેલ ન હતી, તેમ છતાં એ માર્ગે જતાં પહેલાં મને ભાઈ આને મેલાવી ગુરુદેવે ઉપદેશ આપતાં કહ્યું : 'મહાતુ ભાર્ગે! છત્ર જે ચેાનિમાં જન્મ ધારણ કરે છે તેને અનુરૂપ વાસનાએ પણ તેનામાં ઉત્પન્ન થાય છે. જીવ માત્રમાં વાસનાએ સુષુપ્ત અવસ્થામાં પડેલી જ હોય છે, અને અનુકૂળ સચેગા તેમજ ચેાગ્ય નિમિત્તો મળતાં તે પ્રગટ થાય છે. માનવનું ચિત્ત એ વાસનાના ભડાર છે, અને યુવાન સ્ત્રી પુરુષ વચ્ચેનુ' પરસ્પર આકષ ણુ એ એક સનાતન પ્રકૃતિ છે. તેથી જ વાસનાને કારણે ઉત્પન્ન થતાં આકષ ણુથી અલિપ્ત રહેવાનું કાય પણ એક માટામાં માટી સાધના છે.
