________________
Aી કથા નું
વધ શીખવા
૨૦૪ ]
[ શીલધર્મની કથાઓ-. સ્ત્રીની વાત માત્ર વિનંતિના રૂપમાં હોવા છતાં પ્રેમીજન માટે તે તે આજ્ઞા સમાન બની જાય છે, અને તે રીતે બંને જણાં સાથે કથા સાંભળવા ગયાં.
કચ-દેવયાનીની કથા સુંદર હતી. બૃહસ્પતિને પુત્ર કચ શુક્રાચાર્યની પાસે સંજીવની વિદ્યા શીખવા આવે હતે. અનેક આપત્તિઓ-વિપત્તિઓ સહન કરી શુક્રાચાર્યની લાડકી પુત્રી દેવયાનીની ભલામણ અને સહાય વડે કરો એ વિદ્યા પ્રાપ્ત કરી. દેવયાની શુક્રાચાર્યની માત્ર પુત્રી નહિ, પણ પ્રિય શિષ્યા અને દુર્લભ વિદ્યાની અધિકારી હતી. કચના રૂપે તે નારીને ઘાયલ કરી હતી. વિદ્યા પ્રાપ્ત કરી કચ જ્યારે વિદાય માટે દેવયાનીની રજા લેવા ગયો, ત્યારે તેણે તેને માર્ગ રોકી લીધું અને તેની પાસે પિતાના પ્રેમનું નિવેદન કર્યું. ગુરુપુત્રી એટલે તે ભગિની. તેથી કચે 'દેવયાનીના પ્રસ્તાવને સ્વીકાર ન કર્યો. નારી આ જગતમાં બધાં કષ્ટ સહન કરી શકે છે, પણ પ્રેમને પ્રતીકાર તેનાથી સહન નથી થઈ શકતે. કચની સ્પષ્ટ ના સાંભળી દેવયાનીએ અભિશાપરૂપી વિષ ઠાલવતાં કહી દીધું: “તારી વિદ્યા વ્યર્થ જશે–તારા જીવનમાં એ કેવળ ભારરૂપ બની રહેશે.”
કચ-દેવયાનીની કથા પૂરી થઈ અને કપિલ તથા દાસીની નવી કથા શરૂ થઈ. કથાની પૂર્ણાહુતિ પછી કપિલ દાસીને તેના ઘેર મૂકવા જતાં બહુ મોડું થયાથી રાત ત્યાં જ રોકાઈ ગયે. આમેય રાતના શય્યામાં સૂતી વખતે દાસી અને કપિલ બંને એકબીજાની છાયા તે અનુભવતાં જ હતાં,
જાણીને તે
આમ
છાયા
