________________
કહ્યું : પછી જવાબ
૭૬ ]
[ શિલધર્મની કથાઓ-૧. વાતચીત રાજા, રાણી જોઈ રહ્યાં હતાં, અને શેઠાણના હાવભાવ પરથી ખરી હકીકત શી બની છે, તે પણ તેઓ બંને સમજી ચૂક્યા હતા.
લેક મુનિરાજને પકડી રાજાની પાસે લઈ ગયા, રાજાએ મુનિરાજને સાચી હકીકત જણાવવા કહ્યું, પણ મુનિરાજે મૌન ધારણ કરી કશે જવાબ ન આપે, એટલે લેકેની શંકા વધી. પછી લોકોને બહાર કાઢી રાજાએ મુનિરાજને કહ્યું : “શેઠાણું અને આપની વચ્ચે જે જે બીના બની છે, તે બધી મેં નજરોનજર નિહાળી છે. આમ છતાં લોકોની સમક્ષ આપે સાચી બાબતને ખુલાસો શા માટે ન કર્યો?' | મુનિરાજે સ્વસ્થ ચિત્તે જવાબ આપતાં કહ્યું: રાજન ! આપણે અપરાધ અગર અનાદર કરનાર વ્યક્તિ આપણા કર્મોની પ્રેરણાથી જ આપણે અપરાધ કે અનાદર કરતો હોય છે, એટલે એ માટે તત્વદષ્ટિએ તે આપણું કર્મ જ અપરાધી છે. બીજાના દેષ જેવાને અગર બીજાને અપરાધી પુરવાર કરવાને કશે અર્થ નથી. રાજપાટ અને રાણીઓને ત્યાગ કરી મેં સંયમધર્મ સ્વીકાર્યો, તેમ છતાં તપના માગે શરીરને કૃશ કરવામાં હું નિષ્ફળ ગયે છું અને તેથી જ આ નશ્વર શરીર પેલી શેઠાણીના મનને વિકૃત કરવામાં નિમિત્તરૂપ બન્યું. દેષ એ નારીને નથી પણ મારે છે. મારા નિમિત્તે કઈ સ્ત્રીની બદનામી થાય, એ કરતાં મારી પિતાની જ બદનામી થાય એ હું પસંદ કરું છું. તેથી જ આ બાબતને ખુલાસે ન કરતાં મેં મૌન ધારણ કર્યું હતું.