________________
૧૦. રાગ–વિરાગ ]
[ ૮૭
પામેલી ભાનુમતી સજીવન થઈ. જો કે વાસ્તિવિક રીતે તે ભાનુમતીના દેહમાં માત્ર પેલા શિષ્યના જીવ દાખલ થઈ ગયા હતા. દેહપર્યાં। અસલ સ્વરૂપે રહ્યા પણ આત્મ દ્રવ્યમાં પરિવત ન થઈ ગયું. ભાનુમતીના પાત્ર તરીકે પેલા શિષ્યે શું શું પાઠ ભજવવાના હતા, તેના તમામ ખ્યાલ પણ ગારક્ષનાથે આપી દીધા. ભતૃ હિર તેા ગારક્ષનાથને સાક્ષાત્ ઈશ્વર માનવા લાગ્યા અને થાડા દિવસે ખાદ ગારક્ષનાથ પેાતાના શિષ્યસમુદાય સાથે હિમાલય તરફ ચાલ્યા ગયા.
ભાનુમતીના સજીવન થયા બાદ ભર્તૃહરિના તેના પરના માહ પ્રથમ કરતાં અનેકગણુા વધી ગયા. ભાનુમતી મહાન સતી હતી, તેની ભતૃ હિરને ખાતરી થઈ ગઈ હતી, એટલે ભાનુમતી તેના મનમાં માત્ર પત્ની ન હતી, પણ સાક્ષાત્ દેવી હતી.
એક વખતે એક મહાન ચેાગીએ ભતૃ હિરને અમરફળ આપ્યું. ભાનુમતી વિના પેાતે જીવી શકે તેમ નથી એ વાતના તેને અનુભવ થઈ ગયા હતા, એટલે તે અમરફળ તેણે ભાનુમતીના ચરણે ધર્યું. એ વખતે ભાનુમતી તા રાજમહેલના એક અશ્વપાલ સાથે પ્રેમમાં પડી ચૂકી હતી. પેાતાના પ્રેમી અશ્વપાલ વિના જીવનના કાંઈ અર્થ નથી, એમ માની પેલું અમરફળ તેણે અશ્વપાલને આપી દીધું. અશ્વપાલ વળી એક નકીના ભારે અનુરાગી હતા, એટલે રાણી તરફથી મળેલુ અમરફળ તેણે તેની પ્રિય નકીને આપ્યું. નર્તકી એક વખત રાજસભામાં નૃત્ય કરવા ગઈ