________________
૬૨ ]
[ શીલધની કથાઓ-૧.
'
ભયંકર માંદી પડી ગઈ. જીવનની અતિમ પળે મને તેણે પાસે ખેલાવી કહ્યું : સ્થૂલ દેહદૃષ્ટિએ આપણા વિચાગ થવાની પળ આવી ગઈ છે, પણ મૃત્યુ પામીશ એટલે સદાને માટે તમારાથી દૂર થઈશ એમ માનવાની ભૂલ ન કરતા. જે જન્મે છે, તે અવશ્ય મૃત્યુ પામે છે, પણ પ્રેમ તે અમત્ય છે, તેનું કદાપિ મૃત્યુ થતુ નથી. ”
,,
મુનિરાજે સુબાહુને પૂછ્યું: પ્રેમ અમર્ત્ય' છે તે પછી પ્રેમને આંધળા શા માટે કહેવામાં આવે છે?’ સુખાહુએ કહ્યું : ‘હું હવે એ જ વાત પર આવું છું. મારી પત્નીની વાત સાંભળી હું વિસ્મિત થયે અને મે તેને પૂછ્યું : · મારા જેવા દુષ્ટ અને અધમ પતિ પ્રત્યે તિરસ્કાર અને દ્વેષ થવાને બદલે તારામાં એવું કયું તત્ત્વ છે કે જે તને તારા મરણ પછી પણ મારા સંગાથ છેડાવી શકતું નથી !’ જીવનની અંતિમ પળે પણ મારી વાત સાંભળી તેને હસવું આવ્યું અને કહ્યું : “જ્ઞાનીઓએ તેથી જ પ્રેમને અધ કહ્યો છે. પ્રેમ એક એવું અદ્ભુત તત્ત્વ છે કે જેમાં પ્રેમપાત્રના દ્વાષ કદી જોઈ શકાતા જ નથી. પ્રેમના અર્થ જ સમપ ણુ. પ્રેમ જો નિરપેક્ષ અને શ્રદ્ધેય હાય તા દોષવાળા માણસ પર પણ પ્રેમ થાય છે. મને આવા પ્રેમની અનુભૂતિ થઈ છે અને મરતાં મરતાં એ તત્ત્વના વારસા મારી સ્મૃતિરૂપે તમને સેાંપતી જાઉં છું. ' આ વાત પૂરી થઈ કે આછા સ્મિતપૂર્વક તેણે પેાતાના ક્ષણભ'ગુર દેહ છેડયો. '
,,
વાત કરતાં કરતાં ગળગળા થઈ મત્રીએ કહ્યું : • મુનિરાજ ! મૃત્યુ કરતાંયે પ્રેમમાં વધુ શક્તિ અને મળ