________________
૬૮ ]
[ શીલધર્મની કથાઓ-૧. તેથી જ તે બ્રહ્મદેવલોકમાં દશ સાગરોપમના આયુષ્યવાળો ઈન્દ્રને સામાનિક દેવ થયે છે.
મુનિરાજની વાણી સાંભળી મદનરેખા કંપી ઊઠી અને ત્યાં જ મૂચ્છ પામી. ગ્ય ઉપચાર પછી મૂચ્છમાંથી જાગૃત થતાં તે વિચારવા લાગી, અહો! આ સંસારના સંબંધો કેવા ક્ષણિક અને અર્થહીન છે! એક ક્ષણ માત્રને પણ મારે વિયેગ જે પુરુષને અસહ્ય અને ત્રાસરૂપ બની જતે, તે પુરુષ અને મારી વચ્ચે હવે કશે જ સંબંધ ન રહ્યો.”
મુનિરાજ મદન રેખાની મનઃસ્થિતિ સમજી ગયા એટલે તેને આશ્વાસન આપતાં કહ્યું: “મદનરેખા ! આ સંસારમાં પ્રાણીની માતા મરીને પુત્રી થઈ જાય છે અને બહેન મરીને પત્ની બની જાય છે, અને પછી તે સ્ત્રી કરીને તેની પુત્રીપણે ઉત્પન્ન થાય છે આ પ્રમાણે પર્યાય અને સંબંધોનું પરિવર્તન થતું જ રહે છે. આ જીવ સંસારમાં અનેક રૂપને ધારણ કરે છે અને અનેક રૂપને છેડે છે. જેવી રીતે નૃત્યના રંગમંચ ઉપર નૃત્ય કરનાર ભિન્ન ભિન્ન સ્વાંગ ધારણ કરે છે, તેવી જ રીતે આ જીવ નિરંતર ભિન્ન ભિન્ન શરીરને ધારણ કરતું રહે છે. આ જગતમાં જે જે જડ અને ચેતન પદાર્થો સાથે આ પ્રાણુને સંબંધ બંધાયા છે, તે બધા બધે ઠેકાણે પિતાપિતાના સ્વરૂપે ભિન્ન ભિન્ન છે, આત્મા તે સર્વથી ન્યારો-જુદે છે. જ્ઞાની માણસ આ જગતમાં પુત્ર, પિતા, પત્ની, માતા વગેરે અન્ય આત્માઓથી પિતાની પિતાની જાતને જૂદી નિહાળે છે, તેમાં એકપણાની-અભિન્નપણાની ભાવના કદાપિ નથી કરતે.”
