________________
૮. યુદ્ધ અને શાંતિ ]
[ ૬૯ પછી તે સમગ્ર પરિસ્થિતિ પર વિચારતાં મદન રેખાને પણ ખાતરી થઈ ગઈ કે, આત્માથી ભિન્ન એવા તમામ પદાર્થો માત્ર સંગજન્ય હાઈ ક્ષણિક, અનિત્ય અને નાશવંત છે, અને તેથી પરિણામે દુઃખરૂપ જ થઈ પડે છે. જ્યાં અને જેના વિષે સુખની કલ્પના કરી હોય, ત્યાંથી જ દુઃખ, વ્યાધિ અને આપત્તિ ઊભાં થતાં જોવામાં આવે છે. પછી તે મદનરેખા સંસારની અસારતા સમજી ગઈ અને તેણે ત્યાગધર્મ સ્વીકારી દીક્ષા લઈ લીધી.” સાધ્વીજી વાત કરતાં ગળગળા થઈ ગયાં અને ચંદ્રયશા તેમજ નમિરાજનું હૃદય પણ દ્રવી ઊઠયું. સાધ્વીજીએ અંતે વાતને સ્ફટ કરતાં દયા સ્વરે કહ્યું: “આ હકીકતની કરુણતા તે એમાં છે કે, આ સારી અને તેના સંસારી જીવનના બંને પુત્રે અન્ય કેઈ નહિ, પણ અહીં બેઠેલાં આપણે ત્રણે જણ છીએ.” નમિરાજ તરફ દષ્ટિ કરી સાધ્વીજીએ કહ્યું: “તું બાળક હતું, ત્યારે તેને જંગલમાંથી તારા કહેવાતા પિતા પદ્યરથ રાજાએ તને ઊંચકી લીધો હતો, એટલે એક જ માતાની કૂખે અને એક જ પિતાથી ઉત્પન્ન થયેલા તમે બંને ભાઈઓ વચ્ચેનું ચુદ્ધ જોઈને મારા અંતરમાં થતી વેદનાને ખ્યાલ કરવાનું તમારા પર છોડું છું.' - સાધ્વીજીની વાત પૂરી થતાં બંને ભાઈઓને ધરતીકંપ જે આંચકો લાગે અને નમિરાજ ઊભા થઈ મોટા ભાઈના પગમાં પડવા લાગ્યા, પણ તેને તેમ કરતાં અટકાવી ચંદ્રચશાએ તેને બાથમાં લઈ લીધો અને બંનેની આંખમાંથી હર્ષની અશ્રુધારા વહેવા લાગી. આ દશ્ય જોતાં સાધ્વીજીનું