________________
૮. યુદ્ધ અને શાંતિ ]
[ ૭૧
હવે નમિરાજના વ્યાધિ શાંત થઈ ગયા. ખીજા દિવસે સવારે તેઓ ત્યાગ-તપ-સ’યમના માગ સ્વીકારી મહેલમાંથી ચાલી નીકળ્યા. ઉત્પન્ન થયેલા ઉપાધિચેાગ સમાધિયાગનુ નિમિત્ત બની ગયા.
નમિરાજ શહેરના રાજમાર્ગ પરથી પસાર થઈ રહ્યા હતા અને મિથિલા નગરીના હજારા નાગરિકા આંખમાં અશ્રુધારા સાથે આ અદ્ભુત દૃશ્ય જોઈ રહ્યા હતા. એ વખતે, ઇન્દ્રે એક બ્રાહ્મણના વેષમાં ત્યાં આવી મિરાજની કસેાટી કરતાં પૂછ્યું : ‘ રાજન્! જે રાજાએ તમને નમતા નથી તેમના પર પ્રથમ જીત મેળવા અને પછી ત્યાગધમ અપનાવા તા જ તે શેશભી શકે; બાકી આપ ખાહ્ય દુશ્મના પર વિજય મેળવ્યા સિવાય આંતરિક દુશ્મનોના કઈ રીતે પરાજય કરી શકશેા ?’
6
બ્રાહ્મણની વાત સાંભળી નમિરાજ મુક્તક`ઠે હસી પડવા અને કહ્યું: માહ્ય યુદ્ધના વિજયના આનંદ પાકળ અને ક્ષણિક હાય છે, કારણ કે એવા મેળવેલા વિજા પણ અંતે તે પરિતાપ ઉપજાવે છે, એમ મે' જાતે અનુભવ્યું છે. જ્ઞાનીઓએ તેથી જ સ્પષ્ટરીતે કહી દીધુ છે કે, હું ભાઈ! તારી જાત સાથે જ યુદ્ધ કર. અહાર યુદ્ધ કરવાથી શું? યુદ્ધને ચેાગ્ય એના જેવી ખીજી વસ્તુ મળવી દુલ ભ છે.’
"
લેાકા ઇન્દ્ર અને નમિરાજ વચ્ચેના વાર્તાલાપ એકચિત્તે સાંભળી રહ્યા હતા. મિરાજના આવા ઉત્તર સાંભળી બ્રાહ્મણે
