________________
2
૪૦ એવાં ! પોતાના પેટનો દીકરો અને તેની સાથે ગયેલી પુત્રવધૂ, એ બંનેની ક્ષેમકુશળતાનો સર્વ યશ શ્રીમતી અપરાજિતાદેવી શ્રી લક્ષ્મણજીને આપી દે. એ ઓછી વાત છે !
એક એક પ્રસંગ એવી એવી રીતે વિચારો કે ઉત્તમ આત્માઓની ઉત્તમતા ખ્યાલમાં આવે અને પોતાનામાં જે જે ગુણો ન દેખાય, તે ગુણો પ્રગટાવવાની ઊર્મિ જાગે.
ત્યારબાદ શ્રી રામચંદ્રજીની માતા અપરાશ્તિાદેવીએ વારંવાર લક્ષ્મણજીના માથા ઉપર હાથ ફેરવતા અને તેને ચૂમતાં કહ્યું કે, “दिष्टया दृष्टोऽसि हे वत्स ! पुनर्जातोऽसि चाधुना । कृत्वा विदेशगमनं, विजयीह यदागमः તાનિ તાનિ ચ ષ્ટાતિ, વનવાસાવાક્યસૌ રામ: સીતા ઘાતિનિન્ય, તથૈવ વિર્યયા ૨૫।''
h-bc))`
ઓશીયાળો અયોધ્યા.
ܐ ܐ ܐ ܐ ܐ
“હે વત્સ ! ભાગ્યયોગે જ અમે તને જોવા પામ્યાં છીએ. વિદેશગમન કરીને વિજય સાધી તું અહીં આવ્યો, તે એવું છે કે જાણે હમણા તારો પુનર્જન્મ થયો. તું આ રીતે પાછો આવ્યો તે અમારે મન તો તું પુન: જન્મ પામ્યો છે, વળી હે વત્સ ! રામે અને સીતાએ વનવાસમાં તે તે દુ:ખો, વનવાસનાં તે તે કો ઉલ્લંધ્યા, એ પ્રતાપ પણ તારી પરિચર્યાનો જ છે. તારી સેવાના પ્રતાપે જ રામ અને સીતા વનવાસમાં આવતાં કષ્ટોને ઉલ્લંઘી શક્યાં. અર્થાત્ તું જો સાથે ન હોત તો તે બેનું શું થાત, તે કહી શકાય નહિ !"
સપત્નીનાં સંતાનો પ્રત્યે કેવો વર્તાવ જોઈએ ?
ઓરમાન દીકરાની પ્રત્યે આવો ભાવ મુક્તકંઠે પ્રગટ કરવો, એ ઓછી વાત છે ? હૃદયની કેટલી ઉદારતા જોઈએ ? આજે કેટલી સાવકી માતાઓમાં આ ઉદારતા હશે ? સપત્નીના સંતાન તરફ સાચો વત્સલભાવ રહેવો, એ સ્ત્રીસ્વભાવને માટે સહજ કરતાં અસહજ વધારે છે. જે પ્રશંસા કરવાથી પોતાના પુત્રની તેમજ પોતાની પુત્રવધુની મહત્તા ઘટતી હોય, તેવી પ્રશંસા સાવકી માતા સાવકાના પુત્રની કરે,ત્યારે એની ઉદારતાનો ખ્યાલ કરવો જોઈએ.
આ ઉદારતા સામાન્ય કોટિની નથી. આજે આવી ઉદારતાનું કોઈ સ્ત્રીમાં દર્શન થાય કે કેમ? એ વિચારવા જેવું છે. આની કેટલીક સાવકી માતાઓનું વર્ણન તો સાંભળતા પણ ત્રાસ ઉપજાવે તેવું હોય છે. સપત્નીનાં સંતાન પ્રત્યે વત્સલતા રાખવાની વાત તો દૂર
