________________
૧૧૮
શિયાળી અયોધ્યભાગ-૫
ભોગ ભોગવીને આવેલાઓના કરતાં બાળદીક્ષિતો
| માટે પતનનો સંભવ ઓછો છે ભોગ ભોગવ્યા વિના ન જ જવાય, વગર ભોગ ભોગવ્યે જાય તે પટકાય જ, રાજમાર્ગ ભોગ ભોગવ્યા પછી જ દીક્ષા લેવાનો છે.' આવું આવું બોલનારાઓની અh ઠેકાણે નથી. એમ બોલવું તે બુદ્ધિનો સદુપયોગ નથી, પણ બુદ્ધિનું લીલામ છે. પડવાનો સંભવ, બાલવયે દીક્ષિત થનારાઓના કરતાં ભોગ ભોગવવામાં યૌવનવયને લંધી તે પછી દીક્ષા લેનારાઓને માટે જ વધારે છે. ‘અભક્તભોગી કરતાં ભક્તભોગીને માટે પડવાનો સંભવ વધારે છે' એમ ઇતર દર્શનમાં વર્ષો સુધી રહેવાર, ઈતર દર્શનશાસ્ત્રોનો પ્રકાણ્ડ વિદ્વાન અને શ્રી જૈનદર્શનના શાસ્ત્રોનું રહસ્ય પામી સમર્થ શાસ્ત્રકાર બનેલા સુવિહિતશિરોમણિ આચાર્ય ભગવાન શ્રીમદ્ હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા પણ ફરમાવે છે, અને એ વસ્તુ આપણે અહિ પ્રસંગોપાત વિસ્તારથી વિચારી ગયા છીએ.
શિક્ષણ, સંસ્કાર અને વાતાવરણ બાળવયે દીક્ષિત થનારાઓ બાળવયથી જ સ્વાધ્યાયમાં રક્ત બની જાય છે, એટલે યુવાનવય આવતાં સુધીમાં તો તેમના આત્માઓ એટલા બધા સુસંસ્કારિત બની ગયા હોય છે કે તેમને દુનિયાની તીવ્ર વાસનાઓ આકર્ષી શકતી નથી, પીડી શકતી નથી અને એથી પાડી પણ શક્તી નથી. કવચિત્ તીવ્ર મહોદય થઈ જાય અને પતન થઈ જાય તે વાત જુદી છે બાકી સંસ્કાર, શિક્ષણ અને વાતાવરણ હિંસક પશુઓની પણ હિંસક વૃત્તિને ફેરવી નાંખી શકે છે, તો બાળદીક્ષિતો ઉપર સંસ્કાર , શિક્ષણ અને વાતાવરણની અસર ન થાય એમ કેમ બને ?
હિંસક સ્વભાવના પશુઓ પણ કેવા સંસ્કારી બની જાય છે, એની સર્કસ જોનારાઓને ખબર નહિ હોય ? છે જ, તો પછી સંયમના સંસ્કાર, સંયમનું જ શિક્ષણ, સંયમનું જવાતાવરણ અને સંયમની જ
