________________
00
S
૧૯૨
h-c));
*Trelew 3000002)e
શ્રેષ્ઠીપુત્રને ધર્મમાર્ગનો પ્રતિબોધ
રાજાએ કહ્યું કે તું પોતે જ્યારે આવું અત્યંત દુષ્કર કાર્ય પણ જીવિતની પ્રબળ ઇચ્છા તથા મરણભયના યોગે કરી શક્યો, તો પછી ‘આ જગતમાં કોઇ અપ્રમાદી નથી એવું મિથ્યાવચન તું કેમ બોલે છે ?'
શ્રેષ્ઠીપુત્રે કબૂલ કર્યું કે ‘આપ કહો છો તે બરાબર છે કે એક વસ્તુનું જો પ્રબળ અર્થીપણું થઇ જાય અને એમ કર્યા વિના કોઇ મહાભય સાથે ઝઝૂમી રહેલો છે એમ લાગે, તો કાયિક, વાચિક અને માનસિક સંયમ રહેવો, એ અસંભવિત નથી' આ પછી રાજાએ તે શ્રેષ્ઠીપુત્રને ધર્મમાર્ગનો પ્રતિબોધ કર્યો અને કહ્યું કે ‘મરણ માત્રના ભયથી તું દુષ્કર અપ્રમત્તતાભાવને અંગીકાર કરી શક્યો, તેમ અનંત અને અપરિમાણ મરણાદિ દુ:ખોથી ત્રાસેલા મુનિવરો, તે દુ:ખોથી મૂકાવાને માટે ઉઘુક્ત થઇને અપ્રમત્તપણાને સેવે છે !'
શ્રેષ્ઠીપુત્રને પણ હવે તો લાગ્યું કે ‘બરાબર છે.’ અને એથી આ નિમિત્તને પામીને તે ધર્મી બની ગયો.
આત્મચિંતાને ખૂબ સતેજ બનાવવાનો પ્રયત્ન કરો ભવ ભયરૂપ લાગે અને ભયંકર ભવ આત્માને બરાબર ભયભીત બનાવી મૂકે તો આત્માની જ ચિંતામાં પડેલો આત્મા આ રીતે ધર્મપ્રયત્નમાં અપ્રમાદ ભાવને પામી શકે છે. જો કે ભવની આવી ભીતિ લાગવી એ મુશ્કેલ છે; લઘુકર્મી આત્માઓને જ ભવની ભીતિ લાગે છે; પણ ભવથી ભયભીત બન્યા વિના નિસ્તાર થવાનો નથી એય ચોક્કસ છે. આથી ભવ ભયરૂપ ભાસે એ માટે ભવસ્વરૂપ સમજ્જાને અને વિચારવાને પ્રયત્નશીલ બનવું જોઇએ. ભવ ભયંકર ભાસે તો જ મુક્તિસુખની કિંમત સમજાય અને મુક્તિસુખની કિંમત સમજાય તો જ મુક્તિમાર્ગની આરાધના કરવાનો તીવ્ર ઉલ્લાસ પ્રગટે. આ ઉપરથી સમજાશે કે આત્મચિંતા એ કેટલી આવશ્યક વસ્તુ છે. આત્મચિંતા પાપમાં પાંગળા બનાવે, આત્મચિંતા ધર્મપ્રયત્ન કરવાને પ્રેરે, આત્મચિંતા વળગી જાય તો આત્મા સંસારમાં લુખ્ખો બની જાય. આત્મચિંતા જેટલી સતેજ બને તેટલો વિષય સુખોમાંથી રસ ઉડે. આત્મચિંતાવાળી દશા એટલે આત્મવિચારણામય જાગૃત દશા.
